temario grego 2º bac. curso 2009-10

8/14/2019 Temario grego 2 BAC. curso 2009-10

1/24

literatliteratliteratliteratliteratura Gregaura Gregaura Gregaura Gregaura Grega

2 bac2 bac2 bac2 bac2 bac

ALUMALUMALUMALUMALUMN@:N@:N@:N@:N@:

ies de melideies de melideies de melideies de melideies de melidedepartamento de gregodepartamento de gregodepartamento de gregodepartamento de gregodepartamento de grego

(profesora: S(profesora: S(profesora: S(profesora: S(profesora: Susana losada)usana losada)usana losada)usana losada)usana losada)


2/24


3/24

3

Idade do Bronce1600 a . C. Os aqueos,

primeiros gregos, in-vaden Grecia.

1.400 a. C. esplendor da Cul-tura Micnica. Encla-ves no Peloponeso:Micenas, Tirinte,Tebas, Pilo,Argos...Relacins co-

mercias con Troia,Exipto, Sicilia...1.250 a. C.: Guerra de Troia.

Os gregos enfrntaseaos pobos de Asia Me-nor para intentar con-trolar as rutascoemerciais do MarNegro, para asegurar-se a provisin decereais.

1.200 a. C. Declive civilizacin

micnica.Idade do Ferro1.100 a. C. Invasins dorias.

aparicin do ferro.Desaparicin da escri-tura (poca escura).

900 a. C. Xurdimento daspoleis como modeloadministrativo domundo grego.

poca Arcaica800 a. C.: reaparicin da es-

critura (alfabtica).Poemas homricos.

1. A PICA: HOMERO

Os poemas homricos son a testemua literaria misantiga en lingua grega .Iladae Odiseaeran para os antigosunha especie de Biblia, libros bsicos para todo, e coa salectura e comentario educronse incontables xeracins de

homes de Occidente.Reflicten un estadio cultural primitivo: o home non responsable dos seus actos, est en mans de forzas superio-res como o destino, os deuses, o medo , a fama...Pero estemundo variado e est matizado mediante unha riqueza deformas. Fronte a outras epopeas, obsrvase unha claravontade de forma e un sentido esttico de sobriedade paraadecuar a forma literaria tema e contido.

A mellor comprensin do legado homrico dbese sdescubrimentos arqueolxicos e a comprobacin de que a gue-rra de Troia foi un feito real na historia grega do segundo

milenio a. C.; e tamn descubrimento do carcter oral dapoesa homrica, podendo as comparar a pica grega s can-tares de xesta doutros pobos e pocas.

CARACTERSTICAS DO XNERO PICO

A denominacin de poesa pica provn do adxectivojepikovw derivado do substantivoe[pow palabra, relato e xaespecificamente poesa narrativa. Pero a sa forma estdescrita nos propios poemas polo uso do verboajeivdein can-tar e o substantivo ajoidovw cantor. Xa no primeiro verso

da Iladaaparece este verbo:Mhnin ajeivde, qeva... canta, musa,a clera....Os aedos eran poetas orais e, como o seu nome ajoidoiv

indica, cantores, xa que literalmente cantaban sos ou acom-paados de instrumentos como unha ctara ou lira. A tradi-cin popular atribelles trazos como a cegueira ou o deambu-lar de corte en corte. Eran profesionais, constituan un gre-mio e gozaban dunha gran consideracin social tanto entre oscortesns dos palacios nos que cantaban, como entre o poboque se reuna nunhapraza pblica a

escoitar os seus can-tos. Estn inspiradospola musa ou por Apolo,polo que son considera-dos dalgn xeito comointermediarios dadivindade. O tema dosseus cantos son asxestas dos guerreiros,a sa misin inmortalizar as sas fazaas. O aedo canta aajrethvou valor dos heroes, de xeito que o seus poemas picosmostran unha galera de personaxes dignos de imitacin. Son,por tanto, educadores do pobo, xa que transmiten feitos dopasado e unhas normas de conducta. Suponse unha serie decoecementos sobre o pasado, que tiveron que chegarlle


4/24

4

autor por va oral. Non s se refiren estes coecementos mito, senn a feitos culturais diversos: asembleas, consellosde personaxes importantes, catlogo das tropas, descricinde armaduras, palacios, carros de combate...

Iladae Odiseapresentan caractersticas dunha pi-ca anterior e da lingua grega do segundo milenio, reflexo dafase oral, de continua creacin e recreacin que precedeu sa fixacin por escrito. As caractersticas, propias da picapopular, son comns s dos outros grandes poemas picos daliteratura universal, e son as seguintes:

- Lingua arcaizante e artificial, que fundamentalmen-te dialecto xonio, pero con formas doutros dialectos (eolioe tico) ou que desapareceron, palabras transformadas eadaptadas por necesidades mtricas.

- Linguaxe formularia: frases feitas que se repiten;como os eptetos dun personaxe (Aquiles, o dos pes lixeiros,Atenea, a de ollos de curuxa) descricin dunha accin con-creta (toma-la palabra nunha asemblea, o amencer, sentarsea comer ou beber...). O cantor combina sa vontade estasfrases, que serven de recursos mnemotcnicos e teen fun-cin ornamental, e improvisa basendose nos argumentos queaprendeu de outros cantores.

- Uso de tpicos: hai smiles e comparacins xa consa-grados na literatura universal. Hai temas favoritos como asasembleas de personaxes importantes, catlogo de tropas,descricin do heroe na batalla, das sas armas, do seu carro,mencionar as xenealoxas dos guerreiros...

A estructura mtrica da poesa pica basase nohexmetro, na que cada verso est composto por seis pes oumetros, form ados cada un por unha slaba longa e das bre-ves (dctilo ), se ben as slabas breves poden substitursepor unha longa (espondeo ).

HOMERO AUTOR

Sobre da figura de Homero hai diversas teoras: den-de os que cren que non existiu, ou que en todo caso so

compoera un dos poemas, ata os que o consideran personaxereal, autor de ambas obras. A discusin destas teoras deuorixe chamada Cuestin Homrica, na que se enfrontaronbsicamente das posturas: os analistas, que dubidaban dafigura de Homero, e en modo algn admitan que compuxeseos dous poemas; e os unitarios, que aceptaban a existenciadun grande poeta, autor de ambos poemas. Hoxe en da estmis aceptada a ltima teora, anda que non importen deta-lles como si se chamaba ou non Homero, si era cego, ou sinacera en Quos ou Esmirna.

O noso poeta viviu no s.VIII a. C., pero a poca canta-

da nos seus poemas o s.XII a. C., anda a Idade do Bronce.Entre ambas datas median os catro sculos da poca Escura,polo que o poeta tivo que recibir dalgn xeito esa informacinsobre unha poca remota para el. A tradicin oral, transmiti-

Fresco de aedo, Pilos

Porta dos lens, Micenas

Reconstruccin de Troia

Restos de muralla, Troia


5/24

5

da polos aedos, proporcinalle a Homero ese coecemento edescrbenos o mundo dos seus antepasados con todo tipo dedetalles, incluso as veces repite eptetos arcaicos que xa noneran ben entendidos pola xente da sa poca, e que para nsteen un significado escuro. Tamn comete pequenas incon-gruencias, como mesturar na sa narracin elementos pro-pios da sa poca: menciona o ferro, anda descoecido polosaqueos e aportado mis tarde polos dorios.

