bab 3 - pengauditan

8/3/2019 BAB 3 - Pengauditan

http://slidepdf.com/reader/full/bab-3-pengauditan 1/18

Jabatan Audit Negara, Perak

BAB 3

PENGAUDITAN

3.1 Pengenalan

Audit melibatkan pemeriksaan rekod kewangan dan kajian

secara mendalam sistem kawalan dalaman oleh juruaudit.

Pemeriksaan dan kajian tersebut bertujuan untuk memperolehi bukti

audit yang akan dinilai dan digunakan sebagai asas untuk memberi

pendapat tentang penyata kewangan.

Jabatan Audit Perak mempunyai piawaian prosedur

operasinya yang mesti diikuti oleh semua pekerjanya termasuk

pelajar-pelajar latihan industri di Jabatan Audit Perak supaya audit

yang dilakukan selaras dan teratur bagi semua syarikat yang diaudit.

28




terhadap organisasi yang terlibat. Setelah selesai, dokumen terbabit

akan di kembalikan kepada pihak Audit Perak untuk kerja

selanjutnya

3.3 Objektif Utama Pengauditan

Objektif utama pengauditan ialah untuk membolehkan

juruaudit memberikan pendapat yang benar dan wajar tentang

kedudukan kewangan perniagaan dan hasil kendalian kepada klien

dan pihak ketiga yang mempunyai kepentingan terhadap perniagaan

tersebut.

3.4 Prinsip Pengauditan

Beberapa prinsip pengauditan perlu diikuti oleh setiap

juruaudit apabila melakukan pengauditan terhadap syarikat seperti :-

a) Ketelusan, Objektiviti Dan Kebebasan

Seseorang juruaudit mesti telus dan adil dalam melakukan

pengauditan kerana juruaudit bertanggungjawab memberikangambaran yang sebenar dan saksama berkaitan syarikat

yang diaudit.

b) Kerahsiaan

30




Merahsiakan semua maklumat syarikat yang diaudit daripada

pengetahuan umum kecuali diminta oleh undang-undang.

c) Kemahiran Dan Kemampuan

Pengauditan yang dilakukan perlu cermat dan berhati-hati

serta mempunyai latihan teknikal yang cukup berpengalaman

dan berkebolehan di dalam kerja pengauditan.

d) Dokumentasi

Juruaudit perlu mendokumenkan semua kerja bagi

membuktikan bahawa sesuatu kerja itu dilakukan mengikut

prinsip asas dan ‘audit program’ yang telah ditetapkan.

e) Perancangan

Seseorang juruaudit perlu merancang sebelum melakukan

kerja-kerja pengauditan supaya mengikut susunan masa

yang teratur. Perancangan yang baik adalah berdasarkan

pengetahuan juruaudit terhadap perniagaan pelangganseperti memahami sistem perakaunan, polisi dan tatacara

kawalan dalaman yang diamalkan oleh syarikat yang diaudit.

31




f) Bukti Audit

Bahan bukti yang secukupnya perlu diperoleh untuk dijadikan

asas yang wajar bagi pendapat juruaudit tentang hasil

kajiannya.

g) Sistem Rerakaunan dan Kawalan Dalaman

Juruaudit perlu memahami sistem perakaunan dan kawalan

dalaman untuk menilai operasi syarikat sebagai asas untuk

menentukan bentuk, tempoh dan liputan tatacara audit yang

akan dijalankan .

h) Rumusan Audit Dan Laporan

Menyemak dan menilai semula rumusan hasil yang diperolehi

bagi asas melahirkan pendapat ke atas penyata kewangan

yang di tulis ke dalam laporan. Pendapat bersih

menunjukkan juruaudit berpuas hati ke atas semua perkara

yang material dan sebaliknya.

3.5 Perlantikan Juruaudit

Perlantikan secara bertulis juruaudit sesebuah firma akauntan

sebagai juruaudit bebas mestilah diperolehi dari pihak tuan

pengarah syarikat. Apabila juruaudit telah menerima perlantikan

tersebut, maka firma juruaudit mestilah memberi jawapan secara

32




bertulis kepada klien yang menyatakan bahawa juruaudit telah

memenuhi kehendak peruntukan Undang-undang Syarikat,1965

iaitu seksyen 9 (6). Syarat-syarat perlantikan juruaudit perlu

diberitahu kepada pihak klien secara bertulis.

