sejarah tingkatan 3: bab 6

Hak cipta SBP Zon Timur 2007Hak cipta SBP Zon Timur 2007

SEJARAH TINGKATAN 3SEJARAH TINGKATAN 3

BAB 6 BAB 6

PERUBAHAN PENTADBIRAN KE PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI ARAH BERKERAJAAN SENDIRI

DI SARAWAK & SABAHDI SARAWAK & SABAH


Objektif PembelajaranObjektif Pembelajaran Pada akhir bab, murid dapat:Pada akhir bab, murid dapat: Memerihalkan Pentadbiran Tentera British di Memerihalkan Pentadbiran Tentera British di

Sarawak & Sabah selepas kekalahan JepunSarawak & Sabah selepas kekalahan Jepun Menerangkan faktor penyerahan Sarawak & Menerangkan faktor penyerahan Sarawak &

Sabah kepada kerajaan BritishSabah kepada kerajaan British Menceritakan Gerakan Antipenyerahan SarawakMenceritakan Gerakan Antipenyerahan Sarawak Menjelaskan langkah ke arah berkerajaan sendiri Menjelaskan langkah ke arah berkerajaan sendiri

di Sarawak & Sabahdi Sarawak & Sabah Mengumpul maklumat tentang penubuhan paarti Mengumpul maklumat tentang penubuhan paarti

politik di Sarawak & Sabahpolitik di Sarawak & Sabah


6.1 Perubahan Pentadbiran ke Arah 6.1 Perubahan Pentadbiran ke Arah Berkerajaan Sendiri di SarawakBerkerajaan Sendiri di Sarawak

Januari 1941, Charles Vyner Brooke Januari 1941, Charles Vyner Brooke memperkenalkan Perlembagaan 100 Tahun memperkenalkan Perlembagaan 100 Tahun Pengambilan Sarawak.namun tidak dapat Pengambilan Sarawak.namun tidak dapat dilaksanakan kerana Jepun menyerang.dilaksanakan kerana Jepun menyerang.


Sarawak selepas kekalahan JepunSarawak selepas kekalahan Jepun

British memperkenalkan Pentadbiran British memperkenalkan Pentadbiran Tentera British pada 10 Sept 1945 -1 Julai Tentera British pada 10 Sept 1945 -1 Julai 1946 untuk mengembalikan: 1946 untuk mengembalikan:

KetenteramanKetenteraman Pemulihan ekonomi &Pemulihan ekonomi & Mengemaskini pentadbiranMengemaskini pentadbiran


Faktor Sarawak di serahkan kepada Faktor Sarawak di serahkan kepada BritishBritish

Desakan Kerajaan British-untuk menjamin Desakan Kerajaan British-untuk menjamin pelaburan mereka.pelaburan mereka.

Pertikaian keluarga- Vyner Brooke sudah Pertikaian keluarga- Vyner Brooke sudah tua & uzur serta tiada penggantitua & uzur serta tiada pengganti

Masalah kewangan-Selepas perang, banyak Masalah kewangan-Selepas perang, banyak kemusnahan & Vyner Brooke tiada wang kemusnahan & Vyner Brooke tiada wang yang cukup untuk membangunkan Sarawakyang cukup untuk membangunkan Sarawak


Charles Vyner Brooke telah Charles Vyner Brooke telah menghantar wakilnya, Gerald T. menghantar wakilnya, Gerald T. MacBryan mendapatkan tanda MacBryan mendapatkan tanda tangan ketua bumiputera & tangan ketua bumiputera & pemimpin tempatan dlm Majlis pemimpin tempatan dlm Majlis Tertinggi Sarawak.Tertinggi Sarawak.


8 Feb 1946,Vyner Brooke 8 Feb 1946,Vyner Brooke mengisytiharkan keputusan mengisytiharkan keputusan Majlis Tertinggi namun, Majlis Tertinggi namun, mendapat bantahan drp mendapat bantahan drp pelbagai pihak terutamanya org pelbagai pihak terutamanya org Melayu & Iban.Melayu & Iban.


