1134_jp-v10n3- person ali ti wajadiri pendidikan - konsep dan an penyelidikan - in hashim

8/2/2019 1134_jp-V10n3- Person Ali Ti Wajadiri Pendidikan - Konsep Dan an Penyelidikan - in Hashim

1/12

Personaliti Wajadiri Pendidikan : Konsep dan PerkembanganPenyelidikan.

Oleh:Shahabudd in Hash im

"AbstractThis paper underscores the concept of resilient personality in education andits related research works done on it. To date, the study on resilient personalityin learning environment has prompted researchers, specifically educationalpsychologists to undertake the research task. Thispaper purports to discuss andcontrast the conceptual understanding of the subject as understood by theWestern mind and the Eastern mind. The paper also provides some gists onpast research findings on the subject matter, in the hope that further researchendeavor would be undertaken, that are perhaps more focused and specific.PendahuluanDalam b id an g p en did ik an , pe rs on aliti w aja diri te la h m ula m en da pa t temp atd alam p en ye lid ik an p en did ik an , R an gk a k on se p wa ja dir i te la h d ik en ali ram ais eb ag ai p an du an u ntu k m emaham i tin gk ah la ku p ela ja r d i d a lam d an lu ar k ela s.D e ng an a da ny a ra ng ka k on se p te rs eb ut m emu da hk an p em aham an k ita te n ta ngtahap dan pengaruh pe rsonaliti w aja diri terhadap pencapaian akadem ikse se o ra ng . K ita p erlu m em ah am i m en ga pa se se ora ng p ela ja r b ole h b erja yad alam p ers ek ola ha n m er ek a. Mana ka la te rd ap at s eg olo ng an p ela ja r y an g la iny an g la hir d alam p ers ek ita ra n y an g s ar na tid ak rn en da pa t tem pa t u tam a d alamp en ca pa ia n a ka demik . P erk em ba ng an in ila h y an g m en im bu lk an lin da ta ny akepada sesiapa juga. M enga pa seora ng kanak-kanak yang sarna tarafnyad engan s eo rang k an ak -k an ak y ang l ai n b er jaya mend ap at p en capa ian akadem iky an g b aik , m a na ka la s eo ra ng la gi tid ak b erja ya , s ed an gk an k ed ua -d ua p ela ja rte rs eb ut la hir d arip ad a k elu arg a y an g s usa h d an m em pu ny ai jira n y an g tida kme rang sang k ep ad a akt iv it i p er nb ela ja ran me reka . P e rk embangan i ni la h y angm engajak kita m enyoroti kem bali m aksud sebenar personaliti w ajadirip en did ik an d an p er kemba ng an p en ye lid ik an y an g b erk aita n d en ga n k ritis .Apakah Wajadiri Pendidikan?S eb en arn ya k ajia n rne ng en ai p erso na liti w aja diri te la h d ija la nk an d en ga nr ne lu as . T e rd ap at d is ip li n- di si pl in i lmu y ang l ai n y ang tu ru t s er ta r nenj al an kanJiE d 1 0 B il. 3 1 5


2/12

kajian rnengenai personaliti wajadiri. Antara bidang-bidang ilmu tersebut ialahpsikologi, antropologi, sosiologi dan psikopatologi. Mereka terpanggil untukrnenjawab soalan mengapa seseorang individu yang berada dalam risikokemelesetan bertukar menjadi seoarang yang sangat berjaya,. Dalarn bidangpenyelidikan pendidikan, khasnya psikologi pendidikan, rangka konsepmengenai personaliti wajadiri telah menjadi pembolehubah penting untukdifahami sumbangannya terhadap prestasi para pelajar.

Salah satu definisi yang telah diterirna pakai mengenai wajadiripendidikan ialah the heightened likelihood of success in school and other lifeaccomplishment despite environmental adversities brought about by earlytraits, conditions, and experiences (Wang, Haertel, & Walberg, 1994).Personaliti wajadiri boleh dianggap "pemantul" kepada sebarang risikopersekitaran yang negatif.

