azeanintervensi sistemik keluarga

8/18/2019 AZEANintervensi sistemik keluarga

1/50

INTERVENSI DALAM KAUNSELING KKT 3013

1.0 SISTEMIK INTERVENSI

1.1 Pengenalan

Banyak kajian yang telah dijalankan enda!ati "aha#a indi$id% telah

ei&ahkan di'i e'eka dengan !e'&ekita'an &(&ial) Ini tidak "e'ak&%d "agaiana

an%&ia it% "e'*%ng&i) Di dala "a" ini+ kita !e'l% eni"angkan alte'nati* te('i yang

"e'kaitan dengan !&ik(l(gi "e'kaitan dengan ,a!%'tangan yang akan di"e'i ke%taaan

dala "a" ini) Di &ini+ !engkaji !e'l% enyelidiki ke!el"agaian ka%n&eling inte'$en&i

yang engandaikan "aha#a -a. a&alah an%&ia "%kanlah datang dala di'i an%&ia

ta!i yang le"ih te!at dala &i&te ini di ana an%&ia "e'*%ng&i/ -". !e'%"ahan dala

"ahagian &i&te yang akan e"e'i ke&an ke!ada &e%a &i&te yang lain dan deikian

indi$id% yang e!%nyai !engalaan dala engendalikan a&alah/ dan -,. !e'%"ahan

&i&teik te'jadi "%kanlah hanya di&e"a"kan (leh tindak"ala& &i&te &(&ial ta!i j%ga

di&e"a"kan (leh &i&te&i&te &(&ial yang lain) U!aanya+ jantina+ "%daya dan "ang&a

yang telah eny%"angkan ka'ekte' &i&te dan nilainilai)

eiki'an &i&teik e"e'i tangga!an "aha#a a&alaha&alah an%&ia

"e'!%n,a da'i dala &i&te) Salah &at% k'itikan adalah a&alah it% "e'!atah "alik da'i

indi$id% it% te'hada! tangg%ngja#a" ke ata& a&alah an%&ia lain) Adakah hal ini

di!e'&et%j%i2 Seja%h ana ianya e"e'i ke&an ke!ada indi$id% yang telah engik%ti

&e&i ka%n&eling2

1


2/50


Si&teik -,a!%'tangan. yang dig%nakan (leh ka%n&el(' &e(lah(lah dig%nakan

&e,a'a akti* dan enekankan !e'%"ahan yang le"ih te!at %nt%k e"e'ikan ,elik akal

ke!ada klien) A!akah ke"aikan yang da!at di'aalkan dengan engg%nakan !endekatan

ini2 A!akah a&alah yang da!at dilihat2 Akhi'nya+ a!akah a&alah dala %nit &(&ial

yang ada dala kel%a'ga yang da!at dig%nakan dala inte'$en&i ini2 Bagaiana

di*iki'kan "aha#a !'(&e& ini adalah "e'"ea dala kel%a'ga yang telah di*(k%&kan2

Si&teik inte'$en&i adalah l%ki&an da'i ke!el"agaian !endekatan da'i !andangan

indi$id% &e"agai &e"ahagian da'i k(ntek& &(&ial yang "e&a') Melal%i ini+ indi$id%

%%nya "e'te'%&an %nt%k "e'inte'ak&i dengan k(ntek& &(&ial yang "e&a'+ e"e'i

&%"angan dan tindak"ala& %nt%k ke*ahaan dala k(ntek& &(&ial) 4leh it%+ !e'anan

&i&teik e!%nyai "anyak ak&%d dan ke&an dan !e'anan indi$id% !%la eny%&%tkan

a!a"ila diga"%ngkan dengan !andangan !&ik(l(gi tingkah lak% an%&ia) Dengan ,a'a ini+

!andangan *%ng&i an%&ia en%nj%kkan !e'&aaan dengan &i&te ek(l(gi di ana

&e%a eleen ini adalah "e'h%"%ng kait anta'a &at% &aa lain) Dan !e'%"ahan !ada

&etia! !e'ingkat "e'kait !ada &etia! "ahagian yang akan engik%t !e'%"ahan ke&el%'%han

&i&te) Salah &at% ,a'a ill%&t'a&i yang !aling "aik ialah elal%i *%ng&i dala %nit

kel%a'ga)

Dala kajian tah%ntah%n yang le!a&+ telah enjadi &ak&i keatangan !e'ge'akan

te'a!i &i&te) Ianya dia&a&kan !ada tah%n 1560an+ a!a"ila &e('ang t(k(h yang "e'naa

G'eg('y Bate&(n telah enjalankan &at% kajian tentang h%"%ngan anta'a S,hi(!h'enia

7


3/50


dan *%ng&i inte'!e'&(nal dala kel%a'ga) Sti%la&i (leh !eiki'an a#al Bate&(n8& + 70

tah%n telah enjadi &ak&i ledakan te'hada! k(n&e! "a'% tentang *%ng&i ke ata& &i&te

kel%a'ga) K(n&e! ini telah "e'%la %nt%k engket(ga'ikan dala engenali 9 jeni&

&ek(lah te'a!i yang dikenali/ the object relations school di ana te'a&%k !en%li&an

!en%li&an &e!e'ti :'a( -15;7. dan ak&(n -15?1.+ >ay @aley

-15?3+15=3+15=?+15;0. dan ekland+ :i&,h+ atla#i,k dan B(din -15=9.) Ke%dian+

@aley telah en%"%hkan In&tit%t te'a!i kel%a'ga -in&tit%te *aily the'a!y. di a&hingt(n+

D di ana "elia% "e'&aa l(e Medane& enya"%ng %&aha%&aha %nt%k

enge"angkan kajian e'eka tentang $a'ia&iC!e'"eaan kh%&%&nya ke ata& !eiki'an

&i&teik) endekatan inte'$en&i &t'ategik j%ga e!e'&e"ahkan "%daya"%daya lain

kh%&%&nya dala ke'ja Milan &y&tei, the'a!y &,h((l (Palazzoli, Cecchin, Prata dan

Boscolo, 19!" di ana ianya j%ga enge"angkan "%daya ke'ja ke ata& A,ke'an

In&tit%te G'(%! di "anda' Ne# ('k (#offman,19!1"$ e'"eaan &e%a &ek(lah

end%d%ki ked%d%kan yang te'kenal dala e!'aktikkan i&% !e'kah#inan dan te'a!i

3


4/50


kel%a'ga di Ae'ika Sya'ikat dan e!%nyai &ena'ai !e't%"%han latihan dan

!enganj%'an di nega'anega'a &e!e'ti G'eat B'itain+ I&'ael+ Ge'any dan :inland)

Sat% !e'tanyaan kena!a !endekatan &i&teatik kh%&%&nya kejayaan dala ge'akan

"%daya"%daya lain) Sat% ja#a!an yang tidak 'ag%'ag% adalah da'i ahli !&ik(l(gi yang

telah eng%atkan kenyataan te'hada! !endekatan yang e"e'i &e&%at% %nt%k

dig%nakan ke!ada !e'&!ekti* "%daya yang "e'"ea) %igazio&'iilio (199)" telah

ee'hatikan "aha#a ka%ka% etnik adalah !enya'ing elal%i kel%a'ga di ana

indi$id% eahai dan inte'!'eta&i &i!t(n&i!t(n e'eka+ &ika! e'eka elal%i

h%"%ngan en(l(ng dan e'eka enggalakkan kaedahkaedah 'a#atan)

1.2 Peranan sistem dalam fungsi keluarga

Di dala "a" ini akan di !e'kenalkan &alah &at% te('i alte'nati* !&ik(l(gi yang

enjadi a&a& inte'$en&i) Menyelidiki !el"agai inte'$en&i ka%n&eling yang "e'!enda!at

"aha#a &e&e('ang it% "e'a&alah "%kan e'%j%k ke!ada indi$id% te'&e"%t teta!i elihat

ke!ada "agaiana &e&e('ang it% "e'*%ng&i) e'%"ahan di dala anaana &i&te yang

e"e'i ke&an ke!ada &e%a &i&te dan &e&e('ang indi$id% "e'!engalaan di dala

a&alahnya) Se&%at% &i&te it% "e'%"ah e&tilah did('(ng "%kan &ege'a elihat ke!ada

&i&te &(&ial yang telah di*iki'kan teta!i e'%j%k ke!ada &i&te&i&te yang lain)

Se"agai ,(nt(h+ *akt(' kejantinaan+ "%daya+ "ang&a dan lainlain lagi)

9


5/50


Si&te inte'$en&i #%j%d dala "e'"agai"agai !endekatan) e'anan &i&te

te'&e"%t "(leh enjadi le"ih "e'akna dan "e'ke&an dan !e'anan indi$id% "e'k%'ang jika

di"andingkan ke!ada ke"anyakan !andangan !&ik(l(gi tentang tingkah lak% an%&ia)

a'a %nt%k elihat an%&ia it% "e'*%ng&i "(leh dilihat !e'&aaannya dala &i&te

ek(l(gi)

Sat% ,a'a te'"aik %nt%k enga"a'kan *en(ena te'&e"%t ialah ene'%&i *%ng&i

%nit kel%a'ga) Be'%la !ada tah%n 1560an di ana G'eg('y Bate&(n e'%!akan ('ang

!e'taa engkaji h%"%ngan di anta'a &ki(*'enia dan *%ng&i inte'!e'&(nal di dala

&e"%ah kel%a'ga)

eiki'an a#al Bate&(n telah enjadi !end('(ng ke!ada let%&an k(n&e! "a'%

tentang *%ng&i &i&te kel%a'ga !ada tah%n 70an yang "e'ik%tnya) Sat% !e'&(alan yang

%ngkin ditanya kena!a !endekatan &i&teik enjadi ke%taaan dan "e'jaya dala

!e'%"ahan !el"agai "%daya) Meng%atkan !endekatan te'&e"%t "e'da&a'kan *al&a*ah

e"e'ikan &e&%at% ke!ada e'eka dala !e'&!ekti* "%daya yang "e'"ea) Inte'$en&i

inte'$en&i di&at%kan dengan (del &i&teik telah ene'ia k'itikan (leh te'a!i #anita di

ana e'eka ini !e',aya "aha#a te'lal% "anyak (del te'a!ai kel%a'ga dike"angkan

tan!a e"e'i !e'hatian ke!ada !engalaan #anita dan ha&ilnya engand%ngi "ia&

te'hada! jantina (oodrich, %ampage, *llman dan #alstead, 19!!+ c oldric-,

.nderson dan /alsh, 19!9", *nns (199)"$

K'itikank'itikan te'&e"%t en%nj%kkan "aha#a

6


6/50


F Angga!an "aha#a &e%a ('ang ene'%&i &at% &i&te eny%"ang &e,a'a &aa

'ata ke!ada a&alaha&alah enga"aikan 'ealiti k%a&a yang "e'"ea ene'%&i kel%a'ga

dan ha&ilnya dala !eng%'angan ata% tindakan !e't%"%han kegana&an dengan e%k%l+

&%"ang ah'a dan !ende'aan kanakkanak) Dengan eindahkan tangg%ngja#a"

indi$id% %nt%k tingkah lak%+ &i&te ne%t'al ini j%ga engaki"atkan ke!ada enyalahkan

i"% "a!a)

Te'a!ite'a!i kel%a'ga j%ga eny%"angkan !e'%"ahan &t'%kt%' kel%a'ga dan

j%ga !eneg%han &e%la !e'anan jantina yang &te'e(tai!) Akhi'nya+ te!(h &e!e'ti

!e'angka!+ !enyat%an dan &i"i(&i& kadangkala dig%nakan (leh ahli !ath(l(gi %nt%k

engenal!a&ti k%aliti h%"%ngan dan k(n&e! &e!e'ti !engikti'a*an dan galakan !e'anan

hie'aiki yang "e'"ea di &e!anjang ga'i&ga'i& t'adi&i(nal)

M(del(del te'a!i kel%a'ga yang eli!%ti &i&te !eiki'an yang dik'itik

dengan !engh('atan ke!ada k%'angnya !e'hatian ke!ada etnik -Ae'ika. !e%lihan

kel%a'ga) Rigai(DiGilli( -1553. eneliti "aha#a etnik adalah &e"%ah ta!i&an ene'%&i

!eahaan kel%a'ga dan indi$id% dan enta*&i' tandatanda e'eka+ &ika! e'eka ke

a'ah en(l(ng dan !e'#atakan e'eka yang di&%kai) K'itikank'itikan ini %ngkin le"ih

te'a'ah ke!ada a!a yang telah diaalkan dala te'a!i kel%a'ga) @i'a'ki dala h%"%ngan

te'ai dan &i&te kel%a'ga) ala% "agaiana!%n+ ianya enga"il ki'a !e'"eaan akna)

Ka%n&el(' enjadi &e('ang #akil yang tidak &ah dan ka&a' di dala hi'a'ki h%"%ngan

?


