psikometri bab a9

69
Bab 9 Sekor Butir

Upload: universitas-negeri-makassar

Post on 24-Jun-2015

102 views

Category:

Education


4 download

DESCRIPTION

Psikometri Bab a9

TRANSCRIPT

Page 1: Psikometri Bab a9

Bab 9

Sekor Butir

Page 2: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Bab 9

SEKOR BUTIR

A. Sekor pada Butir

1. Jenis Sekor

• Sekor-Satuan

Sekor-satuan adalah sekor pada satu responden dari satu butir, misalnya, responden ke-g dari butir ke-i: Xgi

• Sekor Butir

Seluruh sekor-satuan dari satu butir dalam berbagai bentuk penyajiannya

• Kelompok Sekor Butir

Sekor dari semua butir pada suatu kelompok butir dalam berbagai bentuk penyajiannya

Page 3: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

2. Letak Sekor Butir pada Matriks Sekor

Res-pon-den

Butir

1 2 3 4 . . . i j . . . N

1234...gh...M

A

B

Sekor-satuan pada butir ke-i

Sekor butir ke-i

Kelompok sekor butir

Page 4: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

3. Bentuk Penyajian Sekor Butir

(a) Bentuk PenyajianSekor satuan dari satu butir, misalnya butir ke-i, dapat disajikan dalam berbagai bentuk, termasuk bentuk statistik, mencakup

▪ Sekor satuan

▪ Jumlah sekor satuan

▪ Rerata dan variansi sekor satuan

▪ Median dan jarak interkuartil sekor satuan

▪ Modus sekor satuan

▪ Frekuensi komponen sekor satuan

▪ Proporsi komponen sekor satuan

▪ Persentase komponen sekor satuan

Page 5: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

b. Sekor Dikotomi

Pada butir ke-i

Sekor Butir Dikotomi

Respon- Butir

den 1 2 . . i j . . .

1 0

2 1

3 1

4 1

5 0

6 0

7 1

8 1

9 1

10 0

Page 6: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Sekor Butir dalam bentuk

Jumlah : Bi = 6

Rerata/Proporsi : pi = 0,6 qi = 0,4

Variansi : 2i = 0,24

Median : Mi = 0,67

Modus : Moi = 1

0 1

Frekuensi : fi 4 6

Proporsi : pi 0,4 0,6

Persentase : pi (%) 40% 60%

Page 7: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

c. Sekor Politomi

Pada butir ke-i

Sekor Butir Politomi

Respon Butir

den 1 2 3 . . i j . . .

1 3

2 5

3 2

4 4

5 4

6 1

7 3

8 5

9 4

10 4

Page 8: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Sekor Butir dalam bentuk

Jumlah : Bi = 35

Rerata : i = 3,5

Variansi : 2i = 1,45

Median : Mi = 3,75

Modus : Moi = 4

1 2 3 4 5

Frekuensi : fi 1 1 2 4 2

Proporsi : pi 0,1 0,1 0,2 0,4 0,2

Persentase : pi(%) 10% 10% 20% 40% 20%

Page 9: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

B. Sekor-Satuan

1. Sekor dikotomi

Contoh 1

Res- Butirpon-

den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

1 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 1

2 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 0 1

3 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 0 1 1 0

4 0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 1 1 1

5 1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 0

6 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 0

7 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1

8 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0 1 1 0

9 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0

10 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 1 1 0 1 0 1 1 0

11 0 1 0 1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0

12 1 1 1 1 1 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 1 0 1

13 1 0 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 1

14 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 0 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 1

15 1 1 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0

16 1 0 1 0 1 1 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1

17 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 1 1 1 1 1 0 1 0

18 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 1 0 1 1 1 0

19 0 1 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 0

20 0 0 1 1 1 1 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 1 0 1 1 1 1 0 0

Page 10: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 2Res- Butir

pon-

den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

1 1 1 1 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 0 1 0 1 0 0 0

2 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1

3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 0 1

4 1 1 0 1 0 1 0 1 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 1 0

5 0 0 1 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 1 1 0 1 0 1 0

6 1 1 1 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0

7 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0

8 1 0 0 1 1 0 0 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 1 0

9 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 1

10 1 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0

11 0 0 1 1 0 0 1 1 1 0 0 0 1 0 0 0 1 0 1 0

12 1 1 1 0 0 0 1 0 1 1 1 1 1 0 0 0 0 1 0 0

13 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0

14 0 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 1

15 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 1 1

16 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0

17 0 0 1 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1

18 0 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 1 1

19 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 0

20 1 1 1 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0

21 1 0 1 0 1 0 1 1 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0

22 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0

23 0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0

24 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 1 0 0

25 1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0

Page 11: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 3

Res- Butirpon-den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 2 0 1 0 1 1 1 0 1 1 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0 0 3 0 0 0 1 1 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 5 0 1 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 1 0 0 1 1 1 1 1 6 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 1 0 1 0 0 1 1 7 0 0 0 1 1 0 1 1 0 0 0 1 1 1 1 1 0 0 1 0 8 0 1 1 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 1 1 1 1 1 0 1 9 0 1 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 1 10 1 0 1 0 0 1 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0 1 11 0 0 0 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 0 0 0 0 0 1 12 0 1 1 0 1 0 0 1 0 0 0 1 1 1 0 0 1 1 1 1 13 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 0 1 1 14 0 0 1 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1 1 1 1 15 0 1 1 1 0 1 1 1 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 1 1 16 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 0 17 0 0 0 1 0 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 1 1 1 1 18 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 19 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 1 1 20 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 21 1 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1 0 0 0 0 1 22 0 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 23 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 24 0 1 0 0 0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 0 0 0 1 25 0 0 0 1 0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 0 0 1 1

