anatomi neuro psikiatri
TRANSCRIPT
![Page 1: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/1.jpg)
RANGKUMAN BIOMEDIK NEUROPSIKIATRI
ANATOMI
Susunan saraf terdiri dari:
o SUSUNAN SARAF PUSAT (SSP)
o SUSUNAN SARAF PERIFER (Nn. Craniales + Nn. Spinales)
SSP
o Terletak dalam Cavum Cranii + Canalis Vertebralis
o Terdiri ENCEPHALON + MEDULLA SPINALIS
o Dalam SSP terdapat saluran à Sistema Ventriculi + Canalis Centralis
o SSP dibungkus oleh lapisan / selubung MENINGES
o Struktur Dasar / Utama SSP à SUBSTANTIA GRISEA + SUBSTANTIA ALBA
Sel Saraf menyusun SSP yaitu
o NEUROGLIA à - sebagai sel penunjang
- terdiri Oligodendrosit, Astrosit, Microglia, Sel Ependym
o NEURON
- Adalah Unit Fungsional UTAMA Susunan Saraf
- Bagian paling utama menyusun Susunan Saraf (90% pada SSP)
- Mempunyai axon + dendrit à SERABUT SARAF
- Axon dibungkus “myelin”
(pada SSP à oleh Oligodendrosit, SS.Pfr à oleh Sel Schwann)
- Kumpulan Serabut Saraf
• dalam SSP à tractus / fasciculus / fibrae
• pada SS.Pfr à Nervus
- Panjang Neuron à bisa sampai dengan 1 m, tetap dalam ukuran Mikroskopis
![Page 2: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/2.jpg)
o Axon + Dendrit à menyusun SUBSTANTIA ALBA
o Badan Sel à menyusun SUBSTANTIA GRISEA
o NUCLEUS à kumpulan Badan Sel dalam SSP
o SYNAPS à hubungan antara 1 Neuron (axon) terhadap Neuron berikutnya (Dendrit)
STIMULUS
o STIMULUS SENSORIS
- Exteroceptif
- Interoceptif
- Proprioceptif
o STIMULUS MOTORIS
MEDULLA SPINALIS (MS)
o terletak dalam canalis vertebralis
o hanya mengisi ± 2/3 bagian atas → ASCENSUS MEDULLAE
o ujung caudalnya pada level Vert. L1 – 2 / L2
o SEGMEN MEDULLA SPINALIS :
o Ada 31 segmen medulla spinalis (8 Cervicalis + 12 Thoracalis + 5 Lumbalis + 5 Sacralis + 1 Coccygeus)
o Segmen Cervicalis → level For.occ.Magnum s/d V.C7
o Segmen Thoracalis → level V.T1 - T10
o Segmen Lumbalis → level T10 – T12
o Segmen Sacralis + Coccygeus → level L1 – L2
STRUKTUR LUAR MS
Terdapat pelebaran pada segmen MS :
o C3 – T2 = INTUMESCENTIA CERVICALIS
o T9 – L2 = INTUMESCENTIA LUMBALIS
Intumescentia → sesuai dengan pertumbuhan EXTREMITAS
![Page 3: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/3.jpg)
Ujung caudal → CONUS MEDULLARIS
Ventral terdapat :
o Fissura Mediana-Anterior (1)
o Sulcus Lateralis-Anterior (2)
Di dorsal terdapat :
o Sulcus Medianus Posterior (1)
o Sulcus Lateralis Posterior (2)
o Sulcus Intermedius Posterior (2)
Karena adanya Sulcus tersebut terbentuk 3 kolom :
o Funiculus Anterior
o Funiculus Lateralis
o Funiculus Posterior
Pada Sulcus Lat-Ant → Radix Ant/Ventralis N. Spinalis (Motoris)
Pada Sulcus Lat-Post → Radix Post/Dorsalis N. Spinalis (Sensoris)
Radix Ant + Post :
o Terletak dalam Spatium Subarachnoidea
o Pada For. Intervertebrale → N.SPINALIS
Radix Ant + Post dari segmen MS L, S, Co → CAUDA EQUINA
N. SPINALIS
o Ganglion Spinalis
Terletak dalam For. Intervertebrale
St. kumpulan “Badan Sel” Neuron Sensoris/Radix Post
