Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11

Katalog : Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11

Sambung : 1. Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11 (Bagian 1: ha-

ka). Bahasa dan Budaya | Kamus dan Leksikon #198.

2. Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11 (Bagian 2: da-

la). Bahasa dan Budaya | Kamus dan Leksikon #199.

3. Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11 (Bagian 3: pa-

nga). Bahasa dan Budaya | Kamus dan Leksikon #200.

Bausastra

(Jarwa Kawi)

--- 0 ---

Sêrat Bausastra: Jarwa Kawi

Kawêdalakên ing Pahêman Radyapustaka Awit saking karsa dalêm Bêndara Kangjêng

Radèn Adipati Sasradiningrat, Opisiring ordhê oranyê nasao, opisiring krun, ordhê ing

Siyêm, pêpatih karaton dalêm ing Surakarta. Ingkang kadhawuhan anggarap Ngabèi

Wirapustaka. Abdi dalêm mantri pamijèn ing kapatihan Taun 1828 -1898 Kaêcap ing

pangêcapanipun babah: Sie Dhian Ho. Ing Surakarta 1903

--- 0 ---

Para liding pahêman Radyapustaka sasampunipun nyumêrêpi bausastra Kawi ingkang

ngalamat

Kawi Javaansch Woordenboek

Karanganipun Tuwan C. F. Winter ridêring ordhê Nèdêrlansên leyo, juru basa ing nagari

Surakarta, sarta ingkang sampun kaêsahan dhatêng Tuwan H. N. van der Tuuk, pujôngga

Kawi ingkang kapatah ngimpun têmbung wau wontên ing Bulèlèng tanah Bali, kaecap ing

kantor pangêcapanipun kangjêng guprêmèn, ing nagari Batawi, nalika taun 1880. Ing

mangke sampun sumêbar waradin sapulo Jawi, têtiyang sampun botên kawêkèn dhatêng

panganggenipun têmbung Kawi, anggêripun sampun èngêt dhatêng têmbungipun Kawi

inggih lajêng sumêrêp têgêsipun, kados upaminipun èngêt dhatêng têmbung Kawi:

sanityasa, inggih lajêng gampil kemawon sumêrêpe dhatêng têgêsipun têmbung wau, lajêng

amriksani têmbung: sanityasa, ing ngriku manggih têgêsipun: sanityasa = langgêng, utawi:

tansah, ananging saupami têtiyang botên sumêrêp dhatêng têmbung kawi: sanityasa,

môngka badhe ngangge Kawininipun têmbung: langgêng, utawi: tansah, punika botên

sagêd madosi kalayan gampil Kawinipun têmbung Jawi kêkalih wau, kêdah madosi kaurut

saking aksara: ha, sarêng dumugi: sa (sanityasa) sawêg pinanggih, môngka têtiyang [têti...]

--- 0 ---

[...yang] Jawi kalêbêt pêrlu angangge têmbung Kawi tumrapipun ing sêkar wontên ing

anggitanipun, saha têtiyang Jawi mèh sadaya sami rêmên anganggit-anggit mawi sêkar

sarta sinêlanan mawi têmbung Kawi.

Awit saking punika para liding pahêman Radyapustaka amanah pêrlu, sêrat Bausastra Kawi

wau kaudhal sarta lajêng kawalik, jarwanipun wontên ngajêng, Kawinipun wontên wingking,

lajêng saos atur konjuk ing panjênêngan dalêm bêndara kangjêng radèn adipati, dhawuh

dalêm kêparêng, sarta namanipun namung winalik kemawon dados.

Javaansch-Kawi Woordenboek utawi Bausastra Jarwa Kawi

Mênggahing pangangkah sagêd anggampilakên pangupadosipun têmbung Kawi ingkang

dèrèng sagêd dipun sumêrêpi, saupami badhe ngangge têmbung Kawi, punapa ingkang

dipun kajêngakên lajêng sagêd gampil pangupadosipun, saking têmbungipun jarwa sarta

sagêd anyêkapi kabêtahanipun tuwin sagêd mêmilih sasênêngipun, kados ta: badhe

ngangge têmbung: kawining susah, inggih lajêng madosi têmbung: susah, ing ngriku badhe

manggih têmbung Kawi: onêng sapanunggilanipun ngantos wontên 125 têmbung Kawi,

sami atêgês susah sadaya, sarta gampil pangupadosipun, awit inggih ugi kaurutakên

dêntaywanjananipun.

--- 0 ---

Sampun kanyataan, kala jumênêng dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan

Pakubuwana kaping IX pikantuk 25 taun, para abdi dalêm panèwu mantri badhe saos unjuk

panêmbrama mawi sinawung ing sêkar, pados têmbung Kawi ingkang atêgês: panyungga-

sungga, kawêkèn botên sagêd pikantuk, ingkang makatên punika nelakakên yèn ing jaman

sapunika awis ingkang sagêd dhatêng têmbung Kawi, wontên satunggiling abdi dalêm

mantri kaparak têngên nama Mas Ngabèi Jayasupana (= R. Ng. Gitto wadono onder regent

politie van Sragen) punika sagêd talatos madosi têmbung Kawi wau ing dalêm Bausastra

Kawi, ngantos rumaos bosên mêksa dèrèng sagêd manggih, sarêng dumugi aksara: ba

(biwadha = panyungga- sungga), sawêg pinanggih, punika ingkang pantês dados

têtêngêring unjuk biwadharaja, sasampunipun pinanggih têmbung wau têtiyang lajêng

amastani gampil, utawi rèmèh kemawon, punika sampun dados kalimrahan sabarang

kawruh ingkang sampun pinanggih kaanggêp sapele, beda kalihan ingkang rêmên marsudi

kados Mas Ngabèi Jayasupana wau. Makatên malih pangudhalipun Bausastra Kawi mawi

kawêwahan têmbung Kawi malih, saking sanès-sanèsipun sêrat ingkang dèrèng kalêbêt ing

Bausastra Kawi, kados ta: saking Sêrat: Dasanama Kawi, Carakabasa, Panitisastra Kawi,

Côndrasangkala sasaminipun. Mila Bausastra Jarwa wau dadosipun badhe langkung agêng

tinimbang kalihan: [kali...]

--- 0 ---

[...han:] Bausastra Kawi.

Ing pangrêmbag: amurih ringkês sarta kacêkaping pêrlunipun, inggih ing têmbung ing

Bausastra Jarwa ingkang kadamêl baku namung woding têmbung utawi lingganipun

kemawon, rimbaganipun katunggilakên kalêbêt wontên ing ngriku pisan, botên dipun kaping

kalihi wontên ing ngandhap utawi ing nginggil uruting dêntaywanjananipun, kados

satatanipun Bausastra Jawi, dados upaminipun ngupadosi têmbung: linuwih, kaluwihan

sapanunggilanipun: botên sagêd pinanggih, kêdah namung ngupadosi lingganipun

kemawon: luwih, ing ngriku sampun manggih rimbaganing têmbung: luwih, sapêpakipun.

Sarèhning têtiyang jawi sampun kirang mangrêtosipun dhatêng pasang sarta rimbaging

têmbung Kawi, mila sêsêratanipun têmbung Kawi ing bausastra jarwa punika: kasêrat Jawi

lugu, kados ta: pujangga kasêrat pujôngga, makatên sasaminipun.

Ingkang kapatah anggarap padamêlan wau Ngabèi Wirapustaka, abdi dalêm mantri pamijèn

ing kapatihan, kabiyantonan para liding pahêman Radyapustaka. nalika taun 1828-1898.

--- 1 ---

A: mapa

a: mape

I: Ing

i: hing

E: ce

e: ha, E, he, O, Ah, Ahe, hahe, Ahah, hahah, hume

Ih: hih

Ih: hi

ih: hi

eh: ha, he, hah, Eh, hèh, Ahah, hahah, harah, hadoh, Adha, hadhah, hayo, Om, hom, ceha,

dik, toh, dhoh, dhêhêh, dhik

I I: hihi

ehe: II, hehe, OO

--- 2 ---

hihhi, Ahahe, hahahe, AhAh, haye, hayay, cehahah

ihih: Ahi

eih: hihih

IhIh: hihih

èhèh: hehe, hahhah, hèhhèh, Ahahah, hahahah, hayay, OmOm, homhom, Umom, humom,

dikhah, dhikhah, mom

Èhèhèh: cehaha

ehehe: UhUh, Ahodha, hehahcehah, cehacehah

uhêm: hêhêh

aos: hèsèl

ahlah: Arah

Ahli waris: yadungsa

èêm: II

Aub: [= aub]: hêb, Anghêb, rênêk, rênêp, sangêb, singub; [ngaub]: masangêb, manghêb

--- 3 ---

mangahêbi, mangêb; [ngaubi]: rumahab, mangêbi, ngahêbi, ngêbi; [kauban]: kasongan,

syangsyang; [pangauban]: hêban, hêbanan, papayu, panghêb, panghêban, pangêban,

ngêban.

Aong: [= aèng]: helok, nèdi, diwwi, pèni.

ana: Ana, hana, hane, hanan, Anya, hanya, honya, hadha, hoya, hannya, na, nya, kan,

kane, wantên, wwantên, woya, wyantên, yana, gêlar; [nganani]: humadha, madha;

--- 4 ---

[nganakake]: mawêkta; [kahanan]: kagêlaran; [ana ing]: nunggwing, ring, kanni, munggwing;

[saanane]: sahana; [sarta ana]: sahana

êna: muwuh

ina: kahinan, kobêng, buta

uni: huna, huni, hulon, haba, hungêl, nuni, swara, sabda, wuni, wunang, wunnyi, waca,

watêk, mantra, môntra, dhunnyi, buni, bawa; [unining]: huning; [muni]: he, hawu, hume,

humuni, humunya, numuni, cêngga, dhumawuh, muni, moni, mun- ya

--- 5 ---

munnya, murawa, muwara, bunnyi, nguwuh; [ngunèkake]: maca, mangunyakên, ngunyakên,

ngunnya; [ngunèk-unèkake]: mangunyakên, ngruhun- ruhunakên, ngujari, ngamah-hamah;

[mêmuni]: momonang; [muni-muni]: monang-monang

anèh: biyu

aniaya: [nganiaya]: nangsaya

unandika: [pangunandika]: locita

ênar: [ênar-ênaran]: sumamput, sumamburat

ênêr: dunung; [ênêr-ênêr]: widik-widik; [ênêran]: dunungan; [ngênêr]: tumênggêl, mênêr,

mangungkuli, nginte; [ngênêri]: ngucupi; [ngênêr-ênêrake]: mênêr-mênêrake

anak: anak, Atma, Atmaja, nanak, nak-ranak

--- 6 ---

tênaya, tama, sunu, sunya, suta, siwi, siwaya, suputra, sya, sya, wêka, wêkaja,, putra, ja,,

yanak, yyranak, yoga, mêja, banu; [anak-anak of manak]: hatanaya, susuta, wêwêka, mata,

yyatma; [anak-anakan]: mayoga, nakanaka, suputra, prasuta; [anak wadon]: suputri, putri;

[anak mantu]: suta, suta biwêh, siwi bantya; [anak kaponakan]: pahulunan, pulunan

enak: hinak, enak, henak, hica, heca, nica, surasa,

--- 7 ---

weca, jênêk, minak, menakak, mirasa; [rumasa enak]: pakenak, pakeca niet, sakeca;

[ngenaki]: sambrama, nyinaki, mahinaki, mahenaki, minaki, menaki, manyinnaki, mamenaki,

manginaki, mangenaki, nginaki; [kapenak]: hawicarita, sakenak, sakaweca, pahenak,

menak; [kapenakên]: kujênêk; [kenakên]: kajênêkan

unadika: [ngunandika]: nglocita

ênêt, mênêt: mêtêk

ênês: [ngênês]: kumêl, twês, purês, puring, mangênês, mangre, giligirin, gêgês ati, ngêpuk

inêp: [nginêp]: rêrêp

--- 8 ---

[panginêpan]: rêrêpan

inêb: inêb, bapra; [minêb]: manangkêb

unang: [konangan]: kacêthikan, katalika, kabikana

uning: [= uninga]: uninga, udani, hudan-ya, huda-nya, hudwani, awas, upaksi, hudhakani,

hidhêp, hingêt, riksa, rêksa; [nguningani]: wihikan, pêksi, piksa, nahuwi, tumahu;

[kauningan]: kahidhêp

once: suji; [oncèn-oncèn]: gubahan; [ngonce]: hanggubah, nuji, nujya, sumuji, manênun,

ngikêt; [pangoncèn]: pasujiyan

ancêr: arah; [ancêr-ancêr]: arah-arah

ancur: hancur, pihêr, pihir; [ngancur]: mihêr,

--- 9 ---

mihir

incêr: [ngincêr]: nginte

uncar: [muncar]: danumaya

èncèr: luluh

oncèr: [ngoncèri]: nênêri; [moncèr]: mure

ancak: èncèk

ancik: [ancik-ancik]: bancêt; [ngancik]: humambah

encok: [mencok]: coda, mapihêr

ancit: [oncat-ancit]: manguntit; [ngoncat-ancitake]: huntitake, nuntitake

oncat: asêm, huwa (= ngowani), huwan, halês, halis, halès, hilag, humoh, anglès, ringga,

kahasêman, tiwal, tajin, sah, salusut, singgah, wiwal, licin, lariwa,

--- 10 ---

lès, los, lêpas, inggar, pahil, mahuwan, mendra, miruda, matenggal, mosah, muwah, gingsir,

ngucira; [oncatan]: asêman; [ngoncat]: ngingkut, ngingsêt; [ngoncati]: tumajin, nyawatti,

miwal, mawali, malung, mangendrani, nguhahi, nguwahi, nguwani, ngapuni; [kaoncatan]:

kahuwan; [pangoncat]: panguwah; [pangoncatan]: pahilan, pamiwal, pangohan,

pangindhatan, panguwan; [paoncatan]: pahindhatan, pahuwahan, pahilan, pawiwalan

uncal: [nguncalake]: dumuk;

--- 11 ---

[nguncal-uncalake]: mundhondhe

onclang: rundhondhe

èncêp: rêngat, dhêndha

ancam: [ngancam]: mangêbang; [ngancam-ancam]: mangêbang-hêbang, ngayam-ayam,

ngangkas-angkas; [pangancam-ancam]: panônta

incêng: incêr; [ngincêng]: manginte, mangintya, ngêne, nginte; [pangincêng]: panginte;

[pangincêngan]: panginteyan

uncang: [panguncang]: êlêm

èncèng: [èncèng-èncèng]: tèngtèng

anda: wancahane: nda

andi: wancahane: ndi

êndi: andi, ndi, ndya, nêdhya, di, din, mana, minang; [ing ngêndi]: rindi, ngêdya

êndah: wancahane: ndah

endah: andê, andah, endaha, heba,

--- 12 ---

raras, ramya, daha, listya, mendah; [mendah]: daya; [ngendahake]: mangendahkên,

ngendah

anadene: hanapwe

undêr: [undêr-undêr]: tuk, wunga-wunga, wonga-wonga, bulan-bulan

undur: lèrèn; [unduran]: munduran; [ngundur]: matyat; [ngunduri]: mangunduri; [mundur]:

humundur, humurud, numundur; [mundur]: sumurud, lumèrèn, lumurud, lumingsir, murud;

[pamundur]: pamurud; [paunduran]: punduran, ponduran

endra: bathara … zie asuradipa en cakra; [endralaya, kaendran]: kayangane bathara endra

andaru: andaru, hadaru, darus, wilaba

endrakila: araning gunung

endrasuta: jêjuluke panêngahing pandhawa

indrajit: [= begananda]:

--- 13 ---

putrane prabu dasamuka ing ngalêngka

endragiri: = endrakila

andik: andik

andika: hangdeka; [sandika]: kalasadya, payan; [pangandika]: sabda, wuni, wyajanan

andêl: [andêl-andêl]: kondhang, toh, pakêmit, bajowani; [ngandêl]: ambênda, makêmit,

makêbêl; [ngandêlake]: mananggêni, marcaya; [ngandêlan]: hidhêpan; [kumandêl]: cacaya;

[pangandêl]: pangêbêl; [pangandêlan]: panalingan; [pakandêlan]: pakêbêlan

êndya: wancahane: ndya

êndyan: wancahane: ndyan

andum: [pandum]: pambagi, pambagya

êndêm: [mêndêm, uru: kramane wuru]: loyo, kayol, suwi, wuru, wêrêh, liwung, mu-rwa,

moyo

indêng: [mindêng]: kumênnyêp;

--- 14 ---

[pamindêng]: kumênnyêp

undang: una, undang, suruh, sèng, sengya, pajar, panggil; [undang-undang]: sèngsèng;

[undangan]: suruhan, sengan; [ngundang]: asèng, umundang, nundang, tawa, sumuruh,

sumèng, sumangnya, sumengya, nyèngi, manang; [ngundang]: mundang, masèng,

masèngsèng, mawuh, manggil, nguhuh, nguwuh; [ngundangi]: sumèng, sumèngi, sèng,

sèngi, minangi; [pangundang]: pawuh, pamanggil; [pangundangan]: pasuruhan

anti: [= ênti]: kantya, kanteyan, paswa, panganti; [nganti]: Ahe, hanèr;

--- 15 ---

[nganti]: hèr, humèr, Anghèr, Anghing, hingga, kawangsi, kawangsya, kongsi, sumêne,

tangwanga, sampe, lud, nyèr, mahanti, mahèr, manèr, mannyèr, mèr, mawas, manghèr,

manganti; [nganti]: mangantya, mangèr, ngantên, ngantya, ngèr; [nganti-anti]: hèr-hèr;

[ngêntèni]: hèri, humèrakên, mahèr, mahera, manyèri, merakên, ngantyani, ngèri;

[ngantèkake]: mèrakên, mangantikên; [panganti]: Ahe, hahèr, hanèr, hèr, paheran,

--- 16 ---

panyèr, paswa, panghèr, pangantya, pangimbal; [panganti-anti]: hajap, pangantyantyan;

[pangantèn]: anti, pangantyan, mahantin; [ambawahi pangantèn]: miwa, miwaha;

[pangêntèn]: paheran; [pangantenan]: panyeran, pangheran

untu: untu, huntya, udaka, hungsa, danta, danti, dênta, dênti, waja; [untu kêsikan]:

luruganaji; [kaya untu]: dumanta, dumanti

ônta: [pangônta-ônta]: hutpana

ontoh: [ngontoh-ontoh!]: rumpukan

antun!: sêngêt

intên: intên, hir, hira, hirra, tirya, haryas

--- 17 ---

hiryya, haryyas, ratna, rêtna, sotya, sela, sapathika, warna, wêrna, wêdhiyan, pasthika,

pêsthika, mantên; [intên panunggul]: guwiratna; [intên barliyan]: niwarya

anut: zie tut lett c

ôntra: grama

untir: unir; [muntir]: muwêr, mulir

antara: hantara, halal, hayantara, caya, rêndhi, tuwang, tange, sêne, warta, wêrta, wartan,

wêrtan, wardha, wyarta, wangwang, pantar, pantara, balal; [ngantarakake]: mantarakkên;

[pahantaran]: pantaran;

--- 18 ---

[pahantaranan]: pantaran; [saantara]: saksepa; [saantaran]: saksepan; [ora antara]: tandu,

tandya, tantara; [tan antara]: satatan; [panantara]: panawung; [amantara]: sumantara

antak: [ngantak-antak]: ngêntêg-êntêg, ngambak-ambak

antuk: mowa; [ngantuki]: mangantuki; [pakantuk]: pahala; [pakantukan]: pahalan

êntèk: ênti, êntya, êntyar, ênting, Iti, hiti, Ityèk, nir, nira, radin, danon, darin, ti, tandhês, titi,

teta, têlas K., tapis, tampis, tuming, siksa, sesa, walutru, waga, palasta,

--- 19 ---

palêsta, palastan, palêstan, palastha, palêstha, palasthan, palêsthan, matêlas, bagna,

ngêhang, ngisis, ngisyas; [êntekan]: wêkasan, palêstan; [êntèk-êntekan]: ênting-êntingan,

tandêsan, tumpêk, wusana; [ngêntèk]: êntya, atiti; [ngêntèk]: umêntya, nampis, tuming,

mêntya, mangênkya; [1] [ngêntèkake]: nirnakkên, ngêntyakkên; [kaêntekan]: katuwon;

[paêntekan]: darma

ôntakusuma: ambala, kambala (araning kulambi)

êntas: [mêntas]: tatas, mêntas

untal: ngêlêd; [nguntal]: ngêlêd

ontèl: [ngontèl]: rempong

antêp: tali-tali; [ngantêpi]: nêguhi;

1. mangêntya.