7/50


dan j%ga %ngkin e'ang&ang ke!ada !e'a&aan yang tidak "ena' -Ste$en&(n dan

Reena'd+ 1553.)

2.0 SISTEM PEMIKIRAN INTERPERSONA.

Dala !eiki'an "e'&i&te+ kekel%a'gaan dan &i&te &(&ial yang lain &e"ena'nya

e!%nyai &t'%kt%' &e%la jadi yang telah diteta!kan dengan !e'at%'an+ &e!adan dan

,('ak tingkah lak%) Ke'a!atan &i&te inte'!e'&(nal e!e'ke"angkan k%aliti

ketahanan di'i+ ke!e'l%an ahli te'hada! &i&te k(lekti* ,%"a en,a'i %nt%k engi"angi

&i&te)

4'gani&a&i dalaan &i&te ke'a!atan telah ditak'i*kan (leh !e'at%'an yang

"e'&i&te) Ke"anyakan indi$id% "e'*%ng&i dala &%at% 'angkaian &i&te yang te'tana

dala &e&%at% &i&te) Sat% da'i!ada &i&te te'&e"%t ialah #a'i&an ke"%dayaan kel%a'ga

&aa ada na!ak jela& ata% hanya nyata ela%i ,('ak kel%a'ga "e'&i*at *('al) -'eli dan

Be'na'd+1553.)

:%ng&i &e&e"%ah kel%a'ga adalah &e"agai &%at% %nit yang telah te'tana dan

enjadi *%ng&i yang !aling !enting &ekali dala &i&te yang lain) Ketidak*%ng&ian

&i&te enghalang %nt%k "e'ke"angnya &e&%at% &e!adan dengan tega&) 4leh yang

deikian+ ketidak*%ng&ian kel%a'ga yang dite%i akan le"ih eny%ka'kan)

=


8/50


Ke&an da'i!ada &i&te kel%a'ga yang le"ih tega& adalah "e'kait dengan k%!%lan

ketidak*%ng&ian yang enye"a"kan ahli te('i en,a'i le"ih "anyak inte'$en&i yang le"ih

e*ekti* iait%

• Te'a!i &t'%kt%' yang e*(k%&kan tentang !ende*ini&ian &e%la dengan

eng%"ah !e'anan inte'!e'&(nal dan &e!adan di dala 'aga tingkah lak%)

• Te'a!i &t'ategi yang e!e'ke"angkan inte'$en&i k(gniti* &e"agai &e&%at% yang

e"e'i akna tentang kea&%kan dan !e'%"ahan k(n&e! ahli kel%a'ga

engenai &e&%at% &i&te dan "agiana e'eka "e'*%ng&i)

!.0 MEN"#$A% &ORAK PER%#$#N"AN

e'h%"%ngan di dala kel%a'ga "(leh didekati da'i!ada !el"gai a'ah ke'ana

kadangkadang i&% te'&e"%t "(leh "e'lak% di&e"a"kan (leh &ika! &alah *aha) Ka%n&el('

"(leh engg%nakan "e'"agai"agai inte'$en&i %nt%k e!e'ke"angkan ,elik akal &e'ta

keahi'an %nt%k angg(ta kel%a'ga te'&e"%t) Anta'a teknik yang dig%nakan ialah engaja'

!at%'an !e'h%"%ngan yang jela&+ enganali&i&+ enta*&i' ,('ak !e'h%"%ngan dan

ani!%la&i inte'ak&i elal%i "e'"agai"agai jeni& teknik &t'ategik)

'.0 KEMA%IRAN $ENT#K PER%#$#N"AN

;


9/50


Keahi'an ini adalah teknik !engenalan ke!ada at%'an !e'h%"%ngan yang a&a&) Ia

&elal% dig%nakan (leh Ge&talt+ Realiti+ TA H RET) Ia eli"atkan !e'at%'an !e'h%"%ngan

yang elatih !e'at%'an !e'h%"%ngan yang "e'ke&an elal%i

a. e',aka!an ('ang !e'taa

". e',aka!an %nt%k di'i

,. e',aka!an &e,a'a lang&%ng dengan &e&ia!a yang te'li"at)

&(nt() *er+ualan ,

e"et%kkan jeni& k(%nika&i !a&angan />anet dan B(")

>anet B("+ adakah /(%8 akan e(t(ng '%!%t e&(k2

B(" (%8 tah% ('ang8 &elal%nya tidak e(t(ng '%!%t !ada ha'i Ahad)

>anet >adi))8I8 hanya eiki'kan ada "aiknya '%!%t it% di!(t(ng &e"el% ha'i

Ahad)

B(" >adi+ ('ang8 tidak !(t(ng '%!%t !ada ha'i Ahad)

e"et%kkan k(%nika&i di ata& da!at dilihat dengan engg%nakan !e'kataan

(%8+ I8 ata% ('ang8) Di dala !e'"%alan tadi+ te'da!at !e'kataan ('ang8 ata%

&e&e('ang8) Ia dikenali &e"agai %nde'e&&!(n&i"le dengan enggantikan !e'kataan &aya

ke!ada ('ang8) e'h%"%ngan %nde''e&&!(n&i"le adalah &at% gaya dan tidak

en,e'inkan niat %nt%k engelak da'i tangg%ngja#a" -Mille'+ a,kan+ N%nnally and

Mille'+15;5.) Selain it% te'da!at gaya lain di dala !e'h%"%ngan iait% !e&anan tidak

5


10/50


lang&%ng) e'anan ka%n&el(' adalah %nt%k e"i"ing !a&angan %nt%k en,a!ai taha!

ke&eda'an e'eka dala k(%nika&i yang le"ih "aik dan !(&iti*)

&(nt() *er+ualan sesi 1,

Ka%n&el(' B("+ a#ak "e'kata+ F('ang tidak !(t(ng '%!%t !ada ha'i

Ahad+ kena!a tidak a#ak "e'kata+ &aya tidak ah% !(t(ng

'%!%t !ada ha'i Ahad2

B(" Baiklah)

Ka%n&el(' A!a yang akan te'jadi jika a#ak hanya "e'kata+Saya tidak

ah% e(t(ng '%!%t !ada ha'i Ahad

B(" Tiada a!aa!a+ &aya *iki') M%ngkin+ >anet tidak akan *aha

&e"a"nya)

Ka%n&el(' Adakah a#ak "(leh "e'itah% !ada dia kena!a dia %ngkin

tidak *aha2

B(" Saya ,%a "e'teka &ahaja)

Ka%n&el(' Kena!a a#ak tidak &ahaja "e'itah% janet "aha#a a#ak tidak

ah% !(t(ng '%!%t !ada ha'i Ahad2

B(" 4k+ &aya tidak ah% !(t(ng '%!%t !ada ha'i Ahad ke'ana

&aya *iki' ji'anji'an elihatnya tidak el(k)

Ka%n&el(' >anet+ adakah ianya "e'"ea a!a"ila B(" katakan dengan ,a'a

it%2

>anet a+ &aya *iki' ada "aiknya B(" "e'kata "egit% !ada &aya a!a

yang dia *iki'kan) Ta!i+ &aya *iki'+ ,a'a it% &alah &at% &ika!

"(d(h8 ata% gila8)

&(nt() *er+ualan sesi 2,

10


11/50


Ka%n&el(' >anet+ "(leh a#ak ja#a" &(alan &aya dan ke%dian a#ak

"e'itah% &e&%at% ke!ada &aya a!a yang !e'l% B(" denga')

>anet A!a ak&%d a#ak2Ka%n&el(' B(leh "e'itah% &aya !andangan a#ak tentang ala&an B(" tidak

ah% !(t(ng '%!%t !ada ha'i Ahad) Saya *iki' a#ak

&e"ena'nya inginkan "aha#a B(" !e'l% endenga' !andangan

a#ak) Adakah "ena'2

>anet M%ngkin "et%l)

Ka%n&el(' Seka'ang "e'itah% !ada B(")

>anet Dia &%dah tah% &egalanya) ->anet &eakan ,%"a engelak da'i

tangg%ngja#a".)

Ka%n&el(' Saya tah% teta!i ini ,%a %nt%k latihan)

>anet I tidak te'*iki' a#ak !e'l% "i"ang engenai ji'an) Me'eka

&e%a kel%a' "eke'ja !ada ha'i Ahad)

Peranan kaunsel(r,

• tak&i' gaya k(%nika&i indi$id%

• t%'%tan gaya k(%nika&i indi$id%)

• ke&an gaya k(%nika&i te'hada! !a&angan)

-.0 "AA PEN/ARAK AN PEM$#R#

&(nt() kes,

11


12/50


ada a#al !e'te%an+ E'i, te'taik ke!ada Sheila ke'ana Sheila &e('ang yang !e'aah dan

%dah diajak "e'ga%l) Ini adalah ke'ana+ E'i, &e('ang yang !endia dan dia %dah

te'ta'ik ke!ada !e'e!%an yang 0outgoing$ Dala dia+ Sheila j%ga te'ta'ik ke!ada

Sheila ke'ana dia "e'angga!an "aha#a E'i, &e('ang yang "aik+ &egak dan gentleen8)

Me'eka enjalinkan !e'te%an kali !e'taa) Sele!a& laa "e'ka&ih dan "e',inta+

akhi'nya e'eka enga"il ke!%t%&an %nt%k "e'kah#in) e'kah#inan e'eka aat

"ahagia dia#alnya) Na%n+ &etelah ha!e' 10 tah%n "e'kah#in+ "e'lak%nya k(n*lik di

anta'a e'eka) Ke&annya+ E'i, enjadi &e('ang &%ai yang !endia anakala Sheila

!%la &entia&a &%ka e"e"el ata% "e'lete' &e!anjang a&a) R%ahtangga e'eka tidak

lagi "ahagia) Sheila engad% !e'a&alahan '%ahtangganya ke!ada ka%n&el(')

Gaya ini ti"%l di&e"a"kan adanya &alah &e('ang enjadi !e"%'% dan engelak

gaya !e'h%"%ngan elal%i k(%nika&i iait% !enja'ak) (nt(h Ke& E'i, dan Sheila) Ke&

ini e*(k%&kan k%aliti inte'!e'&(nal &e&e('ang) Ia "(leh dilak%kan dengan

engg%nakan teknik 0a2areness 2hell iait% %nt%k enjadikan !a&angan le"ih "e'hati

hati te'hada! inte'!e'&(nal)

Aareness )ell meru*akan - *eringkat *erkem+angan,

1. *eringkat fasa.