Page 12: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 4

Res- Butirpon-den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

1 1 1 0 1 1 0 0 1 1 1 0 1 0 1 1 1 0 1 0 1 2 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 0 1 0 3 0 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 1 1 1 0 1 1 1 4 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 1 5 0 1 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 1 1 6 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 1 1 7 1 0 0 1 1 0 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 1 0 8 0 1 1 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 1 1 0 1 1 0 1 9 0 1 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 1 10 1 0 1 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0 1 11 0 0 1 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 0 0 0 0 0 1 12 0 1 1 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 1 1 13 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 0 1 1 14 0 0 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 0 1 0 1 1 1 0 1 15 0 1 1 1 0 1 0 1 1 0 0 0 1 1 1 0 0 0 1 1 16 0 1 0 1 1 1 0 1 1 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 0 17 1 0 0 1 0 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 1 1 1 1 18 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 19 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 1 1 20 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 0 1 0 1 1 0 1 1 1 1 21 1 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1 0 1 0 0 1 22 0 0 1 1 0 1 0 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 1 1 23 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 1 1 24 0 1 1 0 0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 0 0 0 1 25 0 0 0 1 0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 0 0 1 1

Page 13: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

2. Sekor Politomi Contoh 5

Res- Butir

pon-

den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 3 4 1 5 4 2 2 3 2 5 4 3 2 1 5 3

2 2 5 2 4 3 3 3 3 1 4 5 2 1 2 4 2

3 4 5 2 4 3 2 2 4 2 5 3 4 2 3 5 2

4 3 4 1 5 4 2 3 5 2 5 3 2 4 2 4 1

5 3 3 4 5 4 1 2 3 3 3 4 3 1 2 4 3

6 2 5 2 3 5 2 1 2 1 3 4 3 2 4 5 4

7 2 3 2 5 4 3 1 3 1 4 5 2 1 4 3 2

8 4 4 1 2 3 2 3 4 2 5 4 1 2 3 4 1

9 4 4 2 4 3 2 4 3 4 4 2 3 3 4 4 3

10 3 5 3 4 4 1 2 2 1 3 5 2 3 2 5 3

11 1 5 1 5 5 1 4 2 3 3 4 1 2 4 5 4

12 2 3 2 5 4 2 2 3 2 5 3 2 4 5 5 2

13 4 5 3 4 4 3 2 4 2 4 4 2 1 2 4 2

14 3 4 2 4 3 1 3 2 2 5 4 4 3 2 4 2

15 2 5 4 5 5 2 2 4 1 3 5 2 2 1 5 4

16 4 4 2 3 3 2 4 2 2 4 2 3 3 2 3 4

17 4 4 2 5 4 3 2 2 1 5 3 2 2 1 4 3

18 2 2 2 4 5 1 3 2 1 4 5 1 2 3 4 2

19 4 5 3 5 3 4 2 4 2 4 5 3 4 2 5 2

20 3 4 2 4 5 2 4 5 2 5 4 2 3 1 4 4

Page 14: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 6

Res- Butirpon-den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 2 3 2 4 5 1 4 4 2 2 1 4 3 1 1 4 2 2 4 1 5 5 2 3 4 2 4 1 3 1 2 3 4 3 3 3 1 5 4 1 4 4 3 4 2 4 1 2 2 5 4 4 3 3 4 3 1 4 2 3 3 1 4 2 3 2 4 5 1 2 1 3 4 2 5 2 1 2 3 5 1 2 1 3 6 1 2 2 4 3 3 3 3 1 2 1 2 3 4 1 4 7 2 4 2 5 4 2 2 4 2 1 2 3 3 1 3 5 8 3 3 2 5 5 1 4 4 2 1 2 4 2 3 2 3 9 2 4 3 4 3 1 4 2 3 2 1 4 1 1 3 4 10 2 3 2 4 5 2 4 2 2 2 1 4 3 2 1 4 11 4 1 1 5 5 2 4 2 3 3 2 4 2 2 3 3 12 2 3 2 5 4 1 2 3 2 3 3 2 1 1 1 5 13 1 2 3 4 4 3 5 4 2 4 4 3 1 2 2 4 14 3 4 2 4 3 1 3 2 2 1 3 4 3 2 1 3 15 2 1 2 5 5 2 2 4 1 3 1 2 2 1 2 4 16 1 3 1 3 4 2 4 2 2 4 2 3 3 2 2 5 17 1 4 2 5 4 3 2 5 1 2 3 2 2 1 3 4 18 2 2 2 5 5 1 5 2 2 4 2 4 2 3 3 4 19 2 1 3 4 3 2 2 4 1 4 1 3 1 2 1 3 20 3 3 2 4 5 4 4 5 2 1 4 2 3 1 2 5