Wajadiri pendidikan merupakan suatu proses penyesuaian ataupernbaikan yang rnelibatkan seseorang pelajar dan persekitaranpembelajarannya. Istilah wajadiri pendidikan ini rnengandungi unsur potensidan kekuatan dalaman atau psikologi. Tanpa potensi dan kekuatan dalamanini seseorang individu pelajar akan gagal dalarn usaha menghadapi semuarisiko yang merintanginya. Kekuatan dalaman ini sangat penting untukmembekalkan tenaga dalam proses penyesuaian did. Umpamanya, jikaseseorang gagal dalam ujian bulanan kerana kealpaannya mengulang kajipelajarannya. Akibat kegagalan itu, pelajar tersebut akan berusaha berlipatkali ganda dan menempa kejayaan yang arnat memberangsangkan dalam ujianakan datang. Pelajar yang tidak berpersonaliti wajadiri pendidikan akanterbawa-bawa dengan kekesalan ke alas kegagalan yang telah ditempuhi.Pelajar tersebut tidak berusaha untuk memperbaiki kegagalannya, malahkegagalan tersebut menguasai jiwanya. Pelajar tersebut akan berterusan gagaldalam ujian yang akan datang.Penyelidikan yang BerkaitanDalam kehidupan seharian pelajar-pelajar di sekolah, terdapat peIajar yangdigolongkan sebagai mempunyai pencapaian kecerdasan purata, telahmendapatkan keputusan akademik yang memuaskan dalam persekitaransekolah yang berisiko tinggi (Waxman, 1992). Kejayaan pelajar-pelajar dalamkelompok tersebut menimbulkan tandatanya mengapa mereka boleh berjaya,sedangkan pada masa yang sama kelompok pelajar lain yang mempunyai

16 Jurnal Pendidikan Islam


3/12

pencapaian mental purata sederhana tidak memperolehi pencapaian akademiksebagaimana kumpulan yang berjaya. Kedua-dua kumpulan juga sama-samamenanggung risiko kehidupan yang sarna. (Padron, Waxman, 1999)

Soalan-soalan penyelidikan yang memandu para penyelidik mendekatiisu waja diri telah memberi fokus kepada pencarian faktor-faktor yangmenyumbang kepada pencapaian akademik seseorang pelajar. Penyelidikanyang dijalankan tidak bertujuan-untuk mengesan faktor-faktor yang memberisumbangan kepada kemerosotan akademik seseorang pelajar. Denganpemahaman sedemikian, memberi landasan kepada para penyelidik untukmerangka sesuatu program intervensi yang efektif. Dengan adanya programintervensi ini akan memungkinkan penyelidik membezakan pelajar yangberpersonaliti waja did dan pelajar yang tidak berpersonaliti waja diri.

Selain daripada merangka program intervensi, kajlan-kajian yang telahdijalankan banyak menyentuh tentang usaha untuk mengenalpasti pelajar-pelajar yang boleh dikatakan sebagai pelajar yang berpersonaliti wajadiri danpelajar-pelajar yang tidak berpesonaliti wajadiri. Kebelakangan ini mulaterdapat kajian-kajian yang memberi fokus terhadap mengenalpasti individu-individu yang berpotensi dan proses persekolahan itu sendiri yang bolehmendorong kepada rangsangan kejayaan kepada pelajar berkenaan (Winfield,1991).Personaliti Wajadiri Pendidikan dan InstruksiSeperti yang difahami oleh pendidik, proses pengajaran dan pembelajaranyang berlaku di dalarn kelas dikatakan mempengaruhi pencapaian pelaj ar dalambidang akademik. Banyak faktor yang berkaitan dalam proses interaksi tersebutyang membantu kejayaan pelajar. Antaranya ialah kualiti pengajaran guru,motivasi pembelajaran pelajar dan kualiti persekitaran bilik darjah itu sendiri.Pengurusan bilik darjah yang berkualiti juga boleh menyumbang kepadapencapaian akademik yang baik. Ringkasnya terdapat faktor dalam bilik darjahitu sendiri yang boleh menyumbang kepada pencapaian pelajar.

Pembinaan konstruk wajadiri pendidikan tidak dianggap sebagai atributtetap bagi seseorang pelajar. Konstruk wajadiri pendidikan di anggap sebagaikonstruk yang boleh dimanipulasikan atau sesuatu yang dirangkumkan dalamproses. Dengan erti kata yang lain, personaliti wajadiri pendidikan merupakanmekanisme yang boleh disuburkan atau diperkasakan. Konstruk wajadiripendidikan tidak tertumpu kepada sesuatu atribut yang bersifat individu sepertiIil id 10 Bil . 3 17


4/12

k ecer da sa an . I n i ada lah k er an a k ecer da san t id ak d ianggap s eb ah ag ian d ar ip ad ap erwatakan p ela ja r- pe la ja r y an g b er pe rs on al iti wa jadi ri ( Masten e t. al, 1990).