Syarat-syarat yang perlu adalah seperti berikut :-

a) Tanggungjawab pengarah syarikat untuk :-

i. Mengendalikan satu sistem kawalan dalaman yang

baik dan berkesan.

ii. Menyediakan penyata kewangan dan

mengendalikan system kawalan dalaman yang baik

dan berkesan.

b) Mengesahkan bahawa penyata kewangan yang

disediakan oleh pihak syarikat adalah benar.

c) Melaporkan kepada pemegang-pemegang syer samada

akaun-akaun yang disediakan adalah mengikut kehendak

Undang-undang Syarikat, 1965 dan memberi gambaran

yang benar dan saksama.

33




d) Memastikan samada laporan pengarah memberikan

gambaran yang betul dan saksama.

3.6 Kertas Kerja Audit

Kertas kerja audit merupakan satu domentrasi bukti-bukti

audit yang dijumpai semasa kerja-kerja audit dijalankan.

3.7 Kegunaan Kertas Kerja Audit (‘Audit Working Paper’)

Kertas kerja audit biasanya akan dijadikan panduan oleh

juruaudit semasa hendak memulakan suatu kerja audit. Juruaudit

akan merujuk kembali kertas kerja audit tahun yang sebelumnya

untuk memahami secara mendalam tentang sesuatu perniagaan

yang akan diaudit.

Pekerja-pekerja baru atau pelajar latihan industri boleh

menjadikan kertas kerja audit sebagai rujukan. Kertas kerja audit

akan menjadi rekod

kekal sekiranya rekod perniagaan telah hilang atau musnah di dalamsesuatu kejadian yang berlaku seperti kehilangan atau kecurian.

Boleh dijadikan sebagai bukti untuk menunjukkan bahawa

juruaudit telah menjalankan kerja-kerja yang sepatutnya dilakukan

dan untuk menunjukkan juruaudit telah menjalankan tugasnya

dengan adil dan saksama selaras dengan prinsip pengauditan.

34




Selain daripada itu, jika terdapat dakwaan atau kes mahkamah,

kertas kerja audit ini akan dapat dijadikan sebagai bahan bukti.

Ia dapat membantu dalam perancangan, pengawalan dan

perlaksanaan audit semasa. Juruaudit dapat memastikan sama ada

semua kerja audit telah dilakukan dan kerja-kerja audit boleh

disemak oleh penyelia, pengurus dan pekongsi syarikat.

i) Pemfailan

Dokumen-dokumen dan jadual-jadual yang

kebiasaannya disimpan dalam fail audit semasa adalah :

a) Borang-borang ‘audit program’ yang perlu dijawab

untuk memastikan kerja audit telah diselesaikan

dengan sempurna dan tiada prosedur kerja yang

tertinggal. Ia difailkan dalam jadual (Index) yang

menunjukkan susunan kertas kerja dalam fail audit

semasa.

b) Semua kertas kerja audit yang yang telah

disediakan beserta dengan bukti pengauditan

seperti penyata bank dan akaun-akaun syarikat.

c) Dokumen ‘statutory audit’ yang terbaru dalam tahun

kewangan.

d) Salinan surat pengesahan yang dihantar kepada

pihak yang sepatutnya.

35




e) Laporan penyata kewangan yang akan

dibentangkan kepada pelanggan.

ii. Fail surat-menyurat (Correspondence)

Fail ini kebiasaannya diletakkan bersama fail ‘PAF’. Fail

ini mengandungi segala jenis surat menyurat antara juruaudit

dan pelanggan sebagai bukti dan rujukan di masa akan

datang. Fail ini menggunakan fail berwarna perang dan

ditulis dengan pen dakwat hitam sahaja. Seperti di Rajah 1 :

Rajah 1

36




3.8 Contoh Kertas Kerja Pengauditan

37




3.9 Penyata Kewangan

Penyata kewangan yang asas ialah lembaran imbangan,

penyata pendapatan dan penyata aliran tunai.

3.10 Penyata Pendapatan (Income Statement)

Penyata pendapatan menunjukkan pencapaian operasi bagi

suatu tempoh masa. Ia melaporkan hasil, belanja dan untung atau

rugi syarikat bagi tempoh masa yang kebiasaannya dibuat 1 tahun

atau suku tahun.

Untung bersih atau pendapatan bersih ialah perbezaan di

antara jumlah hasil dan jumlah belanja bagi tempoh tersebut

manakala untung kasar pula ialah jualan tolak kos barang di jual.

