matematika ekonomi & bisnis_1

Upload: edy-wu

Post on 07-Jul-2018

249 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    1/15

    MATEMATIKA EKONOMI &BISNIS

    KULIAH 1

    Himpunan & SistemBilangan

    3/28/161 Budi Zulfachri, M.Si

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    2/15

    Himpunan

    3/28/162 Budi Zulfachri, M.Si

    HIMPUNAN

    PengertianHimpunan

    PenyajianHimpunan

    Himpunan

    Universaldan

    HimpunanKosong

    perasionalHimpunan !"a#ungan$

    Irisan$

    Selisi% danPelengap

    Kaida% 'Kaida%

    Matematia(alamPengoperasi

    anHimpunan

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    3/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si3

    Pengertian Himpunan

       H i     !  u

      "  a  "   •   A  d  a l  a  h  #  u  a  $  u  %  u     !  u l  a  "  a  $  a  u  &  u  &  u  #  a  "  d  a  r i  #  ' (  u    l  a  h  )  * (  '  %

       O  * (  '  %

        •   O  * (  '  % +  )  * (  '  %    a  "  &     '  "  & i  # i  a  $  a  u     '     *  '  "  $  u  %  #  '  *  u  a  h  h i     !  u  "  a  "  d i  #  '  *  u  $ -  a  "  &  &  )  $  a ,  a  $  a  u  ' l  '     '  " +  ' l  '     '  "  a  $  a  u  u  "  #  u  r .

        •   O  * (  '  % +  )  * (  '  %  #  u  a  $  u  h i     !  u  "  a  "  #  a  "  &  a  $

      *  '  r    a  r i  a  # i /  * i  #  a  )  r  a  "  & +  )  r  a  "  &  $  '  r  $  '  "  $  u ,  h  '   0  a  " +  h  '   0  a  "  $  '  r  $  '  "  $  u ,  $  a  "  a     a  " +  $  a  "  a     a  "  $  '  r  $  '  "  $  u ,  *  '  "  d  a +  *  '  "  d  a  $  '  r  $  '  "  $  u ,  *  u  %  u +  *  u  %  u  $  '  r  $  '  "  $  u ,  a  "  &  %  a +  a  "  &  %  a  $  '  r  $  '  "  $  u  d  a  "  #  '  *  a  &  a i  "    a .

      1  '  "    a ( i  a  "

        •   2  a l  a     !  '  "    a ( i  a  "  #  '  c  a  r  a  u     u     h i     !  u  "  a  "  d i l  a     *  a  "  &  %  a  "  d  '  "  &  a  "  h  u  r  u  f +  h  u  r  u  f  *  '  #  a  r  #  '  !  '  r  $ i ,  A ,  B ,   C ,  P ,   Q ,  R ,   X ,   Y ,  a  $  a  u   Z

        •  S  '  d  a  "  &  %  a  "    a  "  &     '  " (  a  d i  a  "  &  &  )  $  a  #  u  a  $  u  h i     !  u  "  a  "  d i l  a     *  a  "  &  %  a  "  d  '  "  &  a  "  h  u  r  u  f  %  '  c i l

      #  '  !  '  r  $ i -  a ,  b ,  c ,  p ,  q ,  r ,  x ,  y ,  a  $  a  u  z

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    4/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si

        •  p   4  A  *  '  r  a  r  $ i  *  a  h   0  a  )  * (  '  %  p

      a  d  a l  a  h     '  r  u  !  a  %  a  "  a  "  &  &  )  $  a 5  u  "  #  u  r ,  a  $  a  u  ' l  '     '  " 6  d  a  r i  h i     !  u  "  a  "  A