A pesar de todo, na redaccin dos poemas recocesea man dun artista, que modela o material oral que recibe me-diante unha forma e un estilo, creando unha pica culta quese diferencia da popular polos seguintes trazos:

- Gran extensin dos poemas e organizacin dramti-ca, pois desenvolven unha soa accin do protagonista dentrodunha accin colectiva: Aquiles na Guerra de Troia, Ulises naOdisea.

- Forma narrativa: combinacin de accin dramtica emomentos dilatorios ou de menos tensin. O drama condnsasee apertase final das obras e acaba cun sosego: na IladaAquiles devolve o cadver de Hctor e chora con Pramo asdesgracias dos homes; na Odisea, despois de matar Ulises spretendentes, reconcliase cos familiares destes e visita seu pai.

- Humanizacin: Hai poucos monstros e elementosmxicos fronte a outros poemas de outras culturas. Os heroeshomricos teen gran forza, pero non monstruosa, son mode-lo para o home comn, sofren como el. A principal caracters-

tica a sa ajrethv (valor, virtude), que debe exhibir no com-bate. Esta virtude innata na clase aristocrtica e non aperden anda que cometan accins imprudentes. Os heroesson, en moitos casos, descendentes de deuses e/ou se com-paran con eles. A sa mxima aspiracin o recoecementopblico, que se ve reflectido no reparto do botn e que debeser pregoado polos demais homes. Este honor tamn lle pro-porcionar unha fama inmortal para a posteridade.

Homero crea personaxes que son paradigma dalgunhavirtude ou defecto:

- Nstor: prototipo do ancin nobre, conselleiro do

exrcito. a personificacin da prudencia no home.- Diomedes: cabaleiro sen tacha, valoroso e hospitala-rio e o mis prudente de todos os da sa idade. Por isto oportavoz da comunidade nos momentos mis graves e sucesorde Aquiles cando se retira do combate.

- Hctor: loita pola sa patria e polo seu pobo e nelxogan un importante papel o amor pola sa esposa e fillo e acomprensin das debilidades do prximo, Paris e Helena. Opoeta configura o seu propio ideal de heroe: o heroe humani-zado non alleo s grandezas ou debilidades dos demais.

- Aquiles: Non sempre marcha de acordo cos ideaiscabaleirescos, xa que est posudo pola ira. Tampouco mode-ra os seus sentimentos cando morre o seu amigo PatrocloPose os maiores atributos heroicos: fillo dunha deusa, assas armas son fabricadas polo propio Hefesto, o mis fermoso

Taboa micnica de Pilos

Reconstruccin do palacio de Pilos

Mscara de Agamenn

Rapto de Helena, vaso


6/24

6

dos heroes aqueos e os deuses mis poderosos estn intere-sados no seu destino. un heroe demasiado grande para es-tar encadrado e excede e enriquece os ideais cabaleirescos.

- Patroclo: destcase a sa fidelidade a Aquiles. Assas fazaas no canto XVI son un procedemento indirectopara reflectir a grandeza de Aquiles, con quen o confundenos troianos por levar as sas armas

-Odiseo: Na Iladanon unha primeira figura e pa-rece que ten menos trazos aqueos e aristocrticos cos demais.Non sobresae nel a valenta senn a reflexin o clculo e aastucia e est mellor tratado na Odisea, onde destaca polasa humanidade.

- A intervencin dos deuses antropomrficos na ac-cin dos poemas continua. A sociedade do Olimpo estestructurada sobre o modelo da micnica, co pai Zeus comoautntico pater familiase con vulgares rifas de esposos. Opoeta dispua de cantos picos de tema mitolxico s que

recorre cando necesario e trata os temas con liberdadepotica, ofrecendo variantes dalgn mito.O home homrico non est concibido coa plenitude

racionalista da poca clsica, previo nacemento da filoso-fa. O home non responsable das sas accins, porque obraposudo por forzas superiores e estraas. Hai pasaxes querepresentan as accins humanas motivadas por un deus: odeus da ou quita forza no combate, auxilia s seus favoritos.Os personaxes comprtanse obedecendo os designios divi-nos, como sucede cando Patroclo cae no combate no cantoXVI.

A ILADA (sinopse)

O tema principal da Ilada a clera de Aquiles, no con-texto da Guerra de Troia (Ilin), xa no seu noveno ano.

Agamenn, o soberano supremo dos gregos, ofende sacerdote de Apolo, Crises, por negarse a devolverlle a safilla. Apolo, en represalia, enva a peste o exrcito grego, poloque se ve obrigado a devolver rapaza. Enfrntanse Aquiles eAgamenn e este quita a Aquiles a sa escrava Briseida. Aquilesencolerzase e retrase da loita. Tetis, nai de Aquiles, suplica a

Zeus que desagravie o seu fillo causando unha desfeita entre osgregos. Zeus consinte.De novo no combate, Paris, premido por Hctor, enfrntase

a Menelao nun combate singular e gregos e troianos aceptarn oresultado do do. Cando Paris est a punto de perder, Afrodita lbraoe devlveo leito de Helena. O exrcitos volven a enfrontarse. ver s troianos en apuros, Paris acode cidade para pediroracins e sacrificios. Glauco (tr.) e Diomedes (gr.) enfrntansee, tras recoecer os seus lazos de hospitalidade, intercambianas sas armas. Despedida de Hctor e Andrmaca. Paris e Hctorvolven combate.

Contina o combate. Aquiles persiste na sa retirada, apesares da embaixada que lle enva Agamenn. Os gregos comezan

a retroceder e a sufrir perdas importantes. Hctor disponse aincendiar as naves dos gregos.Patroclo pdelle o seu amigo Aquiles que lle preste as


7/24

7

sas armas e que o deixe ir combate. Aquiles acepta, pero soata que rexeite o inimigo das naves. Patroclo, confundido polostroianos con Aquiles, causa estragos no campo de batalla ataque morto por Hctor.

Loita polo cadver de Patroclo, que conseguen recuperaros gregos.

Aquiles chora a Patroclo e decide vingalo. Tetis encarga a

Hefesto unha nova armadura para o seu fillo.Aquiles reconcilise cos gregos, Briseida lle devolta e saede novo campo de batalla e provoca unha matanza no roEscamandro, que se desborda en protesta por tanta violencia e ponen perigo a vida de Aquiles.

Aquiles dirxese a Troia e persigue a Hctor, que queda-ra fora das murallas. Zeus, despois de sopesar os destinos deambos os dous cede o de Hctor. Coa axuda de Atenea Aquilesda morte a Hctor.

Funerais por Patroclo e xogos atlticos no seu honor. Aquiles,sedento de vinganza arrastra o cadver de Hctor en torno pirafuneraria de Patroclo. Pramo, guiado por Hermes, acode tendaAquiles para suplicarlle que lle devolva o cadver do seu fillo. Aquilesconsinte e concede unha tregua para que os Troianos celebren osfunerais. Canto de Andrmaca, Hcuba e Helena. Funerais deHctor.