o Ada 31 Pasang N. Spinalis (=31 segmen MS)
o Dibtk oleh Radix Ant + Post
o Tiap N.Spinalis keluar → For. Intervertebrale
Fiksasi MS oleh :
o Meninges MS
![Page 4: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/4.jpg)
o Filum Terminale Internum + Externum
o Perlekatan Duramater pada For. Intervertebralis
STRUKTUR DALAM MS
Struktur dalam MS terdiri dari :
o Canalis Centralis (pada bagian central)
Berisi LCS
Ke cranial bermuara/berhubungan dgn Ventriculus Quartus
Ke caudal → Buntu → Ventriculus Terminalis
o Massa jaringan syaraf (di perifer), td :
SUBSTANTIA ALBA (superficial)
SUBSTANTIA GRISEA (profunda)
SUBSTANTIA GRISEA MS
o Suatu kumpulan “Badan Sel” Neuron
o Terdapat :
Commissura Grisea Ant + Post pada segmen C,T,L,S
Cornu / columna Ant + Post pada segmen C,T, L, S
Cornu /col. Latpada segmen T,L,S
o Dari Cornu Post → Cornu Ant → 9 lamina (I-IX)
o Khusus Cornu Post → dikenal struktur :
SUBSTANTIA GELATINOSA ROLANDI
NUCLEUS PROPRIUS
NUCLEUS DORSALIS CLARKI
SUBSTANTIA ALBA MS
o Suatu kumpulan serabut saraf (Axon dan Dendrit) yang Ascendens dan Descendens → dalam Funiculus Ant, Lat, Post.
o Makin ke cranial → makin luas → serabut Ascendens > Descendens
![Page 5: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/5.jpg)
TRACTUS/FASCICULUS UTAMA
o Tractus Spinothalamicus Anterior (raba + tekanan)
o Tractus Spinothalamicus Lateralis (nyeri + suhu)
o Tractus Spinocerebellaris Ant/Ventral (tonus otot + tendo,ligamentum,capsula art )
o Tractus Spinocerebellaris Post/Dorsal (tonus otot + tendo,ligamentum,capsula art )
o Tractus Corticospinalis Ant dan Lat (motoris)
o Fasciculus Cuneatus
o Fasciculus Gracilis
TRUNCUS CEREBRI
Terletak dalam Cavum Cranii
Terbaring pada Pars Basilaris Ossis Occ, pada Fossa Cranii Post
Diventral Cerebellum
Dicranial Medulla Spinalis
Dicaudal Diencephalon
Organisasi Struktur TC , terdapat:
o Tractus Asc, Desc, Asc + Desc (subs. Alba) ↔ seperti MS
o Nucleus (subs. Grisea)
- Nucleus motoris ↔ Cornu Ant MS
- Nucleus parasympathis ↔ Cornu Lat MS
- Nucleus sensoris ↔ Cornu Post MS
- Nuclei tambahan / INTRINSIC
o Formatio Reticularis (subs. grisea + alba)
o Canalis centralis MO + Ventr. Quartus + Aquaductus
Cerebri Sylvii ↔ Canalis Centralis MS
o Nn. Craniales ↔ Nn. Spinales
![Page 6: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/6.jpg)
o Struktur TC dari Ventral ke Dorsal à dapat terdiri 3 bagian:
o Pars basilaris (ventral) à MO + Pons + Mesencephalon
o Tegmentum à MO + Pons + Mesencephalon
o Tectum (dorsal) à Mesencephalon
o Truncus Cerebri terdiri (caudal à cranial)
o MEDULLA OBLONGATA (MO)
o PONS
o MESENCEPHALON (MES)
STRUKTUR LUAR MEDULLA OBLONGATA
Aspectus Ventralis
o PYRAMIS à tractus corticospinalis
o DECUSSATIO PYRAMIDUM à batas MO–Pons
o OLIVA à nucleus olivarius inferior
o SULCUS LAT-ANT à N. XII
o FISSURA MEDIANA ANT
Aspectus Lateralis
o TUBER CINEREUM à nucleus spinalis N.V
o CORPUS RESTIFORME à hbgan MO dgn Cerebellum
Aspectus Dorsalis