2. *eringkat memikirkan data.

!. *eringkat *r(ses afektif

'. *eringkat aam untuk se+arang res*(n ter)ada* ingatan dan *erasaan.

-. *eringkat indi3idu men4a*ai ta)a* tindakan.

17


13/50


-.1 Pr(sedur ini +(le) digunakan untuk menganalisis setia* +entuk

k(munikasi *asangan.

E'ik dan Sheila engalai a&alah ke&%ka'an dala k(%nika&i dan &e,a'a tidak

lang&%ng enjeja&kan k%aliti !e'&(nal yang di"a#a dala !e'kah#inan) a&angan ini

kek%'angan tentang ke&eda'an &y&tei, dan i&% !e'&(anal yang te'li"at) e'a&aan &en&iti*

(leh E'ik dan Sheila e'%!akan "ahagian !e'a&alahan dala i&% &ytei,) ka%n&el('

!e'l% ,eka! engel%a'kan *akta*akta %taa dala "ent%k k(%nika&i e'eka dan

en(l(ng e'eka elihat tentang a&alah ka'ekte' k(%nika&i yang %nik) B%kan hanya

e*(k%&kan ke!ada &ika! E'ik yang &%ka enyendi'i ata% Sheila yang te'lal%

ende&ak ata% einta)

Ke&eda'an !e'l% j%ga di*(k%&kan dala k%aliti inte'!e'&(nal ke'ana

ke&edea'anCkein&a*an adalah &alah &at% da'i ke!e'l%an+ (ti$a&i ata% ingatan yang ke'a!

enjadi &%"e' ke!ada &alah k(%nika&i) iller, /ac-man, 3unnally and iller (19!9,

pp$49&56" telah engg%nakan &at% latihan yang dikenali &e"agai 0.2areness /heel %nt%k

e"ant% !a&angan en,a!ai ke&eda'an dala h%"%ngan inte'!e'&(nal)

Perkem+angan mese5 k(munikasi ter+a)agi ke*ada lima ta)a*) Taha!

!e'taa adalah !ene'iaan data -,(nt(h &eda'Cin&a*+ &ele&a.) Taha! ked%a adalah

!eiki'an ke ata& data -,(nt(h kena!a &aya "e'a&a tidak &ele&a2. A!a &%"e' ata%

13


14/50


!%n,anya2.) Taha! ketiga adalah !e'a&aan+ yang eli"atkan !'(&e& ke ata& k(gniti* !ada

taha! ked%a) -,(nt(h Bagaiana &aya 'a&a tidak &ele&a engenainya2.) ada taha!

kee!at+ !e'hatian indi$id% yang enent%kan a!a yang !e'l% dilak%kan ke ata& 'e&!(n

tentang *iki'an dan !e'a&aan -eg A!a yang &aya !e'l% %nt%k "e'%"ah2 Bagaian !e'l%

!e'%"ahan it%2.) Dan taha! yang te'akhi' iait% taha! kelia adalah indi$id% &a!ai !ada

!e'ingkat "e'tindak -egA!a yang &aya !e'l% lak%kan2. ada taha! ini+ indi$id% telah

"e'*iki' dan "e'tindak "e'da&a'kan !and%an da'i taha! !e'taa hingga taha! yang

te'akhi') '(&e& ini da!at e"ant% !a&angan %nt%k enganali&a e&ej tentang "ent%k

k(%nika&i e'eka) e'anan ka%n&el(' ke ata& !a&angan adalah e"ant% e'eka

eilih taj%k dan engg%nakan lia taha! !e'ke"angan k(%nika&i "agi ('gani&a&i

e&ej te'&e"%t) (nt(hnya

1) an,ainde'a (sensing"7 Melala%i !ee'hatian &aya+ ka% dala keadaan

te'ganng%Cka,a%)

7) Mentaak%lC*iki' (8hin-ing"7 @al ini e"%atkan &aya 'a&a te'tanyatanya jika

&aya ada elak%kan &e&%at% yang e"%atkan ka% a'ah)

3) Me'a&ai (feeling"7 Saya "i"ang dan tidak &ele&a dengan a!a yang &aya *iki'kan)

9) Be'tindak (acting"7 Saya ingin "e'tanya ka% jika ada &e&%at% !e'ka'a yang telah

&aya lak%kan &ehingga ka% "e'&edih) >ika &aya ada elak%kannya+ &aya inta

aa*) >ika &aya tidak elak%kannya+ &aya ingin "e'tanya a!akah yang !e'l% &aya

lak%kan %nt%k e"%atkan ka% ge"i'a+

19


15/50


ada taha! !e'taa+ &en&iti* indi$id% tinggi di ana indi$id% "e'a&a tidak &elaat

ata% te'jain !ada taha! *iki'an dan !e'a&aan) Dala !ada it%+ !a&angan &%ai i&te'i

!e'l% e"e'ikan ('ienta&i "e'tindak !ada taha! kelia teta!i ke&eda'an 'elati* !ada

taha! !e'taa dan ketiga) Se"agai ,(nt(hnya+ ked%ad%a !a&angan !e'l% "e'k(%nika&i

&e,a'a "e'ke&an &ehingga e'eka a!% %nt%k engenal!a&ti dien&i dalaan tentang

e&ej e'eka) e'taa+ e'eka !e'l% tah% tentang e&ej dan &ele!a& it% e'eka akan

da!at "e'k(%nika&i)

Tangg%ngja#a" "e'k(%nika&i dengan te!at e'%!akan &e"ahagian da'i

atlaat ke ata& "ent%k k(%ni%ka&i yang "aik) >ika !enya!aian e&ej it% "aik dan

jela& teta!i !ene'ia tidak eahai aka k(%nika&i akan gagal) e'ka'a ini te'jadi

di&e"a"akan e&ej ata% !ene'ia tidak e!ed%likan e&ej it% ata% halangan halhal

lain dala t%j%an !enya!aian e&ej it%) Indi$id% &edang "e'k(%na&i tan!a

engetah%i akl% "ala& da'i!ada !ene'ia) Dala lain !e'kataan+ !enya!ai e&ti

tah% &aa ada !ene'ia endenga' dan endenga' dengan te!at a!a yang di&a!aikan

(leh !enya!ai) Mille'+ a,kan+ N%nnally+ and Mille' -15;50 e'%j%k ke!ada

!e'k(ng&ian ak&%d8 dan e'eka e!%nyai !e'ke"angan latihan k(%nika&i ke!ada

!a&angan %nt%k engg%nakan di ana e'eka !e',aya &alah k(%nika&i "(leh te'jadi)

Latihan !e'k(ng&ian ak&%d adalah !e',aka!an yang !e'lahan) enya!ai akan "e'tanya

!'a&a dala k(%nika&i -tidak enghadkan d%a ata% tiga "ahagian.) Sele!a& e%lakan

e&ej+ !enya!ai akan "e'tanya FA!a yang ka% denga' da'i a!a yang &aya ,aka!2)

ene'ia akan en,%"a %nt%k eng%lang eleeneleen ke ata& k(%nika&i dan

"e'tanya+ F Adakah ianya ak&%d yang ka% ,aka!kan tadi2) >ika e&ej telah dite'ia

16


16/50


dengan te!at+ !enya!ai ena"ah tentang a!a yang !e'l% dilengka!kan dala e&ej)

>ika+ e&ej tidak dite'ia dengan te!at aka !enya!ai akan e"et%lkan &alah

!andangan dan !'(&e& k(%nika&i te'&e"%t)

B%kan &e%a a&alah h%"%ngan k(%nika&i di&e"a"kan k%'ang 'a&a

tangg%ngja#a" da'i !a&angan) Selal%nya+ a&alah inte'!e'&(nal ini "e'lak% "ila"ila

a&a dan &e!anjang a&a) A!a"ila a&alah k(%nika&i te'jadi+ ke"ia&aannya !a&angan

engangga! "aha#a ianya &e"agai &at% !e'%laan k(n*lik dan !e'a&aan ke,e#a ti"%l

te'hada! !a&angan) Klien e"%at ke&i!%lan "aha#a !a&angannya tidak lagi

e!ed%likan dala a&!ek !e'h%"%ngan) Di &ini !e'anan ka%n&el(' adalah %nt%k

ea&tikan "aha#a !a&angan &aa ada i&te'i ata% &%ai hadi' ke &e&i) Ka%n&el(' akan

elihat k(%nika&i yang leah dan engaitkan dengan a&alah &ytei, dan

!e'ke"angan inte'$en&i yang e"e'i !etanda ke!ada i&% &ytei, yang le"ih te!at

dala i&% k(%nika&i) Ianya akan da!at diketah%i elal%i !ee'hatian "agaiana

!a&angan "e'inte'ak&i dala &e&i+ engenal!a&ti "ent%k"ent%k !e'ke"angannya)

Na%n deikian+ jika a&alah ini %nik+ ,a'a yang !aling "aik %nt%k engetah%i

ak&%dnya adalah "e'tanya ke!ada !a&angan %nt%k elak(nkannya ata% eng%"ahnya

elal%i ain !e'anan)

-.2 Main Peranan

1?


17/50


Main !e'anan ata% !e'anan enaken &%dah di"in,angkan dala "a" =) Ia aat

"e'g%na dala inte'$en&i dan &aa dala ka%n&eling indi$id%) Ke"ia&aannya ia

dig%nakan %nt%k "eke'ja "e'&aa kel%a'ga ata% 'akan k%!%lan "ila adanya &e&%at%

!e'i&ti#a kh%&%& ata% !engalaan yang di%langi ata% %nt%k enda!atkan !engalaan

yang &e"ena') Ka%n&el(' !e'l% e"%at ke!%t%&an %nt%k eny%'%h ahli kel%a'ga ini

elak(nkan a&alah yang dihada!i ata%!%n "(leh dilak(nkan (leh ahli kel%a'ga lain)

Ini adalah %nt%k end('(ng &etia! ahli dala kel%a'ga te'&e"%t da!at e"e'i

'eak&i &e'ta e'ta) Ini j%ga akan e"e'i !el%ang ke!ada ka%n&el(' %nt%k eand% ata%

en%nj%kkan jalan ke!ada !e'"in,angan tentang !e'&e!&i indi$id% te'hada! &i&te

kel%a'ga+ !e'"eaan indi$id% dan ke&etiaan ke!ada k(n*lik) M%ngkin dikej%tkan (leh 'a&a

tidak !%a& hati e'eka) Selain it%+ ia a!% elihat !andangan ('ang lain) Main !e'anan

ini j%ga e"ena'kan ka%n&el(' %nt%k enginte'$en&ikan+ "e'tanya ata% ente'a&kan

kena!a !e"ang%nan !e'l% dilak%kan dan ena#a'kan alte'nati*alte'nati* yang

%ngkin di,%"a a!a"ila e'eka "(leh enghentikan !e'i&ti#a te'&e"%t da'i!ada

"e'%lang)

-.! Perundingan an Pengurusan K(nflik

Banyak kel%a'ga enda!at !e'%ndingan dan ke!%t%&an !e'ke"angan a!a"ila

a&a k(%nika&i !aling tidak &%ka "e'henti te'%&) Dala ka%n&eling+ !'(&e& !e'%ndingan