CUESTINS

1. Tema e argumento da Ilada.2. Principais trazos da poesa pica3. Estimacin social dos poetas e da poesa en Grecia.4. Importancia da tradicin oral nos poemas homricos.5. Explica a ira de Aquiles do canto I da Ilada.

6. Explica a funcin do botn no cdigo guerreiro.7. Papel de Patroclo na Ilada.8. Caractersticas do heroe homrico (lias principais dasa accin e personalidade)9. Caractersticas do heroe homrico na figura de Hctor.10. Caractersticas do heroe homrico na figura deAquiles.11. Papel dos deuses na Ilada.12. Dilogo de Hctor e Andrmaca: pricipais ideas e ca-ractersticas.13. Enfrontamento Hctor Aquiles: pricipais caractersti-

cas.14. Relacins de amor e amizade na Ilada15. Causas mitolxicas e histricas da guerra de Troia16. Fai unha lista cos epteto mis usuais de Aquiles,Agamenn, Aqueos, Hctor,Apolo, Atenea, Zeus, Hera, omencer, Troia, Naves17. Completa as seguintes ecuacins:taca /Odiseo = Pilos /................Tetis/ Aquiles = Leto/ .................Aquiles/ Plida = Agamenn /............... = Zeus /..................Agamenn/ Criseida = Aquiles /..................Palas /Atenea = Febo / ................Clitemnestra /Agamenn = Hctor/.......................= Hera /..........Pramo / Troia = Agamenn /..............Aqueos/Arxivos = Troianos / ................


8/24

8

19. Explica as escenas das pxinas 4, 5 e 6 e di a que cantopertencen.20. Completa no seguinte mapa o nome dos reis ou b a s i l e i =jde cada reino. Sinala cun crculo o reino do a )/na c ou sobera-no.

18. Completa a seguinte tboa con estes personaxes, ecolcaos na cadro que corresponda coas sas caractersticas.Ten en conta que os nomes propios rematados en idasignifican Fillo de... (Ex: Crnida, fillo de Cronos)

Bandos GREGOS (Europeo) TROIANOS (Asiticos)Outros

nomes

Helenos, Aqueos, Arxivos, Dnaos,

Micnicos

Drdanos, Frixios

Deusespartidarios

Atenea, Hera Afrodita, Apolo

Heroes Sobrenomes/caracterst.

Heroes Sobrenomes/caracterist.

Agamenn Pramo

Menelao Hcuba

Helena Hctor

Aquiles Andrmaca

Criseida Astianacte

Briseida Paris (Alexandre)

Patroclo Helena

Nstor Sarpedn

Diomedes Glauco

Calcante Defobo

Ulises Crises

(O gran) Aiax Criseida

Teucro PolidamanteAiax

HEROES/PERSONAXE

S

Idomeneo


9/24


10/24

10

por . Destacan Arquloco, Semnides e Hiponacte.- Poesa mlica (< me/l o j : msica, poesa lrica). Canta amor, vio e s mulleres... Otipos de verso son variados. Desenvlvese principalmente en Lesbos, destacando Safo,Alceo e Anacreonte.

- Lrica coral, cantada por un coro. O poeta expresa o sentir colectivo en himnos, cantos deguerra, loanza aos atletas triunfadores...executados en festas pblicas das poleis. En dialec-to dorio, destacan Pndaro, Alcmn, bico e Baqulides.

O IAMBO: ARQULOCO DE PAROS

Arquloco viviu arredor do 650 a. C.. Fillobastardo dunha familia nobre, tivo que emigrar egaar a vida como soldado mercenario, intervindoen guerras contra os tracios (os parios tentabancolonizar Tasos). Na sa poesa descrbenos a du-reza da guerra, as traizns, brlase do seuexrcito e de si mesmo cando abandona o escudopara salvar a vida: pero salvei a mia vida, qume importa aquel escudo?, a anttese do heroehomrico.

Arquloco amsase irrespectuoso cos principios tradicionais e rexeita a hipocrisa ecorrupcin da sa pocaNingn cidadn venerable e ilustre cando est morto.

No amoroso Arquloco foi desgraciado, xa que un tal Licambes negoulle o matrimoniocoa sa filla Neobula. Os ataques a Licambes convertronse nun tema na sa poesa e foronata tal punto despiadados, que pai e filla aforcronse pola vergoa producida. A pesar disto,Arquloco tamn se nos amosa coma un poeta apaixonado e tenro: un ansia tal de amorenredou o corazn e derramou nos ollos unha espesa nboa, roubndome do peito docessentimentos.

Aparece nos seu poemas o tema da fugacidade da vida: Xa non tes en flor a ta suavepel...

A MLICA: ALCEO E SAFO

Considerada como a lrica mondica en esencia, polo seu ton intimista na descricin dapaixn e afecto. unha poesa refinada, de gusto aristocrti-co, que valora a sinxeleza sen artificios. unha poesa indivi-dual e persoal, executada en banquetes privados ou grupospechados, xeralmente de elite.

ALCEO DE MITILENE

O seu floruit en torno o 600 a. C. Pertenca a unha familiaaristocrtica de Mitilene e participou nas loitas das familiasnobres polo poder. Foi desterrado das veces e viviu entrega-do loita poltica. Na sa poesa reflicte ataques violentos sseus inimigos polticos, como Ptaco; os sufrimentos dodesterro e, no medio de loitas civs, compara o estado a unhanave en perigo: Desconcrtame a revolta dos ventos. De aquchega rodando unha onda e por al outra, e ns, arrastrados

no medio, vmonos na nosa negra nave...Pero entre loita e loita Alceo entrgase os praceres do

banquete e goce do amor: Baa as costelas en vio, que xaAlceo e Safo, vaso

Falanxe de hoplitas


11/24

11

volve a estrela... e invtanos a aproveitar o momento (carpe diem) ...Mentres sexamosnovos, mis que nunca importa agora gozar de todo aquilo que un deus poida ofrecernos.

SAFO DE LESBOS

Naceu e viviu na illa de Lesbos cara o 600a. C. Foi contempornea do poeta Alceo e pareceque entre ambos houbo unha certa relacin, xaque Alceo refrese a ela: Safo, coroada de viole-tas, sacra, de sorriso de mel.

A sa pertenza aristocracia da illaposibilitoulle unha educacin esmerada e un gustopolo refinamento e a beleza, e o desprezo polamuller rstica. Parece ser que enviuvou cedo e queviva coa sa filla e os seus irmns.

Tal vez por motivos econmicos, dirixiu uncrculo de rapazas s que instrua na msica, napoesa e no culto de Afrodita, para ela a deusamis importante.

Nos seus poemas atopamos temas familia-res (sa filla Cleis, os seus irmns...): Teo unhafermosa nena, que pode compararse s flores deouro, mia querida Cleis.... Abondan tamn as re-ferencias crculo de rapazas que acuda a sa casa, falando das sas experiencias, dabeleza, do amor, das unins cos mozos...Estas mulleres, das que coecemos nomes como Atis,Anactoria, Gngula... son fermosas, provocan o amor: Parece un deus ese home/que se sentafronte a ti escoitndote moi preto/mentres falas docemente e ris cun xeito encantador./Mais a min o corazn bteme no peito sen parar.. .

