sap pencegahan anemia

8/19/2019 Sap Pencegahan Anemia

1/12

SATUAN ACARA PENYULUHAN

PENCEGAHAN ANEMIA

Pokok Bahasan : Pencegahan anemia

Sasaran : Masyaraka

!ak" : #$%$$ & #$%'$ !i(

Hari)Tangga : *"m+a), No-em(er .$#/

Tem0a : Ba1ai 2esa 3ec% Nangga1o

A. LATAR BELAKANG

Anemia sering 4iem"kan 4i In4onesia5 nam"n se(agian (esar masyaraka

In4onesia mengangga0 anemia se(agai 0enyaki yang ringan% Penyaki anemia sen4iri

mer"0akan k"m0"1an ge6a1a yang 4ian4ai 4engan k"1i 4an mem(ran m"cosa 0"ca5

4an 0a4a es 1a(oraori"m 4i4a0akan Hi"ng Hemog1o(in7H(85 Hemaokri7Hm85 4an

erirosi k"rang 4ari norma1% Ren4ahnya ka4ar hemog1o(in i" mem0engar"hi

kemam0"an 4arah menghanarkan oksigen yang 4i(""hkan "n"k mea(o1isme "("h

yang o0ima1%

Anemia 0"1a mer"0akan 0en"r"nan k"anias aa" k"a1ias se19se1 4arah merah

4a1am sirk"1asi5 yang 4a0a 4ise(a(kan o1eh gangg"an 0em(en"kan se1 4arah merah5

0eningkaan kehi1angan se1 4arah merah me1a1"i 0er4arahan kronik aa" men4a4ak5

aa" 1isis 74esr"ksi8 se1 4arah merah yang (er1e(ihan 7E1ia(eh Cor;in5.$$.8%

2imana insi4ennya '$ < 0a4a seia0 in4i-i4" 4i se1"r"h 4"nia% Pre-a1ensi

er"ama inggi 4i negara (erkem(ang karena =akor 4e=isiensi 4ie 4an aa"

kehi1angan 4arah aki(a in=eksi 0arasi gasroinesina1%

Se1 4arah merah mengan4"ng hemog1o(in yang mem"ngkinkan mereka

mengangk" oksigen 4ari 0ar"90ar"5 4an menganarkannya ke se1"r"h (agian "("h%

Anemia menye(a(kan (erk"rangnya 6"m1ah se1 4arah merah aa" 6"m1ah hemog1o(in4a1am se1 4arah merah5 sehingga 4arah i4ak 4a0a mengangk" oksigen 4a1am 6"m1ah

ses"ai yang 4i0er1"kan "("h %

Anemia ("kan s"a" 0enyaki eren"5 ea0i cerminan 0er"(ahan

0ao=isio1ogik yang men4asar yang 4i"raikan me1a1"i anamnesis yang seksama5

0emeriksaan =isik5 4an kon=irmasi 1a(oraori"m 7Ba14y5 .$$,8%

Anemia mer"0akan masa1ah me4ik yang 0a1ing sering 4i6"m0ai 4i k1inik 4i

se1"r"h 4"nia5 4isam0ing (er(agai masa1ah kesehaan "ama masyaraka5 er"ama 4i

negara (erkem(ang5 yang mem0"nyai 4am0ak (esar erha4a0 kese6aheraan sosia1

4an ekonomi5 sera kesehaan =isik 7Baka5 .$$,8%

1


2/12

Masyaraka In4onesia masih (e1"m se0en"hnya menya4ari 0eningnya a

gii5 karena i" 0re-a1ensi anemia 4i In4onesia sekarang ini masih c"k"0 inggi5

er"ama anemia 4e=isiensi n"risi se0eri (esi5 asam =o1a5 aa" -iamin B#.% See1ah

menen"kan 4iagnosis er6a4inya anemia5 maka se1an6"nya 0er1" 4isim0"1kan i0e

anemia i" sen4iri% Penaa1aksanaan anemia yang e0a ses"ai 4engan eio1ogi 4an

k1asi=ikasinya 4a0a mem0erce0a 0em"1ihan kon4isi 0asien%

>enomena anemia 4i Negara ASEAN masih c"k"0 inggi ha1 ini s"4ah m"1ai

er1iha 0a4a ah"n .$$? angka ke6a4ian anemia 4i In4onesia (erkisar ?$i1i0ina

(erkisar //< ke6a4ian anemia5 Thai1an4 @/


3/12

• Lea=1e

• La0o0

4% !ak" 4an em0a

Hari)Tangga1 : *"m+a5 , No-em(er .$#/

!ak" : #$%$$ & #$%'$ !i(Tem0a: Ba1ai 4esa R $#% R;%$. 3ec% Nangga1o5 Sie(a Pa4ang