--- 20 ---

[ngantêpi]: tahêni, suklapa; [mantêp]: wakwah, maran

antup: têngêt; [ngantup]: nêngêt, tumêngêt, sumêngêt, manyêngêt, masêngêt

intip: [ngintip]: mipi; [pangintip]: pangisêp; [pangintipan]: pangisêpan

untap: hamput

ôntaboga: hanantaboga

antêng: hênêng, hamênêng, humêm, nacara, nêng, tajêm, tajum, susila, wingit, mênêng,

matajêm

anting: [anting-anting]: padaka

untung: [kauntungan]: kanohan, kaloban

unus: hunus, sah, liga; [ngunus]: nunus, lumiga, mraliga; [konus]: hasahkasah, praliga

êndha: srêb; [mêndha]: rêndha;

--- 21 ---

[mêndha]: rêrêm, sumrêb, sumrêbya, sumrêbi

indha: nindra

undha: hundhondhe, tundha, pangkat; [ngundha]: hundha, hundhi, tumundha, manundha,

mundha, mangundha; [ngundha-undha]: rundhondhe, mundhondhe, mangundhondhe,

ngudhondhe

undhi: rundhi; [ngundhi]: hundhi, mahundhi; [aundhi]: mahundhi

ôndha: sanggan

êndhih: [ngêndhih]: nacad, mêndhih; [kandhih]: kalilin, kalulun

undhuh: [ngundhuh]: mundhuh

indhan: [indhanan]: hiriban

andhèr: kahadha, tingkah

andharat: dharat, êndhak

êndhak: hêndhêk; [ngêndhak]: hor, manohor; [ngêndhak-êndhak]: hor- hor; [mêndhak]:

mêndhak, mêndhêk

--- 22 ---

êndhok: triha, indhik; [mindhik-mindhik]: manyakman

undhak: [undhakan]: pataran; [undhak- undhakan]: ambal-ambalan, haban, tindakan,

tataran, talundhag, panataran, pataran, batukandha; [mundhak]: tuhus, têwas, lakwan

undhuk: landhu, lindhuk, landhuy

êndhut: lod, latak, latêk, lumpur, lathêk; [paêndhutan]: palatêkan

indhit: [kaindhit]: kèndhit

undhat: [ngundhat-undhat]: mamu; [pangundhat]: panguman

êndhas: utamôngga, hulu, cêngêl, rajawèni, katumangga, katumôngga, kapala, kumba,

têndhas, sirah K., swa

--- 23 ---

sidhira, pasuhunan, murda, mukyana, mastaka K. I.; [êndhas-êndhasan]: pahuluwan;

[paêndhasan]: pahulon, pahuluwan

andhêm: [ngandhêmi]: kapihandhêm, kapiyandhêm

ôndhamohi: araning kalungguhan ing jaman kuna

undhamana: [ngundhamana]: majambatya

andhêg: ampir; [ngandhêg]: ngunêng, mahrêt; [ngandhêgi]: hrêti, ngunêngi;

[pangandhêgan]: pahrêtan; [mandhêg]: hrêt, sumandhêg; [mandhêg tumolih]:

mirandhungan; [kandhêg]: hrêt, kandhêg, kampir, kanggêg, mahrêt

êndhêg: [êndhêg-êndhêg]: langit-langit

êndhog: antêlu, antiga, têlur, têlor

undhagi: hintar, pakuya

êndhong: [ngêndhong]: ngêmu

--- 24 ---

indhang: kendhang: mur

indhung: [ngindhung]: guntung

undhang: syak, war, picarêngya, gindhala; [undhang-undhang]: sèngsèng; [ngundha]:

ngêpyak; [ngundhangi]: nguwuhi; [pangundhangan]: pagindhalan; [kondhang]: swabawa,

jêngkar

undhung: [ngundhung-undhung]: ngêndhukur

endhang: dhayang; [eendhangan]: dhadhayangan

endhong: trêkas, trêkasyu, tangkulak

ônja: [ônja-ônja]: anja -anja, ôngja

injên: [nginjên]: manginte, nginte, nginginte; [panginjên]: panginte; [panginjênan]:

panginteyan

anjêr?: [nganjêr]: matêr, mutêr

unjar: [unjaran]: tohor; [ngunjar]: tumohor

anjrah: kambang, tuk, tangkar, wra, wran

--- 25 ---

wijah, lumrang, muwa, bap; [nganjrahake]: manjrahkên; [panjrah]: muwa

anjat: [nganjati]: nunggahi; [manjat]: mènèk

ênjêt: zie apu, kapur

onjot: [ngonjot]: ganjat, ngangsur; [ngonjoti]: nganjati

unjal: [ngunjal]: ngangsur

anjêm: bubul

unjêm: [konjêm]: jrêm, bukuh

anjog: mawibuh

anjing: [manjing]: humungsir, kaluya, tama, tumuluya, tumaya, luluya, mangungsir, ngandhu;

[panjing]: lêbu, lêbêt, pasuk; [panjingan]: pusukan

anyaya: [aniaya, kaniaya, nganiaya]: apapa.

anyar: enggal, nyar,

--- 26 ---

krama, dan, tigas, saksepa, sipi, lila; [anyaran]: nyaran, tigasan; [ahanyar]: matêhêr;

[nganggo sarwa anyar]: ngadaraga, ngadiraga, ngadiragi, murwasarira

unyêr: [ngunyêr]: musêr; [pangunyêr]: pamusêr

anyut: [nganyutake]: ngaling; [panganyut]: pangilang

anyang: [nganyang]: ngawis

ênyang: [mênyang]: miyang

unyêng: [unyêng-unyêngan]: huwra, hungsran, pundri, pundran, munnyêng, munnyung,

bulan-bulan

inum: [inuman]: drawinan

entha: [ngentha-entha]: matra; [kentha-kentha]: pigaji

anthok: calumpring

unthuk: uruh, sahar, larub, pêtha

punthuk: unur

--- 27 ---

ènthèng: aringan, ampang

uci: [uci- uci]: galiga

ece: karaca, kumira, daki, sangsara

icak: [ngicak-icak]: ngrêncak, ngrênjak

ucêk: [ngucêk]: mêjêk

ucul: hurcyat, malês; [nguculi]: wahini, mudhali

icip: [ngicipi]: nicip, nicipi

ucap: huni, unang, uning, ucap, iwên of èwên, awiwaksa, ujar, nujar of nojar, nojara, cuti,

racana, kata, kuwara, tucap of tocap, swabawa, warna of wêrna, wurcita, wursita, pikalpa,

wuwus, wyakta, ling,

--- 28 ---

linga, gunita; [ucapan]: lingan; [ucap-ucapan]: wikalpan, ling-lingan, ngunangun; [ngucap]:

ujar, umucap, angling, nêhêr, nanantya, nanda, nandya, nantya, nadha, nujar of nojar,

nabda, kêcapan, kata, waktan; [ngucap]: wuwus, linga, mona, moni, monang, mucap,

mangucap, gumunita of gumonita; [ngucap-ucap]: monangonang; [ngucapake]: miwên;

[ngucapake sajroning ati]: matêk; [kumocap]: kumondhang; [kocap]: uni, uningan, iwên of

èwên, nucap, caritan, rênga, rêngêng;

--- 29 ---

[kocap]: kuncara, kondhang, kacêtha, korak, kawuni, kowara, kawakan, kaling, tucap of

tocap, warna of wêrna, warnan, wartan, wibawa; [kaucap]: kauningan, waksan; [pangucap]:

ujar, nangling, cara, sojar, panantya, panabda; [pangucap]: pandêling, pakukur, pamikalpa,

pangalpa, pangling; [pangucap lirih]: rapmona; [pangucap manis]: rasmona; [saucap]: sojar

acum: cêlor

ucêng: [ucêng-ucêng]: sumbu

ara: [ara-ara]: hambartala, têgal, lêbak, banarja, banayun, bacira

ari: [ari-ari]: adhi-adhi, ngantun-antun

--- 30 ---

are: [tanah ngare]: padhantên

ura: eyung, curah of corah; [ura-ura]: mahungara; [uran-uran]: gêndhing curing

ure: [ngure]: mangure, ngumbar; [diure]: panguraya

ora: [of nora]: A, ni, nora, datan, datar, tan, tanpa, tar, tara, tatan, tatar; [ora of nora]: tatwan,

tapan, taya, taman, tamar, tamatan, tamatar; [ora ana of nana]: nora, nis, napi, tanna; [ora

ana of nana]: tannya, taya, samudana, bagna; [ora antara suwe]: tatandhya; [ora owah]:

langgêng; [ora karuwan]: prapônca; [ora katon]: niraya;

--- 31 ---

[ora katon]; silum; [ora taha]: niscaya; [ora têlangke]: tatandhya; [ora sarônta]: nirwikara; [ora

wêruh]: tambuh, tambêt, tambung; [ora pêgat]: tètèr; [ora gêlêm]: wiyang, wiyanga; [ora bisa

lumaku]: lèmpèr; [ora nganggo]: tanpa, tarpa, tamanpa

alah ora: tapi

ori: grêng

ore: [ngore]: ngure, nguraya

arah: harah, ukih; [arah]: hayat, himar, hagah, hangkuh, hanggah of hanggêh, tarka; [arah-

arah]: hagah-hagah; [arahan]: hukihan, wrahat; [ngarah]: umarah of humarah, humanggêh,

narah, narka, numarah, mahara, marah, musthi, mangarah, manganggêh, garêmêk of

gêrêmêk, ngêndhih,

--- 32 ---

ngukih of ngokih, ngayat, ngangku, ngangkuh, nganglare, nganggah; [ngarah-arah]: narah-

arah, ngarara; [ngarahi]: garêmêki; [pangarah-arah]: sigi-sigi; [piarah]: pihadha; [miarah]:

mihadha

arih: [arih-arih]: rari-rari; [ngarih- ngarih]: Ari, asih, Umarih-arih, sumarih, manu (of mano)

hara, mapak, mupasanta; [ngarih-arih]: mangari-ari, ngarihi, ngari-ari, ngrêrêmih, ngringih,

nglimur, ngupasanta, ngamêr, ngamêr-amêr; [pangarih]: hasih, panarih, pangari, pangarya,

pangamêr; [pangarih-arih]: amêr, pamapak, pangari-ari, pangrêmih, pangamêr

aruh: [ngaruhi]: mangurasi;

--- 33 ---

[ngaruh-aruhi]: manuhanuhi, pangucap-ucap, mangaruhi

uruh: langit, pusur; [muruh]: musur

aruhara: pracanca

aran: nama, ran, panêngran, mangaran, ngaran, ngarani; [ngarani]: mawangi; [ingaran]:

ngaran

arèn: alingan, ampungan, onggok, kawung, kolang-kaling

irèn: hiryyan

urun: asêng, asêngsêng, turun, têrang, gara, bantu, bantya; [urun-urunan]: matwang

arak: arak, twak, tyak, sajêng, waragang

êrik: [ngêrik]: hrik, manghrik, mangrik, mangrok; [ngêrik-êrik]: mangrik-mangrik

urak:

--- 34 ---

[urakan]: utik-utik, curu, kele, kumpra of kompra, triya, tiryya, pracara, pracora, pracore,

padarakan, bandarakan

èrèk: [pangèrèk]: pamantang

orêk: rindhung, rêngka, grenga

irid: [ngirid]: mandhiryyat, ngada-ada; [pangirid]: nayaka, karta; dêmang, pangiring;

[pangiriding rata]: surata

arti: pangarti

êrut: [ngêrut]: miyungyung

irat: simbat; [ngirat]: sumimbat

urit: [uritan]: widhungan

urut: adulur, uyut, nik, tut, tambun, sipat, lunati, lur, parana, pradipta, pirit,

--- 35 ---

juntung, gurit, gurita, galur, galara of gêlara, banjar, banjêng; [urute]: ningking; [urutan]:

urutan, tambana; [urut-urut]: lari-lari; [urut-urutan]: tambun-tambunan, galuran, banjaran,

banjêngan, babanjêran; [ngurut]: sumipat, mirit, nguruta; [kerut]: kanyut; [turut]: lunati;

[miturut]: lunati

arsa: [karsa]: hendraya

arus: amêng; [arusaning banyu]: wulusan; [ngarus-arusi]: cacampuri

iras: [ngiras]: hirasa, humiras, miras; [kairas]: kèndhit

iris: hêrêba

hèrsurya: hirarka

arêp: arê, arsa, arêpan, adan, apti, adhêp, Ajêng,

--- 36 ---

ayun, karsa, pahayun, pranya, prêmbayun, pangarêp, yun, ywarêp, yyarêp, yyrarêp,

maharsa, maharêp, mahyun of mahayun, mayun, mayuna, mayyun, ngarêp; [arêp-arêp]:

ayun-ayun; [arêp-arêpan]: ayun-ayunan; [ngarêp]: harêpi, Ajêng of hajêng, muka, matên,

byantara, nganjur, ngapti, ngayun; [kapara ngarêp]: kamukan; [ngarêp-arêp]: marêp-harêp,

ngarêp-arêp, ngapti-hapti, ngayun-ayun, ngayam-ayam; [ngarêpan]: muka, byantara;

[ngarêping baris]: nganjur; [ngarêpi]: arêpi, yuni, maharsani,

--- 37 ---

maharêpi, mahyuni, ngahajêng, ngaptyani, ngayuni; [ngarêpake]: arêpi, umarêp,

umarêpkên, umangkata, nayati, maharêpkên, marêp, marêpkên, ngarêpkên,

ngawurywakkên, ngayati; [pangarêp]: urêp, hulu, Umadaka, niyaka, di, swawara, pianjur,

panêndhas, pramuka, pramukya, prêmbayun, pamurda, pamukya, pambayun, pagnêndhas,

pangharêp, panghula, panganjur, pangruhun, pangarsa of pangarsi, pangulu, pangayun,

murda, muka, mapangharêp, manggala,

--- 38 ---

gra, ngumudaka; [pangarêp lima]: pôncawalimuka; [pangarêp-arêp]: arêp-arêp, pangarsa-

harsa, pangapti, pangapti-apti, pangaptyapti, pangayun-ayun; [pangarêpan]: pangayunan,

pangumadakan; [pangarêp-arêpan]: arêpan, pangajapan; [sapangarêpan]: samata;

[pangarêp-arêp]: manganjuri; [mangarêpi]: ambabarêpi, mihanjuri, manjuri, mramukani,

mramukyani; [karêp]: hyun, hayat, amrih, anggah, kaharsan, kaharêp, kaharêpan, kahyun,

kerah, krama, keda, katê, katên, kawwan, kapti, kaptya, kayun, kaywan, kayyun,

--- 39 ---

kama, kaba, darya, daya, praya, paraya, prayojana, prayonyana, prayognyana, mayun;

[kêkarêpan]: kaywan, kayyan; [sakarêp]: sêngaja; [nyakarêp]: nakatên, ngama; [karêpèn]:

katênèn, katênyan; [pikarêpan]: pakapti; [ruwêding karêp]: mandanayun; [tunggal karêp]:

sasati

arip: harip, kêjêp, lolya, pêdhyar; [karipan]: kaharipan

irup: rêbut; [ngirup]: numpu, rumêbut, rêbut

urap: [urap-urap]: ulêng-ulêng

urip: ahurip, Urip of urip, unur, hyatma, ruhat, daru, tuwuh, tumuwuh, tubuh, satmaka, yatma,

--- 40 ---

marta, mêrta of mrêta, matuwuh; [nguripi]: mahurip, mahyatmani, marta, mêrta of mrêta,

martani, muripi; [kauripan]: mar(mêr en mrê)tana; [panguripan]: panuryyan, payatman,

pangayatman; [dadining urip]: titah; [olèh urip]: lêbda jiwa

urup: cuku, wela, lambanga, jaja, masi, basi; [urup-urupan]: têbusan

arja: [ngarjakake]: mahaywa; [karaharjan]: pahayu, mahayu

arjuna: jêjuluke panêngahing pandhawa

arya: prawara, dhahyang

arum: sih, wangi, wangya, mar, mrik, mardu of mêrdu, marum, ngrum; [ngarumi]: sumari

irim: [irim-irim I]: araning kêmbang;

--- 41 ---

[irim-irim II]: araning têmbang gêdhe

eram: hascarya; [ngeram-eram]: ngisab- isab; [ngerami]: ngascaryani; [ngeram-erami]:

manyangêngi, bibisana; [pangeram-eram]: pamibisaniyan, pangascaryyaniyan

èrêm: èmêr

urmat: Abimata, puja; [ngurmati]: umajêng, majêng, mangabiseka, mangabiwadha,

ngupaksama, ngaji

kurmat: hargya, iwêh, abiseka, abimata, sulu, sulur, sugun of susugun, sugun-sugun;

[pakurmat]: panyôngga- sôngga, pamuwah, pamulya; [pakurmatan]: pamuwahan, pamule,

Abisekan of bisekan

arimurti: jêjuluke ratu ing dwarawati

urug: timbun; [urug-urugan]: titimbunan; [ngurug]: nimbun,

--- 42 ---

manimbun

orêg: aru(of haro)ara, hèwrêg, rêg, wrêg, lindhuk, guntur, giyung; [ngorêgake]: rumindhung,

lumindhuk

irib: asmu, Impêr of hèmpêr; [iriban]: wilaca; [mirib]: asmu, sêmu, pindha, mindha; [sairib]:

saksat, wima

urub: arkara, urub, ujwala, dilah, dilat, nulya, lasa, pradana, pradipta, basura; [murub]:

arkara, urub, ujwala, hangkara, niswa, karana, dumilah, dumilat, dumulya, sumêng, lumasa,

lumêng;

--- 43 ---

pradipta, muntab, mar(of mara)kata, mradana, mradipta, murub, makara, bra, baswara

arubiru: nukarta, sikara, sukarta of sukêrta, gura(of gora)gadha; [ngarubiru]: anggura(of

anggora) gadha, dumêla, nyiwo

arang: nipas, raharang, rang, jarang, bahar; [arangana]: baharhoya; [ngarang-arangi]:

ngahawis

arêng: harngwang

aring: rarêm of rêrêm, maring, maringa; [ngaring-aring]: maring-maring; [pangaring-aring]:

pamaring-maring

irêng: itêm, umani, krêsna, wulung, gêmpung; [irêng mêlês]: jamus; [ngirêng]: anggêmpung,

mulung, manggêmpung; [pangirêng]: panggêmpung

iring: iras, irasa,

--- 44 ---

imbang, dulur, tut, têpis wiring, ngiring; [iring-iring]: andulur, anduluri, adulur, adulur-dulur;

[iringan]: iriban, duluran, ngiring; [iring-iringan]: madulur-dulur; [ngiring]: andulur, adulur,

umiring, dulur, dumulur, tuta, sering, lumiring; [ngiring]: miring, madulur, mangiring;

[ngiringan]: iring, angiring, ngiring, ngiringi; [ngiringi]: duluri; [ngiringake]: dumulurkên,

miringkên; [pangiring]: dulur, pandulur, pamajati, pangirat; [pangiringan]: panduluran,

paduluran; [miring]: singit, maringdwang; [mimiringi]: marèndèngi; [kêpering]: kahonggya

irung: idhung,

--- 45 ---

nasika, trisma, sika, wunggawa, parsana, grana

urang: udhang, pakêng, makara, mangkara, manggala, bakung; [urang-aking]: èbi; [urang

watu]: udhang wahatu; [urang watang]: udhang gala

urang-urangan mata: (= wong-wongan), carana

urangayu: atwa byajêng

urêng: rêngut; [urêng-urêng]: urang-urang, wingwing; [urêng-urêng]: winga-winga; [urêng-

urêng mripat]: caksu

uring: [uring-uringên]: waringutên; [nguring-uring]: ringut, waringut, mariwut-riwut,

mawringut-wringut, gêmês; [pamuring-muring]: ringut

urung: [urung-urung]: sêngkêr-sêngkêr

erang: [merang]: umiras

ering: riringa, kering, sering; [eringan]: iriban; [keringan]: prasastra

èrèng: [èrèng-èrèng]: trêbis,

--- 46 ---

lawu, lumawu

aku: ha, hi, aku, ikwa, akya, akyi, ingwang, ku, kwa, kwi, kula, kami, mara, mwiy, mami,

ngwa, ngwang, ngya; [kula]: ulun, hangkya; [kawula]: ulun, amba, dasih; [ring aku]: yyraku;

[ngaku N. ngakên K]. hangkwa

ika: Ika, kunang, kapwa, punika, pwa, pwe, pwaka, pwaki, pwaya, pwayoga, pya, paya

iki: Ini, Iki, Iku,

--- 47 ---

Ike, iti, ite, itu, hikan, hikin, hikihên, naki, nika, niki, niku, nikihên, nikan, nikin, riki, rakwa,

rakya, rakyra, ka, ki, kahi, kihên, kin, kapwaya, tinêhên, tika, tiki, tiku, teka, tèki, tèku,

tèkihên, tikin, punika, ya; [iki ing]: ningking, nikèng

iku: Iku, ku, tèku, punika, ya ta,

--- 48 ---

buntut

eka: [paeka]: humaya, drigama, diggama, pangendra sangsara, dhasthi, dhêsthi; [paekan]:

kira-kira, kartisampeka, kadaya, ngupaya; [maeka]: humaya, mandaya, ngupaya; [saeka]:

ulaha

êkar: kambang; [mêkar]: nica, kambang, ja, masêkar; [mêkar]: mêlar, mayang; [pamêkar]:

pamêlar, pamayang; [pamêkaran]: pamayangan

ukir: rancang, curik, cawi, cawih, lingir, pangukir; [ukir-ukiran]: cariwi, rancangan; [ngukir]:

ukir, nukir, rumancang, lumingir, nyarana, ngrancang, ngracana

--- 49 ---

ukur: têpa, têpe, têpus, lanji, jangka; [ukuran]: têpan; [ngukur]: nêpus, lumanji

ukara: nampar, têmbung, lagu, basa gita, bangga

akrab: diwangsa

akak: [ngakak]: makikikan, ngukuk

akik: sasaki

ikat: haras; [pangikat]: pangaras

ikêt: hitung, racana, singhêl, singêl; [ngikêt]: ngitung, rumacana; [ingikêt]: katalika;

[pangikêt]: sèlwana, patambang

akas: kas, wakas, pêra, gati

akal: adyana

ikal: [ngikal]: nikal, manarik

ukêl: kayuh, dhêkung, dalwang, dêlwang of daluwang, pêluk, mapêluk;