&edang "e'lang&%ng eli"atkan i&% lain dan i&% kel%a'ga) Aki"atnya+ elengka!kan

at%'an ka%n&eling) Ka%n&el(' eli"atkan keahi'an !e'%ndingan kel%a'ga yang ideal

1=


18/50


eli"atkan keahi'an !e'%ndingan kel%a'ga dan elengka!akan &t'ategi yang "(leh

dig%nakan (leh kel%a'ga te'&e"%t %nt%k e!e'"aiki k(%nika&i dan !e'%ndingan)

endekatan ini j%ga &e&%ai %nt%k &it%a&i dala *akt(' !eny%"ang ke"%dayaan) Be'g dan

>aya -1553. enyatakan !enyele&aian a&alah elal%i !e'%ndingan le"ih "aik da'i!ada

k(n*'anta&i)

N(ta'i%& dan Ma'kan -1553. telah e"ang%nkan !'(g'a latihan Keahi'an

eng%'%&an K(n*lik a&angan RE -'e$enti(n and Relati(n&hi! Enhan,eent

'(g'a.) '(g'a ini &e,a'a el%a& di ata& l(ngit%dinal !enyelidikan ke%'%ngan

!a&angan &e!anjang a&a) Unt%k en,a!ai atlaat RE !a&angan yang enghada!i

a&alah ini adalah ke%ngkinan "e&a' te'jadi aki"at ,a'a yang "e'tentangan %nt%k

enangani a&alah te'&e"%t) Di anta'a !and%an dala RE adalah &e!e'ti

1) I&% yang &%ka' ha'%&lah di ka#al

7) Rakan di!e'l%kan a!a"ila ti"a a&a yang di!e'l%kan

3) Ma&alah !e'l% di&ele&aikan &e,a'a !e'lahan

9) K(n*lik ee'l%kan k(n&t'%kti*

6) enja%hkan di'i da'i!ada h%"%ngan !e'l% dielakkan dan &entia&a kekalkan

!engli"atan

K(n*lik &%ai i&te'i j%ga e"%ktikan ada !e'"andingan dengan "ela& ka&ihan

tentang ke&ihatan *iikal -G(ttan+ 1553.) G(ttan -1551. enyatakan elal%i

!engetah%an &!e&i*iknya engenai k(n*lik !a&angan iait% 'a&a tidak !%a& hati anta'a

1;


19/50


!a&angan+ !e'!i&ahan dan j%ga !e',e'aian) engkaji e"e'i !andangan ianya adalah

&%at% &i'i !e'i&ti#a yang "e'da&a'kan lingk%ngan "e'ke"ang elal%i ,a'a yang

di'aalkan)

F&%ai yang ela'ikan di'i da'i!ada "e'inte'ak&i h%"%ngan !e'kah#inan yang

%lai tegang akan enjadi !e'inti& ke!ada i&te'i %nt%k enja%hkan di'i j%ga)

A!a"ila !ena'ikan "alik ata% e'eka enjadi de!en&i* aka h%"%ngan

'%ahtangga it% akan en%j% ke jalan !e'!i&ahan dan !e',e'aian)

G(ttan telah enj%!ai "aha#a k(n*lik !a&angan ini "(leh digantikan dengan

ek&!'e&i !(&iti* dan k(%nika&i !(&iti* &e!e'ti ka&ih &ayang+ h%('+ !enyele&aian

a&alah yang !(&iti*+ !e'janjian+ ke'elaan+ e!ati dan endenga' dengan akti* yang

ana ianya "(leh dik%'angkan dan a&alah it% "(leh dika#al le"ih "aik da'i!ada a!a

yang dikel%a'kan) a&angan ee'l%kan "e"e'a!a !e't(l(ngan dala enda!atkan

!e'%ndingan yang le"ih e*ekti* dan keahi'an dala !eng%'%&an k(n*lik) ala%

"agaiana!%n !a&angan ini ee'l%kan ('ang ketiga iait% ka%n&el(' yang "e'!e'anan

&e"agai !e'anta'a) Be'g dan >aya -1553.+ te'a!i& kel%a'ga ialah te!at ideal dengan

!e'anan !enilaian kel%a'ga A&ian) FSe"a" te!at k%a&a+ !engetah%an !e'h%"%ngan dan

te'a!i& &%!aya ena"ahkan *a,e &a$ing8 ) Ta"ahan !%la dala te'a!i& kel%a'ga

e!e'ke"angkan latihan dengan enga#al i&% k(n*lik)

G(ttan+ N(ta'i%&+ G(n&( dan Ma'kan -15=?.+ e!e'ke"angkan latihan

ianya "(leh e"ant% %nt%k e"ina keahi'an !e'%ndingan) Ianya j%ga di!anggil

15


20/50


&e"agai e&y%a'at kel%a'ga -:aily Meeting.+ latihan ini di"ahagikan ke!ada 3 "ahagian

iait%

a. a&a g'i!e

". e"ina agenda

,. !enyele&aian a&alah

a. Ma&a G'i!e

ka%n&el(' ha'%& endah%l%kan latihan dengan ene'angkan "aha#a &e%a ahli kel%a'ga

ha'%&lah e!%nyai g'i!e8 ata% !e'ka'a yang eedihkan dan denda) e'ka'a inilah

yang enjadi ga"a'an da'i!ada !e'ka'a yang &e"ena') a'a !ee'hatian indi$id%

ke!ada &e&%at% #akt%+ &e&%at% &it%a&i ata% h%"%ngan ka%n&el(' "(leh e"ant% dengan

enent%kan ke'ja&aa &etia! ('ang dengan e!e'kenalkan !e'at%'an dala g'i!ing8)

". Me"ina Agenda

e"inaan agenda "e'ak&%d %nt%k enilai ke!entingan 'elati* !ada g'i!e& yang

&eha'%&nya #%j%d !e'nyataan dan di!ilih &at% !e'&at% ata% le"ih+ dan ahli kel%a'ga

&eha'%&nya !e',aya ianya le"ih e"ant%) Ka%n&el(' adalah "e'!e'anan akti* dala

elak&anakan !'(&e& ini+ e"ant% ahli kel%a'ga dengan engendalikan dien&i yang

&!e&i*ik tentang g'i!e& yang kh%&%&)

,. enyele&aian Ma&alah

70


21/50


Taha! ini di %k%' dengan engenal!a&ti tingkah lak% !(&iti* "e'da&a'kan a!a yang

diad%kan+ dan e"%at k(nt'ak "e't%li& yang ana anta'anya ialah

1. tingkah lak% yang &!e&i*ik &etia! ahli kel%a'ga ha'%&lah di %"ah

7. 'eka"ent%k in&enti* &!e&i*ik %nt%k e!e'"aiki *'ek%en&i yang elanda tingkah

lak% te'&e"%t

K(ttle' -1559. en%li& "%k% tentang engata&i k(n*lik !a&angan yang

"e'!engalaan) Tidak ada &at% !%n k(n*lik tidak da!at dielakkan+ teta!i tan!a

!e'h%"%ngan akan "e'henti dan tidak ada !el%ang) ala% "agaiana!%n aga' k(n*lik

kel%a'ga !aling &%ka tidak di k(nt'(l) K%n,i ee'hatikan ke!%t%&an k(n*lik tan!a

t%d%han %nt%k engelakkan indi$id% lain "e'tangg%ngja#a" e'a&ai ke&akitan dan

!enyek&aan)

6.0 PEN"#$A%AN STR#KT#R KE#AR"A

St'%kt%' kel%a'ga e'%j%k ke!ada ,('ak inte'ak&i+ !e'at%'an dan "ahagian"ahagian yang

eny(k(ng ,('ak ini+ j%ga ke!%t%&an !e'&ek%t%an da'i!ada !e'at%'an dan "ahagiannya)

Se%a &t'%kt%' ini datang "e'&aa dengan !e'janjian kel%a'ga) A!a"ila di%lang ia akan

enjadi ,('ak tingkah lak%) Se"agai ,('ak tingkah lak% inte'ak&i ia enjadi &%at%

!eneta!an iait% ia enjadi "agaiana %nt%k eneta!kan "ila dan &ia!a dikalangan ahli

kel%a'ga yang te'li"at dengan inte'ak&i ini) (nt(hnya+ anak %da jat%h+ k%lit+ l%t%t

"e'da'ah dan "e'jalan dengan i"% akan e"e'i ke&ele&aan ke!ada anak %da

71


22/50


"e'kenaan) Te'lal% eng%lang adegan ini dan te'lal% eeliha'a "ent%k !e'h%"%ngan di

anta'a i"% dan anak) Begit% j%ga !e'anan didikan i"% akan e"e'i ke&an dan anak ,%"a

"elaja' da'i i"%nya) e'h%"%ngan di anta'a i"% dan anak ende*ini&ikan &%"&i&te dala

kel%a'ga)

Se%a kel%a'ga e!%nyai &%"&i&te yang ana telah ditent%kan (leh ,('ak

inte'ak&i+ !e'at%'an+ "ahagian dan !e'&ek%t%an) S%"&i&te !a&angan jela& dengan ata

a!a"ila anak !e'taa lahi'+ "agaiana te'jadi dengan anak ked%a) S%"&i&te "a'%

!a&angan enye&%aikan di'i dengan &%"&i&te i"% "a!a+ %n,%l &%"&i&te i"% J anak+

dan "a!a J anak) S%"&i&te enjadi "e'"ea di anta'a &at% &aa lain engik%t

&e!adan) Ta"ahan anak+ dat%k dan nenek+ dan e"ina !e'h%"%ngan 'elati* dengan

kel%a'ga lain) St'%kt%' kel%a'ga le"ih "e&a' %n,%l "anyak &%"&i&te+ dengan indi$id%

yang &igni*ikan end%d%ki "ahagian le"ih da'i!ada &at% &%"&i&te) Se,a'a 'a#ak

dien&i &i&teatik &t'%kt%' !e'ke"angan kel%a'ga) Aki"atnya+ a!a"ila "anyak

&%"&i&te kel%a'ga %n,%l adalah ke'a!kali hilang %nt%k ene'angkan "agaiana

&e&etengah !e'at%'an ata% &%"&i&te ini enjadi &%ngg%h he"at ata% "agaiana ianya

"(leh "e'%"ah)

Ke&an &t'%kt%' kel%a'ga e"e'i ke&eda'an ke!ada k%!%lan te'a!i kel%a'ga

"eke'ja dengan &t'%kt%' kel%a'ga) Sal$ad(' Min%,hin+ B'a%li( (ntal$(+ dan >ay @aley

&igni*ikan dala "idang te'a!i %nt%k ke"alikan &t'%kt%' kel%a'ga) Dilak&anakan

"e'&aa kel%a'ga "e'da&a'kan lia !'(&e& a&a& ka%n&eling

77


23/50


1. enjalinkan !e'h%"%ngan e'at dengan kel%a'ga

7. e"ina dan elak&anakan inte'ak&i te'&e"%t

3. engenal!a&ti &t'%kt%' kel%a'ga

9. engenal!a&ti dan e!e'"aiki inte'ak&i te'&e"%t

6. e"ina ga'i& &e!adan

Lia !'(&e& ini adalah di&e!%'nakan elal%i !el"agai teknik dan inte'$en&i)

Se&etengahnya ee'l%kan ke'ja&aa kel%a'ga dan &elainnya "e'&aa eani!%la&ikan

te'a!i)

6.1 Keterli+atan $ersama Keluarga

4"jekti* %taa kete'li"atan "e'&aa8 e'%j%k ke!ada engenal!a&ti identiti

&(&ial "e'&aa ahli kel%a'ga) Ianya di&e!%'nakan di dala "ahagian yang ke,il teta!i