Pero tamn provocan os celos, a nostalxia: Fxoseteodioso, Atis,/ preocuparte por min, e voas caraAndrmeda.

Safo evoca amor como forzatranscendental, sobria, pero chea de vigor e capazde crear un clima potico a travs da expresin es-pontnea dos seus sentimentos:

Arrstrame, outra vez, Eros o que desmaia osmembros,doce animal amargo que repta irresistible.

Safo escribiu no seu dialecto local, o lesbio, pertencente o grupo eolio. A perfeccinda sa linguaxe fixo que algns dos seus textos nos chegasen a travs dos gramticos comoexemplo dese dialecto. Cultivou metros variados, creando a estrofa sfica.

CUESTINS1. Temas e caractersticas bsicas da lrica grega2. Tipos ou subxneros de poesa lrica grega.3. Diferencias entre pica e lrica4. Temas e caractersticas principais na poesa de Arquloco.5. Xnero cultivado principalmente por Arquloco.6. Compara o concepto de guerreiro en Homero e Arquloco

7. Temas e caractersticas principais na poesa de Alceo.8. Ambiente e contexto no que se produce a poesa de Alceo9. Temas e caractersticas principais na poesa de Safo.10. Ambiente e contexto no que se produce a poesa de Safo.

Safo, fresco de Pompeia


12/24

12

- 490-479 a. C. Guerras Mdi-cas: Os gregos,capitanedos por Atenas,vencen s persas (Bata-llas de Maratn,Termpilas, Salamina,Platea...) e consiguenfrear a expasin do Im-perio Persa cara occi-

dente. Atenas asume oliderazgo de Grecia.- 477 a. C. Confederacin Dlica:

alianza militar para con-trolar o perigo persaliderada polosatenienses, con base nailla de Delos Talasocracia ateniense

- 462 a. C. Reformas democr-ticas de Pericles yEfialtes que aumentancompetencias daasemblea (ejkklhsiva).

- 443- 429 a. C. Sculo dePericles. Florecementocultural, remodelacinda Acrpole. Democra-cia ateniense

- 431-404 a. C. Guerra doPeloponeso. Esparta ven-ce a Atenas (ver px. 17 )

- 404 a. C. Tirana dos Trinta:goberno oligrquicoproespartano. Rxime de

terror.- 403 a. C. Restablecementoda democracia en Atenas.Crises econmicas e sociais.

3. O TEATRO

A representacin teatral un acto:- Relixioso: forma parte do culto a Dioniso e nel tena a

sa orixe. As sas festas anuais eran no mes de xaneiro asLeneas, e no mes de marzo as Grandes Dionisias.

- Social: un espectculo popular, de goce do ocio deforma colectiva. Implica a participacin do espectador, a sareflexin sobre problemas humanos e temas polticos.

A representacin teatral est organizada polapovliwou Estado en forma de concurso, cun premio para o mellorpoeta trxico e outro para o mellor poeta cmico.

Os cidadns ricos costeaban as representacins copago de impostos e reciban honores se a obra era premiada.Estes patrocinadores denominbanse coregos(corhgoiv).

ELEMENTOS ESCENOGRFICOS

Tdolos compoentes da obra teatral levaban msca-ra e disfrace.

- Na traxedia: vestiduras solemnes e luxosas, msca-ras de expresin trxica e o coturno, un calzado demadeira con sola bastante grosa. Este calzado especialaumentaba a altura dos actores conferndolles unha eleva-cin moral.

- Na comedia: disfraces de animais, mulleres e gro-tescos en xeral e mscaras cmicas.

En cada representacin teatral intervian:- actores: ata un mximo de tres, polo que cada un

deba representar varios papeis. Os actores eran semprehomes e desempeaban papeis femininos cando era necesa-rio. s veces podan intervir nenos e personaxes mudos, quenon eran actores profesionais. Os actores recitaban e canta-ban na escena.

- O coro: era fundamental na traxedia. Faca a fun-cin dun personaxe mis que dialogaba cos actores sobre oque estaba acontecendo. Os seu compoentes denominbansecoreutas; e estaban dirixidos polo corifeo, que quen toma apalabracando haba que recitar. O coro cantaba e danzabana orquestra.

OS XNEROS TEATRAIS

A traxedia trata temas heroicos ou lendarios, dicir,mitolxicos. Estes temas agrpanse en ciclos: o ciclo troiano,ciclo tebano... O tratamento solemne e a linguaxe maxestosa.Os protagonistas son heroes ou heronas da mitoloxa.

Na traxedia grega exprsase claramente o sentimentotrxico da vida: cntrase no dolor humano.

Todo xira en torno heroe trxico. O heroe unpersonaxe que, a pesares de ser moralmente superior s

demais, non pode evitar cometer unha falta (u{briw) que alteraa orde moral establecida ou aceptada pola sociedade. Odestino ou ajnagkhv (lito inevitable), que esta por riba de

Teatro de Epidauro


13/24

13

deuses e humanos, equilibrar de novo a balanza. O heroepasa por unha situacin de angustia que compartida polopblico, espertando nel paixn e compaixn. final o heroeacepta o destino e a xustiza divina que o liberan da saangustia.

A funcin da traxedia era a de formar o pobo, darlleunha leccin de temperanza e moderacin. O pblico nasrepresentacins liberaba as sas paixns, producndose nelunha liberacin ou kavqarsiw.

A comedia trata temas de ficcin que nun principiocntranse nos problemas da polis(comedia poltica) e despoisen temas da vida coti (comedia nova). O tratamento desenfadado e a linguaxe popular, prxima fala do pobo.Os personaxes son xentes sinxelas da polis ou ben deusesridiculizados e/ou animais,

A comediapersegua fins semellantes s da traxedia:liberar home das sas angustias e opresins. O heroe cmico

por medios fantsticos consegue liberar a Atenas dos seusmales: a guerra, os malos gobernantes, as incomodidades, osmalos poetas... chegando a un estado de felicidade.

A TRAXEDIA: SFOCLES (496-406 a. C.)

representante da poca de Pericles. De familia nobre,desempeou importantes cargos pblicos e militares, sndollealgns concedidos polo seu prestixio. Gozaba dunha grande

popularidade e admiracin do pobo ateniense.O seu interese en asuntos polticos reflctese nas sastraxedias: Antgona e Edipo Rei. Colaborou coa polticademocrtica de Pericles, que buscaba:- Favorecer as clases populares, pero manter a concordiacoas clases altas.- Compatibilizar a racionalidade coa tradicin relixiosa.- Compatibilizar a liberdade co respecto lei.

Era demcrata conservador, tema a expansin dopoder do Estado ata converterse nun tirano. Para el, antesque as leis do Estado estaban as leis non escritas ou naturais,que son as defendidas polos deuses.

- Obras: Antgona, Aiax, Edipo Rei, Traquinias, Electra,Filoctetese Edipo en Colono.

O tema central das sas obras son os sufrimentos,miserias e grandezas do heroe.

O heroe trxico de Sfocles un ser superior, dotadode virtude ou ajrethv. Arrscase a todo, ten un exceso deconfianza en si mesmo e cae na sa propia arrogancia,cometendo as unha falta ouu{briw contra os deuses por crersecase como eles e por isto castigado.