Page 15: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 7

Res- Butirpon-den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 8 9 6 7 8 9 7 9 7 8 8 6 9 7 8 6 2 7 6 6 5 8 7 5 8 6 9 6 5 7 6 5 5 3 5 5 6 7 8 5 6 5 7 8 6 5 6 4 7 7 4 9 9 9 7 6 8 8 9 7 8 9 7 9 9 8 7 5 8 8 7 6 8 7 7 9 6 7 9 6 6 8 9 8 6 6 7 7 7 6 5 7 6 8 5 8 7 6 6 5 5 7 9 8 8 6 9 9 7 8 6 7 9 8 6 8 9 7 8 4 4 5 6 5 6 4 4 6 5 4 6 7 5 6 6 9 4 4 7 4 6 6 4 5 4 4 6 5 7 4 5 5 10 8 6 7 6 5 7 6 7 9 6 7 9 6 7 6 6 11 8 9 8 9 7 8 9 7 7 8 8 9 7 7 9 5 12 6 6 7 5 7 5 5 7 5 5 6 7 6 7 6 6 13 4 5 6 4 4 7 5 4 6 4 4 5 7 5 6 5 14 8 8 9 7 8 9 6 7 8 6 9 9 7 6 8 8 15 7 7 6 5 5 6 7 5 7 6 5 6 7 6 7 7 16 4 4 6 5 5 6 4 6 6 4 5 6 5 6 6 6 17 4 4 7 5 4 6 5 5 7 5 7 6 6 7 6 6 18 9 9 7 8 7 9 7 8 9 7 8 9 7 7 9 8 19 4 5 7 5 8 4 6 4 6 4 5 7 4 5 6 5 20 8 7 6 8 7 9 7 6 8 7 6 9 7 8 8 7

Page 16: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 8

Res- Butirpon-den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 7 7 6 5 6 7 8 7 6 5 7 8 6 6 7 7 2 6 5 7 7 5 7 6 7 6 8 5 6 7 7 6 7 3 4 5 5 4 6 5 5 4 6 5 6 6 7 5 5 6 4 8 9 9 5 8 7 7 5 8 7 9 9 7 8 8 8 5 9 9 7 8 7 9 7 8 7 9 7 8 9 7 8 8 6 9 9 8 7 9 8 9 7 8 9 7 7 9 8 7 8 7 7 7 8 5 6 6 7 7 6 6 5 7 6 6 6 7 8 4 4 5 5 4 5 4 4 6 5 4 7 5 6 7 6 9 4 4 6 4 3 3 4 3 4 4 5 3 3 4 5 5 10 6 5 7 6 6 8 5 7 6 7 5 6 7 5 7 6 11 8 9 8 8 8 7 9 8 9 7 8 9 7 8 7 7 12 6 7 6 5 7 7 6 5 8 5 7 6 5 5 6 5 13 4 5 5 4 4 6 5 4 4 4 4 6 5 5 6 5 14 8 7 7 8 6 6 7 6 8 5 8 6 7 8 8 8 15 9 8 7 5 5 8 9 7 9 8 5 8 8 7 7 7 16 4 4 6 5 5 6 4 6 5 4 6 7 6 5 5 6 17 4 4 7 5 4 7 5 5 6 5 7 6 7 5 6 6 18 8 9 9 8 6 9 7 8 9 7 9 9 7 6 8 7 19 6 5 7 5 6 7 5 4 6 4 5 7 4 7 7 7 20 6 4 5 4 5 7 4 5 6 5 4 7 8 7 8 6

Page 17: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------

Sekor Butir----------------------------------------------------------------------

-

C. Jenis Sekor Butir

1. Jumlah semua sekor-satuan

• Untuk butir ke-i

• Sekor butir jumlah sekor satuan ini banyak digunakan terutama pada survei

• Sekor ini bergantung kepada banyaknya responden di dalam pengukuran; makin banyak responden makin besar sekor maksimumnya

M

ggii XB

1

Page 18: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 9. Sekor Dikotomi dan Politomi

Res- Butir

pon- (dikotomi) (politomi)

