laoran minyak

8/17/2019 Laoran Minyak

1/29

HALAMAN PENGESAHAN

Materi : Minyak

Kelompok : 1 Rabu

Anggota : Aprilia Pratama Putri 21030114120087

Faqiu!in Mubarok 2103011412010"

Muamma! Ri!#an 210301141200$1

2

%emarang& ' April 201"

A(i(ten Pengampu

Pra!ia Paun!ra!e#a )*

+,M* 21030112130096


2/29

RINGKASAN

Minyak adalah salah satu kelompok yang termasuk pada golongan

lipid, yaitu senyawa organik yang terdapat di alam serta tidak larut dalam

air, tetapi larut dalam pelarut organik non-polar, misalnya dietil eter

(C2H5OC2H5 ), kloroform (CHCl3 ), en!ena dan hidrokaron lainnya yang

polaritasnya sama"

Minyak adalah trigliserida yang merupakan ester asam lemak dengan

gliserol serta larut dalam pelarut lemak atau minyak" #rigliserida terdiri dari

$%& asam lemak, sehingga sifat 'sika dan kimia minyak ditentukan oleh

sifat asam lemaknya paling anyak"

ahan yang digunakan yaitu meliputi kelapa parut, gula pasir, urea,

ragi rotitempe, yeast e*tra+t, ragi tape, dan air kelapa" lat yang

digunakan meliputi erlemeyer, pipet tetes, gelas ukur, +uet, pengaduk,

eaker glass, auto+lae, kain peras kelapa, dan nera+a analitik" dapun

langkah ker.a dalam pematan mnyak dari kelapa ini adalah pemuatan

santan dari kelapa parut, pemuatan starte, fermentasi santan, dan analisa

hasil minyak kelapa"

Dari hasil praktikum diperoleh banyaknya minyak pada variabel I (sari papaya), II

(sari nanas), III (sari bonggol nanas) dan IV (campuran ketiganya) berturut-turut 6,8, 9,8, ,!

dan 8 m"# $erbedaan minyak yang dihasilkan disebabkan oleh kondisi operasi dalam

pembuatan minyak tidak sesuai dengan kondisi optimal en%im papain dan bromelin beker&a#

'edangkan Densitas tiap variabel mengalami penurunan# al ini disebabkan oleh asam-asam

amino yang terbentuk merupakan monopeptida yang memiliki berat &enis yang lebih kecil

dibandingkan dengan polipeptidanya (protein) sehingga pada variabel I dan III ter&adi penurunan massa &enis totalnya# kan tetapi pada variabel II dan IV ter&adi kenaikan massa

&enis pada hari ketiga disebabkan adanya kenaikan &umlah asam lemak bebas dalam minyak#

*ilai p pada setiap variabel turun, hal ini disebabkan semakin hari semakin banyak asam

yang terbentuk akibat ker&a en%im papain dan en%im bromelin mengakibatkan p yang

diperoleh semakin menurun#

/apat disimpulkan en!im yang dapat erker.a optimal pada kondisi

per+oaan (pH 0, suhu kamar) adalah en!im dari sari uah nanas karena

3

http://id.wikipedia.org/wiki/Lipidhttp://id.wikipedia.org/wiki/Dietil_eterhttp://id.wikipedia.org/wiki/Dietil_eterhttp://id.wikipedia.org/wiki/Lipid


3/29

menghasilkan yield yang anyak" 1aran 'antan dibuat setidaknya +- &am sebelum

praktikum agar diperoleh hasil pemisahan antara skim dan krim yang maksimal

PRAKATA

Pu-i (yukur !ipan-atkan kea!irat Alla %./ ata( (egala limpaan

ramat& karunia !an i!aya+ya (eingga !apat !i(ele(aikannya aporan

Praktikum Mikrobiologi ,n!u(tri !engan materi Minyak*

alam laporan ini !iyakini (epenunya ba#a ti!akla mungkin

menyele(aikan laporan ini tanpa !oa& bantuan !an !ukungan baik (eara

lang(ung maupun ti!ak lang(ung* Pa!a ke(empatan ini ingin !iberikan ra(a

terima ka(i kepa!a :