--- 50 ---

[ngukêl]: dumêkung, mayub, mayok, ngistha, ngayuh; [aukêl]: apêluk

akal bakal: pra(of par)wita; [akal bakal nagara]: witarêdya

ukum: pidana, pidosa, biksa; [ngukum]: midosa, misasa; [ngukumi]: midwasani; [pangukum]:

pamidosa; [pangukuman]: pamidosan; [paukuman]: pidosa, pamidosan

aking: aka, akang, jêmar, making

adi: ade, adya, rasmi of rêsmi, di, luhung, linuhung, pèni, dhani, mulya, mapèni, maya; [adi-

adi]: pèni-pèni, manggala; [ngadi-adi]: endaha, mèni; [ngadèkake]: mangendahkên; [kang

adi-adi]: ngadi

adu: jugala,

--- 51 ---

bantah; [adon-adon]: hota, sasadon; [adon-adoning kayu kang rapêt]: = gôndamaru;

[ngadu]: ngawung; [pangadu]: pangawung; [pangadon]: pawungan; [padu]: handata, data,

sawala, suwala, pradondi, pra(par of pêr)data, padwan, padyan, padhu; [rêbut padu]:

padudon, padudyan; [madu]: mradondi; [madu]: mra(mêr of mêr)data; [mêmadu]: madata,

midata, madhu; [madoni]: hanjugalani, dumata, mandyopara, mandhata, makolihang;

[padon]: padyan; [pêpadon]: papadatan; [parapadu]: pradondi of pradongdi, pradata

idi: [kaidèn]: kawidi

idu: ciwaya, kêcoh, luddha, luddhaka, ludhah;

--- 52 ---

[maido]: manindha

udi: [ngudi]: babana

adi-aèng: dutedya

adan: [ngadani]: ngayati

udan: hurur, hèrtati, Udan, hatru, ca(of cê)racah, ca(of cê)racap, riris, rêrêp, rarabi, krêmun,

drês, dêrsa, trêh, truh of têruh, sra, surur, warsa, wêrsa of wrêsa, warsiha, wrêsti, wrêsthi,

wawarsa, liris, jawah, jawih of jawuh, jalatarang, mahudan; [udan- udan]: truh-truh; [ngudan]:

mariris; [ngudani]: nêruh, lumiris; [udan awu]: lêbur murca; [udan awor panas]:

subamanggala; [udan angin]: nila warsa; [udan riwis-riwis]: racih, truh-truh, malutruh;

--- 53 ---

[udan gêtih]: parawanya; [katêrangan udan]: kabiyas; [kaya udan]: sumiris; [pusêring udan]:

carat warsa

edan: idan, junun, gila; [kedanan]: kannyut, karungrungan

idêr: hirup, hidra, hedêr, cakra, caluwêt, limbung, langlang; [idêran]: kulinglingan, limbungan;

[ngidêr]: mutêr; [ngidêri]: narandu, narandum, mahirup, manyirup, ngulilingi, ngalaya,

ngayêngi, pangirup; [midêr]: edran, umidêr, nêdêr, lumanglang, ngalaya; [midêr-midêr]:

midran- midran

udrêg: rundak, pêluk; [udrêg-udrêgan]: sudrêg; [ngudrêg]: ngrêjêng; [ngudrêg-udrêg]:

ngulêng-ulêng

adrêng: asrêng, sêkung; [kapiadrêng]: kapiandhêm

--- 54 ---

sudarpa of sudêrpa

idak: [of idêk]: andêdêl, tanjak, mahi; [idak-idak]: ipak-ipak; [idêkan]: rambahan; [ngidak of

ngidêk]: andêdêl, umambah, rambah, dumêdêl, manganjor, mangipak, nganjor, ngipak,

ngambah; [ngidak-idak]: ngipak-ipak; [pangidak]: pangambah

udaraga: (araning sabuk)

udakara: [ngudakara]: mangunakara

addi?: pidak

êdêd: [mêdêd]: mêsês, musus, myus

idid: [ngidid]: sumusup, mêsês; [pamidid]: pamêsês

midid: humyus, mêsês

odod: of odot; [modod of modot]: andêdêng, numala, numalat, dudut, dêdêng

--- 55 ---

dudung, dumêdêng, dumudung, mure, madudung, mèdêm, mole, mulur, malat; [pamodod of

pamodot]: pamure, pamalad of pamalat; [pamododan of pamodotan]: pamureyan

adat: [ngadat]: sringgêng

adus: adyus, hyadus, madus, madyus, masêbu, guhyang, guyyang; [pangêdus]: padus;

[padusan]: patirtan

êdus: basu

adil: niti, sidya-sidana; [ngadili]: manidyasani, ngrajaniti; [luwih adil]: ambahudhêndha;

[panggêdhening pangadilan]: prawara, mahasidyana

udal: ubal; [udalan]: umbul, umbalan, ubal, ubalan,

--- 56 ---

tataluwan; [udalan banyu]: tuk; [mudal]: muncar, mubal

idêp: hirpya, hitara, wiruya, wirumèksi

udamala: araning godhong

udamamah: manacah, mawêrêng

ut: hu, uuh

ati: (daging), kukulung, lêmbana

ati: (pikir), anala, har(hêr,hra of hrê)daya, Ambêk of hambêk, angên-angên, nala, cata, cita,

cipta, drana, driya, drangsa, dyatmika, ti, twas, twasa, tyas, tyasa, sahita, sita, sota, war(of

wêr)daya, lyali, prana, praya, paraya, padnyana, mana,

--- 57 ---

mane, manah, galih, budi; [atèn-atèn]: cicikatan; [ngati-ati]: tyas-tyas, prayitna, priyatna,

pamiweka; [prihatin]: kingkin, duka cipta, turida, turidan, sak, sakhatin, suma, wiguhan, lara;

[ati ala]: pisata; [ati kêndho]: tistati, tispraya; [ati kêras]: bawiswati; [ati linuwih]: sotama

pranamya; [ati lômba]: lilahi, lagawamana; [ati panas]: pranala; [ati pêtêng]: imêng of èmêng;

[ati murka]: lwambêk; [ati gêdhe]: sataprana, mahacita, mahacipta, mahaprana; [ati burus]:

prasudambêk paramarta; [hawaning ati]: manangindriya; [kulung ati = pulung ati]: kulung

mana; [kêgêdhèn ati]: lwambêk; [tunggal ati padhang]: wilasa; [sakarêntêging ati]: samusika;

--- 58 ---

[woding ati]: taru nala; [walang ati]: sônggarunggi; [linuwihing ati]: habisana; [lêganing ati]:

yumana; [pulung ati = kulung ati]: prana, mudramana; [mêkaring ati]: padmana; [mêmatut

ati]: ngraras ati; [burusing ati]: sida wisita; [bungahing ati]: subasita; [ngêrêsing ati]: tanala;

[nglêgakake ati]: ngragadha

atoh?: matoh

utah: [utah-utahan]: luntakan; [mutah]:luntak

it-it: hah-hah

ut-ut: uu

atanu: jêjuluking panêngahing pandhawa

atêr: [ngatêr]: nguntap; [ngatêrakên]: nguntapkên

atur: ucara, ukara, krama, dunung, tur, tangguh, sahur, srama, sarama, saddhawara,

swagata, saji, sya, pangucap; [atur-atur]: srana, sarana,

--- 59 ---

srama, sarama, bulu bêkti; [aturan]: hucarana, lêwasan; [atur pasaja]: mawantah ukara;

[ngatur]: matur; [ngaturi]: naha, nawani, nuwagata, numoda, namudana, numodha, sirikan,

wèh, mundang, misungsung, mawèh, ngacari; [ngaturi wilujêng]: ngaywani; [ngaturake]:

umaturkên, sukakkên, sumungak, marêkakên; [paturan]: pangucarana; [matur]: atur, awarta,

umatur, umajar, umanggêh, numundang, tumangguh, sajar, sumaji, wyajnana,

manaddhawara, macarita; [katur]: kasung

otêr: hakrak, krak

utarayana: kahyangane bathara wisnu

--- 60 ---

itik: [ngitik-itik]: nênêki

otèk: juwawut, yapawut

atut: zie tut Lett a.

êtut: zie tut lett b.

otot: urata, uraba, anggota, paraddha

atas: [ingatase]: ngatasi

atus: [satus]: dasa wisati, sakupang, sata, satak, sabiting; [tikêl satus]: sumatus guna

atos: akas, kakong, totos, tos

utus: [utusan]: nibasara, caraka, cu(of co)daka, larapan, lukan, wimbasara, prajaka; [ngutus]:

anduta, umutus, nangutus, kumon, manduta; [diutus]: kotus

utawa: atawa, aslam, astam, astama, asthami,

--- 61 ---

apituwi, ungga, katamapi, dwandwa, tanapi, tuwi of towi, tapi, tupwa, wanèh, pita, pituwi,

mênèk, muwah, nguni-huni, nguniwèh

itil: krêntika, karêntya, kalêntik, sêmaracatra, sogokprana, wagaprana, purana

atop: sêgu

utama: hanunga, utama, ratna of rêtna, kotama, dibya, sahi, sapala, prahita, pratita,

pariminta; [kautaman]: kanuragan, kanuragyan, kotama, kotaman, darma, dharma; [luwih

utama]: sotama; [prayoga]: utama, nguparêngêng

--- 62 ---

atag: gumaha; [ngatag]: matag, gumaha

atob: twab

utang: utang, huminjêm, sambutan, piutang, pinjêm, potang; [ngutangi]: huminjêmi; [potang]:

piutang; [kapotangan]: kautangan, kapiutangan, kapijowan

etung: twanga, wilis, wilang, pôncawara, ga(of gê)lara; [etungan]: ramal; [etungan]: wilisan,

ga(of gê)lara; [ngetung]: môncawara, milanga, ngawis; [petungan]: panacahan,

pôncawalimuka (= lima-lima ingadu êndhas: ngarêp lima); [metung]: milang; [metungi]:

maratistha; [juru etung]: kridhawaran; [juru ngetungi]: pakridhawaran, pawidhan

as: Ah of hah, hêh

ês: I

is: hêh, humêh

us: Ihih

--- 63 ---

asu: anjing, asu, aswibuja, cika, camêro, kuwaka, sona, srênggala, swa, swana, sagawon,

wêrka, purisika, basu, bugêl; [ason-ason]: kêrkêr

aso: aswa, rarêm, saranta, sumo, mawrênti, majrêm

isi: andêl, isi, isya, nisi, si, sesi, pangisi, mèsi; [isi buthêk]: mèsyuwal; [ahisi]: mèsi

èsi: [ngèsi-èsi]: èsi-èsi; [kaèsi-èsi]: kerang-erang

oso: [ngoso]: angas, soso

asah: asah; [ngasah]: hancani; [ngasah-asah]: cani; [pangasahan]: misan

--- 64 ---

isih: siha, maksih, misih

usah: kirda

as-as: ah-ah, hêh-hêh

is-is: hêh-hêh

asin: kathuka

isin: irang, erang, wirang, yerang, merang, merangên; [ngisin-isin]: ngirang-ngirangi,

ngerang- ngerangi; [ngisin-isini]: ngirang-ngirangi, ngerang-ngerangi

asri: Ahalêp, ahalêp, endah, ica of eca, harjasa, orug of hurug, orug of horug, asri, awicarita,

halêp, haywa, huyug, raras, rarasrum, rêrêng, rasmi of rêsmi, rumrum, ramya, rangên,

rêngêng, kuwung, darpa of dêrpa, tama, sênêh,

--- 65 ---

sukêt, sadarpa, sasri, sasriya, suyug, suba of soba, laksmi, lêsmi, lawên, lêyêp, liyêp, lêmi,

limut, langê, langêh, languha, langên, lênglêng, langêng, lêngêng, pênêd, parimita, pada,

pasri, mahalês, mahalêp, mêhalêm, mararas, masya, masoba, malangêh, mênggêp,

ngrawit; [ngasrèni]: rumaras, sumuyug, mahalêpi, malangêni, ngrêsmèni; [ngasrèkake]:

humangiswapakên; [pangasrenan]: pangalêpan; [luwih asri]: sudarpa of sudêrpa,

--- 66 ---

mahèrêsmi; [gawe asri]: ngraras

asar: [wayah asar]: tibralayu

usar: [ngusar]: ngosèr

asuradipa: jêjuluke Bathara Endra

asrêng: har(hêr of hrê)daya; [asrêng liwung]: ahêngkara

asring: titir

asik: [osak -asik]: umalisak, julik, malisak

isik: [ngisik]: misik; [ngisik-isik]: misik-misik

esuk: enjang, Enjing of enjing, pagi, pengsuk; [byar esuk]: tatas kamantyan

osik: hanyana, pra(of pêr)kasa, prakosa, prakoswa, prakosya; [ngosikake]: prakasa; [osiking

ati]: manobawa

asuksma: asari

èstu: patêh, byakta; [ngestokake]: nuhoni, nastyakkên, mahat, manuhu, mar(of mêr)singgih,

ngastawa, ngidhêpi; [kaestokake]: patêh;

--- 67 ---

[dièstokake]: pituhu; [pangèstu]: pituhu, pangisthawa

êsit: mohana

èstra: estyra

èstri: K. N. palêstrèn of gisi-gisi

astakuswala, astakoswala: araning têmbang kawi

astuti: arcana; [pangastuti]: pangarcana; [mangastuti]: mangarcana

istigar: araning gêgaman ing jaman kuna

êsês: [mêsês]: myus

isis: silir; [ngisis]: karing, kèsis, maring; makaring; [ngisis-isis]: maring-maring

usus: husus, hiswa, sarisi, wiso, pêrod, pusdhara

asal: pita, pitya, polih

asil: [kasil]: pahala

usap: [ngusap]: kukur, laca, lumaca, makukur, musap, masapwa; [ngusapi]: musapi

--- 68 ---

asêm: hamla, kuranji, kuranjya, kurinjêm, kamal, kamalagi; [ngasêmi]: nyêmpaluki,

ngrêmbun; [asêman]: (sêlaning dariji), hasman, hamlita, sumanjari; [kayu kalèsêm

(wangsalan)]: panungsung guyu

èsêm: [mèsêm]: mihyun, miyum

asmara: onêng, hyun, hayun, nang, rimang, mangê; [kasmaran]: hanang, hunang of honang,

hakung, katuridan, sêmaranala, sêmaratura, branta of brôngta; [ulah asmara]: mangê

asmaradana: araning têmbang macapat

istha: nisca; [nistha]: nistha, ciri, mendra; [nisthakake]: mandama; [panistha]: pamosèl

èsthi: [ngèsthi]: tumindhih, manganti,

--- 69 ---

ngèsthya; [pangèsthi]: tindhih

usung: haya; [kusung-kusung]: atawan

awu: tyapu, sawu; [pawon]: wirungan, busalèn

awe: [ngawe]: mawe, ngawaya; [ngawe-awe]: ngawayawa; [pangawe]: pangawa; [pangawe-

awe]: pangawayawa

uwa: uwa; [uwa-uwa]: sulanjani, wauwa

ewa: andèh, ewo, hila of hela, hilik of helik, rêngu, toh, pacêh, mewa; [ngewani]: ngilani

èwu: iwu; [ewon]: ewwa, darunan; [pirang-pirang èwu]: mahiwu of mahewu of maèwu-èwu,

mèwu; [sèwu]: sahasra, saiwu, sanambang, saksaya, sasra

uwuh: [nguwuh]: haswi, hasyang, hasèng,

--- 70 ---

nanantya, nantya, canti, santi, santya, sumantya, mahyang, manantya, manda, masanti,

masantya, mawu, mangoha, nguhu, nguhna; [nguwuhi]: mangaruhi; [mawuhi]: katwangi;

[panguwuh]: santya, panantwa, panantya, pawu, panguhuh; [panguwuh-uwuh]:

pangoharumahah

ewuh: Iwêh of Ewêh en hewêh, epya, kawêh, sigun, wèsthi, pringga, mèwêh, mèwuh, gawat;

[ewuh-ewuh]: sigan-sigun; [ngewuh-ewuh]: mèwêhi; [ngewuhi]: mewuh; [ngewuhake]:

manêcêhakên; [pakewuh]: aya, runa,

--- 71 ---

rusit, kawêh, durga, durge, durgama, durbaya, sigan-sigun, wisthi of wèsthi, pôncabaya,

pringga, pamèwêh, mah, baya; [pakewuh lima]: pôncabaya; [luwih pakewuh]: durgasahasa,

durgama; [makewuh]: mikara, mèwêh, mawèsthi; [kewuhan]: niniwêh, kèwêhan; kewran,

kepwan, kepyan, mèwêh

owah: upir, uya, uyah, wiwal, gandrung; [owah-owah]: uwah-uwah, gandrung-gandrung;

[ngowahi]: ninggahi, wiwang, muwahi, miwal, miwalli, nguwahi; [pangowah]: pamiwal;

[pangowahan]: pawiwalan; [ora owah]: têtêp

awan: hari,

--- 72 ---

api, dina, dhahinawa; [ngawan]: mahawan; [ngawani]: mahawani; [ngawanake]:

mahawankên

awêr: [awêran]: rangkah

awur: [ngawur]: mawag, ngawag, ngiwung, ngayah; [ngawur-awur]: marawur, ngawag-awag;

[mawur]: pudhèr; [mawur-mawur]: tumaking-taking

iwir: [miwir]: mêwêr, mawil

uwêr: [muwêr]: nyakra, musêr of mungsêr, musus; [pamuwêr]: pamusus

awak: Angga, angga of ôngga, nawak, raga, kawangga, kangka, tuhu, tubuh, sarira,

suwanda, sulaksan, sula(of sulê)ksana, wahanda, wanda of wônda, wak, waksa, wakya,

--- 73 ---

lingga, linggana, pasikêpan, pangawak, dhiri, yyrangga, gatra, banda, badan, baddhi; [awak-

awak]: linggan, linggana, masarira; [ngawaki]: mawak; [pangawak]: masarira; [pawakan]:

lingga, suwandana, sula(of sulê)ksana, waksan, pangawak, panggan; [pawakan]: gatra;

[awak pasaja]: gatiraga; [ulah awak]: amongraga; [mêsu awak]: matiraga; [ingawak]:

ngaraga

awik: [pangawikan]: patunigan

iwak: [juru amèk iwak]: nyantrang; [iwak loh]: hoti, wiyaga, wiyangga, pika, jita, mina, mira,

matsya, maswa

awad: humapi, sêngadi,

--- 74 ---

sêngadya, mapi; [pawadan]: saradi, sêngadi, sêngadya, pawad

awud: [ngawud]: ngiwung; [ngawud-awud]: ngowak-awik, ngiwad- iwud; [pangawud]:

pangiwung; [mawud]: barasad

iwud: [ngiwud]: ngiwung

awat: [awat-awat]: panihung; [pangawat]: panihung

apit: Anu, Apan of hapan, hapwan

awit: krana of karana, tapan, tapya, sawitning, lila, pan, yyrawan, mapan, nguni-uni; [ngawit]:

ngawat; [ngawiti]: ngawati; [kawitan]: kamulan; [sakawit]: sapurwa of sapurbya; [miwiti]:

mungari; [awit saka]: witya

iwat: [ngiwat]: matrêywat, masibat

uwat: [uwat-uwat]: tagu, suki,

--- 75 ---

dhaya- dhaya; [sauwat]: tamah

uwêt: [nguwêti]: mawitya

uwit: [nguwiti]: ngawit

awas: awasa, sumata, waksa, lila, prastawa; [ngawasake]: mrastawakên; [mawas]: hinte,

mawung, ngawasa; [pamawas]: pamawung, panganumata

uwas: [uwas-uwas]: bênjana

uwis: nguwus

awal: [ngawali]: mawah

uwal: singsal; [nguwalake]: jumaha

uwêl: [kuwêl]: kondhi

owêl: himan, Eman of eman, raba, rabah, deman, sayang, wêla; [ngowêl]: rumabah,

sumayang, mirma, marimirma; [pangowêl]: tejan, parimirma

awag: [ngawag]: gagap

awang:

--- 76 ---

[awang-awang]: antara, antariksa, antarala, antariya, artadhya, udara, itaragana,

awihawang, idhêp-idhêp, amun-amun, ambara, nawasanga, nayapada, namu-namu,

dirgantara, dirgantarala, dik, dikdik, dikwidik, dikgantarala, tarang; tawang, taya, tabang,

widikwidik, parhyang, jumantara, nyamu-nyamu, marja(of marga)gantang, margawutma,

madyapantara, mataya, gana, gagana, gaganantara, gaganacara, gaganatara, bwamantara,

byoma, byamoka, boma,

--- 77 ---

bomantara, ngantarala, ngambara; [awang-awang pêtêng]: bomantarala; [awang-uwung]:

taya, nguwêng-uwêng

uwang: wêhang, wêgang, panggita

ala: arah, isa, awon, adha, adhah, hyala, ègrèk, ninda, nida, ku, kuhaka, danuran, dru, dur,

dura, dru(of dro)haka, durhwaka, durni, durkara, durdanda, durta, durêta, drusti, durmala,

dudu, dusta, dustha, wisaya, lah, pacêh, dhasta, dhustha;