den 1 2 . 11 12

1 1 0 4 2

2 1 1 5 1

3 0 1 5 3 B1 = 7

4 0 0 3 1

5 1 0 5 2 B2 = 6

6 0 0 4 3

7 1 1 3 2 B11 = 50

8 0 1 3 2

9 0 1 5 1 B12 = 23

10 1 1 4 1

11 1 0 5 2

12 1 0 4 3

7 6 50 23

Page 19: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 10

Dari Contoh 1 sekor butir adalah

B1 = B2 = B3 = B4 =

B5 = B5 = B7 = B8 =

B9 = B10 = B11 = B12=

B13 = B14 = B15= B16 =

B17 = B18 = B19 = B20 =

B21 = B22 = B23 = B24 =

Contoh 11

Dari Contoh 2 sekor butir adalah

B1 = B2 = B3 = B4 =

B5 = B6 = B7 = B8 =

B9 = B10= B11= B12=

B13= B14= B15= B16=

B17= B18= B19= B20=

Page 20: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 12

Dari Contoh 3 sekor butir adalah

B1 = B2 = B3 = B4 =

B5 = B5 = B7 = B8 =

B9 = B10 = B11 = B12=

B13 = B14 = B15= B16 =

B17 = B18 = B19 = B20 =

Contoh 13

Dari Contoh 4 sekor butir adalah

B1 = B2 = B3 = B4 =

B5 = B6 = B7 = B8 =

B9 = B10= B11= B12=

B13= B14= B15= B16=

B17= B18= B19= B20=

Page 21: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 14

Dari Contoh 5 sekor butir adalah

B1 = B2 = B3 = B4 =

B5 = B5 = B7 = B8 =

B9 = B10 = B11 = B12 =

B13 = B14 = B15= B16 =

Contoh 15

Dari Contoh 6 sekor butir adalah

B1 = B2 = B3 = B4 =

B5 = B6 = B7 = B8 =

B9 = B10= B11= B12=

B13= B14= B15= B16=

Page 22: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 16

Dari Contoh 7 sekor butir adalah

B1 = B2 = B3 = B4 =

B5 = B5 = B7 = B8 =

B9 = B10 = B11 = B12=

B13 = B14 = B15= B16 =

Contoh 17

Dari Contoh 8 sekor butir adalah

B1 = B2 = B3 = B4 =

B5 = B6 = B7 = B8 =

B9 = B10= B11= B12=

B13= B14= B15= B16=

Page 23: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------

Sekor Butir----------------------------------------------------------------------

-2. Rerata dan Variansi

(a). Pada Skala Dikotomi

• Pada skala dikotomi, rerata sama dengan proporsi. Pada sekor butir, proporsi biasanya dinyatakan dengan p (dikenal juga sebagai skala p)

• Untuk butir ke-i,

Xgi = sekor-satuan ke-i pada responden ke-gM = banyaknya sekor satuan (responden)

Bi = sekor (jumlah) butir ke-i

• Variansi untuk sekor dikotomi pada butir ke-i

2i = piqi

qi = 1 – pi

Variansi maksimum

2i maks = 0,25

ii

i

M

ggi

i

MpBM

B

M

X

p

1

Page 24: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 18

Res- Butir pon- den 1 2 3 4 5 . . 1 1 0 2 1 1

3 0 1 p4 = 9/15 = 0,60 4 0 0

5 1 0 q4 = 6/15 = 0,40 6 0 0

7 1 1 24 = (0,60)(0,40)

8 0 1 = 0,24 9 0 1

10 1 1 p5 = 8/15 = 0,53 11 1 0

12 1 1 q5 = 7/15 = 0,47 13 1 1

14 0 0 25 = (0,53)(0,47)