3.11 Penyata Aliran Tunai (Cash Flow Statement)

Penyata aliran tunai menunjukkan perubahan kedudukan

tunai sepanjang tempoh kewangan seperti yang diliputi oleh penyata

pendapatan. Penyata aliran tunai membahagikan sumber dan

kegunaan tunai mengikut komponen seperti berikut:-

38




Aliran tunai dari aktiviti operasi

Termasuk untung bersih campur dengan item-item belanja

bukan tunai seperti susutnilai dan perubahan dalam beberapa

akaun modal kerja. Pengurang (pertambahan) dalam akaun

asset (liabiliti) adalah aliran masuk tunai dan sebaliknya

Aliran tunai dari aktiviti pelaburan

Termasuk jualan atau belian aset jangka panjang, membeli

syarikat lain dan menjual subsidiary

Aliran tunai dari aktiviti pembiayaan

Termasuk daripada jualan atau belian balik saham biasa dan

saham terutama, penerbitan atau ‘retiring’ hutang jangka

panjang, penerbitan dan pembayaran nota jangka pendek

dan pembayaran dividen atas saham biasa dan terutama.

3.12 Laporan Tahunan Penyata Kewangan

Akta Syarikat 1965 mewajibkan syarikat-syarikat

mengemikakan laporan tahunan kepada pendaftar syarikat.

Maklumat yang disediakan dalam laporan tahunan adalah

berasaskan keperluan statutory, pemegang saham dam syarikay

untuk mempromosikan prestasi dan prospek syarikat.

39




Salah satu keperluan statutori dalam laporan tahunan ialah

laporan pengarah. Selain daripada butiran yang dimasukkan

mengikut keperluan akta, laporan tahunan biasanya mengandungi

perutusan pengerusi lembaga pengarah syarikat yang menjelaskan

pencapaian syarikat sepanjang tahun lalu dan penerangan tentang

perkembangan-perkembangan terbaru yang akan memberi kesan ke

atas operasi syarikat pada masa akan datang.

Selain itu, penyata kewangan juga perlu dimasukkan.

Penyata kewangan yang perlu dimasukkan dalam laporan

merangkumi beberapa penyata asas seperti penyata penyata

pendapatan, lembaran imbangan, penyata aliran tunai dan nota-nota

penjelasan mengenai akaun-akaun berkenaan.

Laporan tahunan merupakan salah satu wahan utama pihak

pengurusan syarikat menyampaikan maklumat secara ringkas,

padat dan semasa mengenai kewangan.

3.13 P enyediaan Laporan Tahunan Penyata Kewangan

Selepas kerja-kerja Pengauditan selesai dan pengurus auditselesai membuat semakan atau “review ” maka laporan tahunan

penyata kewangan akan disediakan. Sebanyak 7 set laporan

tahunan dikeluarkan. Satu set laporan tahunan penyata kewangan

ini akan disediakan untuk bahagian percukaian, dua set untuk

disimpan di pejabat Pendaftaran Syarikat, satu set untuk fail ‘PAF’

dan ‘CAF’ dan dua set lagi akan disimpan oleh pemegang saham.

40




Isi kandungan laporan penyata kewangan adalah :-

a) Laporan pengarah-pengarah “Director’s Report ”

b) Pengakuan oleh pengarah “Statement by Director’s”

c) Pengakuan berkanun “Statutory Declaration”

d) Laporan juruaudit kepada ahli-ahli “ Auditor’s Report ”

e) Lembaran imbangan “Balance Sheet ”

f) Penyata pendapatan “Income statement”

g) Penyata aliran tunai “ Cash Flow Statement ”

h) Nota-nota berkenaan dengan akaun “Notes to the

Account ”

Setiap isi kandungan penyata kewangan adalah sama jika

terdapat butir-butir yang berlainan juruaudit hanya perlu menambah

atau mengurangkan butir-butir yang berbeza. Jika firma yangmembuat audit adalah ejen percukaian bagi sesebuah pelanggan

maka juruaudit perlu sediakan satu ‘audit program’ bagi cukai untuk

memudahkan pergiraan cukai dijalankan.

41




Selepas menghabiskan kerja di bahagian ini, juruaudit

dikehendaki menghantar satu “Letter of Representation “ kepada

pelanggan atau pihak klien untuk memberitahubahawa kerja-kerja

pengauditan telah disiapkan dan surat-surat ini dikehendaki

tandatangani oleh pengarah syarikat.

