pancasila caca 2
TRANSCRIPT
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
1/23
PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN
BENTUK NEGARA,BENTUK DAN SISTEM PEMERINTAHAN
KELOMPOK 3
IRFANDI
HERIANSYAH
RIDUAN FIRMANSYAH
SI’IN
FITRIA DEWI
ANISATUN MAHFUDOH
A.BENTUK NEGARA DAN BENTUK SISTEM PEMERINTAHAN
1. Bentuk ne!"!
I#t$%!& 'entuk ne!"! 'e"!#!% (!"$ '!&!#! Be%!n(!, )!$tu *#t!!t+"-en*. Menu"ut !"! !&%$
$%-u ne!"! $#t$%!& #t!!t+"-en ($te"/e-!&k!n ke (!%!- 'entuk ne!"! )!n -e%$ut$ ne!"!
ke#!tu!n, 0e(e"!#$, (!n kn0e(e"!#$. $k! ($%$&!t (!"$ 'entuk ne!"! )!n 'e"%!ku u-u- ($
(un$! -!k! 'entuk ne!"! #e2!"! u-u- ($'!$ -en/!($ )!$tu4
1. Ne!"! ke#!tu!n, -e"u!k!n 'entuk ne!"! )!n #$0!tn)! tun!% (!n t$(!k te"#u#un
(!"$ 'e'e"!! ne!"! )!n -e-$%$k$ ke(!u%!t!n, t$(!k te"'!$, (!n ke5en!n!nn)!
'e"!(! !(! e-e"$nt!& u#!t. 6n"& ne!"! )!n 'e"'entuk ke#!tu!n !(!%!&
In(ne#$!, F$%$$n!, T&!$%!n(, K!-'/! (!n e!n
. Ne!"! 0e(e"!#$ !t!u #e"$k!t, !(!%!& ne!"! 'e"#u#un!n /!-!k, te"($"$ !t!# 'e'e"!!
ne!"! '!$!n )!n -!#$n7-!#$n t$(!k 'e"(!u%!t. 6n"& ne!"! )!n 'e"'entuk
0e(e"!#$ !(!%!& A-e"$k! Se"$k!t, M!%!)#$!, Au#t"!%$!, K!n!(!, Mek#$k, I"%!n($!,
Ne5 8e!%!n(, In($!.
1
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
2/23
Se%!$n ke(u! 'entuk ne!"! ($!t!# !(! u%! 'entuk ne!"! %!$n, )!$tu kn0e(e"!#$ (!n
#e"$k!t ne!"!. Kn0e(e"!#$ !(!%!& 'e"!'unn)! 'e'e"!! ne!"! )!n 'e"(!u%!t enu&.
Se(!nk!n #e"$k!t ne!"! -e"u!k!n #u!tu $k!t!n (!"$ (u! !t!u %e'$& ne!"! 'e"(!u%!t )!n
%!9$-n)! ($'entuk #e2!"! #uk!"e%! (en!n #u!tu e"#etu/u!n $nte"n!#$n!% 'e"u! t"!kt!t !t!u
kn+en#$ )!n ($!(!k!n %e& #e-u! ne!"! !nt! )!n 'e"(!u%!t.
• Bentuk ne!"! In(ne#$! )!n #e#u!$ (en!n UUD NKRI T!&un 1:;<
Bentuk ne!"! In(ne#$! !(!%!& ne!"! ke#!tu!n, )!n %e'$& #e"$n ($#e'ut Ne!"!
Ke#!tu!n Reu'%$k In(ne#$! =NKRI>. Pe"n)!t!!n )!n #e2!"! te!# -en)!t!k!n '!&5!
In(ne#$! !(!%!& ne!"! ke#!tu!n te"tu!n (!%!- UUD 1:;< !#!% 1 )!n 'e"'un)$ *Ne!"!
In(ne#$! $!%!& ne!"! ke#!tu!n )!n 'e"'entuk Reu'%$k*. P!#!%7!#!% (!%!- UUD 1:;<te%!& -e-e"kuku& "$n#$ NKRI, ($ !nt!"!n)! !(! !#!% 1 !)!t =1>, !#!% 1? !)!t =1>, !#!%
1?B !)!t =>, !#!%
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
3/23
1. "eu'%$k !'#%ut
. "eu'%$k kn#t$tu#n!%
3. "eu'%$k !"%e-ente"
• Bentuk e-e"$nt!&!n In(ne#$! )!n #e#u!$ (en!n UUD NRI T!&un 1:;<
Bentuk e-e"$nt!&!n In(ne#$! )!n #e#u!$ (en!n UUD NRI T!&un 1:;< !(!%!&
Reu'%$k. K!"en! #e#u!$ (en!n e"n)!t!!n !#!% 1 !)!t 1 UUD 1:;< )!n 'e"'un)$ *Ne!"!
In(ne#$! $!%!& ne!"! ke#!tu!n )!n 'e"'entuk Reu'%$k* #u(!& -enun/ukk!n #e2!"! te!#.
In(ne#$! /u! ($$-$n %e& #e"!n "e#$(en 'uk!n #e"!n R!/!.