1* apak r* 5a!iyanto& %/& M/ (elaku penanggung -a#ab aboratorium

Mikrobiologi ,n!u(tri 6nier(ita( iponegoro*

2. Bapak Asep Muhammad S, ST, MT, Dosen Pembimbing Laboa!oium Mikobio"ogi

#ndus!i se"aku pembimbing pen$usunan "apoan ma!ei Min$ak.3. Laboan Laboa!oium Mikobio"ogi #ndus!i %uusan Teknik &imia 'aku"!as Teknik

(ni)esi!as Diponegoo Semaang.

*. Asis!en Laboa!oium Mikobio"ogi #ndus!i %uusan Teknik &imia 'aku"!as Teknik

(ni)esi!as Diponegoo Semaang.

+. Angka!an 201* %uusan Teknik &imia 'aku"!as Teknik (ni)esi!as Diponegoo..

iyakini ba#a laporan ini -au !ari ke(empurnaan* Moon maa

apabila ter!apat kekurangan bakan ke(alaan* iarapkan kritik !an

(aran yang membangun !ari (emua piak berkaitan !engan laporan ini*Akir kata& (emoga laporan ini !apat bermanaat bagi (emua piak !an

!apat berguna (ebagai baan penamba ilmu pengetauan*

%emarang& ' April 201"

4


4/29

Penuli(

DAFTAR ISI

5AAMA+ P9+9%A5A+*************************************************************************ii

R,+KA%A+ ********************************************************************************************iii

PRAKA/A**************************************************************************************************i

AF/AR ,%,**********************************************************************************************

AF/AR /A9****************************************************************************************ii

AF/ARAMAR*************************************************************************************iii

AF/AR AMP,RA+**********************************************************************************i;

A , P9+A566A+******************************************************************************1

1*1* atar elakang*************************************************************************1

1*2* Perumu(an Perma(alaan********************************************************1

1*3* /u-uan Praktikum**********************************************************************1

1*4* Manaat Praktikum********************************************************************2

A ,, /,+)A6A+ P6%/AKA***********************************************************************3

2*1* Pengertian Minyak********************************************************************3

2*2* ang Mempengarui Fermenta(i**************************=

2*"* Keru(akan Minyak Kelapa*********************************************************=

2*7* Fung(i Reagen**************************************************************************"

2*8* Manaat Minyak************************************************************************"

2*$* Pembuatan Minyak Kelapa %eara 9n?imati(***************************7

A ,,, M9/@@@, PRAK/,K6M************************************************************$

3*1 Ranangan Praktikum****************************************************************$

=


5/29

3*1*1* %kema Ranangan Perobaan*******************************************$

3*1*2* ariabel @pera(i****************************************************************$

3*2 aan !an Alat yang igunakan***********************************************$

3*2*1* aan yang igunakan*****************************************************$3*2*2* Alat yang igunakan*********************************************************$

3*3 ambar Alat******************************************************************************10

3*4


6/29

DAFTAR TABEL

/abel 2*1* Kompo(i(i A(am emak Minyak Kelapa************************************2

/abel 4*1 5a(il Minyak yang iperole pa!a erbagai ariabel***************12 /abel 4*2 Ma((a )eni( >ang iperole %elama /iga 5ari***************************13 /abel 4*3 p5 >ang iperole %elama /iga 5ari*****************************************1=

7


7/29

DAFTAR GAMBAR

ambar 3*1* Ranangan Praktikum**********************************************************7

ambar 3*2* 9rlenmeyer**************************************************************************10

ambar 3*3* Pipet /ete(***************************************************************************10

ambar 3*4*


8/29

DAFTAR LAMPIRAN

A*1 ata Praktikum Baporan %ementaraC*********************************************A1

