h. iclin baidilah: nikreuh ngeureuyeuh ngariksa...

3
123 17 18 19 o Jan 0 Peb o Selasa 0 Rabu . Kamis 0 Jumat 4 5 6 7 (i) 9 10 11 20 21 22 23 24 25 26 o Mar OAp, OMei OJun OJUI 0 Ags o Sabtu 0 Minggu 12 13 14 15 16 27 28 29 30 31 o Sep . Okt 0 Nov 0 Des M atak nyeri beuheung sosonggeteun. Kitu nu karasa ku para pangarang Sunda. Sabada tihothat ngarang lan- taran dipentes ku panerbit, saterusna mah loba nu teu apal pamustun- ganana. "Ayeuna tos medal surat putusan gupemur ping 24 Juli 2009 nu tumali sareng buku-buku panga- jaran oge bacaan basa Sunda," ceuk' Drs. H. Idin Baidillah, M.Pd., Kepala Balai Pengembangan Bahasa Daerah Propinsi Jawa Barat manten. . H. Idin netelakeun, buku-buku nu geus di-SK-aij ngawengku panga- jaran basa Sunda jeung bacaan basa Sunda. . "Tangtos nu di-SK-an mah buku-buku pinHih hasil panitenan gemet para pangajen," ceuk ieu alum- nus Fakultas Sastra Universitas Padjadjaran (Unpad) teh. Nilik kana euyeubna buku basa Sunda, H. ldin ngarasa gede hate, atikan basa Sunda di sakola, bisa leuwih ngaronjat. "'Margi, buku-buku nu pinilih tangtosna luyu sareng tujuan atikan,"pokna. Basa Sunda, ceuk ieu teureuh Cicalengka Bandung teh, bisa jadi 'bebenteng' keur miara ajen-inajen kasundaan. "Pangajaran basa Sunda lain ukur sangkan barud<i.k bisa nyarita ku basa Sunda, tapi oge keur miara budi pekerti, taat kana aturan, kasolehan sosial jeung sajabana," pokna basa ngawangkong sawatara --- H. Iclin Baidilah: Nikreuh Ngeureuyeuh Ngariksa BCSI Pangarang ubyag. Ngarang bacaan Sunda. Tapi,jep! Teu puguh bule Irldeungna. waktu ka tukang. Nyadiakeun Buku Pangajaran basa Sunda, butuh pangroJong. Ku lantaran kitu,' Pamarentah Propinsi Jawa Barat ge teu weleh ngayakeun rupa-rupa tarekah sangkan pangajaran basa Sunda di sakola luyu jeung nu dipi- harep. "Upami pangajaran basa Sunda kedah ngagaduhan mangpaat anu jembar, nya tangtos kedah leres- 4 leres nataharkeunana," pokna. Maksudna, lian ti cukup sarana pang- rojongna, saperti kurikulum, buku- buku pangajaran,. jeung buku-buka bacaan pangdeudeul sejenna, oge perelu guru nu bener-bener mampuh nepikeun eta pangajar~m. . Ketak pamarentah Propinsi Jawa Barat, memang -lain ukur semet lalambe. Geusan nyadiakeun bahan pangajaran nu merenah, gupemur Jawa Barat H. Ahmad Heryawan ngaluarkeun putusan ngeunaan buku pangajaran basa Sunda jeung buku bacaan basa Sunda keur barudak sakola ti mimti SD nepi ka tingkat SMA. "Eta teh minangka lajuning laku TIna Peraturan Daerah (Perda) NO.5 taun 2003," pokna. . Di dinyaa jinek naker, basa, sastra, jeung '~ara daerah jadi pangajaran muatan lokal wajib di Jawa Barat keur SD 1MI, SMP IMTs, jeung SMA/SMK. Satereusna, eta teh Mangle No. 2240 KI:ping Humt1s Un pad 2009

Upload: ngonga

Post on 06-Feb-2018

247 views

Category:

Documents


8 download

TRANSCRIPT

Page 1: H. Iclin Baidilah: Nikreuh Ngeureuyeuh Ngariksa BCSIpustaka.unpad.ac.id/wp-content/...nikreuhngeureuyeuhngariksabasa.pdf · SMP jMTs, jeung SMAjSMK. Tina sajutnlah buku nu asup ka

12317 18 19

o Jan 0 Peb

o Selasa 0 Rabu . Kamis 0 Jumat

4 5 6 7 (i) 9 10 1120 21 22 23 24 25 26

o Mar OAp, OMei OJun OJUI 0 Ags

o Sabtu 0 Minggu12 13 14 15 16

27 28 29 30 31

o Sep . Okt 0 Nov 0 Des

Matak nyeri beuheungsosonggeteun. Kitu nukarasa ku para pangarang

Sunda. Sabada tihothat ngarang lan-taran dipentes ku panerbit, saterusnamah loba nu teu apal pamustun-ganana. "Ayeuna tos medal suratputusan gupemur ping 24 Juli 2009nu tumali sareng buku-buku panga-jaran oge bacaan basa Sunda," ceuk'Drs. H. Idin Baidillah, M.Pd., KepalaBalai Pengembangan Bahasa DaerahPropinsi Jawa Barat manten. .