1. Pene"t$!n (!n -!2!-7-!2!- #$#te- e-e"$nt!&!n
S$#te- e-e"$nt!&!n -e"u!k!n !'un!n (!"$ (u! $#t$%!& )!$tu #$#te- (!n
e-e"$nt!&!n. S$#te- !(!%!& #u!tu ke#e%u"u&!n )!n te"($"$ (!"$ 'e'e"!! '!$!n )!n
-e-un)!$ &u'un!n 0un#$n!%, '!$k !nt!"! '!$!n7'!$!n -!uun &u'un!n 0un#$n!%
te"&!(! ke#e%u"u&!nn)! #e&$n! &u'un!n $tu -en$-'u%k!n #u!tu kete"!ntun!n !nt!"!
'!$!n7'!$!n )!n !k$'!tn)! /$k! #!%!& #!tu '!$!n t$(!k 'eke"/! (en!n '!$k -!k! !k!n
-e-en!"u&$ ke#e%u"u&!n $tu. Se(!nk!n ene"t$!n e-e"$nt!&!n '$#! (!%!- !"t$ %u!# (!n
!"t$ #e-$t. D!%!- !"t$ %u!# !(!%!& e"'u!t!n -e-e"$nt!& )!n ($%!kuk!n %e& '!(!n7'!(!n
%e$#%!t$0, ek#ekut$0, (!n )u($k!t$0 ($ #u!tu Ne!"! (!%!- "!nk! -en2!!$ tu/u!n
en)e%en!"!!n Ne!"!,
A(!un #$#te- e-e"$nt!&!n ($!"t$k!n #e'!!$ #u!tu t!t!n!n utu& )!n te"($"$ !t!#
'e"'!!$ k-nen e-e"$nt!&!n )!n 'eke"/! #!%$n 'e"!ntun (!n -e-en!"u&$ (!%!-
-en2!!$ tu/u!n (!n 0un#$ e-e"$nt!&!n. S$#te- e-e"$nt!&!n ($'!$ -en/!($ (u! )!$tu4
1. S$#te- e-e"$nt!&!n "e#$(en#$!%
S$#te- "e#$(en#$!% ="e#$(en#$$%>, -e"u!k!n #$#te- e-e"$nt!&!n ne!"! "eu'%$k ($
-!n! keku!#!n ek#ekut$0 ($$%$& -e%!%u$ e-$%u (!n te"$#!& (en!n keku!#!n %e$#%!t$0.
Menu"ut R( H!ue, e-e"$nt!&!n "e#$(en#$$% te"($"$ (!"$ 3 un#u" )!$tu4
• P"e#$(en )!n ($$%$& "!k)!t -e-$-$n e-e"$nt!&!n (!n -en!nk!t e/!'!t7
e/!'!t e-e"$nt!&!n )!n te"k!$t.
3
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
4/23
• P"e#$(en (en!n (e5!n e"5!k$%!n -e-$%$k$ -!#! /!'!t!n )!n tet!, t$(!k '$#!
#!%$n -en/!tu&k!n.
• T$(!k !(! #t!tu# )!n tu-!n t$n($& !nt!"! '!(!n ek#ekut$0 (!n '!(!n %e$#%!t$0.
D!%!- #$#te- "e#$(en#$!%, "e#$(en -e-$%$k$ #$#$ )!n "e%!t$0 ku!t (!n t$(!k (!!t
($/!tu&k!n k!"en! "en(!& #u'/ekt$0 #ee"t$ "en(!&n)! (ukun!n %$t$k. N!-un -!#$& !(!
-ek!n$#-e untuk -ennt"% "e#$(en. $k! "e#$(en -e%!kuk!n e%!n!"!n kn#t$tu#$,
enk&$!n!t!n te"&!(! ne!"!, (!n te"%$'!t -!#!%!& k"$-$n!%, #$#$ "e#$(en '$#!
($/!tu&k!n. B$%! $! ($'e"&ent$k!n k!"en! e%!n!"!n7e%!n!"!n te"tentu, '$!#!n)! #e"!n
5!k$% "e#$(en !k!n -en!nt$k!n #$#$n)!. M(e% $n$ ($!nut %e& A-e"$k! Se"$k!t,
F$%$$n!, In(ne#$! (!n #e'!$!n 'e#!" ne!"!7ne!"! A-e"$k! L!t$n (!n A-e"$k! Ten!&.
6$"$72$"$ e-e"$nt!&!n "e#$(en#$!% )!$tu 4
• D$ke!%!$ %e& #e"!n "e#$(en #e'!!$ ke!%! e-e"$nt!&!n#ek!%$u# ke!%! ne!"!.
• Keku!#!!n ek#ekut$0 "e#$(en ($!nk!t 'e"(!#!"k!n (e-k"!#$"!k)!t (!n ($$%$&
%!n#un %e& -e"ek! !t!u -e%!%u$ '!(!n e"5!k$%!n "!k)!t.
• P"e#$(en -e-$%$k$ &!k "e""!t$0 =&!k $#t$-e5!> untuk -en!nk!t (!n
-e-'e"&ent$k!n -ente"$7-ente"$ )!n -e-$-$n (e!"te-en (!n nn7(e!"te-en.
• Mente"$7-ente"$ &!n)! 'e"t!nun /!5!' ke!(! keku!#!!n ek#ekut$0 ='uk!n ke!(!
keku!#!!n %e$#%!t$0>.
• Keku!#!!n ek#ekut$0 t$(!k 'e"t!nun /!5!' ke!(! keku!#!!n %e$#%!t$0.