Akibatnya: Akibatnya:

1.Pej Tanah Jajahan minta Vyner Brooke mdpt persetujuan 1.Pej Tanah Jajahan minta Vyner Brooke mdpt persetujuan secara perundangan & demokrasisecara perundangan & demokrasi

2.Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-undang 2.Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-undang Penyerahan Sarawak @ Cession Bill (18 undi menyokong Penyerahan Sarawak @ Cession Bill (18 undi menyokong & 16 undi menentang)& 16 undi menentang) 3.1 Julai 1946, Sarawak diisytiharkan sebagai Jajahan 3.1 Julai 1946, Sarawak diisytiharkan sebagai Jajahan Mahkota BritishMahkota British4. Sir Charles Arden Clarke dilantik Gabenor british 4. Sir Charles Arden Clarke dilantik Gabenor british pertamapertama


Gerakan Antipenyerahan SarawakGerakan Antipenyerahan Sarawak

Maksud:Maksud: ““Gerakan menentang penyerahan negeri Gerakan menentang penyerahan negeri

Sarawak kepada British yang berlaku dari Sarawak kepada British yang berlaku dari 1946- 1949”1946- 1949”


Gerakan ini disertai oleh:Gerakan ini disertai oleh:

Orang Melayu-Datu Patinggi Abang Hj Orang Melayu-Datu Patinggi Abang Hj Abdillah bin Datu Patinggi Hj Mohamad Abdillah bin Datu Patinggi Hj Mohamad KassimKassim

Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)(PKMS)

Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM)Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM) Barisan Pemuda Sarawak (BPS)Barisan Pemuda Sarawak (BPS) Persatuan Dayak Sarawak (PDS)Persatuan Dayak Sarawak (PDS)


Faktor Gerakan Antipenyerahan Faktor Gerakan Antipenyerahan SarawakSarawak

PerlembagaanPerlembagaan 19411941 -Usaha untuk mendapat -Usaha untuk mendapat kemerdekaan menjadi sukar apabila diserah kemerdekaan menjadi sukar apabila diserah kepada British.kepada British.

TipuTipu MuslihatMuslihat -Vyner Brooke membuat keputusan -Vyner Brooke membuat keputusan sendiri, tanpa berunding (ketua bumiputera & sendiri, tanpa berunding (ketua bumiputera & pemimpin tempatan)pemimpin tempatan)

Anthony Brooke tidak dilantik sebagai Rajah Anthony Brooke tidak dilantik sebagai Rajah Sarawak -BPM mahu Anthony Brooke ditabal Sarawak -BPM mahu Anthony Brooke ditabal sebagai Raja Sarawak yang baru agar mudah sebagai Raja Sarawak yang baru agar mudah menuntut kemerdekaan.menuntut kemerdekaan.


Penentangan & reaksi BritishPenentangan & reaksi British Golongan antipenyerahan hantar surat Golongan antipenyerahan hantar surat

bantahan, kawat & telegram kpd British, bantahan, kawat & telegram kpd British, namun tidak diendahkan.namun tidak diendahkan.

Tampal posterTampal poster Demonstrasi oleh kaum wanita(cikgu Lily Demonstrasi oleh kaum wanita(cikgu Lily

Eberwein, Syarifah Hjh Sipah, Dyg Eberwein, Syarifah Hjh Sipah, Dyg Fauziah & Cikgu Ajibah Abol)Fauziah & Cikgu Ajibah Abol)

Tunjuk perasaan membantah pelantikan Tunjuk perasaan membantah pelantikan Gabenor Sarawak pertamaGabenor Sarawak pertama


ReaksiReaksi BritishBritish::Mengeluarkan notis Pekeliling no 9 Mengeluarkan notis Pekeliling no 9 kerana gerakan ini disertai oleh kerana gerakan ini disertai oleh kakitangan kerajaan (guru melayu)kakitangan kerajaan (guru melayu)

Pekeliling no 9 ialah sebagai Pekeliling no 9 ialah sebagai amaran kepada kakitangan amaran kepada kakitangan kerajaan supaya tidak terlibat dlm kerajaan supaya tidak terlibat dlm gerakan antipenyerahan gerakan antipenyerahan


Kesannya:Kesannya:

Pekeliling ini mendapat bantahan.Pekeliling ini mendapat bantahan. 2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan 2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan

(guru melayu) letak jawatan.(guru melayu) letak jawatan. 22 buah sekolah terpaksa ditutup22 buah sekolah terpaksa ditutup 56 pelajar maktab perguruan Melayu 56 pelajar maktab perguruan Melayu

Sarawak tamatkan pengajian sbg bantahan.Sarawak tamatkan pengajian sbg bantahan.


