pm pu no.29 tahun 2006 pedoman persyaratan teknis bangunan gedung
TRANSCRIPT
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
1/214
PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM
NOMOR : 29/PRT/M/2006
TENTANG
PEDOMAN PERSYARATAN TEKNIS BANGUNAN GEDUNG
DENGAN RAHMAT TUHAN YANG MAHA ESA
MENTERI PEKERJAAN UMUM,
Menimbn! : b"# $n%$& me'&(n&n &e%en%$n P(' 9 )% *+, P(' 20)% *6, P(' 2- )% *6, P(' 2. )% *, P(' 0 )% *,P(' -, P(' 2, P(' )% *, P(' + )% *, P(' )% *, P(' 6 )% *2, P(' +0 )% *+, P(' +- )% *1,P(' + )% *+, P(' ++ )% *+, P(' + )% *+, P(' +6
)% *6, P(' +1 )% *, P(' +9 )% *, P(' 0 )% *,P(' - )% *+, P(' 2 )% *2, P(' )% *, P(' 6)% *, P(' . )% *, P(' 9 )% *, P(' 60 )% *+,n P(' 6- )% * Pe3%$3n Peme3in%" N4m43 6 T"$n2006%en%n! Pe3%$3n Pe'&(nn Unn!5Unn! N4m43 2. T"$n
2002 %en%n! Bn!$nn Ge$n!, e3'$ mene%&nPe3%$3n
Men%e3i Pe&e37n Um$m %en%n! Pe4mn Pe3()3%n Te&ni(Bn!$nn Ge$n!8
Men!in!% : - Pe3%$3n Peme3in%" N4m43 6 T"$n 200 %en%n! Pe3%$3nPe'&(nn Unn!5Unn! N4m43 2. T"$n 2002 %en%n!Bn!$nn Ge$n! *emb3n Ne!3 Re$b'i& In4ne(i
T"$n 200 N4m43 ., Tmb"n emb3n Ne!3 N4m43+28
2 Pe3%$3n P3e(ien Re$b'i& In4ne(i N4m43 9 T"$n 200%en%n! Ke$$&n, T$!(, ;$n!(i, S$($nn O3!ni((i, n
T% Ke37 Kemen%e3in Ne!3 Re$b'i& In4ne(i8
Ke$%$(n P3e(ien Re$b'i& In4ne(i N4m43 -.1/M T"$n200+ %en%n! Kbine% In4ne(i Be3(%$8
+ Pe3%$3n Men%e3i Pe&e37n Um$m N4m43 2.6/PRT/M/200
%en%n! O3!ni((i n T% Ke37 De3%emen Pe&e37n
Um$m8
MEMUTUSKAN:
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
2/214
Mene%&n : PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM TENTANG PEDOMANPERSYARATAN TEKNIS BANGUNAN GEDUNG
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
3/214
BAB -
KETENTUAN
UMUM
B!in
Ke(%$
Pen!e3%in
P(' -
D'm Pe3%$3n ini )n! im&($ en!n:
- Bn!$nn !e$n! '" #$7$
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
4/214
emi'i& bn!$nn!e$n!, )n! men!!$n&n n/%$ men!e'4' bn!$nn
!e$n! %$ b!in
bn!$nn !e$n! (e($i en!n =$n!(i )n! i%e%&n
. M()3&% '" e343n!n, &e'4m4&, bn "$&$m %$ $("
n 'emb!%$ 43!ni((i )n! &e!i%nn) i bin! bn!$nn !e$n!,
%e3m($& m()3&%"$&$m % n m()3&% "'i, )n! be3&een%in!n en!n
en)e'en!!3n
bn!$nn !e$n!
9 De3" '" Kb$%en/K4% %$ De3" K"$($( Ib$&4% J&3% P34?in(i
De3" K"$($( Ib$&4% J&3% R)
-0 Peme3in%" P$(%, (e'n7$%n) i(eb$% (eb!i Peme3in%", '"e3n!&% Ne!3
Ke(%$n Re$b'i& In4ne(i )n! %e3i3i 3i P3e(ien be(e3% 3men%e3i
-- Peme3in%" De3" '" &e' e3" &b$%en %$ &4%be(e3% e3n!&%
e3" 4%4n4m )n! 'in (eb!i bn e&(e&$%i= e3", &e>$'i$n%$& P34?in(i
De3" K"$($( Ib$&4% J&3% '" G$be3n$3
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
5/214
B!in Ke$
M&($, T$7$n n in!&$
P(' 2
*- Pe4mn Te&ni( ini im&($&n (eb!i >$n 'memen$"n e3()3%n
%e&ni( bn!$nn !e$n! $n%$& me#$7$&n bn!$nn !e$n!
)n! be3&$'i%((e($i en!n =$n!(in), n', (e3(i, (e'3( en!n
'in!&$n!nn)
*2 Pe4mn Te&ni( ini be3%$7$n $n%$& %e3(e'en!!3n) =$n!(ibn!$nn !e$n! )n!
(e'm%, (e"%, n)mn, n membe3i&n &em$"n b!ien!"$ni n/%$
en!!$n bn!$nn !e$n!, (e3% e
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
6/214
%e3>n%$m 'mi3n, )n! me3$&n (%$ &e(%$n 'me3%$3n ini
* Se%i 43n! %$ bn "$&$m %e3m($& in(%n(i
eme3in%", 'm
en)e'en!!3n embn!$nn bn!$nn !e$n! (eb!imn
im&($ )%*- #7ib memen$"i e3()3%n %e&ni( )n! i%$3 'm Pe3%$3nini
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
7/214
B!in Ke$
Pe3()3%n Te&ni( Bn!$nn Ge$n!
P(' +
*- Pe3()3%n %e&ni( bn!$nn !e$n! me'i$%i:
Pe3()3%n %% bn!$nn n 'in!&$n!n )n! %e3i3i 3i:
- Pe3$n%$&n '4&(i n in%en(i%( bn!$nn !e$n!8
2 A3(i%e&%$3 bn!$nn !e$n!8
Pen!en'in m& 'in!&$n!n8
+ Ren>n T% Bn!$nn n in!&$n!n *RTB8 n
Pembn!$nn bn!$nn !e$n! i %( n/%$ i b#"%n", i3
n/%$ 3(3n/(3n $m$m
b Pe3()3%n &en'n bn!$nn !e$n! )n! %e3i3i 3i:
- Pe3()3%n &e(e'm%n bn!$nn !e$n!8
2 Pe3()3%n &e(e"%n bn!$nn !e$n!8
Pe3()3%n &en)mnn bn!$nn !e$n!8 n
+ Pe3()3%n &em$"n bn!$nn !e$n!
*2 Rin>in e3()3%n %e&ni( bn!$nn !e$n! (eb!imnim&($ )% *-
%e3>n%$m 'mi3n e3%$3n ini me3$&n (%$ &e(%$nen!%$3n )n!
%i& %e3i("&n 3i Pe3%$3n ini
B!in Ke%i!
Pen!%$3n Pe'&(nn Pe3()3%n Te&ni( Bn!$nnGe$n!
P('
*- Pe'&(nn e3()3%n %e&ni( bn!$nn !e$n! i e3"i%$3 'ebi" 'n7$%
en!n Pe3%$3n De3" )n! be3e4mn Pe3%$3n ini
*2 D'm "' e3" be'$m mem$n)i Pe3%$3n De3"(eb!imn )% *-
m& e'&(nn e3()3%n %e&ni( bn!$nn !e$n!be3e4mn
Pe3%$3n ini
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
8/214
* D'm "' e3" %e'" mem$n)i Pe3%$3n De3" (eb!imnim&($
)% *- (ebe'$m Pe3%$3n ini ibe3'&$&n, m& Pe3%$3n De3"%e3(eb$% "3$(
men)e($i&n en!n Pe3%$3n ini
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
9/214
P(' 6
*- D'm me'&(n&n embinn bn!$nn !e$n!,Peme3in%" me'&$&n
enin!&%n &emm$n 3% Peme3in%" P34?in(i, Peme3in%"Kb$%en/K4%
m$$n m()3&% 'm memen$"i &e%en%$n %e&ni((eb!imn im&($
'm P(' n P(' + $n%$& %e3#$7$n) en%nbn!$nn !e$n! n
'in!&$n!n, (e3% %e3#$7$n) &en'n bn!$nn !e$n!
*2 D'm me'&(n&n en!en'in en)e'en!!3n bn!$nn!e$n! Peme3in%"
P34?in(i, Peme3in%" Kb$%en/K4% #7ib men!i&$%i Pe4mn Te&ni( (eb!imn
im&($ 'm P(' 2
* Te3" 3% Peme3in%", Peme3in%" P34?in(i, n/%$
Kb$%en/K4% )n!be3%$!( 'm enen%$n n en!en'in bn!$nn !e$n!
)n! me'&$&ne'n!!3n &e%en%$n 'm P(' n P(' + i&en&n (n&(i
(e($i &e%en%$ne3%$3n e3$nn!5$nn!n )n! be3'&$
*+ Te3" en)ei 7( &4n(%3$&(i )n! %e3'ib% 'men)e'en!!3n bn!$nn
!e$n! )n! me'&$&n e'n!!3n &e%en%$n 'm P(' n P(' +
i&en&n (n&(i n %$ &e%en%$n in (e($i &e%en%$n
e3%$3n e3$nn!5$nn!n )n! be3'&$
BAB III
KETENTUAN PERAIHAN
P(' 1
Sem$ e3%$3n e'&(nn )n! be3&i%n en!n e3()3%n%e&ni( bn!$nn
!e$n! (en7n! %i& be3%en%n!n en!n Pe3%$3n ini, in)%&n%e% be3'&$
BAB I@
KETENTUAN PENUTUP
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
10/214
P(' .
*- Pe3%$3n ini be3'&$ (e7& %n!!' i%e%&n
*2 Den!n be3'&$n) Pe3%$3n ini, Ke$%$(n Men%e3i Pe&e37n
Um$m N4m43
++-/KPTS/-99. %en%n! Pe3()3%n Te&ni( Bn!$nn Ge$n!
i>b$% nin)%&n %i& be3'&$
* Pe3%$3n ini i(eb3'$(&n &e i"&5i"& )n!
be3(n!&$%n $n%$&
i&e%"$i n i'&(n&n
Di%e%&n i J&3%
P %n!!' - De(embe3 2006
MENTERI PEKERJAAN UMUM,
DJOKO KIRMANTO
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
11/214
=%3 i(i
AMPIRAN
PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM NOMOR
/PRT/2006
TENTANG PEDOMAN TEKNIS PERSYARATAN
BANGUNAN GEDUNG
BAGIAN I PENGANTAR
I- MAKSUD DAN TUJUAN
I-- M&($ I5-
I-2 T$7$n I5-
BAGIAN II ;UNGSI DAN KASI;IKASI BANGUNAN GEDUNG
II- ;UNGSI DAN PENETAPAN ;UNGSI BANGUNAN GEDUNG
II-- Um$m II5-
II-2 ;$n!(i Bn!$nn Ge$n! II5-
II- Pene%n ;$n!(i Bn!$nn Ge$n! II5
II2 KASI;IKASI BANGUNAN GEDUNG II5+
II2- Um$m II5+
II22 Penen%$n K'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
12/214
.
II2+ Tin!&% Pe3mnen(i II5-0
II2 Tin!&% Ri(i&4 Keb&3n II5
-0
II26 4n(i Gem II5-0
II21 4&(i II5-0
II2. Ke%in!!in Bn!$nn Ge$n! II5--
II29 Keemi'i&n Bn!$nn Ge$n! II5--
i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
13/214
II PERUBAHAN ;UNGSI DAN/ATAU KASI;IKASI BANGUNAN II5--
GEDUNG
II- Um$m II5--
II2 D% Keemi'i&n Bn!$nn Ge$n! II5-2
BAGIAN III PERSYARATAN TEKNIS
III- UMUM III5-
III2 PERSYARATAN TATA BANGUNAN DAN INGKUNGAN III5-
III2- PERUNTUKAN OKASI DAN INTENSITAS III5-
BANGUNAN GEDUNG
- Pe3$n%$&n 4&(i III5-
2 In%en(i%( Bn!$nn Ge$n! III5+
III22 ARSITEKTUR BANGUNAN GEDUNG III5-+
- Pe3()3%n Penmi'n Bn!$nn Ge$n! III5-+
2 T% R$n!5'm III5-9
Ke(eimbn!n, Ke(e3(in Dn Ke(e'3(n III52+
Den!n in!&$n!n Bn!$nn Ge$n!
III2 PENGENDAIAN DAMPAK INGKUNGAN III5-
- Dm& en%in! III5-
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
14/214
2 Ke%en%$n en!e'4'n m& 'in!&$n!n III52
Ke%en%$n U) Pen!e'4'n in!&$n!n *UKIII52
n U) Pemn%$n in!&$n!n *UP
III2+ RENCANA TATA BANGUNAN DAN INGKUNGAN III52
*RTB
- Tin& n7$% RTR n/%$ Ren>n Te&ni&
R$n! Kb$%en/K4% III5
2 M$%n M%e3i RTB III5
Pen)$($nn RTB III5+
ii
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
15/214
III2 PEMBANGUNAN BANGUNAN GEDUNG DI ATAS III5
DAN/ATAU DI BAAH TANAH, AIR DAN/ATAU
PRASARANA DAN SARANA UMUM
III PERSYARATAN KEANDAAN BANGUNAN GEDUNG III51
III- PERSYARATAN KESEAMATAN BANGUNAN III51
GEDUNG
- Um$m III56
2 Pe3()3%n S%3$&%$3 Bn!$nn Ge$n! III5
1
S%3$&%$3 Bn!$nn Ge$n! III51
b Pembebnn P Bn!$nn Ge$n! III59
> S%3$&%$3 A%( Bn!$nn Ge$n! III59
S%3$&%$3 B#" Bn!$nn Ge$n! III5
+
e Ken'n Bn!$nn Ge$n! III5+
Pe3()3%n Kemm$n Bn!$nn Ge$n! III5+6
Te3" B") Keb&3n
Pe3()3%n P(i= III5+6
b Pe3()3%n A&%i= III5+1
> Pe3()3%n J'n Ke'$3 Dn A&(e(ibi'i%( III52
Un%$& Pemmn Keb&3n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
16/214
Pen>")n D3$3%, Tn A3" Ke III5
$3/E&(i%, Dn Si(%em Pe3in!%n B")
e Pe3()3%n K4m$ni&(i D'm Bn!$nn III5
Ge$n!