15 1 0 = 0,2491 9 8

Page 25: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 19

Dari Contoh 1, hitunglah

p1 = p2 = p3 = p4 = p5 =

p6 = p7 = p8 = p9 = p10 =

p11 = p12= p13 = p14 = p15 =

p16 = p17= p18 = p19 = p20 =

p21 = p22 = p23 = p24 =

q1 = q2 = q3 = q4 = q5 =

q6 = q7 = q8 = q9 = q10 =

q11 = q12 = q13 = q14 = q15 =

q16 = q17 = q18 = q19 = q20 =

q21 = q22 = q23 = q24 =

21 = 2

2 = 23 = 2

4 = 25 =

26 = 2

7 = 28 = 2

9 = 210=

211 = 2

12= 213= 2

14 = 215=

216 = 2

17= 218= 2

19= 220=

221 = 2

22= 223= 2

24=

Page 26: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 20

Dari Contoh 2, hitunglah

p1 = p2 = p3 = p4 = p5 =

p6 = p7 = p8 = p9 = p10 =

p11 = p12= p13 = p14 = p15 =

p16 = p17= p18 = p19 = p20 =

q1 = q2 = q3 = q4 = q5 =

q6 = q7 = q8 = q9 = q10 =

q11 = q12 = q13 = q14 = q15 =

q16 = q17 = q18 = q19 = q20 =

21 = 2

2 = 23 = 2

4 = 25 =

26 = 2

7 = 28 = 2

9 = 210=

211 = 2

12= 213= 2

14 = 215=

216 = 2

17= 218= 2

19= 220=

Page 27: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 21

Dari Contoh 3, hitunglah

p1 = p2 = p3 = p4 = p5 =

p6 = p7 = p8 = p9 = p10 =

p11 = p12= p13 = p14 = p15 =

p16 = p17= p18 = p19 = p20 =

q1 = q2 = q3 = q4 = q5 =

q6 = q7 = q8 = q9 = q10 =

q11 = q12 = q13 = q14 = q15 =

q16 = q17 = q18 = q19 = q20 =

21 = 2

2 = 23 = 2

4 = 25 =

26 = 2

7 = 28 = 2

9 = 210=

211 = 2

12= 213= 2

14 = 215=

216 = 2

17= 218= 2

19= 220=

Page 28: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 22

Dari Contoh 4, hitunglah

p1 = p2 = p3 = p4 = p5 =

p6 = p7 = p8 = p9 = p10 =

p11 = p12= p13 = p14 = p15 =

p16 = p17= p18 = p19 = p20 =

q1 = q2 = q3 = q4 = q5 =

q6 = q7 = q8 = q9 = q10 =

q11 = q12 = q13 = q14 = q15 =

q16 = q17 = q18 = q19 = q20 =

21 = 2

2 = 23 = 2

4 = 25 =

26 = 2

7 = 28 = 2

9 = 210=

211 = 2

12= 213= 2

14 = 215=

216 = 2

17= 218= 2

19= 220=

Page 29: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

------------------------------------------------------------------------

(b). Pada Skala Politomi

• Rerata untuk butir ke-i,

• Variansi untuk butir ke-i,

Xgi = sekor satuan ke-i pada responden ke-g

M = banyaknya sekor-satuan (responden)

Bi = sekor butir (jumlah)

Untuk skala dari 1 sampai k

Variansi maksimum 2maks = 0,25 (k 1)2

• Sebaiknya dihitung dengan kalkulator elektronik

ii

i

M

ggi

i

MBM

B

M

X

1

M

M

X

X

N

igiM

ggi

i

2

1

1

2

2

Page 30: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 23

Res- Butir Butirpon- 1 2den 1 2 1 1 1 4 5 1 2 2 3 4 2 2 3 4 5 2 3 4 1 1 3 3 5 1 2 3 4 6 3 2 4 4 7 5 4 4 4 8 2 3 4 5 9 2 3 5 5 10 4 4

dengan kalkulator

1 = 2,9 21 = 1,69

2 = 3,3 22 = 1,61

Page 31: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 24

Respon- Butir den 1 2 3 4 5 1 6 7 4 7 6 2 3 2 3 4 5 3 7 6 8 7 9 4 5 5 6 6 7 5 1 3 3 3 4 6 2 4 3 4 4 7 7 7 8 7 8 8 4 4 5 6 6 9 5 5 6 5 7 10 9 8 9 7 8

1 = 2 = 3 = 4 =5 =

21 = 2

2 = 23 = 2

4 = 2

5 =

Page 32: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 25

Dari Contoh 5

1 = 2 = 3 = 4 =

5 = 6 = 7 = 8 =

9 = 10 = 11 = 12=

13 = 14 = 15 = 16=

21 = 2

2 = 23 = 2

4 =

25 = 2

6 = 27 = 2

8 =

29 = 2

10 = 211 = 2

12=

213 = 2

14 = 215= 2

16=

Page 33: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 26

Dari Contoh 6

1 = 2 = 3 = 4 =

5 = 6 = 7 = 8 =

9 = 10 = 11 = 12=

13 = 14 = 15 = 16=

21 = 2

2 = 23 = 2

4 =

25 = 2

6 = 27 = 2

8 =

29 = 2

10 = 211 = 2

12=

213 = 2

14 = 215= 2

16=

Page 34: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 27

Dari Contoh 7

1 = 2 = 3 = 4 =

5 = 6 = 7 = 8 =

9 = 10 = 11 = 12=

13 = 14 = 15 = 16=

21 = 2

2 = 23 = 2

4 =

25 = 2

6 = 27 = 2

8 =

29 = 2

10 = 211 = 2

12=

213 = 2

14 = 215= 2

16=

Page 35: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 28

Dari Contoh 8

1 = 2 = 3 = 4 =

5 = 6 = 7 = 8 =

9 = 10 = 11 = 12=

13 = 14 = 15 = 16=

21 = 2

2 = 23 = 2

4 =

25 = 2

6 = 27 = 2

8 =

29 = 2

10 = 211 = 2

12=

213 = 2

14 = 215= 2

16=

Page 36: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 29

Sekor butir (rerata) pada skala numerik

Sikap pelanggan terhadap toko

Responden M = 325 Tidak Sangat

penting penting

1 2 3 4 5

Kualitas barang ▪

Pilihan merk ▪

Ragam barang ▪

Layanan pascabeli ▪

Garansi toko ▪

Harga barang ▪

Keramahan layanan ▪

Bantuan dan saran ▪

Kecepatan layanan ▪

Jam buka toko ▪

Letak toko ▪

Ukuran toko ▪

Daya tarik toko ▪

Ketersediaan kredit ▪

1 2 3 4 5

Page 37: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

3. Modus

Sekor butir adalah modus dari responsi para responden

Contoh 30

Dari responsi M = 260 responden pada alat ukur dengan skala diferensial semantik, untuk butir ke-i diperoleh

skala 1 2 3 4 5 6 7

frekuensi 13 28 57 69 43 31 19

Modus = 4 sehingga sekor butir Bi = 4

Page 38: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 31

Sekor butir (modus) pada skala diferensial semantik

Sikap pelanggan terhadap kue yang dijual

segar _▪_ __ __ __ __ __ __ tidak segar

basah _▪_ __ __ __ __ __ __ kering

baik __ _▪_ __ __ __ __ __ buruk

panas __ _▪_ __ __ __ __ __ dingin

gurih __ _▪_ __ __ __ __ __ tawar

menarik __ _▪_ __ __ __ __ __ tidak menarik

besar __ __ _▪_ __ __ __ __ kecil

natural __ __ _▪_ __ __ __ __ artifisial

garing __ __ __ _▪_ __ __ __ lembek

murah __ __ __ __ _▪_ __ __ mahal

Page 39: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

4. Median

Sekor butir adalah median dari responsi para responden

Contoh 32

Dari responsi M = 150 responden pada alat ukur dengan skala numerik, diperoleh data