MO Pars Caudalis (closed part)
o TUBERCULUM CUNEATUM à nucleus cuneatum
o TUBERCULUM GRACILIS (= CLAVA) à nucleus gracilis
o SULCUS LAT-POST à N. IX, N. X, N. XI
o FISSURA MEDIANA POST
o SULCUS INTERMEDIUS POST
MO Pars Cranialis (open part) (= fossa rhomboidea pars inf)
![Page 7: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/7.jpg)
o ALA CINEREA (= Trigonum N. Vagi) à nucleus dorsalis N. X
o TRIGONUM N. HYPOGLOSSI à nucleus motoris N. XII
o SULCUS MEDIANUS
o SULCUS LIMITANS
o AREA VESTIBULARIS / ACUSTICA à nuclei vestibulares + nucleus cochlearis
STRUKTUR LUAR PONS
Aspectus Ventralis
o SULCUS BASILARIS à a. basilaris
o FORAMEN CAECUM à batas Pons-MO
o N. V à pada pangkal Brachium Pontis
o N. VI, N. Intermedius, N. VII, N. VIII à batas Pons-MO
Aspectus Dorsalis (= fossa rhomboidea pars superior)
o LOCUS CAERULEUS
o COLLICULUS FACIALIS à nucleus motoris N. VI + genu internum N. VII
o SULCUS LIMITANS
o SULCUS MEDIANUS
o BRACHIUM PONTIS à hubungan Pons dengan Cerebellum
Batas PONS-MO di dorsal à STRIA MEDULLARIS
STRUKTUR LUAR MESENCEPHALON
Aspectus Ventralis
o PEDUNCULUS CEREBRI (= CRUS CEREBRI) à tractus Corticospinalis + C. Bulbaris + tractus Fronto / temporoparieto occipito pontines
o FOSSA INTERPEDUNCULARIS à N. III dan SUBSTANTIA PERFORATA ANTERIOR
Aspectus Dorsales
![Page 8: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/8.jpg)
o LAMINA QUADRIGEMINA
o COLLICULUS SUPERIOR à nucleus coll. sup
o COLLICULUS INFERIOR à nucleus coll. inf
o N. IV
o BRACHIUM CONJUNCTIVUM à hubungan MES dengan Cerebellum
o BRACHIUM COLLICULI / QUADRIGEMINUM LATERALE
o BRACHIUM COLLICULI / QUADRIGEMINUM MEDIALE
STRUKTUR DALAM TRUNCUS CEREBRI
Struktur dalam TC tidak persis s ama teraturnya (hanya mirip) seperti pada MS
Harus paham PRINSIP ORGANISASI STRUKTUR TC
Prinsip UMUM Organisasi Struktur TC, terkait:
o TC terletak pada pertemuan Struktur SSP lainnya:
- Cerebrum + Diencephalon à dicranial
- Cerebellum à didorsal
- Medulla Spinalis à dicaudal
o Seluruh hubungan struktur HARUS melalui TC
o Sehingga struktur TC terkait dengan bagian SSP lain tsb
o Sama struktur SSP lainnya à tersusun dari SUBSTANTIA ALBA + GRISEA
o Struktur Dalam TC à membuat BENTUK LUAR TC
Organisasi Struktur Dalam TC
Struktur Dalam terdiri dari:
1. SALURAN
o Canalis Centralis MO à pada closed part MO
o Ventriculus Quartus à pada Pons + Open part MO
![Page 9: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/9.jpg)
o Aquaductus Cerebri Sylvii à pada Mesencephalon
Saluran à sebagai lanjutan cranial CANALIS CENTRALIS MS
2. FORMATIO RETICULARIS
o Dibentuk substantia alba + grisea (terutama)
o Suatu struktur yang sangat multisynaptic
o Terletak paramedian, diventral / medial kelompok nuclei motoris, sensoris, parasympathis
3. SUBSTANTIA ALBA
o Bentuk Tractus Asc, Desc, Asc + Desc
o Tractus tersebut ke / dari MS, Cerebellum, Diencephalon, Cerebrum
o Terdapat tractus intrinsik pada TC
o Tractus Asc dan Desc