= Pe3()3%n In(%'(i B"n B&3 G( III56
! Mn7emen Penn!!$'n!n Keb&3n III5.
iii
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
17/214
+ Pe3()3%n Kemm$n Bn!$nn Ge$n! III5.
Te3" B") Pe%i3 Dn B") Ke'i(%3i&n
Pe3()3%n In(%'(i P34%e&(i Pe%i3 III5.
b Pe3()3%n In(%'(i Ke'i(%3i&n III59
III2 PERSYARATAN KESEHATAN BANGUNAN GEDUNG III560
- Um$m III560
2 Pe3()3%n Si(%em Pen!"#n III5
60
Pe3()3%n @en%i'(i III560
Pe3()3%n Si(%em Pen>")n III56-
Pe3()3%n Pen>")n III56-
+ Pe3()3%n Sni%(i III5
62
Pe3()3%n P'mbin! III562
b Pe3()3%n In(%'(i G( Mei& III56+
> Pe3()3%n Pen)'$3n Ai3 H$7n III561
Pe3()3%n ;(i'i%( Sni%(i D'm III5
6.Bn!$nn Ge$n! *S'$3n
Pemb$n!n Ai3
K4%43, Tem% Sm",
Penm$n!n
Sm", Dn/A%$ Pen!e'4'n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
18/214
Sm"
Pe3()3%n Pen!!$nn B"n Bn!$nn III510
Ge$n!
III PERSYARATAN KENYAMANAN BANGUNAN III51-
GEDUNG
- Um$m III51-
2 Pe3()3%n Ken)mnn R$n! Ge3& n III51-
H$b$n!n An%33$n!
Pe3()3%n Ken)mnn R$n! Ge3& III51-
D'm Bn!$nn Ge$n!
i?
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
19/214
Pe3()3%n Ken)mnn K4ni(i U3 D'm III51-
R$n!
Pe3()3%n Ken)mnn Te3m' D'm III51-
R$n!
+ Pe3()3%n Ken)mnn Pnn!n III512
Pe3()3%n Ken)mnn Pnn!n *@i($' III512
Pe3()3%n Ken)mnn Tin!&% Ge%3n n III51
Tin!&% Kebi(in!n
Pe3()3%n Ge%3n III51+
b Pe3()3%n Kebi(in!n III51
III+ PERSYARATAN KEMUDAHAN BANGUNAN GEDUNG III511
- Um$m III5
11
2 Pe3()3%n H$b$n!n Ke, D3i, n i D'm III511
Bn!$nn Ge$n!
Pe3()3%n Kem$"n H$b$n!n III511
H43i(4n%' D'm Bn!$nn Ge$n!
b Pe3()3%n Kem$"n H$b$n!n @e3%i&' III5
1.
D'm Bn!$nn Ge$n!
> Pe3()3%n S3n E?&$(i III519
Pe3()3%n A&(e(ibi'i%( Pen)nn! C>% III519
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
20/214
n Mn$'
Pe3()3%n Ke'en!&n P3(3n n S3n III5.0
D'm Pemn=%n Bn!$nn Ge$n!
Pe3()3%n Ke'en!&n P3(3n n S3n III5.0
?
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
21/214
BAGIAN I
PENGANTAR
I- MAKSUD DAN
TUJUAN
I-- M&($
Pe4mn Te&ni( ini im&($&n (eb!i >$n )n!
ie3'$&n 'm men!%$3 n men!en'i&nen)e'en!!3n bn!$nn !e$n! 'm 3n!& 34(e(
e3iinn e'&(nn n emn=%n bn!$nn, (e3%
eme3i&(n &e'i&n =$n!(i bn!$nn !e$n!
I-2 T$7$n
Pe4mn Te&ni( ini be3%$7$n $n%$& % %e3#$7$n)
bn!$nn !e$n! (e($i =$n!(i )n! i%e%&n n )n!
memen$"i e3()3%n %e&ni(, )i%$ me'i$%i e3()3%n
e3$n%$&n n in%en(i%( bn!$nn, 3(i%e&%$3 n
'in!&$n!n, (e3% &en'n bn!$nn
A$n %$7$n 3i en!%$3n e35b!in '":
1. Pe3$n%$&n 4&(i n In%en(i%( Bn!$nn Ge$n!:
a. men7min bn!$nn !e$n! ii3i&n be3(3&n
&e%en%$n %%
3$n! n %% bn!$nn )n! i%e%&n i
e3" )n!
be3(n!&$%n8
b. men7min bn!$nn imn=%&n (e($i en!n=$n!(in)8
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
22/214
c. men7min &e(e'm%n en!!$n, m()3&%, n'in!&$n!n
2. A3(i%e&%$3 Bn!$nn Ge$n!:
a. men7min %e3#$7$n) bn!$nn !e$n! )n!
ii3i&n
be3(3&n &3&%e3i(%i& 'in!&$n!n, &e%en%$n #$7$
bn!$nn,
n b$) e3", (e"in!! (eimbn!, (e3(i n
(e'3( en!n
'in!&$n!nn)8
I5-
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
23/214
b. men7min %e3#$7$n) %% 3$n! "i7$ )n! %membe3i&n
&e(eimbn!n n &e(e3(in bn!$nn %e3"'in!&$n!nn)8
c. men7min bn!$nn !e$n! ibn!$n n imn=%&nen!n
%i& menimb$'&n m& ne!%i= %e3" 'in!&$n!n
3. Pen!en'in Dm& in!&$n!n
men7min %e3#$7$n) %% 3$n! "i7$ )n! %
membe3i&n
&e(eimbn!n n &e(e3(in bn!$nn %e3"
'in!&$n!nn)8
b men7min &e(e'm%n en!!$n, m()3&%, n'in!&$n!n
4. Ren>n T% Bn!$nn n in!&$n!n
men7min bn!$nn !e$n! ii3i&n be3(3&n
&e%en%$n %%
3$n! n %% bn!$nn )n! i%e%&n i
e3" )n!
be3(n!&$%n
5. Pembn!$nn Bn!$nn Ge$n! i A%( n/%$ i B#"
Tn", Ai3
n/%$ P3(3n/S3n Um$m
(e($i en!n 3en>n %% 3$n! #i')" n/%$
3en>n %e&ni&
3$n! &b$%en/&4%, n/%$ RTB8
b %i& men!!n!!$ =$n!(i (3n n 3(3n )n!
be3 i
(e&i%3n)8
> meme3%imbn!&n =&%43 &e(e'm%n, &en)mnn,
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
24/214
&e(e"%n,
n &em$"n b!i en!!$n bn!$nn8
6. Pe3()3%n Ke(e'm%n Bn!$nn Ge$n!
a. men7min %e3#$7$n) bn!$nn !e$n! )n! %
men$&$n!
bebn )n! %imb$' &ib% e3i'&$ 'm n mn$(i8
b. men7min &e(e'm%n mn$(i 3i &em$n!&inn
&e>e'&n %$
'$& )n! i(ebb&n 4'e" &e!!'n (%3$&%$3 bn!$nn8
c. men7min &een%in!n mn$(i 3i &e"i'n!n %$
&e3$(&n
ben )n! i(ebb&n 4'e" e3i'&$ (%3$&%$38
d. men7min e3'in$n!n 34e3%i 'inn) 3i &e3$(&n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
25/214
e. men7min %e3(n!n) in(%'(i !( (e>3 mn'm
men$n7n! %e3(e'en!!3n) &e!i%n i 'm
bn!$nn !e$n! (e($i en!n =$n!(in)8
f. men7min %e3en$"in) em&in !( )n! mn n>$&$8
g. men7min $) be34e3(in) e3'%n n
e3'en!&n !(
(e>3 bi&8
h. men7min %e3#$7$n) bn!$nn !e$n! )n! %
men$&$n!
bebn )n! %imb$' &ib% e3i'&$ 'm n mn$(i (%
%e37i &eb&3n8
i. men7min %e3#$7$n) bn!$nn !e$n! )n!ibn!$n
(eemi&in 3$ (e"in! mm$ (e>3 (%3$&%$3'
(%bi' (e'm &eb&3n, (e"in!!:
- >$&$ #&%$ b!i en!"$ni me'&$&n e?&$(i
(e>3 mn8
2 >$&$ #&%$ b!i ($&n emm &eb&3n
mem($&i
'4&(i $n%$& memm&n i8
% men!"in3i &e3$(&n 34e3%i 'inn)
j. men7min %e3(n!n) in(%'(i 'i(%3i& (e>3 >$&$n mn
'm men$n7n! %e3(e'en!!3n) &e!i%n i 'mbn!$nn !e$n! (e($i en!n =$n!(in)8
k. men7min %e3#$7$n) &emnn bn!$nn
!e$n! n
en!"$nin) 3i b") &ib% e%i38
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
26/214
l. men7min %e3(ein) (3n &4m$ni&(i )n!memi 'm
men$n7n! %e3(e'en!!3n) &e!i%n i 'm
bn!$nn !e$n! (e($i en!n =$n!(in)
7. Pe3()3%n Ke(e"%n Bn!$nn Ge$n!
a. men7min %e3en$"in) &eb$%$"n $3 )n! >$&$,
bi& 'mi
m$$n b$%n 'm men$n7n! %e3(e'en!!3n)
&e!i%n
'm bn!$nn !e$n! (e($i en!n =$n!(in)8
b. men7min $) be34e3(in) e3'%n n
e3'en!&n %%
$3 (e>3 bi&8
I5
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
27/214
c. men7min %e3en$"in) &eb$%$"n en>")n )n!>$&$, bi&
'mi m$$n b$%n 'm men$n7n!
%e3(e'en!!3n) &e!i%n i 'm bn!$nn !e$n!
(e($i en!n =$n!(in)8
d. men7min $) be34e3(in) e3'%n n
e3'en!&n
en>")n (e>3 bi&8
e. men7min %e3(ein) (3n (ni%(i )n!
memi 'm
men$n7n! %e3(e'en!!3n) &e!i%n i 'm
bn!$nn !e$n!(e($i en!n =$n!(in)8
f. men7min %e3#$7$n) &ebe3(i"n, &e(e"%n nmembe3i&n
&en)mnn b!i en!"$ni bn!$nn n 'in!&$n!n8
g. men7min $) be34e3(in) e3'%n n
e3'en!&n (ni%(i
(e>3 bi&
8. Pe3()3%n Ken)mnn Bn!$nn Ge$n!
a. men7min %e3#$7$n) &e"i$n )n! n)mn 3i
!n!!$n
($3 n !e%3n )n! %i& iin!in&n8
b. men7min n) &e(%in b"# (e%i $(" %$
&e!i%n
)n! menimb$'&n m& ne!%i= ($3 n
!e%3n e3'$
me'&$&n $) en!en'in en>em3n n/%$
men>e!"
e3$(&n 'in!&$n!n
9. Pe3()3%n Kem$"n Bn!$n Ge$n!
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
28/214
a. men7min %e3#$7$n) bn!$nn !e$n! )n!
mem$n)i &(e(
)n! ')&, mn n n)mn &e 'm bn!$nn n
=(i'i%(
(e3% ')nn i 'mn)8
b. men7min %e3#$7$n) $) me'in$n!i en!"$ni
3i >ee3
%$ '$& (% e?&$(i &en 3$3%8
c. men7min %e3(ein) &(e(ibi'i%( b!i
en)nn! >>%,
&"$($(n) $n%$& bn!$nn =(i'i%( $m$m n (4(i'8
d. men7min %e3(ein) '% %3n(43%(i )n! ')&,
mn, n
n)mn i 'm bn!$nn !e$n!8
e. men7min %e3(ein) &(e(ibi'i%( b!i
en)nn! >>%,
&"$($(n) $n%$& bn!$nn =(i'i%( $m$m n (4(i'8
I5+
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
29/214
f. men7min %e3(ein) e3%nn ini )n! in=43m%i=i 'm
bn!$nn !e$n! bi' %e37i &en 3$3%8
g. men7min en!"$ni me'&$&n e?&$(i (e>3 m$"
n mn,
bi' %e37i &en 3$3%
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
30/214
I5
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
31/214
BAGIAN II
;UNGSI DAN KASI;IKASI BANGUNAN GEDUNG
II- ;UNGSI DAN PENETAPAN ;UNGSI BANGUNAN
GEDUNG
II-- Um$m
1. Se%i bn!$nn !e$n! "3$( memen$"i e3()3%n
=$n!(i $%m
bn!$nn
2. ;$n!(i bn!$nn !e$n! % i&e'4m4&&n 'm
=$n!(i "$nin,
=$n!(i &e!mn, =$n!(i $(", =$n!(i (4(i' n b$),
n =$n!(i
&"$($(
II-2 ;$n!(i Bn!$nn Ge$n!
1. ;$n!(i "$nin me3$&n bn!$nn !e$n! en!n
=$n!(i $%m
(eb!i %em% mn$(i %in!!' )n! be3$:
a. bn!$nn "$nin %$n!!'8
b. bn!$nn "$nin 7m&8
c. bn!$nn "$nin >m$3n8 n
d. bn!$nn "$nin (emen%3
2. ;$n!(i &e!mn me3$&n bn!$nn !e$n!
en!n =$n!(i
$%m (eb!i %em% mn$(i me'&$&n ib" )n!