    '"uli#a"a$'a$i# -

        • 7 i  %  a  #  '  $ i  a  !  a  "  &  &  )  $  a  d  a  r i  h i     !  u  "  a  "   A (  u  &  a     '  r  u  !  a  %  a  "  a  "  &  &  )  $  a  d  a  r i  h i     !  u  "  a  " l  a i  "  B ,  d  '  "  &  a  "  !  '  r  %  a  $  a  a  " l  a i  "  p   4  A (  u  &  a  p   4  B ,     a  %  a  A  d i  #  '  *  u  $  h i     !  u  "  a  "  *  a  & i  a  " 5  #  u  *  #  '  $ 6  d  a  r i  B

      A  B *'rar$i*ah0a A

    'ru!a%a"

    hi!u"a" *aia"dari B

        •

       2  u  a  *  u  a  h  h i     !  u  "  a  "  d i  %  a  $  a  %  a  "

      #  a     a  a  $  a  u  #  '  d  '  r  a (  a  $  a  !  a  * i l  a  #  '     u  a  a  "  &  &  )  $  a  d  a  r i  h i     !  u  "  a  "    a  "  &  #  a  $  u (  u  &  a     '  r  u  !  a  %  a  "  a  "  &  &  )  $  a +  a  "  &  &  )  $  a  *  a  & i  h i     !  u  "  a  "    a  "  & l  a i  " ,  d  '  "  &  a  "  !  '  r  %  a  $  a  a  " l  a i  " (  u    l  a  h  d  a  " (  '  " i  #  a  "  &  &  )  $  a +  a  "  &  &  )  $  a  %  '  d  u  a  h i     !  u  "  a  "  $  '  r  #  '  *  u  $  #  a     a

    A 9 B *'rar$i*ah0a hi!u"a"

    A #aa d'"a"hi!u"a" B,a%"i (i%a da"

    ha"a (i%a A B#'r$a B A

    Pengertian Himpunan

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    5/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si:

    '"a(ia" #'*uah hi!u"a" da!a$ di$uli#%a" d'"a"dua aca cara, cara daftar   da" cara kaidah.Cara daftar   ialah d'"a" '"ca"$u%a" #'luruh)*('% a" '"(adi a")$a #ua$u hi!u"a". S'*aaic)"$)h-

     A 9 ;1, 2, 3, , :<*'rar$i hi!u"a"  A  *'ra")$a%a" *ila"a"+*ila"a"*ula$ !)#i$if 1,2,3,,da" :.

    Ada!u" cara kaidah  ialah d'"a" '"'*u$%a"%ara%$'ri#$i% $'r$'"$u dari )*('%+)*('% a" '"(adihi!u"a" $'r#'*u$. S'*aai c)"$)h-

     A 9 ; x  => x >6<*'rar$i hi!u"a"  A *'ra")$a%a" )*('%  x , dia"a  x  adalah *ila"a"+*ila"a" *ula$ !)#i$if a" l'*ih*'#ar dari ")l $'$a!i l'*ih %'cil dari '"a.

    ?"$u% hi!u"a" A dia$a#, !'"a(ia""a #'cara %aidahda a$ di$uli#%a" #'*a ai *'ri%u$ -  A 9  x  1@ x  @ :

    Penyajian Himpunan

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    6/15

    A ?, B ?, da" ?,A 9 , A B, da"B ,

    4 A da" (ua 4 , a%a A da" A C B, da" dilai" !iha% D C A #'r$a DC

    A, B, da" ? A ?, B da" 3/28/16Budi Zulfachri, M.Si6

    Hi!ua" ?"i'r#al adalah hi!ua"a a" *'ri#i%a"#'ua 'l''"+'l''" a" #'#uai u"$u% #ua$ua#alah $'r$'"$u. Bia#a"a dila*a"%a d'"a" U.