3.14 Proses Penyediaan Laporan Tahunan Penyata Kewangan

Sejak memulakan latihan di Jabatan Audit Negara., Negeri

Perak saya telah ditempatkan untuk menjalani latihan industri saya

di pelbagai seksyen. Antaranya Seksyen Pihak Berkuasa Tempatan,

Seksyen Badan Berkanun Negeri, Bendahari Negeri dan

Pentadbiran. Sepanjang enam bulan, saya telah memahami bahawa

audit adalah suatu pemeriksaan bebas ke atas rekod-rekod dan

akaun-akaun yang disediakan oleh akauntan ataupun kerani akaun

sesebuah syarikat dan penyata pendapatan tentang kewangan

tersebut juruaudit yang dilantik bersesuaian dengan kehendak Akta

Syrikat 1965.

Objektif Pengauditan adalah bagi membolehkan seseorang

juruaudit melahirkan pendapatan sama ada penyata kewangan

sesebuah organisasi itu memberi gambaran yang benar dansaksama mengenai kedudukan kewangan serta keuntungan atau

kerugian bagi tahun kewangan itu dan penyata kewangan itu telah

disediakan mengikut kehendak undang-undang.

Apabila saya diberikan rekod-rekod dan akaun-akaun

sesebuah syarikat untuk diaudit perkara penting dan asas yang

42




perlu juruaudit lakukan ialah untuk memastikan rekod-rekod dan

akaun-akaun direkod dan disimpan dengan betul dan teratur oleh

klien. Kemudiannya, kerja-kerja audit dimulakan dengan menyemak

baki awal dan baki akhir sama ada jumalnya yang dicatat dalam fail

audit semasa tahun lepas iaitu baki awal dan jumlahnya yang

dinyatakan dalam imbangan duga yang disediakan oleh pelanggan

iaitu baki akhir tahunan sama seperti yang direkodkan dalam lejar

am.

Selepas itu, juruaudit menyemak baucer pembayaran bagi

semua item yang disenaraikan dalam kunci kira-kira. Ini termasuk

sebarang penambahan dan pengurangan aset-aset serta liabiliti-

laibiliti di mana maklumat-maklumat tersebut dinyatakan dalam

jadual masing-masing. Langkah-langkah membaca ini diteruskan

bagi item-item di bawah kos barang-barang dijual dan item-item

yang akan mempengaruhi cukai pendapatan nanti.

Tanda-tanda tertentu hendak dibuat semasa kerja audit

dijalankan. Ini adalah merujuk kepada standard simbol yang

ditetapkan oleh firma audit tersebut untuk menyenangkan kerja audit

tadi. Sekiranya terdapat sebarang keraguan dalam menjalankan

kerja audit, juruaudit akan mencatatkannya dalam borang

pertanyaan untuk mendapatkan keterangan selanjutnya. Selepassiap menyediakan semua jadual yang diperlukan, kerja membaca

dilakukan mengikut audit program yang standard.

Sekiranya didapati rekod-rekod tadi adalah tidak lengkap,

satu memorandum perlu dihantar kepada setiausaha syarikat

pelanggan untuk mengingatkan supaya mengemaskinikan rekod-

43




rekod tersebut. Setelah semua kerja audit dilakukan, satu lakaran

kewangan bersama-sama laporan pengarah dan laporan juruaudit

pula perlu disediakan. Laporan akaun yang diaudit ini kemudiannya

disemak oleh pengarah.

Apabila rakan kongsi berpendapat bahawa kerja-kerja audit

yang dibuat itu telah menunjukkan gambaran yang benar dan

saksama, dan akhir sekali laporan akaun yang telah siap dibukukan

ini akan diberi kepada pelanggan untuk ditandatangani sebelum

tandatangan akauntan.

3.15 Komen dan Cadangan

Prosedur kerja bagi kerja-kerja audit yang teratur dan telah

diselaraskan dan difailkan untuk kegunaan di bahagian audit. Ini

membolehkan kakitangan baru dan pelajar latihan industri akan

dapat melihat secara jelas perjalanan kerja-kerja pengauditan di

WanJabtan Audit Perak. Walaubagaimanapun, sesetengah situasi

yang berlainan daripada yang biasa dilakukan membuatkan

kekeliruan berlaku samada prosedur yang dilakukan itu adalah betul

atau sebaliknya.

44




3.16 Kesimpulan

Seseorang juruaudit perlu berhati-hati dalam menjalankan

tugas mereka. Mereka perlu memastikan kesilapan yang mereka

buat tidak menjejaskan nama firma dan menjatuhkan imej profesion

mereka. Pemeriksaan perlu dibuat dalam setiap kerja yang

dilakukan. Walaubagaimanapun, pelanggan juga perlu memberi

kerjasama dalam membekalkan rekod-rekod yang diperlukan untuk

kerja-kerja audit.

45

bab 3 - pengauditan

Documents