Gerakan penentangan semakin Gerakan penentangan semakin hebat apabila BPM Sibu hebat apabila BPM Sibu mengadakan perhimpunan diwakili mengadakan perhimpunan diwakili 250 perwakilan bumiputera seluruh 250 perwakilan bumiputera seluruh cawangan.cawangan.

British cuba melemahkan gerakan British cuba melemahkan gerakan antipenyerahan dgn antipenyerahan dgn memecahbelahkan perpaduan memecahbelahkan perpaduan kaumkaum


Propaganda British mengekang Propaganda British mengekang gerakan antipenyerahan:gerakan antipenyerahan:

British cuba melemahkan gerakan British cuba melemahkan gerakan antipenyerahan dgn memecahbelahkan antipenyerahan dgn memecahbelahkan perpaduan kaum.perpaduan kaum.

Menggalakkan penubuhan Young Malay Menggalakkan penubuhan Young Malay Association (YMA)Association (YMA)

Melaga-lagakan orang Melayu dengan Melaga-lagakan orang Melayu dengan orang dayak supaya bertelagahorang dayak supaya bertelagah


Kesan daripada propaganda British:Kesan daripada propaganda British:

Gerakan antipenyerahan semakin lemah.Gerakan antipenyerahan semakin lemah. Golongan muda dalam BPM menubuhkan Rukun Golongan muda dalam BPM menubuhkan Rukun

Tigabelas.Tigabelas. Dianggotai oleh ahli BPM yang radikal.Dianggotai oleh ahli BPM yang radikal. Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah & Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah &

pemimpin Melayu bersubahat menyokong Britishpemimpin Melayu bersubahat menyokong British Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan

Steward (Gabenor Sarawak kedua) semasa Steward (Gabenor Sarawak kedua) semasa lawatan ke Sibulawatan ke Sibu


AkibatnyaAkibatnya::

1.British menggunakan kekerasan untuk 1.British menggunakan kekerasan untuk melumpuhkan antipenyerahan.melumpuhkan antipenyerahan.

2. Dijatuhi hukuman gantung sampai mati.2. Dijatuhi hukuman gantung sampai mati.

3. Mengharamkan Persatuan Melayu Sarawak3. Mengharamkan Persatuan Melayu Sarawak

4. Melumpuhkan Gerakan antipenyerahan4. Melumpuhkan Gerakan antipenyerahan

5.Mengukuhkan kedudukannya di Sarawak 5.Mengukuhkan kedudukannya di Sarawak sehingga 1963.sehingga 1963.


Langkah ke arah berkerajaan sendiri Langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sarawakdi Sarawak

1946-Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian yang 1946-Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian yang diketuai oleh Residen,Setiap bahagian dibahagi diketuai oleh Residen,Setiap bahagian dibahagi kepada beberapa daerah diketuai oleh Pegawai kepada beberapa daerah diketuai oleh Pegawai Daerah.Daerah.

1947-Majlis Tempatan dibentuk unt memberi 1947-Majlis Tempatan dibentuk unt memberi peluang kepada ahli mengambil bahagian dlm peluang kepada ahli mengambil bahagian dlm pentadbiran tempatan.pentadbiran tempatan.

1956- Pindaan keahlian Majlis Negeri & Ahli Majlis 1956- Pindaan keahlian Majlis Negeri & Ahli Majlis Tertinggi dalam Perlembagaan Negeri Sarawak Tertinggi dalam Perlembagaan Negeri Sarawak berkuatkuasa April 1957 menjadi 10 orang.berkuatkuasa April 1957 menjadi 10 orang.


Penubuhan Parti Politik di SarawakPenubuhan Parti Politik di Sarawak

Parti Negara Sarawak (PANAS)Parti Negara Sarawak (PANAS) 9 April 19609 April 1960 Datu Patinggi Abang Hj MustaphaDatu Patinggi Abang Hj Mustapha Matlamat:Matlamat: Wujudkan keharmonian kaumWujudkan keharmonian kaum Pendidikan Percuma sek rendahPendidikan Percuma sek rendah Pertingkatkan politik, ekonomi & sosial Pertingkatkan politik, ekonomi & sosial

bumiputerabumiputera


Parti Bersatu Rakyat Sarawak Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP)(SUPP)