T erd apa t b ebe ra pa p rose s m od ifik as i a tau pe rw ata ka n ya ng d ik aitka nd en ga n k an ak-k ana k ya ng b erpe rso na liti w ajad iri. P ro se s m od ifik as i a ta uperw atakan tersebut perlu diketahui oleh para guru atau kaunselor untukd iapli ka si kan d al am p ro gr am pembangunan in san p ela ja r d i s ek ol ah . McMil land an R ee d (1 99 4) te la h m enye naraika n em pa t fa kto r ya ng be rk aita n de ng anp er so na li ti wa jadi ri . Keempat -empa t f ak to r t er sebu t ia lah: a ) a tr ib ut i nd iv id u,b ) k elua rg a, c ) se ko la h da n, d ) p en gg un aa n masa yang positif, Seb elu rn i tuB en ard (1 99 3) te la h r ne ng en alp as ti e rn pa t a tr ib ut a ta u f ak to r y an g d ik ata ka nr nenj ad i p erwatakan p er so na li ti wa jadi ri y an g d ip unya i di k al an gan k an ak -k an ak be rp erson aliti w aja diri. A trib ut a ta u faktor-faktor tersebut ialah a)autonomi, b ) k ecek ap an k et er ar np ila n sosial, c ) k er nahi ran p enye le sa ianr na s ala h d an , d ) p en ju ru sa n tu ju an .

K eb an ya ka n k ajia n-k ajia n y an g b erk aita n d en ga n p ers on aliti w aja diria ka n rn en ye ntu h a lr ib ut a ta u fa kto r p ers on aliti w aja dir i y an g d in ya ta ka n dia la s. Namun b eg it u, d ala rn k on teks p er kembang an manu si a y an g b er sand ar kank ep ad a a gama s eb ag ai s atu d arip ad a k em es tia n d alam k eh id up an , s es eo ra ngi tu ti dak d ap at I ar i d ar ip ad a a tr ib ut a tau f ak to r k er oh an ian. Go io ng an r nanu si ay an g m emen tin gk an k ed ud uk an d an p en ga ru h a gama d alam k eh id up an , le bih -Iebih Iagi yang berpegang kepada agama sebagai satu cara hidup akanm eletakkan elem en kerohanian sebagai atribut personaliti w ajadiri yangtertinggi (S ha ha bu dd in Has him & Rohiza ni Y aa ku b, 2 00 2a ). W ala up unte rd ap at b an ya k k ajia n m en ge na i p er so na liti w aja diri, n amun k ajia n-k ajia nyang berkaitan dengan atribut atau faktor kerohanian adalah am at sedikitb ila ng an ny a (Da ud Hamza h,1 99 7). Meng ap ak ah f en om en a in i te rja di?

P ad a asa sn ya terdapat kecenderungan sesetengah pengkaji yangm em isa hk an d im en si ke agama an da lam k ehidu pa n. M erek a be ran gg ap anb ah awa f ak to r k er oh an ian h anya wu ju d d al am r angk a hubungan anta ra r nanu siad an P en cip ta sa haja . S udu t pa nd ang an ini a dala h tid ak te pa t kerana terdapatk ua sa la in y an g p erlu d iru ju k a ta u d ih ub un gk an d en ga n k eh id up an s eh aria n.S ecar a k hu su sn ya , ji ka d ir uju k k ep ad a t eo ri p er so na lit i B a ra t, setiap teori yangd ik em uk ak an bu ka nla h b ersifat rn utla k. P an da ng an in i se laras d eng an sifa tk er ela tif an ilmu d alam dun ia Ba ra t ( Sh ah abuddi n Hash im &Rohizan i Yaakub ,2002b).

L az im ny a, a hli- ah li p sik olo gi y an g m en ga sa sk an te ori p ers on aliti y an gd ike lompokkan sebaga i t eo ri persona li ti Bara t t el ah mengemukakan pandangan18 Jumal Pendidikan Islam


5/12

ya ng b erla in an . P an da ng an te rse bu t b erd as ark an p en ga lama n ha ria n y an gme reka a lam i d al am keh id up an . O l eh i tu r an gk a p emb in aan teor i- te or i t er sebu tada lah d ip en ga ru hi o leh f ak to r- fakt or p er ib ad i p emb in a t eo ri. P embi naan t eo rite rse bu t ju ga d ip en ga ru hi o le h a lira n pemik lra n se su atu z am an a ta u tempo hm a sa y an g te rte ntu . R in gk as ny a s ep erti k ata No ra n (1 99 7), " T eo ri p ers on alitiy an g d ik emu ka ka n o le h a hli p sik olo gi b an ya k b erg an tu ng k ep ad a p eris tiw ap en tin g d alam k eh idu pa n p erib ad i d an b uda ya y ang a da d alam pe rse kita ra nmereka."