A vontade divina debe ser respectada sempre, pero

s veces obedecela non libra home de desgracias. Ex:Antgona castigada por obedecer s leis divinas antes queas humanas: desafa s autoridades da polis e enterra

Actores, fresco Pompeia

Sfocles


14/24


15/24

15

e Pluto. (2 etapa: busca a evasin e propn situacins esolucins utpicas

Teatro de Dionisos, Atenas

A Asemblea de Mulleres

A Asemblea de Mulleres presentouse a concurso no392 a. C. A situacin poltica en Atenas era a seguinte:

- 404 a. C.: A Guerra do Peloponeso finaliza coa derrotade Atenas ante Esparta. Atenas rndese baixo durascondicins: entregar a flota a Esparta, demoler osmuros longos e aceptar o goberno oligrquico imposto por Esparta, a Tirana dosTrinta, que somete cidade a un rxime de terror e persecucin dos demcratas.- 403 a. C. Trasbulo, mando dos demcratas, consegue restablecer a democracia enAtenas e facer fuxir s Trinta.- 395 a. C. Atenas alase con Tebas, Argos e Corinto, enemigas de Esparta, paraintentar acabar coa sa hexemona, pero sonderrotadas por Esparta en Coronea.

Esta situacin desastrosa infunde o desnimo no poboateniense e fai que os cidadns se desentendan dos asuntospblicos e non tean interese en participar na vida poltica.Este desinterese chega ata tal punto, que as autoridadesestablecen un soldo para fomentar que os cidadns asistan aasemblea. As guerras fundiron a ambos bandos nunha criseeconmica e romperon o precario equilibrio social,acentundose a pobreza nas clase baixas, campesios eartesns. Os ricos precupbanse mis de obter maioresriquezas e privilexios, despreocupndose da actividadepoltica. Xorden novos ricos procedentes de actividades pouco nobres, como os sicofantes,

delatores profesionais que promovan xuzos e combraba unha porcentaxe da multa impostaaos acusados. A Asamblea e a Heliea (tribunalpopular composto por 6.000 cidadns) debanpreocupar por encher as sas arcas e para poderpagar os slarios dos xuces e os funcionarios doestado, polo que se facan confiscacinsinxustas. Neste clima de decadencia social epoltica represntase esta obra de Aristfanes.

Nesta comedia plantxase unha solucinpara salvar cidade e Aristfanes recorre denovo utopa: entregar poder s mulleres, xaque esta a nica novidade que faltaba porexperimentar na poltica ateniense. As mulleres,vestidas coas roupas dos seus maridos, clansena asemblea e conseguen levar a cabo o seu plan:depositar o poder nas mans das mulleres queinstauran un rxime de comunismo total de bense persoas. A artfice do plan Praxgora, aprotagonista da obra cun nome parlante que xainforma espectador sobre as sas capacidades: Prax-avgora a que acta na gora.

Polo seu tema As Asamblestas unha comedia poltica, xa que trata un problema daplis, cuestinase o sistema de goberno da cidade. Pero sobre todo unha comedia utpicaxa que a solucin que se propn sera impensable para a cidade de Atenas, posto que destruira

os seus sinais de identadade: o dirixismo das mulleres acabara coas asembleas, esencia dorxime democrtico, e a colectivizacin de bens acabara co sistema xudicial, xa que nonhabera posibilidade de pleitos. A utopa , por tanto, un tema cmico mis que un recurso.

Pnix, Lugar de reunin daAsemblea

Representacin das Asamblestas noTeatro naciona de Atenas, 1956


16/24

16

De Edipo de Tebashaciendo memoriaos cuento la historiacon penas y glorias,de Edipo de Tebas.

Le dijo el orculo,Edipo tu vidase pone movidasers parricida,le dijo el orculo.

Segua diciendo

si bien yo detestohablarte de esto,se viene, se viene un incesto,segua diciendo.Sabiendo tal cosa,su padre el rey Layoveloz como un rayole dijo a un lacayo,sabiendo tal cosa.Te irs con mi hijono quiero que crezcahaz tu que perezcacomo te parezca,te irs con mi hijo.Cumplida la orden,el muy desdichadocon los pies atadosquedose, quedose colgado,cumplida la orden.Edipo salvosey a Layo matolo,

pelendolo el soloal cielo enviolo,Edipo salvose.

Epopeya de Edipo de Tebas(cantar bastante de gesta)

Les Luthiers

CUESTINS

1. Diferencias entre comedia e traxedia.2. Principais caractersticas do heroe trxico

EDIPO REIDE SFOCLES

1. Tema central de Edipo Rei2. Resumir a argumento da obra en poucas lias3. Trazos do heroe trxico en Edipo Rei4. Desenvolvemento do mito de Edipo5. Irona trxica en Sfocles con exemplos en Edipo Rei6. Lias bsicas do mito de Edipo e o seu significadotrxico7. Personaxes de Edipo Rei

8. A intervencin do sacerdote fai as veces de prlogo. Indi-ca cal a situacin da cidade de Tebas.9. Que imaxe teen de Edipo os seus concidadns?10. Cal a actitude de Edipo ante os problemas da cidade?Que medidas adopta para salvala?11. Cal a proclama de Edipo?. Sinala un exemplo de ironatrxica.12. Agn Edipo- Tiresias:

- Por que Tiresias se nega a contestar a Edipo?- Que acusacin formula o rei contra o adivio?

- correcta a actitude de Edipo?- Con que profeca resposta o augur?13. A cegueira un leitmotiv ou motivo constante na obra.Recolle a lo menos das citas do texto que se refiran a ela.

Estilo de Aristfanes

A linguaxe de Aristfanes a lingua viva do pobo:directa, pero moi rica e imaxinativa. Recurre constantementes xogos de palabras, equvoco, dobre sentido e creatermos novos (como como o prato ficticio que se ofrece aofinal da obra, con 171 letras). Gstalle parodiar a traxedia,utilizando o tono trxico para asuntos cmicos, e sorprenderao espectador con frases finais non esperadas.

En Lisstrata e a A Asemblea de Mulleresrecurre atpicos como a loita de sexos, o mundo do revs, as mulleresfacendo de homes e viceversa, temas escatolxicos e escenaserticas hilarantes. Son frecuentes as escenas tpicas ondese poen de manifesto os defectos de ambos sexos: homesintiles e miasxoias, mulleres borrachas e obsesiondas polosexo...etc.

O seu humor basease na parodia, na stira e ataquecontra os novos movementos intelectuais (os sofistas) e os

homes destacados no campo da poltica e da cultura (Clen,Pericles, Eurpides...). As sas comedias son unha importantefonte para coece-lo ambiente ateniense do s. V. a. C.

Critica a tdalas clases sociais, pero escolle comoprotagonistas da sas obras s personaxes do pobo chan quequeren vivir tranquilos e sen guerras.