e% Pengorganisasian

Mo4eraor : >er4ina Siska

Presener : Rima k4a Ha=iah

(ser-er : Ria Amya

>asi1iaor : Nan4a A=rina5 Se0i Nara1ia S"rya5 Miria Li0ari

=% Seing Tem0a

: Mo4eraor : (ser-er

: Presener : Pesera

: >asi1iaor

D. URAIAN TUGAS

#8 Mo4eraor

• Mem("ka acara

• Mem0erkena1kan anggoa

• Men6e1askan "6"an 4an o0ik

•Men6e1askan aa eri( 0eny"1"han

• Men6e1askan konrak ;ak"

• Menea0kan (ahasa

• Memina 0esera "n"k mem(erikan 0eranyaan 4an 0en6e1asan yang

i4ak 4i0ahami

• Mem(erikan kesem0aan ke0a4a anggoa ke1om0ok "n"k men6a;a(

0eranyaan yang 4ia6"kan o1eh 0esera

• Menyim0"1kan 4an me1ak"kan e-a1"asi 0eny"1"han

• Menga"r 6a1annya acara

• Men""0 acara

3


4/12

.8 Presener

• Mengga1i 0engeah"an 0esera enang maeri yang akan 4isa6ikan

• Menyam0aikan maeri 0eny"1"han yang e1ah 4isia0kan

• Mem(erikan rein=orcemen 0osii= erha4a0 0esera enang

0en4a0anya• Men6a;a( 0eranyaan 4ari 0esera

'8 >asi1iaor

• Memoi=asi 0esera agar (er0eran aki=

• Mem("a a(sensi 0eny"1"han

• Mem(agikan 1ea=1e 0a4a seia0 0esera

• Mengaisi0asi s"asana yang 4a0a menggangg" kegiaan 0eny"1"han

@8 (ser-er

• Menga;asi 0roses 0e1aksanaan kegiaan 4ari a;a1 sam0ai akhir

• Mem("a 1a0oran 0eny"1"han yang e1ah 4i1aksanakan

E. KEGIATAN PENYULUHAN

No Taha0 3egiaan 3egiaan Peny"1"han 3egiaan Pesera

#% Pem("kaan

7/ meni8• Mo4eraor meng"ca0kan

sa1am

• Mo4eraor

mem0erkena1kan 4iri 4an

anggoa

• Mo4eraor men6e1askan

enang o0ic 0eny"1"han

• Mo4eraor mem("a

konrak ;ak" 4an (ahasa

• Mo4eraor men6e1askan

"6"an 0eny"1"han

• Mo4eraor

mem0ersi1ahkan 0resener

"n"k menyam0aikan

maeri

• Men6a;a( sa1am

•Men4engar 4an

mem0erhaikan

• Men4engar 4an

mem0erhaikan

• Mem0erhaikan 4an

se"6" 4engan

kese0akaan

• Men4engar 4an

mem0erhaikan• mem0erhaikan

.% Taha0

Pe1aksanaan

7.$ meni8

Pe1aksanaan

• Mengga1i 0engeah"an

a"4ience enang

• Mengem"kakan

Pen4a0a

4


5/12

0engerian anemia

• Mem(erikan

rein=orcemen 0osii= aas

angga0an a"4ience

• Men6e1askan enang

0engerian anemia


a"4ience enang 0enye(a(

anemia

• Mem(erikan

rein=oicemen 0osii= aas

angga0an a"4ience

• Men6e1askan 0enye(a(

anemia


a"4ience enang an4a

4an ge6a1a anemia

• Mem(erikan

rein=oicemen 0osii= aas

angga0an a"4ience

• Men6e1askan enang

an4a 4an ge6a1a anemia


a"4ience enang 4am0ak

anemia

• Mem(erikan

rein=orcemen 0osii= aas

6a;a(an a"4ience• Men6e1askan =akor yang

mem0engar"hi 4am0ak