A*2 embar Peritungan***********************************************************************A2

A*3 ata Pen!ukung BReeren(iC***********************************************************A3

$


9/29

BAB I

PENDAHULUAN

1.1. Latar BelakangMinyak a!ala (ala (atu kelompok yang terma(uk pa!a

golongan lipi!& yaitu (enya#a organik yang ter!apat !i alam (erta

ti!ak larut !alam air& tetapi larut !alam pelarut organik nonpolar&

mi(alnya !ietil eter B


10/29

2* Memban!ingkan a(il minyak yang !iperole !engan berbagai

ariabel*

1.'. Man(aat Per$%&aan

1* Maa(i(#a mampu membuat memi(akan minyak !an protein

!alam (antan (eara en?imati(*

2* Maa(i(#a mampu menban!ingkan a(il minyak kelapa yang

!iperole !engan berbagai ariabel*

2


11/29

BAB II

TIN)AUAN PUSTAKA

2.1. Pengert*an M*n+ak

Minyak a!ala trigli(eri!a yang merupakan e(ter a(am lemak

!engan gli(erol (erta larut !alam pelarut lemak atau minyak*

Pembentukan (uatu trigli(eri!a:

52 < E @5 5@@ E< E R1 52< E @ E


12/29

A(am kaprilat


13/29

melakukan perubaan kimia tera!ap (ub(trat yang !igunakan

* Mampu melakukan tranorma(i !an !apat beker-a pa!a kon!i(i

(ekeliling yang ti!ak beruba

%antan a!ala emul(i minyak !alam air !engan emulgatorprotein* 6ntuk memi(akan minyak !an air !alam (antan maka

emulgator perlu !iilangkan* %ala (atu ara !engan memanaatkan

-a(a ampuran biakan murni B1a++haromy+es +erei+eae)"

2.'. Te%r* Sentr*(ugal

Mikroorgani(me !an partikelpartikel berukuran keil lainya

!apat !ipin!akan !ari (ebua kal!u atau (ari !engan menggunakan

(ebua +entrifuge& yaitu -ika Dltra(i bukanla (uatu meto!e yang baik

untuk !igunakan* Me(kipun (uatu +entrifuge mungkin lebi maal

-ika !iban!ingkan !engan (ebua Dlter& namun ini men-a!i penting

-ika:

!* Filtra(i ber-alan lambat !an (ulit

e* %el(elnya atau un(urun(ur ter(u(pen(i aru( !i!apatkan

* Pemi(aan lan-utan untuk menapai (ebua keber(ian !engan

(tan!ar yang tinggi*

Centrifuge non-+ontinue mempunyai kapa(ita( yang (angat

terbata(& ole karena itu ti!ak ook untuk pemi(aan (kala be(ar*

2.. Fakt%r/Fakt%r +ang Mem-engaru!* Fermenta*

a* p5 4 E 4&=

b* #aktu H =0 -am atau tergantung ka!ar gula

* (uu& 80 oF atau 2"&7 o<

!* ka!ar gula& 10 E 1$G

2.0. Keruakan M*n+ak Kela-a

=


14/29

Keru(akan minyak !apat !i(ebabkan ole air& aaya& pana(&

ok(igen& logam& a(am& ba(a& !an en?im* Keru(akan minyak terutama

ter-a!i ketika pemana(an baan& pengolaan& !an penyimpanan*

Minyak kelapa yang belum !imurnikan bia(anya mengan!ungkaotorankotoran (eperti air& protein& karboirat& a(am lemak beba(