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
32/214
be3$:
a. bn!$nn m(7i %e3m($& m$("4'8
b. bn!$nn !e3e7 %e3m($& &e'8
c. bn!$nn $38
d. bn!$nn ?i"38 n
e. bn!$nn &e'en%en!
3. ;$n!(i $(" me3$&n bn!$nn !e$n! en!n
=$n!(i $%m
(eb!i %em% mn$(i me'&$&n &e!i%n $(" )n!
%e3i3i 3i:
II5-
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
33/214
a. bn!$nn e3&n%43n: e3&n%43n eme3in%",e3&n%43n
ni!, n (e7eni(n)8
b. bn!$nn e3!n!n: (3, e3%4&4n, $(%
e3be'n7n,
m', n (e7eni(n)8
c. bn!$nn e3in$(%3in: in$(%3i &e>i', in$(%3i (en!,
in$(%3i
be(3/ be3%8
d. bn!$nn e3"4%e'n: "4%e', m4%e', "4(%e',
en!inn, n
(e7eni(n)8
e. bn!$nn #i(% n 3e&3e(i: %em% 3e&3e(i,
bi4(&4, n
(e7eni(n)8
f. bn!$nn %e3min': (%(i$n &e3e%, %e3min' b$(,%e3min' $3,
"'%e b$(, e'b$"n '$%8 n
g. bn!$nn %em% en)imnn: !$n!, !e$n!
%em% 3&i3,
n (e7eni(n)
4. ;$n!(i (4(i' n b$) me3$&n bn!$nn
!e$n! en!n
=$n!(i $%m (eb!i %em% mn$(i me'&$&n &e!i%n
(4(i' n
b$) )n! %e3i3i 3i:
a. bn!$nn e')nn enii&n: (e&4'" %mn
&n&5&n&,
(e&4'" (3, (e&4'" 'n7$%n, (e&4'"
%in!!i/$ni?e3(i%(,
(e&4'" '$3 bi(8
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
34/214
b. bn!$nn e')nn &e(e"%n: $(&e(m(, 4'i&'ini&,
3$m"5
be3('in, 3$m" (&i% &'( A, B, C, n (e7eni(n)8
c. bn!$nn &eb$)n: m$(e$m, !e$n!&e(enin, n
(e7eni(n)8
d. bn!$nn 'b43%43i$m: 'b43%43i$m
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
35/214
5. ;$n!(i &"$($( me3$&n bn!$nn !e$n! en!n=$n!(i $%m
)n! mem$n)i:
a. %in!&% &e3"(in %in!!i: bn!$nn &emi'i%e3n, n
(e7eni(n)8
b. %in!&% 3e(i&4 b") %in!!i: bn!$nn 3e&%43, n(e7eni(n)
6. S%$ bn!$nn !e$n! % memi'i&i 'ebi" 3i (%$=$n!(i
II- Pene%n ;$n!(i Bn!$nn Ge$n!
1. ;$n!(i bn!$nn !e$n! i$($'&n 4'e" >'4n emi'i&
bn!$nn
!e$n! 'm ben%$& 3en>n %e&ni( bn!$nn !e$n!
n %i&
b4'e" be3%en%n!n en!n e3$n%$&n '4&(i )n!
i%$3 'm
Ren>n T% R$n! i')" *RTR Kb$%en/K4%
n/%$
Ren>n Te&ni( R$n! K4%
2. ;$n!(i bn!$nn !e$n! me3$&n &e%e%n
emen$"n
e3()3%n %e&ni( bn!$nn !e$n!, bi& i%in7$ 3i
(e!i %%
bn!$nn n 'in!&$n!n, m$$n &en'nn)
3. Ren>n %e&ni( bn!$nn !e$n! )n! i$($'&n %
%e3i3i %(
3en>n53en>n %e&ni( 3(i%e&%$3, (%3$&%$3 n &4n(%3$&(i,
me&ni&'
n e'e&%3i&', e3%mnn, %% 3$n! 'm, n
i(i&n 4'e"
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
36/214
en)ei 7( e3en>n &4n(%3$&(i bn!$nn !e$n!
)n! memi'i&i
(e3%inn
4. RTR Kb$%en/K4% '" 3en>n emn=%n 3$n!
#i')"
e3&4%n i &b$%en %$ 3$n! #i')" &4% )n!
i($($n $n%$&
men7! &e(e3(in n &e(eimbn!n embn!$nn
n%3 (e&%43
'm 7n!& n7n!
5. Ren>n Te&ni( R$n! K4% '" 3en>n !e4me%3i
emn=%n
3$n! &4% )n! i($($n $n%$& en)in e3#$7$n3$n! &4%
'm 3n!& e'&(nn *34)e& embn!$nn
&4%, n
mem$n)i #i')" e3en>nn )n! men>&$
(eb!in %$
(e'$3$" &#(n %e3%en%$
II5
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
37/214
6. Pene%n =$n!(i i'&$&n 4'e" eme3in%" e3" (% 34(e(
embe3in IMB, be3(3&n 3en>n %e&ni( )n!
i(mi&n 4'e"
>'4n emi'i& bn!$nn !e$n!, n "3$( memen$"ie3()3%n5
e3()3%n )n! i#7ib&n (e($i en!n =$n!(i
bn!$nn !e$n!
II2 KASI;IKASI BANGUNAN GEDUNG
II2- Um$m
- ;$n!(i bn!$nn !e$n! i&'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
38/214
(en!, n %in!&% 3i(i&4 &eb&3n 3en"
K'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
39/214
II22 Penen%$n K'(inn, e'&(nn, %$ e3$b"n )n!
ie3'$&n
bn!$nn !e$n!
1. K'( -: Bn!$nn !e$n! "$nin bi(
A'" (%$ %$ 'ebi" bn!$nn !e$n! )n! me3$&n:
a. K'( -: bn!$nn !e$n! "$nin %$n!!' )n! be3$:
i. (%$ 3$m" %$n!!'8 %$
ii. (%$ %$ 'ebi" bn!$nn "$nin !nen!, )n!
m(in!5
m(in! bn!$nnn) ii("&n en!n ($%$
inin! %"n
i, %e3m($& 3$m" e3e%, 3$m" %mn, ?i''8 %$
b. K'( -b: 3$m" (3m/&4(%, 3$m" %m$,"4(%e', %$
(e7eni(n) en!n '$( %4%' 'n%i &$3n! 3i 00 m2
n %i& i%in!!'i 'ebi" 3i -2 43n! (e>3 %e%,
n %i& %e3'e%& i %( %$ ib#" bn!$nn
"$nin 'in %$ bn!$nn &'( 'in (e'in %em%
!3(i 3ibi
2. K'( 2: Bn!$nn !e$n! "$nin )n! %e3i3i %( 2 %$
'ebi" $ni%
"$nin )n! m(in!5m(in! me3$&n %em% %in!!'
%e3i("
3. K'( : Bn!$nn !e$n! "$nin i'$3 bn!$nn &'( -
%$ 2,
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
40/214
)n! $m$m i!$n&n (eb!i %em% %in!!' 'm %$
(emen%3
4'e" (e7$m'" 43n! )n! %i& be3"$b$n!n, %e3m($&:
a. 3$m" (3m, 3$m" %m$, '4(men8 %$
b. b!in $n%$& %em% %in!!' 3i ($%$ "4%e' %$ m4%e'8%$
c. b!in $n%$& %em% %in!!' 3i ($%$ (e&4'"8 %$
d. n%i $n%$& 43n! be3$m$3, >>%, %$ n&5n&8 %$
e. b!in $n%$& %em% %in!!' 3i ($%$ bn!$nn
e3#%n
&e(e"%n )n! menm$n! &3)#n5&3)#nn)
II5
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
41/214
4. K'( +: Bn!$nn !e$n! "$nin >m$3n
A'" %em% %in!!' )n! be3 i'm ($%$bn!$nn &'( ,
6, 1, . %$ 9 n me3$&n %em% %in!!' )n!
'mbn!$nn %e3(eb$%
5. K'( : Bn!$nn !e$n! &n%43
A'" bn!$nn !e$n! )n! ie3!$n&n $n%$&
%$7$n5%$7$n $(" 34=e(i4n', en!$3$(n mini(%3(i,
%$ $(" &4me3(i', i'$3 bn!$nn &'( 6, 1, ., %$ 9
6. K'( 6: Bn!$nn !e$n! e3!n!n
A'" bn!$nn !e$n! %4&4 %$ bn!$nn !e$n!
'in )n!
ie3!$n&n $n%$& %em% en7$'n b3n!5b3n!
(e>3 e>e3n
%$ e')nn &eb$%$"n 'n!($n! &e m()3&%,
%e3m($&:
a. 3$n! m&n, &=e, 3e(%43n8 %$
b. 3$n! m&n m'm, b3, %4&4 %$ &i4( (eb!i
b!in 3i
($%$ "4%e' %$ m4%e'8 %$
c. %em% 4%4n! 3mb$%/('4n, %em% >$>i $m$m8 %$
d. (3, 3$n! en7$'n, 3$n! me3, %$ 3e3(i
7. K'( 1: Bn!$nn !e$n! en)imnn/!$n!
A'" bn!$nn !e$n! )n! ie3!$n&nen)imnn,
%e3m($&:
a. %em% 3&i3 $m$m8 %$
b. !$n!, %$ %em% me3 b3n!5b3n! 34$&(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
42/214
$n%$& i7$'
%$ >$>i !$n!
8. K'( .: Bn!$nn !e$n! 'b43%43i$m, in$(%3i, b3i&,
n/%$ben!&e' m4bi'
A'" bn!$nn !e$n! 'b43%43i$m n
bn!$nn )n!
ie3!$n&n $n%$& %em% em34(e(n ($%$ 34$&(i,
e3&i%n,
e3$b"n, e3bi&n, en!e&n,
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
43/214
9. K'( 9: Bn!$nn !e$n! $m$m
A'" bn!$nn !e$n! )n! ie3!$n&n $n%$&
me')ni &eb$%$"n m()3&% $m$m, )i%$:
a. K'( 9: bn!$nn !e$n! e3#%n &e(e"%n,%e3m($&
b!in5b!in 3i bn!$nn %e3(eb$% )n! be3$'b43%43i$m8
b. K'( 9b: bn!$nn !e$n! e3%em$n, %e3m($&
ben!&e' &e37,
'b43%43i$m %$ (e7eni(n) i (e&4'" (3 %$
(e&4'"
'n7$%n, "'', bn!$nn e3ib%n, bn!$nnb$) %$
(e7eni(, %e%i %i& %e3m($& (e%i b!in 3i
bn!$nn )n!
me3$&n &'( 'in
10. K'( -0: A'" bn!$nn !e$n! %$ (%3$&%$3 )n!
me3$&n
(3n/3(3n bn!$nn !e$n! )n! ibn!$n
(e>3 %e3i(",
(ee3%i:
a. K'( -0: bn!$nn !e$n! b$&n "$nin )n!me3$&n
!3(i 3ibi, !3(i $m$m, %$ (e7eni(n)8
b. K'( -0b: (%3$&%$3 )n! be3$ !3, %4n!!&,
n%en, inin!
en)n!! %$ inin! )n! be3i3i beb(, &4'm
3enn!, %$
(e7eni(n)
11. Bn!$nn5bn!$nn )n! %i& i&'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
44/214
)n! %i& %e3m($& 'm &'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
45/214
13. K'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
46/214
34%4%in) M( en7minn &e!!'n bn!$nnn)
(e'm -0
*(e$'$" %"$n Te3m($& &'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
47/214
2. Bn!$nn !e$n! %i& (ee3"n
Bn!$nn !e$n! %i& (ee3"n '" bn!$nn
!e$n! en!n
&3&%e3 (ee3"n n memi'i&i &4m'e&(i%( n
%e&n4'4!i %i&
(ee3"n M( en7minn &e!!'n bn!$nnn)
(e'm -0
*(e$'$" %"$n Te3m($& &'(inn n
e'&(nnn) meme3'$&n en)e'e(in n/%$
%e&n4'4!i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
48/214
&"$($( M( en7minn &e!!'n bn!$nnn)
minim$m (e'm
-0 *(e$'$" %"$n Te3m($& &'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
49/214
j. Bn!$nn !e$n! m4n$men%'8
k. Bn!$nn !e$n! =$n!(i e3%"nn8 %$
l. Bn!$nn !e$n! &n%43 e3#&i'n ne!3 RI i '$3ne!e3i
II2+ Tin!&% Pe3mnen(i
K'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
50/214
3. '4&(i 3en!!n!
II5-0
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
51/214
II2. Ke%in!!in Bn!$nn Ge$n!
