upacara panggih pengantin jawa
TRANSCRIPT
Rifan Fahriansyah
Rizky Ainul Wildan
Selvi Indriyani
Shafira Hasna
Tengku rafli
Ulfa Amiratul
Wilda Oliviani A
Upacara Pengantenan adat Jawa iku salah
siwijiné upacara sakral adat Jawa sing nduwé rantaman
upacara lan tata cara sing wis pakem. Upacara
Pengantenan iki nglambangaké pepanggihan antarané
pengantèn putri lan Penganten kakung neng kahanan
sing kusus kados déné raja lan ratu.
Padatan, rantaman inti upacara
diselenggarakake neng dalemé pengantèn putri, sing
dadi pamangku gati
yaiku wongtua utawa kaluwarga pengantèn putri
nanging tetep dibantu déning kaluwarga saking
pengantèn kakung. Rantaman adicara pengantènan
adat Jawa ing saben dhaérah béda
miturut ekonomi saben kaluwarga.
Akad Nikah
Pengantin kakungPengantin putri
PATAH
KEMBAR MAYANG
SANGGAN
Teng ngajengePenganten putri wontenkalih bocah wedo cilik kangsinebut patah nggawa kipas.Kalih bocah jaler/estri enomutawa ibu-ibu nggawarangkaian kembang kangdiarani kembar mayang.Ibu-ibu wakil sakaPenganten kakungmenehi Sanggan kangge ibuPenganten putri ingkangdados tanda pangormatan.
Makna simbolik dari kepyok kembar
mayang ini adalah membuang sial
pada pengantin pria. Kembar mayang
adalah sebuah rangkaian yang terdiri
dari dedaunan terutama daun kelapa,
yang ditancapkan ke sebuah batang
pisang.
Sanggan iku awujud gedhang ingkang dibungkuskaliyan godhong gedhang, lan diserahake kangge pihakpengantin putri. Isi sanggan yaiku gedhang raja satutangkep, suruh ayu, gambir, kembang telon, dan lawewenang. Sanggan iki pralambang pengormatan.
Gantal ingkang dibalangna sinebut gondhang kasih.
Gantal kang dicekel Penganten kakung sinebut gondhang
tutur. Gantal digawe saka godhong suruh kang dilinting
lajeng ditaleni kaliyan benang putih/lawe. Godhong suruh
minangka pralambang Penganten putri lan Penganten
kakung saged nyatu ing karsa, karya.
Upacara balang
suruh minangka
pralambang sih
katresnan lan kasetyan
ing antarané
pengantèn kakung lan
putri.
Upacara ngidak endhog
diawali juru paes, yaiku uwong
kang tugase kanggo ngrias
Penganten lan nganggoke
klambi Penganten, carane
njupuk endhok saka njero bokor,
banjur diusapke marang bathuk
Penganten kakung banjur
Penganten kakung dijaluk nggo
ngidak endhok kui
Ngidak endhok nduwe makna yaiku Penganten putri
lan Penganten kakung sampun pecah pamoripun.
********************************
• Penganten kakungngidak endhog pitiknganti pecah, banjurpengantèn putrimisuhi/ngresikisikil/ampeyanépengantèn kakungnganggo banyukembang. Upacara ikiminangka prelambangsawijining kepalakaluwarga singtanggung jawabmarang kaluwargane.
• Bubar acara ngidakendhog, Pengantenputri banjur mbasuhsikil Penganten kakungnganggo banyu singuwis diwenehikembang setaman. ngresiki sikil ikinglambangke harapanyen “benih” kang arepditurunke adhoh sakamara bahaya lan dadiketurunan kang becik.
Ibu pengantèn putri ngusap-usap sirah/mustaka mantu
kakung minangka tandha ikhlas nampa manten kakung
mau dadi bageyan kulawargane.