• Keku!#!!n ek#ekut$0 t$(!k (!!t ($/!tu&k!n %e& %e$#%!t$+e
Ke%e'$&!n S$#te- Pe-e"$nt!&!n P"e#$(en#$!%4
• B!(!n ek#ekut$0 %e'$& #t!'$% ke(u(uk!nn)! k!"en! t$(!k te"!ntun !(! !"%e-en.
• M!#! /!'!t!n '!(!n ek#ekut$0 %e'$& /e%!# (en!n /!nk! 5!ktu te"tentu. M$#!%n)!,
-!#! /!'!t!n P"e#$(en A-e"$k! Se"$k!t !(!%!& e-!t t!&un, P"e#$(en F$%$$n! !(!%!&
en!- t!&un (!n P"e#$(en In(ne#$! !(!%!& %$-! t!&un.
• Pen)u#un ""!- ke"/! k!'$net -u(!& ($#e#u!$k!n (en!n /!nk! 5!ktu -!#!
/!'!t!nn)!.
4
http://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_pemerintahanhttp://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_negarahttp://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_negarahttp://id.wikipedia.org/wiki/Demokrasihttp://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Hak_prerogratif&action=edit&redlink=1http://id.wikipedia.org/wiki/Menterihttp://id.wikipedia.org/wiki/Departemenhttp://id.wikipedia.org/wiki/Departemenhttp://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_negarahttp://id.wikipedia.org/wiki/Demokrasihttp://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Hak_prerogratif&action=edit&redlink=1http://id.wikipedia.org/wiki/Menterihttp://id.wikipedia.org/wiki/Departemenhttp://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_pemerintahan
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
5/23
• Le$#%!t$0 'uk!n te-!t k!(e"$#!#$ untuk /!'!t!n7/!'!t!n ek#ekut$0 k!"en! (!!t ($$#$
%e& "!n %u!" te"-!#uk !nt! !"%e-en #en($"$.
Keku"!n!n S$#te- Pe-e"$nt!&!n P"e#$(en#$!%4
• Keku!#!!n ek#ekut$0 ($ %u!" en!5!#!n %!n#un %e$#%!t$0 #e&$n! (!!t
-en2$t!k!n keku!#!!n -ut%!k.
• S$#te- e"t!nun/!5!'!n ku"!n /e%!#.
• Pe-'u!t!n keutu#!n !t!u ke'$/!k!n u'%$k u-u-n)! &!#$% t!5!"7-en!5!" !nt!"!
ek#ekut$0 (!n %e$#%!t$0 #e&$n! (!!t te"/!($ keutu#!n t$(!k te!#
•
Pe-'u!t!n keutu#!n -e-!k!n 5!ktu )!n %!-!
1. S$#te- e-e"$nt!&!n !"%e-ente"
S$#te- !"%e-ente" !(!%!& #e'u!& #$#te- e-e"$nt!&!n ($ -!n! !"%e-en -e-$%$k$
e"!n!n ent$n (!%!- e-e"$nt!&!n. D!%!- &!% $n$ !"%e-en -e-$%$k$ 5e5en!n (!%!-
-en!nk!t e"(!n! -ente"$ (!n !"%e-en un (!!t -en/!tu&k!n e-e"$nt!&!n, )!$tu
(en!n 2!"! -ene%u!"k!n #e-!2!- -#$ t$(!k e"2!)!. Be"'e(! (en!n #$#te- "e#$(en#$$%,
($ -!n! #$#te- !"%e-en (!!t -e-$%$k$ #e"!n "e#$(en (!n #e"!n e"(!n! -ente"$, )!n
'e"5en!n te"&!(! /!%!nn)! e-e"$nt!&!n. D!%!- "e#$(en#$$%, "e#$(en 'e"5en!n
te"&!(! /!%!nn)! e-e"$nt!&!n, n!-un (!%!- #$#te- !"%e-ente" "e#$(en &!n)! -en/!($
#$-'% ke!%! ne!"! #!/!. Ne!"! )!n -en!nut #$#te- e-e"$nt!&!n !"%e-ente" !(!%!&
In"$#, e!n, Be%!n(!, M!%!)#$!, S$n!u"! (!n #e'!!$n)!.
6$"$72$"$ e-e"$nt!&!n !"%e-en )!$tu4
• D$ke!%!$ %e& #e"!n e"(!n! -ente"$ #e'!!$ ke!%! e-e"$nt!&!n
• #e(!nk!n ke!%! ne!"! ($ke!%!$ %e& "e#$(en"!/!.
• Keku!#!!n ek#ekut$0 "e#$(en ($tun/uk %e& %e$#%!t$0 #e(!nk!n "!/! ($#e%ek#$
'e"(!#!"k!n un(!n7un(!n.
• Pe"(!n! -ente"$ -e-$%$k$ &!k "e""!t$0 =&!k $#t$-e5!> untuk -en!nk!t (!n
-e-'e"&ent$k!n -ente"$7-ente"$ )!n -e-$-$n (e!"te-en (!n nn7(e!"te-en.
• Mente"$7-ente"$ &!n)! 'e"t!nun /!5!' ke!(! keku!#!!n %e$#%!t$0.