K'(in
Te&ni( R$n! K4%
Pe3$b"n =$n!(i n/%$ &'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
52/214
ii&$%i en!n emen$"n e3()3%nmini(%3%i= n
e3()3%n %e&ni( )n! ie3()3%&n $n%$& =$n!(i
n/%$ &'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
53/214
Den!n n) e3$b"n =$n!(i n/%$&'(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
54/214
II5-2
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
55/214
BAGIAN III
PERSYARATAN TEKNIS BANGUNAN GEDUNG
III- UMUM
Pe3()3%n %e&ni( bn!$nn !e$n! me'i$%i e3()3%n %%
bn!$nn n
e3()3%n &en'n bn!$nn !e$n! Pe3()3%n %%
bn!$nn n
'in!&$n!n me'i$%i e3()3%n e3$n%$&n, in%en(i%(,
3(i%e&%$3 bn!$nn
!e$n!, n en!en'in m& 'in!&$n!n Sen!&n
e3()3%n
&en'n me'i$%i e3()3%n &e(e'm%n, &e(e"%n,
&en)mnn, n
&em$"n
III2 PERSYARATAN TATA BANGUNAN DAN INGKUNGAN
III2- PERUNTUKAN OKASI DAN INTENSITAS BANGUNAN GEDUNG
- Pe3$n%$&n 4&(i
Bn!$nn !e$n! "3$( i(e'en!!3&n (e($i
en!n
e3$n%$&n '4&(i )n! i%$3 'm &e%en%$n %%
3$n! n%% bn!$nn 3i '4&(i )n! be3(n!&$%n
b Ke%en%$n %% 3$n! n %% bn!$nn i%e%&nme''$i:
i. Ren>n T% R$n! i')" *RTR De3"8
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
56/214
ii. Ren>n Rin>i T% R$n! *RRTR8 n
iii. Pe3%$3n bn!$nn (e%em% n Ren>n T%Bn!$nn
n in!&$n!n *RTB
> Pe3$n%$&n '4&(i me3$&n e3$n%$&n $%m
(en!&n
e3$n%$&n en$n7n!n) (eb!imn i%e%&n
i 'm
&e%en%$n %% bn!$nn )n! i e3"
(e%em% %$
be3(3&n e3%imbn!n %e&ni( in( )n!
menn!nibn!$nn !e$n!
III5-
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
57/214
Se%i i"& )n! meme3'$&n &e%e3n!n %$&e%en%$n %%
3$n! n %% bn!$nn % meme34'e"n)
(e>3 %e3b$& me''$i in( )n! %e3&i%
e Ke%e3n!n %$ &e%en%$n (eb!imn im&($
b$%i3
me'i$%i &e%e3n!n %en%n! e3$n%$&n '4&(i n
in%en(i%(
bn!$nn, (ee3%i &e%n bn!$nn, &e%in!!in
bn!$nn,
n !3i( (emn bn!$nn
= D'm "' 3en>n53en>n %% 3$n! n %%bn!$nn be'$m
, Ke' De3" % membe3i&n
e3%imbn!n %(
&e%en%$n )n! ie3'$&n, en!n %e%
men!&n
enin7$n (ee3'$n) %e3" 3en>n %% 3$n!
n %%
bn!$nn )n! i e3"
! B!i e3" )n! be'$m memi'i&i RTR, RRTR,
%$$n
e3%$3n bn!$nn (e%em% n RTB, m& Ke'
De3"
% membe3i&n e3(e%$7$n membn!$n bn!$nn
!e$n!
en!n e3%imbn!n:
i. Pe3(e%$7$n membn!$n %e3(eb$% be3(i=%(emen%3
(en7n! %i& be3%en%n!n en!n &e%en%$n5
&e%en%$n %% 3$n! )n! 'ebi" m&34, &i"
e3en>nn &4% n en%n bn!$nn8
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
58/214
ii. Ke' De3" (e!e3 men)$($n n mene%&nRRTR,
e3%$3n bn!$nn (e%em% n RTB
be3(3&n 3en>n %% 3$n! )n! 'ebi" m&348
iii. Abi' e3(e%$7$n )n! %e'" ibe3i&n%e3%
&e%i&(e($in en!n 3en>n %% 3$n!
n %%
bn!$nn )n! i%e%&n &em$in, m& e3'$
i&n
en)e($in en!n 3e(i&4 i%n!!$n!4'e"
em4"4n/emi'i& bn!$nn8
iv. B!i e3" )n! be'$m memi'i&i RTR De3",Ke'
De3" % membe3i&n e3(e%$7$n
membn!$n
bn!$nn e3" %e3(eb$% $n%$&
7n!& #&%$
(emen%38
III52
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
59/214
v. Abi' i &em$in "3i %e3% ene%nRTR e3"
)n! be3(n!&$%n, m& bn!$nn
%e3(eb$% "3$(
i(e($i&n en!n 3en>n %% 3$n! )n!
i%e%&n
" Pembn!$nn bn!$nn !e$n! i%( 7'n
$m$m, ('$3n,
%$ (3n 'in e3'$ men%&n e3(e%$7$n
Ke' De3"
en!n e3%imbn!n (eb!i be3i&$%:
i. Ti& be3%en%n!n en!n 3en>n %% 3$n!n %%
bn!$nn e3"8
ii. Ti& men!!n!!$ &e'n>3n 3$( ''$ 'in%(&en3n,
43n!, m$$n b3n!8
iii. Ti& men!!n!!$ =$n!(i (3n n3(3n )n!
be3 ib#" n/%$ i%( %n"8 n
iv. Te% meme3"%i&n &e(e3(in bn!$nn%e3"
'in!&$n!nn)
i Pembn!$nn bn!$nn !e$n! ib#" %n" )n!me'in%(i
(3n n 3(3n 73in!n &4% e3'$
men%&n
e3(e%$7$n Ke' De3" en!n e3%imbn!n
(eb!i
be3i&$%:
i. Ti& be3%en%n!n en!n 3en>n %% 3$n!n %%
bn!$nn De3"8
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
60/214
ii. Ti& $n%$& =$n!(i "$nin %$ %em% %in!!'8
iii. Ti& men!!n!!$ =$n!(i (3n n 3(3n)n!
be3 ib#" %n"8
iv. Pen!"#n n en>")n bn!$nn %e'"memen$"i
e3()3%n &e(e"%n (e($i =$n!(i bn!$nn8n
v. Memi'i&i (3n &"$($( $n%$& &een%in!n&emnn n
&e(e'm%n b!i en!!$n bn!$nn
7 Pembn!$nn bn!$nn !e$n! ib#" %$ i%(i3 e3'$
men%&n e3(e%$7$n Ke' De3" en!n
e3%imbn!n (eb!i be3i&$%:
III5
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
61/214
i. Ti& be3%en%n!n en!n 3en>n %% 3$n!n %%
bn!$nn e3"8
ii. Ti& men!!n!!$ &e(eimbn!n 'in!&$n!n,n =$n!(i
'in$n! &#(n8
iii. Ti& menimb$'&n e3$b"n 3$( i3 )n! %me3$(&
'in!&$n!n8
iv. Ti& menimb$'&n en>em3n8 n
v. Te'" meme3%imbn!&n =&%43 &emnn,&en)mnn,
&e(e"%n, n &(e(ibi'i%( b!i en!!$nbn!$nn
& Pembn!$nn bn!$nn !e$n! e3"
"n%3n $3
*%3n(mi(i %e!n!n %in!!i e3'$ men%&n
e3(e%$7$n
Ke' De3" en!n e3%imbn!n (eb!i be3i&$%:
i. Ti& be3%en%n!n en!n 3en>n %% 3$n!n %%
bn!$nn e3"8
ii. e%& bn!$nn minim' -0 *(e$'$" me%e3 i$&$33i (
*34)e&(i 7'$3 %e!n!n %in!!i %e3'$38
iii. e%& bn!$nn %i& b4'e" me'ebi"i %$me'm$i !3i(
($$% +4 *em% $'$" 'im e37% i$&$3 3i (
*34)e&(i 7'$3 %e!n!n %in!!i %e3'$38
iv. Se%e'" men% e3%imbn!n %e&ni( 3i3 "'i
%e3&i%
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
62/214
2 In%en(i%( Bn!$nn Ge$n!
Ke%n n Ke%in!!in Bn!$nn Ge$n!
i. Bn!$nn !e$n! )n! ii3i&n "3$(memen$"i
e3()3%n &e%n n &e%in!!in bn!$nn
!e$n!
be3(3&n 3en>n %% 3$n! #i')"
e3" )n!
be3(n!&$%n, 3en>n %% bn!$nn n
'in!&$n!n )n!
i%e%&n, n e3%$3n bn!$nn (e%em%
ii. Ke%n bn!$nn (eb!imn im&($'m b$%i3 i,
me'i$%i &e%en%$n %en%n! K4e
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
63/214
*KDB, )n! ibe&n 'm %in!&%n KDB %,(en!,
n 3en!!n!
iii. Ke%in!!in bn!$nn (eb!imn im&($
'm b$%i3 i,me'i$%i &e%en%$n %en%n! J$m'" n%i
Bn!$nn *JB, n K4ee3min&n
&e(e3(in
bn!$nn en!n 'in!&$n!n8
* &emm$nn) 'm men7min
&e(e"%n n
&en)mnn en!!$n (e3%
m()3&%
$m$mn)
v. Un%$& ($%$ &#(n %$ 'in!&$n!n %e3%en%$,(ee3%i
&#(n #i(%, e'e(%3in n 'in 'in,
en!n
e3%imbn!n &een%in!n $m$m n en!n
e3(e%$7$n
Ke' De3", % ibe3i&n &e'4n!!3n
%$
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
64/214
emb%(n %e3" &e%en%$n &e%n,
&e%in!!in
bn!$nn n &e%en%$n %% bn!$nn 'inn)
en!n
%e% meme3"%i&n &e(e3(in n
&e'e(%3in
'in!&$n!n
vi. Ke%in!!in bn!$nn (eb!imn im&($ b$%i3 iii
%i& ie3&enn&n men!!n!!$ ''$5'in%( $3
b Pene%n KDB n J$m'" n%i/KB
i. Pene%n be(3n) &e%n n &e%in!!inbn!$nn
!e$n! (eb!imn im&($ 'm b$%i3 ii
n iii i
%( i%e%&n en!n meme3%imbn!&n
e3&embn!n
&4%, &ebi7&(nn in%en(i%( embn!$nn,
) $&$n!
'"n/ 'in!&$n!n, (e3% &e(eimbn!n n
&e(e3(in
'in!&$n!n
III5
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
65/214
ii. Abi' KDB n JB/KB be'$m i%e%&n 'm3en>n
%% 3$n!, 3en>n %% bn!$nn n
'in!&$n!n,
e3%$3n bn!$nn (e%em%, m& Ke'
De3" %
mene%&n be3(3&n be3b!i
e3%imbn!n n
(e%e'" menen!3&n en% %e&ni( 3 "'i%e3&i%
iii. Ke%en%$n be(3n) KDB n JB/KB %ie3b3$i
(e7'n en!n e3%imbn!n
e3&embn!n &4%, &ebi7&(nn in%en(i%(
embn!$nn, ) $&$n! '"n/'in!&$n!n,
n (e%e'" menen!3&n en% %e&ni(
3 "'i %e3&i%
iv. Den!n e3%imbn!n &een%in!n $m$m n&e%e3%ibn
embn!$nn, Ke' De3" %
mene%&n 3en>ne3e%&n 'm ($%$ &#(n/'in!&$n!n
en!n
e3()3%n:
(1) Se%i bn!$nn )n! ii3i&n "3$( (e($i
en!n
3en>n e3e%&n )n! %e'" i%$3 i 'm
3en>n
%% 3$n!8
(2) Abi' e3e%&n %i& i%e%&n, m& KDB
n KB
ie3"i%$n!&n be3(3&n '$( %n" i
be'&n! !3i(
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
66/214
(emn 7'n *GSJ )n! imi'i&i8
(3) Un%$& e3(i'5e3(i' ($$% bi'mn ($$% e3(i'
%e3(eb$%
i'en!&$n!&n %$ i(i&$&n, $n%$&mem$"&n ''$
'in%(, m& 'eb3 n n7n! e3(i'
%e3(eb$% i$&$3
3i %i%i& e3%em$n !3i( e3n7n!n
($$%
%e3(eb$% n '$( e3(i' ie3"i%$n!&n
be3(3&n
'eb3 n n7n!n)8
(4) Pen!!b$n!n %$ eme>"ne3e%&n
im$n!&in&n en!n &e%en%$n KDB n
KB %i&
i'm$i, n en!n meme3"i%$n!&n
&en
'n!n, &e(e3(in n &emnn
'in!&$n!n (e3%
memen$"i e3()3%n %e&ni( )n! %e'"i%e%&n8
(5) Dim$n!&in&n n) embe3in n
ene3imn
be(3n KDB/KB in%3 e3e%&n )n!
be3e&%n,
III56
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
67/214
en!n %e% men7! &e(eimbn!n )$&$n!
'"n n &e(e3(in 'in!&$n!n
v. Dim$n!&in&n n) &4men((i be3$
enmb"nbe(3n) KDB JB/KB b!i e3e%&n
%n" )n!
membe3i&n (eb!in '$( %n"n) $n%$&
&een%in!n
$m$m
vi. Pene%n be(3n) KDB, JB/KB $n%$&embn!$nn
bn!$nn !e$n! i %( =(i'i%( $m$m '"
(e%e'"
meme3%imbn!&n &e(e3(in,
&e(eimbn!n n
e3()3%n %e&ni( (e3% menen!3&n
en% %e&ni(
3 "'i %e3&i%
> Pe3"i%$n!n KDB n KB
Pe3"i%$n!n KDB m$$n KB i%en%$&n en!n
e3%imbn!n (eb!i be3i&$%:
i. Pe3"i%$n!n '$( 'n%i bn!$nn '" 7$m'"'$( 'n%i
)n! ie3"i%$n!&n (mi b%( inin! %e3'$38
ii. $( 'n%i 3$n!n be3% )n! (i(i5(i(in)ib%(i 4'e"
inin! )n! %in!!in) 'ebi" 3i -,20 m i
%( 'n%i 3$n!n %e3(eb$% i"i%$n! en$" -00
F8
iii. $( 'n%i 3$n!n be3% )n! be3(i=%%e3b$& %$
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
68/214
)n! (i(i5(i(in) ib%(i 4'e" inin! %i& 'ebi"
3i -,20 m
i %( 'n%i 3$n!n i"i%$n! 0 F, (e'm %i&
me'ebi"i
-0 F 3i '$( en" )n! ie3"i%$n!&n (e($i
en!n KDB )n! i%e%&n8
iv. O?e3(%e& % )n! me'ebi"i 'eb3-,0 mm& '$(
men%3 &e'ebi"nn) %e3(eb$% in!!(eb!i '$(
'n%i en"8
v. Te3( %i& be3% )n! mem$n)i %in!!iinin! %i&
'ebi" 3i -,20 m i %( 'n%i %e3( %i&
ie3"i%$n!&n (eb!i '$( 'n%i8
vi. $( 'n%i bn!$nn )n! ie3"i%$n!&n$n%$& 3&i3
%i& ie3"i%$n!&n 'm e3"i%$n!n KB,(' %i&
III51
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
69/214
me'ebi"i0 F 3i KB )n! i%e%&n,(e'ebi"n)
ie3"i%$n!&n 0 F %e3" KB8
vii. Rm n %n!! %e3b$& i"i%$n! 0 F, (e'm%i&
me'ebi"i -0 F 3i '$( 'n%i (3 )n!ie3&enn&n8
viii. D'm e3"i%$n!n KDB n KB, '$(%& )n!
ie3"i%$n!&n '" )n! ibe'&n! GSJ8
ix. B%(n e3"i%$n!n '$( 3$n! b#" %n"*be(men
i%e%&n 4'e" Ke' De3" en!n
e3%imbn!n
&emnn, &e(e'm%n, &e(e"%n, n en%%e&ni(
3 "'i %e3&i%8
x. Un%$& embn!$nn )n! be3(&' &#(n*($e3b'4>&,
e3"i%$n!n KDB n KB '" i"i%$n!