!an komponenkomponen yang ti!ak ter(ebutkan* A(am lemak beba(

(u!a ter!apat pa!a minyak atau lemak (e-ak baan itu mulai

!ipanen !an -umlanya akan teru( bertamba (elama pro(e(

pengolaan !an penyimpanan* Penurunan mutu minyak karena

ketengikan& !itan!ai !engan timbulnya bau !an ra(a yang ti!ak enak*

.alaupun !emikian& a!anya bau !an ra(a ti!ak enak ter(ebur ti!ak

merupakan aktor penentu !alam menilai (uatu -eni( minyak*

2.. Fung* Reagen

a* Kelapa parut : baan !a(ar pembuat (antan*

b* 7uadest : untuk ampuran membuat (antan*

* Air kelapa : membuat (tarter*

!* %ari papaya : (umber en?im papai yang berung(i

men!egra!a(i protein !an memea !in!ing (el (antan (eingga

minyak terpi(a !ari air*

e* %ari nana( : (umber en?im bromelin yang !apat

memperepat pro(e( peru(akan (i(tem emul(i (anyan yang akan

!ii!roli(i( men-a!i a(ama(am amino melalui ikatan pepti!a*

* %ari bonggol nana( : (umber en?im bromelin yang !apat

memperepat pro(e( peru(akan (i(tem emul(i (anyan yang akan

!ii!roli(i( men-a!i a(ama(am amino melalui ikatan pepti!a*

2.. Man(aat M*n+ak

a* %ebagai (uplemen !engan nama Capri+idin untuk mengurangi iru(

5,*

"


15/29

b* auri+ a+id yang terkan!ung !alam minyak kelapa !ipakai (ebagai

(uplemen Blauri+idin dan monolourinC untuk mengobati berbagai

penyakit* /erma(uk inek(i berbaaya pa!a bayi*

* M


16/29

2* @ptimali(a(i Penggunaan 9n?im romelin ari %ari onggol +ana(

alam Pembuatan Minyak kelapa

%ala (atu en?im yang !apat !igunakan !alam pembuatan

minyak kelapa (eara en?imatik a!ala en?im bromelin !ari bonggolnana(* 9n?im bromelin !apat memperepat pro(e( peru(akan

(i(tem emul(i (antan yang akan !ii!roli(i( men-a!i a(ama(am

amino melaluli ikatan pepti!a B5i!ayati& 200$C* 9n?im bromelin

!i(iapkan !engan mengambil bonggol BatiC bua nana( yang

!iblen!er& !ipera(& !an !i(aring (erta !iambil airan -erninya*


17/29

BAB III

MET5D5L5GI PER,5BAAN

".1. Ran$angan Prakt*kum".1.1. Skema Ran$angan Per$%&aan

$

Pembua!an San!an


18/29

amba 3.1 -anangan Pak!ikum

".1.2. 6ar*a&el 5-era*

• %tarterariabel /etap : %kim !an air kelapaariabel beruba : %ari papaya& (ari nana(& !an (ari bonggol nana(ariabel Kontrol : Penutupan aluminium oilariabel Re(pon :

• Fermenta(iariabel /etap : %tarter !an krimariabel beruba : ariabel Kontrol : Penutupan aluminium oilariabel Re(pon : p5& !en(ita(& !an olume minyak*

".2. Ba!an 7an Alat +ang D*gunakan

".2.1. Ba!an +ang

D*gunakan

".2.2. Alat +ang D*gunakan

1* Kelapa Parut 2 kg 1* 9rlenmeyer2* Air Kelapa 200 ml 2* Pipet /ete(3* %ari Pepaya 20 ml 3*