D im ensi kerohanian yang sering dilupakan seharusnya m elibatkanhubungan manu si a d en gan manu si a d an hubungan manu si a d en gan A l -Kh al iq ,Umpamany a, s eb ag ai p en ga nu t a gam a I slam , te la h te rd ap at a sa s- as as te rte ntuu nl uk membent uk p er so na li ti wa jadi ri p en di di kan. A l lah SWT t elah b er fi rmandalam surah A r-R a'd ayat 1 0 hingga 1 1 yang berm aksud :

" S aro a s aja b ag i A lla h, se sia pa d i a nta ra k am u ya ng m en yemb un yik anp erk ata ann ya a ta u m en guc apk an d en ga n be gitu k era s, b eg itu ju ga y an gb ersembu ny i p ad a m alam h ari a ta u be rja la n p ad a s ia ng h ari."" B ag i m anu sia a da m ala ika t y an g m en ja ga nya b erg ilira n d i ro uk a d an d ib el ak an gnya . Me reka menj ag anya d engan p er in tah A ll ah . S esungguhny aA llah tidak akan m engubah keadaan sesuatu kaum sehingga m erekam en gu ba h k ea da an d id m e re ka s en diri, D a n a pa bila A lla h m en ge he nd ak ikehancuran sesuatu kaum, maka tidak akan ada yang sanggupm encegahnya. D an tidak ada pelindung bagi m ereka selain daripadaAllah."

B erda sa rk an a ya t A l-Q ura n di a ta s, m em be ri g am ba ra n ke pa da k ita ba hawaA llah m engetahui dan m engaw asi setiap gerak geri m anusia. G erak-gerimanu sia t er sebu t b ol eh b er laku s ecar a t er li nd ung a tau nya ta n amun A l lah t etapm eng eta hu in ya . A lla h ju a y an g b erk ua sa u ntu k m eng ub ah n as ib s ese ora ngmanu sia wa laupun manu si a t er sebu t h an ya Iah s eo rang p el aj ar . A l lah membukap el uang k ep ad a manu si a u nt uk mempe la ja ri s esua tu d an mengub ah k eh id up anm ereka. Seterusnya ha nya A llah yang berkuasa m elindungi sesiapa yangd ikehendak iN ya .

Islam telah menggariskan beberapa tanggung jawab yang amatd it ek an kan unt uk d il ak sanakan. An ta rany a i al ah t an ggungj awab p ar a p endi di kte rh ad ap g olo ng an y an g te la h d ip erta ng gu ng jawab ka n k e a la sn ya . T an gg un gJi lid 10 Bil. 3 19


6/12

jawab yang amat penting tersebut harus dimulakan sejak dari bayi dalamkandungan ibunya sehingga seseorang itu berada di alam dewasa yang manaseseorang yang telah dididik itu telah menjadi seorang yang mukallaf.Tanggung jawab dan amanah untuk mencapai objektif yang telahdigariskan tersebut terletak di bahu 'pendidik'. Acapkali istilah pendidiktersebut merujukkepada guru-guru di sekolah. Istilah 'pendidik' itu sebenamyamerujuk kepada goJongan atau setiap individu yang bertanggung jawab dandiberi amanah oleh Allah untuk memberi pendidikan. Para ibu bapa, guru-guru di sebarang bentuk sekolah yang sedia ada atau seseorang pengeJolasosial adalah seorang pendidik (Abdullah Nasih Ulwan, 1989). Rumuspendidik yang perlu disedari dan diterima pakai adalah mudah iaitu setiapmanusia adaJah bertanggung jawab sebagai pendidik dan harus memainkantanggungjawab tersebut untuk mencapai matlamat pendidikan yang digariskanoleh Allah.

Sesetengah ahli masyarakat had ini seakan-akan terperangkap denganfahaman bahawa tugas mendidik kanak-kanak atau pelajar-pelajar terletak dibahu guru-guru yang bertugas di sekolah-sekolah yang tertentu. Sekolahdikatakan memainkan peranan sebagai penyalur maklumat danjuga mendidik.Sekolah akan menj adi 'kambing hitam' jika sesuatu yang negatif telah berlakudi kalangan para peJajamya. Kesalahfahaman terse but harus dibetulkan.Pendidikan sebenamya berlaku di mana-mana sahaja tanpa mengira siapagurunya, di mana sekolahnya dan rakan-rakan sebaya yang mendampinginya.Dalam kehidupan seseorang pelajar di sesebuah sekolah, pihak sekolah melaluiaktiviti kurikulum dan kokurikulum telah berusaha untuk memperkasakanpersonaliti wajadiri di kalangan penuntut-penuntutnya. Melalui sistempersekolahan yang terlibat pelajar-pelajar diberi peJuang untuk mempelajarikemahiran-kemahiran yang tertentu, dan mengadakan hubungan sosial antaraahli komuniti sekoJah (Storer, Cychosz, & Licklider, 1995). N\amun begitudidapati, kajian-kajian yang berkaitan dengan pengaruh sekoJah terhadappembentukan personaliti wajadiri pendidikan di kalangan pelajar adalah amatsedikit.Personaliti Wajadiri Pendidikan dan Aktiviti dalam KelasWalaupun didapati kajian-kajian mengenai wajadiri, namun kebanyakan fokuskajian tidak diberikan kepada perbandingan antara dua kumpulan pelajar yangmempunyai personaliti yang berlainan iaitu pelajar yang berpersonaliti wajad iri