!en%h "e'akna engenali &etia! ahli kel%a'ga elal%i naa/ "e'&alaan dengan &etia!

ahli kel%a'ga -te'a&%k kanakkanak yang a&ih ke,il./ e"elai "ayi/ dan lainlain)

Indi$id% dan ('ang yang dih%"%ngi adalah &e!e'ti ('ang yang agak !enting &ele!a& !'(&e&

te'a!i te'&e"%t) Sejak da'i it% &etia! ahli kel%a'ga telah e"e'ikan !engak%an !e'i"adi

"e'&aa te'a!i) Ni,h(l& H S,h#a't -1559. engatakan

F Ahli kel%a'ga "e'ga"%ng k%a&a aat !enting dala !e'ka'a kha& &e!e'ti a'ah)

Kei&tie#aan !e&akit e&ti ene'ia &ia!a ayahnya dala te'a!i) Melal%i

!andangan ata ata% &ia!a 'eaja e'a&ai enjadi ke&akitan !enjenayah) Aat

73


24/50


!enting j%ga "e'h%"%ng dengan &e&e('ang dengan ke'a!+ kha& &e!e'ti keadaan

te'tent%

Kete'li"atan ka%n&el(' tidak "e'ak&%d enga"il alih k%a&a ahli kel%a'ga)

Le"ih te!at lagi ,a'a !engak%an &e%a ahli kel%a'ga dengan ka%n&el('+ &etia! a&a+

%ngkin e"e'i ke&an yang negati* a!a"ila ada &e&%at% !e'ka'a yang &aa "e'lak% ata%

te'aat &angat)

6.2 Meng)asilkan an Memer)atikan Interaksi

Sele!a& &e%a ahli kel%a'ga di&at%kan -!ada &e&i !e'taa.) Ka%n&el(' ke"ali

ke!ada tangg%ngja#a" %nt%k eny%&%n &e%la dan ee'hatikan inte'ak&i kel%a'ga

te'&e"%t) Sat% ke%nt%ngan "eke'ja dengan %nit kel%a'ga e'eka+ te'a!i ini &e"agai

!el%ang %nt%k ee'hatikan e'eka !ada inte'ak&i yang &e"ena') Saa j%ga dengan

inte'ak&i &!(ntan a!a"ila kel%a'ga elayan dengan i&% &ea&a) Se&etengah inte'ak&i

adalah ak&i &!(ntan yang %n,%l a!a"ila kel%a'ga te'&e"%t e"%at !e'janjian "e'&aa)

e'taa ahli kel%a'ga en%nj%kkan ke'ja&aa *iikal dala &etia! &e&i)

6.! Mengenali Ker5asama 7iikal

79


25/50


a'a engendalikan &e&i+ ka%n&el(' eny%&%n ked%d%kan ke'%&i dala "%latan)

Ahli kel%a'ga digalakkan enga"il te!at d%d%k yang ingin did%d%kinya) Ka%n&el('

ee'hati &e,a'a dekat &ia!a !ilih d%d%k &e"elah &ia!a) e'%ndingan "e'lak% a!a"ila d%a

ahli kel%a'ga hendakkan ke'%&i yang &aa+ ata% &ia!a yang akan eindahkan ke'%&i

-!ena"ahan ata% eng%'angkan ja'ak.) enjela&an a#al kel%a'ga dinaik engalai

eta*('a ketidak*%ng&ian &i&te kel%a'ga)

Keaj%an &e&i dan &%"&i&te jela& elal%i inte'ak&i) A!a"ila #%j%d

ketidak*%ng&ian anta'a ahli kel%a'ga+ ka%n&el(' akan eny%'%h ahli kel%a'ga en%ka'

ke'%&i dan eng%"ah &e!adan *iikal yang "e'a&ingan) D%d%k dengan ahli yang

dia&ingkan) A!a it% ketidak*%ng&ian kel%a'ga dala k(ntek& ini iait% a!a"ila d%a ahli

kel%a'ga ingin d%d%k ke'%&i yang &aa ata% &ia!a yang engalihkan ke'%&i %nt%k

endekati ata% enja%hi &e&ia!a) Ra&i(nalnya akti$iti ini ialah ahli kel%a'ga akan &eda'

"aha#a akti$iti !eny%&%nan akan da!at eng%"ah dinaik inte'ak&i kekel%a'gaan

te'&e"%t)

6.' "en(gram Keluarga

Sat% jalan yang te'"aik %nt%k en(l(ng kel%a'ga engak%i &e,a'a ke&el%'%han

&t'%kt%' gen(g'a dan jeni& diag'a) Bia&anya &i"(l ela"angkan ahli kel%a'ga+

keadaan yang "ia&a &ahaja dala tiga gene'a&i) Ka%n&el(' ene'angkan ke!ada ahli

kel%a'ga "agaiana gen(g'a di "ent%k) Ka%n&el(' eng%!%l akl%at tentang

!el"agai ahli kel%a'ga dengan &ege'a) (nt(hnya+ ayah dan eak+ &etia! ('ang anak

76


26/50


enga"il ki'a &ia!a ati dah%l% ata% ati &ea&a dilahi'kan dan en,atat &etia! ta'ikh

lahi') Kel%a'ga &ege'a elantik anak enjadi gene'a&i ketiga &ea&a ayah dan eak

elantik gene'a&i ked%a) e'ta"ahan &a%da'a &e"elah i"% dan &e"elah "a!a iait% dat%k

dan nenek gene'a&i !e'taa dan ahli kel%a'ga lain) Sia!a yang ain !e'anan dala

akti$iti ini dan *%ng&i kel%a'ga)

Gen(g'a ,%"a enda!atkan akl%at+ "ia&anya elal%i !enyelidikan lain

"e'h%"%ng dengan *akt(' tentang !e'h%"%ngan ahli kel%a'ga) Menga"il ki'a tentang

te!at tinggal ahli kel%a'ga+ keke'a!an dan jeni& h%"%ngan ahli kel%a'ga !a&ti te'!%t%&

h%"%ngan ke'ana engik%t !e'a&aan+ en,i!ta i&% %nt%k dijadikan k(n*lik ata% aniety+

!e'i&ti#a angg%kkan dan da'jah kee&'aan ata% kedekatan ) -She'an dan :'edan+

15;?. di anta'a ahli kel%a'ga ada "e'"in,ang %nt%k engha&ilkan ,e'ita "e'kenaan

dengan *('at kel%a'ga) Bia&anya ked%ad%a ahli kel%a'ga ,elik akal %nt%k jadikan

*%ng&i kel%a'ga+ e"aiki h%"%ngan yang te'!%t%& dan !enye&%aian ,('ak "e'('gani&a&i)

Ba'angkali gen(g'a !aling "ia&a ka%n&el(' engg%nakan ('ienta&i B(#enian+ teta!i

aat "e'g%na ,a!%'tangan &e%a &ek(lah dala te'a!i kel%a'ga)

6.- Seni Keluarga

Seni kel%a'ga -D%hl+ Kant(' H D%hl+ 15=3. j%ga elengka!kan "e'&i*at

diagn(&tik ,elik akal dan eni"%lkan ke&eda'an &t'%kt%' dan t%'%tan &e&e"%ah kel%a'ga)

M%ngkin le"ih "aik "e'"anding dengan ta'ian kel%a'ga -a!!+ 15=?. &e"a" &e('ang ahli

kel%a'ga eanggil e"%at latihan ta'ian dengan !e"a"itan ahli kel%a'ga di anta'a

7?


27/50


&at% &aa lain dala &ena'i( yang "ia&a) Melal%i &eni kel%a'ga ata% ta'ian+ te!at ked%a

d%a akti$iti ahli kel%a'ga dan '%ang !e'h%"%ngan yang "e'"ea) Menent%kan &ia!a yang

akan enjadi !enga'ah ahli kel%a'ga dala adegan ta'ian+ eindahkan ata% inte'ak&i

te'%&+ &e%a ahli kel%a'ga e"e'i tindak "ala& te'%& dan tangga!an !enga'ah dala

!e'h%"%ngan yang inte'akti*)

Dala ke& te'a!i kel%a'ga B(" dan >eannette engg%nakan ,a'a &eni kel%a'ga

iait% lak(nan "agi eni"%lkan ke&eda'an te'hada! a&alah tean hid%!nya)

8.0 KES II#STRASI SENI KE#AR"A

Kes $(+ dan /eannette

• Setelah enda!at 'a#atan da'i!ada &e('ang ka%n&el(' >eannette te'kej%t "aha#a

B(" ee'l%kan a&a %nt%k "e'&aanya+ teta!i ia tidak di!en%hi (lehnya)

• >eannette &eda' 'eak&i B(" "e'!%n,a da'i!ada tekanan ke'ja ha'iannya)

• B(" &eda' "aha#a 'eak&i >eannette adalah ke'ana 'a&a "e'&alah ke'ana

e!%nyai a&a eneani anakanak e'eka)

• B(" enyangka >eannette *aha keadaan dan !e'a&aannya)

• Akhi'nya e'eka &eda' te'hada! ke!e'l%an (ti$a&i dan !e'&e!&i yang &alah)

A!a"ila inte'ak&i &!(ntan tidak di"ang%nkan+ ka%n&el(' te'&e"%t ha'%& e"ant%

kel%a'ga te'&e"%t dengan &aa&aa te'li"at dala inte'ak&i yang di!e'&e"ahkan) Salah

7=


28/50


&at% ,a'a yang dikenal!a&ti ialah ke&ei"angan *iikal yang dit%nj%kkan (leh kel%a'ga

!ada &etia! a#al &e&i)

8.1 Mengenal *asti Struktur Keluarga

Di dala !e'"in,angan te'&e"%t ia en%nj%kkan &at% !e'i&ti#a+ di ana >eannatte

dan B(" "e'"in,ang te'hada! 'eak&i e'eka) >eannette engagak ia e'%!akan &at%

kej%tan "aha#a B(" enginginkan &at% !e'h%"%ngan dan >eannette tidak &angg%!

e!%nyai anak ke'ana anakanak ini akan enggangg% kehid%!an e'eka) >eannette

en%nj%kkan "aha#a&annya gangg%an &e!e'ti it% tidak enggangg% dia &e"anyak a!a

yang digangg% (leh B(") Se"aliknya+ >eannette telah !%n engangga! "aha#a&anya

'eak&i B(" te'hada! >eannette -ia ke"ia&aanya hanya &ekali di dala '%ah. hanya

"e'ke&an ha'i yang "%'%k di te!at ke'ja) B(" ata% kata lainnya engangga! >eannete

*aha !e'h%"%ngan B(" di!e'l%kan teta!i ke"e"a&an telah enga"il "e'at tentang

anakanak) B(" engangga! "aha#a&anya !ilihan >eannette dala 'eak&i %nt%k

e'a&akan "e'&alah dan dia telah !%n "e'ja%han da'i kanakkanak &etia! ha'i)

Se"agaiana e'eka "e'"in,ang !e'&e!&i indi$id% e'eka enjadi &eda' ke ata&

ke!e'l%an ('ang lain+ (ti$a&i+ dan &alah !e'&e!&i) Melal%i jeni& inte'ak&i ini+ ka%n&el('

j%ga ee'hati dan elihat %nt%k ,a'a,a'a !a&angan ini akan e'(&akkan !e'%ndingan

e'eka)

engli"atan !'(&e& ini enda!at !engikti'a*an te'hada! 'angkaian yang tidak

"e'*%ng&i dan tingkah lak% "aha#a engekalkan 'angkaian te'&e"%t) engikti'a*an ini

7;


29/50


j%ga eli!%ti &at% &e!adan dan "agaiana e'eka en,i!ta ata% enahan a&alah

te'&e"%t) Mengenal !a&ti inte'ak&i kel%a'ga "%kan te'li"at &e,a'a specific therapeutic

interventions$ ala% "agaiana!%n+ Min%,han di dala !e'ke"angan a family

blueprint yang ana ia e"ena'kan ka%n&el(' dala enent%kan &e!adan di dala

kel%a'ga) Men%'%t Min%,hin+ -15=9. alat ini telah di"in,angkan engik%t %k%'an di

dala Families and Family 8herapy) e"a,a yang engha'a!kan %nt%k

e"ang%nkan keahi'an engenal !a&ti kel%a'ga ha'%& te'a&%k di dala t%ga&

Min%,hin)

8.2 Interaksi Pengu+a)suaian an Pengenalan.

Ia e!%nyai a!a yang ditent%kan &e,a'a "e'te'%&an yang %n,%l %nt%k enjadi

!enyei"angan inte'ak&iinte'ak&i yang tidak "e'*%g&i+ ka%n&el(' &t'%kt%' kel%a'ga telah

ene'%&kan %nt%k e"a#a !e'hatian te'hada! kel%a'ga &e,a'a "e'te'%&an) Ia dikenali

&e"agai inte'ak&i intensifying, jadi ahli kel%a'ga tidak "(leh enga"aikan dan engelak

a&alah ata% i&% ini)

8.! Teknik Mem+uat Penguku)an atau Pengamatan 9 ntensification.)