%e3" %4%' (e'$3$" 'n%i (3 bn!$nn,
n %4%' &e(e'$3$"n '$( 'n%i bn!$nn
'm &#(n %e3(eb$% %e3" %4%'
&e(e'$3$"n '$( &#(n8
xi. D'm e3"i%$n!n &e%in!!in bn!$nn,bi' 73&
?e3%i&' 3i 'n%i en$" &e 'n%i en$"
be3i&$%n) 'ebi" 3i m, m& &e%in!!in
bn!$nn %e3(eb$% in!! (eb!i $ 'n%i8
xii. Menin )n! '$(n) me'ebi"i 0 F 3i '$('n%i (3
in!! (eb!i 'n%i en$"
G3i( Semn *M$& Bn!$nn Ge$n!
i. G3i( Semn Bn!$nn i%e%&n 'm
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
70/214
3en>n %%
3$n!, 3en>n %% bn!$nn n
'in!&$n!n, (e3% e3%$3n bn!$nn (e%em%
ii. D'm meni3i&n %$ meme3b3$i
(e'$3$"n) %$
(eb!in 3i ($%$ bn!$nn, G3i( Semn
Bn!$nn )n! %e'" i%e%&n (eb!imn
im&($ 'm b$%i3 %i& b4'e" i'n!!3
iii. Abi' G3i( Semn Bn!$nn (eb!imnim&($
b$%i3 %e3(eb$% be'$m i%e%&n,
m& Ke'
De3" % mene%&n GSB )n! be3(i=%
(emen%3
III5.
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
71/214
$n%$& '4&(i %e3(eb$% (e%i e3m4"4nne3iinn
meni3i&n bn!$nn
iv. Pene%n G3i( Semn Bn!$nn
i(3&n e3%imbn!n &emnn, &e(e"%n,
&en)mnn, n
&e(e3(in en!n 'in!&$n!n (e3% &e%in!!in
bn!$nn
v. De3" menen%$&n !3i(5!3i( (emn!3, !3i(
(emn m$& bn!$nn, !3i( (emn
'4%en!, !3i( (emn 4i$m, !3i( (emn
men3, be!i%$ $' !3i(5!3i( (emn $n%$&
n%i, ($n!i, n$, 73in!n $m$m n
'n!n $m$m
vi. P ($%$ &#(n/'in!&$n!n )n!ie3&enn&n
n) bebe3 &'( bn!$nn n i 'm
&#(n e3$n%$&n >m$3n, $n%$& %i5%i
&'( bn!$nn % i%e%&n !3i(5!3i(
(emnn) m(in!5m(in!
vii. D'm "' !3i( (emn !3 n !3i((emn m$&
bn!$nn be3imi% *GSB (m en!n n4', m&
b!in
m$& bn!$nn "3$( i%em%&n !3i(
%e3(eb$%
viii. De3" be3#enn! $n%$& membe3i&nembeb(n 3i
&e%en%$n 'm b$%i3 !, (en7n! enem%n
bn!$nn
%i& men!!n!!$ 7'n n en%n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
72/214
bn!$nn
(e&i%3n)
ix. Ke%en%$n be(3n) GSB % ie3b3$ien!n
e3%imbn!n e3&embn!n &4%,
&een%in!n $m$m,
&e(e3(in en!n 'in!&$n!n, m$$n
e3%imbn!n 'in
en!n menen!3&n en% %e&ni( 3 "'i
%e3&i%
e G3i( Semn *Smin! Dn Be'&n! Bn!$nnGe$n!
i. Ke' De3" en!n e3%imbn!n&e(e'm%n,
&e(e"%n, n &en)mnn, 7$!
mene%&n !3i( (emn (min! &i3i
n &nn, (e3% be'&n! bn!$nn
%e3" b%( e3(i', )n! i%$3 i 'm
3en>n %% 3$n!, 3en>n %% bn!$nn n
'in!&$n!n, n e3%$3n bn!$nn (e%em%
III59
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
73/214
ii. Sen7n! %i& 73& beb( (min! m$$nbe'&n!
bn!$nn )n! i%e%&n, m& Ke'
De3" mene%&n be(3n) !3i( (emn
%e3(eb$% en!n (e%e'" meme3%imbn!&n
&emnn, &e(e"%n n &en)mnn, )n!
i%e%&n (e%i e3m4"4nn e3iinn
meni3i&n bn!$nn
iii. Un%$& bn!$nn )n! i!$n&n (eb!i%em%
en)imnn b"n5b"n/ben5ben )n!
m$"
%e3b&3 n/%$ b"n be3b"), m& Ke'
De3"
% mene%&n ()3%5()3% 'ebi" 'n7$%
men!eni
73&573& )n! "3$( i%$"i, i'$3 )n!
i%$3 'm
b$%i3 i
iv. P e3" in%en(i%( bn!$nn %/3%,
m& !3i(
(emn (min! n be'&n! bn!$nn
"3$( memen$"i e3()3%n:
*- bin! inin! %e3'$3 %i& b4'e"
me'm$i b%(
e&3n!n8
*2 (%3$&%$3 n 4n(i bn!$nn %e3'$3 "3$(
be373&
(e&$3n!5&$3n!n) -0 >m &e3" 'm
3i b%(
e&3n!n, &e>$'i $n%$& bn!$nn 3$m"
%in!!'8
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
74/214
* $n%$& e3bi&n %$ e34mb&n
bn!$nn )n!
(em$' men!!$n&n bn!$nn inin! b%(
be3(m
en!n bn!$nn i (ebe'"n),
i()3%&n $n%$&
memb$% inin! b%( %e3(eni3i i(min!
inin!
b%( %e3"$'$8
*+ bn!$nn 3$m" %in!!' 3% %i&
%e3% 73&
beb( (min!, (en!&n 73& beb(
be'&n!
i%en%$&n minim' (e%en!" 3i be(3n)
!3i(
(emn m$& bn!$nn
III5-0
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
75/214
= J3& Beb( Bn!$nn Ge$n!
i. P e3" in%en(i%( bn!$nn3en"/3en!!n!, m&
73& beb( (min! n be'&n!
bn!$nn "3$( memen$"i e3()3%n:
*- 73& beb( (min! n 73& beb(
be'&n!
i%e%&n minim$m + m 'n%i (3,
n
(e%i enmb"n 'n%i/%in!&%
bn!$nn, 73&
beb( i %(n) i%mb" 0,0 m 3i 73& beb(
'n%i i b#"n) (mi men>i
73& beb(
%e37$" -2, m, &e>$'i $n%$& bn!$nn 3$m"
%in!!',
n (en!&n $n%$& bn!$nn !$n! (e3%
in$(%3i
% i%$3 %e3(eni3i8
*2 (i(i bn!$nn )n! ii3i&n "3$(
mem$n)i 73&
beb( )n! %i& ibn!$n &e$ (i(i
(min! &i3i
n &nn (e3% b!in be'&n! )n!
be3b%(n
en!n e&3n!n
ii. P inin! b%( e&3n!n %i& b4'e" ib$%b$&n
'm ben%$& $n
iii. J3& beb( n%3 $ bn!$nn 'm ($%$%& i%$3
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
76/214
(eb!i be3i&$%:
*- 'm "' &e$5$n) memi'i&i bin!
b$&n )n!
('in! be3"n, m& 73& n%3
inin! %$
bin! %e3(eb$% minim' $ &'i 73&
beb( )n!
i%e%&n8
*2 'm "' ('" (%$ inin! )n!
be3"n
me3$&n inin! %emb4& %e3%$%$ n
)n! 'in
me3$&n bin! %e3b$& n/%$
be3'$bn!, m&
73& n%3 inin! %e3(eb$% minim' (%$
&'i 73&
beb( )n! i%e%&n8
* 'm "' &e$5$n) memi'i&i bin!
%e3%$%$ )n!('in! be3"n, m& 73& inin! %e3'$3
minim'
(e%en!" &'i 73& beb( )n! i%e%&n
III5--
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
77/214
! Pemi(" i Sen7n! H'mn Den/Smin!/
Be'&n!
Ge$n!
i. H'mn m$& 3i ($%$ bn!$nn "3$(ii("&n 3i
7'n men$3$% >3 )n! i%e%&n 4'e" Ke'
De3", en!n meme3"%i&n &emnn,
&en)mnn, (e3% &e(e3(in 'in!&$n!n
ii. Ke' De3" mene%&n &e%in!!in m&(im$memi("
"'mn m$&
iii. Un%$& (en7n! 7'n %$ &#(n %e3%en%$,Ke'
De3" % mene3&n e(in (%n3
emi(" "'mn )n! im&($&n 'm b$%i3
i
iv. D'm "' )n! &"$($( Ke' De3" %membe3i&n
embeb(n 3i &e%en%$n5&e%en%$n 'm
b$%i3 i n ii, en!n (e%e'" meme3%imbn!&n
"' %e&ni( %e3&i%
v. D'm "' emi(" be3ben%$& !3, m&%in!!i !3
GSJ n n%3 GSJ en!n GSB
bn!$nn
3$m" %in!!' m&(im' -,0 m i %(
e3m$&n %n",
n $n%$& bn!$nn b$&n 3$m" %in!!'
%e3m($& $n%$&
bn!$nn in$(%3i m&(im' 2 m i %(
e3m$&n %n"
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
78/214
e&3n!n
vi. P!3 (eb!imn im&($ b$%i3 e "3$(%emb$(
nn!, en!n b!in b#"n) % %i&
%emb$(
nn! m&(im' (e%in!!i - m i %(
e3m$&n %n"
e&3n!n
vii. Un%$& bn!$nn5bn!$nn %e3%en%$, Ke'De3" %
mene%&n 'in %e3" &e%en%$n
(eb!imn im&($ 'm b$%i3 ? n ?i
viii. Pen!!$nn &#% be3$3i (eb!i emi("i(en7n!
7'n57'n $m$m %i& ie3&enn&n
ix. Tin!!i !3 b%( e&3n!n (en7n!e&3n!n
(min! n be'&n! $n%$& bn!$nn 3en!!n!m&(im'
III5-2
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
79/214
m i %( e3m$&n %n" e&3n!n, nbi'
!3 %e3(eb$% me3$&n inin! bn!$nn
3$m" %in!!'
be3%in!&% %emb4& m&(im' 1 m 3ie3m$&n %n"
e&3n!n, %$ i%e%&n 'ebi" 3en"
(e%e'"
meme3%imbn!&n &en)mnn n&e(e"%n
'in!&$n!n
x. An%3 "'mn be'&n! n 7'$357'$3 73in!n
$m$m&4% "3$( i&n em!3n P
em!3n ini %i& b4'e" i&n in%$5in%$
m($&, &e>$'i 7i& 7'$357'$3 73in!n $m$m
&4% i3en>n&n (eb!i 7'$3 7'n be'&n!
$n%$& $m$m
xi. Ke' De3" be3#enn! $n%$& mene%&n()3%5()3%
'ebi" 'n7$% )n! be3&i%n en!n e(in n
(e(i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
80/214
III5-
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
81/214
III22 ARSITEKTUR BANGUNAN GEDUNG
- Pe3()3%n Penmi'n Bn!$nn Ge$n!
Ke%en%$n Um$m
i. Ben%$& en" bn!$nn !e$n! (e% m$n!&in(ime%3i(
n (ee3"n, !$n men!n%i(i(i
&e3$(&n )n! i&ib%&n 4'e" !em
KURANG BAIK SEBAIKNYA
emi("n(%3$&%$3
emi("n(%3$&%$3
emi("n(%3$&%$3
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
82/214
III5-+
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
83/214
ii. D'm "' en" bn!$nn !e$n! be3ben%$& T, ,%$ U,
m& "3$( i'&$&n emi("n (%3$&%$3
%$ i'%(i $n%$& men>e!" %e37in)
&e3$(&n &ib% !em %$ en$3$nn %n"
iii. Den" bn!$nn !e$n! be3ben%$& (en%3i(*b$7$3(n!&3,
(e!ibn)&, %$ 'in!&3n 'ebi" bi& 3ien"
bn!$nn )n! be3ben%$& memn7n!'m
men!n%i(i(i %e37in) &e3$(&n &ib% !em
iv. A% bn!$nn !e$n! "3$( ib$% 3i
&4n(%3$&(i n
b"n )n! 3in!n $n%$& men!$3n!i in%en(i%(
&e3$(&n &ib% !em
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
84/214
III5-
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
85/214
v. Penem%n bn!$nn !e$n! %i& b4'e"men!!n!!$
=$n!(i 3(3n &4%, ''$ 'in%( n &e%e3%ibn$m$m
vi. P '4&(i5'4&(i %e3%en%$ Ke' De3"%
mene%&n (e>3 &"$($( 3"n 3en>n %%bn!$nn
n 'in!&$n!n
vii. P 7'n57'n %e3%en%$, e3'$ i%e%&nenmn!5
enmn! *34n!en!n
meme3"%i&n ben%$& n &3&%e3i(%i&
3(i%e&%$3
'in!&$n!n )n! i (e&i%3n), %$ )n!
mm$
(eb!i e4mn 3(i%e&%$3 %$ n$%n
b!i
'in!&$n!nn)
x. Se%i bn!$nn !e$n! )n! ii3i&nbe3min!n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
86/214
en!n bn!$nn )n! i'e(%3i&n, "3$( (e3(i
en!n bn!$nn )n! i'e(%3i&n %e3(eb$%
xi. Bn!$nn )n! ii3i&n (mi b%(
(min! e3(i',%m& bn!$nnn) "3$( be3(mb$n!n
(e>3 (e3(i
en!n %m& bn!$nn %$ inin! )n!