Skala 1 2 3 4 5 Frekuensi 30 50 35 20 15

Median

skala frek p Σp 1 30 0,20 0,20 2 50 0,33 0,53 3 35 0,24 0,77 4 20 0,13 0,90 5 15 0,10 1,00

0,50 – 0,20 M = 1,5 + --------------- 1 = 2,41

0,33

Page 40: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 33

Sekor butir (median) pada skala Stapel

Sikap pelanggan terhadap toko tempat belanja

Respoden M = 325 1 2 3 4 5

Barang bermutu tinggi ▪

Rapi dan bersih ▪

Banyak pilihan ▪

Lama berusaha ▪

Staf membantu ▪

Bersahabat ▪

Besar ▪

Parkir luas ▪

Suasana menyenangkan ▪

Jam memadai ▪

Mudah dicapai ▪

Layanan cepat ▪

Barang mahal ▪

Letak tidak baik ▪

Kurang staf ▪

Sudah dicari ▪

Pengiriman terlambat ▪

Page 41: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

5. Frekuensi, Proporsi, Persentase

Sekor Butir adalah frekeunsi, proporsi, atau persentase pada setiap kategori responsi para responden

Contoh34

Resp Butir 1

1 4

2 5 Sekor freku- pro- persen-

3 2 satuan ensi prosi tase

4 3 X f p p(%)

5 5 1 1 0,083 8,3

6 4 2 2 0,167 16,7

7 1 3 3 0,250 25,0

8 3 4 4 0,333 33,3

9 2 5 2 0,167 16,7

10 4

11 3

12 4

Page 42: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 35

Sekor butir (persentase) pada skala Likert

1. Pria tidak menangis di depan umum

2. Tempat wanita adalah di rumah

3. Di depan umum, pria harus menolong wanita

4. Di restoran, wanita harus membayar sendiri

5. Wanita harus mendahulukan keluarga dari-

pada karir

Responden %

M = 325 SS S R TS STS

Butir 1 8,4 11,5 27,7 36,5 15,9

Butir 2 12,9 16,2 19,1 31,5 20,3

Butir 3 13,5 16,4 21,9 29,6 18,6

Butir 4 10,4 18,0 16,5 26,2 28,9

Butir 5 21,5 26,4 18,2 13,5 20,4

Page 43: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 36

Sekor butir (persentase) pada skala ordinal

Kuesioner tentang saat pertama kali menghidupkan televisi

Butir (M = 165) %

Hal pertama di pagi hari 6,3

Sejenak setelah bangun pagi 4,5

Tengah pagi 5,2

Sesaat sebelum makan siang 2,1

Segera setelah makan siang 11,8

Tengah petang 7,6

Pangkal malam sebelum makan malam 18,1

Segera setelah makan malam 21,0

Larut malam 17,7

Biasanya tidak menghidupkannya 5,7

Page 44: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 37

Sekor butir (persentase) pada skala frekuensi verbal

Kuesioner tentang bagian berita yang dibaca di koran tertentu

1. Membaca berita pendidikan

2. Membaca berita moneter

3. Membaca berita politik

Sekor butir

Butir %

M = 325 selalu sering adakala jarang tdkpernah

1 53,0 13,9 22,4 2,8 7,9

2 3,1 6,4 39,5 17,8 33,2

3 8,4 17,7 19,5 13,2 41,2

Page 45: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 38

Sekor butir (persentase) pada skala peringkat paksaan

Kuesioner untuk peringkat (1 = preferensi tertinggi)

________ Matematika

________ Fisika

________ Kimia

________ Biologi

Sekor

Bidang Ilmu %

M = 119 1 2 3 4

Matematika 46,5 44,0 6,7 2,8

Fisika 31,2 51,6 11,3 5,9

Kimia 19,1 3,1 67,5 10,3

Biologi 3,2 1,3 14,5 81,0

Page 46: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 39

Sekor butir (persentase) pada skala komparatif

Kuesioner tentang perbandingan perguruan tinggi A, B, C, dan D terhadap perguruan tinggi X

sangat kira-kira sangat

rendah sama tinggi

____ ____ ____ ____ ____

1 2 3 4 5

Sekor

M = 175 %

Perg Tinggi 1 2 3 4 5

A 11,5 16,4 35,3 20,1 16,7

B 44,0 16,7 14,6 14,2 10,6

C 20,0 22,9 35,4 14,5 7,2

D 58,8 31,3 7,5 1,7 0,7

Page 47: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 40

Sekor butir (persentase) pada skala kata sifat

Kuesioner kepada karyawan pada jabatan pekerjaan A dan B

Kata Sifat Jabatan Jabatan

M = 225 Pek A Pek B

Mudah 9% 31%

Gaji kecil 12% 55%

Penting 55% 9%

Aman 91% 65%

Rutin 2% 88%

Menarik 71% 12%

Makan tenaga 79% 16%

Terjamin 41% 70%

Membosankan 3% 77%

Melelahkan 55% 39%

Memuaskan 59% 25%

Page 48: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

D. Kelompok Sekor Butir

1. Letak Kelompok Sekor

• Kelompok sekor butir adalah semua sekor butir yang ada di dalam kelompok butir

• Sekor butir yang dibicarakan di sini adalah sekor butir berbentuk jumlah sekor-satuan pada butir itu

