alkana-radikal
DESCRIPTION
akilasiTRANSCRIPT
ALKANA
Reaksi Radikal Bebas
HALOGENASI ALKANAR–H + X2 — R–X + HX suatu reaksi substitusiPanas/
cahaya
Reaktivitas: F2 > Cl2 > Br2 > I2
Umum digunakan
Terlalu reaktif
tidak reaktif (endotermik)
CH4 CH3Cl CH2Cl2 CHCl3 CCl4
+ HCl + HCl + HCl + HCl
Cl2
hCl2
hCl2
hCl2
h
Masalah : terbentuk campuran produkPenyelesaian : penggunaan sejumlah besar (berlebih) CH4 (dan mendaur ulangnya)
MEKANISME RADIKAL BEBASTahap 1: Cl2 2Cl• (pemutusan homolitik) Inisiasi
Tahap 2: Cl• + CH4 HCl + CH3•Tahap 3: CH3• + Cl2 CH3Cl + Cl•
total: CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
Kadang-kadang: Cl• + Cl• Cl2 Terminasi CH3• + CH3• CH3–CH3 (sering karena CH3• + Cl• CH3Cl [rad•] rendah)
Propagasi-penentu reaksi totalReaksi rantai
h
Tahap penentu laju : tahap abstraksi hidrogen
Cl• + CH4 HCl + CH3•
Suatu radikal bebas mempunyai geometri planar, karena mempunyai orbital hibrid sp2, dan elektron tak berpasangan terletak pada orbital p.
Jika hidrogen diambil dari suatu karbon kiral dalam reaksi radikal bebas, dapat terjadi rasemisasi.
STEREOKIMIA HALOGENASI RADIKAL BEBAS
CHH
H
CH3
satu elektron terdapat dalam orbital p
sp2
CC
H
CH2ClCH3CH2
H3C
Cl
-HCl
H3C
CH3CH2
CH2Cl
C
H3CCH3CH2
CH2Cl
C
H3C
CH3CH2
CH2Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
(S)
(S)
(R)
KESTABILAN RADIKAL BEBAS: ENERGI DISOSIASI IKATAN (EDI)
EDICH3—H 104 kkalCH3CH2—H 98 kkalCH3CH2CH2—H 98 kkal (setiap 1º)(CH3)2CH—H 95 kkal (setiap 2º)(CH3)3C—H 91 kkal (setiap 3º)
Makin mudah ikatan putus Radikal bebas lebih stabil
R–H R• + H• H = EDI
CH3–CH2–CH3
CH3CH2CH2• CH3CHCH3
•Energi lebih rendah, lebih stabil Lebih mudah terbentuk
98 kkal 95 kkalReaktifitas C–H:
3º > 2º > 1º > CH3–H
REGIOSELEKTIFITASBeberapa alkana menghasilkan hanya satu produk monohalo:
CH3 CH3 CH3 CH2 ClCl2h
Cl2h
Cl2h Cl
Cl
Tetapi:Cl2h CH3CH2CH2Cl +CH3CH2CH3 CH3CHCH3
Cl
temuan: 43% 57%perkiraan secara statistik: 75% 25%
(6 H) (2 H)
Secara sintetisBerguna
Campuran produk , kurang berguna
C
CH3
CH3
H
C
H
H
C
CH3
CH3
H
Cl2
hvC
CH3
CH3
H
C
H
H
C
CH3
CH2
H
Cl C
CH3
CH3
H
C
H
H
C
CH3
CH3
Cl
C
CH3
CH3
H
C
H
Cl
C
CH3
CH3
H
1-chloro-2,4-dimethylpentane 2-chloro-2,4-dimethylpentane 3-chloro-2,4-dimethylpentane
# H 12 2 2Faktor reaktivitas x 1 x 5,2 x 3,9 12 10,4 7,8 jumlah = 12+10,4+7,8 = 30,2
persen 12/30,2 x 100 = 39,7% 10,4/30,2 = 34,4% 7,8/30,2 = 25,8
12 H, primer 2H, tersier 2H, sekunder
Cl2h
REGIOSELEKTIVITAS
REGIOSELEKTIVITAS
Reaktivitas C–H: 3º > 2º > 1º
-untuk Cl2, reaktivitas relatif: 5,2 : 3,9 : 1
Cl2h CH3CH2CH2Cl +CH3CH2CH3 CH3CHCH3
ClPerkiraan jumlah relatif produk monokloro:
= xproduk 2º produk 1º
reaktivitas H 2ºreactivitas H 1º
jumlah H 2ºJumlah H 1º
= = =3,9 x 21 x 6
7,86
57%43%
Bromin lebih selektif
Cl2h
Br2
h
Cl
Cl
+
43% 57%
3% 97%
Reaktivitas relatif untuk Br2: 3º 2º 1º1640 82 1
Secara sintetis lebih berguna
Br2
hBr
Br2
Br
radikal bebas alkilhalida2o2o
tak terjadi penataan ulang
INISIATOR RADIKAL BEBAS
Inisiator radikal bebas adalah zat apa saja yang dapat mengawali reaksi radikal bebas
Contoh inisiator :- Cahaya ultraviolet
- Peroksida (benzoilperoksida, asamperoksibenzoat). Peroksida mudah membentuk radikal bebas karena EDI RO-OR =
35 kkal/mol, lebih rendah dari EDI ikatan pada umumnya.
C O O C
O Okalor
O
OC
benzoilperoksida
C O
O
C O
O
OHkalor
asam peroksibenzoat
+ OH
2
Inhibitor radikal bebas menghambat suatu reaksi radikal bebas Mekanisme kerja: bereaksi dengan radikal bebas reaktif membentuk radikal
bebas tak reaktif atau relatif stabil Inhibitor untuk menghambat auto-oksidasi disebut antioksidan. Inhibitor
dalam makanan disebut pengawet Contoh inhibitor : senyawa fenol dan turunannya
INHIBITOR RADIKAL BEBAS
O H + OR O + ROH
fenol radikal bebas
(tak reaktifterperangkap
)
Struktur resonansi radikal bebas fenol:
O O O O
elektron tak berpasangan terdelokalisasi, sehingga tak reaktif atau relatif stabil