%e'" i
(ebe'"n)
xii. Ben%$& bn!$nn !e$n! "3$( i3n>n!en!n
meme3%imbn!&n %e3>i%n) 3$n! '$3
bn!$nn )n! n)mn n (e3(i %e3"
'in!&$n!nn)
III5-6
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
87/214
xiii. Ben%$&, %m&, 34n %% 3$n!, n/%$
3en>n %%
bn!$nn n 'in!&$n!n )n! i%e%&n
$n%$&e3"/'4&(i %e3(eb$%
b T& Bn!$nn
i. Tin!!i 3en" *ei' e&3n!n "3$( ib$%en!n %e%
men7! &e(e3(in 'in!&$n!n (e3% %i&me3$!i&n i"&
'in
ii. Penmb"n 'n%i %$ %in!&% ($%$ bn!$nn!e$n!
ie3&enn&n bi' m(i" memen$"i b%(
&e%in!!in
)n! i%e%&n 'm 3en>n %% 3$n! &4%,
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
88/214
en!n
&e%en%$n %i& me'ebi"i KB, "3$( memen$"i
e3()3%n
%e&ni( )n! be3'&$ n &e(e3(in 'in!&$n!n
iii. Penmb"n 'n%i/%in!&% "3$( memen$"ie3()3%n
&emnn (%3$&%$3
iv. P e3"/'in!&$n!n %e3%en%$ % i%e%&n:
*- &e%en%$n &"$($( %en%n! em!3n ($%$
e&3n!n
&4(4n! %$ (en! ibn!$n,
em(n!n nm
34)e& n (e7eni(n) en!n
meme3"%i&n
&emnn, &e(e'm%n, &ein"n n
&e(e3(in
'in!&$n!n8
*2 '3n!n memb$% b%(
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
89/214
* &e%en%$n en%n bn!$nn )n! "3$(ii&$%i
en!n meme3"%i&n &emnn,
&e(e'm%n, &ein"n n &e(e3(in
'in!&$n!n8
*+ e3&e>$'in &e'4n!!3n %e3" &e%en%$n
b$%i3 *2
i %( % ibe3i&n $n%$& bn!$nn
e3$m"n n
bn!$nn (4(i' en!n meme3"%i&n
&e(e3(in n
3(i%e&%$3 'in!&$n!n
> Ben%$& Bn!$nn
i. Ben%$& bn!$nn !e$n! "3$( i3n>n!(eemi&in 3$
(e"in!! (e%i 3$n!5'm im$n!&in&n
men!!$n&n en>")n n en!"#n
'mi
ii. Ke%en%$n (eb!imn im&($&n b$%i3 ii %(
%i& be3'&$ bi' (e($i =$n!(i bn!$nn
ie3'$&n (i(%em en>")n n en!"#n
b$%n
iii. Ke%en%$n b$%i3 ii "3$( %e% men!>$ 3in(i5
3in(i &4n(e3?(i ene3!i
iv. Un%$& bn!$nn en!n 'n%i bn)&, &$'i% %$(e'$b$n!
bn!$nn "3$( memen$"i e3()3%n &4n(e3?(iene3!i
v. A&(e(ibi'i%( bn!$nn "3$(meme3%imbn!&n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
90/214
&em$"n b!i (em$ 43n!, %e3m($& 3
en)nn! >>% n 'n(i
vi. S$%$ bn!$nn !e$n! %e3%en%$
be3(3&n 'e%&,&e%in!!in n en!!$nnn), "3$( i'en!&i
en!n e3'en!&n )n! be3=$n!(i (eb!i
en!mn %e3" ''$ 'in%( $3 n/%$ ''$
'in%( '$%
III5-.
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
91/214
2 T% R$n!5'm
Ke%en%$n Um$m
i. Penem%n inin!5inin! en)e&% n '$bn!5'$bn!
in%$/7ene' i$("&n (e% m$n!&in
(ime%3i( %e3" ($mb$5($mb$ en"
bn!$nn men!n%i(i(i %e37in) &e3$(&n
&ib% !em
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
92/214
III5-9
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
93/214
ii. Bin!5bin! inin! (ebi&n) memben%$&&4%&5&4%&
%e3%$%$ $n%$& men!n%i(i(i %e37in)
&e3$(&n &ib%
!em
iii. Tin!!i 3$n! '" 73& %e3ene& 'm 3$n!i$&$3
3i e3m$&n b#" 'n!i%5'n!i% &e e3m$&n'n%i
iv. R$n!n 'm bn!$nn "3$( mem$n)i%in!!i )n!
>$&$ $n%$& =$n!(i )n! i"3&n
v. Ke%in!!in 3$n! 'n%i (3 i(e($i&nen!n
=$n!(i 3$n! n 3(i%e&%$3 bn!$nnn)
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
94/214
vi. D'm "' %i& 'n!i%5'n!i%, %in!!i 3$n!i$&$3 3i
e3m$&n %( 'n%i (mi e3m$&n b#"
3i 'n%i i %(n) %$ (mi e3m$&n
b#" &(45&(4
III520
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
95/214
vii. Bn!$nn %$ b!in bn!$nn )n!men!'mi
e3$b"n e3bi&n, e3'$(n, enmb"n,
%i& b4'e" men)ebb&n be3$b"n)
=$n!(i/en!!$nn $%m, &3&%e3 3(i%e&%$3
bn!$nn n b!in5b!in bn!$nn (e3%
%i& b4'e" men!$3n!i %$ men!!n!!$
=$n!(i (3n 7'n &e'$3/m($&
viii. Pe3$b"n =$n!(i n en!!$nn 3$n! ($%$bn!$nn
%$ b!in bn!$nn % iiin&n
bi' m(i"
memen$"i &e%en%$n en!!$nn 7eni(
bn!$nn n
% men7min &emnn n &e(e'm%n
bn!$nn
(e3% en!"$nin)
ix. R$n! en$n7n! % i%mb"&n en!n%$7$n
memen$"i &eb$%$"n &e!i%n bn!$nn,
(en7n! %i& men)imn! 3i en!!$nn
$%m bn!$nn
x. Jeni( n 7$m'" &eb$%$"n =(i'i%( en$n7n!)n! "3$(
i(ei&n (e%i 7eni( en!!$nn
bn!$nn i%e%&n 4'e" Ke' De3"
xi. T% 3$n!5'm $n%$& bn!$nn %em%ib",
bn!$nn m4n$men%', !e$n! (e3b!$n,
!e$n!
e3%em$n, !e$n! e3%$n7$&n, !e$n! (e&4'",
!e$n!
4'" 3!, (e3% !e$n! (e7eni( 'inn) i%$3
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
96/214
(e>3
&"$($(
b Pe3n>n!n R$n!5'm
i. Bn!$nn %em% %in!!' (e&$3n!5&$3n!n)memi'i&i
3$n!53$n! =$n!(i $%m )n! me#"i
&e!i%n 3ibi, &e!i%n &e'$3!/be3(m n
&e!i%n e')nn
ii. Bn!$nn &n%43 (e&$3n!5&$3n!n) memi'i&i3$n!53$n!
=$n!(i $%m )n! me#"i &e!i%n &e37,
3$n! $m$m n 3$n! e')nn
iii. Bn!$nn %4&4 (e&$3n!5&$3n! memi'i&i3$n!53$n!
=$n!(i $%m )n! me#"i &e!i%n %4&4,
&e!i%n $m$m n e')nn
III52-
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
97/214
iv. S$%$ bn!$nn !$n! (e&$3n!5&$3n!n)"3$(
i'en!&i en!n &m3 mni n &&$(
(e3% 3$n! &eb$%$"n &3)#n
v. S$%$ bn!$nn b3i& (e&$3n!5&$3n!n)"3$(
i'en!&i en!n =(i'i%( &m3 mni n
&&$(, 3$n! !n%i &in &3)#n, 3$n!
m&n, 3$n! i(%i3"%, (e3% 3$n! e')nn
&e(e"%n )n! memi
vi. Pe3"i%$n!n &e%in!!in bn!$nn, bi' 73&?e3%i&' 3i
'n%i en$" &e 'n%i en$" be3i&$%n) 'ebi" 3i
me%e3, m& &e%in!!in bn!$nn in!!
(eb!i $ 'n%i, &e>$'i $n%$& en!!$nn
3$n! '4bb), %$ 3$n! e3%em$n 'm
bn!$nn &4me3(i' *n%3 'in "4%e',
e3&n%43n, n e3%4&4n
vii. Menin )n! '$(n) me'ebi"i 0F 3i '$('n%i (3,
in!! (eb!i 'n%i en$"
viii. Penem%n =(i'i%( &m3 mni n &&$( $n%$&3i n
#ni% "3$( %e3i("
ix. R$n! 34n!! % "n) % iiin&nbi'
en!!$nnn) %i& men)imn! 3i
=$n!(i $%m bn!$nn (e3% meme3"%i&n
(e!i &e(e"%n, &emnn n &e(e'm%n
bn!$nn n 'in!&$n!n
x. R$n! 34n!! % $n%$& 3$m" %in!!' "3$(mem$n)i
en!"#n n en>")n 'mi )n!memi
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
98/214
xi. R$n! 34n!! % i'3n! ie3!$n&n (eb!i$3
%$ &e!i%n 'in )n! 4%en(i' menimb$'&n
&e>e'&n/ &eb&3n
xii. Se%i en!!$nn 3$n! 34n!! % )n!'$(n) %i&
'ebi" 3i 0F 3i '$( 'n%i i b#"n), %i&
in!! (eb!i enmb"n %in!&% bn!$nn
xiii. Se%i b$&n 3$n! %, %i& b4'e"men!$b" (i=%
n &3&%e3 3(i%e&%$3 bn!$nnn)
III522
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
99/214
xiv. P 3$n! )n! en!!$nnn)men!"(i'&n (
n/%$ !(, "3$( i(ei&n '4bn! "#
n/%$
>e34b4n! "# (e>$&$n), &e>$'imen!!$n&n '%
bn%$ me&ni(
xv. Ce34b4n! ( n/%$ !( "3$( i3n>n!
memen$"i
e3()3%n en>e!"n &eb&3n
xvi. Tin!!i 3$n!5'm bn!$nn %i& b4'e"
&$3n! 3i&e%en%$n minim$m )n! i%e%&n
xvii. Tin!!i 'n%i (3 ($%$ bn!$nn
ie3&enn&n
men>i m&(im' -,20 m i %( %in!!i 3%5
3% %n"
e&3n!n %$ %in!!i 3%53% 7'n,
en!n
meme3"%i&n &e(e3(in 'in!&$n!n
xviii. Abi' %in!!i %n" e&3n!n be3 i
b#" %i%i&
&e%in!!in *ei' beb( bn7i3 %$ %e3%
&emi3in!n
)n! >$3m %$ e3ben %in!!i )n! be(3
%n"
('i ($%$ e3e%&n, m& %in!!i m&(im'
'n%i (3
i%e%&n %e3(eni3i
xix. Tin!!i n%i Den":
Pe3m$&n %( 3i 'n%i en" *(3 "3$(:
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
100/214
*- Se&$3n!5&$3n!n) - >m i %( %i%i&
%e3%in!!i 3i
e&3n!n )n! ($" ie3(i&n8
*2 Se&$3n!5&$3n!n) 2 >m i %( %i%i&%e3%in!!i 3i
($mb$ 7'n )n! be3b%(n
D'm "'5"' )n! '$3 bi(, &e%en%$n 'm
b$%i3 *- %e3(eb$%, %i& be3'&$ 7i& 'e%& 'n%i5
'n%i i%$ 'ebi" %in!!i 3i 60 >m i %( %n"
)n! i (e&e'i'in!n), %$ $n%$& %n"5
%n" )n! mi3in!
III5
2
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
101/214
xx. n%i %n" %$ %n" ib#" 'n%i
n!!$n! "3$(
i%em%&n (e&$3n!5&$3n!n) - >m i %(
%n"
e&3n!n (e3% ib$% &emi3in!n ($)
i3 %
men!'i3
Ke(eimbn!n, Ke(e3(in n Ke(e'3(n
en!n
in!&$n!n Bn!$nn Ge$n!
Ke%en%$n Um$m
Ke(eimbn!n, &e(e3(in n &e(e'3(n en!n
'in!&$n!n bn!$nn !e$n! '" e3'&$n
%e3" 'in!&$n!n i (e&i%3 bn!$nn !e$n!