1. Selalu pada posisi pinggir TC
2. Yang motoris (Desc) diventral
3. Yang sensoris (Asc) di dorsolat pada area Tegmentum TC
o Tractus Asc + Desc
- Biasanya terletak central - paramediana
4. SUBSTANTIA GRISEA
o Bentuk NUCLEUS dalam TC
o Ada 4 kelompok Nucleus pada TC
- Nucleus Motoris à homolog Cornu Post MS
- Nucleus Sensoris à homolog Cornu Ant MS
- Nucleus Parasympathis à homolog Cornu Lat MS, motoris
- Nucleus Intrinsik TC à Nucleus, hanya pada TC / tidak ada homolog dengan nucleus pada struktur SSP lainnya
![Page 10: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/10.jpg)
Letak Nucleus pada TC
- Nucl. Motoris à di dorsal, pada area paramediana
- Nucl. Parasympathis à di dorsal, pada area dilateral area Nucl. Motoris
- Nucl. Sensoris à di dorsolat, pada area dilateral area Nucl. Parasympathis
- Nucleus Intrinsik à tersebar / menyebar (tidak ada letak khusus)
* Nucleus motoris, sensoris, parasympathis à adalah NUCLEI Nn. CRANIALES shg Nn. Cranialis terdapat dan keluar dari TC (kecuali N. I + II)
TRACTUS UTAMA PADA TC
ASCENDENS
o Lemniscus Medialis
o Lemniscus Trigeminus
o Lemniscus Lateralis
o Tractus Spinothalamicus (Ant + Lat)
o Tractus Spinocerebellaris (Ant + Post)
DESCENDENS
o Tractus Corticospinalis
o Tractus Corticonuclearis (=Corticobulbaris)
o Tractus Rubrospinalis
o Tractus Vestibulospinalis
o Tractus Tectospinalis
o Tractus Corticopontines
o Tractus Reticulospinalis
o ASCENDENS + DESCENDENS
o Fasciculus Longitudinalis Medialis (FLM)
NUCLEI Nn. CRANIALES PADA TC
![Page 11: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/11.jpg)
Nucleus MOTORIS
o Nucleus motoris N. III à Mesencephalon
o Nucleus motoris N. IV à Mesencephalon
o Nucleus motoris N. V à Pons
o Nucleus motoris N. VI à Pons
o Nucleus motoris N. VIIà Pons
o Nucleus Ambiguus (N. IX + X + XI) à MO
o Nucleus motoris N. XII à MO
NUCLEUS SENSORIS
o Nucleus Spinalis N. V à MO + Pons
o Nucleus Mesencephalicus N. V à Mesencephalon
o Nucleus Tractus Solitarius (N. VII, IX, X) à MO
o Nuclei Cochleares (N. VIII) à MO
o Nuclei Vestibulares (N. VIII) à batas Pons - MO
NUCLEUS PARASYMPATHIS (MOTORIS)
o Nucleus Edinger – Westhpal (N. III) à Mesencephalon
o Nucleus dorsalis N. Vagi à MO
o Nucleus Salivarius Sup (N. VII) à batas Pons-MO
o Nucleus Salivarius Inf (N. IX) à batas Pons-MO
NUCLEUS INTRINSIK
o Nucleus Gracilis à MO
o Nucleus Cuneatus à MO
o Nucleus Olivarius Inferior à MO
o Nucleus Olivarius Superior à Pons
o Nucleus Ruber à Mesencephalon
o Nucleus Colliculi Sup à Mesencephalon
o Nucleus Colliculi Inf à Mesencephalon
![Page 12: ANATOMI NEURO PSIKIATRI](https://reader036.vdokumen.com/reader036/viewer/2022082406/54ea05054a795922038b5103/html5/thumbnails/12.jpg)
o Substantia Nigra à Mesencephalon
o Formatio Reticularis à MES, Pons, MO
Lebih jelasnya struktur yang disebut diatas dan struktur internal lainnya dalam TC dapat dipelajari dari gambar potongan level tertentu pada masing-masing bagian TC.