Inten&i*i,ati(n ialah !'(&e& k(%nika&i elal%i ka%n&el(' yang e"ent%k

!e'hatian klien di dala inte'ak&i yang "ia&a+ tingkah lak%+ ata% !e'i&ti#a &e"agai ,(nt(h

75


30/50


ke&eda'an klien yang ana ke&%dahannya tidak da!at dielakkan) Min%,hin 15=9+

enyediakan ,(nt(h ke ata& intensification yang ana &ea&a "elia% "eke'ja ke ata&

&e"%ah kel%a'ga di ana anaknya &e('ang an('ek&ia) Di dala di(lag ini+ anak

!e'e!%annya -L('ette. telah endak#a "aha#a eaknya tidak e"e'i t%!%an dan

!e'hatian ke!adanya

Mother 7 S(!hia e"e'itah% &aya+ F>angan lak%kan &e&%at%) Ia "(leh e"%n%h di'i

a#ak) Seka'ang a#ak+ L('ette+ a#ak "e'itah% eak tentang hal ini2 Be'a!a "anyak

a&!i'in yang a#ak nak2 Eak akan "agi ke!ada a#ak+ ke'ana a!a"ila a#ak geenta'+

a#ak akan "e'henti akan) Tan!a akanan+ a#ak tidak da!at "ang%n da'i!ada katil+

tidak ah% t"e'j%!a dengan ('ang+ dan tidak ah% "e',aka! dengan &e&ia!a !%n) Dan

eaknya enangi&)

-Ahli te'a!i ena"ahkan lagi k(n*lik.

Minuchin7 >ika eak a#ak "e'kata "egit%+ adakah a#ak ee'a& %g%t e'eka2

Loretta7 Tidak %ngkin

-Ahli te'a!i ena"ahkan lagi ketegangan di anta'a eak dan anak !e'e!%an.

Minuchin7 It% a!a yang telah di katakan) Dia telah enyatakan yang a#ak &entia&a

enga#a&inya &ehingga enye"a"kan dia a'ah dan tidak ah% akan)

a'a di dala k(n*lik intensification ini enjaga ahli kel%a'ga %nt%k t%ga& ke ata&

enyele&aikan a&alah laa da'i!ada ,a'a "ia&a ke ata& !e'telingkahan dan "e'%nd%'

da'i!adanya)

30


31/50


8.!.1 K(nfrantasi.

Melal%i ,a'a yang lain+ di ana ka%n&el(' e"%at t%'%tan inte'ak&i

!eng%"ah&%aian elal%i ,a'a "e'de!an dan a'ahan) Di &ini te'da!at &at% ,(nt(h+ di ana

i"% "a!a en,%"a &e,a'a te!at dengan kanakkanak yang "e'%%' tiga tah%n di ana dia

ingin e"%ang 'a&a a'ah &e,a'a ti"ati"a) Ka%n&el(' akhi'nya e"%at !e'hatian dan

&ete'%&nya a&%k ,a!%') (nt(h dial(g anta'a i"%+ "a!a dan ka%n&el('

Mother 7 >ani,e+ t(l(nglah "e'tenang ata% kai !%k%l a#ak nanti)

->ani,e &eakain k%at enangi&.

Father 7 >ani,e+ a#ak denga' taka !a yang eak a#ak katakana t% -eaknya eletakkan

>ani,e di ata& 'i"anya dan ,%"a enenangkannya.) >ani,e te'%& enangi& dan %la

e"e'(ntak) Ayah datang &e%la ke!ada ka%n&el(' dan engangkat "ah% tanda tiada

"e'%!aya %nt%k elak%kannya)

Counselor , Tidakkah a#ak hendak !e'gi &e%la ke &it% dan e"%at &e&%at%2 Adakah

a#ak hanya e"ia'kan &aja dia %nt%k te'%& engangg% kai)

Counselor , >adi+ lak%kan &e&%at%)

Father , -ke!ada eak. "e'i dia ke!ada &aya+ -eak e"e'i >ani,e ke!ada ayahnya.)

Father , >ani,e+ "e'henti enangi& &eka'ang j%gak ata% a#ak nak di!indahkan ke "ilik

yang lain)

->ani,e tidak j%ga "e'henti enangi&.

31


32/50


Counselor , -ke!ada eak. Bet%l ke dia hendak eindahkan anaknya ke te!at lain

&ehingga anaknya "e'henti enangi&2

Mother , Saya tak tah%)

-Ayah e"a#a >ani,e ke "ilik en%ngg% dan dia "e'&e('angan dan ayahnya ke"ali

&e%la+ >ani,e ditinggalkan dan dia te'%& enangi&.)

Mother , ada *iki'an a#ak+ adakah kita !at%t elihatnya2

Father , Saya tak tah%)

Counselor , Dia tidak "(leh en,ede'akan di'inya di &ana)

Father , Bet%l+ dia hanya a'ah)

Di dala inte'ak&i ini+ ka%n&el(' e!%nyai k%a&a ke ata& i"% "a!a %nt%k

enangani a&alah ini) I"%nya ,%"a %nt%k a&%k ,a!%'+ dan "a!anya ena'ik "alik

kenyataan te'&e"%t) Ka%n&el(' enentang ayahnya dan en,a"a'nya di dala

!engli"atannya) Ayahnya enjadikan !engli"atannya engan,a anaknya dengan

!e'!indahan+ teta!i e'eka tidak engik%tinya) 4leh it%+ ka%n&el(' e"e'i tekanan

ke!ada !e'tanyaan i"%+ jika "a!a e"e'i an,aan ke!adanya) Melal%i !endekatan

"a!a+ dan "a!a engik%tinya) ada ketika it%+ #%j%dnya !enyalahg%naan k%a&a di

kalangan i"% "a!a &e!e'ti anak !e'e!%an yang e!%nyai ke&%ngg%han dala "ilik

yang lain) Ka%n&el(' e!%nyai keyakinan te'hada! e'eka "aha#a&anya anak

!e'e!%an ada ke"ena'annya+ dan e'eka da!at e"e'ikan ke!%t%&an "e'da&a'kan

!e'a&aan)

37


33/50


'(&e& inte'ak&i engenali dan !eng%"ah&%aian e'%!akan &at% ,a'a yang ana

ka%n&el(' en,%"a %nt%k eng%"ah &t'%kt%' kel%a'ga da'i!ada !e'%"ahan tingkah lak%

yang "e'lanj%tan) endekatan yang ked%a eli"atkan ani!%la&i &e!adan &%"&i&te)

8.!.2 Pem+inaan Semula Sem*adan.

Begit% j%ga dengan t%ga& ka%n&el(' dengan kel%a'ga -ata% &i&te lain.+ k(n&e!

family identity enjadikan &at% !e'ta"ahan yang jela&) e'ke"angan k%aliti kel%a'ga

"aha#a&anya entak'i*kan &t'%kt%' dalaan dan e!%nyai &i*at&i*at te'"%ka ata%

"e"a&) Sat% kel%a'ga "e'ke%ngkinan enjadikan ia k(he&i* "aha#a identiti indi$id%

"(leh e'endahkan taha! ke%taaan+ yang ana %nit kel%a'ga ke&el%'%hannya telah

engangat ke%taaannya) Di dala kel%a'ga+ ia &e'ing kali e'%j%k ke!ada enmeshed,

akti$iti k%!%lan &angat enekankan akti$iti indi$id%+ ke"ajikan di dala %nit kel%a'ga

&angat enitik"e'atkan &e,a'a indi$id%+ k%!%lan ini akan le"ih !enting) -ga"a'an

Min%,hin yang ana ia enekankan !enjela&an 'eaja !e'e!%an dan !e'tanyaan

&e"anyak ana ahli kel%a'ga 'a&a ke&akitan.)

Kel%a'ga enmeshment e'%!akan &at% !enaat di dala ('gani&a&i kel%a'ga

te'hada! !e'ka'a yang "e'te'%&an) Di dala !enaat yang lain+ !e'ka'a yang "e'te'%&an

da!at enjela&kan da'i!ada ke"e"a&an kel%a'ga) Di dala !e"e"a&an ini+ ahli kel%a'ga

e!%nyai &edikit ata% tiada !e'h%"%ngan di anta'a yang lain) Identiti k%!%lan

33


34/50


kel%a'ga yang tidak dititik"e'atkan+ dan &i*at keindi$id%an akan le"ih "e'k%a&a)

Ke"e"a&an di dala kel%a'ga+ ahli akti$iti e"e'i 'an,angan ke,%ali '%ndingan ata%

!e'ti"angan da'i!ada ahli kel%a'ga yang lain) K%!%lan akti$iti yang ja'ang "e'j%!a)

Ked%ad%a enmeshment dan !e"e"a&an telah e"e'i !e'ti"angan te'hada!

a&alah di dala te'a!i kel%a'ga) ala% "agaiana!%n+ a!a"ila *akt(' "%daya

e"e'ikan &at% angga!an+ ked%ad%a &%&%nan "e'ke%ngkinan da!at di!e'ti"angkan

&e,a'a n('al %nt%k "%daya yang &!e&i*ik) Se"agai ,(nt(h+ kel%a'ga ('ang A&ia di

Ae'ika+ identiti kel%a'ga &e,a'a k(he&i*nya e"e'ikan nilai yang tinggi da'i!ada ahli

kel%a'ga e'eka) Ini adalah !e'ti"angan da'i!ada ked%ad%a !enye&%aian dan ke&ihatan

tidak dia"aikan &e,a'a indi$id% dan enekankan agenda kel%a'ga) -Be'g H >aya+ 1553.)