--- 78 ---

[ngala]: mihalah; [ngala-ala]: mahala, mangala-ala; [ngalani]: nidran, mihala, madustha,

madha; [ngalak-alak]: mahala, madrukên, madudrukên; [piala]: pihadha, pidura, dhasthi of

dhêsthi; [miala]: mamihala; [mialani]: mahadha; [ala andarung]: druhôngsa; [ala ing ujar]:

durcara; [alane]: durta; [alaning ati]: dhustha; [ala cêndhula]: dursahasa; [ila-ila ala]:

dharmaduskêrta; [ênggoning ala]: duraka; [calathu ala]: duracara; [dalan ala]: durniminta,

durnimita; [dalajat ala]: kadurlaksanan; [tata ala]: kala, durgama; [têtêngêr ala]: durniminta,

durnimita, durnimitya; [solah ala]: kadursilan; [wong ala]: dursila, durjana; [laku ala]:

kadurlaksanan, durlaksana; [luwih ala]: durniti, durtama, dursahasa, dusthami,

--- 79 ---

mahala; [panggawe ala]: kaduryasan, durniti, duryasa, dustami, wisaya, pihala, handurkara;

[muni ala]: murid

ali: [ali-ali]: kalpa, kalpika, sêsra of sêsran, simsim, singsim, sweda, pangalpika

alu: lênjing

ila: [ila-ila]: hurup, hila, sangkêr; [ila-ila ala]: dharmaduskêrta;

ili: Is of his, hèsi, hili, tus, sahat, wulakan, li, polur; [ilèn-ilèn]: wulakan, pangahisan; [ngili]:

kili, manghili; [ngilèni]: ngudakani; [ngilèkake]: ngudakakên; [mili]: Ahis, humihis, humilya,

--- 80 ---

numili, drasa, drawa, drawana, drawaya, sumahat, wimba, lumini, mahis, marawaya,

madrawa, molur, malat, milya, mangahis, ngintir; [kèli]: Anyut, hiliran, halya, halyu, kahili;

[kèli]: kentar, kèntir, kendhang, kenyut, kannyut, kèlir, larung, manut; [kilèn]: kinwam; [ngèli]:

milir, ngannyut, nglarung; [ngèlèkake]: nguhut, ngannyut; [pangèli]: pangannyut;

[pangalenan]: pangannyutan; [ilining banyu]: arus; [ora mili]: kumêmbêng; [brêbês mili]:

drawayèng luh

ilu: ilun, ajak,

--- 81 ---

tular, tumut, milya; [ilu-ilu]: kapidulur; [ilon-ilonên]: twattumwatên; [ngiloni]: tuti, tuting;

[ngilokake]: nurutakên; [milu of mèlu]: anut, umilya, anglud, niru, nurut, nimilya, dulur, tut,

tutta, tumu; [milu of mèlu]: tumut, tumutur, lyus, bela, nglud, ngêlud; [kabanjur milu]: kamilu

ile: walepa

ilo: [ngilo]: carmin, crêmin, carêmin; [ngilokake]: hamyangake; [pangilon]: carmin, crêmin,

carêmin

ula: hananta, hurar, hardawalika,

--- 82 ---

hastasura, haliman, nuwinda, naga, caksusrawa, taksaka, têksaka, sarpa, sawêr, wasu,

wiswaka, wula, walika, mahasiwesa, minakala, basu, bujangga of bujôngga; [ula gêdhe]:

hananta, nagabônda; [ratuning ula]: nagenda, nagaraja; [ratuning ula]: nagapati, nagaji,

nagabasuki; [dewaning ula]: hanantanaga; [panggêdhening ula]: hananta, nagabêndana;

[ula-ula]: (gêgêr), hadodaka, tanggola, lumungsir

ulu: [ulon-ulon]: pamurdan, pamujur; [ngulu]: hêlên, nêlên, mahêlên, manêlên, mêlên, mulur,

ngulên,

--- 83 ---

ngêlên; [pangulu]: pangêlên; [kolu]: kêlên, kulên; [ulu cumbu]: wilaja

èlu: zie ilu; [mèlu]: miring, madulur, matutur, milêt, malya, milya, melya; [kèlu]: mirut, makiris

alah: harah, hadhah

alih: alih; [ngalih]: halèh, mapindhah; [pangalih]: pamindhah; [pangalihan]: sadeya

ulah: andon, adon, ota, ulaka, hulig, haji, hyulah, among, nulah, naya, rum, ruma, kirdya, krit,

kar(kêr of krê)ti, kridha, darma, tênaga, tatwa, têgêng,

--- 84 ---

sala, wisik, lur, lêkas, lungit, pari, padi, meda, masak, misik-misiki, mulah, mayana, mong,

gêndhing, gati, brata, bawa, ngulaha; [ulah-ulah]: sanggama; [ulahan]: pakridhan; [ngulah]:

tumingkah; [ngulah]: madi, mulah of molah, mangre, ngandon, ngulig, ngupa; [ngulahi]:

ngandoni; [ngulahake]: masikakên, ngandonakên; [pangulah]: pandon, pacala, patingkah,

pawisik-wisik, pangrèh, pangupakara; [pangulahan]: pandonan; [polah]: ulah, gulang;

[molah]: ulah, humba, ningkah,

--- 85 ---

cancala, cala, kêdal, kapita, kumyus; [solah]: ulah, raga, kridha, kedah, kêdal, kêtêg, kusala,

don, titika, tingkah, wilasa, lwir, lalita, patya, patingkah, polaha; [solah]: dhatan; [solahan]:

ulahan, ragan-ragan, lagyan; [solah-solah]: kêtêg-kêtêg; [solah-solahan]: lagyan;

[nyolahake]: matingkah, ngulaha; [solah tingkah]: galeyah; [ngatokake solah]: manobawa;

[ulah krama]: parikrama; [ulah tapa]: nastapa; [ulah gêgaman]: kridhasara, kridhastra,

prasastra; [ulah bêcik]: wagadi; [ulah bawa]: hidan-hidan, rêngên

--- 86 ---

ulih: antuk, wulih; [ulihan]: wulihan; [ngulihi]: malyani; [ngulihake]: malyahakên; [mulih]: ulih,

umulih, nulih, numulih, tulih, tolih, sumusuk, mantuk, mantwak, mulihi, mulya, ngulih;

[mêmulih]: ngulih- hulih

elah: Adha

olah: ngulah

olih: ngolih; [luwih pakolih]: pakolihên

olèh: antuk, ulih, olih, odhil, umolih, nêptya, nêmu, namya of nêmya, karta, kêrta of krêtta,

kulih, kolih, tuk, tulih, sambada of sêmbada, labda of lêbda, paka, mandon, makrêtta,

mawuh,

--- 87 ---

molih; [ngolèhake]: molih; [pakolèh]: karta of krêtta, katêm, kaladesa, kalayuga, tuwas,

sapala, sumapala, sakaya, wwalkala, wipala, laba, pahala, pralabda of pralêbda, pa(of

pi)kêna, pakêrta of pakrêtta, pala, polih, pamolih, yu(of yo)gya; [pakolehan]: pahalan,

pamolihan; [makolèh]: makolih, molir; [makolèhi]: makênani, ngudhili; [pikolèh]: ngulih;

[mikolèh]: molih; [mikolèhi]: molih-ulih; [olèh bêgja]: kontung; [sarwa pakolèh]: wahyapala;

[luwih pakolèh]: utpala, likên; [para pakolèh]: parakarta, pakrêtta

alun: alun, lun, lunda, yyrak,

--- 88 ---

galumbang; [pindha alun]: ngalun; [alun-alun]: bacira; [ngalun]: ngombak; [kaya alun]:

lumunda, ngalun

alon: riri, ririh, rêrêh, rarat, rumini, lon, manda of mônda, ngaris; [alon-alonan]: rarat-raratan,

mariri-riri; [ngêlon-êloni]: ngloni

alir: [kalirên]: karanglakên, kalingsirên

ilêr: galêr

ulêr: hurta, nitêh, ratyaka, krimi, kramira, kramika, krimika, wêrka, wêrki, wrêkka, wrêkkita,

wêrkita, wogan; [ulêr sajroning awak]: racak

ulur: cicil, tuntun, sêlur, pulur, masêlur;

--- 89 ---

[uluran]: sêluran; [ulur-uluran]: sêlar-sêluran, madulur, madulur-dulur; [mulur]: mulur, malat

èlèr: [mèlèr]: drawa

alok: hawu, mahyang, mawu, nguhna; [alok-alok]: mahyang-hyang; [kalok]: karêngêng

êlik: tutung; [pangêlik]: pambêlik, bêlik-bêlik

êlèk: [mêlèk]: dan, tumanggal, matanggal, mungu

ulêk: [ulêkan]: limêngan, barkaka; [mulêk]: limêng, putêr

uluk: ambara; [muluk]: andêdêl, umambara, lawat, lawata

elik: [ngelikake]: ngirang-ngirangi

elok: nindyan, wiyu; [kaelokan]: kapana

alad: [ngalad-alad]: humalad, malad

--- 90 ---

êlêd: [pangêlêd]: pangulu

ulad: kantar, katar, sangkara, pamulad; [mulad]: hangkara, kumantar, marab, makantar;

[mulad-mulad]: angkara-kara, kantar-kantar, katar-katar, marap-arap, marab- harab,

makantar-kantar, makara-kara, makartara, mayangkara, mayanggakara

èlèd: [mèlèd]: humalad, numalad

alat: [kuwalat]: kawêlak; [walat]: sarik, singit, wingit

alot: Asrêt, têgah, têguh

êlêt: antara

ilat: hirta, lidhah of lilidhah, jiha, jihuna, jihwa, jihya, jiwana

ilêt: [milêt]: tumalya

ulat: haksa,

--- 91 ---

natya, nêtya, nitya, netya, naya, nayana, catya, wulat, wulata, liring, jaswa, yyrulatya;

[ulatan]: iriban; [ngulat-ulatake]: humaksya-humaksyakên, nguniana; [ulat arum]: sita; [ulat

liring]: naya-naya; [ulat mênêng]: santika

ulêt: okol, wilêt, dhampur, mawilêt; [mulêt]: lumanglang, wilêt, lumut, manol, mêkul, mawilêt,

ngol, ngola; [mulêti]: milêti; [mulêtake]: ngolakên; [pamulêt]: pamilêt

èlèt: [mèlèt]: numalat

alas: hutan, hutyan, rimba, taratab(of tarataban), satambana, swi,

--- 92 ---

wana, wanna, wanantara, wanardi, wanadri, wanadurga, wanasa, wanwa, wanawasa,

wanapringga, wanapada, wêlahan, wulusan, lirang, pringga, bana, baga; [kalasan]:

kathukulan kayu alas; [alas tarataban]: kêtêbwana, wanawasa; [alas pagunungan]: wanarga,

wanadri, prabana, giriwana; [alas pêgat- pêgat]: wanantara; [antaraning alas]: wanantara;

[pêtênging alas]: grêng

alis: hêning, alis, imba, nahya, rasthi, kêning, drasthi of drêsthi, siratmaya, dhasthi of

dhêsthi; [ing alis]: ngimba, carung

alus: [of êlus]: wêrdu, waradwija,

--- 93 ---

wèdi, mêntrik, mardu of mêrdu, gorata; [ngêlus]: ngêjum

êlas: wajik

ilês: idêg, rujak, kêdal; [ilêsan]: rambahan; [ngilês]: akêdal, rênjah, rumujak, rambah, kêdal,

ngrujak, ngomba; [kèlês]: kèdêg, kèlêdya, komban

ulas: [ulas- ulas]: saji-saji, sigi-sigi

ulês: urung, kêkapa, salimut

alap: [alap-alap]: araning manuk; [ngalap]: alap, mohut; [ngalapi]: alapi; [ngalap opah]: rena;

[pangalapan]: pametan

ulap: wangwang; [ngulapi]: rumuwat, petana, manapu, manapwa, malapi, mulapi,

mangruwat,

--- 94 ---

nguwuhi; [sulap]: jantur; [ulapaning pandêlêng]: hiriban

ulupu: (niet ulupi), garwane radèn dananjaya

alam: panurat

alêm: hudang, hêla of êla-êla, êlêh, amêr, alêm, lêmbana, puji; [alêm- alêman]: êla-êla;

[ngalêm]: ahêlêm, manadukara, mapuja, muja, muji, mujya; [ngalêm]: ngêla-êla;

[ngalêmbana]: la-êla; [pangalêm]: alêmbana, pananghara, puja, puji, pujya, pangêla,

pangamêr; [pangalêmbana]: lalita; [pangalêman]: pujin

alum: irsya, anglong sarira, anglong jiwa, sakara, suma, landhu, lara, luru, lêsah, lulya

--- 95 ---

lampus, malume, mangirsya, nglih, ngêlih, ngalaya, nglong sarira, nglong jiwa

ulêg: [mulêg]: putêr

alugora: alu-alu

alub: [alub-alub]: ngawuk- awuk

alang: alang, têlah, brastha; [alang-alang]: ala-ala, hambana, lalang; [alang-alang kêmangi]:

sêre; [ngalang]: nanggêng, nanggung, ngandhang; [ngalangi]: ]: nalangi, nambêngi,

manangguhi, nganthung, ngawêri; [ngalang-alangi]: bakilyani; [palang]: hut, canggya,

tanggah, tanggêh, tanggul, tanggung, sayuk, sangkêr, wancak, wacak, wawal, walêr.

--- 96 ---

palang: puhut, pahung, pacêh, pawal, pampang, galang, bapang; [palangan]: walêran,

puhutan; [pêpalang]: kuwangwang, tanggulang; [pêpalangan]: kalan, patangguhan,

patanggungan; [malang]: nayut, nêngkêl, tumanggah, tumanggêh, tumangguh, mahung,

muhut, matanggah, matanggêh, matangguh, matanggung, masayuk, mali; [malang, megung

=]: malang sumirang, mawêr, mawal, ngayut; [malangi]: anggalang, nayuti of manayuti,

nanggêni, nênggalani, nang(of nêng)gulang, nanggah, nanggêh, nangguh, tumanggah,

tumanggêh, tumangguh,

--- 97 ---

tumanggul, tumanggung, sumangkêr, manayut, manangguh, mananggung, matanggah,

matanggêh, mawêri, ngambêngi; [mêmalang]: mamancaka; [mêmalangi]: ngambêng-

ambêngi, tangguh; [malangake]: ngayutakên; [kapalangan]: sangsara; [kêpalang]: kuwawal;

[pamalang]: patambêng, patanggah, patanggêh, pasayut, pangawêr; [alangan]: (=

pambêngan), kudur; [kalangan]: kalangwan, kambêngan

aling: [aling-aling]: zie gêbêr, andêl, awêr, amping, ampung, kêlir, ding- ding, tawêng, tawing,

tawung, tampung, têbêng, tèbèng, sasangkrib, wrana of warana, widigda,

--- 98 ---

widigdya, widigdhya, lindhung, limun, limput, pasaput-saput, dhindhang, dhindhing, dhidhi,

bètèng, basu, balu; [alingan]: alingan, anghêmbêng, ningar, têbêng, lingan, buwanan,

ngandêli; [aling-alingan]: amping- ampingan, wing-ngawingan, mawarana, malindhungan,

mangandêl, ngayang; [ngalingi]: niwa, nawêngi, dumingding, tumawêng, tumawing,

tumawung, lumindhung, nyangkribi, manambêng, ngrahabi, ngawara, ngawêri, nglimput,

ngapèn, ngimuri; [ngaling-alingi]:

--- 99 ---

ngapèn-apèn; [kaalingan]: kawidigdan, kaban; [kalingan]: ampungan, kapèn; [kalingane]:

katuwon, kalinyan, kalinyani

ilang: ical, alya, alyu, Ilang, Ilung, nana, nir, nira, nire, nis, nasa, nisa; [ilang]: cuna, cuni, das,

dyas, três, têpêt, taya, sirna, wur, wor, wisirna, wimurca, linang, laradan, lilang, lêpas, lunga,

pangilangan, mur, mari, mura,

--- 100 ---

murca, murud, murta, murtya, muksa, moksa, bagna; [ngilangake]: nira, niri, sumirna,

luminang, nyirna, gumilap, nganir, nganirakên; [kailangake]: inilang; [kelangan]: kailangan,

katayan; [pangilang]: pamurut, pamuksa, pangênis; [pangilangan]: pamuksan; [ilanging

pêpêtêng]: rismarini; [jaman kailangan]: kamuksan, kamuksapada, kamuksapadan

iling: limbang; [ngiling-ilingi]: manantra

ulêng: kêkêr, sumwus, limbung, masêlur; [ulêng-ulêngan]: kêkêran, kumusus, swus,

limbungan, bilulungan

uling: wuling

ulung: [ulung- ulungan]: lung-lungan; [ngulungake]: mulung

--- 101 ---

eling: udahani, udani, udanya, udwani, udanya, ingêt, imut, nutur, raring, kadang, dêlwa,

dêlya, tutur, sambega, lilin, prayitna, priyatna, pamèngêt, yatna, yêtna, yitna, mandêlwa;

[ngeling-eling]: mangên-angên, mangikêt-ikêt, mangèngêt-èngêt; [ngèlingi]: ingêt-ingêti;

[ngelingake]: nuturakên, mayatnakên; [pangeling-eling]: sriyatna, panambega; [kèlingan]:

katutur, katuturan, kayatnan, kamadêlwan, sambega, lilinan, madêlwan; [peling]: wyatna;

[pêpeling]: pandêlwan, sambega; [pèngêtan K. N.]: pandêlwan; [pamèngêt]: panambegan

--- 102 ---

oling: [ngolang-aling]: pongah-pangihan

op: [kaopan]: drêman

apa: Apa, opa, aparan, pa, panyapa, paran, parana, yapa, mapa, mape, ngapa; [apa-apa]:

papa, papan, godhong apa-apa; [apadene]: Apituwi, tanapi

api: [api-api]: mahapi, maririwa, masangadi, mapi

opah: ujani, têhas, tupah, topah, tambang, mêjani; [opahan]: tambangan; [ngopahi]:

manêhasi, ngujanèni; [ngopahake]: manêhaskên, ngujanèkên; [ngalap opah]: rena

apan: dumèh

opèn: tahwyan, pèsi; [ngopèni]: mêrlopa,

--- 103 ---

mèsi, ngiburi; [pangopèn]: pamesa

upacara: sawi, wali, pawya, gawi

apura: aksama, ampuni, kasana, palamarta; [ngapura]: paramarta, mapura, mupaksama,

mopaksama, mupasama, mopasama, mangarnawa, ngaksama, ngalimi, ngupaksama,

ngupasama; [pangapura]: waramarta, paramarta, pangupaksama; [luwihing pangapura]:

adiraja

apik: pracura

èpèk: [èpèk-èpèk]: têpak, têpaswa, gumpita

upaka: paka

upiksa: pramosada

apit: apit, tihung, ngapiti; [apit-apit]: jajawat; [ngapit]: apit, mahat, maniyung, mapit;

--- 104 ---

[ngapit-apit]: marawit, ngawati, [pangapit]: paniung, paniyung, pilih, pangawat

ipat: [ipat-ipat]: upata, panapa, prasapa; [ngipat- ipati]: mrasapani, ngupatani

upêt: siking

upata: [ngupatani]: napa; [nêmu upata]: pacara

apês: lêk, lêlwa; [ngapêsake]: maribawa; [pangapês]: paribawa, pangabar; [pangapêsan]:

pangabaran; [kapêsan]: kalêlwan

apus: [ngapus krama]: bêncana nglare

ngapusi: nipu, manali; [ngapus-apusi]: nanali, nali-nali, manacali, manali- nali

upas: wisa, baruwang, bubuk; [ngupasi]: misa, misu, misada, misaya

apsari: = psari?

upajiwa: utsaha, usaha; [pangupajiwa]: pangayatman

--- 105 ---

upaya: ulat, ulang, ulangan, apèt, apeta, upaya, luru, lalar, pwaya; [ngupaya]: amèt,

lumêrah, lumalar, pangupaya, macari, mulang, ngrarah, ngrêrah, ngrêrêh, ngrurah, ngruruh,

ngupadi; [ngupaya]: ngungsir; [ngupayani]: mèt, ngupaya; [pangupaya]: kira-kira,

pangulangan

upama: anuna, andhe, undhe, ondhe, inthi, atur, Asham, istha, alib, upama, upaman, angga,

hingga, engga, nupama, rasa,

--- 106 ---

ragan, taha, tôndhe, takwi, tulya, têpa, tupama, topama, saningga, sanèngga, srasa, sarasa,

saksat, sawang, silir, saloka, salwir, sambega, wiwikda, lati, lwir, lwira, lwirnya, lila, pindhah,

panawang, pariminta, parimita, pipindha, papanggih, padha, pama, pami, pame, pamah,

yayan, manulad, gah, byak; [upamane]: pwanya, yyanya; [ngupama]: umatur,

--- 107 ---

matur; [ngupamani]: umandhe, umakwi, tumondhe, mandhe, mendhan; [ngupamakake]:

umaturkên, maturkên, ngupama, ngupame; [saupama]: saingga, saengga; [kaya upamane]:

lirnyan

adhi: antên, Ari, ari, a-rya, ar-ya, aryya, ri, rari; [ngadhèni]: ngarèn-harèni

udhun: [kodhun]: hiliran

udhar: dangka, lukar; [udharan]: ruhara; [ngudhar]: handangka; [ngudhari]: mure, mêdhar

udhar: [= wudhar]: wurah, wular, brêtol, mardi of mêrdi, mangura, mangure; [mudhari]:

nuculi; [pamudhar]: pamure, pamuwar

udhêt: sampur, pasampur

--- 108 ---

udhal: ora, urèh; [udhalan]: urèn, orèn, u(of o)reyan; [udhal-udhalan]: oreyan; [ngudhal]:

mudhal, ngunggar; [ngodhal-adhil]: ngobal- abil

adhêp: arêp, madahab; [adhêp-adhêpan]: pandêlyan; [ngadhêp]: umarêk, marêk,

mayogapti, mayogabyantara; [ngadhêpi]: umarêki, marêki; [ngadhêpake]: ngadhêpkên;