20 J ur na l P en did ik an I slam


7/12

d an p ela ja r y an g tid ak b erp ers on aliti w a ja diri d alam k ela s y an g s arn a. A da la ham at p en tin g u ntu k m elih at d an m eng en alp as ti p ro se s-p ro se s p emb ela ja ra ny ang t er li ba t y an g boleh mempe rk as ak an wa jadir i p el aj ar -p el aj ar b er kenaan .

N am un be gitu te rd ap at b ebe ra pa k ajia n y an g m em be rik an m ak lum at-m aklum at yang berkaitan dengan faktor-faktor yang berkaitan denganp erso na liti w aja diri p end idik an . K ajia n-ka jia n te rse b ut te rtu mpu k ep adap ela ja r- pe la ja r d i s ek ola h m ene ng ah . Me re ka in gin m en ge ne ng ah ka n f ak to rk elu arg a d an la ta r b ela ka ng p er so na l p eJ aja r-p ela ja r y an g b ole h m en yo ko ngp erb ez aan a ntara p ela ja r y an g b erja ya da n p ela ja r ya ng tid ak be rja ya ( L ee ,W in fie ld & W ils on , 1 99 1; R ey es & J as on , 1 99 3). K a jia n - ka jia n te rs eb ut m as ihtidak m engam bil kira proses pem belajaran dalam kelas yang dijalani olehp ela ja r- pe la ja r y an g b er ke na an s etia p h ad . P ro se s p embe la ja ra n d alam k ela st er sebu t b ol eh d ik elompokk an s eb ag ai f ak to r s os io -p si ko lo gik al p ela ja r y an gmenyumbang k ep ad a p emben tu kan p er so na li ti wa jadir i p en di di kan p el aja r.

Kajian yang dijalankan oleh A lva (1991) telah berusaha untukmenghampi ri f ak to r so sio-ps iko log ika l t er sebut . Da lam kaji an yang d ij al ankante rh ad ap p ela jar-p ela ja r g re d 1 0 ya ng dik elom po kk an d alam ra s M ex ic an-Amer ic an , b elia u te la h m end ap ati b eb era pa k es an p ela ja r y an g b er ja ya d alamk eh id up an p erse kola ha n m ere ka . P ela ja r-p ela ja r itu m en ya ta ka n b ah aw amereka mend ap at s ok ongan d al am ben tu k p endi dik an y ang ceme rl an g d ar ip ad agur u- gu ru d an p el aj ar -p ela ja r l ai n.

Pelajar-pelajar tersebut dikategorikan sebagai yang 'kebal' dalammenghadapi s eb ar an g r in tang an y ang b er ka ita n d engan akt iv it i p er seko lahanm ereka. A ntara kesan yang positif yang diketengahkan oleh A lva akibats ok on ga n d alam b en tu k p en did ik an te se bu t ia la h :

1. Pel aj ar -p el aj ar k ur an g meng alam i k on fli k d an r in tang an .2 . Sentiasa m erasakan sokongan dan galakan serta bersedia untuk ke

sekolah.3 . M erasa tertarik untuk bersekolah dan berusaha untuk m elibatkan

d ir i d alam aktiv iti y an g d ia nju rk an o le h s ek ola h.4. Hanya berhadapan dengan konflik dan rintangan kecil apabila

b er in te ra ks i d en ga n k ump ula n p ela ja r y an g b erla in an r as .S e Ia in d ar ip ad a k es an -k es an y ang d id ap at i a pabi la s es eo rang p el aj ar t er sebu tm endapat sokongan padu daripada guru-guru dan rakan-rakan di sekolahse pe rti y ang d is ena ra ik an d i a ta s, pe la ja r-pe la ja r b erk ena an jug a m era sa ibahaw a m ereka 'dipunyai' oleh sekolah yang m ana m ereka sedang belajarlilid 10 Bil. 3 21