17/24

17

Semanas mas tarde,a Tebas avanzaresolver alcanzacierta adivinanza,semanas mas tarde.La Esfinge de Tebas,

al ser derrotada,se ofusca, se enfaday se hace, y se hace pomada,la Esfinge de Tebas.Y sin darse cuentacasado el estcon quien saben yasu propia mam,y sin darse cuenta.De sus propios hijos

hay larga secuelay aunque esto le duelaYocasta es abuela,de sus propios hijos.Edipo al saberloen una entrevistacon su analistase quita, se quita la vista,Edipo al saberlo.Al ver a una esfingeplanteando un dilema,huid del problemacambiando de tema,al ver a una esfinge.Madres amantes,tomad precaucionescon las efusionesde hijos varones,madres amantes.Por no repetirla historia nefasta

de Edipo y Yocastalo dicho, lo dicho ya basta,por no repetir.

14. Argumentos que usa Creonte contra as acusacins que llefai Edipo.15. correcta a actitude de Edipo con Creonte?16. Dilogo Edipo- Iocasta:

- Que orculo ameazaba a casa de Laio?- Como o interpreta a raa?- Que efecto producen as sas palabras en Edipo? .- Segundo s explicacins de Iocasta, explica aetimoloxa de Edipo provn de oijdevw: inchar +pouvw,

podovw: pe17. Que noticias trae o mensaxeiro e que dobre efecto pro-ducen no rei?18. Porque Iocasta lle impide a Edipo continuar coas sasindagacins?19. Que datos aporta o servo pastor para a solucin defini-tiva do conflicto?20. Comenta a opinin do coro sobre a felicidade humana.21. Cal a funcin do relato do segundo mensaxeiro?

22. Que simboliza a visin e a cegueira na obra?23. Que significa o complexo de Edipo?. Parceche apro-piada esta expresin de Freud?24. Que importancia teen os orculos e o destino nestedrama? Pdese evitar a traxedia?

AS ASAMBLESTASDE ARISTFANES

1. Tema e argumneto das Asamblestasde Aristfanes.2. Personaxes das Asamblestas: tpicos masculinos efemininos.

3. A utopa na obra de Aristfanes.4. O tpico do mundo ao revs nas Asamblestas5. Por que as Asamblestaspode considerse unha comediapoltica?6. Stira e denuncia social na obra de Aristfanes: clasepoltica, sicofantes...7. Stira e denuncia do sistemapoltico: situacin poltica e actitudedos cidadns8. Situacin da muller na AntigaGrecia: dereitos polticos, vidadomstica.9. Funcins da asemblea (ejkklhsiva) erequistos dos seus membros.10. Explica o nome parlante dePraxgora, atendendo sa etimoloxa11. Argumentos de Praxgora a favordo goberno de mulleres12. Explica o plan de Praxgora paraconseguir un bo goberno na polis, prose contras.13. Quen eran os sicofantes? Alusinsna obra.

14. Busca exemplos dos recursos:tpicos dos sexos, escenas erticas,temas escatolxicos.


18/24

18

4. A PROSA

As primeiras manifestacins literarias gregas, igualque nas outras culturas, aparecen en verso. Non s os poetas,senn tamn os filsofos expuan o seu pensamento en formapotica. A prosa nace co desenvolvemento dunha mentalidade

racionalista, que intenta despoxar as lendas herdadas dosdevanceiros dos elementos fabulosos ata chegar a un ncleoverdadeiro. Xunto coa fsica e a filosofa, que intentan expli-car racionalmente o mundo, xurde a historia, que intenta ex-plicar feitos xeogrficos, histricos e tnicos pola va emp-rica e da investigacin. Para estes novos xneros literarios aforma mis adecuada a prosa, pois capaz de organizarseen formas lxicas, non repetitiva como a poesa e un ins-trumento mis fro da razn fronte carcter emocional dapoesa.

A HISTORIOGRAFA igual que a filosofa e a ciencia, as orixes da

historiografa estn en Xonia no sculo VI a. C.O termoi{storiva(< oi\da saber, por ter visto); significanarracin do que seveu e por tanto cocese. As o seu obxecto ven sendo na-rrar as experiencias e sucesos vividos ou indagados polo pro-pio autor. Este concepto primitivo foi evolucionando atachegar a Tucdides.

XENOFONTE (430-354 a. C.)

Aristcrata ateniense, discpulode Scrates, admirador de Esparta, eque axudou a Ciro o Novo no seu intentode arrebatrlle-lo trono seu irmnArtaxerxes. A sa colaboracin cosespartanos en contra da sa patriaocasionoulle o desterro. Oslacedemonios compensrono

regalndolle unha vila en Escilunte(Olimpia), onde redactou a maior partedas sas obras.

Obra- Obras filosficas: Memorables, Apoloxa de Scrates

e Banquete, de influencia socrtica. Pdese inclur neste gru-po o Econmico, porque un dos seus interlocutores Scrates;pero polo tema que trata, a administracin domstica, pdeseencadrar dentro das obras tcnicas.

- Obras tcnicas: Constitucin de Esparta, de carc-ter poltico; sobre a equitacin: Hiprquico, Sobre a equita-cin; sobre a caza: Cinextico; sobre poltica e economa: Asrendas.

-S. IX-V a. C. Esparta (capi-tal de Lacedemonia ouLaconia):. estado militar cunrxime oligrquico.- 900 a. C fndase pola unin

de aldeas rurais,seguindo a constitu-cin dictada polo mti-co Licurgo. Osprincipais rganos degoberno son:

Diarqua: dous reis de distin-tas dinastas conpoucos poderes.

foros (e[foroi): cinco funcio-narios de maior poderque dirixan a poltica

exterior, o exrcito eos rganos degoberno.

Xerusa (gerousiva): consellode 28 ancins quexunto cos dous reiscooperan cos foros.

Apella (ajpellav): asamblea decidadns (espartiatas)maiores de idade quepoda vetar aspropostas da xerusa e

os foros, pero nonten capacidad de de-cisin.

- s. VIII-VII a. C. expndeseconquistando e sometendo aosseus vecios do Peloponeso:Mesenia, Argos e Arcadia.- 550 a. C. Fndase a liga doPeloponeso: os estados doPeloponeso quedan obrigadsoa prestar axuda militar aEsparta- 443- 429 a. C. Sculo de

Pericles. Florecementocultural, remodelacinda Acrpole. Democra-cia ateniense, ospricipais rganos degoberno son:

Boul (boulhv): Consello forma-do por 500 membroselixidos por sorteo deentre asemeblea por unano. Deliberan sobre osasuntos xerais que de-

cidir a asemblea, pre-paran as leis eaconsellan ekklesa.


19/24

19

- Obras histricas:

As Helnicas a sa principal obra histrica. Dividida en setelibros nrranos a historia de Grecia dende o ano 411 362a.C.. Contina o relato de Tucdides ata chegar o fin dahexemona tebana. O ser a continuacin da obra de Tucdides,sufriu menoscabo na sa apreciacin literaria; sen embargovalranse nela o bo coecemento das cuestins militares, aboa caracterizacin dos personaxes principais, eficazdescricin de escenas illadas e a sinxeleza de linguaxe.