5
http://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_pemerintahanhttp://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_negarahttp://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Hak_prerogratif&action=edit&redlink=1http://id.wikipedia.org/wiki/Menterihttp://id.wikipedia.org/wiki/Departemenhttp://id.wikipedia.org/wiki/Departemenhttp://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_pemerintahanhttp://id.wikipedia.org/wiki/Kepala_negarahttp://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Hak_prerogratif&action=edit&redlink=1http://id.wikipedia.org/wiki/Menterihttp://id.wikipedia.org/wiki/Departemen
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
6/23
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
7/23
3. Hu'un!n !nt!"! #$#te- e-e"$nt!&!n )!n !(! ($ In(ne#$! (!n #$#te- e-e"$nt!&!n
)!n #e#u!$ (en!n UUD 1:;<
Se/!k Au#tu# 1:;< #!-!$ !k&$" t!&un 1:;:, In(ne#$! -u%!$ -e-'e"%!kuk!n UUD
1:;
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
8/23
B. FUNGSI DAN TUJUAN LEMBAGA NEGARA
8
http://1.bp.blogspot.com/-nRQe1e0uuWY/T5vVGvWESWI/AAAAAAAABGM/GkU68Uy2Syo/s1600/susunan+lembaga+negara.png
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
9/23
Se'!!$ ne!"! (e-k"!#$, e-e"$nt!&!n In(ne#$! -ene"!k!n te"$ t"$!# %$t$k!. T"$!#
%$t$k! !(!%!& e-'!$!n keku!#!!n e-e"$nt!&!n -en/!($ t$! '$(!n )!n -e-$%$k$
ke(u(uk!n #e/!/!". Ket$! '$(!n te"#e'ut )!$tu 4
1. Le$#%!t$0 'e"tu!# -e-'u!t un(!n un(!n. B$(!n %e$#%!t$0
!(!%!& De5!n Pe"5!k$%!n R!k)!t =DPR>.
2. Ek#ekut$0 'e"tu!# -ene"!k!n !t!u -e%!k#!n!k!n un(!n7un(!n. B$(!n ek#ekut$0
!(!%!& "e#$(en (!n 5!k$% "e#$(en 'e#e"t! -ente"$7-ente"$ )!n -e-'!ntun)!.
3. Yu($k!t$0 'e"tu!# -e-e"t!&!nk!n e%!k#!n!!n un(!n7un(!n. A(!un un#u"
)u($k!t$0 te"($"$ !t!# M!&k!-!& Aun=MA> (!n M!&k!-!& Kn#t$tu#$ =MK>.
Le-'!!7%e-'!! ne!"! In(ne#$! ($#$#$k!n #e#u!$ (en!n ket$! un#u" ($ (e!n.
Se%!$n %e-'!! te"#e'ut -!#$& !(! %e-'!! )!n %!$n. Le-'!! te"#e'ut !nt!"! %!$n M!/e%$#
Pe"-u#)!5!"!t!n R!k)!t =MPR>, K-$#$ Yu($#$!% =KY>, (!n M!&k!-!& Kn#t$tu#$ =MK>.
Le-'!!7%e-'!! ne!"! #ee"t$ K-$#$ Yu($#$!% =KY> (!n M!&k!-!& Kn#t$tu#$
-e"u!k!n %e-'!! '!"u. Se%!$n $tu !-!n(e-en UUD 1:;< /u! -en&!u#k!n De5!n
Pe"t$-'!n!n Aun =DPA>. Se'!!$ en!nt$n)!, P"e#$(en -e-'entuk #u!tu (e5!n e"t$-'!n!n )!n 'e"tu!# -e-'e"$ n!#$&!t (!n e"t$-'!n!n !(! P"e#$(en.
Be"$kut !(!%!& n!-! %e-'!!7%e-'!! ne!"! &!#$% !-!n(e-en UUD;
Ant! MPR te"($"$ !t!# !nt! DPR (!n !nt! DPD )!n ($$%$& -e%!%u$ e-$%$&!n
u-u- untuk -!#! /!'!t!n #e%!-! %$-! t!&un (!n 'e"!k&$" 'e"#!-!!n !(! #!!t !nt! MPR
)!n '!"u -enu2!k!n #u-!&/!n/$ )!n ($!n(u %e& Ketu! M!&k!-!& Aun (!%!-
9
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
10/23
#$(!n !"$u"n! MPR. Se'e%u- UUD 1:;< ($!-!n(e-en, MPR 'e"ke(u(uk!n #e'!!$
%e-'!! te"t$n$ ne!"!. N!-un, #ete%!& UUD 1:;< $#t$%!& %e-'!! te"t$n$ ne!"! t$(!k
!(! )!n !(! &!n)! %e-'!! ne!"!. Den!n (e-$k$!n, #e#u!$ (en!n UUD 1:;< )!n te%!&
($!-!n(e-en -!k! MPR te"-!#uk %e-'!! ne!"!.
Se#u!$ (en!n P!#!% 3 A)!t 1 UUD 1:;< MPR !-!n(e-en -e-un)!$ tu!# (!n 5e5en!n
#e'!!$ 'e"$kut 4
1. -enu'!& (!n -enet!k!n un(!n7un(!n (!#!"
. -e%!nt$k "e#$(en (!n 5!k$% "e#$(en
3. -e-'e"&ent$k!n "e#$(en (!n 5!k$% "e#$(en (!%!- -!#! /!'!t!nn)! -enu"ut
un(!n7un(!n (!#!".
;. MPR 'e"#$(!n #e($k$tn)! #ek!%$ (!%!- %$-! t!&un ($ $'u kt! ne!"!.