8/12

dan memperolehi ilmu daripadanya. Perkembangan ini juga menjadi salahsatu daripada persoalan kajian di kalangan pengkaji personaliti wajadiripendidikan.Kajian yang dijalankan oleh Gonzales dan Padilla (1997) menyentuhaspek yang dinyatakan. Kajian yang mereka jalankan bertujuan untukmengenalpasti faktor-faktor yang menyumbang kepada pembentukanpersonaliti wajadiri pendidikan dan pencapaian di kalangan pelajar-pelajardaripada ras Mexican-American. Pelajar-pelajar tersebut mendapat pendidikandi salah sebuah sekolah menengah tinggi. Hasil daripada kajian tersebutmendapati bahawa perasaan 'dipunyai' oleh sekolah dan pencapaian CGPAadalah faktor peramal yang signifikan terhadap atribut personaliti wajadiripendidikan di kalangan pelajar-pelajar.

Reyes dan Jason (1993) pula telah berusaha untuk memahami faktor-faktor kejayaan seseorang pelajar di sekolah tinggi. Dalam kajian yang telahmereka jalankan, mereka menumpukan kepada faktor pembeza antara pelajaryang dikatakan berjaya dan pelajar yang gagal. Mereka telah memilih pelajarLatin yang bersekolab di tengah-tengah pusat bandar sebagai sampel kajianmereka.

Berdasarkan data-data kehadiran mereka ke sekolah dan pencapaianakademik, mereka mendapati 24 daripada pelajar yang dikaji mempunyai risikoyang tinggi untuk berhenti sekolah atau tercicir dalam sistem persekolahantersebut. Manakala 24 orang pelajar lagi dikategorikan sebagai pelajar yangmempunyai risiko yang rendah untuk berhenti sekolah atau tereieir. Merekamenjalankan temubual dengan pelajar-pelajar tersebut untuk mengenalpastiperbezaan-perbezaan yang wujud dalam kedua-dua kumpulan tersebutberdasarkan faktor yang sama. Antara topik temubual yang telah disentuhialah : a) latar belakang keluarga, b) sokongan keluarga, c) kepuasanpersekolahan dan, d) tekanan kumpulan rakan sebaya.

Kajian tersebut telah mendapati tidak ada perbezaan yang ketara antarakumpulan yang berisiko tinggi dan kumpulan yang berisiko rendah. Ketiadaanperbezaan tersebut menyentuh aspek a) status sosial ekonomi keluarga, b)penglibatan ibu bapa-pelajar dan, c) kawalan ibu bapa. Walau bagaimanapun,kumpulan yang berisiko rendah untuk tereieir dari sistem persekolahan, secarasignifikan lebih menunjukkan kepuasan persekolahan jika dibandingkandengan pelajar-pelajar dalam kelompok yang berisiko tinggi. Pelajar-pelajaryang berisiko tinggi telab menunjukkan petanda yang lebih mendekati maksud

22 Jurnal Pendidikan Islam


9/12

bukan waja did akademik. Antara petanda yang diperolehi dad kajian tersebutialah : a) mereka membawa senjata yang tertentu ke sekolah dan, b) telahdipelawa untuk menyertai kumpulan-kumpulan yang tertentu.

Petanda-patanda ini perlu dianalisa dan diubahsuaikan supaya menjadirintangan yang ditanggapi secara positif oleh pelajar. Petanda-petanda tersebutharus diubahsuai sebagai cabaran dalarn proses persekolahan. Pelajar yangberisiko tinggi tersebut harus bangkit semula untuk membentuk dirinya sebagaipelajar yang berpersonaliti wajadiri pendidikan.Ke mana Arah Penyelidikan Seterusnya?Jika disoroti kembali kajian-kajian yang telah dicatatkan di atas terdapatkecenderungan yang utama di kalangan penyelidik. Kecenderungan utamatersebut ialah usaha-usaha penyelidik untuk membuktikan dan mencari alasanmengapa seseorang pelajar berjaya atau gagal dalarn persekolahan mereka.Kejayaan dan kegagalan tersebut adalah berdasarkan perkiraan kepadapencapaian akademik semata-mata. Indikator pencapaian akademik sarna adagred atau CGPA telah digunakan sebagai faktor peramal kejayaan at aukegagalan seseorang pelajar .

Bagaimana pula dengan faktor-faktor lain yang juga tidak kurangpentingnya yang menyokong pencapaian akademik seseorang pelajar sarnaada pelajar tersebut berisiko tinggi atau berisiko rendah. Adakah denganpenumpuan kepada satu faktor tersebut cukup memberi refleksi kepada kitatentang konstruk wajadiri pendidikan seseorang pelajar? Apakah kepelbagaianbentuk pengukuran adalah lebih menyumbang kepada konstruk wajadiripendidikan?