12 Jun 195912 Jun 1959 Ong Kee Hui & Stephen YoungOng Kee Hui & Stephen Young Matlamat:Matlamat: Wujudkan perpaduan & kesetiaan Wujudkan perpaduan & kesetiaan Satupadukan kaumSatupadukan kaum


Persatuan Cina Sarawak (SCA)Persatuan Cina Sarawak (SCA)

Julai 1962Julai 1962 William TanWilliam Tan Matlamat:Matlamat: Ke arah perpaduan org CinaKe arah perpaduan org Cina


Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)

10 April 196110 April 1961 Stephen Kalong NingkangStephen Kalong Ningkang Matlamat:Matlamat: Perjuangkan hak & kepentingan orang Iban Perjuangkan hak & kepentingan orang Iban Mendapatkan kemerdekaan SarawakMendapatkan kemerdekaan Sarawak


Parti Pesaka Anak Sarawak Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA)(PESAKA)

Ogos1962Ogos1962 Temenggung JugahTemenggung Jugah Matlamat:Matlamat: Bantu orang Dayak mencapai perpaduan & Bantu orang Dayak mencapai perpaduan &

menjamin hak mereka dalam perlembagaanmenjamin hak mereka dalam perlembagaan


Nov 1962, Perikatan Sarawak Nov 1962, Perikatan Sarawak dibentuk bagi menghadapi dibentuk bagi menghadapi pilihanraya tahun 1963 dengan pilihanraya tahun 1963 dengan memenangi 138 kerusi.memenangi 138 kerusi.

Perikatan Sarawak terdiri daripada Perikatan Sarawak terdiri daripada SNAP, SCA, BERJASA, PANAS & SNAP, SCA, BERJASA, PANAS & PESAKA.PESAKA...


6.2 Perubahan Pentadbiran ke arah 6.2 Perubahan Pentadbiran ke arah Berkerajaan Sendiri di SabahBerkerajaan Sendiri di Sabah

Selepas Perang Dunia Kedua, Sabah Selepas Perang Dunia Kedua, Sabah ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British untuk mengembalikan keamanan & untuk mengembalikan keamanan & ketenteraman sehingga 15 Julai 1946.ketenteraman sehingga 15 Julai 1946.


Sabah diserahkan kepada kerajaan Sabah diserahkan kepada kerajaan BritishBritish

Pada 26 Jun 1946 Kerajaan British Pada 26 Jun 1946 Kerajaan British menandatangani perjanjian dengan Syarikat menandatangani perjanjian dengan Syarikat Borneo Utara British (SBUB) menyebabkan Borneo Utara British (SBUB) menyebabkan Borneo Utara secara rasmi menjadi tanah Borneo Utara secara rasmi menjadi tanah jajahan British pada 15 Julai 1946.jajahan British pada 15 Julai 1946.


Faktor Sabah di serah kepada Faktor Sabah di serah kepada BritishBritish

Desakan Pelabur & Pemodal Eropah-Desakan Pelabur & Pemodal Eropah-melindungi pelaburan di Sabah.melindungi pelaburan di Sabah.

Mengeksploitasi Sumber Bahan Mentah-Mengeksploitasi Sumber Bahan Mentah-Pembekal bahan mentah & tempat bagi Pembekal bahan mentah & tempat bagi pasaran barangan Britain.pasaran barangan Britain.

Menjamin Kedudukan & Keselamatan- Menjamin Kedudukan & Keselamatan- kerana terletak di tengah jalan perdagangan kerana terletak di tengah jalan perdagangan ant. Spura dan HKong.ant. Spura dan HKong.


Langkah ke arah berkerajaan sendiri Langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sabahdi Sabah

Tahun 1950Tahun 1950 British memperkenalkan perlembagaan British memperkenalkan perlembagaan

baru.baru. Majlis kerja & Majlis Undangan ditubuhkanMajlis kerja & Majlis Undangan ditubuhkan Buka peluang Wakil-wakli anak negeri Buka peluang Wakil-wakli anak negeri

melibatkan diri dalam pemerentahan negerimelibatkan diri dalam pemerentahan negeri Melatih penduduk tempatan menjadi Melatih penduduk tempatan menjadi

pemimpinpemimpin


Tahun 1952Tahun 1952

Pilihanraya Majlis Tempatan diadakan untuk Pilihanraya Majlis Tempatan diadakan untuk memilih perwakilan secara demokrasimemilih perwakilan secara demokrasi


Tahun 1960Tahun 1960

British meminda Perlembagaan untuk British meminda Perlembagaan untuk menambah jumlah bilangan pemimpin kaum menambah jumlah bilangan pemimpin kaum bumiputera sebagai ahli tidak rasmi dalam bumiputera sebagai ahli tidak rasmi dalam Majlis Undangan.Majlis Undangan.