)n! men7i e3%imbn!n en)e'en!!3n
bn!$nn !e$n! bi& 3i (e!i (4(i', b$),
m$$n 3i (e!i e&4(i(%em
b Pe3()3%n R$n! Te3b$& Hi7$ Pe&3n!n *RTHP
i R$n! Te3b$& Hi7$ *RTH (e>3 m&34 be3=$n!(i$n%$&
&een%in!n e&4'4!i(, (4(i', e&4n4mi m$$n
e(%e%i& 3i ($%$ &4% Se>3 e&4'4!i(
im&($&n (eb!i $) &4n(e3?(i i3
%n", 3$53$ &4%, n % men7i %em%
"i$ n be3&embn!n) '(m n$%=" *43
=$n n e&4(i(%emn)
ii R$n! Te3b$& Hi7$ )n! be3"$b$n!n 'n!($n!en!n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
102/214
bn!$nn !e$n! n %e3'e%& e3(i'
)n! (m i(eb$% R$n! Te3b$& Hi7$
Pe&3n!n *RTHP
iii RTHP be3=$n!(i (eb!i %em% %$mb$"n)%nmn,
e3e(n i3, (i3&$'(i, $n($35$n($3 e(%e%i&, bi&
(eb!i 3$n! &e!i%n n m$$n (eb!i
3$n! meni%)
i? Seb!i 3$n! %3n(i(i, RTHP me3$&n b!inin%e!3'
3i en%n bn!$nn !e$n! n ($b5
(i(%em 3i en%n 'n(e& &4%
III52+
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
103/214
? S)3%5()3% RTHP i%e%&n 'm 3en>n %%3$n!
n %% bn!$nn bi& 'n!($n! m$$n %i&
'n!($n!, 'm ben%$& &e%e%n GSB, KDB,
KDH, KB, 3&i3 n &e%e%n 'inn)
?i RTHP )n! %e'" i%e%&n 'm 3en>n %%3$n! n
%% bn!$nn %i& b4'e" i'n!!3 'm
meni3i&n %$
meme3b"3$i (e'$3$"n) %$ (eb!in 3i
bn!$nn
?ii Abi' RTHP (eb!imn im&($ b$%i3 ?
be'$m
i%e%&n 'm 3en>n %% 3$n! n %%
bn!$nn,
m& % ib$% &e%e%n )n! be3(i=%
(emen%3 $n%$&
'4&(i/'in!&$n!n )n! %e3&i% en!n (e%i
e3m4"4nn
bn!$nn
?iii Ke%en%$n (eb!imn im&($ b$%i3 ?%
ie3%imbn!&n n i(e($i&n $n%$&
bn!$nn e3$m"n n bn!$nn (4(i'
en!n meme3"%i&n &e(e3(in n 3(i%e&%$3
'in!&$n!n
i Se%i e3en>nn bn!$nn b3$ "3$(meme3"%i&n
4%en(i $n($35$n($3 'mi )n! 'm %&
(ee3%i n$, ($n!i, 4"4n54"4n
men"$n, %n" n e3m$&n %n"
D'm "' %e3% m&34 'n(e& )n! 4minn(ee3%i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
104/214
'$%, ($n!i be(3, !$n$n! n (eb!in),
%e3" ($%$ &#(n/e3" % i%e3&n
en!%$3n &"$($( $n%$& 43ien%(i %% 'e%&
bn!$nn )n! meme3%imbn!&n 4%en(i
3(i%e&%$3' 'n(e& )n!
i Seb!i e3'in$n!n %( ($mbe35($mbe3 )'m )n!
, % i%e%&n e3()3%n &"$($( b!i
e3m4"4nn
IMB en!n meme3%imbn!&n "'5"'
en>!3n
($mbe3 ) 'm, &e(e'm%n em&i n&een%in!n
$m$m
ii Ke%in!!in m&(im$m/minim$m 'n%i (3bn!$nn 3i
m$& 7'n i%en%$&n $n%$& en!en'in
&e(e'm%n
bn!$nn, (ee3%i 3i b") bn7i3,
en!en'in ben%$&
III52
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
105/214
e(%e%i& bn!$nn (e>3 &e(e'$3$"n/&e(%$n
'in!&$n!n, n (e& &(e(ibi'i%(, (e3%
%e3!n%$n! &4ni(i '"n
> Pe3()3%n R$n! Semn Bn!$nn Ge$n!
i Pemn=%n R$n! Semn DenBn!$nn "3$(
men!in"&n &e(e3(in 'n(e& 3$(
7'n )n! %e3&i% (e($i en!n &e%en%$n
3en>n %% 3$n! n %% bn!$nn )n!
Ke(e3(in %e3(eb$% n%3 'in men>&$ !3
n !e3bn!, ?e!e%(i be(3/4"4n, bn!$nn
en$n7n! (ee3%i 4( 7!, %in! bene3, b&
(m" n n nm bn!$nn
ii Bi' ie3'$&n % i%e%&n &3&%e3i(%i&'n(e& 7'n
%$ 3$( 7'n en!n meme3%imbn!&n
&e(e3(in
%m& en bn!$nn, 3$n! (emn
en
bn!$nn, !3, 7'$3 e7'n &&i, 7'$3
&en3n n
7'$3 "i7$ mein 7'n be3i&$% $%i'i%( 7'n
'inn) (ee3%i
%in! 'i(%3i&, %in! %e'e4n i &e$ (i(i 7'n/3$(
7'n )n!
im&($
iii K4e
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
106/214
% KDH i%e%&n menin!&% (e%3 en!n
ni&n)
&e%in!!in bn!$nn n be3&$3n!n) &e%n
#i')"
i? R$n! %e3b$& "i7$ e&3n!n (ebn)&
m$n!&in
ie3$n%$&&n b!i en!"i7$n/ennmn i
%( %n"
Den!n emi&in 3e 3&i3 en!n 'n%i
e3&e3(n
m(i" %e3!4'4n! RTHP (e7$" i%nmi 4"4n
ene$"
)n! i%nm i %( %n", %i& i 'm
#"/
&4n%ine3 )n! &e i3
? KDH %e3(eni3i % i%e%&n $n%$& %i5%i &'(
bn!$nn 'm &#(n5&#(n bn!$nn,
imn%e3% bebe3 &'( bn!$nn n &#(n
>m$3n
III526
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
107/214
Pe3()3%n T& Be(men Te3" in!&$n!n
i Keb$%$"n be(men n be(3n &4en e3$n%$&n
'"n, &e%en%$n %e&ni(, n &ebi7&(nn e3"
(e%em%
ii Un%$& &ee3'$n en)ein RTHP )n! memi,'n%i
be(men e3%m *B5- %i& iben3&n &e'$3
3i %&
bn!$nn *i %( %n" n % be(men
&e$ *B52
)n! i '$3 %& bn!$nn "3$(
be3&e'mn
(e&$3n!n) 2 *$ me%e3 3i e3m$&n %n"
%em%
ennmn
e Hi7$ P Bn!$nn
i De3" Hi7$ Bn!$nn *DHB % be3$
%mn5%
*344=5!3en m$$n ennmn (i(i5(i(i
bn!$nn (ee3%i b'&4n n >35>3
e3'e%&n %nmn 'inn) inin!
bn!$nn
ii DHB me3$&n b!in 3i &e#7ibn em4"4nbn!$nn
$n%$& men)ei&n RTHP $( DHB
ie3"i%$n!&n
(eb!i '$( RTHP nm$n %i& 'ebi" 3i 2F '$(RTHP
= T% Tnmn
i Pemi'i"n n en!!$nn %nmn"3$(
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
108/214
meme3"i%$n!&n &3&%e3 %nmn(mi
e3%$mb$"nn) 4%im' )n! be3&i%n
en!n b")
)n! m$n!&in i%imb$'&n P4%en(i b")%e3%
7eni(57eni( %e3%en%$ )n! (i(%em e3&3nn)
e(%3$&%i=,
b%n! n >bn!n) 3$", m$" %e3b&3
(e3% b!inb!in 'in )n! be3b") b!i
&e(e"%n mn$(i
ii Penem%n %nmn "3$( meme3"i%$n!&n
en!3$"
n!in, i3, &e(%bi'n %n"/#" (e"in!!
memen$"i ()3%5()3% &e(e'm%n em&i
iii Un%$& memen$"i =$n!(i e&4'4!i( &"$($(n) ie3&4%n,
%nmn en!n (%3$&%$3 $n )n! 3% be(3
(ee3%i 4"4n men"$n "3$( 'ebi" i$%m&n
III521
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
109/214
i? Un%$& e'&(nn &een%in!n %e3(eb$% b$%i3 i n
b$%i3 ii, Ke' De3" % memben%$& %im
en(e"%
$n%$& men!&7i 3en>n emn=%n 7eni(57eni(
%nmn
)n! ')& %nm i RTHP be3i&$% (%n3
e3'&$nn)
)n! memen$"i ()3% &e(e'm%n em&i
! Si3&$'(i n ;(i'i%( P3&i3
i Si(%em (i3&$'(i )n! i3en>n&n "3$(('in!
men$&$n!, n%3 (i3&$'(i e&(%e3n' en!n
in%e3n' bn!$nn, (e3% n%3 ini?i$ em&i
bn!$nn en!n (3n %3n(43%(in)
Si3&$'(i "3$( membe3i&n en>in )n!
m$" n 7e'(, bi& )n! be3(i=% e')nn
$b'i& m$$n 3ibi
ii Si(%em (i3&$'(i )n! i3en>n&n "3$(%e'"
meme3"%i&n &een%in!n b!i &(e(ibi'i%(
e7'n &&i iii Si3&$'(i "3$( mem$n!&in&n n)
3$n! !e3& ?e3%i&'
*>'e3n>e n 'eb3 7'n )n! (e($i $n%$&
en>in
3$3% 4'e" &en3n emm
&eb&3n, n
&en3n e')nn 'inn)
i? Si3&$'(i e3'$ ibe3i e3'en!&n (ee3%i %nen$n7$&
7'n, 3mb$53mb$, n in=43m(i (i3&$'(i,
e'emen
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
110/214
en!3" (i3&$'(i *% be3$ e'emen
e3&e3(n
m$$n %nmn, !$n men$&$n! (i(%em
(i3&$'(i )n!
7e'( n e
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
111/214
?iii J'$3 $%m ee(%3in "3$( %e'"meme3%imbn!&n
(i(%em ee(%3in (e>3 &e(e'$3$"n, &(e(ibi'i%(
%e3" ($b(i(%em ee(%3in 'm 'in!&$n!n,
n &(e(ibi'i%( en!n 'in!&$n!n (e&i%3n)
i J'$3 ee(%3in "3$( be3"(i' men>i%&ne3!e3&n
mn$(i )n! %i& %e3!n!!$ 4'e" ''$ 'in%(&en3n
Pen%n ee(%3in "3$( mm$ me3n!(n!%e3>i%n)
3$n! )n! ')& i!$n&n/mn$(i#i, mn,
n)mn, n membe3i&n emnn!n )n!
men3i&
i E'emen ee(%3in *(%3ee% =$3ni%$3e "3$(be343ien%(i
&een%in!n e7'n &&i
ii Se%i bn!$nn b$&n 3$m" "$nini#7ib&n
men)ei&n 3e 3&i3 &en3n (e($i
en!n 7$m'"3e 3&i3 )n! 3443(i4n' en!n 7$m'"
'$( 'n%i
bn!$nn
iii Pen)ein 3&i3 i e&3n!n %i& b4'e"men!$3n!i
e3" en!"i7$n )n! %e'" i%e%&n
i? P3(3n 3&i3 $n%$& ($%$ 3$m" %$
bn!$nn %i&
ie3&enn&n men!!n!!$ &e'n>3n ''$
'in%(, %$
men!!n!!$ 'in!&$n!n i (e&i%3n)
? J$m'" &eb$%$"n 3&i3 men$3$% 7eni(
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
112/214
bn!$nn
i%e%&n (e($i en!n (%n3 %e&ni( )n!
be3'&$
?i Pen%n 3&i3 "3$( be343ien%(i &e&een%in!n
e7'n &&i, mem$"&n &(e(ibi'i%(, n
%i&
%e3!n!!$ 4'e" (i3&$'(i &en3n
?ii $(, i(%3ib$(i n e3'e%&n =(i'i%( 3&i3
i$)&n
%i& men!!n!!$ &e!i%n bn!$nn n
'in!&$n!nn),
(e3% i(e($i&n en!n ) %m$n! '"n
?iii Pen%n 3&i3 %i& %e3i("&n en!n
en%n 'inn)
(ee3%i $n%$& 7'n, ee(%3in n en!"i7$n
III529
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
113/214
" Pe3%nn *Si!n!e
i Penem%n e3%nn *(i!n!e, %e3m($&n
i&'n/3e&'me, "3$( membn%$ 43ien%(i
%e%i %i&men!!n!!$ &3&%e3 'in!&$n!n )n!
in!in
i>i%&n/ie3%"n&n, bi& )n!enem%nn)
bn!$nn, &?e'in!, !3, %$ 3$n! $b'i&
ii Un%$& en%n bn!$nn n 'in!&$n!n )n!bi& $n%$&
'in!&$n!n/&#(n %e3%en%$, Ke' De3"
%
men!%$3 emb%(n5emb%(n $&$3n,b"n, m4%i=,
n '4&(i 3i (i!n!e
i Pen>")n R$n! $3 Bn!$nn Ge$n!
i Pen>")n 3$n! '$3 bn!$nn "3$(i(ei&n en!n
meme3"%i&n &3&%e3 'in!&$n!n, =$n!(i n
3(i%e&%$3 bn!$nn, e(%e%i& meni%), n
&4m4nen 34m4(i
ii Pen>")n )n! i"(i'&n "3$( memen$"i&e(e3(in
en!n en>")n 3i 'm
bn!$nn n en>")n 3i 7'n $m$m
iii Pen>")n )n! i"(i'&n en!n %e'"men!"in3i
ene3n!n 3$n! '$3 )n! be3'ebi"n, (i'$,
?i($' )n!