[pangadhêp]: pamante; [pangadhêpan]: pamanteyan; [madhêp]: umarêp, marêp, maptya

idhêp: [ngidhêp]: manatmata; [pangidhêp]: idhêp-idhêp; [pangidhêpan]: paidhêpan; [kèdhêp;

[ngèdhêpake]: cacap, mèdhêp

adhêm: atis, adhêm, nyênnyêt, marta, mêrta, mrêtta, matis; [ngadhêmi]: paramarta

--- 109 ---

paramêrta, paramrêta, martani, madhêmi; [pangadhêm]: panawa, panyêp

idham: [ngidham]: nyidham; [nyidham]: ngidham

adhang: awêr, alang, kuya, sangkêr; [adhang-adhang]: alang-alang; [ngadhang]:

ngadhanga; [ngadhangi]: nayuti, nanggulangi, tumanggulang, sumangkêr, ngawêri,

ngalangi; [pangadhang]: pangawêr; [pangadhangan]: pangawêran

adhèng: marèng

udhêng: ubêng; [kodhêng]: kobêng

aja: aywa of ayya, ywa of yya

aji: una, uni, acitya, arga, citya, sungga, pôncasona, pôncaswana; [ngajèni]: asyang;

[pangaji]: panghaji, pangargya; [pangaji-aji]: pangargya; [kajèn]: kahargyan; [araning aji]:

suksmadnyana;

--- 110 ---

[matêk aji]: mamantra japa

aju: aju, angsah, angsya; [ngajoni]: majêngi, ngangsahi; [ngajokake]: majêngkên,

ngangsahkên; [paju]: pado; [maju]: umara, angsah, nangsah, nangsêh, mara, maraya, maju,

majêng, mabyantara, ngangsêh, ngangsya

iji: Eka, sruti, satu, yuwa; [ijèn]: Eka, edhang, edhing, anggana, nanggana, kawak, sowang,

wahdat, wantah, wala, la(of lê)gawa, la(of lê)gawan, juga; [ijèn-ijèn]: sowang-sowang; [saiji-

ijia]: jugaya; [ngijèni]: mriywaki, mriyawaki,

--- 111 ---

mriyanggani; [siji]: eka, nunggal, tatambang, saeka, siki, sikya, juga; [sawiji]: êsa, tunggal,

tunggil, satu, sawiji, sajuga, juga; [salah sawiji]: salang siki; [miji]: mra(mar of mêr)dika,

ngeka.

ijo: ijêm, wilis, gadhu, gathi; [pangijon]: pangijêman

uja: hambara; [nguja]: mangugung, nga(of ngu)mbara; [panguja]: pangugung

ijèh: lana

ajar: gocara; [ajar-ajar]: cicikat; [sosoraning ajar]: wasi

ajur: ancur, drawa

ijir: [ngijir]: manjinah; [pangijir]: panjinah

ujar: una, uni, Ujar, cana, cara,

--- 112 ---

rujar, dêling, tu, sojar, sabda, wunya, wa(of wê)cana, wicara, wyajnana, pwata, jar, jara,

jambat, yrujar; [ujar sêru]: singanabda; [ambalèkake ujar]: hardawalepa, walepa; [kuwating

ujar]: singanabda; [nyauri ujar]: makolihang; [tan owah ujare]: nala; [pamojar]: pamonang.

ujêr: panglinggan, ngyur

ujur: Ujur, lajur; [ngujur]: mujur; [pangujur]: pamujur; [mujur]: lumajur, jujur; [kojur]: sahaja,

malya; [sakojur]: sarandu

ajak: [ngajak]: tumantang, tumangtang, mwalat

ojat: onang

ijol: salin, sêlang, lambang, pasalin,

--- 113 ---

ganti of gênti, gantya of gêntya, basi; [ijolan]: silih; [ijol sih]: silih asih; [ngijoli]: manghrapi,

ngilèni; [ngijolake]: mitukarkên

ajap: Ajap, tantang of tangtang; [ngajap]: tumantang of tumangtang, dhandhang of

dhangdhang; [ngajap-ajap]: angkas-angkas, dandan, mayam- ayam, ngayam-hayam;

[ngajap ala]: êla-êla; [pangajap]: arêp, panonta; [pangajap-ajap]: arêp-arêp

ajêg: akram, kram, tajêm; [sajêg]: sadawan; [sajêg-jêge]: sadawan-dawane; [pajêg]: najêm;

[pamajêg]: pangahyas; [pamajêgan]: pangahyasan

ajug: [ajug-ajug]: ompak-ompak, talajug, talajêng, saki

ajêng: pahajêng, parindyang, dhulang of dhudhulang

ujung: [ngujung]: ngusapujêng

--- 114 ---

aya: [ngaya]: ngayaya; [ngaya-aya]: kusung-kusung; [pangaya-aya]: pangayaya

ayu: arju, adi, asri, alêp, ajêng, Ayu, aywa, cintantya, cintya, raras, rêja, rayu, ramya, darma,

sri, laksmi, lêmi, lêngêng, panulu, prati, yu; [ayu-ayu]: angganararas; [ngayoni]:

numalandangi, mrandani; [mayu?]: catra; [kumayu]: kumajêng; [rahayu]: karta of kêrta,

krêtta, pakrêtta

alo: Alo, suwawi, payo, mah, mara, maryan, mapapa

iya: Iya, nênggih,

--- 115 ---

nêngguh, singgih, ya, ye, yaya; [iya iki]: yèki; [iya iku]: yèku; [iya ika]: yeka; [iya ingkang]:

yekang

oya: dwala

ayuh?: hipi

uyah: wuyah, garêm

uyuh: kêncing, sêne, mutra; [nguyuh]: ngêncing; [lara nguyuh]: halmutra

iyan: (= pêngêlèran sêga)

iyun: [iyunan]: gonjingan

uyun: (araning dhapuran têbu)

uyêk: pusus; [uyêk-uyêkan]: busêkan; [nguyêk]: musus; [pamuyêk]: pamusus; [muyêk]:

musus

oyod: kurita, tambi, wod, wwad, wyad, lod, lot, lata, lwata, latha; [oyod-oyodan]: wêlun, lata

of latan; [ngoyod]: malata;

--- 116 ---

[aoyod]: mawod

ayat: [ngayat]: tumiyang; [ngayati]: ngumiyangi; [ngayatake]: tumiyangkên; [mayat]: umayat

ayam: [ngayam-ayam]: nayam-ayam, ngancam-ancam, ngincim-incim

ayêm: inak of enak, hica of eca, ecan, awe, awicarita, muktya; [ngayêm]: ngaring; [ngayêmi]:

madhêmi, ngarêmi; [ngayêmake]: madhêmkên; [ngayêmake]: ngarêmkên

ayom: [ngayom]: mangêb; [ngayomi]: mangêbi

iyêg: ngrantêg, ngrarangin

uyêg: pusus

oyag: nambah, timpa

oyog: [ngoyog]: masuyug

hyang: [kahyangan]: endraloka, endrabuwana, ariwanda, ariloka, aribuwana, amaraloka,

narahyang, nirayapada, nuswakambangan,

--- 117 ---

cakrakêmbang, cakrapura, kadewatan, kamuksapada, dik, triloka, tayan, sunyapuri,

suranadi, suralaya, surabuwana, suduk udal-udal, setragôndamayu, siwandahariloka,

swargaloka, sêmaralaya, sêmarapada, sêmarabuwana, loka, pakahyangan, janaloka,

jonggringsalaka, martyaloka, giriloka, bramapura, bayupura, ngun, nguntara, ngasmani;

[kahyangane Bathara Endra]: endrabuwana, sanangindriya, suranadi, suratuwana, lokendra;

[kahyangane Bathara Wisnu]: aribuwana; [kahyangane Bathara Guru]: parewarna; [Hyang

Rudra]: hyang wisesa; [Hyang Wisesa]: hisa

oyong:

--- 118 ---

[sakoyongan = sêngkoyongan Spr]: giyuhan

êm: I

ame: [ngame]: dame, lamung of lamong, nglamung of nglamong; [pangame]: panglamung of

panglamong

êmi: zie mi; [ngêmi-êmi]: mama; [pangêmi-êmi]: pangêma-êma

êmu: kêmbêng

emu: lênnyu

amoh: sêbit runting

umah: (= omah)

omah: umah, nasa, ragana, rangka, rangkan, rangkal, rangkalya, rangkang, dalêm, têpas,

tomah, suwisma, swawisma, suyasa, syawisma, witana, wisma, wale, wangun, wangon,

panti, pasuk, yasa, made, madeyasa, madhe, graha,

--- 119 ---

griha, gêrha, bale; [omahan]: kuma-kuma; [ngomah-omahi]: kuma-kuma, mawahi; [ngomah-

omahake]: mawakên; [pomahan]: parigraba, pawisthan; [somah]: anakbi, anakbini, rabi,

sanggraha, liswa, dhara, madara

ima-imantaka: (araning nagarane ratu buta zie manimantaka)

amun: [amun-amun]: amu-amu; [ngamun-amun]: ngundhat-undhat

uman: [nguman-uman]: nikwin, wikalpa, manumpah, maki, malingan, muman-muman,

mangundhati, nguni-uni, ngujar-ujar; [panguman-uman]: pangundhatan

eman: imar, omêr, pirma

êmar: gupe

imur: [ngimur]: êmur;

--- 120 ---

[ngimur-imur]: nyuluh-nyuluh

umur: [ngumur]: yuswa, yusya

amarga: hawan, dening, mawan

amuk: [ngamuk]: anana, lugunar, manana, muk, mukmuk, mêta, mawuk, mangêr, mangrok,

ngamah; [pangamuk]: wuk, pamuring, pamuk

êmak: [ngêmak]: manghêmat; [ngêmak-êmak]: pêkul-pêkul

umuk: sêngkung, sêngung, gura(of gora)gadha, gumêndhung; [ngumuki]: ngumbangi,

ngumbangkên; [ngumukake]: asumbung; [komuk]: kuncara

amit: [pamit]: Amit, sajar, pamwit, muhun, mwit; [pamitan]: mumuhun

êmut: [ngêmut]: ngêmu

--- 121 ---

umêt: [mumêt]: mutêk

êmas: zie mas

umus?: hantus

himawan: (araning gunung)

impi: èpi; [impèn]: himpwan, swapnan; [ngimpi]: swapna, swapêna, sumêna Kw. = supêna K,

pangipi, nyumêna Kw. = nyupêna K; [ngimpi-impi]: mèpi; [pangimpèn]: pangipyan

ampah: panggêh; [ngampah]: manayuti, manênggahi, ngamah

ampuh: ampêh, cacap, mandi; [ampuhan]: têdhuh

umpah: (pangucap ala); [ngumpah-umpah]: nala-ala = ngala-ala, ngundhati, ngamah-amah,

ngamun-amun, nguman-uman, ngombal-ambil

êmpan: pangêmpan; [ngêmpakake]: marêkên, majarum, nguswakên; [pangêmpan]:

panguswa; [mêmpan]: humêmpan

impun: jum; [ngimpun]: anjum, [ngimpuni]: nguyuni

ampir: [ampiran]: dunungan,

--- 122 ---

dunungi; [ngampirake]: dunungkên; [pangampiran]: pêrsinggahan; [mampir]: dunung,

dumunung, ngampir

èmpêr: Impêr, reka, tembak, srapat, warna of wêrna, wistha, pindha, pirit, pêtha, byakta;

[èmpêran]: iriban; [ngèmpêr]: nirib = mirib, mindha, mirit, malih; [ngèmpêr]: mayaya,

mimindha, ngintha of ngentha, ngimêr, ngimba of ngemba; [ngèmpêr-èmpêr]: ngimêr-imêr;

[ngèmpêri]: nuduhi, pindha; [pangèmpêr]: pamindha; [mèmpêr]: makadi, mapindha, bangun,

rambi, pindha of pipindhan, patani

êmpritgantil: cucur, rês-rês, kadhasih, tadhah arsa, tidharsa, wlas harêp

--- 123 ---

ampak: [ampak-ampak] awun-awun, apaka, amuk-amuk, nawun-nawun, têdhuh, wun-wun,

lawun-lawun, lamat-lamat, limut-limut, prata, pita, pawang; [ngampak-ampak]: tumêdhuh

umpak: ndhak-undhakan kayu, têngari, jêng, banci; [umpak undhak-undhakan]: jêng riwa-

riwa; [umpak-umpakan]: talajul, gancaka

umpuk: undhung; [ngumpuk-umpuk]: ngundhung-undhung

ampad: [ngampad]: nyampad

ampat: [ngampat]: ngampat, ngambat; [ngampat-ampat]: ngamat-amat, ngambat-ambat

ampêt: pêgêng, pênggah, gêtêm; [ngampêt]: nahên, nahêni

--- 124 ---

naha(of nahê)nakên, nênggak, ngapinêng; [pangampêt]: panahên, pamêgêng;

[pangampêtan]: panahênan, pamêgêngan

umpêt: pi, pên; [umpêtan]: alingan, umêt, nanghên, sênêtan, singidan, mar(mêr of mrê)gil,

madhêmit, manghêt, bonglot; [ngumpêt]: api, nimpêt; [ngumpêt]: manumpêt; [pangumpêt]:

sèngêh

ampuan: nampuwan

ampil: [ampilan]: pawa, pawira; [ngampil]: nômpa, suraksaka, mawira, manggung, ngahawin,

ngawin; [pangampil]: pangawin; [pangampilan]: pangawinan; [kampil]: karwong, kawin

umplêng: ngurêng

ampang: amang

amping: [ngampingi]: marêki

--- 125 ---

ampung: [ampungan]: nawing, malindhung, mangandêl

êmpèng: [ngêmpèngi]: nginyani

amyang?: makatirah, mawyang

umyung: umung, sênggani

umum: [ngumum]: kyat

ambu: Amba of Ambê, Ambêh, ungas, cambu, sambu, winda of wenda, ganda of gônda,

gandana; [ambu-ambunên]: ungas-ungasên; [ambon-ambon]: windaka of wendaka; [ambu

kang ora enak]: pêcing; [ambu môncawarna]: kalênyit; [ngambu]: manawung, makuswa,

ngisêp, ngambêh, ngambêt; [ngamboni]: nguswani; [ngambokake]: nguswakên; [pangambu]:

pangaras; [kambu]: kongas; [mambu]: ngrasa

emba: [ngemba]: umirib, mirib;

--- 126 ---

[pangemba]: pangimpêr = pangèmpêr, pangimba = pangemba

ômba: asis, tara, têlar, sis, sêlar, wir, wira of wera, wirrya, wirya, wi-rya, wiraya, wêlar,

wyara, wiyara, wyat, wiyat, waryya, leswa, lwa, lwah, lwan, pramu of pramo, paramu of

paramo, pramu(of paramu)sita, pramu(of paramu)sesa; [ambaning ati]: pramusitaya;

[ngambani]: ngawera; [ngambakake]: ngawerakên; [kamban]: kaweran; [saambane]:

panghamban; [luwih ômba]: pramu(of paramu)dita, pramu(of paramu)ditaya

ombe: inum; [ombèn-ombèn]: amanya; [ngombe]: nayub, drawi, drawina,

--- 127 ---

mahêm, mandrawina, manginum, nginum; [pangombe]: panginum; [pangombèn of

pangombenan]: panginuman

umob: umyab, kêla, kombak, mwab, myab

ambah: ura, uran, cacad, tampak, srambah; [ambah-ambahan]: huran-huran; [ngambah]:

umambah, ambêh; [ngambah]: nacak, napak, nampak, nambah, tampak, tumampak,

sumarambah, la(of lê)lana, mai, mahi, manambah, muwwah, mangura, ngura, ngamah;

[pangambah]: panapak, panambah; [kambah]: nidu, kambêh

êmbuh: antah, êcih,

--- 128 ---

boh

imbuh: tanduk; [ngimbuhi]: ngimbahi

ambên: saput

ambèn: salu, salên, wayang, patani, made, bale

êmban: hêmbên, tanggung, sawung, sambita; [êmban-êmban]: saput, sambit; [ngêmban]:

nawung, tumanggung, sumaput, sumambit, nyawung; nyambit, manawung, manambit,

mawèng; [pangêmban]: panawung = panyawung, panambit = panyambit

êmbun: [êmbun-êmbunan]: uludwara, nabyuka, wungwunan, panuhun, pasundhulan

ômbra: [ngômbra-ômbra]: luluya

ambar: [ngambar]: asêng, angin, kumar, kyran, sumar, yamêr,

--- 129 ---

mar, mrik, marbuk, mêlêg

ambèr: ngalun; [ngambèri]: ngalabi

umbar: ugong = ugung, lunjar; [umbaran]: ugungan, lawung; [ngumbar]: lumunjar,

lumawung, mangugya, ngudya = nguja, ngumbara, ngunggar; [pangumbar]: pangugung;

[pangumbaran]: pangugungan

ombèr: tèlèng; [ngombèr]: masujya; [ngombèri]: masujyani; [pangombèr]: pangamban

ambara: hardhya

ambruk: hamruwak

ambêk: [ambêkan]: U(of O)swasa =, u(of o)swasa, U(of O)syasa =, u(of o)syasa, nilangga,

swasa, syasa, wayuwita, wayuwiya; [ambêk wantêr]: bawisyati

êmbok: ibu, rena, dharani, biyung, bibi

umbuk: [ngumbuk]: ngambak;

--- 130 ---

[ngumbuk-umbuk]: ngambak-ambak

ombak: arus, luna, lunang, lenggang, yyrak, gurnita, gurnang; [ngombak]: lumunang;

[ngombak-ombak]: ngumêk-umêk

êmbat: panthêng; [ngêmbat]: manthêng; [pangêmbat]: pamanthêng,

êmbut: gênjur; [êmbut-êmbutan]: gênjuran

umbut: lumbut

èmbèt: ajak, ambat; [embetan]: ambatan; [ngèmbèt]: umambat, manawak, ngambat;

[pangèmbèt]: panawak, pangambat

ambus: [ngambus]: ngungas

êmbês: racah

ambal: [ambal-ambalan]: masanggaruwan; [kaambalan]: kaban

ambul: [ngambul]: napung, tawung

êmbêl: sulatêk, wa(of ba) lora

imbal: tawu, tula, tular, timbal,

--- 131 ---

limbang; [imbalan]: ujungan, timbalan; [paimbalan]: patimbalan

imbul: atambang

umbêl: tèlèr

umbul: dêdêl, tumbul; [ngumbulake]: madik; [mumbul]: andêdêl, dumêdêl, sumaksya,

maudara, mahambara, mataya; [kombul]: uluk, kondhi; [umbul- umbul]: dwaja, daludag,

tunggul, supralêmba; [umbul-umbul]: pugag, juluk-juluk

ombal: [ombal-ambil]: wawan

amblês: kandhêm

ambyar: awrah, êngka

ambyuk: byuh

umbag: sêngung, prasangsa

ambêng: tigasan, pahajang; [ambêngan]: asahan; [ngambêngi]: humuhuti, humawêr,

nênggêh(of nangguh)i, muhuti, mawêr; [pambêng]: wêwêr; [mêmbêng]: humawêr;

[pamambêng]: patangguh

--- 132 ---

ambung: aras, ajêng, ambya, kusa, kuswa; [ambungan]: kuswan; [ngambung]: hambyuh,

hanguswa, naras of noras, kuswa, kasya, wasa, marum, musapi, mangaras, ngaras, ngusa,

ngusana, nguswa, nguswan, ngisêp, ngambu; [ngambungi]: ngarasi, ngisêpi;

[ngambungake]: ngaraskên, ngisêpkên; [pangambung]: panguswa of pangoswa, pangiswan

of pangisyan, grêmêk; [pangambungan]: panguswan of pangoswan

imbang: marrwa; [imbang-imbangan]: singhit

amêng: [amêngan]: bolang; [amêng-amêng]: cumangkrama, cangkrama, sumewana, la(of

lê)lana; [amêng-amêngan]: cahêng, wengwengan, lana,

--- 133 ---

lalanan, lalangan, palawija, mêngmêng; [paamêng-amêngan]: pacangkrama, pacangkraman

êmong: zie mong

umung: aahêm, ahêm, umrang, umyang, srang-srang, lumrang, gurnita, gurnang, gumrah of

gumêrah, gumrêh of gumêrêh, gumuruh, bêgor

age: [age-age]: ngata; [iga]: uswaka, rusuk, rujingan

ige?: ucara

uga: oga, ogyan, dyuwa, towi, silih, wuga, wugya, juga, jugan

agar: [ngagar]: hoswan, ngoswan

êgar: [mêgar]: kumêlar = wumêlar van walar, kambang, mêkar

--- 134 ---

ugêr: ujar, guru; [ugêr-ugêr]: pradaksa of pradêksa, pratisara, pramoda, pramugari,

gunungan; [paugêran]: tatagon, pakêm

agak: [ngagak-agak]: mangantak-antak, mangêntak- êntak

egak?: ingêk

ogèk?: ambyat

igit: [ngigit-igit]: unêk-unêk; [nginggit-inggit]: ngunggut-unggut

egla: [ngegla]: nawang, nampak, trawang, nglengela, ngeja

agal: kramu, maakas, ganal; [luwih agal]: sugal

igêl: wilung; [ngigêl]: tanjak, taya, mataya; [tangan ngigêl]: hasta kuswala

ugêl: [ugêl-ugêl]: sudipa, sudipra, sudhu, paglangan, panggri,

--- 135 ---

jurung, grita, gritha

aglar: madhang

agêm: kosa, sambut; [kagêman]: kapupu

ugêm: (araning dolanan)

agama: gama; [parentahing agama]: panatagama

agag: êbang, tingka; [agagan]: abaran; [ngagag]: abar, mayat, mangêbang, mangangkas,

ngêbang; [ngagag- agag]: mangêbang-êbang, mangibang-ibang, ngangkak-angkak;