Di dala &y&te kel%a'ga+ *%ng&i &e!adan te'hada! !e'"ean di anta'a

&%"&i&te) Me'eka e"ena'kan ahli %nt%k "e'*%ng&i di dala !e'anan yang &e&%ai dan

&aling "e'tindak di anta'a &%"&i&te yang lain) Teta!i+ kel%a'ga da!at engha&ilkan

"anyak jeni& !e'"eaan &%"&i&te+ dan ke"anyakkan #%j%dnya &%"&i&te yang

engekalkan &it%a&i ketidak*%ng&iannya) Se"agai ,(nt(h+ i"% "a!a "e'ke%ngkinan

en,i!ta &at% !e'&ek%t%an dengan &at% ata% le"ih kanakkanak "aha#a&anya ke&an

!enyi&ihan i"% "a!a yang lain da'i!ada e"%at ke!%t%&an ata% *%ng&i kel%a'ga yang

lain) Dala &it%a&i yang lain+ ka%n&el(' %ngkin a&%k ,a!%' dala &y&te te'&e"%t

"aha#a ka%n&el(' akan en,ant%kan &e%la !enyi&ihan da'i!ada i"% "a!a te'&e"%t) Ini

da!at e"%at &at% t%ga&an -&e!e'ti !e'"in,angan di "a#ah taj%k Family :culpture.)

39


35/50


engg%naan t%ga&an di dala !'(&e& ka%n&eling dian%!%la&i &e,a'a &e!adan

&%"&i&te "(leh enyaai ke%nikan kel%a'ga di dala &at% keh('atan) Se"agai ,(nt(h+

jika ka%n&el(' e!e',ayai i"% "a!a akan !e'a&aan h('at te'hada! &%"&ite adik

"e'adik da'i!ada gangg%an di dala &y&te te'&e"%t)+ ke%ngkinan ka%n&el(' akan

enje!%t i"% "a!a yang e"%at gangg%an %nt%k enye'tai ka%n&el(' dala

!ee'hatian+ Fkanakkanak ke'ana k%!%lan kanakkanak F!eiki'an yang "e'"ea

dala &at% ha'i le"ih da'i!ada a&a yang lain dan "e'ke%ngkinan e!%nyai

!enyele&aian a!a yang kai tidak da!at ga"a'kan) -Min%,hin H :i&han+ 15;1+ !)

195.) Da'i!ada !engha&ilan F!ee'hati kanakkanak k%!%lan+ ka%n&el(' telah ena'ik

i"% "a!a da'i!ada &%"&i&te kel%a'ga dan enet%kan e'eka te'hada! !e'anan

!ee'hati) Sejak !ee'hati tidak da!at ee'hati dengan a*ekti* dan t%'%t &e'ta dala

a&a yang &aa+ ka%n&el(' ha'%& e"ina &e!adan "a'% dan enga&ingkan i"% "a!a

da'i!ada kel%a'ga)

Ka%n&el(' j%ga eani!%la&i '%ang !e'h%"%ngan "aha#a tindak "ala& &e!adan

di anta'a &%"&i&te) Ia e'%!akan &at% kenyataan yang a#al "aha#a ka%n&el('

"e'ke%ngkinan engg%nakan ked%d%kan &%&%nan di dala "ilik ka%n&eling &e"agai

&at% !ee'hati "agaiana &%"&i&te it% "e'(!e'a&i) Da'i!ada !e'ge'akkan ahli kel%a'ga

da'i!ada ke'%&i yang lain+ ke%dian eng%"ah '%ang &%&%nan+ ka%n&el(' j%ga ha'%&

eng%"ah '%ang ek&!'e&i &e!adan) Ga"a'an ka%n&el(' yang ana klien e!%nyai

kel%a'ga ti'i yang telah eng%"ah i"%+ anak 'eaja lelaki+ dan "a!a ti'i) Kel%a'ga ti'i

enga"il a&a le"ih k%'ang 11 "%lan) Se!anjang a&a it%+ i"% akan e"ina

&e!adan yang jela& di anta'a di'inya dan anaknya !ada keadaan yang lain+ "egit% j%ga

36


36/50


dengan "a!a ti'i) Da'i!ada ked%d%kan "a!a ti'i di dala &e&%at% keadaan "aha#a dia

ha'%& eletakkan di'inya di anta'a anak ti'inya+ ka%n&el(' enjadikan ia &at% &i"(lik

dala ,a!%' tangan di dala &i&te kel%a'ga) a!%' tangan ini da!at enya"%ng

da'i!ada !e'tanyaan i"% %nt%k enjadikan ia !ee'hati "a!a ti'i dan anak ti'i

"e'inte'ak&i+ dan enggalakkan !engli"atan i"%)

Da'i!ada !e'%"ahan &t'%kt%' kel%a'ga ini+ ("jekti* kelaian gangg%an dan

ketidak*%ng&ian %'%tan dan "ent%k di dala a!a yang kel%a'ga e&ti inginkan dala

"ent%k yang "a'%) Da'i!ada !e't(l(ngan ka%n&el('+ ini akan e"e'ikan &at% "ent%k

yang "a'% yang le"ih "anyak "e'*%ng&i dan le"ih e"ina ke!ada !e'h%"%ngan kel%a'ga

dan ke!e'l%an indi$id%)

Men%'%t Sa!(enik dan K%'tine& -1553. "aha#a di dala ke'ja &t'%kt%'

kel%a'ga+ tidak hanya dilak%kan (leh klien &e,a'a indi$id% ke'ana ia !e'l% %nt%k

eahai di dala &e&%at% k(ntek kel%a'ga +teta!i j%ga kel%a'ga !e'l% eahai

dala k(ntek& "%daya) Ke&e%a ketigatiga k(ntek& ini di anta'a &at% &aa lain+ lihat

ga"a'ajah 1)

3?


37/50


3=

ULTURE

:AMIL


38/50


"AM$ARA/A% 1: T)e Indi3idual in t)e &(nte;t

7AMIIES IN T#RA P#RAISTI& &ONTE


39/50


4UT@ in ,(ntet (* :AMIL

kel%a'ga

In ,(ntet (*

indi$id%

ULTURALL

LURALISTI

ENVIR4NMENT

B%daya yang !el"agai

"AM$ARA/A% 2: M(del f(r t)e Im+eddedness

Ga"%nganan (del ini yang ana ia e'%!akan &at% a&!ek dala &t'%kt%' te'a!i

kel%a'ga di ana "%daya da!at eahai k(n*lik di dala kel%a'ga) Salah &at% da'i!ada

&t'ategi ,a!%' tangan %nt%k en,i!ta halangan !e'&at%an di anta'a ('ang de#a&a dan

'eaja dan di anta'a ('ang @i&!ani, dan nilai ke"%dayaan &e!e'ti ga"a'ajah 7)

35


40/50


=.0 STRATE"I $EKER/A $ERSAMA KE#AR"A

Di dala &t'ategi te'a!i kel%a'ga te'da!at !el"agai k%!%lan kel%a'ga ahli te'a!i+

di anta'anya ialah l(e Madane&+ Lynn @(**an+ >(hn eakland+ dan Ri,ha'd :i&,h)

Dengan adanya !el"agai !ene'"itan+ "e'ke%ngkinan a&!ek !endekatan da!at

di&e"a'kan/ di dala *akt('+ &t'ategi te'a!i e"e'ikan &at% inti&a'i yang !enting di

dala !endekatan te'&e"%t)

e'"andingan !endekatan &t'%kt%' te'a!i+ te'a!i &t'ategi enekankan di*ini&i

a&alah -eli!%ti "agaiana kel%a'ga eahai di'inya dan a&alaha&alah lain./

'ingka&an te'a!i/ ,a!%'tangan "aha#a ia e*(k%&kan ke!ada di*ini&i &e%la te'hada!

!ea&alahan dan !e'&e!&i)/ dan ,a!%'tangan e"e'ikan ke&an %'%tan di l%a' &e&i) Ia

j%ga ha'%& "e'&%a'a "aha#a te'a!i &t'ategi j%ga engg%nakan &t'%kt%' ,a!%'tangan+

hanya &t'%kt%' te'a!i dig%nakan &t'ategi ,a!%'tangan)

e'kataan strategic therapy dik%!%lkan (leh >ay @aley di dala h%'aian ke'ta&

ke'ja Milt(n E'i,k&(n) E'i,k&(n Fengangga! "aha#a e'endah di'i ini+ !e&akit!e&akit

ha'%& tah% a!a yang dilak%kan/ e'eka "%kan hanya e!%nyai &e'angan !e'a&aan

90


41/50


ke"ijak&anaan) Sat% ,a'a %nt%k da!atkan &e'angan !e'a&aan ialah %nt%k e"e'hentikan

ata% eatahkan ,('ak !e'lak%an te'hada! tingkah lak% ata% !eiki'an+ jadi E'i,k&(n

telah enge"angkan "anyak ,a'a %nt%k an%&ia enda!atkan dengan %dah %nt%k

e"%at &e&%at% yang "e'"ea di dala k(ntek tingkah lak% yang laa ata%!%n tingkah

lak% yang laa enjadi "a'% -Ni,h(l& H S,h#a't+ 1559+ !) 917.) @aley ialah ('ang

yang !e'taa e"a#a ke'ja E'i,k&(n %nt%k di"e'i !e'hatian ke !'(*e&&i(nal)

S%"e'&%"e' yang lain &t'ategi !eiki'an ialah %&at Te'a!i B'ie* -B'ie*

The'a!y ente'.) Iait% "ahagian Mental Re&ea',h In&tit%te (* al( Alt(+ ali*('nia)

i!inan (leh D(n >a,k&(n+ k%!%lan ini telah datang da'i !enye&%aian k(%nika&i

%nt%k di%"ah dan te'a&%k R(,ha'd :i&,h+ a%l atla#i,k+ dan >(hn eakland dan di

anta'a yang lain) Me'eka telah enekankan !e!e'ik&aan 'a!at ke ata& "agaiana an%&ia

,ende'%ng %nt%k engha&ilkan a&alah e'eka da&n "agaiana kel%a'gakel%a'ga

engaha&ilkan ketidak%!ayaan enyele&aikan a&alah yang e'eka hada!i) A!a"ila

!enyele&aian a&alah tidak dijalankan+ !enyele&aian yang &ete'%&nya ,ende'%ng %nt%k

le"ih "aik da'i!ada !enyele&aian yang !e'taa) Ka% ha'%& enyatakan "aha#a&anya+

#ala%!%n 'aai ,a!%' tangan dig%nakan di dalan &t'ategi te'a!i dan te'a!i yang

,ende'%ng %nt%k enjadi k(gniti* yang a&li) Me'eka !ada %lanya tidak ha'%& le"ih di

dala te'a!i yang laa+ "ahkan tidak 'a&i(nal %nt%k engg%nakannya yang &ela'i di

dala !endekatan k(gniti* indi$id%)

=.1 Persediaan dalam &am*urtangan.