Bubar ritual Wiji Dadi, bapake Penganten putri mlaku ingngarepe temanten marang kursi Penganten ing ngarepe krobongan, ibuPenganten putri mlaku ing mburine temanten, sambil nutupi pundakPenganten nganggo jarit sindhur. Ini nglambangke, bapakemenunjukkan jalan marang kebahagiaan, lan ibune ndukung.
Lumampah alon-alon kanthi nyampirake kain sindur, minangka tandha pinangantèn sak kloron wis tinampadadi kulawarga
Upacara timbangan biasane dilaksanaake sedurungePenganten lungguh ing pelaminan. Cara nglaksanaake tembangan: BapakPenganten putri lungguh ing antara Penganten. Penganten kakung lungguh ingnduwur sikil tengen bapak Penganten putri, Penganten putri lungguh ing sikilsebelah kiri. Loro-lorone tangan bapak dirangkulke ing pundak Penganten. BanjurBapak ngandakke loro-lorone Penganten seimbang, pada abot ing arti konotatif.Makna upacara timbangan yaiku harapan yen loro-lorone Penganten bisa selalusaling seimbang ing rasa, cipta, dan karsa.
Pinangantèn sakkloron lungguh ingpangkonané bapaké pengantènputri, minangka perlambangkatresnané wong tuwa maranganak padha karo mantu.
Banjur, Bapak nglungguhke sepasangPenganten ing kursi perkawinan. Iku kanggonguatake persetujuan kaliyan adicara nikahanmenika lan maringi restu.
Upacara adat ingkang dilaksanakaken wedal
tiang sepah kagungan putra mantu ingkang
kawitan. Makna saka adicara iki yaiku panyuwun
supados Penganten cepet dipunparingi keturunan.
Penganten nglakoni ada tuker ali ali pralambang tandakasih lan ikatan suami istri ingkang sah
Penganten kakung nuang raja kaya saking kantong kain,
Penganten putri nampung lan di doloh teng kain sindur. Kantong kain iku
isine dhuwit recehan, beras kuning, kacang kawak, dhele kawak, kara, dan
bunga telon (mawar, melati, kenanga atau kanthil).
Makna saking kacar kucur
yaiku Penganten kakung
bertanggungjawab nggolet nafkah
kangge kaluwarganipun. Raja kaya iku
mboten saged tumpah, maknane
yaiku supaya Penganten putri saged
nduweni sifat gemi, nastiti, surtini, dan
ati-ati ing ngatur rejeki
Pengantèn kekalih dhahar dulang-dulangan minangka
pralambang pinangantèn kekalih arep urip susah lan
seneng kanthi bebarengan.
Iki pralambang kerukukan antawis kaluwarga
Wong tuwane pengantèn putri methuk wong tuwané pengantèn kakung
ing ngarep omah lan bebarengan tindak menyang acara resepsi. Ibu-ibu
mlampah teng ngajeng, bapak-bapak ngiringi teng wingking.
Banyu degan yaiku banyu suci kang resik. Iki pralambang katresnan suci
antawis pengantin kanthi akhir hayat.
Pengantin kakung
lan pengantin putri
nglakoni sungkem kaliya
n bapak ibu pengantin
kakung lan pengantin
putri .
Mula-mula teng wong tuwa Penganten putri
lajeng teng wong tua Penganten
kakung. Sungkem yaiku pengormatan tulus kangge
wong tua lan pinisepu
Sak uwise kabeh tata
upacara perkawinan rampung,
banjur dilakokake acara resepsi,
ingkang sekalih Penganten anyar,
diapit kalih wong tuanipun, nerima
ucapan selamat saka sedaya
tamu. Wonten acara resepsi
menika, para tamu dipersilahkan
ndhaharipun dhaharan ingkang
sampun disediakake, sambil
beramah tamah karo kerabat dan
kenalan.
Ana wektune, sadurunge resepsi dimulai, dianakake pementasan
fragmen tari Jawa klasik ingkang trep kanggo temanten seperti
fragmen Pergiwo Gatotkaca utawa tari Karonsih, sing ngelukisake hubungan
katresnanan utawa kasih putri lan kakung.
15/11/2014