A Anbase unha especie de diario militar que nos relata afracasada expedicin de axuda a Ciro o Novo, aspirante trono persa. Xenofonte trabara amizade con este prncipepersa e senta admiracin por el, afirmando que era o homemis apto para reinar e o ms digno de gobernar entre ospersas que sucederon a Ciro o Vello e engada xuzgo queningun foi amado por mis personas nin entre os gregos ninentre os brbaros.

Ekklesa (ejkklhsiva): Asembleaformada por tdoloscidadns (varnsmaiores de 21 anos, li-bres e fillos de pai e naiateniense) que vota eaproba leis, declara a

paz ou a guerra e de-creta desterros (ostra-cismo).

Maxistrados: Dez arcontes(ajrcontew) elixidos porsorteo executaban asdecisins da asemblea.Dez estrategos(strathgoi/) elixidos porvotacin dirixana pol-tica interior e exterior.- 431- 404 a. C. Gue-rra do Peloponeso:Atenas e Espartaenfrntanse polasseguintes causas:- Oposicin dos seus

reximes polti-co-econmicos.

- Presin sobre Espartade cidades comerciasque non formaban par-te da Liga Dlica, comoCorinto e Megara.- Rivalidade entre Ate-

nas e Espartapola hexemonade Grecia.

- Desexo de Esparta defrear a expan-sin de Atenas.

- Liberacin dos esta-dos sometidosao poderateniense

- 431-421 Guerra A r q u i d m i c a ,

comezada polo reiespartano Arquidamo.Victorias igualadas:Atenienses por mar,espartanos por terra.

- 429 Peste de Atenas: morrePericles.

- 421 Paz de Nicias: tratado por50 anos.

- 415 Expedicin a Sicilia: obelicista Alcibadesconsegue permiso daAsemblea para axudara colonias ateniensescontra Siracusa.Alcibades, desterrado


20/24

20

A obra quizais foi escrita para xustificar a sa labor comoestratego, polo que en moitos momentos pode faltar aobxectividade. Destaca, sobre todo, pola sa descricinxeogrfica e etnogrfica.

A Ciropedia unha historia novelada

da vida de Ciro o Vello, creador do ImperioPersa. Trata os feitos histricos con gran-de liberdade e abundan os discursos de ca-rcter moralizante. Para a descripcin deCiro o Vello, Xenofonte basse napersonalidade de Ciro o Novo.

O Hiernconsiste nas conversacinsdo poeta Simnides co tirano Hiern acer-ca da tirana.

O Agesilao un eloxio do reiespartano Agesilao.

Xenofonte destaca mis como narrador que coma cr-tico. Se como filsofo Xenofonte un pensador superficial,que non resiste a mis mnima comparacin con Platn, comohistoriador est tamn moi lonxe do rigor de Tucdides.Xenofonte un historiador parcial que non oculta a sa sim-pata por Esparta, carece do rigor de Tucdides encararsecos feitos histricos, non chega as causas profundas destesfeitos, chegando a explicacins non racionais como a cleradivina ou vinganza dos deuses. un escritor ameno, pero poucoprofundo.

Tucdides (460-396? a. C.) explica aHistoria partindo do home e das cir-cunstancias que o rodean, dende un pun-to de vista racional que excle a in-

fluencia divina e as explicacinsrelixiosas. Quere facer unha obraimperecedoira: nas sas propias pala-bras, ktmaktmaktmaktmaktma ejejejejejwwwww aijeiaijeiaijeiaijeiaijeiv,,,,, posesin parasempre. Para conseguilo non s des-

cribe feitos concretos e particulares senn que analizae relaciona as diferentes situacins histricas, conclundoque a natureza humana,tototototo\\\\\ ajnqrwvpinonajnqrwvpinonajnqrwvpinonajnqrwvpinonajnqrwvpinon, sempre aspira poder e proveito particular. Esta constante docomportamento humano fai que a Historia, sempre fiel realidade, ensine non s cousas do pasado, senn

tamn do futuro (estructura cclica da Historia). Ve-mos en Tucdides un claro antecedente do materialismohistrico.

por acusacin desacrilexio, abandoa aexpedicin e refxiaseen Esparta. Esparta acu-de en axuda de Siracusa.Fracasa a expedicin.

- 413 reandase a guerra.

Esparta pide axuda aPersia e equipa a saflota. Na batalla deDecelia Esparta cerca aAtenas por terra.

- 411 Triunfo da oligarqua enAtenas: Consello (boul)de 400 membros eAsemblea (ekklesa) de5.000 membros. Suble-vacin do exrcito e pro-clamacin de Alcibadescomo xefe supremo.

- 406 Batalla das Arxinusas:anque vence Atenas, osxenerais son condena-dos por non socorrer snafragos.

- 405 Batalla de Egosptamos:derrota definitiva deAtenas.

- 404 Atenas derriba os muroslongos e entrega a saflota. Tirana dosTrinta: rxime de terror

cun goberno oligrquicoproespartano.- 403 restablecemento da de-mocracia en Atenas- 401 a. C. Batalla de Cunaxa:

morre o prncipe persaCiro o Novo, en rebelincontra o seu irmnArtaxerxes. Retiradadas tropas mercenariasgregas (anbasis) baixoo mando de Xenofonte.

Relevo de Ciro oGrande,

Pasagarda


21/24


22/24

22

tiranos, deban preitear para recuperar as sas propiedades. A meta da retrica facer mis forte o argumento mis dbil, dotar de forza persuasiva a un discurso,anque sostea teses e puntos de vista insostibles.

Os sofistas centran a sa investigacin no home co fin de formar dirixentespolticos. Pensan que a virtude (ajrethv) pdese adquirir, non innata. Defenden orelativismo: o home a medida de todas as cousas (oj a[nqrwpow pavvtwn crhmavtwn mevtron

ejstiv). Destacan Protgoras e Gorxias.

- SCRATES (470-399 a.C.):Non deixou nada escrito e coecemos a sa filosofa por medio da comedia tica, Xenofonte,Aristteles e, sobre todo, polo seu discpulo Platn. Seguindo o mandato dlfico gnwqiseautovn (cocete a ti mesmo), tentaba por medio dun interrogatorio que o seu interlocu-tor recoecese a sa propia ignorancia e as puidese coecer o Ben ou Verdade, fundamen-to de todas as demais virtudes.

Parta duns principios elementais: obedecer s leis do estado (povliw) e servilo coascualidades de cada un, xa que so se pode conseguir a felicidade en consonancia co ben dacomunidade.

Pola sa forma de actuar atraeu o odio dos seus concidadns, que promoveron unproceso contra el acusndoo de impiedade por non crer nos deuses da cidade, introducirdeuses novos e perverter xuventude. Foi condenado a beber a cicuta.

- PLATN (427-347 a. C.):

De familia aristocrtica, nace nun momento de crise e desintegracinsocial de Atenas. Tivo unha educacin esmerada e coeceu a Scratesdende moi novo. Viaxou a Mgara, Sicilia, Exipto...Trabou amizade conDin, parente de Dionisio I, tirano de Siracusa, a quen converteu filoso-fa. Non tivo a mesma fortuna co seu sucesor, Dionisio II, polo que fraca-sa no seu intento de levar a Sicilia a Repblica Idealque describe na saobra. De regreso a Atenas fundou unha escola, a Academia, e puxo porescrito a sa doutrina. Pero, herdeiro dunha tradicin que consideraba alingua escrita pouco importante e simple colaboradora do acto da comuni-cacin, abandona a forma de expresin dos presocrticos -poemas, sen-

tencias e discursos- e adopta o dilogo como forma de expresin. No dilogo agrupa unhagalera de personaxes da sa poca: Scrates, Critn, Alcibades, Hipias, Protgoras...e atravs dos seus discursos e contradiccins expn as sas ideas filosficas.