[ngagagi]: abar, tumingka, mayati, mangêbang, ngayati; [ngagagake]: mayatkên, ngayatkên;

[pangagag]: pangêbang

agung: hu, dyana

ugung: raya; [ugungan]: daman; [pangugung]: rakmi

abah: [abahan]: kulambi; [ngabah-abahi]: ngapa

abuh: hawêh, wuwah,

--- 136 ---

wêngkah

obah: êntrak, u(of o)sik, e(of o)wah, e(of o)ya, oyah, oyag, oga, cancala, kokih, kampi,

tobah, sika, sikara, molah

abèn: [abèn-abèn]: luput-luput

abrah: anjrah, awra, a(of u)war

abra: hawyang, narawata, narawatah, corah, sinang, wra, wêk, jrah, bra

abar: [pangabaran]: abaran, candha, cundhamani, kamayan, diwyang, sampata, wimohana,

wimana, wagmi, pracandha of pracôndha, prabawa,

--- 137 ---

paribawa; [pangabaran angin]: dhandha; [pangabaran kala]: candha(of côndha)birawa (of

berawa)

abur, ibêr, ibur: nglayang, panglayang, manglayang; [mabur, mibêr, mibur]: nglayang;

[kabur]: kabarasat

obor: suluh, silulunga, panjuta; [ngobori]: nuluhi, sumuluh, nyuluh of nyuluhi

ubrêk?: rurêk

ibarat: [ngibarat]: hindhi

ubrês: aroh, roh, wulik, walisak; [ngubrês]: aroh, umrês, umasit, umalisak, nus, musir, masit,

masêng, mawulik, mawyêng, malisak, mulêng, mapaya, gumêmêt, ngroh, ngrarah, nguwos

--- 138 ---

abrag: [abrag-abrag]: palastan of palêstan

ibêk: [ibêkan]: wibra

ubak: kolah, badhondha; [ubak-ubak]: ngodha-hodha; [ngubak]: molah; [ngubak-ubak]:

udhodha; [pangubak]: pangumêk; [diubak]: kolah

ubêk: limêng; [ubêkan]: limêngan

èbêk: [ngèbêki]: sumaput, pamalabari, mênuh, nglimput, nglumbari

obak: [ngobak- obak]: ngudhodha, ngumêk-humêk; [abdi]: partiwa, patêh, patik; [abdi

kakasih]: patêh; [abdi dalêm]: patikhaji, patikbra, patik bupati

ubêd: kulad, tikal, talya, sêrut, siring; [ubêd-ubêd]: walun; [ubêd-ubêdan]: pawalunan

abit: = obit;

--- 139 ---

[ngobat-abitake]: huntitakên, ngubat-ubitkên; [mobat-mabit]: untit, malêbit of mubat-malêbit

ubêt: masiring; [pangubêt]: pasampur

ebat: [ngebat-ebati]: dugra, ngisab-isabi; [ngebat-ebatake]: ngisab-isabkên

obit: = abit; [mobat-mabit]; [malêbit of mubat-malêbit]

obat angêt: wêdhak angêt

ubas: bruwang

ubal: urub; [mubal]: muntap of muntab, murub; [mubal]: makantar, mulad, ngatar; [mubal-

mubal]: angkara-kara, makantar-kantar, ngatar-hatar

abolêrêng: (arane wong adol arêng)

ubyar: [mubyar]: makara

ubaya: tatya

êbyuk: zie byuk

êbyok: zie byok

abab: uswasa; [ngababi]: mauswasa; [kaababan]: burbuwah

ubub: [ububan]: marapya, basuran

abang: awyang, amarah,

--- 140 ---

rakta of rêkta, janggi, jingga, marah, mirah, mabang, bambang, bang, bangbang; [abang

tuwa]: wungu; [mulusing abang]: malerah, malèrèh

êbang: zie bang

ubêng: idra, èdêr, iswa, inga, hingan, cakra, rèh, kiyu, tira, tawing, taluh, lêkêr, langlang,

prahara, pra(of para)mudita, pra(of para) muditaya, putêr, puyêng, mandhala, mayêng,

giling, bandhala, banjêng, buwana, ngandha; [ubêngan]: ulangan, kulinglingan, putêran,

puyêngan,

--- 141 ---

maputêran, banjêngan; [ubêng-ubêngan]: kulinglingan, wulingling, linglingan, munggwingan,

bilulungan; [ngubêngi]: narandu, narandum, nawêngi, kumalingling, kumulingling, mahirup,

mahirsya, ngulinglingi, nglanglangi; [ngubêngake]: midrankên, mutêr; [pangubêng]: pamutêr;

[pangubêngan]: pangidranan; [mubêng]: ulang, umiswa, kulingling, lumêkêr, lumanglang,

manyêng, munyêng, midêr, mutêr, miswa, musêng, muwêr, muling, midhêr, mayang,

mayêng, muyêng, gayêng, ngayung; [pamubêng]: pamuyêng; [kobêng]: konêng,

--- 142 ---

kèbêng; [saubêng]: sarandur; [ubênging jagad]: pra(of para)mudita, pra(of para)muditaya,

pra(of para)musesa

ubung: [ngubungi]: jodana

obong: tunu, tunwa, walagar, pratunu, gêsêng, baranang, bakar, basman, basmara,

basmyan; [obong-obongan]: tunon, tunwan, tunuwan; [ngobong]: anggêsêng, nunu, tumunu,

tumunwa, manunu, manunwa, mratunu, malagar, manggêsêng, gumêsêng, ngobar;

[ngobongi]: nunuwi; [pangobong]: panunwa, pamalagar, pabongan, panggêsêng;

[pangobongan]: panunuwan; [kobong]: kurung, kobar,

--- 143 ---

kabaranang, kabêsmi, kabasman, kabasmaran, kabasmyan, tunu, gêsêng, basma, bêsmi,

basman, basmya; [kobongan]: tumangan, tobongan, pagubahan, basmyan

athi: [athi-athi]: carana

othe: [othe-othe?]: memengin

ethok: [methok]: ngatibing

othak: [othak-othak]: gopura

athung: [ngathungi]: mangathungi

ing: A = a, I = i, hring, Ang = ang, Ing = ing, Eng = eng, ning, ri, rikang, rang, ring, ka,

kanang, te, tèng,

--- 144 ---

tekang, sa, ya, yan, yarya, ma, mang, ming, mèng; [ing kono]: Iriya; [ing kono ta]: Irikanta

ingu: [ingon]: ingwan; [ngingoni]: mangiwani, mèngèngi

engo: èwi, inge; [mengo]: inge, minge, mèngèng; [menga-mengo]: balingah-balinguh;

[pamengo]: paminge

angan?: lungeyan

angên: [angên-angên]: unandika, unadika, tina, wêwêngkan, locita, prani, gar(of gêr)jita,

barima; [angên-angênan]: ngên-angênan; [ngangên-angên]: rumindhu, munandika,

munadika, marangên-angên, malocita, mangunandika, mangunadika,

--- 145 ---

mangên-angên, ngunandika, ngunadika, ngartika, ngartita; [pangangên-angên]:

pangunandikan, pangunadika

angin: anila, anila-nila, anila-nilaandha, andha, erawati, uswasa, uswaswa, osya, aliwawar,

hangin, nila, tarik, panca (of pônca), colatarik, tatawisaya, tipa, titipa, tapang, sindhung of

sendhung, sindhung aliwawar (prahara), sindhung bisaka (prahara), saddhaka of sadhaka,

samirana, sabdagati, wanta, warsawata, wawana, wayu, lesus, pôncaruka, panca(of

pônca)wora (prahara), prahara,

--- 146 ---

pracôndha, pracalita, prati, pratipa, prabancana, pawana, mracôndha, maruta, marutowan,

margana, gunanandu, barat, bajra, bajrapati (prahara), bayu, bayu bajra; [angin-angin]:

anila-nila, nila-nila; [kanginan]: kamarutan; [angin ciptan]: prana prahara, prana praharana;

[angin silir-silir]: marutapala; [angin pangabaran]: nila pracôndha; [angin gêdhe]: erawati,

erawatya, lèswus, lèsyus, prahara; [swaraning angin]: herawati, herawatya;

[anjungkarangin]: dukaranging

ingin, pengin: = ingêt, pèngêt; [kêpengin]: kenginan; [mengini]: kainginan; [menginake]:

kainginkên

angur: Urên

ingêr: indêr; [ngingêr]: ngèndêr, ngligêr;

--- 147 ---

[kèngêr]: kèndêr; [mingêr]: sumantya

êngka?: ngka

êngko: [mêngko]: mane of mêne; [samêngko]: samêne

ingke?: ngke

inguk: [nginguk]: ninjo; [mingak-minguk]: mingah-mingêh

ungak: [ngungak]: ngungang

angkah: [ngangkah]: nglalare

angkuh: langguk

êngkan?: ngkan

angkêr: wêru, wingit, maswa; [pangangkêran]: pamimangan

ungkêr: gana

ungkur: [pungkur]: wuri, wurya, wawi, guri; [pungkuran]: wugyatan, buritan; [kêpungkur]:

kawuntat, kawuri, kawurya, kawugyat, kêpungkur

ungkak: [ngungkak]: muntap

ingkêd: [mingkêd]: mindhad

angkat: Angkat, nyat, tua, war; [ngangkat]: anyat,

--- 148 ---

nyat, midhang, nganjat; [pangkat]: A(of a)ndha, rambah, tundha, sundha, wija, wijang, pana,

parah, jat, bilik; [pangkatan]: rambahan, pataran]: of patarran; [pangkat-pangkat]: parah-

parah; [mangkat]: hyangkat, u(of nu)mangkat, tumiang, tumundha, sumunda, yyrakat,

marah, musung

êngkas: wêngkas

ungkul: hur; [ungkul-ungkulan]: hur-huran, tomtoman, tinggi-tinggiyan, songan, pahur-huran;

[ngungkul-ungkul]: hur-hur; [ngungkuli]: anditya, angguli, nama, nunggwi, kawijayan,

lumêhêngi, manjor,

--- 149 ---

murda, majori, mangungkuli, nganjor, ngasongi; [ngungkuli unggul]: kawijayan;

[ngungkulake]: jaya-jaya; [kaungkulan]: kasênyan; [kongkulan]: batang, kasongan,

kawibawan; [diungkuli]: kawidi; [pangungkulan]: pajoran; [paungkulan]: pasongan

angkup: tangkup

ingkêm: uji, poji; [mingkêm]: moji

ungkêb: [ngungkêb]: madhêm

angkang: [ngangkang]: hrik, mangungkung

ingkang: Inanang, hikana, Ikanang, hikanatang, Ikang, Ekang, Itang, ingkang, ingking,

ingtang, nirang, nikanang, nikanatang, nakang, niking, nikèng, rikanang, rikatang,

--- 150 ---

rikang, ritang, ring, kanang, yatang

angêt: Angêt, kiya, sumêr; [angêt-angêtan]: Angêt-Angêtan; [mangêt-mangêt]: sumêr-sumêr,

mêntèr

angot: ngêmbus

êngêt: [pangêngêtan]: pakiman, (= patiman Spr)

ingut: [mingut]: singut; [mingat-mingut]: gut-gutên

ongot: [ngongoti]: rahuti

angsu: [ngangsu]: mangangswa

angso?: kuyang, swa, sumêmêr

ungsi: ili; [ngungsi]: umungsi, umungsir, sraye, musi, mara, ngusi, ngili, ngungsya,

ngungsiya; [pangungsi]: pakasraya; [pangungsèn]: hungsyi, pakasrayan, pangungsyan,

bandara

ôngsa:

--- 151 ---

[ngôngsa]: manga; [ngôngsa-ôngsa]: mangah-mangah, mangangah-angah, ngangah- angah

angus: asthaga

angsah: angsya, êmpan, tama; [ngangsah]: ngangsya; [ngangsahake]: majarum; [mangsah]:

umangsêh, umangsya, angsyah, numangsêh, nangsah of nangsêh, tandang, tumama,

pranama, mwangsyang, mamara, ngêmpan; [mangsah]: ngangsêh, ngangsya

ingsih: hyasih

ingsun: hingya, kun, kwi, lukan

angsana: (kêmbang), hasana

ingsêr: [mingsêr]: umingsêr, minjurag, miryya; [kèngsêr]: kasulayah, kajurag, sulayah,

jêngkar

usir: anglud, lud, purus, barasat;

--- 152 ---

[ngungsir]: indhung, ambra(of ambara)sat, numusir, dumuna, musir, mangroh, ngucir, nglud

of ngêlud; [pangungsir]: marêp

angsoka: (araning kêmbang)

ungsêd: wudi; [ngungsêd]: marsudi, mrasudya, ngu(of ngo)kih; [kaungsêd]: kokih;

[pangungsêd]: pangudèn

angus: ngusya

êngês: [mêngês]: mêlês

ingis: [mingis]: sisa

ungas: ngubal; [ngungasake]: satma, garagadha, ngubalkên

engos: [malengos]: athat

ungsêl: [ngungsêl-ungsêl]: usêr

ingsêp: [ngingsêp]: manginte, nginte of nginginte

ungsêp: [ngungsêp]: marsudya

angsêg: têtêr; [ngangsêg]: tumêtêr

ingsêg: [mingsêg-mingsêg]: ngingsêg-ingsêg

angsang: salang

anglo: pambus

angèl: iwêh, Angèl,

--- 153 ---

rungsit, sirung, mèwuh, ngèl, ngela; [ngangèlake]: anglih, anglong, nita, kaiyalan, panglih,

ngèl, nglih of ngêlih

ingêl: [kèngêl]: tangêl

ungal: [mungal]: munggul

inglar: tingkir, singlar, mar(mêr of mrê)gil, masah; [minglar]: miruda; [singlar]: masèngsèng

anglês: muksa, matyês, galo

anglès: molês

anglung: tungkul; [manglung]: lungga, ngêlung, nglênging

angap: angyap; [mangap]: malatah, mangang, mangangka; [mangap-mangap]: ngamah-

amaha; [mangapi]: mangangi

ungup: rungup

anggi: [anggi-anggi]: nalendran, guli

--- 154 ---

anggo: anggya, kuswa, sangdhang, pakêm, pustha; [araning panganggo]: sangupati, pêkak,

padakatibing; [anggon]: agêm; [anggon-anggon]: kuswan, sandhangan, siwala, sambutan,

wawan, pustha; [nganggo]: umawa, umagêm, nandhang, niwa, nangga, sikêp, sumandhang,

sumambut, sanggrahèng, wawa, make, makêm, musthi, mawa, mawi, mawya, malayya,

ngrênggêp, nguswa, nganggya; [nganggo-anggo]: mabusana, busana; [nganggoni]:

nguswani; [nganggokake]: nguswakên; [kaanggo]: kawaca; [panganggo]: ulês, niwata,

--- 155 ---

rukuh, kuta, ku(of ko)swa, kasya, kawaca, sana, sandhang, saddhana, sasamawa, sewa,

siwala, wikara, prabu, pustha, pawa, pawi, pamusthi, pamawa, dhana, gêgwan, busana;

[manganggo]: busana; [kanggo]: rahab, katêlah, kawaca, têlah; [nganggo kêmbang]: asêkar;

[ora nganggo]: datarpa; [araning panganggo]: pêpêkak; [manganggo]: marwwa;

[manganggoni]: marwwati; [wis kanggo]: mabyasa

engga: [saengga]: angganya, dundyan, tuli, saksat

unggah: tapung, sêngkan, sunggu, panungsung; [unggahan]:

--- 156 ---

sêngkan of sêngkanan; [unggah-unggahan]: panataran, pancatan; [ngunggahi]: nunggahi,

mangangsêhi, mangunggahi, nganjati; [ngunggahake]: mangangsêhkên, mangunggahkên,

nganjatkên; [munggah]: acangla, numunggah, nungsung, sumêngka, sumunggu, pratikstha,

mahanjat, manjat, nganjat, nganjati

ênggon: ekari, astana, aswa, aswana, asthana, ing, ênggèn K, Ung(ung of ong)gwan,

Ung(of ung)gya, Ung(of ung)gyan, nyasa, kahanan, kahyangan, kundha, kara, kasana,

kumara, don, doni, dunung,

--- 157 ---

desa, desi, têpas, sahana, sana, sêtana, sasana, swana, sya, syana, sanggraha, wana,

loka, pehak, prahasana, parigraba, pada, petak, mandhala, graha, grahma, gata, gwan,

gyan; [ngênggoni]: hanambat; [ênggon adhêm]: enjang; [ênggon ajar]: pajaran; [ênggon

katela]: enz patelan enz; [ênggon kabêcikan]: gathayu; [ênggon têtêlu]: triloka; [ênggon

wêwolu]: hasthraka; [ênggon pêrang]: ranapada; [ênggon gunêm]: pahman, pahêman;

[ênggoning bun]: henjang; [ênggon banyu]: patirtan, pabongan; [ênggone]: nyan, de(of

do)nira, de(of do)niran,

--- 158 ---

dènta, dè(of do)nya, dera, têkap, têkapi, têkapanira, têkapnya, têkapannya, wanya, mara,

mahoga; [tunggal ênggon]: kasana; [panggonan]: atayan, haswana, ung(of ong)gwan,

hung(of hong)gyan, kaanan, don, donan, doniran, dunungan, sana, sanaya, saba, wêr(of

wrê)gil, padonan, padunungan, padakan, pataruan, patapan, pagraha, mar(mêr of mrê)gil;

[panggonan iki]: lokika; [panggonan ala]: kurana; [panggonan dewa]: kahyangan =

kayangan; [panggonaning wong wadon]: kagaluan; [panggonan mas]: pangêmasan;

[panggonan banyu]: pahyaran, pabanyu-banyu;

--- 159 ---

[panggonan bajul]: pabuayan; [saênggon]: saloka; [kanggonan]: kasanan, kalokan;

[manggon]: andon, andunung, anèng, asana, dumona, dumunung, sumanggraha, matuh,

misil; [manggonake]: hanunung

agêr: hyrubi, pratita, tagya; [panganggêr-anggêr]: patagya-tagyana; [agêr arêp]: hyrubi

mahyun; [layang hanggêr]: pratitasastra, pratyawilapa; [planggêran]: aogêm

anggur: [angguran, nganggur]: ngodhe; [ngangguri]: amèhi

anggèr: indya, ibu, ranak, rakrya, rakryan, laki

unggar: [ngunggar]: ngawug; [ngunggar-unggar]: ngawug-awug

anggrèk sitangsu: (araning kêmbang)

anggras: krokos; [nganggras]: ngrokos

--- 160 ---

ênggik: [mênggik]: anggênting, gêcing

enggak: inggên

enggok: eruk, tikung, porang; [enggokan]: porangan; [menggok]: nancah, nalimpang,

tumikung, meruk, morang

anggit: ikêt, itung, rèh, reka, rumpaka, kupita, sawung, suji, pindha, gita, gupit, gupita,

gubah, thika; [anggitan]: gubahan; [nganggit]: itung, umikêt, anggupita, nênun, nawung,

rumancana, rumpaka, rumampaka, sumuji, manawung, manulad, mindha, marna, mursita,

[mursita...]