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
11/23
. De5!n Pe"5!k$%!n R!k)!t =DPR>
DPR -e"u!k!n %e-'!! e"5!k$%!n "!k)!t )!n 'e"ke(u(uk!n #e'!!$ %e-'!! ne!"!.
Ant! DPR 'e"!#!% (!"$ !nt! !"t!$ %$t$k e#e"t! e-$%u )!n ($$%$& 'e"(!#!"k!n
&!#$% e-$%u. DPR 'e"ke(u(uk!n ($ t$nk!t u#!t, #e(!nk!n )!n 'e"!(! ($ t$nk!t "+$n#$
($#e'ut DPRD "+$n#$ (!n )!n 'e"!(! ($ k!'u!tenkt! ($#e'ut DPRD k!'u!tenkt!.
Be"(!#!"k!n UU Pe-$%u N. 1 T!&un ? ($tet!k!n #e'!!$ 'e"$kut4
!. /u-%!& !nt! DPR #e'!n)!k .
3. Fun#$ en!5!#!n, !"t$n)! DPR #e'!!$ %e-'!! )!n -e%!kuk!n en!5!#!n
te"&!(! e-e"$nt!&!n )!n -en/!%!nk!n un(!n7un(!n.
DPR #e'!!$ %e-'!! ne!"! -e-un)!$ &!k7&!k, !nt!"! %!$n #e'!!$ 'e"$kut.
1. H!k $nte"e%!#$ !(!%!& &!k DPR untuk -e-$nt! kete"!n!n ke!(! e-e"$nt!&
-enen!$ ke'$/!k!n e-e"$nt!& )!n ent$n (!n #t"!te$# #e"t! 'e"(!-!k %u!# '!$
ke&$(u!n -!#)!"!k!t.
. H!k !nket !(!%!& &!k DPR untuk -e%!kuk!n en)e%$($k!n te"&!(! #u!tu ke'$/!k!n
te"tentu e-e"$nt!& )!n ($(u! 'e"tent!n!n (en!n e"!tu"!n e"un(!n7un(!n!n.
3. H!k -en)!t!k!n en(!!t !(!%!& &!k DR untuk -en)!t!k!n en(!!t te"&!(!
ke'$/!k!n e-e"$nt!& -enen!$ ke/!($!n )!n %u!" '$!#! )!n te"(!!t ($ (!%!-
nee"$ ($#e"t!$ (en!n "ek-en(!#$ en)e%e#!$!nn)! !t!u #e'!!$ t$n(!k %!n/ut
11
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
12/23
e%!k#!n!!n &!k $nte"e%!#$ (!n &!k !nket. Untuk -e-u(!&k!n tu!# !nt! DPR
-!k! ($'entuk k-$#$7k-$#$ )!n 'eke"/! #!-! (en!n e-e"$nt!& #e'!!$ -$t"!
ke"/!.
3. De5!n Pe"5!k$%!n D!e"!&
De5!n Pe"5!k$%!n D!e"!& =DPD> -e"u!k!n %e-'!! ne!"! '!"u )!n #e'e%u-n)!
t$(!k !(!. DPD -e"u!k!n %e-'!! e"5!k$%!n (!e"!& )!n 'e"ke(u(uk!n #e'!!$ %e-'!!
ne!"!. DPD te"($"$ !t!# 5!k$%75!k$% (!"$ "+$n#$ )!n ($$%$& -e%!%u$ e-$%$&!n u-u-.
u-%!& !nt! DPD (!"$ #et$! "+$n#$ t$(!k #!-!, tet!$ ($tet!k!n #e'!n)!k7'!n)!kn)!
e-!t "!n. u-%!& #e%u"u& !nt! DPD t$(!k %e'$& (!"$ 13 /u-%!& !nt! DPR.
Ke!nt!!n DPD ($"e#-$k!n (en!n keutu#!n "e#$(en. Ant! DPD 'e"(-$#$%$ ($
(!e"!& e-$%$&!nn)!, tet!$ #e%!-! 'e"#$(!n 'e"te-!t t$n!% ($ $'u kt! Reu'%$k
In(ne#$!. M!#! /!'!t!n !nt! DPD !(!%!& %$-! t!&un. Se#u!$ (en!n P!#!% D UUD
1:;< -!k! ke5en!n!n DPD, !nt!"! %!$n #e'!!$ 'e"$kut4
!.D!!t -en!/uk!n "!n2!n!n un(!n7un(!n ke!(! DPR )!n 'e"k!$t!n (en!n tn-$
(!e"!&, &u'un!n u#!t (en!n (!e"!&, e-'entuk!n (!n e-ek!"!n, #e"t! en!'un!n
(!e"!&, ene%%!!n #u-'e" (!)! !%!- (!n #u-'e" (!)! ekn-$ %!$nn)!, e"$-'!n!n
keu!n!n u#!t (!n (!e"!&.
'. Ikut -e"!n2!n un(!n7un(!n )!n 'e"k!$t!n (en!n tn-$ (!e"!&, &u'un!n u#!t
(en!n (!e"!&, e-'entuk!n (!n e-ek!"!n, #e"t! en!'un!n (!e"!&, ene%%!!n
#u-'e" (!)! !%!- (!n #u-'e" (!)! ekn-$ %!$nn)!, e"$-'!n!n keu!n!n u#!t (!n
(!e"!&.