19/29

3*2* 9rlenme

yer

3*3* Pipet

/ete(3*4*


20/29

pana(kan (ampai "0 o


21/29

BAB I6

HASIL DAN PEMBAHASAN

'.1 Ha*l M*n+ak D*-er%le! 7ar* Ha*l Prakt*kumTa&el '.1 5a(il Minyak yang iperole pa!a erbagai ariabel

ariabel 9n?im anyak minyak BmC, Papain B(ari papayaC "&8,, romelin B(ari nana(C $&8,,, romelin B(ari bonggol nana(C 7&4, Papain !an bromelin B(ari

papaya& (ari nana( !an (ari

bonggol nana(C

8

ari a(il perobaan yang !ilakukan pa!a ariabel , yang

menggunakan en?im papain !iperole minyak (ebanyak "&8 m !an

lebi keil !iban!ingkan !engan ariabel ,, !an ,,, yang menggunakan

en?im bromelin* 5al ini !i(ebabkan karena (uu optimum yang

!igunakan a!ala (ebaiknya !iantara =="00< B%inar /ani& 1$88C*

%e!angkan !alam perobaan !igunakan (uu kamar (eingga a(il

minyak yang !iperole lebi (e!ikit !aripa!a (earu(nya* 5al ini

mempengarui kualita( papain !alam memea protein BMui!in&

2001C* 9n?im papain terma(uk en?im proteolitik yang bergantung !ari

-eni( gugu(an kimia yang ter!apat !alam en?im ter(ebut*Pa!a ariabel ,, yang menggunakan en?im bromelin !ari (ari

nana( menga(ilkan minyak terbanyak (ebanyak $&8 m !aripa!a

ariabel , !an ,,,* 5al ini !i(ebabkan ole p5 !alam perobaan (e(uai!engan p5 optimumnya "7&= BKimia Pangan& 2011C* alam kon!i(i ini

en?im bromelin beker-a optimal !alam memea emul(i (eingga

!iperole minyak yang lebi banyak*Pa!a ariabel ,,, yang menggunakan en?im bromelin !ari (ari

bonggol nana( !iperole minyak (ebanyak 7&4 m lebi (e!ikit

!iban!ingkan menggunakan en?im papain Bariabel ,C !an en?im

bromelin !ari (ari nana( Bariabel ,,C* 5al ini !i(ebabkan ole en?im

bromelin beker-a optimal pa!a (uu "0700< BKimia Pangan& 2011C*

13


22/29

erbe!a !engan (uu perobaan a!ala (uu kamar (eingga !aya

ker-a en?im bromelin !alam pemeaan emul(i ti!ak mak(imal*Pa!a ariabel , yang menggunakan en?im papain B(ari nana(C

!an en?im bromelin B(ari nana( !an (ari bonggol nana(C !iperole

minyak (ebanyak 8 m* +ilai ini !iantara nilai ariabel , Ben?im papainC

!an ariabel ,,& ,,, Ben?im bromelinC* 5al ini !i(ebabkan ole

penambaan en?im papain !alam en?im bromelin akan

mengakibatkan ker-a en?im bromelin menurun karena ti!ak ti!ak

optimalnya ker-a en?im papain yang beker-a pa!a (uu kamar !alam

perobaan* %e!angkan (uu optimum beker-anya a!ala =="00<

B%inar /ani& 1$88C (eingga a(il minyak yang !iperole !iantara nilai

ke!uanya*ari keempat ariabel !apat !i(impulkan ba#a en?im yang

!apat beker-a optimal pa!a kon!i(i ariabel perobaan Bp5 a#al "&

(uu kamarC a!ala ker-a en?im pa!a (ari nana( Bariabel ,,C karena

!ia(ilkan minyak yang terbanyak* Kemu!ian a!ala en?im pa!a (ari

papaya Bariabel ,C !an en?im gabungan !ari (ari nana(& (ari papaya

!an (ari bonggol nana(* /erakir paling (e!ikit a!ala minyak yang

!ia(ilkan en?im bromelin !ari bonggol nana(*

'.2 Hu&ungan antara 8aktu 7engan Maa )en*Ma((a -eni( yang !iperole (elama perobaan !apat !iliat

pa!a tabel 4*1 !iba#a ini pa!a ariabel ,& ariabel ,,& ariabel ,,, !an

ariabel ,*

Ta&el '.2 Ma((a )eni( >ang iperole %elama /iga 5ari

5ari ke Ma((a )eni( BgrJmC, ,, ,,, ,

1 0&$$41 0&$874 1&0028 0&$$2=2 0&$823 0&$"88 0&$83= 0&$7$83 0&$817 0&$84= 0&$"=3 0&$800