91


42/50


ala%!%n di akhi' atlaat &t'ategi family therapy ialah %nt%k enent%kan

,a!%'tangan "aha#a&anya ia akan "e'%"ah+ !'(&e& ini en%nj%kkan "aha#a ia

e'%!akan &at% ("jekti* yang k'itikal jika te'a!i &t'ategi, dite'%&kan) Menye'tai ahli

kel%a'ga yang lain adalah &at% ke!entingan+ hanya dengan &%&%nan kel%a'ga te'a!i)

Se&%ngg%hnya+ inte'ak&i kel%a'ga !ada a#al &e&i akan enjadi 'a!at dan di!e'ik&a (leh

ka%n&el(') Bia&anya+ inte'ak&i &(&ial yang !endek akan enjadi le"ih lengka! anta'a

ka%n&el(' dan ahli kel%a'ga yang lain+ ka%n&el(' telah eneta!kan !e'ingkat yang akan

"ee'lak% dala !'(&e& ka%n&eling) Ini e'%!akan &at% ke"ia&aan a!a yang ka%n&el('

lak%kan di dala ka%n&eling indi$id%+ te'a&%klah aa'an yang di"e'ikan ke!ada

kel%a'ga te'hada! !ee'hati %nt%k t%j%an e'ek(d+ ene'ia de(g'a*ik data+

e!%nyai klien %nt%k !e'&et%j%an enandatangani "('ang+ et,) ena"ahan &ya'at &et

dala te'a!i &t'ategi "aha#a ianya ke'a! kali tidak dite!atkan dala ka%n&eling

indi$id%+ ianya e'%!akan &at% !e'&et%j%an "aha#a ka%n&eling akan "e'la'%tan !ada &e&i

yang lain)

=.2 Pentafsiran Masala)

Adalah ke'ana dala &e&i ka%n&eling+ ianya tidak te'had %nt%k eletakkan

n("('+ ke'ana ianya &angat !enting "aha#a&anya a&alah "aik %nt%k ditak'i*kan)

Dala "anyak"anyak ,a'a+ &ta'tegi dala kel%a'ga ka%n&el(' en,e'inkan !endekatan

97


43/50


tingkah lak% in defining a&alah kel%a'ga) Di &ini te'da!at e!at ga'i& !and%an %nt%k

ka%n&el(' engik%ti !entak'i*an dala a&alah

1) Ahli kel%a'ga yang lain e&ti e"e'i &%"angan te'hada! !entak'i*an ke,%ali

enjadikan ia &at% h%jahan ata% !e"elaan)

7) Ma&alah ini e&ti dijela&kan di dala "aha&a "adan yang &!e&i*ik)

3) >ika a&alah ini le"ih da'i!ada &at% a&alah+ a&alah yang k'itikal e&ti dikenal

!a&ti dan enjadikan ia &at% &a&a'an dala ka%n&eling)

9) gagal en,%"a %nt%k enyele&aikan a&alah akan dih%a'aikan &e,a'a te'!e'in,i)

ala% "agaiana!%n ahli kel%a'ga yang lain akan lihat a&alah da'i!ada

!e'&!ekti* di'inya+ "ia&anya "e"e'a!a !e'&et%j%an engenai ani*a&ta&i tingkah lak%

te'hada! a&alah ini) Se"agai ,(nt(h+ &e('ang ayah akan elihat tingkah lak% anak

lelakinya yang "iada!+ dan dia enandaikan tingkah lak% anaknya &e"agai &("(ng)

Dengan "ant%an ka%n&el('+ e'eka ked%ad%anya a!% %nt%k "e'&et%j% "aha#a&anya

e'eka da!at entak'i*kan a&alah &e!e'ti F"ilangan ata% j%lah a&a yang e'eka

da!at di dala !e'"in,angan yang hangat) Deikian it%+ a&alah akan enjadi ke'a!

te'hada! "antahannya dan le"ih te!at da'i!ada tingkah lak% yang "%'%k) >ika "antahan it%

,ende'%ng ke a'ah tea yang &!e&i*ik+ &e"agai ,(nt(h anak yang !%lang le#at dengan

e"a#a ke'eta kel%a'ga+ !ada a&a it% a&alah ini "(leh ditak'i*kan &e"agai !%lang

le#at ke '%ah) A!a yang !enting ia "%kanlah %nt%k kan%&el(' te'ge&age&a

93


44/50


elak&anakan dan ah% "e'%nding dan "e'%nd%ng &e%la &ehingga &e&%at% a&alah it%

da!at ditak'i*kan &e"agaiana yang dikehendaki dala ka%n&eling)

Akhi'nya+ ianya &at% ke!e'l%an "aha#a ka%n&el(' eng%!%l akl%at yang

"e'kaitan !enyele&aian yang endatangkan kegagalan) Di &ini te'da!at "e"e'a!a ala& an

%nt%k elak%kannya) e'taa+ k%!%lkan !e'ka'a yang "aik yang "(leh "elaja' &y&te

kel%a'ga da'i!ada !endenga'an e'eka %nt%k ene'angkan !e',%"aanya %nt%k

!enyele&aian a&alah) Makl%at ini akan enjadi %&tahak a!a"ila %nt%k entak'i*kan

,a!%' tangan yang &e&%ai %nt%k kel%a'ga) Ked%a+ !e'"in,angan ini engalai

kegagalan dala !e'%"ahan yang dilak%kan (leh kel%a'ga te'a&%klah dala enangani

a&alah kel%a'ga e'eka) Kel%a'ga ,%"a %nt%k ena*ikan a&alahnya di dala

ka%n&eling+ ia adalah &at% ke!entingan yang di"ena'kan) Ketiga+ !en%"%han !'(&e& ini

en%nj%kkan "aha#a ka%n&el(' engh('ati %&aha %nt%k diletakkan kehada!an

da'i!ada kel%a'ga le"ih ja%h lagi) Ka%n&el(' "e'kata FSaya tah% a#ak ada a&alah yang

'%it dan a#ak !e'l% "e'&edia %nt%k enanganinya dan ,%"a %nt%k enyele&aiakannya)

Ta"ahan lagi+ &aya "e'jaya enghalang a#ak da'i!ada "e'tanya a#ak a!a yang a#ak

lak%kan+ a#ak "e'&edia en,%"a tan!a kejayaan) Bahagian ini !'(&e& ka%n&eling j%ga

e"e'i !el%ang ke!ada ka%n&el(' lain %nt%k elihat kel%a'ga "e'(!e'a&i dan %nt%k

enent%kan !engagihan k%a&a di dala kel%a'ga elal%i akani&e !akatan di dala

kel%a'ga)

=.! Matlamat Realistik.

99


45/50


Ianya tidak ,%k%! %nt%k kel%a'ga dan ka%n&el(' %nt%k entak'i*kan a&alah ini)

Kel%a'ga e&ti j%ga &et%j% a!a !e'ingkat !e"aikan %nt%k te'a!%tik yang "e'jaya)

enjela&an kejayaan e&tilah k(nk'it dan 2ell&defined &e!e'ti di!e'jela&kan di dala

a&alah) engg%naan ,(nt(h ayah dan anak lelaki+ yang ana ianya tidak &e&%ai %nt%k

di%lakan dengan Fdengan banya- bantahan &e!e'ti a&alah %nt%k Fmenjadi lebih

perhubungan &e!e'ti %k%'an kejayaan -k%aliti h%"%ngan tidak enjadi kateg('i yang

&aa &e!e'ti keke'a!an.) Le"ih te!at atlaat akan enjadi F!e'"in,angan yang

"e'te'%&an da'i &etia! ha'i ke &etia! ingg% !e'"in,angan) D%l% !e'"in,angan ini di

"a#ah ka#alan+ ianya akan "e'&e&%aian dengan ke'ja ke a'ah atlaat yang !(&iti*

&e!e'ti Fengha"i&kan a&a la!ang "e'&aa) Aki"at !eng%'angan "antahan telah

"e'ta"ah dala engha"i&kan a&a "e'&aa %nt%k "e'&%ka'ia akan enjadikan

!e'h%"%ngan "e'ta"ah "aik+ teta!i ia tidak enjadi %k%'an #ala%!%n ia tidak

eni"ang ke&e&%aian dala atlaat ka%n&eling)

=.' Ara)an #ntuk +eru+a).

e'ka'a yang !aling !enting dala te'a!i &t'ategi kel%a'ga ialah arahan teraputi- +

ata% inte'$en&i -,a!%'tangan.) Ke"anyakkan a'ahan &t'ategi adalah "e'tentangan

da'i!ada yang "ia&a/ ianya "aha#a+ e'eka &e(lah(lah %nt%k e"antah !e'ka'a yang

l(gi,) Ke'a&i(nalan ini adalah a'ahan yang "e'tentangan "aha#a ianya &at% a&alah yang

96


46/50


"e&a' yang le"ih "e'e(&i da'i!ada !e'ka'a yang l(gik) Se"agai aki"atnya+ !enyele&aian

ini elihat ke!ada %ndang%ndang "ia&a yang l(gik yang &e!%'na)

>.0 KESIMP#AN.

Se,a'a ke&el%'%hannya &i&teik inte'$en&i "%kanlah "e'a&al da'i te('i ka%n&eling

t'adi&i(nal ata% !e'&(nality) Se"aliknyaia "e'a&al da'i e!i&te'(l(gi ek(l(gikal)

e'%laan !'(&e& &i&teik adalah dengan &et andaian "e'kenaan tingkah lak% an%&ia)

Set andaian tingkah lak% an%&ia ialah k%aliti !e'tahan di'i yang dikenali j%ga &e"agai

h(e(&ta&i&) Ke,ende'%ngan d#i*%ng&i &e&e('ang %nt%k e"ent%k &e!adan yang

'igid) Si&te dalaan ('gani&a&i yang ditent%kan (leh %ndang%ndang &e"agai "ent%k

inte'ak&i tingkah lak%) Inte'$en&i di"ina "e'da&a'kan ,i''i,i'i &i&te -kel%a'ga.

"e'"anding ,i''i,i'i !&ik(l(gi indi$id%) endekatan yang d(inant ini telah dit%nj%kkan

elal%i k(%nika&i dala ka%n&eling+ !e'h%"%ngan+ !en&t'%kt%'an ka%n&eling dan

&ta'tegi ka%n&eling)

9?


47/50


9=


48/50


AMPIRAN

en%"%han akatan Be'&ilang

a. &e!adan kel%a'ga enjadikan le"ih anta! !ada a&a ini+ %nt%k

e"angkitkan !akatan "e'&ilang dan enggalakkan I"%"a!aCNilai

Kei"%"a!aan dan ReajaCNilai e'h%"%ngan ('ang @i&!ani,) akatan

!e'&ilangan ini enjangkakan %nt%k enjadikan ia leah dan e#%j%dkan

!engha&ilan!akatan "e'&ilang

I"%"a!a Reaja

Nilai ('ang @i&!ani, Nilai Ke"%dayaan

". Da'i!ada !andangan k(n*lik kel%a'ga enjadi %&%h yang "ia&a da'i

keleahan gene'a&i!e'ikatan !e'&ilangan "%daya yang "a'% yang

enggalakkan !e'ikatan te'&e"%t+ !e'ingkat "i,%lt%'ali& di dala kel%a'ga

9;


49/50


e!%nyai nilai+ dan i"%"a!a &e'ta 'eaja enjadi le"ih e'at !e'h%"%ngan

"e'hada!an dengan !e'ikatan "%daya)

I"%"a!a Reaja

Nilainilai ('ang Nilai Ke"%dayaan

@i&!ani,

????????????????????????????????????????????????????????????????????????

E"EN

K(n*lik lal%an k(%nika&i

K(%nika&i &e!adan k%k%h

????????????????????????????????????????????????????????????????????????

R#/#KAN #TAMA

R#/#KAN TAM$A%AN

95


50/50


A"d%llah @a&&an H Ain(n M(hd) -7007.) ;omuni-asi ntim$ Pahang TS %"li,ati(n&

Di&t'i"%t('& Sdn) Bhd)

ha'le& >) Gel&(+ B'%,e R) :'et -1557.) F(%n&eling &y,h(l(gy+ @a',(%'t B'a,e

>($an($i,h (llege %"li&he'+ Uni$e'&ity (* Ma'yland)

@a'(ld @a,kney+ She''y ('ie' -1559.)

azeanintervensi sistemik keluarga

Documents