2. D!!t -e-'e"$ e"t$-'!n!n ke!(! DPR )!n 'e"k!$t!n (en!n "!n2!n!n un(!n7
un(!n, RAPBN, !/!k, en($($k!n, (!n !!-!.
(. D!!t -e%!kuk!n en!5!#!n )!n 'e"k!$t!n (en!n e%!k#!n!!n un(!n7un(!n
tn-$ (!e"!&, &u'un!n u#!t (en!n (!e"!&, e-'entuk!n (!n e-ek!"!n #e"t! en!'un!n (!e"!&, ene%%!!n #u-'e" (!)! !%!- (!n #u-'e" (!)! ekn-$ %!$nn)!,
e"$-'!n!n keu!n!n u#!t (en!n (!e"!&, !/!k, en($($k!n, (!n !!-!.
;. P"e#$(en (!n W!k$% P"e#$(en
P"e#$(en !(!%!& %e-'!! ne!"! )!n -e-e!n keku!#!!n ek#ekut$0 )!$tu "e#$(en
-e-un)!$ keku!#!!n untuk -en/!%!nk!n e-e"$nt!&!n. P"e#$(en -e-un)!$ ke(u(uk!n
#e'!!$ ke!%! e-e"$nt!&!n (!n #ek!%$u# #e'!!$ ke!%! ne!"!. Se'e%u- !(!n)!
!-!n(e-en UUD 1:;
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
13/23
-e%!%u$ e-$%$&!n u-u-. P"e#$(en (!n 5!k$% "e#$(en -e-e!n /!'!t!n #e%!-! %$-! t!&un
(!n #e#u(!&n)! (!!t ($$%$& ke-'!%$ &!n)! untuk #!tu k!%$ -!#! /!'!t!n. P"e#$(en (!n 5!k$%
"e#$(en #e'e%u- -en/!%!nk!n tu!#n)! 'e"#u-!& !t!u -enu2!k!n /!n/$ (!n ($%!nt$k %e&
ketu! MPR (!%!- #$(!n MPR. Sete%!& ($%!nt$k, "e#$(en (!n 5!k$% "e#$(en -en/!%!nk!n
e-e"$nt!&!n #e#u!$ (en!n ""!- )!n te%!& ($tet!k!n #en($"$. D!%!- -en/!%!nk!n
e-e"$nt!&!n, "e#$(en (!n 5!k$% "e#$(en t$(!k '%e& 'e"tent!n!n (en!n UUD 1:;
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
14/23
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
15/23
. M!&k!-!& Kn#t$tu#$
Ke'e"!(!!n M!&k!-!& Kn#t$tu#$ ($!tu" (!%!- Un(!n7Un(!n D!#!"
Ne!"! Reu'%$k In(ne#$! T!&un 1:;< (!n Un(!n7Un(!n Reu'%$k In(ne#$!
N-" ; t!&un 3 tent!n M!&k!-!& Kn#t$tu#$. M!&k!-!& Kn#t$tu#$ 'e"5en!n
-en!($%$ !(! t$nk!t e"t!-! (!n te"!k&$" )!nutu#!nn)! 'e"#$0!t 0$n!% untuk4
M!&k!-!& Kn#t$tu#$ 5!/$' -e-'e"$k!n utu#!n !t!# en(!!t DPR '!&5!
P"e#$(en (!n!t!u W!k$% P"e#$(en ($(u!4
@. K-$#$ Yu($#$!%
K-$#$ Yu($#$!% !(!%!& %e-'!! ne!"! )!n -e-un)!$ 5e5en!n 'e"$kut $n$4
1. -enu#u%k!n en!nk!t!n &!k$- !un
. -en/!! (!n -ene!kk!n ke&"-!t!n, ke%u&u"!n -!"t!'!t, #e"t! e"$%!ku &!k$-.
Ant! K-$#$ Yu($#$!% &!"u# -e-un)!$ enet!&u!n (!n en!%!-!n ($ '$(!n
&uku- #e"t! -e-$%$k$ $nte"$t!# (!n ke"$'!($!n )!n t$(!k te"2e%!. Ant! K-$#$ Yu($#$!%
($!nk!t (!n ($'e"&ent$k!n %e& "e#$(en (en!n e"#etu/u!n DPR. Ant! K-$#$ Yu($#$!%
te"($"$ !t!# #e"!n ketu! -e"!nk! !nt!, #e"!n 5!k$% ketu! -e"!nk! !nt!, (!n
tu/u& "!n !nt!. M!#! /!'!t!n !nt! K-$#$ Yu($#$!% %$-! t!&un.
?. B!(!n Pe-e"$k#! Keu!n!n =BPK>
Ke(u(uk!n BPK #e/!/!" (en!n %e-'!! ne!"! %!$nn)!. Untuk -e-e"$k#! ene%%!!n
(!n t!nun /!5!' keu!n!n ne!"! ($!(!k!n #!tu B!(!n Pe-e"$k#!n Keu!n!n )!n 'e'!#
(!n -!n($"$. !($, tu!# BPK !(!%!& -e-e"$k#! ene%%!!n keu!n!n ne!"!.