Kemua!ian a(il ter(ebut !apat !ii(uali(a(ikan !alan graDk

batang (eperti !iba#a ini !imana (umbu ; a!ala #aktu perobaan

Btiga ariC !an (umbu y a!ala ber(arnya ma((a -eni( !alam grJm

pa!a ma(ingma(ing ariabel*

14


23/29

ari pertama ari ke!ua ari ketiga0*$4

0*$=

0*$"

0*$7

0*$8

0*$$

1

1*01

ariabel ,

ariabel ,,

ariabel ,,,

ariabel ,

/ak!u hai

Massa %enis gmL

Gam&ar '.1 5ubungan antara Ma((a )eni( !an .aktu PerobaanPada gamba dia!as, densi!as san!an !ehadap ak!u menun4ukkan penuunan

densi!as pada )aiabe" # dai 0,99*1 gm3 men4adi 0,9523 gm3 "a"u di hai ke 3 $ai!u

0,951 gm3. Pada )aiabe" ### dai 1,0025 gm3 men4adi 0,953+ gm3 "a"u di hai ke

3 $ai!u 0,96+3 gm3. 7a" ini disebabkan o"eh ke4a en8im po!eo"i!ik a!au po!ease $ang

beke4a memu!us ika!an pep!ida $ang beada di bagian !engah da"am mo"eku" po!ein

sub!a! san!an. n8im po!eo"i!ik memi"iki da$a ka!a"i!ik $ang spesi:ik dan e:isien

!ehadap ika!an pep!ida dai sua!u mo"eku" po"ipep!ida a!au po!ein dan en8im ini akan

menghido"isis po!ein da"am san!an ke"apa. Po!ein ini be:ungsi sebagai emu"si:ie

an!aa ai dan min$ak da"am san!an, akiba! dai usakn$a emu"si:ie ini maka min$ak dan

ai da"am san!an akan !episah. Po!ein !ehido"isis ini akan !euai men4adi asam amino

$ang !e"au! da"am :ase ai, sehingga min$ak ke"apa $ang !eben!uk dapa! dipisahkan

As!u!i, 2009. Sehingga da"am ha" ini asam;asam amino $ang !eben!uk meupakan

monopep!ida $ang memi"iki bea! 4enis $ang "ebih kei" dibandingkan dengan

po"ipep!idan$a po!ein sehingga pada )aiabe" # dan ### !e4adi penuunan massa 4enis

!o!a"n$a.

Sedangkan pada )aiabe" ## dai 0,95* gm3 men4adi 0,9655 gm3 "a"u di

hai ke 3 meningka! men4adi 0,95*+ gm3 dan pada )aiabe" #< dai 0,992+ gm3

men4adi 0,995 gm3 "a"u di hai ke 3 meningka! men4adi 0,9500 gm3. Peningka!an

massa 4enis pada hai ke!iga ini disebabkan adan$a kenaikan 4um"ah asam "emak bebas

da"am min$ak. Meningka!n$a asam "emak bebas disebabkan adan$a kandungan ai pada

subs!a! $ai!u san!an $ang akan di4adikan sebagi sumbe min$ak ke"apa. Adan$a ai pada

subs!a! men$ebabkan !e4adin$a poses hido"isis pada min$ak ke"apa pada saa! poses

1=


24/29

penampuan $ang memiu !eben!ukn$a asam "emak bebas =od4eng, 2013. =i"ai

massa 4enis dipengauhi o"eh kenaikan asam "emak bebas, kada ai, dan komponen;

komponen "ain $ang !ekandung di da"am ?. &omponen asam "emak bebas $ang

meningka! maka ni"ai massa 4enis akan meningka! =od4eng, 2013. Sehingga pada hai

ke!iga pada )aiabe" ## dan #< !e4adi kenaikan massa 4enis.