H. Idin netelakeun, buku-buku nugeus di-SK-aij ngawengku panga-jaran basa Sunda jeung bacaan basaSunda. . "Tangtos nu di-SK-an mahbuku-buku pinHih hasil panitenangemet para pangajen," ceuk ieu alum-nus Fakultas Sastra UniversitasPadjadjaran (Unpad) teh.

Nilik kana euyeubna buku basaSunda, H. ldin ngarasa gede hate,atikan basa Sunda di sakola, bisaleuwih ngaronjat. "'Margi, buku-bukunu pinilih tangtosna luyu sarengtujuan atikan,"pokna.

Basa Sunda, ceuk ieu teureuhCicalengka Bandung teh, bisa jadi'bebenteng' keur miara ajen-inajenkasundaan. "Pangajaran basa Sundalain ukur sangkan barud<i.k bisanyarita ku basa Sunda, tapi oge keurmiara budi pekerti, taat kana aturan,kasolehan sosial jeung sajabana,"pokna basa ngawangkong sawatara

---

H. Iclin Baidilah:

Nikreuh Ngeureuyeuh Ngariksa BCSIPangarang ubyag. Ngarang bacaan Sunda. Tapi,jep! Teu puguh bule Irldeungna.

waktu ka tukang.

Nyadiakeun BukuPangajaran basa Sunda, butuh

pangroJong. Ku lantaran kitu,'Pamarentah Propinsi Jawa Barat geteu weleh ngayakeun rupa-rupatarekah sangkan pangajaran basaSunda di sakola luyu jeung nu dipi-harep. "Upami pangajaran basaSunda kedah ngagaduhan mangpaatanu jembar, nya tangtos kedah leres-

4

leres nataharkeunana," pokna.Maksudna, lian ti cukup sarana pang-rojongna, saperti kurikulum, buku-buku pangajaran,. jeung buku-bukabacaan pangdeudeul sejenna, ogeperelu guru nu bener-bener mampuhnepikeun eta pangajar~m. .

Ketak pamarentah Propinsi JawaBarat, memang -lain ukur semetlalambe. Geusan nyadiakeun bahanpangajaran nu merenah, gupemurJawa Barat H. Ahmad Heryawan

ngaluarkeun putusan ngeunaan bukupangajaran basa Sunda jeung bukubacaan basa Sunda keur barudaksakola ti mimti SD nepi ka tingkatSMA. "Eta teh minangka lajuninglaku TIna Peraturan Daerah (Perda)NO.5 taun 2003," pokna.

. Di dinyaa jinek naker, basa, sastra,jeung '~ara daerah jadi pangajaranmuatan lokal wajib di Jawa Baratkeur SD1MI, SMPIMTs, jeungSMA/SMK. Satereusna, eta teh

Mangle No. 2240

KI:ping Humt1s Un pad 2009

Page 2: H. Iclin Baidilah: Nikreuh Ngeureuyeuh Ngariksa BCSIpustaka.unpad.ac.id/wp-content/...nikreuhngeureuyeuhngariksabasa.pdf · SMP jMTs, jeung SMAjSMK. Tina sajutnlah buku nu asup ka

ditandeskeun deui ku Perda NO.5taun 2004.

Keur nyumponan kapereluanpangajaran basa, PamarentahProvinsi Jawa Barat ngajen buku-buku pangajaran pikeun di SDjMI,SMPjMTs, jeung SMAjSMK. Tinasajutnlah buku nu asup ka tim panga-jen, aya sawelas judul buku panga-jaran nu kapilih keur tingkatSDjSMI, sapuluh judul keurSMPjMTs, jeung lima judul keurSMAjSMK.Lian ti eta, aya deuibacaan pangdeudeul. keurkamekaranana katut sastra Sunda.Jumlah eta buku teh 625 judul."Medalna buku-buku nu sae dipi-harep janten pangdeudeul kanakamekaran basa, sastra, sarengbudaya Sunda," ceuk ieu lulusan

euweuh guruna, euweuh alat-alatnadeuih.