anemia


a"4ience enang

0encegahan anemia

• Mem(erikan

rein=orcemen 0osii= aas 6a;a(an a"4ience

• Mem0erhaikan

• Men4engarkan 4an

mem0erhaikan

• Mengem"kakan

0en4a0a

• Mem0erhaikan


mem0erhaikan

• Mengem"kakan

0en4a0a

• Mem0erhaikan


Mem0erhaikan• Mengem"kakan

0en4a0a

• Mem0erhaikan


Mem0erhaikan

• Mengem"kakan

0en4a0a

• Mem0erhaikan

5


6/12

• Men6e1askan aki(a

kek"rangan 0encegahan

anemia


mem0erhaikan

'% Pen""0

7/ meni8• Mem(erikan kesem0aan

ke0a4a 0esera "n"k

(eranya enang maeri

yang (e1"m 4i0ahami

• Mem0ersi1ahkan anggoa

"n"k men6a;a( 0eranyaan 4ari 0esera

76ika a4a8

• Menge-a1"asi maeri yang

e1ah 4i(erikan

• Menyim0"1kan maeri

• Men""0 4an

meng"ca0kan sa1am

• Beranya 6ika (e1"m

memahami maeri


mem0erhaikan

• Men6a;a(

0eranyaan


mem0erhaikan

• Men6a;a( sa1am

F. EVALUASI

#% E-a1"asi sr"k"r

• Peny"1"han 4an 0esera 4a0a ha4ir ses"ai 4engan rencana

• 2ihara0kan 0enga"ran a1a 4an em0a ses"ai 4engan 0erencanaan

• 2ihara0kan ;ak" ses"ai 4engan 0erencanaan

• 2ihara0kan em0a 4an a1a yang 4ig"nakan ses"ai 0erencanaan%

.% E-a1"asi 0roses

• Pe1aksanaan kegiaan ses"ai 4engan ;ak" yang 4irencanakan

• Pesera 0eny"1"han mengik"i kegiaan 4ari a;a1 sam0ai akhir

• Pesera (er0eran aki= 4a1am 6a1annya 4isk"si

'% E-a1"asi hasi1

• ?$ < masyaraka yang ha4ir mam0" menye("kan 0engerian anemia

• ?$ < masyaraka yang ha4ir mam0" menye("kan @ 4ari enam 0enye(a(

anemia

• ?$ < masyaraka yang ha4ir mam0" menye("kan an4a & an4a anemia

• ?$ < masyaraka yang ha4ir mam0" menye("kan 4am0ak anemia

• ?$ < masyaraka yang ha4ir mam0" menye("kan 0encegahan anemiaG% Maeri : 1am0iran

6


7/12

MATERI

A. Pengertian Anemia

7


8/12

Anemia a4a1ah (erk"rangnya 6"m1ah erirosi sera hemog1o(in 4a1am #mm' 4arah

aa" (erk"rangnya -o1"me se1 yang 4i0a4akan 4a1am #$$ m1 4arah% 3on4isi yang

4iim("1kan se0eri kehi1angan kom0onen 4arah5 e1emen i4ak a4ek"a aa" k"rang n"risi

yang 4i(""hkan "n"k 0em(en"kan se1 4arah yang mengaki(akan 0en"r"nan ka0asias

0engangk"an oksigen 4arah% Anemia 4a0a 4i4e=enisikan se(aga" ni1ai hemog1o(in5

hemaokri5 aa" 6"m1ah erirosi 0ermi1imeer k"(ik 1e(ih ren4ah 4ari norma1 74a11man 4an

mener5 .$$,8%

Anemia 4i4e=enisikan se(agai kea4aan 4i mana 1e-e1 H( ren4ah karena kon4isi

0ao1ogis 7Men"r" ahma4 sya=i5 .$$8%

Anemia a4a1ah s"a" 0enyaki 4i mana ka4ar hemog1o(in 7H(8 4a1ah 4arah k"rang4ari norma1 7Anie k"rnia;an5 #DD8