Massa 4enis meupakan sa"ah sa!u paame!e $ang digunakan un!uk

menen!ukan kua"i!as sua!u min$ak, semakin !inggi ni"ai massa 4enis maka kua"i!as

min$ak !esebu! endah, ha" ini dikaenakan kenaikan massa 4enis dipengauhi asam

"emak bebas. Apabi"a asam "emak bebas pada min$ak meningka! maka massa 4enis pada

min$ak 4uga akan meningka! Se!ia4i dan Pa$ugo, 2006.

'." Hu&ungan antara 8aktu 7an -H

p5 yang !iperole (elama perobaan !apat !iliat pa!a tabel

4*1 !iba#a ini pa!a ariabel ,& ariabel ,,& ariabel ,,, !an ariabel ,*

Ta&el '." p5 >ang iperole %elama /iga 5ari

5ari ke p5, ,, ,,, ,

1 " " " "

2 4 4 4 43 3 3 3 3

Kemu!ian a(il ter(ebut !apat !ii(uali(a(ikan !alan graDk

batang (eperti !iba#a ini !imana (umbu ; a!ala #aktu perobaan

Btiga ariC !an (umbu y a!ala ber(arnya p5 pa!a ma(ingma(ing

ariabel*

1"


25/29

ari pertama ari ke!ua ari ketiga0

1

2

3

4

=

"

7

ariabel ,

ariabel ,,

ariabel ,,,

ariabel ,

Waktu (hari)

pH

Gam&ar '.2 5ubungan p5 !engan .aktu Perobaan

amba *.2 menun4ukkan penuunan p7 $ang di!un4ukkan o"eh masing;

masing )aiabe" se4ak :emen!asi hai pe!ama hingga poses pemisahan min$ak. 7a" ini

disebabkan se"ama eaksi en8ima!is !e4adi peombakan kabohida! $ang !ekandung

da"am san!an men4adi asam;asam oganik o"eh en8im papain $ang !ekandung da"am sai

buah pepa$a Aiian!i, 2005. Bome"in $ang meupakan en8im po!eo"i!ik $ang pada

sai nanas dan sai bonggo" nanas mampu menghido"isis ika!an pep!ida pada po!ein a!au

po"ipep!ida men4adi mo"eku" $ang "ebih kei" $ai!u asam amino Aiian!i, 2005.

Sehingga semakin hai semakin ban$ak asam $ang !eben!uk akiba! ke4a en8im papain

dan en8im bome"in mengakiba!kan p7 $ang dipeo"eh semakin menuun.

Po!ein;po!ein da"am san!an !esebu! meupakan emu"ga!o $ang be:ungsi

sebagai peeka! emu"si. Pada ika!an po!ein akan membungkus bu!ian;bu!ian min$ak

ke"apa dengan sua!u "apisan !ipis sehingga bu!ian;bu!ian min$ak !idak bisa !egabung,

begi!u 4uga dengan ai. mu"si !idak akan !epeah, kaena masih ada !egangan muka po!ein ai $ang "ebih kei" dai po!ein min$ak. (n!uk meusak ika!an emu"si "emak

pada san!an ke"apa mengunakan me!ode en8ima!is Se!ia4i, 2006.

BAB 6

17


26/29

PENUTUP

.1 Ke*m-ulan

1*


27/29

As!u!i /, /iaan T, dan Paboo A, 2009. Pembua!an Min$ak &e"apa Seaa n8ima!is

Menggunakan Sai %ahe a4ah @ingibe o::iina""e )a. o::iinaum dan (4i

Bi"angan Peoksidan$a. %una" &imia Mu"aaman,


28/29

LEMBAR PERHITUNGAN

1. Densi!as

• Densi!as hai 1


29/29

laoran minyak

Documents