Keur ngungkulan pasualan kawaskitu, pihak bale ngayakeun palatihanguru-guru kasenian. Bahan panga-jaranana, kacapi suling. Kitu teh, lan-

. taran eta alat pangbasajanana sartanilik pangajina ge teu sabaraha."Sareng "gampang dianggona margiteu peryogi seueur jalmi sareng tem-pat anu lega," ceuk ieu teureuhCicalengka, Bandung nu lahir taun1953 teh.

Ngan, ku sabab waktu latihanharita teh kawatesanan, teu sakumnaguru paham kana naon-naon nu di-ajarkeun. "Nu hoyong langkungmaher tiasa langsung sumping kadieu,"p9kna basa ngobrol di kantomadi Jalan Dr. Rajlman Bandung, Jawa

pamarentah," ceuk ieu KasubsiPendidikan Luar Sekolah (PLS) man-ten'teh.

Kaengeuh kana basa-basa daerah'oge tembong tarekahna. DisparbudJawa Barat kungsi ngayakeunkagiatan pasanggiri. nyieun surat, kubasa daerah, bas a Sunda, basaCirebon, jeung basa Malayu Batawi.Upaya saperti kitu, ceuk H. Idin mah,kaasup tarekah dina miarajeung nga-mumule budaya daerah' Sabab, basateh salah sahiji unsur kabudayaan nukalungguhannana kacida pentingnadina budaya mah.

Keur miara jeung ngamumulebasa Cirebon, geus puguh wadahna.Aya Lembaga Bahasa Cirebon (LBC).Di antara pancenna, miarajeung nga-mumulebasa Cirebon."Tangtos

Leukeun ngaraksa basa Bunda

Pendidikan Luar Sekolah (PLS) PascaSarjana (S-2) Universitas PendidikanIndonesia (UP!) Bandung teh. '

Kagiatan eta bale, lain ukur milunataharkeun buku-buku pangajaranjeung bacaan basa Sunda wungkul.Samemehna ge aya kagiatan sejensaperti ngayakeun palatihan geusanngaronjatkeun kamampuhan gurungajarkeunbasa Sunda. Lian ti eta,oge palatihan kasenian Sunda. Kituteh, lantarana kanyataan, pangajarankasenian Sunda ge hengker pisanoAyatilu alesan utama pangna panga-jaran kasenian teu lungsur-Iangsar.Kahiji,taya guruna; kadua, teu boga-eun alat-alat kasenianana; katilu,

Mangle No. 2240

Pangauban Seni di Narawitan, Cicalengka tara towong tina kagiatan

Barat.Waktunalatihan saban poe Rebo,

saminggu sakalLNu latihanana,umumna para guru k~senian nutiheula kungsi milu latihan di tempatsewang-sewangan.

Miara Basa DaerahKaengeuh pamarentah teu ligan

wungkul kana basa Sunda. Urangwewengkon tatar Sunda atawa JawaBarat teh, teu ngan wungkul ngagu-nakeun 'basa daerah basa Sunda. Di '

wewengkon sejen, aya nu make basaCirebon, oge basa Malayu Batawi."Tangtos basa-basa daerah sanes ogekedah kenging perhatosan daria ti

-

kanggo basa Malayu Batawi ge kadehaya lembagana, copelna sapertos LBCtea," ceuk H. Idinsemu nyarankeun..

Hirup-huripna basa Cirebon,kasaksen ku balarea. MasarakatCirebon jeung sabudeureunana, lianti make basa Indoensia teh, oge makebasa wewengkonna, basa Cirebon. Kupara ahli, basa Cirebon teh, dianggapboga Giri mandirL Ayat Rohaedi(aIm), kungsi ngayakeunpanalungtikan ngeunaan basa SundaDialek Cirebon. Ti dinya ge kasaksen,basa Cirebon teh, boga ciri mandiri.Hartina, dina mekarkeunana jeungnganiumulena ge butuh tarekah dariati balarea.

5----- - - --

--

Page 3: H. Iclin Baidilah: Nikreuh Ngeureuyeuh Ngariksa BCSIpustaka.unpad.ac.id/wp-content/...nikreuhngeureuyeuhngariksabasa.pdf · SMP jMTs, jeung SMAjSMK. Tina sajutnlah buku nu asup ka

Sareng 1culawarga

Basa Cirebon, memang hirup dimasarakatna. Dina lagu-Iagukiliningan, kitu deui pop, jeung dang-dut, kekecapan has cirebon, remenmasieup rumpaka lagu. "Kumargikitu, payus pisan upami basa Cirebonoge diajarkeun di sakola-sakolakalayan dirojong ku buku-bukubacaanana," ceuk Kepala TamanBudaya Disbudpar Jawa Barat man-ten teh.