B. Pene!a! Anemia

#% 3ehi1angan 4arah yang (ersi=a kronis 4an 0ao1ogis

.% 3e(""han yang meningka 0a4a 0rema"rias5 0a4a masa 0er"m("han 7rema6a85

kehami1an5 ;ania meny"s"i5 ;ania mensr"asi% Per"m("han yang sangan ce0a

4iserai 4engan 0enam(ahan -o1"me "4ara yang (anyak5 en" akan meningkakan

ke(""han (esi%

'% 2ie yang ("r"k) 4ie ren4ah (esi mer"0akan =akoryang (anyak er6a4i 4i Negara

yang se4ang (erkem(ang 4imana =acor ekonomi yang k"rang 4an 1aar (e1akang

0en4i4ikan yang ren4ah sehingga 0engeah"an mereka sanga er(aas mengenai

4ie)as"0an yang (anyak mengan4"ng a (esi%

@% Mengkoms"msi makanan na(ai yang kan4"ngan a (esinya se4iki5

4i(an4ingkan 4engan makanan he;ani5 sehingga ke(""han "("h akan a (esi

i4ak er0en"hi

/% Rema6a 0"ri4 (iasanya ingin am0i1 1angsing5 sehingga mem(aasi as"0an

makanan

,% Seia0 hari man"sia kehi1angan a (esi $5, mg yang 4iekskresi5 kh"s"snya

me1a1"i =eses 7in6a8

C. Tan"a "an ge#a$a anemia

#% Ge6a1a "m"m 4ari anemia i" sen4iri5 yang sering 4ise(" se(agai sin4roma

anemia yai" mer"0akan k"m0"1an ge6a1a 4ari anemia5 4imana ha1 ini akan

am0ak 6e1as 6ika hemog1o(in 4i(a;ah ? & g)41 4engan an4a & an4a a4anya :

ke1emahan "("h5 1es"h5 m"4ah 1e1ah5 0"ca5 0"sing5 0a10iasi5 0en"r"nan 4aya

8


9/12

kosenrasi5 s"1i na=as5 maa (erk"nang & k"nang5 e1inga men4enging5 men"r"nya

4aya ahan "("h5 4an keringka 4ingin%

.% Aro0i 0a0i1 1i4ah% Perm"kaan 1i4ah am0ak 1icin 4an mengki1a0 4ise(a(kan

karena hi1angnya 0a0i1 1i4ah

'% Ge6a1a 1an6" a4a1ah ke1o0ak maa5 (i(ir5 1i4ah5 k"1i5 4an e1a0ak angan men6a4i

0"ca%

@% Sysem "rogenia1 : gangg"ang hai4 4an 1i(i4o men"r"n

/% E0ie1 : ;arna 0"ca0a4a k"1i 4an m"kosa5 e1asisias k"1i men"r"n5 sera ram("

i0is 4an ha1"s%

D. Dam%a& Anemia

a% Men"r"nkan kemam0"an 4an kosenrasi (e1a6ar

(% Menggang" 0er"m("han sehingga inggi (a4an i4ak menca0ai o0ima1

c% Men"r"nkan kemam0"an =isik o1ahraga;ai

4% Pro4"ki-ias 4an aki-ias men"r"ne% Mengaki(akan m"ka 0"ca

=% 2aya ahan "("h men"r"n sehingga m"4ah erserang 0enyaki

E. Pen'ega(an anemia

Be(era0a 6enis anemia 4a0a 4icegah 4an ergan"ng 4ari 0enye(a( anemia i"

sen4iri% Se0eri yang 4ise(a(kan karena 4ie yang sa1ah 4an sem(arangan% Un"k

0encegahan anemia 4engan se(a( kesa1ahan 4a1am 4ie an4a 4a0a mengkons"msi aa"