--- 161 ---

[...,] mikêt, garêmêki, ngrancani, ngrante, ngracana, ngrumpaka, ngrampêki, ngikêt, ngapus;

[nganggit kêmbang]: nyuji; [nganggit-anggit]: ngapus-apus; [panganggit]: panawung, pratali,

pangripta, pangikêt, pangapus

ênggêt: grêt, [ênggêt-ênggêtan]: gêrêtan of gêgêrêtan

inggat: [nginggati]: mangindhiti; [minggat]: u(of nu)milag, miruda, milag

unggul: anjaya, hur, unggul, dwaya, digdaya, digjaya, songa, wijaya, lurah, puncak,

panunggul, parmata, pangunggul, dhucung, jaya, mênang;

--- 162 ---

[ngunggul-unggul]: hur-hur; [ngunggulake]: manghurkên, ngajaya; [ngunggul-unggulake]:

jaya-jaya; [kaunggulan]: kawijayan, kajayan; [munggul]: unggul, pangunggul, manjor;

[pamunggul]: pangunggul, ma(of mu)staka; [amrih unggul]: jumaya-jaya; [luwih unggul]:

widigdaya, widigjaya, wijayanti; [mêmuji unggul]: majaya-jaya

enggal: ati wega, age, aglis, agepya, agya, enggal, rikat, ganal, genjah, gathita; [enggal-

enggalan]: agyan; [ngegalake]: agyakên

anggêp: idhêp, anggêh, sikêp; [nganggêp]: umanggêh, anggêhi, sumikêp, mêkuh,

manganggêh, ngatag, nganggêh, nganggêhi; [panganggêp]: pamêngkuh,

--- 163 ---

pangidhêp, panganggêh

anggêg: [kanggêg]: mange

anggung: Anggêng, nityasa, tugur, sring, sringan, soka, manggung, gênggêng, bêtah

ênggêng: dêngdêng; [ngênggêng]: andêngdêng

anging: hing

niaya: siya, syarda, manyasat

nini: dyahhiyang

nanah: rahanah, nanêh

nanas: Ananas, nanyas, nanasya

nanyuh?: nyup

nenjing?: padholwa

nêr: [ênêr]: tênggêl, lud

narècès: naricis

naraka: rêsasana, kalkaosar Arb, siksa, sêmarapapa, waelul M. M. 12-7 v. o., papa,

jahanam Arb, yama, yumani M. M. 12-8 v. o., yamaloka; [araning naraka]: blêgdaba

--- 164 ---

narawagra: (jêjuluke Bathara Wisnu)

narpèngkuru: (jêjuluke Prabu Duryudana)

narayana: (jêjuluke Bathara Wisnu)

nirbita: (jêjuluke Prabu Niwatakawaca)

nikah: ngawin; [panikah]: pado

nikmat: sumarasa, masukti; [kanikmatan]: swarga; [kanikmatan]: linuwih, kaswargan

nêdya: nêptya, numanah

nadyan: [sanadyan]: Apan

nêt: [mênêt]: mênyat

nêtra: = netra, aksa

nas: [pangênas]: pangre

nistha: hina, hine, hacala, nica, nisana, cora, cala, calar, cumèl, kumadama, kumadamya,

kuthip, daridra, daridya, dama, tunca, tuca, tusca,

--- 165 ---

sudra, sudama, sampati, sampali, sapali, sangkwi, sèngsèng, moksèl, madama, mosil,

mosèl, ngathastha; [nisthawolu, nêsthawolu]: asthaka; [luwih nistha]: madyama; [nisthani]:

ngisab-isabi; [nisthakake]: ngisab-isabkên; [kanisthan]: kanican, kadaridran, kadaman,

katucan, kaksudran, kasudaman, kumadaya, kumadamya, samosèl

nawasanga: narahyang

nawala: sastra; [nawalaning ratu]: sastraji

nila: nila; [nila manik]: nila manindra; [nila gêdhe]: nilahindri

nalar: alura, wulang, winyara; [nalarake]: mahalurkên

nêptu: nêptya

nêpsu: ah, èh, hru, êru,

--- 166 ---

ru(of ro)dra, krodha, kabangan, tibra, sarandu, moha, galak, bêndu, bramantya of bramatya;

[nêpsune]: haruna; [hawa nêpsu]: rajah, sryabida; [awèh nêpsu]: bangbang pangalum-halum

napas: asa, hambêkan

nudha?: kangka

noja: (kêmbang), anuja, anujana, nuja

najan: = nadyan; [sanajan =]: sanadyan, apas, tapwan, yadya, yadyan, mon

na(of ni)yaka: W. A.. panunggul

niyat: niat

nam: [anaman]: nyaman; [nganam]: anyam, nanam, nyam, manênun; [nganam-anam]:

manam-manama, mênêb-mênêb; [dianam]: tênun; [panganam]: panênun

nêm: sad; [nênêm]: anêm;

--- 167 ---

[ngênêm]: nênêm

nom: anwam of angnyam, nwam of nyam, nwama of nyama, anom of ênom, anyam,

anyama, arywana, aryyana, nèm K, truna, truni, taruna, taruni, tumruna, mudha; [nonoman]:

nuwaman-nuwaman, truna of taruna, tatarunan; [ngênom-ênomi]: ngênênomi; [kaênoman]:

katarunan; [ênom sumêdhêng]: tumruna; [pareanom]: paremudha

nama: daha

nambrama: nêgêh

naga: naga, bujangga of bujôngga; [nagarante]: nagabandana

nagara: astana, nagara, radya, rêdya, rajaddhi, rajwa, rajadhiyan, rajya, rajyang,

rajyangdhan, rajangdhan,

--- 168 ---

kitha, kutha, taji, tajya, pura, puraksa, praja, mudraka, bumintara of bumitara; [nagaran]:

prajan; [nagara utama]: prajadhi; [nagaraning buta]: dhôngka; [nagara gêdhe]: rajatya,

prajadhan, prajaya; [kaya nagara]: tumaji; [mêngkunagara]: witarêdya, witarêja

nugraha: par(pêr of prê)man, marma; [nguwèhi nugraha = nugrahni]: manigraha,

manugraha; [kanugrahan]: nugraha, wilasa, parma

nagakusuma: Temb. ged. têgêse: nagasari

nagasari: nagakusuma, nagasantun K.D., nagapuspa, nagapuspita, sarpapuspa,

bujônggapuspa

nagapasa: (pangabaraning ula)

nagabônda: Temb. ged. têgêse: ula gêdhe, utawa nagabônda = uragabônda

nabih?: nabah

nêng: ênêng,

--- 169 ---

nang, buda; [ênêng]: nahan, rarywan, wênêng; [ênêngna]: hata, na; [nênghêna]: kunêng,

kêkêlakna; [ngênêng]: nahên; [ngênêng-ênêngi]: ngamêr; [ngênêngake]: mihênêngkên;

[kaênêngan]: nahan, kahênangan, kanahan, kajatmikan; [mênêng]: hênang, humênang,

nahan, kuna, data, dyatmika, sidhêm, sigêg, sêngsêm, mênang; [kapiênêng]: mangunêng;

[pijêr mênêng]: ngapinêng

nôngka: [kênthongan kayu nôngka]: êndhol

nênggih: irika, hata, nahên, nahêm, niyata; [anênggih]: dah, deya

nênggala: nanggal, nanggala, dyarta, langgyala,

--- 170 ---

biniwala; [manah karo nênggala]: nênggalani

nanging: anya, ambangun, aming, hing, Anghing, nahing, nanghing, dapi, tapi of tatapi,

tapyi, tapyu, tanya, wanya, ming, ngahing, ngêhing

cahak: [nyahak]: nahak

cahya: zie kaluwung, hadya, haskara, èsmu, ujwala, ujyala, nur, naya, kukuwung, kaluwung,

kêdhap, dupôngka, teja, sunu of sumunu, sênên, wahyu, wangkawa, lawên, lêngkawa,

pradipta, prawa, praba,

--- 171 ---

pulung, plangi, manda, mêrak; [cahya ulêkan]: prawaddha; [cahya padhang]: prabadumilah;

[cahya mancur]: prabanarawata; [cahya murub]: prabaswara

cohung: zie mêrak

cènèng: cèwèng

cancut: cakut, sèbêt, bajong; [nancut]: nyèbêt

cêncêm: [nêncêm]: mayêm; [panêncêm]: panganyêm; [panêncêman]: panganyêman

cancang: [cancangan]: ambatan, tali; [nancang]: anggahit, tumali; [nancangi]: marah-marah;

[panancang]: pugêr, panggêhan

cancing: [cancingan]: ancuta, sèdhêt

cincing: jinjing; [nincing]: ngincang

candu: pêtis; [nyandu]: mêtis, masthika

candrasa: (araning gêgaman jaman kuna)

côndrawilasita: Temb. ged. Têgêse: rêmbulan anglèng:, utawa: surup

côndramuka: Spr. = côndradimuka, (araning kawah ing kadewatan)

--- 172 ---

côndramêngêng: Temb. gêd. Têgêse: rupa kêmbang

cantrik: (bangsaning batur utawa sakabating pandhita, tunggale abêt-abêt puthuk[2] lan liya-

liyane)

candha: (araning pangabaran); [candhi]: candi, candha, candhu, candhya, candhuya,

kabuyutan, darma, tyandha; [nyandhi]: nandhi

cindhe: (araning jarit lêlêmêsan, utawa kêkêlingan)

cundha: (araning panah)

cêndhana: cêndhani, cêndhyana, ragas, kêtur, kayu ragas, gandara

candhak: cundhuk, rêgêp, rênggêp, sambut, pêkak; [candhakan]: sambutan; [nyandhak]:

nambut, cumêkêl, rumêgêp, rumênggêp, rêgêp, rênggêp, dwani, dêmak, sumambut,

sambut, nyambut,

2. puthut.

--- 173 ---

manambut, mandêmak, manyambut, madêmak, gêgên, ngastita, ngayuh; [nyandhaki]:

nambuti, sambuti, nyambuti

cêndhak: pêkak

cundhuk: cundhuk, susuk, susup of sususup, wilapa; [cêcundhuk]: susususup; [cundhuk

kêmbang]: masêhi; [nyundhuki]: numpingi; [nyundhukake]: numpingakên; [cumundhuk]:

dumêkung, sumusuk, sumusup

candhik ala: nirada, digda, sandyakala, sadhakala, lêlêntrih, lalayung

candhêt: talya; [nyandhêt]: tumalya, mahi, mêkak; [kacandhêt]: Anghrêt, kètrêk, katalya;

[panyandhêt]: pamêkak

candhala: nalpaka, kêrpana, tuhaka, wamana

candhula?: walepa

--- 174 ---

cundhamani: (araning pangabaran lan araning panah linuwih tuwin araning gêgaman:

ratnapadma lan ratnamani)

côndhabi(of be)rawa: (araning pangabaran kala); [panah côndhabirawa]: hasurastra

cêndhêng: candhang

condhong: campur, tut; [nyondhongi]: nayogyani, nayubagya

canthèl: hiping; [canthelan]: cakil

cênthula: angas, sahasa, mathangkus, banggya; [acênthula]: majanjan; [kacênthulan]:

kabanggyan

condhong: condhong

cacah: etung, cacah, rujit, rajang, laca; [cacahan]: cacahan; [cacah-cucah]: cênggir-cênggir,

lawa-lawa, menjuhmajanjan, beca-bècu; [nacah]: nacah, lumaca, nyanyah, manacah, ngrujit,

ngrajang, ngrampêt, ngrampit; [cumacah]: lumaca

--- 175 ---

cocoh: [nocoh]: nucuh

cucur: (araning manuk kudhasih lan araning panganan)

cacak: (araning pirantining wong ngrajang bako lan abahane wong nênun)

cêcak: sêrpana, sêrpala, wêca, wêca-wêca, wêrca, murti; [anak cêcak]: sawiyah

cucuk: cucuk, kêrdha, lanat, patuk; [nucuk]: cucuh, lumanat, matuk, mlatuk

cacad: hèn, ina, ine, ino, ala, alpa, cantri, caca, ciri, ceda, cedaka, cuwa, cêla, cala(of

cêla)ina, cadhang, cêngêl, tinda, tindha, tida, tidha,

--- 176 ---

saru, wada, wadaka, wadha, wadhaka, mada, meda, badha; [cacad rahayu]: inajêng;

[cacad-cinacad]: saling wada; [cacadan]: wawadan, wawadhan; [nacad]: neda, nedha,

cumacad, tuminda, tumindha, sumaru, maninda, manindha, mada, mawada, mawadha,

madha, matinda, matindha; [kacacad]: kawa(of kawê)daka; [panacad]: prawada, prawadha;

[panacadan]: patindan, patindhan; [pacacadan]: pawadan; [acacad]: masêla; [kang nacad

rowang sapangan]: ambêg sudarga

cacat: wadaka; [nacat]: mrawada

cucul: of lukar, ure, rutyat; [lukaran]: ureyan

cacap:

--- 177 ---

(araning gêgaman ing jaman kuna)

cêcêp: isêp, sêpsêp; [nêcêp]: isêp, nê(of ni)cip, sumêsêp

cucup: [nucup]: nicipi

cocog: [cumocog]: cumundhuk

cacing: hanwil, huti, nahuti, sampik, war(of wêr)tika, war(of wêr)tija, wrê(of ware)jit, lusi of

lungsi, mar(of mêr)cita, mayira

cêr: [ngacêri?]: rumangkah

cur: [= êcur]: cor, kucur, turuh; [ngêcuri]: nuruh, tumuruh, manênêr, mangucuri, ngucuri;

[ngêcurake]: ngucurkên; [pancuran]: turuh, tulakan, sapunan, wulakan, pancuran; [mancur]:

kungcur, turuha, tumuruh, tumuruha,

--- 178 ---

sumwuk, sumambirat

cor: = êcor, singi; [ngêcor]: sumingi

cara: cala, kitha, krama, tata; [cara-cara]: kintha-kintha, kentha-kentha, riwa-riwa; [nyarani,

nyarakake]: tawa of tawi; [acaran]: sambe; [wicara]: sojar, pracara, pajar, ngling

ciri: rajah, tênghêr, wa(of wê)daka; [nyirèni]: nici, tumênghêr; [kêcirèn]: kawa(of kawê)daka

coro: curwa, karlaka, wragna, lipasa

carocos: [narocos]: umis; [carocosan]: kumucur

carik: [carak- carik]: rajah-rajah

caruk: campur; [nyaruk]: nahak

cêrik: [cêrik-cêrik]: cêri-cêri, kêrah-kêrèh

curêk: cuwar

corèk: carik; [corak-corèk]:

--- 179 ---

corah-carih

cirit: [nyinyirit]: anjrit

cèrèt: tiyarat, pacirat

carita: caritra, ka(of ko)ndha, kata, tata, tatwa, tatya, warah, wurcita; [acarita]: macarita,

mawasita; [nyaritani, nyaritakake]: macarita; [kacarita]: nahên; [kacaritakna]: caritan

cariwis: nariwis

carya: [kacaryan]: lênglêng, mêngên-mêngên

cêrme: cêrmeca, crêmèl, kamalagi

carêm: campuh, campuh ing sih

crêmêd: [crêmêdan]: crada

carub: cambur = tjambor Mal., ramês; [caruban]: ramêsan, kasut, wora, wwara, pawuh;

[nyarub]: mawuh; [panyarub]: pangasut

carobo: ubut, sapênuh,

--- 180 ---

parnoh

carang: carang

caring: [corang-caring]: corah-carih

curêng: curêng, mêlu; [nyurêng]: lurwa, mawêlu, mawinga, mangru

corong: [pancorong]: luru, pamêlar; [mancorong]: sumunu, luru, jumanda, mara, mar(of

mara)kata, marong, mawêlar, mêlar, maluru

carèngkong: gakrang

cok: asing; [cokwonga]: asingwwanga

ceko: cêkoh

cekoh: (sêngkud ing pamangan)

cakra: catra, catratra, jantra, yantra; [nyakra]: nyakra; [cakradaksana]: (araning gêgaman);

[Bathara Cakra]: (jujuluke Hyang Endra); [cakrawarti, cakrawartya, cakrawati, cakrawatya]:

wêwêngku (of papayu)ning jagad;

--- 181 ---

[cakrabawa]: (ciptaning ujar)

cakar: [nyakar]: makar, mangrawis; [panyakar]: nida

cukur: kuris, paras; [nyukur]: maras; [acukur]: makuris

cèkèr: cèkèl

cêkak: darwaka, darbaka, luji

cêkaklak: (manuk), usaya, êla, cinana, ca(ci of ki)ntaka, triklaklak, tamuyana, nyintaka

cakêt: umèh, umèha, rakêt, prêk, parêk, parêpêk, pa(of pê)dhêk, dhakya, mèh, meha;

[nyakêt]: rumakêt, mrêk of marêk, mrêpak of mrêpêk, marêpak of marêpêk, mêka, mêdhêk,

ma(of mê)dhêk, ngawaka; [nyakêti]: humarêki, mêrlepa, mrêp(of mrêpê)ki,

--- 182 ---

ma(of mê)dhêki; [nyakêtake]: madhêkên; [kacakêtên]: kadhêkan; [acakêt]: maparêk

cakot: gilut, gigit; [cakotan]: gilutan, gigitan; [nyakot]: anggigit, nunas, manêrêb, majatha,

ngrêmah

cikat: nêmbirang, cacatya

cukat: cangkêt

cukit: (araning wong adol trasi)

cêkêl: tanggung, sikêp, pustha, pusthi, mustha, musthi, mapihên, gamêl; [cêkêlan]: sikêp,

pustha; [cêkêlan gandhewa]: tangkulak; [cêcêkêlan]: sikap; [nyêkêl]: andêmêk, agamêl,

nikêp, rumêgêl, rêgêp, tumanggung, sumikap of sumikêp, pakambe, manambut, mikut,

manggamêl,

--- 183 ---

manggêgyên, gamêl, ngrê (of ngrêng) gêp, ngagêm; [nyêkêli]: anggamêli, anggèmèli,

manggamêli, ngrêgêpi; [kacêkêl]: karênggut; [panyêkêl]: pamusthi; [pacêkêlan]: pasikêpan

cukul: [cêcukulan]: ngrêngan

cukup: cawu, calimi, sahid, sêdhar, sampe; [nyukupi]: nyêdhari, manyêdhari

cêkathak: [cêkathakan]: malak

cidra: a(of o)nya, ala, alpa, niswa, cur, curi, cidora, culika, cumuri, camukara, kowana, kalpa,

dra(of drê)sthi, duska, dusta, dustha, dyustha, tripu, tipu, silib,

--- 184 ---

sèp, linyat, linyok, lirwa, jihma, maleca; [nyidra]: nilib, sumilib, sumèp, mêncuri Mal.;

[nyidrani]: madrêsthi; [kacidra]: kasilib; [kacidran]: kasindran; [acidra]: ahya, macuri

catu: [nyatu]: nutu, mijêjêr

catcat: cêtcêt

catcut: cêtcêt

catur: (têmbung), wuni, wikalpa; [catur (schak)]: bolang, tulis; [caturan]: ujaran, sabdan,

panggusthian; [nyatur]: gumu(of gumo)nita, kasukan catur, amêngan bolang

citra: [nyitra]: maripwa; [citramêngêng Temb. ged.]: têgêse: aksara muni

cês: [cêscês]: asrêp

cis: [êcis]: angkus, tungkastra

cawi: kandha,

--- 185 ---

sawut, sungga; [cacawi]: kakandha of kakôndha; [nyawi]: sumungga, mangandha

cuwa: ara, conga, congah, ko(of kako)ciwa, tyuba; [kêcuwan]: kaarana

cuwo: sangku

cawuk: [nyawuk]: manyawuk; [nyênyawuk]: mudhodha, ngudhodha; [panyawuk]:

pangudhodha

sawud: [asawud]: macawi

cawis: êni, adhang, rêpat, saji; [cêcawis]: ênu; [cêcawisan]: saji-saji; [nyawisi]: manyadhangi;

[cumawis]: umadhang, sumadya, sumaji, madhang; [acawis]: ururuku

cuwil: pêthil; [nyuwil]: mêthil

cawang: cadaka, cabang, tyawang, tênggal, bancang; [cacawangan]: halangan

cul: uluk;

--- 186 ---

[ucul]: umbar, rucah, wêgil, lukar, lêpas, liga, nglugas; [uculan]: umbaran; [cucul]: wêdhar;

[nguculi]: mudhari

cala: [acêcala]: macalang tingal

cêla: cantri, cintra

calon: karêngan, misana, gana

calèntrèng: [nyalèntrèng]: lamat, ngajajar-jajar

clunthang: [calunthangan]: gulang; [cacalunthangan]: gulang-gulang; [acacalunthangan]:

mapacêhan

calacap: nanjung

calèrèt: obar-abir, talèrèt, waggyut, gaywana, gawyata, bayata; [caleretan]: wagyutan;

[nyalèrèt]: anggyat; [panylèrèt]: pagyut, panggyat; [panyleretan]: pahanggyatan; [calèrèt

taun]: urur, sindhung, sindhungkara,

--- 187 ---

wrêstibajra, bajrarumung

calorot: kêdhèp, payak; [nyalorot]: mayak; [cumlorot]: kumêdhap, lumari, lumarap

calêring: [cumalêring]: sumêngêr

cêlik: [kêcêlik]: kawanguran, kêlit

cêluk: [cêluk-cêluk]: masèngsèng; [nyêluk]: nyuk

cilik: airit, irit, iti, alit, cili, rênik, lit, lalit, lêngit, malalit, malêngit

ciluk: cilu

colok: oncong, cacal, kara

cilaka: cinana, cintraka, citraka, kajantaka, durbala, sangsara, wakala, pinun, pawuha, papa,

jantaka;

--- 188 ---

[kacilakan]: kadurbalan, kapapan

culika: curi, mayakara

cêlêd: [nyêlêd]: manêlêd

colot: [colot-colot]: êncak-ênci

cêlup: [kêcêlup]: krêm

calumik: [calumikan]: garuniyan

calimut: culi, calomor

calumpring: (araning panganggo ing jaman kuna)

calêmpung: salu(of salo)kat; [nyalêmpung]: nyalukat

cêlub: cama, sanyub; [nyêlub]: nanyub, sumanyub, manyêb, manyub, masanub, madhêm,

nganut; [panyêlub]: panganyêm; [panyêluban]: panganyêman

cilib: [= silib]: cidra

calathu: acana, asabda, ujar, nada, cana, cara, kita, toh, tatya, sabda,

--- 189 ---

jar, jugala, yujar, manaddha, manabda, mursita, majar, mu(of mo)jar, ngucap; [nyalathoni]:

mucapi, mawuwusi; [dicalathoni]: inujaran; [calathu sêru]: mahyang; [calathu (sabda) manis]:

wongsacipta; [pacalathon]: pawara, palingan, masabda, mawuni, mawacana; [pakolèhing

clathu]: catur upaya; [mangsuli clathu]: anjugalaha

cèlèng: handhapan K., huwêg, nyara, cêlêngan K., kawêl, durgangsa, dêmalung de èoon

van jantaka, su(of sung)kara, srênggi, wra(of wara)ha, wêk, wuk, wijung, wag, wêg, wêgang,

jubris,

--- 190 ---

jubis, baki, bakwi, bapi; [kaya cèlèng]: mijung

colong: [colongan]: maliman;[3] [nyolong]: dusta, macuri

calangap: sêlar

cap: tandharan; [ngêcapi]: manandhaharani

cêp: nêng

cape: lumèh; [acape]: malumèh

cupu: celung, gatha; [cupu nêstha wolu]: gathastha

cêpir: cêthèthèt

cêpuri: cêpurung of cêmpurung

cêprot: [cumêprot]: cêrêcêp, pyah

ciprat: [nyiprat]: sumamburat, sumaburat

cêpak: adhake, adhakya; [nyêpaki]: marêki

cêpaka: sumarsana, wratsari, wratsôngka

cipta: unandika, unadika, asa, ista, i(of e)sti, i(of e)sha, èsthi, I(of i)dhêp, angên, cakra,

3. malingan.