Perkembangan personaliti seseorang pelajar lebih terserlah apabilaseseorang pelajar berada di sekolah rendah. Personaliti wajadiri pendidikantidak dapat lari daripada proses perkembangan ini, Erikson (1963) telahmengemukakan lapan peringkat perkembangan sahsiah manusia. Setiapperingkat perkembangan menyumbang kepada perkembangan peringkat yanglain. Antara peringkat perkembangan personaliti yang diutarakan yang berkaitandengan peringkat sekolah rendah ialah peringkat perkembangan yang ke IV.

Umur seseorang yang berada diperingkat IV ini adalah dalam lingkungan6 hingga 12 tahun. Dalam lingkungan umur tersebut kanak-kanak padakebiasaannya akan berada di sekolah rendah. Mereka menunjukkankecenderungan untuk menguasai kemahiran-kemahiran asas yang diperlukanJil id 10 Bit. 3 23


10/12

oleh seseorang untuk meneruskan kehidupannya. Mereka boleh berinteraksidengan rakan-rakan sebaya dan patuh kepada peraturan yang dikenakan kepadamereka. Mereka bertukar daripada bermain secara bebas kepada bermain secaraberpasukan yang memerlukan peraturan yang tertentu untuk diikuti oleh setiapahli kumpulan. Mereka memerlukan disiplin diri di dalam menjalani pergaulandengan rakan-rakan dan juga di dalam menghadapi pelajaran di sekolah sepertimembaca, menulis dan mengira ( Atan Long, 1988).

Kanak-kanak yang telah berjaya mengharungi dengan sempurnaperingkat-peringkat sebelum ini akan Iebih mempercayai diri sendiri dan oranglain. Mereka juga menunjukkan sifat autonomi yang menjadi sebahagiandaripada faktor personaliti wajadiri pendidikan. SeIain daripada itu, merekaberkecenderungan untuk belajar dan raj in. Sebaliknya, jika kanak-kanakmengalami masalah daIam pencapaian peringkat yang harus dilaIui sebelumini iaitu peringkat III, mereka akan merasa masa hadapan tidak cerah, mudahmerasa kaIah dan mengalami perasaan rendah diri.

AdaIah disyorkan berdasarkan perkembangan personaliti yang dinyatakandi atas, seharusnya Iebih banyak kajian dihalakan di kalangan pelajar-pelajarsekolah rendah. Cadangan ini berdasarkan kepada kefahaman bahawa pelajar-pelajar sekolah rendah masih daIam peringkat perkembangan. Perkembanganini boleh dikiaskan dengan peribahasa MeIayu yang berbun yi "melentur buluhbiarlah dari rebungnya".

Selain daripada kajian-kajian yang banyak ditumpukan di peringkatsekolah menengah , kajian-kajian yang dijalankan tidak mengenengahkan peripentingnya faktor tingkah laku sosio-psikologikal yang dikatakan sebagaifaktor yang mempengaruhi pencapaian kognitif dan afektif para pelajar(padron, Waxman & Huang, 1999).

(

PenutupKesimpulannya, penyelidikan dalam personaliti wajadiri pendidikan telahmemberi sumbangan besar terhadap pemahaman masyarakat pendidik terhadaptingkahlaku para pelajarnya sarna ada di dalam at au di luar kontekspersekolahan. Dengan adanya gagasan yangjelas terhadap konsep personalititersebut terutamanya dengan penjelasan terhadap keperluan elemen kerohanian,atribut personaliti wajadiri pendidikan akan menjadi lebih man tap mengikutpandangan masyarakat Timur. Amat diharapkan penyelidikan yang akandijalankan nanti akan Iebih memberi perhatian terhadap perkembangan

24 J ur na l P en did ik an I slam


11/12

p erso naliti w ajad iri p endid ikan di perin gkat u mur perseko lahan iaitu 6 hin gga1 2 ta hu n.