• Letak kelompok sekor butir pada matriks sekor adalah pada lajur Bi

• Kita dapat menyajikan kelompok sekor butir ini dalam bentuk statistik

Page 49: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Res-pon-den

Butir

1 2 3 … i j … N

Ag

123

.

.

gh

.

.

M

Bi

Kelompok sekor butir

Page 50: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------

Sekor Butir----------------------------------------------------------------------

-2. Rerata dan Variansi Kelompok Sekor

Butir

• Rerata

• Variansi

Bi = Sekor butir (Jumlah)

N = Banyaknya butir

• Gunakan kalkulator elektronik

N

BN

ii

B

1

NN

B

B

N

iiN

ii

B

2

1

1

2

2

Page 51: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 41

Res-

pon-

den 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 1 1 1 0 1 0 0 1 0 1 6

2 1 0 1 0 0 1 0 0 1 1 5

3 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 3

4 0 0 1 0 1 1 1 0 0 0 4

5 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1 8

6 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 9

7 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10

8 1 0 1 1 0 0 0 1 1 1 6

6 4 6 4 6 5 4 5 6 5

• Dengan kalkulator elektronik

B = 5,1 2B = 0,69

Ag

Butir

Bi

Page 52: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 42

Dari contoh 1 sampai contoh 8, rerata dan variansi kelompok sekor butir adalah

B(1) = B(2) = B(3) =

B(4) = B(5) = B(6) =

B(7) = B(8) =

2B(1) = 2

B(2) = 2B(3) =

2B(4) = 2

B(5) = 2B(6) =

2B(7) = 2

B(8) =

Page 53: Psikometri Bab a9

------------------------------------------------------------------------------Sekor Butir

------------------------------------------------------------------------------

E. Keterampilan Statistika

Analisis Faktor

1. Koefisien Korelasi Linier dan Koefisien Regresi

Linier

Regresi linier pada nilai baku

Ŷbaku = XY Xbaku

Pada nilai baku:

koefisien regresi linier = koefisien korelasi linier

Ybaku

Xbaku

Ŷbaku

Page 54: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

2. Koefisien Korelasi Linier dan Sudut

Regresi linier pada nilai baku

berhubungan dengan besarnya sudut Φ

Karena nilai XY terletak di antara – 1 sampai + 1

sedangkan cos Φ juga di antara – 1 sampai + 1,

maka dibuat substitusi

XY = cos Φ

baku

bakuXY X

Y

Ybaku

ΦXbaku

Ŷbaku

Page 55: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 43

Dengan bantuan kalkulator

XY = 0,8660 cos Φ = 0,8660

Φ = 300

XY = 0,7071 cos Φ = 0,7071

Φ = 450

300

450

Page 56: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 44

XY = cos Φ Φ = cos– 1 XY

Φ = 600 XY = 0,5 XY = 0,4 Φ = 66,420

Φ = 800 XY = XY = 0,7 Φ =

Φ = 750 XY = XY = 0,9 Φ =

Φ = 150 XY = XY = 0,2 Φ =

Φ = 1350 XY = XY = – 0,5 Φ =

Φ = 1500 XY = XY = – 0,7 Φ =

Φ = 1000 XY = XY = – 0,2 Φ =

Page 57: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

3. Interkorelasi

Contoh 45

Ujian 1, 2, dan 3 berinterkorelasi, misalnya

12 = 0,8660 Φ = 300

23 = 0,6428 Φ = 500

31 = 0,1736 Φ = 800

1 2 3 1 2 3

1 0,8660 0,1736 1 300 800

2 0,6428 2 500

3 3

300

500

800

Ujian 1 Ujian 2

Ujian 3

Page 58: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 46

Ujian 1, 2, dan 3 berinterkorelasi, misalnya

12 = 0,5000 Φ = 600

23 = 0,7660 Φ = 400

31 = 0,3420 Φ = 700

1 2 3 1 2 3

1 0,5000 0,3420 1 600 700

2 0,7660 2 400

3 3

Ujian 1

Ujian 2Ujian 3

700

600

400

Page 59: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

4. Variabel Banyak

Makin banyak variabel, makin banyak interkorelasi sehingga makin rumit

Contoh 47

Untuk 5 ujian: U1, U2, U3, U4, dan U5

U1 U2 U3 U4 U5

U1 0,9848 0,3420 0,0000 – 0,1736

U2 100 0,5000 0,1736 0,0000

U3 700 600 0,9397 0,8660

U4 900 800 200 0,9848

U5 1000 900 300 100

Ada banyak sudut, mencakup sudut

U1U2 U1U3 U1U4 U1U5 U2U3

U2U4 U2U5 U3U4 U3U5 U4U5

Page 60: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

5. Sumbu

Analisis sudut dapat disederhanakan dengan menggunakan sumbu (utama, kedua, ketiga, … menurut keperluan)