H!#$% e-e"$k#!!n BPK ($#e"!&k!n ke!(! DPR, DPD, (!n DPRD #e#u!$ (en!n
ke5en!n!nn)!. Be"(!#!"k!n UUD 1:;< P!#!% 3 F -!k! !nt! BPK ($$%$& %e& DPR
(en!n -e-e"&!t$k!n e"t$-'!n!n DPD (!n ($"e#-$k!n %e& "e#$(en. BPK
'e"ke(u(uk!n ($ $'u kt! ne!"! (!n -e-$%$k$ e"5!k$%!n ($ #et$! "+$n#$.
.
15
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
16/23
C.PEMAHAMAN TENTANG DEMOKRASI
A. Kn#e De-k"!#$
De0$n$#$ (e-k"!#$ !(!%!& #e'u!& 'entuk keku!#!!n (kratein) (!"$%e&untuk "!k)!t (demos).
Menu"ut kn#e (e-k"!#$, keku!#!!n )!n -en)$!"!tk!n !"t$ %$t$k (!n e-e"$nt!&!n,
#e(!nk!n "!k)!t 'e#e"t! 5!"! -!#)!"!k!t ($(e0$n$#$k!n #e'!!$ 5!"! ne!"!. Demos
-en)$!"!tk!n -!kn! ($#k"$-$n!t$0. Demos 'uk!n "!k)!t ke#e%u"u&!n, tet!$ &!n)! populous
te"tentu, )!$tu -e"ek! )!n 'e"(!#!"k!n (!"$ t"!($#$ !t!u ke#e!k!t!n 0"-!%-ennt"% !k#e#
ke #u-'e"7#u-'e" keku!#!!n (!n '$#! -enk%!$- kee-$%$k!n !t!# &!k7&!k "e""!t$0
(!%!- "#e# en!-'$%!n keutu#!n )!n 'e"k!$t!n (en!n u"u#!n u'%$2 !t!u
e-e"$nt!&!n.
16
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
17/23
B. Bentuk De-k"!#$ (!%!- Pene"t$!n S$#te- Pe-e"$nt!&!n Ne!"!
1. Bentuk De-k"!#$
Set$! 5!"! ne!"! -e-$%$k$ 'entuk (e-k"!#$ (!n e%!k#!n!!n ke(!u%!t!n
"!k)!t )!n 'e"'e(!. Y!n ($tentuk!n %e& #e/!"!& ne!"! )!n 'e"#!nkut!n,
ke'u(!)!!n, !n(!n!n &$(u, #e"t! tu/u!n )!n $n$n ($2!!$n)!. D!n 'e"$kut
-e"u!k!n 'entuk (e-k"!#$ (!%!- #)#te- e-e"$nt!&!n ne!"!
!> Pe-e"$nt!&!n Mn!"k$4 -n!"k$ -ut%!k =absolut >, -n!"k$
knt$tu#$n!%, (!n -n!"k$ !"%e-ente".
'> Pe-e"$nt!&!n Reu'%$k4 Be"!#!% (!"$ '!&!#! %!t$n Res )!n 'e"!"t$
e-e"$nt!&!n (!n Publica )!n 'e"!"t$ "!k)!t. Den!n (e-$k$!n Reu'%$k
(!!t ($#$-u%k!n #e'!!$ e-e"$nt!&!n )!n ($/!%!nk!n %e& (!n untuk
keent$n!n "!k)!t.
. Keku!#!!n (!n Pe-e"$nt!&!n
D$ ne!"! In(ne#$! keku!#!!n e-e"$nt!&!n ($'!$ -en/!($ 3 2!'!n )!$tu4
keku!#!!n %e$#%!t$+e =keku!#!!n untuk -e-'u!t un(!n7un(!n )!n
($/!%!nk!n %e& !"%e-en> keku!#!!n ek#ekut$0 =keku!#!!n untuk
-e%!k#!n!k!n un(!n7un(!n )!n ($/!%!nk!n %e& e-e"$nt!&> (!n
keku!#!!n 0e(e"!t$+e =keku!#!!n untuk -en)!t!k!n e"!n (!n (!-!$,
-e-'u!t e"#e"$k!t!n, (!n t$(!k!n7t$(!k!n %!$nn)! )!n 'e"k!$t!n (en!n
$&!k %u!" nee"$>.
3. Pe-!&!-!n De-k"!#$ ($ In(ne#$!
!> D!%!- #)#te- ke!"t!$!n ($ken!% !(!n)! t$! #)#te- )!$tu #)#te- -u%t$
!"t!$ = polyparty sytem>, #)#te- (u! !"t!$ =biparty system>, (!n #)#te-
#!tu !"t!$ =monoparty sytem>.
17
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
18/23
'> S)#te- en$#$!n /!'!t!n e-e!n keku!#!!n ne!"!.
2> Hu'un!n !nt!"e-e!n keku!#!!n ne!"!, te"ut!-! !nt!"! ek#ekut$0
(!n %e$#%!t$+e.
;. P"$n#$ D!#!" Pe-e"$nt!&!n Reu'%$k In(ne#$!
P!n2!#$%! #e'!!$ %!n(!#!n $($$% '!$ '!n#! In(ne#$! -e-$%$k$ !"t$ '!&5!
P!n2!#$%! -e"u!k!n !n(!n!n &$(u (!n /$5! '!n#! ke"$'!($!n '!n#!
tu/u!n (!n 2$t!72$t! 2$t!72$t! &uku- '!n#! (!n ne!"! #e"t! 2$t!72$t! -"!%
'!n#! In(ne#$!. P!n2!#$%! #e'!!$ (!#!" ne!"! -e-un)!$ ke(u(uk!n )!n
!#t$ (!%!- en)e%en!"!!n e-e"$nt!&!n ne!"! In(ne#$!.