Sejauh mana guru-guru menyedari akan hak-hak mereka danmasyarakat pela ja r mengho rma ti h ak -h ak te rs eb ut h aru s m en ja di s eb ah ag ia ndaripada bidang kajian yang boleh m enyum bang kepada pem aham an terhadapperso naliti w ajad iri pen didik an . Ump am any ah ak seorang gu ru u ntuk diho rm atid an d ib erik an p er ha tia n se rta d id oa ka n k ese ja hte ra an ny a o Ie h p ela ja r-p ela ja r,m erupak an sesu atu y an g dapat m em pertin gkatk an keberkesan an pen gajaran.Seseorang pelajar juga seharusnya tidak m elalaikan dirinya daripadam endengar dengan penuh perhatian, m em aham kan apa yang disam paikan,m enghadirkan dirinya dalam proses pengajaran-pembelajaran tersebu t d anbertan yakan soalan d engan pen uh rasa ho rm at dan rendah d irijik a m em erlu kanpenjelasan sem ula. D engan kesedaran tentang hak terhadap seseorang gurua ka n m en ja di p em an gk in k ep ad a p em be ntu ka n p ers on aliti w aja dir i p en did ik an ,

Bibliografi.A bdullah N asih U lw an (1989). Pendidikan Anak-Anak Dalam Islam. Pustaka

N a si on al : S in ga pu ra .Padron, Yolanda N ., W axman, Hersholt C ., Huang, Shwu-Yong L,. (1999),"Classroom B ehavior and Learning Environm ent D ifferences Betw een

Re si li en t a nd Nonresilient E lement ar y School S tu d en ts ". Journal a/EducationFor Students Placed at Risk. VolA , Is su e 1.

Sha ha bu dd in H a sh im & Roh iz an i Y aa ku b (2 00 2a ) Psikologl Pembelajaran danPersonallti. PTS P ub lic atio n: J an da B aik .P ah an g.

S ha ha bu dd in H as him & R oh iz ani Y aak ub (2 00 2b ). Teori Personaliti ; DarlPerspektif Islam, Timur &Barat . PTS P ub lic atio n: Ja nd a B aik .P ah an g.

N oran F au ziah Y aakub et.al (1 99 7). Teori Personaliti. Dew an B ahasa Pustaka :K u al a L ump ur .

A ta n L on g (1 98 8). Psikologl Pendldikan. D ew an B ah as a P usta ka : K u ala L um pu r.M ohd D aud H am zah (1999). A Factor A nalytic study Of Personality Traits O f

Resiliency. Muslim Education Quarterly. 16(3).E ri ks on .E , ( 19 9 3) Childhood and Society. N ew Y ork: N ortonA lv a, S .A . ( 19 91 ) A ca demic in vu ln era bility a mo ng M ex ic an -Am eric an s tu de nts :

T he im po rta nc e o f p ro te ctiv e re so urc es a nd a pp ra isa ls . Hispanic Journal OfBehavioral Sciences, 13, 18-34.

Jilid 10 Bit 3 25


12/12

Benard, B. (1993) Fostering Resiliency in Kids. Educational Leadership. 51(3),44-48.

Gonzales, R., R & Padilla, A.M (1997). The academic resilience of MexicanAmerican high School Students. Hispanic Journal of Behavioral Sciences,19.301-317.

Lee, V.E., Winfield, L.F., & Wilson, T.C (1991). Academic behaviors amonghigh-achieving African-American students. Education and Urban Society,24,65-86.

Masten, A.S., Best, K.M., & Garmezy, N. (1990), Resilience and development:Contributions from the study of children who overcome adversity.Development and Psychopathology, 2, 425-444.

McMillan, J.B., & Reed, D.F. (1994). At-Risk students and resiliency: Factorcontributing to academic success. The Clearing House, 67, 137-140.

Reyes, 0., & Jason, L.A. (1993). Pilot study examining factors associated withacademic success for Hispanic high school students. Journal of Youth andAdolescence, 22, 57-71.

Storer, J.B., Cychosz, C..M., &Licklider, RL. (1995). Rural School personnel'sperception and categorization of children at risk: A multi-methodologicalaccount. Equity and Excellence in Education, 1. 434-448.

Wang. M.C., Haertel, G.D., & Walberg, H.I. (1994). Educational Resilience inInner cities. DIm.Wang & E.W. Gordon (ed)Educational resiliency in inner-city America: Challenges and prospects. 45-72. Hillsdale, N.J : LawrenceErlbaum Associates. Inc.

Waxman, H.C. (1992). Reversing the cycle of educational failure for students inat-risk school environments. DIm. H.C. Waxman, J. Walker de Felix, J.Anderson, &H.P Baptiste (ed). Students at risk in at risk schools,' improvingenvironments for learning. 1-9. Newbury Park, CA: Corwin.

Winfield, L.F. (1991). Resilience, schooling, anddevelopment inAfrican-Americanyouth: A Conceptual Framework, Education and Urban Society.24,5-14.

1134_jp-v10n3- person ali ti wajadiri pendidikan - konsep dan an penyelidikan - in hashim

Documents