    Hi!u"a" %)#)" adalah hi!u"a" a" $ida%*'ri#i%a" 'l''" #a$u !u". Hi!u"a" %)#)"dila*a"%a" d'"a" a$au F G

    Mi#al%a" %i$a 'ili%i da$a *'*'ra!a hi!u"a"#'*aai *'ri%u$-

    U 9 ;=,1,2,3,,:,6,,8,< A 9 ;=,1,2,3,<B

     9 ;:,6,,8,

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    7/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si

    perasi Himpunan ) "a#ungan$ Irisan$ Selisi% dan Komplemen

    "a#ungan  5union dari hi!u"a" A da"hi!u"a" B, di$uli#%a" d'"a" ")$a#i A U  B,

    adalah hi!u"a" a" *'ra")$a%a" )*('%+)*('% ili% A a$au )*('%+)*('% ili% B. A U B 9 ;  x  x Є  A a$au  x Є B} 

    Irisan  5intersection dari hi!u"a" A da"hi!u"a" B, di$uli#%a" d'"a" ")$a#i A ∩ B,adalah hi!u"a" a" *'ra")$a%a" *ai%)*('% ili% A au!u" )*('% ili% B d'"a"!'r%a$aa" lai", *'ra")$a%a" )*('%+)*('% a"diili%i )l'h A da" B #'cara *'r#aa.

     A J B = {  x;  x Є  A da"  x Є B}

    A B?

    A B

    ?

    ala hal A J B 9 , a%"i (i%aA da" B $ida% '!u"ai#a$u!u" a")$a a" diili%i*'r#aa, a%a A da" B

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    8/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si8

    perasi Himpunan ) "a#ungan$ Irisan$ Selisi% dan Komplemen

    Selisi%  dari hi!u"a" A da" hi!u"a" B,di$uli#%a" d'"a" ")$a#i A − B a$au AB, adalah

    hi!u"a" a" *'ra")$a%a" )*('%+)*('% ili%A a" *u%a" )*('% ili% B. A − B  ≡ AB 9 ;  x  x Є  A $'$a!i  x ¢ B} 

    Komplemen  5compement  dari hi!u"a"  A,di$uli#%a" d'"a" ")$a#i ! a$au AC a$au A" , adalahhi!u"a" a" *'ra")$a%a" )*('%+)*('% $ida%diili% )l'h  A d'"a" !'r%a$aa" lai",  A adalah#aa d'"a" #'li#ih a"$ara hi!u"a" u"i'r#alU da" hi!u"a" A. A = {  x;  x Є U $'$a!i  x ¢ A} = U  – A 

    A B?

    A?

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    9/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si

    Mi#al%a" %i$a 'ili%i da$a *'*'ra!ahi!u"a" #'*aai *'ri%u$-

    U 9 ;1,2,3,,:,6,,8,< P 9 ;1,2,3,,:< Q 9 ;,:,6,,8<

     R 9 ;6,,8,<Ma%a -

    perasi Himpunan ) "a#ungan$ Irisan$ Selisi% dan Komplemen

    P U Q 9;1,2,3,,:,6,,8,<P U R #$1,2,3,,:,6,,8,

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    10/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si1=

    Kaida%*aida% Matematia dalam PengoperasianHimpunan 

    1a. A U A = A

    Kaida%

    Idempoten 1*. A ∩ A = A

    2a. 5 A U B) U C = A U (B U C) Kaida%Asosiati+ 

    2*. 5 A ∩ B) J C = A J (B J C)

    3a. A U B = B U AKaida%

    Komutat

    i+ 

    3*. A J B = B J  A

    a.  A U (B J C) = 5 A U B) J (B U C)

    Kaida%(istri#u

    ti+ 

    *.  A J (B U C) = 5 A J B) U (B J C)

    :a. A U   = A6a.  A U U = U

    Kaida%Identita

    s

    :*. A J    =  6*. A J U = A

    a. A U Ac # U8a. .AC /C 9 A 

    Kaida%Keleng 

    apan

    *. A J Ac #  8*. UC 9 ,  C 9 U

    a. .A U B/C  9 AC ∩ BCKaida%

    (e

    Morgan

    *. .A J B/C  9 AC U BC

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    11/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si11