NatratTapaknaKatineungna kana basa Sunda,

teu weleh ngendat. "Bawiraos, pan-gajaran basa Sunda mah, teu nganwungkul tumali sareng kamaheranbasa, tapi oge sareng atikan sanesna,"pokna nyoreang mangsa ka ~kang.

Pangajaran basa Sunda, lobapakuat-pakaitna. Ku lantaran kitu,bahan pangajaran basa Sunda ge,misti ditataharkeun sagala rupana.Kiwari, aya opat rupa kamaheranbasa nu kacida dipentingkeu!lanadina pangajaran basa, saperti nyarita,ngadengekeun, maca, jeung nulis.

Eusi bacaan boh dina prosa puisi,ceuk Idin, kudu boga udagan anujinek nu leuwih jembar."Ngahariringkeun pupuh oge teungan wungkul sual kaendahan basasastra, tapi oge diadumaniskeunjeung eusi ata"wamaksudna,"pokna. "

Pangajaran basa Indung, memangkacida pentingna keur kamekaran

6

jiwa barudak. Kitu teh, geus diaku kuUnesco, badan dunya nu kacidaengeuhna kana budaya jeung atikan.Malah, Unesco mah ti taUll"1950-ankeneh, cumeluk sangkan atikan dinatahap-tahap munggaran, sapertiTK/SD ngagunakeun basa pangan-teur Basa Indung... H. Idin ingeteun keneh. Harita,keur )<.elaslima SD di Cicalengka;Bandung. Guruna ngahaleuangkeunpUP':1h Sekar Ageung, Kinanti,Sinom, Asmarandana, Dangdanggula(KSAD) nn rumpakana leubeut kuatikan moral jeung budi pekerti. "

Sinom nu eusina; Eling-elingmura~gkalih/kudu apik jeung berse-ka/ ulah odoh ka panganggoj nukotor geura seuseuhan/ nu soek

geura kaputanj lG!.nu buruk masingbutuh/ ka nu anyar masing lebar.

Nu ngajarkeun pupilh, lainsakadar ngajarkeun ngahaleuang,tapi aya udagan sejen, sangkan baru-dak boga paripolah hade, kawas nu'dipapatahkeun' dina pupuh tea.

Atikan nn 'mediana'- winangunpupuh, memang loba pulunganeu-nana. Kasolehan sosial ge bisa di-ajarkeun ngaliwatan rumpaka pnpuh,saperti pupuh Pucung. Rumpakanaleubent ku atikan keur kalemesanbudi sakalian ngajarkeun kasolehansosial. Utamana jalma kudu reabaturj keur sHih tulunganfsilih titip-kenn nya diri/ budi akal lantran tipada jalma. "Rumpaka kawas kitu,hade pisan keur barudak," pokna.

Basa Sunda, ceuk ldin, bisa jadipakakas pikeun 'ngabebenah' paripo-lah. Boh nu tumali jeung agama,sosial, lingkungan, jeung sajabana."Kn margi kitu, nu ngawulangkeunbasa Sunda, kitu deui nu natahar-kenn kawijakanana, kedah leres-Iereswanoh, sareng sadar kana mangpaat-na atikan basa Sunda,"pokna pimihku pangharepan.

Tibelatna kana budaya Sunda, teungan wungkul dilarapkeun disabudenreun temp at gawe. Di DesaNarawitan, Cicalengka, ieu KepalaBahii Pelatihan Guru (BPG) PropinsiJawa Barat teh boga SentraPemberdayaan Pemuda. Kagiatan-ana, rupa-rupa, kaasup ngarojongkamotekaran masarakat. di eta tem-pat. Tangtu deuih, aya kagiatan hususnu tutnali jeung tarekah miara jeugngamumule kaseriian Sunda. ***

(Ens!1lUnay)

Cukcruk Galur

Kakasih: Drs. H. Idin Baidillah, M.Pd.Pamedalan: Cicalengka (Bandung), taun 1953

Geureuha : Hj. IKeHerlina, S.Pd.Putra:" Novia Herdini,lrvan Raksa Premana,

Sovia Hardini,Dma Septia Hardini

Atikam Sastra Sunda (S-l) Unpad BandungPendidikan Luar Sekolah (8-2) UPI Bandung

Kalungguhan: Kepala Balai Pelatihan Guru (BPG) Propinsi Jawa Barat

------

Mangle No. 2240