4ie 4engan memasikan makanan yang an4a makan mengan4"ng a (esi%

#% Makanan yang mengan4"ng a (esi 4ari (ahan he;ani 74aging5 ikan5 ayam5 hai

4an e1"r8% 2an 4ari (ahan na(ai 7say"ran yang (er;arna hi6a" "a5 kacang &

kacangan5 4an em0e8%

a (esi a4a1ah sa1ah sa" minera1 4a1am "("h yang memi1iki kaian era

4engan keerse4iaan 4arah 4a1am "("h man"sia% a (esi mer"0akan "ns"r

0ening 4a1am 0em(en"kan se1 4arah merah% 3ek"rangan a (esi 4a1am "("h

4a0a menye(a(kan 0enyaki anemia5 men"r"nya ingka keke(a1an "("h5

(erk"rangnya 4aya konsenrasi 4a 4aya inga5 (erk"rangnya na=s" makan sera

men"r"nya ke("garan "("h% 3a4ar a (esi yang 4i(""hkan o1eh "("h seia0

harinya a4a1ah (erkisar anara @5?9#5.Dmg 0er harinya ergan"ng 4ari "sia 4an

6enis ke1aminya%

Zat besi memiliki fungsi yang sangat vital didalam tubuh manusia% >"ngsi

a (esi anara 1ain a4a1ah "n"k mengangk" oksigen 4ari 0ar"90ar" ke 6aringan

4an mengangk" e1ecron 4i4 a1am 0roses 0em(en"kan energy yang er6a4i 4i

4a1am se1% a (esi 6"ga sanga 0ening 4a1am 0roses 0em(en"kan hemog1o(in

sera mem(an" sysem keke(a1an "("h 4a1am menangka1 (er(agai serangan

-ir"s 4an (akeri% Un"k menrans0orasikan oksigen5 a (esi har"s (erga("ng

9


10/12

4engan 0roein 4an mem(en"k hemog1o(in 4a1am se1 4arah merah sera

myog1o(in 4i 4a1am sera(" oo% Bi1a a (esi (erga("ng 4engan 0roein 4i 4a1am

se1 a (esi akan mem(en"k enim yang (er0eran sera 4a1am 0em(en"kan

energi 4i 4a1am se1%

.% Banyak makan makanan s"m(er -iamin C yang (erman=aa "n"k meningkakan

0enyera0an a (esi5 misa1nya: 6am("5 6er"k5 oma5 4an nanas

Penyera0an (esi5 er6a4i 0a4a "s"s ha1"s (agian aas 4an 1am("ng% Proses

ini eraki-asi saa "("h seseorang kek"rangan a (esi5 se4angkan (i1a seseorang

s"4ah memi1iki a (esi (er1e(ih 4a1am "("h5 maka 0roses 0enyera0an 4engan

sen4irinya (erk"rang%

a (esi nonheme yang (erasa1 4ari say"ran "m"mnya (er(en"k senya;a

inorganik >erri 7>e'F8% Se(e1"m 4isera0 o1eh "s"s5 ini har"s 4i"(ah 4ah"1" men6a4i

(en"k >erro 7 >e.F 8 % 3on-ersi >e'F men6a4i >e.F 4i0erm"4ah o1eh a4anya =akor 9

=akor en4ogen"s5 se0eri enim 0e0sin9HC15 4an kom0onen a gii yang

(erasa1 4ari makanan se0eri -iamin C 4engan g"g"s &SH 7s"1=i4ri18 72erman 4kk

#D$8 % Besi yang akan 4i sera0 (erga("ng 4ah"1" 4engan 0roein 7a0o0roein8

yang er4a0a 4a1am 4in4ing "s"s5 sehingga er(en"k1ah =eriin 4an masih 4a1am

01asma 4arah 7!inarno5 #D@8% 2i 4a1am 01asma5 >e.F 4ioksi4asi men6a4i >e'F 4an

(erikaan 4engan rans=eriin% Trans=eriin mengangk" >e.F ke 4a1am s"sm & s"m

"1ang "n"k (erga("ng mem(en"1 hemog1o(in% a (esi 4engan -iamin C

mem(en"k askor(a (esi kom01eks yang 1ar" 4an m"4ah 4isera0 o1eh organ9

organ 0a4a "("h man"sia% Peng"(ahan a (esi nonheme 4a1am (en"k senya;a

inorganik >erri 7 >e'F8 men6a4i >erro 7 >e.F 8 akan semakin (esar (i1a 0H 4i

4a1am 1am("ng semakin asam% Yang 4imana -iamin C 4a0a menam(ah

keasaman sehingga 4a0a mem(an" 0enyera0an a (esi 4ari say"ran 4i 4a1am

1am("ng% 3eha4iran -iamin C ini 4a0a meningkakan 0enyera0an a (esi

se(anyak '$ 0ersen%'% Min"m # a(1e 0enam(ah 4arah seia0 hari5 kh"s"nya saa menga1ami hai4%