O dilogo platnico ten unha forma similar do drama, pero organzase en torno afigura dun narrador que presenta a escenografa e os personaxes. Ex: no FednEqucratesfai o papel de narrador, que nos describe a prisin de Scrates, os personaxes que estiveronpresentes e que falou o mestre. As intervencins teen formas e extensins moi variadas e

poden ser directas ou indirectas, cando son referidas polo narrador.A lingua de Platn e unha mestura de culta e popular, con elementos da poesa e daprosa, moi achegada dos poetas cmicos, que era a lingua do pobo ateniense.

ObraConservamos a obra completa de Platn: a Apoloxa de Scrates, 41 dilogos, 13 Cartas, e asDefinicins. Tradicionalmente, os dilogos divdense en etapas:

- Dilogos socrticos: Caracterzanse pola sa irona e interese polo humano. Utiliza unestilo directo nun dilogo entre Scrates o interlocutor que da nome dilogo. In, HipiasMenor, Protgoras, Laques, Lisis, Crmides, Eutifrn, Apoloxa, Critn.- Dilogos de transicin: Influencia dos rfico -pitagricos. Gorxias, Eutidemo, Crtilo,

Menn.- Dilogos de madurez: emprega unha forma mis narrativa. Fednsobre a inmortalidadeda alma, Fedrosobre a beleza, Banquetesobre o amor, Repblicasobe o estado.- Dilogos de vellez: Achgase realidade emprica. Teeteto, Sofista, Timeo, Parmnides,Poltico, Filebo, Critias, Leis.


23/24

23

Pensamento

Teora das ideas: a verdade atpase fora do mundo dos senti-dos, nun mundo intelixible e inmaterial constitudo polas Ideas.O mundo que percibimos polos sentidos s un reflexo destasIdeas, que son inmortais e inmutables. O home que consiga nestemundo contemplar as Ideas est en posesin da verdade. A dia-lctica o proceso que usa o home para chegar coecementodo mundo intelixible (Ideas) a partir do mundo real. Ilustra estateora co mito da caverna.

Poltica: Platn desconfa dunha democracia que condena seu mestre Scrates, exemplo de vidaxusta. Considera que o home un ser social, que s alcanza a sa perfeccin na vida comunitariada cidade. A sa Repblica ideal est composta por tres clases sociais: os filsofos, clase gober-nante caracterizada pola sa sabedora; os guerreiros, caracterizados pola fortaleza, velan polaorde e a defensa; e os artesns, o pobo chan traballador caracterizados pola temperanza.

Educacin: Platn contina a idea socrtica de que o obrar mal consecuencia da ignorancia. Aeducacin do home e, en concreto a do gobernante, o nico camio para alcanzar esa sociedadexusta. Esta educacin debe ser estricta e destinada a formar unha lite intelectual e correra acargo da polis. Para conseguir a armona e xustiza da cidade platnica o individuo debe ser educa-do dende neno na Msica e na Ximnasia para a formacin da alma e completarse cos saberesexactos, como a Aritmtica, a Xeometra e Astronoma. Ten especial relevo, sobre todo naformacin dos polticos, a Dialctica, mtodo para chegar verdade por medio de preguntas erespostas na anlise dunha hiptese. Rexeita a Retrica, ou a arte de persuasin pola palabra, xaque critica o relativismo propio dos sofistas.

Pensa que a virtude ou ajrethv pdese ensinar e aprender, materia de coecemento supe-rior mera opinin. Pero o verdadeiro coecemento, o das ideas, est reservado a unha minora,que ser a lite intectual destinada ao goberno da polis. Platn proscribe as artes, coma a poesa

lrica e pica, a traxedia e a comedia; xa que as estima perigosas para a comunidade, xa queperxudican a educacin do home e o seu comportamento. Platn un dos modelos das sociedadescerradas e totalitairas da tradicin poltica occidental.

CUESTINS

1. Principais obras de Xenofonte e caractersticas do autor.2. Argumento da Anbase3. Cales foron as bases da hexemona ateniense?4. A Atenas do s. V a. C.: lias principais da sa poltica5. Causa, bandos belixerantes, marco cronolxico e desenlace da Guerra do Peloponeso.6. De que guerra protagonizada por Atenas se ocupa Xenofonte?

7. O conflicto entre Esparta e Atenas.8. Quen era Alcibades?9. En que guerra participou Alcibades e que desenlace tivo esa guerra?10. Que relacin tivo Xenofonte con Scrates e en que obras fala de esa relacin?11. O rei Ciro na obra de Xenofonte.12. Episodios principais na relacin entre gregos e persas.13. Define brevemente cales eran as funcins daejkklhsiva ouasemblea e a boulhv ou consello atenienses.14. Proceso de Scrates: causas e desenlace.15. Biografa e escritos de Platn16. Trazos fundamentais do pensamento de Platn.17. Principios bsicos do ideario tico e poltico de Platn

18. Lias principais da biografa de Platn en relacin co seu ideariotico e poltico.19. Principais caractersticas do estilo literario de Platn20. Importancia da educacin na Filosofa e na Poltica de Platn Prisin de Scrates, Atenas

Academia de Platn, Atenas


24/24

TEMARIO GREGO 2 DE BAC

1. A PICA: HOMERO- Principais caractersticas do xnero pico- A figura de Homero- Lectura: Ilada, cantos I, VI, XVI, XXII

2. A LRICA- Principais caractersticas da poesa lrica grega- Safo, Alceo e Arquloco- Lectura: fragmentos de Safo, Alceo e Arquloco.

3. O TEATRO- Principais caractersticas do teatro grego:traxedia e comedia- Trazos da traxedia centrados en Sfocles- Trazos da Comedia centrados en Aristfanes- Lecturas: Edipo Reide Sfocles

As Asamblestasde Aristfanes

4. A PROSA- A Historiografa: Xenofonte- Traduccin: textos seleccionados de Xenofonte- A Filosofa: Platn- Traduccin: textos seleccionados de Platn

Bibliografa-Historia de la Literatura Griega, Lpez Frez, J. A. (ed.), ed. Ctedra.- Introduccin a Homero, R. Adrados e outros, ed. Labor- Antologa de la Ilada y la Odisea, Ruiprez, Martn s., Fundacin Pastor

de Estudios Clsicos.- Atlas Histrico Mundial, Kinder & Hilgemann, ediciones Itsmo.- Introduccin das obras de Platn e Xenofonte, publicadas na ed. Gredos.- Introduccin das obras de Aristfanes publicadas na ed. Estudios Clsicos.

WEB

- Wikipedia- http://ciug.cesga.es

- www.culture.gr- http://aspasiamelide.blogspot.com- www.culturaclasica.com...

temario grego 2º bac. curso 2009-10

Documents