Semua sudut tidak lagi diacu satu sama lain

Semua sudut hanya diacu ke sumbu

U1

U2

U3 U4 U5

Sumbu I (vektor faktor 1)

Sumbu II (vektor faktor 2)

Page 61: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

6. Sudut Terhadap Sumbu

Sudut setiap U terhadap sumbu I dan sumbu II dihitung melalui cara tertentu

Dapat dinyatakan dalam bentuk sudut Φ dan dapat juga dalam bentuk koefisien korelasi , melalui

= cos Φ

Ujian Sumbu I Sumbu II U1 55,200 145,200

U2 45,200 135,200

U3 14,810 75,200

U4 34,800 55,200

U5 44,800 45,200

Ujian Sumbu I Sumbu II U1 0,5707 – 0,8211 U2 0,7046 – 0,7096 U3 0,9668 0,2554 U4 0,8211 0,5707 U5 0,7096 0,7046

Page 62: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

7. Muatan Faktor (Factor Loading)

Koefisien korelasi melalui sudut terhadap sumbu (tanpa mencantumkan 0, di depannya) disebut muatan faktor

cos 55,200 = 0,5707 ditulis 5707

cos 145,200 = – 0,8211 ditulis – 8211

Ujian Muatan faktor

I II

U1 5707 – 8211

U2 7046 – 7096

U3 9668 2554

U4 8211 5707

U5 7096 7046

U1

Sumbu I

Sumbu II

52,200145,200

Page 63: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

8. Interpretasi Muatan Faktor

Vektor yang berdekatan

• Memiliki sudut yang hampir sama• Memiliki muatan faktor yang hampir sama

Mereka dianggap berasal dari satu faktor yang sama

Ujian Muatan faktor

I II

U1 11 12

U2 21 22

U3 31 32

U4 41 42

U5 51 52

U1

U2U3

U4

U5

Page 64: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Dari diagram

• U1 dan U2 berdekatan letaknya,

seharusnya 11 dan 21 hampir sama

sehingga U1 dan U2 adalah satu faktor

• U4 dan U5 berdekatan letaknya.

seharusnya 42 dan 52 hampir sama

sehingga U4 dan U5 adalah satu faktor

U1

U2

U3

U4

U5

Satu faktor

Satu faktor

Page 65: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 48

Untuk interpretasi muatan faktor, kita lihat hasil analisis faktor berikut

Ujian Muatan faktor I II III

U1 Kalimat 66 01 00

U2 Perbendahaan kata 66 02 – 01

U3 Perampungan 67 00 – 01

U4 Tambah 01 64 01

U5 Kali – 03 67 01

U6 Bilangan identitas 06 40 42

U7 Wajah 04 17 45

U8 Baca cerminan – 02 09 36

Muatan faktor hampir sama besar (vektor berdekatan) merupakan satu faktor yang sama

Di sini (U1, U2, U3) adalah satu faktor (verbal)

(U4, U5, U6) adalah satu faktor (bilangan)

(U6, U7, U8) adalah satu faktor (persepsi)

Page 66: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Menurut faktornya, hasil ujian adalah sebagai berikut

Ujian Muatan faktor verbal bilangan persepsi

U1 Kalimat 66 01 00

U2 Perbendahaan kata 66 02 – 01

U3 Perampungan 67 00 – 01

U4 Tambah 01 64 01

U5 Kali – 03 67 01

U6 Bilangan identitas 06 40 42

U7 Wajah 04 17 45

U8 Baca cerminan – 02 09 36

Delapan ujian ini terdiri atas tiga faktor yakni faktor yang diberi nama verbal, bilangan, dan persepsi

Page 67: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

9. Rotasi

Ada kalanya perbedaan di antara muatan faktor sukar dikelompokkan karena perbedaan di antara mereka kurang jelas (kurang kontras)

Perbedaan di antara mereka dapat dibuat lebih kontras melalui rotasi sumbu

Jenis rotasi: rotasi ortogonal

rotasi oblik promax

rotasi oblik varimax

Sumbu lamaSumbu baru

Page 68: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

Contoh 49

Sebelum rotasi

Titik I II

1 50 70

2 70 50

3 30 10

4 60 – 40

5 50 – 50

kurang kontras

Setelah rotasi

Titik A B

1 – 07 86

2 22 83

3 17 27

4 72 08

5 71 – 06

lebih kontras

II

I

12

3

45

12

3

45

II

I

B

A

Page 69: Psikometri Bab a9

-----------------------------------------------------------------------Sekor Butir

-----------------------------------------------------------------------

10. Prosedur Analisis Faktor

Menggunakan matriks melalui prosedur matematika yang cukup rumit

Dapat dilaksanakan dengan bantuan program komputer

Dapat ditemukan pada program komputer tentang statistika, di antaranya

• SPSS• Statgraph

• Minitab

• Statistica