Semua ahli dilantik oleh Gabenor BritishSemua ahli dilantik oleh Gabenor British 1962- British memperkenalkan Pilihan Raya 1962- British memperkenalkan Pilihan Raya

Majlis UndanganMajlis Undangan


Parti politik di Sabah sehingga 1963Parti politik di Sabah sehingga 1963

Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO)(UNKO)

Ogos 1961Ogos 1961 Donald StephenDonald Stephen Matlamat: Menjaga kepentingan & Matlamat: Menjaga kepentingan &

memelihara hak orang Kadazan Dusunmemelihara hak orang Kadazan Dusun


Pertubuhan Kebangsaan Sabah Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO)Bersatu (USNO)

23 Disember 196123 Disember 1961 Pengasas: Tun Datu Mustapha b Datu HarunPengasas: Tun Datu Mustapha b Datu Harun Matlamat: Matlamat: Perjuangkan hak bumiputera muslimPerjuangkan hak bumiputera muslim Menjadikan B Melayu – Bahasa KebangsaanMenjadikan B Melayu – Bahasa Kebangsaan Agama islam- agama rasmiAgama islam- agama rasmi Tukar nama Borneo Utara kepada Sabah Tukar nama Borneo Utara kepada Sabah


Pasok MomogunPasok Momogun

Januari 1962Januari 1962 Pengasas: Orang Kaya-kaya Sedomo & GS Pengasas: Orang Kaya-kaya Sedomo & GS

SundangSundang Matlamat: Lindungi kepentingan penduduk Matlamat: Lindungi kepentingan penduduk

kawasan pedalaman Sabahkawasan pedalaman Sabah


Persatuan Cina Sabah (SCA) Persatuan Cina Sabah (SCA) Gabungan Parti Bersatu dan Parti Gabungan Parti Bersatu dan Parti

DemokratikDemokratik Oktober 1962Oktober 1962 Pengasas: Khoo Siak Chiew & Peter ChinPengasas: Khoo Siak Chiew & Peter Chin Matlamat:Matlamat: Melindungi hak orang CinaMelindungi hak orang Cina


Barisan Rakyat Jati Sarawak Barisan Rakyat Jati Sarawak (BERJASA)(BERJASA)

4 Dis 19614 Dis 1961 Datu Tuanku Hj Bujang bin Tuanku OthmanDatu Tuanku Hj Bujang bin Tuanku Othman Matlamat:Matlamat: Tuntut hak istimewa & Pertingkat taraf hidup Tuntut hak istimewa & Pertingkat taraf hidup

BumiputeraBumiputera Wujudkan keharmonian rakyatWujudkan keharmonian rakyat Mengelakkan rakyat terpengaruh dengan fahaman Mengelakkan rakyat terpengaruh dengan fahaman

komuniskomunis Bahasa Melayu dijadikan Bahasa KebangsaanBahasa Melayu dijadikan Bahasa Kebangsaan


Perikatan Sabah ditubuhkan Perikatan Sabah ditubuhkan untuk mengambil bahagian untuk mengambil bahagian dalam pilihanraya 1962.Parti dalam pilihanraya 1962.Parti politik yang menganggotai politik yang menganggotai Perikatan ialah USNO,UNKO, Perikatan ialah USNO,UNKO, Pasok Momogun & SCA.Pasok Momogun & SCA.


RumusanRumusan

Banyak berlaku perubahan di Sabah & Banyak berlaku perubahan di Sabah & Sarawak Sarawak

Pembunuhan Duncan steward merupakan Pembunuhan Duncan steward merupakan kemuncak kebencian penduduk tempatan kemuncak kebencian penduduk tempatan terhadap British.terhadap British.

Pertubuhan bersifat politik, ekonomi & sosial Pertubuhan bersifat politik, ekonomi & sosial ditubuhkan.ditubuhkan.

Di Sabah, gerakan kebangsaan agak Di Sabah, gerakan kebangsaan agak perlahan.perlahan.


SEKIAN…SEKIAN…

sejarah tingkatan 3: bab 6

Education