    Lam#ang*lam#ang dalam ,eori Himpunan danArtinya

    No

    -

    Lam#a

    ng

    Arti .onto% Penggunaan

    1. Є A"))$a 5eemen  X  4 A - )*'% L adalah a")$adari hi!u"a" A

    2. Hi!u"a" *aia"5subset 

     A  B - A adalah hi!u"a"*aia" dari B

    3. U ua*u"a" 5union/ A U B - a*u"a" a"$ara A da" B. ∩ Iri#a" 50ntersection  A J B - iri#a" a"$ara A da" B:. S'li#ih  A  B - S'li#ih a"$ara A di%ura"i

    B

    6. A

      P K)!l''"  A 9 *ila"a" !)#i$if  AC 9 *ila"a" "'a$if . ? PP Hi!u"a"

    ?"i'r#al8. PPP Hi!u"a" K)#)"

    P S'ri" (ua di$uli#%a" d'"a" ")$a#i AQPP ada !ula a" 'la*a"%a" d'"a"

    1PPP #'ri" u a di$uli#%a" d'" a"

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    12/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si12

    1. a*ar%a" #'*uah diara '"" u"$u% '"u"(u%%a" hi!u"a"u"i'r#al U da" hi!u"a"+hi!u"a" *aia" A #'r$a B (i%a -U # ;1,2,3,,:,6,,8<

     A # ;2,3,:,<B # ;1,3,,,8<K'udia" #'l'#ai%a" -5a A - B 5c A J B  5' A J B 5* B - A  5d A U B  5f B J  A 

    2. a*ar%a" #'*uah diara '"" a" '"u"(u%%a" hi!u"a"u"i'r#al U #'r$a hi!u"a"+hi!u"a" *aaia" A da" B u"$u% -U # ; x 3> x >1<

     A # ;6,,,1=,13<

    B # ;,:,11

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    13/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si13

    3. A"dai%a" U # $2,3,4,%,&,',(,),*,25,22,23,24,2%+ A # $2,3,4,&,'<

    B # $4,%,',(,24+C # $&,',(,),*,25,24+

    a*ar%a" diara '""+"a %'udia"#'l'#ai%a" -

    5a  A J B  5d A U B  5 5 A U B/ J C5* B J C 5' A U B U C 5h A J B J C5c C J  A 5f A J B J C 5i A J B J

    ?"$u% #)al "))r #a!ai d'"a" "))r 8 *'ri%u$,

    a"dai%a" hi!u"a" u"i'r#al U #$5,2,3,4,%,&,',(,),*+ #'da"%a"P # $3,%,',)< da" Q # $5,&,*< #'r$a R # $4,(,*

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    14/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si1

    . 5a A  5c RA 5' A

    :. 5a J Q5d J R5 R J R5* ? Q 5' ? R 5h R ? R

    6. 5a Q 5d J RA 5 5Q

    5*R   5' A

     J R 5h 5 Q/

    . 5a ? 5Q J   5c 5 ? R J 5 ? 5* J 5Q ?   5d 5 J R ? 5 J

    8. 5a A ? RA 5c A J RA5* 5  ? RA 5d 5 J RA

  • 8/19/2019 Matematika Ekonomi & Bisnis_1

    15/15

    3/28/16Budi Zulfachri, M.Si1:

    . B'rda#ar%a" hu%u+hu%u a$'a$i%a dala!'")!'ra#ia" hi!u"a", #'*aaia"a$'rca"$u !ada daf$ar di u%a, #'d'rha"a%a"lah!'r"a$aa"+!'r"a$aa" *'ri%u$ -5a B ? 5B ? A 5* A ? 5A J B 

    1=. A!a*ila U adalah #'*uah hi!u"a" u"i'r#al,

    $'"$u%a" a"a a" *'"ar da" a" #alah di a"$ara!'r"a$aa"+ !'r"a$aa" di *a0ah i"i -5a  A U A = U  5' C U 9 5i 5B /  9 U5* A J A = A 5f  J C # 5( 5 A - C/ U U # A - C

    5c B J  A # B 5 6 J  9 5% B J .B - 6 / # B UU5d B U U # U 5h 6 J 6 # 6 5l 5 A U 6/ - 6 # A - 6