@% Bi1a merasakan a4anya an4a 4an ge6a1a anemia5 segera kons"1asikan ke 4oker

"n"k 4icari 0enye(a(nya 4an 4i(erikan 0engo(aan%

/% Hin4arai kons"msi a1coho1

A1koho1 mengham(a hai me1e0askan g1"kosa ke 4a1am 4arah seihngga ka4ar

g1"kosa 4arah (isa "r"n% Bi1a an4a mengons"msi o(a 4ia(ees aa" s"nik

ins"1in5 hi0og1ikemia (isa im("1 (i1a an4a a4a1ah 0emin"m a1koho1%

,% Berheni merokok

Merokok 4a0a menye(a(kan 0er"(ahan ce0a 4an 1am(a 0a4a ka4ar a eren"

yang 4i0eriksa% Per"(ahan 4a0a er6a4i 4engan ce0a hanya 4a1am # 6am 4engan

10

http://www.inspirasisehat.com/sangobionhttp://www.inspirasisehat.com/sangobionhttp://www.inspirasisehat.com/sangobionhttp://www.inspirasisehat.com/sangobionhttp://www.inspirasisehat.com/sangobionhttp://www.inspirasisehat.com/sangobion


11/12

merokok # & / (aang 4an aki(a yang 4iim("1kan a4a1ah 0eningkaan ka4ar

asam 1emak5 e0ine=rin5 g1isero1 (e(as5 a14oseron 4an koriso1% Per"(ahan 1am(a

er6a4i 0a4a hi"ng 1ekosi5 1i0o0roein5 aki=ias (e(era0a enim5 hormon5 -iamin5

0ean4a "mor 4an 1ogam (era%

E)a$*a+i

# E-a1"asi sr"k"r

a% Peny"1"h 4an 0esera ha4ir ses"ai rencana

(% A1a 4an em0a i4ak ses"ai 4engan 0erencanaan

c% !ak" ses"ai 4engan0erencanaan

4% Penga"ran a1a 4an em0a i4ak ses"ai 4engan 0erencanaan

e% Em"a anggoa 0eny"1"han s"4ah c"k"0 (aik 4a1am men6a1ankan "gas masing9

masing

. E-a1"asi 0roses

a% Pe1aksanaan kegiaan ses"ai 4angan ;ak" yang 4irencanakan

(% Pesera 0eny"1"han mengik"i kegiaan 4ari a;a1 sam0ai akhir

c% Pesera (er0eran aki= 4a1am men6a1ankan "gas

' E-a1"asi akhir

a% ?$< 0esera yang ha4ir s"4ah mam0" mnye("kan 0engerian anemia

(% ?$< 0esera yang ha4ir mam0" menye("kan 0enye(a( anemia

c% ?$< 0esera yang ha4ir mam0" menye("kan an4a 4an ge6a1a anemia

4% ?$< 0esera yang ha4ir mam0" menye("kan 4am0ak anemia

e% ?$< 0esera yang ha4ir mam0" menye("kan 0encegahan anemia

11


12/12

DAFTAR PUSTAKA

2oengoes5 mari1iynn E% #DDD% Rencana asuhan keperawatan. *akara : EGC

Han4ayani ;i;ik 4an an4i s"1isyo% .$$% Asuhan keperawatan pada klien dengan gangguan

system hematologi. *akara : sa1em(a me4ika

Price5 Sy1-ia% .$$/% Pao=isio1ogi : konsep klinis proses – proses penyakit. *akara : EGC

Asrinah e a11% .$#$. Asuhan kebidanan masa kehamilan% Yogyakara : Graha

I1m"

Han4ayani5 !i;ik e a1%.$$% Buku Ajar Asuhan Keperawatan ada Klien

!engan "angguan #istem $ematologi. *akara: Sa1em(a Me4ika

Hani5Ummi%.$##% Asuhan Kebidanan pada %asa Kehamilan%*akara:Sa1em(a

Me4ika

12

sap pencegahan anemia

Documents