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
19/23
1. De-k"!#$ !t!u e-e"$nt!&!n "!k)!t )!n ($un!k!n %e& e-e"$nt!&!n
In(ne#$! !(!%!& #)#te- e-e"$nt!&!n "!k)!t )!n ($/$5!$ (!n ($tuntun %e&
n$%!$7n$%!$ !n(!n!n &$(u '!n#! In(ne#$! =P!n2!#$%!>.
. De-k"!#$ In(ne#$! !(! (!#!"n)! !(!%!& t"!n#0"-!#$ n$%!$7n$%!$ 0!%#!0!&
P!n2!#$%! -en/!($ #u!tu 'entuk (!n #)#te- e-e"$nt!&!n k&!# P!n2!#$%!
3. De-k"!#$ In(ne#$! )!n ($tuntun %e& n$%!$7n$%!$ P!n2!#$%! !(!%!&
kn#ekuen#$ (!"$ k-$t-en e%!k#!n!!n P!n2!#$%! (!n UUD 1:;< #e2!"!
-u"n$ (!n kn#ekuen ($ '$(!n e-e"$nt!&!n !t!u %$t$k.
;. Pe%!k#!!n De-k"!#$ In(ne#$! (en!n '!$k -en#)!"!tk!n e-!&!-!n (!n
en&!)!t!n n$%!$7n$%!$ 0!%#!0!& P!n2!#$%!.
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
20/23
3. T!&un 1::? #!-!$ #ek!"!n ($#e'ut e"$(e Re0"-!#$.
B. P!(! Pe"$(e L!-! Bentuk An2!-!n )!n D$&!(!$ !(!%!& An2!-!n F$#$k
An2!-!n )!n (!t!nn)! (!"$ (!%!- -!uun (!"$ %u!", %!n#un -!uun
t$(!k %!n#un, -enu-'u&k!n e-$k$"!n -enen!$ 2!"! -en&!(!$n)!. P!(!
t!&un 1:
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
21/23
Be"'!!$ !k0t$0$t!# #$t$0 5!"! ne!"! (!%!- -en/!%!nk!n "(! ke&$(u!n -!#)!"!k!t
-e"u!k!n $-%e-ent!#$ "$$% 'e%! ne!"!.
S$tu!#$ NKRI te"'!$ (!%!- e"$(ee"$(e
T!&un 1:;< #e/!k NKRI ($"k%!-!#$k!n #!-!$ 1:< ($#e'ut e"$(e %!-! !t!u O"(e L!-!.
An2!-!n )!n ($&!(!$ (!t!nn)! (!"$ (!%!- -!uun (!"$ %u!", %!n#un -!uun t$(!k
%!n#un, -enu-'u&k!n e-$k$"!n -enen!$ 2!"! -en&!(!$n)!. P!(! t!&un 1:
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
22/23
N!-un 9!-!n /u! -en2!t!t '!&5! t!nt!n!n untuk -en)!tuk!n 5$%!)!& ke"! k!%$
-enu/$ ke$n$n!n en)!tu!n 5$%!)!&. Se'!!$ 'ukt$ '!&5! Ke"!/!!n ($ Nu#!nt!"! e"n!&
!!% (!%!- -e-e"t!&!nk!n ek#$#ten#$n)!, #e&$n! -!#)!"!k!t '!n#! -en/!($ e2!& (!n
"!k "!n(!. Ak$'!tn)! en/!/!& (en!n %e%u!#! -en$n/!kk!n k!k$n)! #e%!-! t$!
#eten!& !'!( %!-!n)!.
Re!%$t!# $n$ te"n)!t! -e-'u!&k!n ke#!(!"!n '!"u, )!n 'e"ke-'!n -e%!%u$ kebangkitan
nasional =1:?> (!n ($te"u#k!n sumpah pemuda #e'!!$ 5u/u( ke$n$n!n ene"!#$ -u(!
-enu!nk!n #!tu tek!( =1:?>, (!n un2!kn)! !(!%!& Proklamasi Kemerdekaan t!&un 1:;
-
8/17/2019 Pancasila Caca 2
23/23
Untuk -en!t!#$ #e!%! ke-unk$n!n te"#e'ut ($e"%uk!n e-'ek!%!n ke!(! #een! 5!"!
'!n#! #u!tu ke-!-u!n 'e%! ne!"! #e&$n! 'e"'!!$ ke-unk$n!n )!n #en!/!
-en!n2!- ke%!n#un!n &$(u! '!n#! -!-u ($ 2e!& #e2!"! ($n$.
Ke-!-u!n ke-!-u!n $n$ ($tu!nk!n (!%!- 'entuk en($($k!n en(!&u%u!n 'e%! ne!"!
=PPBN> )!n tu/u!nn)! untuk -en$k!tk!n ke#!(!"!n 'e"'!n#! (!n 'e"ne!"!.
B!n#! In(ne#$! te%!& 'e"#e!k!t '!&5! en($($k!n 'e%! ne!"! -e%!%u$ 5!"! ne!"! )!n
'e"#t!tu# -!&!#$#5!, ($%!kuk!n pendidikan kewarganegaraan/kewiraan.
23