%i& men3i&, n %e'" meme3"%i&n (e&
4e3(i n
eme'i"3n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
114/214
III50
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
115/214
III2 PENGENDAIAN DAMPAK INGKUNGAN
- Dm& Pen%in!
Se%i &e!i%n 'm bn!$nn n/%$
'in!&$n!nn) )n!men!!n!!$ n menimb$'&n m& en%in!
%e3"
'in!&$n!n "3$( i'en!&i en!n AMDA *An'i(i(
Men!eni
Dm& in!&$n!n (e($i &e%en%$n )n! be3'&$
b Se%i &e!i%n 'm bn!$nn n/%$
'in!&$n!nn) )n!
menimb$'&n m& %i& en%in! %e3"
'in!&$n!n, %$
(e>3 %e&n4'4!i ($" % i&e'4' m&
en%in!n), %i&
e3'$ i'en!&i en!n AMDA, %e%i i"3$(&n
me'&$&n
U) Pen!e'4'n in!&$n!n *UK n U)
Pemn%$nin!&$n!n *UP (e($i &e%en%$n )n! be3'&$
> Ke!i%n )n! ie3&i3&n mem$n)i m&
en%in! %e3"
'in!&$n!n '" bi' 3en>n &e!i%n %e3(eb$% &n:
i men)ebb&n e3$b"n (i=%5(i=%
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
116/214
'in!&$n!n )n! me'm$i &3i%e3i )n!
i&$i, be3(3&n e3%imbn!n i'mi"8
iii men!&ib%&n (e(ie(5(e(ie( )n! 'n!&n/%$
enemi&, n/%$ i'in$n!i men$3$%
e3%$3n e3$nn!5$nn!n )n! be3'&$
%e3n>m $n"8 %$ "bi%% 'min)
men!'mi &e3$(&n8
i? menimb$'&n &e3$(&n %$ !n!!$n %e3"&#(n
'in$n! *"$%n 'in$n!, >!3 'm, %mn
n(i4n', ($& m3!(%#, n (eb!in))n! %e'" i%e%&n men$3$% e3%$3n
e3$nn!5$nn!n8
? me3$(& %$ mem$(n"&n ben5ben nbn!$nn
enin!!'n (e73" )n! be3ni'i %in!!i8
?i men!$b" %$ mem4i
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
117/214
?ii men!&ib%&n/ menimb$'&n &4ni& %$&4n%34?e3(i
en!n m()3&%, n/%$ eme3in%"
Ke!i%n )n! im&($ b$%i3 > me3$&n
&e!i%n )n!
be3(3&n en!'mn n %in!&%
e3&embn!n i'm$
en!e%"$n n %e&n4'4!i mem$n)i 4%en(i
menimb$'&n
m& en%in! %e3" 'in!&$n!n "i$
2 Ke%en%$n Pen!e'4'n Dm& in!&$n!n
Jeni(57eni( &e!i%n embn!$nn bn!$nn !e$n!
n/%$ 'in!&$n!nn) )n! #7ib AMDA, '"
(e($i &e%en%$n en!e'4'n m& 'in!&$n!n )n!
be3'&$
Ke%en%$n U) Pen!e'4'n in!&$n!n *UK n
U)
Pemn%$n in!&$n!n *UP
Jeni(57eni( &e!i%n embn!$nn bn!$nn !e$n!
n/%$ 'in!&$n!nn) )n! "3$( me'&$&n U)
Pen!e'4'n in!&$n!n *UK n U) Pemn%$n
in!&$n!n *UP '" (e($i &e%en%$n )n! be3'&$
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
118/214
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
119/214
III2+ RENCANA TATA BANGUNAN DAN INGKUNGAN *RTB
- Tin& n7$% RTR n/%$ Ren>n Te&ni&
R$n!
Kb$%en/K4%
RTB menin&'n7$%i 3en>n %% 3$n! #i')"
n/%$
3en>n %e&ni& 3$n! &b$%en/&4%, n (eb!i
n$n
3n>n!n &#(n, 'm 3n!& e3#$7$n
&e(%$n
&3&%e3, &$'i%( bn!$nn !e$n! n
'in!&$n!n )n!
be3&e'n7$%n Se'in i%$, RTB me3$&n
in(%3$men !$n
menin!&%&n:
i Pe3#$7$n Ke(%$n &3&%e38
ii K$'i%( Bn!$nn Ge$n!8 n
iii in!&$n!n )n! Be3&e'n7$%n
b RTB i!$n&n (eb!i n$n 'm
en!en'in
emn=%n 3$n! ($%$ 'in!&$n!n/&#(n
2 M$%n M%e3i RTB
P34!3m Bn!$nn n in!&$n!n
P34!3m bn!$nn n 'in!&$n!n me3$&n
en7b3n 'ebi" 'n7$% 3i e3$n%$&n '"n )n!
%e'" i%e%&n $n%$& &$3$n #&%$ %e3%en%$, )n!
mem$% 7eni(, 7$m'", be(3n, n '$(n bn!$nn,
(e3% &eb$%$"n 3$n! %e3b$& "i7$, =(i'i%( $m$m,
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
120/214
=(i'i%( (4(i', 3(3n &(e(ibi'i%(, (3n
en>")n, n (3n en)e"%n 'in!&$n!n,
bi& be3$ en%n 3(3n n (3n )n!
($" m$$n b3$
b Ren>n Um$m n Pn$n Rn>n!n
Ren>n $m$m n n$n 3n>n!n me3$&n
&e%en%$n5
&e%en%$n %% bn!$nn n 'in!&$n!n )n!
mem$% 3en>n
e3$n%$&n '"n mi&34, 3en>n e3e%&n,
3en>n %&,
3en>n (i(%em e3!e3&n, 3en>n 3(3n
n (3n
'in!&$n!n, 3en>n &(e(ibi'i%( 'in!&$n!n, n
3en>n #$7$
III5
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
121/214
?i($' bn!$nn !e$n! $n%$& (em$ 'i(n(4(i' )n!
be3&een%in!n 'm &#(n %e3(eb$%
> Ren>n In?e(%(i
Ren>n in?e(%(i me3$&n 3"n 34!3m in?e(%(i
bn!$nn
!e$n! n 'in!&$n!nn) be3(3&n 34!3m
bn!$nn n
'in!&$n!n (e3% &e%en%$n 3en>n $m$m n
n$n 3en>n,
)n! mem$% 34!3m in?e(%(i 7n!& ene&,
7n!&menen!", n 7n!& n7n!, )n! i(e3%i
e(%im(i bi)
in?e(%(i bi& en%n bn!$nn 'm m$$n
3en>n
embn!$nn b3$ n en!embn!nn)
(e3% 4'
ennnn)
Ke%en%$n Pen!en'in Ren>n n Pe4mn
Pen!en'in
Pe'&(nn
Ke%en%$n en!en'in 3en>n n e4mn
en!en'in
e'&(nn me3$&n e3()3%n5e3()3%n %%
bn!$nn
n 'in!&$n!n )n! i%e%&n $n%$&
&#(n )n!
be3(n!&$%n, 34(e$3 e3iinn, n 'emb!
)n!
be3%n!!$n! 7#b 'm en!en'in e'&(nn
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
122/214
Pen)$($nn RTB
a. RTB % i($($n be3(3&n &emi%3n eme3in%"
e3",(#(%, n/%$ m()3&% (e($i en!n
%in!&%
e3m('"n 'in!&$n!n/&#(n )n!
be3(n!&$%n
b. Pen)$($nn RTB i'&$&n en!n
meme3%imbn!&n
en% %im "'i n en% $b'i&
c. Pen)$($nn RTB i(3&n 4' enn!nn
en%n
bn!$nn !e$n! n 'in!&$n!n )n!
i%e%&n 4'e"
eme3in%" e3" n/%$ m()3&%
d. P4' enn!nn en%n bn!$nn n 'in!&$n!n
me'i$%i:
e3bi&n, en!embn!n &emb'i, embn!$nn
b3$, n/%$
e'e(%3in, )n! i%e3&n :
i &#(n )n! ($" %e3bn!$n8
III5+
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
123/214
ii &#(n )n! i'e(%3i&n n i'in$n!i8
iii &#(n b3$ )n! 4%en(i' be3&embn!8n/%$
i? &#(n )n! be3(i=% >m$3n
III2 PEMBANGUNAN BANGUNAN GEDUNG DI ATAS DAN/ATAU
DI
BAAH TANAH, AIR DAN/ATAU PRASARANA/SARANA UMUM
- Pembn!$nn bn!$nn !e$n! i %( 3(3n
n/%$ (3n
$m$m "3$(:
(e($i en!n 3en>n %% 3$n! #i')"
n/%$ 3en>n
%e&ni& 3$n! &b$%en/&4%, n/%$ RTB8
b %i& men!!n!!$ =$n!(i (3n n 3(3n )n!
be3 i
b#"n) n/%$ i (e&i%3n)8 n
> %e% meme3"%i&n &e(e3(in bn!$nn%e3"
'in!&$n!nn)
2 Pembn!$nn bn!$nn !e$n! i b#" %n" )n!
me'in%(i
3(3n n/%$ (3n $m$m "3$(:
(e($i en!n 3en>n %% 3$n! #i')"
n/%$ 3en>n
%e&ni& 3$n! &b$%en/&4%, n/%$ RTB8
b %i& $n%$& =$n!(i "$nin %$ %em% %in!!'8
> %i& men!!n!!$ =$n!(i (3n n 3(3n )n!
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
124/214
be3 i
b#" %n"8
memen$"i e3()3%n &e(e"%n (e($i =$n!(ibn!$nn8 n
e memi'i&i (3n &"$($( $n%$& &een%in!n
&emnn n
&e(e'm%n b!i en!!$n bn!$nn
Pembn!$nn bn!$nn !e$n! i b#" n/%$ i %(i3 "3$(:
a. (e($i en!n 3en>n %% 3$n! #i')" n/%$
3en>n
%e&ni& 3$n! &b$%en/&4%, n/%$ RTB8
III5
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
125/214
b. %i& men!!n!!$ &e(eimbn!n 'in!&$n!n, n=$n!(i 'in$n!
&#(n8
c. %i& menimb$'&n e3$b"n 3$( i3 )n! %
me3$(&
'in!&$n!n8
d. %i& menimb$'&n en>em3n8 n
e. %e'" meme3%imbn!&n =&%43 &e(e'm%n,
&en)mnn,
&e(e"%n, n &em$"n b!i en!!$n bn!$nn
+ Pembn!$nn bn!$nn !e$n! e3"
"n%3n $3
*%3n(mi(i %e!n!n %in!!i, n/%$ men3
%e'e&4m$ni&(i,
n/%$ men3 i3, "3$(:
(e($i 3en>n %% 3$n! #i')" n/%$ 3en>n
%e&ni& 3$n!
&b$%en/&4%, n/%$ RTB8
b %e'" meme3%imbn!&n =&%43 &e(e'm%n,
&en)mnn,
&e(e"%n, n &em$"n b!i en!!$n bn!$nn8
n
> &"$($( $n%$& e3" "n%3n $3 *%3n(mi(i
%e!n!n %in!!i,
"3$( men!i&$%i e4mn n/%$ (%n3 %e&ni(
)n! be3'&$
%en%n! 3$n! beb( ('$3n $3 %e!n!n %in!!i
n ('$3n
$3 %e!n!n e&(%3 %in!!i
Pembn!$nn bn!$nn !e$n! b$%i3 -, 2, , n+ "3$(
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
126/214
men% e3(e%$7$n 3i B$%i/'i&4%(e%e'"
meme3%imbn!&n en% 3i %im "'i bn!$nn
!e$n! n en% $b'i&
III56
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
127/214
III PERSYARATAN KEANDAAN BANGUNAN GEDUNG
III- PERSYARATAN KESEAMATAN BANGUNAN GEDUNG
- Um$m
Pe3()3%n &e(e'm%n bn!$nn !e$n! me'i$%i
e3()3%n
&emm$n bn!$nn !e$n! %e3" bebn m$%n,
e3()3%n
&emm$n bn!$nn !e$n! %e3" b")
&eb&3n, n
e3()3%n &emm$n bn!$nn !e$n! %e3"
b") e%i3
n b") &e'i(%3i&n
2 Pe3()3%n S%3$&%$3 Bn!$nn Ge$n!
S%3$&%$3 Bn!$nn Ge$n!
i Se%i bn!$nn !e$n!, (%3$&%$3n) "3$(
i3en>n&n n
i'&(n&n !3 &$%, &4&4", n (%bi' 'm
memi&$'
bebn/&4mbin(i bebn n memen$"i
e3()3%n
&e(e'm%n *(=e%), (e3% memen$"i e3()3%n
&e')nn
*(e3?i>ebi'i%) (e'm $m$3 ')nn )n!
i3en>n&n
en!n meme3%imbn!&n =$n!(i bn!$nn
!e$n!, '4&(i,
&e#e%n, n &em$n!&inn e'&(nn
&4n(%3$&(in)
ii Kemm$n memi&$' bebn ie3"i%$n!&n
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
128/214
-
8/17/2019 PM PU No.29 Tahun 2006 Pedoman Persyaratan Teknis Bangunan Gedung
129/214
m(i" % mem$n!&in&n en!!$n bn!$nn!e$n!
men)e'm%&n i3i
? Abi' bn!$nn !e$n! %e3'e%& '4&(i
%n" )n!
% %e37i 'i&$i=&(i, m& (%3$&%$3 b#"
bn!$nn !e$n!
"3$( i3en>n&n mm$ men"n !)
'i&$i=&(i %n"
%e3(eb$%
?i Un%$& menen%$&n %in!&% &en'n (%3$&%$3
bn!$nn,"3$( i'&$&n eme3i&(n &en'n bn!$nn
(e>3
be3&' (e($i en!n &e%en%$n 'm
Pe4mn/P