--- 191 ---

caja, raras, kaharêp, kira, karma, kama, tutur, sarasati, sidikara, saddha, sa(of sê)dya, sota,

sipta, lika, lulu, prana, yangê-angên = yyangên-angên, manahi, gêgyên, ngên-angên;

[nyipta]: nyan, cita, kangên, tumutur, sumadya, dharyya, munatika, manungsêmara, mursita,

marbudi, makèsthi, gumu(of gumo)nita, ngira, ngi(of nge)sthi; [nyiptani]: munadikani;

[kacipta]: katutur; [panyipta]: panarantan, pamunadika, pamursita, pangarti, pangartika,

--- 192 ---

pangangên-angên; [cipta sajroning ati]: cakrabawa, mêngês; [linuwih ing cipta]: mandrajit

cupêt: capèt, tantung

caplêk: [nyaplêki]: ngrampaka

cêplèk: galang

cêplok: hèrèm, kundhala, tutup, sewala, pupuk, mêntura, bintulu, ba(of bê)sur; [cêcêplok]:

babasur; [nyêplok]: tumutup

cèplês: [cumèplês]: tumarêcêp

caping: darani, tudhung, wasu(of waswa)nanda; [acaping]: macapi; [acêcaping]: macapi-capi

cêdhak: cêlêk, cêlêka, calêkya, praka, mèhi; [nyêdhak]: harêk, harêka, humarêk, mraka,

ngadhakya; [nyêdhaki]: nunggwi, murêk, marêka, mangarêki;

--- 193 ---

[nyêdhakake]: mêrêkkên; [acêdhak]: amèhi

cidhuk: cibuk; [nyidhuk]: nyambit

codhot: codhot, cwatgora, syatrima, laboka

cadhang: êbang, angkas, gadhang, gagak; [cadhangan]: misana, gadhangan;

[cêcadhangan]: alangan; [cêcadhanganing]: misanaha, misanang; [cadhang-cadhang]:

angkas-angkas; [acacadhang]: cumadhaka

ciya: [ciya-ciya]: cia-cia

ciyut: ahut, u(of o)syasa, mubat

cam: kiyam; [pangêcam]: pangiyam

camu: [sapuluh camu =]: sakirna

camah: namah, camêh, camaha, cêlor; [cinamah ing kakung]: tampini

cêmêr: cumur

cêmara: (araning kayu) gawang

cimus: (bangsaning timun)

camli: (bangsaning sutra)

cêmpe: mendaka

campah: wawal; [campah- campahan]: wawal-wawalan;

--- 194 ---

[nyampah]: awah; [nyampahi]: awuhi, cumangka-cangka

campuh: otêr, wur, gêntur; [campuh ing sih]: carêm; [pacampuhan]: pasluring; [acampuh]:

matampuh

campur: ura; [nyanyampuri]: manêgah-nêgahi

campaka: (araning kêmbang)

cêmplan?: kamang

cêmpaluk: [kacêmpalukan]: kabanggan

cêmpêlak: [kacêmpêlak]: kabanggan

cêmplang: cambar, kawamang

cêmplung: [nyêmplung]: masanyub

cumplung: (wong), kumwalo, kumbina, kumbara, sumpra, potaka, murdyaka

cumbu: nyunyu

cumbana: rêjang, pahayu, pindhang, picala; [nyumbana]: mahayu, mananggama, micala,

murwagati, masanggama, mawisik- wisik, malangên, mapicala,

--- 195 ---

ma(of mi)dhudhuk, majang, ngêrja, ngarêja, ngarêjang, ngawin, ngapindhung,

ngêpendhung, ngapicala, ngapilangên, ngapilangêng, ngapidhudhuk; [sacumbana]:

harêjang, hasmara, haworsih (of jiwa), hapindhang, hapicala, hapidhudhuk, karon hasmara,

(sih, lulut of jiwa), karasikan, kawin, salulut, sapindhang, sapendhang, sapindhung,

sapendhung, sapicara, sapilangê, sadhudhuk, sanggama, worjiwa, wwakala, wwalkala,

wwalkali, pipanca, lambangsantun (sari of sêkar), langên, lêngêng, pahayu,

--- 196 ---

pendhang, pendhung, pilangên, pulang asmara, (hyun raras rêsmi, sari, lulut of gati),

pidhudhuk, pigati, yudasmara, monghyun, mongraras karasikan, mongrêsmi, gati;

[sacumbanan]: pendhangan, pendhungan; [pacumbana]: picala

cêmêthi: cambul

cêgah: ampêh, tarak, tapa, tapi, tajin, tyala, sirih, ngah; [nyêgah]: tumajin, tumagwa,

nguraka, ngarah; [panyêgah]: patamu, patamya, patamiy, patamuy, pasugata

cagêr?: [nyagêri]: nurusi

cagak: taju, tangkal, saka, gayor

cêguk: têguk

cêgat: alang,

--- 197 ---

cadhang; [kacêgatan]: katamèng

cabe: cabya, sahing, ladha (= lada Mal)

coba: inang, kuncang, dadar, sahu, pasang, gunturan; [nyoba]: huminang, nacak, nicip,

dumadar, sumahu, minang, muncang, ngu(of ngo)ncang; [nyoba-nyoba]: balub- balub;

[panyoba]: hêlêm, pangu (of ngo)ncang, panglèlèr; [panyobanan]: pangu(of ngo)ncangan

cibuk: sibu, gayung; [nyibuk]: masibu

cubak: gutuk

cebol: wwal, wol, wula, wujil, pandhak; [cêcebol]: wwal-wwal; [cêcebolan]: wwal-wwalan;

[kaya wong cebol]: mujil

cubluk: hugong; [kacublukan]: kajugulan

cublês: carik;

--- 198 ---

[nyublês]: nêhêm; [cumublês]: cumarik

catho: [pating caratho]: wurandhungan

cêtha: cêtha, da(of dê)ling, dumaling, titih, tètèh, tela, tiling, tèlèng, wela, lêna, bayatara;

[nyêtha]: nindhih, tumitih; [cinêtha-cêtha]: tiniti-titi; [ora cêtha]: sumamar

cèthi: cari, carika, cethya, kawuntên, manêh- manêh; [nyèthi]: marêkan, mawong, mangabêt

cotho: curwa

cêthak: ludhaka, pakima, galang

cêthik: tur, têkit, ludaka; [kacêthik, kacêthikan]: kawadaka

cithak: galang; [cithakan]: galangan

cêthot: jênol

cuthat: [nyuthat]: manacal,

--- 199 ---

makisil, midil

congah: laga

cêngku?: us

cangak: cangak

cêngkah: duwana, têbah; [nyêngkah]: manulak

cêngkir: sêpêt

congkrah: corah

cangkrama: kalêngêngan; [nyangkramani]: cumangkrama, lumalana, mituturana;

[pacangkrama]: pamêngamêng; [pacangkraman]: pamêngamêngan, mêngamêngan

cengkok: wyaya

cangkêd?: anggêd

cangkol: talya, wilêt; [nyangkol]: milêd; [kêcangkol]: kêwilêd, parantan, mangêh;

[panyangkol]: panarantan

cangklakan: kèlèk, kadhakya, goswa

cêngkolong: tambong; [nyêngkolong]: nambong

cangkêm: cucut, rukmuka, dukara, tutuk, wignyana, lesan, liswan, latha, pwayama,

panglinga, jumara,

--- 200 ---

mukita

cangking: [nyangking]: daut, nyèbêt, mi(of me)ndhit

cêkung: [cumêkung]: makêncar

cêngêl: griwa, giwa

cungul: [pancungul]: tambang; [mancungul]: darrya, tumambang

congol: [nyongol-nyongol]: nyolo-nyolo

canggah: cangkah, canggah, tuwak, sagil, sangkang, garanggang; [nyanggah]: tumuwak,

sumagil, sumangkang, mananggah; [panyanggah]: pananggah

cênggèrèt: cêngkèrèt

cênggèrètnong: ganeya

cêngêng: am-am

ri: duri, dhuri

ro: [= loro]: dwi, supta; [ngloroni]: makarrwan; [karo]: kanang, karrya, karryan, saha, sanggut;

[sakaloron]: dwita, landhi;

--- 201 ---

[pinaro]: prahpa; [ngrong bêngi- ngrong bêngi]: rangwe-rangwe

rih: [ngarih-arih]: upasanta, namêr, rêngi, sarih

rèh: ônggakara; [rèrèh]: aris, umèr, nèr, danon, têra, têrêh, suranta, makandhat; [rerehan]:

reyan; [angrèh]: grêg; [ngêrèh]: ambawah, mangrèh; [ngêrèhaje]: mêngrèhkên; [pangêrèh]:

ajar; [sarèh]: inah, anti, ari, aris, upasanta, tambana, sadu, soma; [sarèhning]: rèhning,

sawitnira, sawi(of sawe)tning, wi(of we)tning, wi(of we)tya, wyatna; [nyarèhake]: hanantya

rai: iktri, aswa, nana, nityaka,

--- 202 ---

naya, na(of ni)yaka, rarai, tiktri, wa(of wê)dana, wa(of wê)dhana, wiwi, paraupan, pasuryan,

moha, muka, giwras, golaka; [abanging rai]: barabak; [sumuking rai]: mingis

raharja: [karaharjan]: kasidhan, sidhaya; [luwih raharja]: dirja

rahayu: arja,harju, arjana, arjaya, asapta, ajêng, ayu, aywa, rahaywa, rêdya, rêju, kala(of

kali)yuga, dirja, dirjya, tabya, saharja, sônta, swanta, swarju, swasta, swasti,

--- 203 ---

pararta, parakarta, pakrêtta, yu, yukti, yuwana, mahaywa, munita, mudita, muwah, basuk,

basuki; [ngrahayoni]: asastani, ngarjani; [karahayon]: pasaptan; [ora rahayu]: du(of

dhu)skarta; [ulah rahayu]: para(of pala) krama

rahina: raina, rainaya, tatas, ngwe

rahsa: nutpah, sêkak, raras, kawadi, kawathi, tatir, tambula, saritim, sota, sawadi, wuku,

wati, waji, wathi, pêh, manikêm, manyi, madi, madhi

--- 204 ---

raup: arcamana, rahwas, toya rai; [rêraup]: macamana, ngarcamana; [ngraup]: rumaup,

ngarcamana, ngiswa; [araup]: marahup, mangangsyasowa

rahmat: kamudhahan

rahab: ruwêkul, têgêg

rana: [= warana]: kêlir, tawêng, sasab, masu, basu; [awarana]: matawêng-tawêng

rêna: harsya, nah, karên, trustha, sra(of srê)ju, sar(of sêr)ju, sarje, sarjya, sota, swarju,

wabra, gurnan, bra; [karênan]: kahastaman; [arêna]: Arêna

rina: arina, angwan, rina, siyang, dhahina, mastuna; [kaya rina]: dumina; [bangun rahina]:

gagat

--- 205 ---

rini: (araning widadari)

rena: [parenan of prena]: praki; [mena]: marèki; [saprene]: saprakihên

rênca: [parênca]: yênca; [marênca]: mayênca

ronce: [ngronce]: mence

rèncèh?: rancu

ra(of rê)ncana: rêncaka, pisaka; [ngrancana]: rumuwat, rumupak; [pangrancana]:

mayabancana; [beka rêncana]: durgandana

rêncak: [ngrêncak]: mangrênjah

rancap: [rancapan]: lanjam; [rinancapan]: tingas

rancang: [ngrancang]: rumantam, ngrantam

rêncang: rêjang

rinding: [parinding]: puriring; [ruminding]: masanyêb, muliring

ranti: [rumanti]: hadan, aparanta, saswi, sa(of si)yaga, paranta, madan; [piranti]: hota, ulaha,

upaya, u(of o)payasandi, nik,

--- 206 ---

cali, kasangsaya, kalasesa, desa, dèsi, wega, pandaya, paranta, pranji, prasuti, padaya,

pasang, pangikis, jala, ngupaya; [pirantining]: niking; [pirantining ngrajang bako]: cacak;

[pirantèn]: pasangan, pamisayan; [miranti]: namatan, sayaka, sayaga, mandaya, mawega,

miwaga, miwega; [pamiranti]: pangrukti, pangadesa, pangaladesa; [apiranti]: asaya

rante: anggit, rantya, kurita, talya, sarimpang, sang(of sêng)kal, sangkala, sang(of sêng)kali,

pusara, bante; [ngrante]: sumarimpang,

--- 207 ---

sumangkal, sumangkala, musara; [pangrante]: pamusara; [pangrantèn]: pamusaran; [rante

rangkêp]: talirukuk; [rante kalung]: bate-bate

rônta: [ngrônta]: raras; [karantan]: kawaji, dasihan; [karônta-rônta]: atahat, lara-lara

rintih: [rintih-rintih]: rêngih-rêngih; [ngrintah]: ngriring; [ngririntih]: ngririh, ngrêngih, rêngik;

[pangrintih]: rêngih

runtuh: ruru, rêkan, tigal, sapa, luru, luruh, dhawuh; [ngrêruntuh]: naragal; [ngruntuhake]:

sumapa, lumurah, lumuruh, lumorah, manruhkên, marwyakên; [karuntuhan]: kaluruhan;

[pangruntuh]: pangrêrêh

rantan: [karantan]: nawi, maji; [karônta-rônta]: maji-maji; [karantan-rantan]: maji-maji;

--- 208 ---

[ngrantanake]: nawanakên

rantun: [ngrantun]: mangrandha

rêntak: [ngrêrêntak]: huhu

runtik: hêru

rontèk: papadhèn

runtut: ramya; [panaruntut]: pangambat

rantas: rampung

rèntèp: rèngès

rontog: tragal, jagra; [ngrontog]: tumragal, tuma(of tumê)ragal

rantab: bayak

rêntêng: tikbra; [karêntêngan]: karêncakan

runtung: [rêruntungan]: rêrêncangan, ruruncangan; [runtung-runtung]: runcung-runcung;

[aruntungan]: aduluran

rèntèng: [rêrentengan]: siringan

randhu: randhêh, randya

rindhik: rêrêh, kêle; [mlaku rindhik]: undhuk-undhuk

randhat: [ngrandhat]: ngrantun; [ngrandhati]: nglêlêbi

rêndhêng: rêndhang; [môngsa rêndhêng]: warsaya

rênyah: marênyah

rênyuh: rêncêm; [ngrênyuh]: ngrêncêm; [arênyuh]: rumêncêm

rinming?: [marinming]: muriring

--- 209 ---

rêca: arca, kuma, pratima, gana, gu(of go)pala

racah: cêracah

rucah: widhak; [balarucah]: durbala

rècèh: naricis, somwa, somya

racik: [racikan]: rêsni; [ngracik suruh]: nêmpèlèng; [racikan mênyan]: pulawadupa

ricik: [ricikan]: côndra

racut: pèt, pulu, mulung, buluk

rucat: kenas, timaja; [ngrucat]: hambanjut, ngenas, ngenasa, ngrujah, ngalah; [rurucatan]:

paramoran; [arucat]: atimaja

rêcêp: [kumrêcêp]: kumusup

ruru: rarah

ririh: dhara

rare rasiki: (araning widadari)

raras: arja, awicarita, rasa, sari, masya; [ngraras]: ambangun, milangah,

--- 210 ---

mangun, gu (of go)pita, ngapilangêh; [araras]: magu(of mago)pita

riris: têrêh

rarasati: (araning widadari), = raraswati Kw.

rêrêp: talyus, parsan, dhêdhêp

rêrêm: [rêrêm atine]: upasônta, ramyan, somya

riring: [muriring]: kangês

rik: [ngêrik]: hrêng, jrit, thir

rêke: rêkya, si

riku: [ngriku]: niya

reka: rèh, ruri, rèkên, reya, tah, tikah, tulas, tingka, tingkah, wangun, pralapita, gurit,

ngantêh; [rêreka]: riwa-riwa, kunthara; [rêrekan]: wangunan;

--- 211 ---

[reka-reka]: niniwèh; [ngreka]: tumikah, tumulas, tumingka, ngentha; [ngrekakake]:

nyungkyagakên; [areka-reka]: marimariwa

rikuh: rigung, sasêh, sigun; [rikuhan]: sigungan; [rikah-rikuh]: sigan-sigun

rukun: adulur, atut, alyus, alyusa, tutalyus, patut, bêdhami

rokok: rêsêh

rukti: [ngrukti]: ngayani, ngayadi; [ngruktèni]: matah

rakêt: arahat, rakat, rakati, kandhah, kulina, kulita, sêlir, wi(of we)ragya, lêkêt, luta, lumêkêt,

pêt, pêta, panglul, ga(of gê)rêmêk; [rakêtan]: sêliran; [ngrakêt]: nakta, lumêkêt, mangarêk,

nguswa; [ngrakêti]: mangarêki, mangrakêti, garêmêki, ngucumbi, ngarêkêti; [ngrakêtake]:

nguswakên; [karakêt]: inajêng, kanyawa; [karakêtan]: karahatan, kaweragyan; [rumakêt]:

sumêlir, lumêkêt, lumuta, makuswa, ga(of gê)rêmêk; [rumakêting awak]: sumarira;

[rumakêting dewa]: angrêktadewa

rakit: rukti, rakêt, kana, kucumbi, kusa, kulina, tatrap, tingkah, lêkas, patah, pasang, pi(of

mi)luta; [ngrakit]: atingkah, tumingkah, lumêkas, madan, matah, matingkah, masang, miluta;

[pangrakit]: panulah;

--- 212 ---

--- 213 ---

[rakitaning kareta]: turangga rata; [pasang rakit]: uparukti

rikat: hancuta, hêlêk, agya, cukat, calak, renggal, kanyita, kasana, kathi, tandang, tarik,

lêkas, megal, gurawalan, gurewelan, gadgata, gita, gilis; [rikatan]: inilan, hancuta, hêlêkan,

pagyan, gya; [ngrikatake]: gumi; [pangrikat]: panggumi

rukêt: urêk, cêcêh, campur, rupêk, rok, kiwul, kulina, kangsi, suyug, wukta, parêk, pragola,

murêk, makangsi,

--- 214 ---

gola; [rukêtan]: pulangan; [ngrukêt]: amor, angrok, rumurêk, sumuyug, maro, murêk,

mragola, mangrurêk, mangrok; [ngrukêti]: murêki; [ngrukêtake]: murêkkên; [pangrukêt]:

parok; [arukêt]: makol

rêkutuk: bêbêrandu

rêksa: u(of o)ninga, cêngkara, cêngga, jaga, bra; [rêrêksan]: raksakan, tutunggwan;

[ngrêksa]: ra(of rê)ksa, danaga, maraksa; [rinêksa]: ngu; [pangrêksa]: rêksaka, pacim,

patunggwa; [pangrêksan]: pajagran; [rumêksa]: ra(of rê)ksaka, kumêmit, suraksa,

suraksaka, parimita, jagra, mêrjagra, makêmit, mangrêksa; [arumêksa]: majagra

rada: èsmu,

--- 215 ---

radi K.D., ragi K., sada, sadha, sêmu, sagi, lêpar, lamat, ma(of mo)nda; [rada-rada]: lamat-

lamat, masmu; [rada patrap]: ragisata

radèn: nah, rakran, rakryan, rakriyan, rakwan, rakyan, kèn, kyan, kyana, dèn, dyah, dyan,

bapa zie dèn, WH. verk. v. rahadi, durya, sosotya, bagus

radon: [ngradon]: ngrêmbaka

radèn mas: WH. sêsotya, êmbanan kêncana

radèn bagus: WH. sêsotya bêcik

ru(of ro)dra: (jêjuluke Bathara Guru lan Sang Hyang Wisesa)

rudramurti: (jêjuluke Bathara Guru)

rudramamurti: (jêjuluke Bathara Kala) rodamala: (araning gêgodhongan) [gê...]

--- 216 ---

[...godhongan)]

rat: [= êrut]: rimpus, wiyuyêng; [ngêrut]: ngrimpus; [ngêrut-êruti]: ngulap-ulapi; [pangêrut]:

pambinas

rata: [= warata]: ar, apês, abra, radin, rat, rate, rataya, tiwi, tangkilan, sarandu, srang, wra,

wraha, wra(of wrê)ha, wra(of wêra)ha, wrata, wrataya, lran, lumrah, picarêm, par, prah,

praha, pramada, papan, padhati, jrah, jraha, jimrah, mèr, mawra, gara, byah; [ngrata]:

lumêpar,

--- 217 ---

macarênya, maradin, mapar, bra, bèbèr; [ngratakake]: mawrankên; [rinata]: pèr; [arata]:

marata; [mratani]: kwaki, tawra, sumrah, sumarambah, sumaput, sumyar, lumra, mar,

marata, mawra, muyêk

rêti: [mangrêti]: upaya

ratu: indra, endra, ari, èrêng, hyasa, adipati, iswara, aji, nara, narahendra, naraharya,

narahiswara, narahaji, narehaji, narendra, narendradipa, naranata, nararya, nararyadipa,

naradipa, naradipati,

--- 218 ---

naradipatya, narèswara, narpa, narpati, nrapati, narapati, nata, nararya, ri, raja, reja, rajèng,

raywa, katong, kasitipati, kasipu, hiranyakasipu (jêjuluk utawa araning ratu), kangjêng, dipa,

ddhapa, ddhipa, ddhipati, dipati, dipatya, sinuhun, sri, sri narahaji, sri narendra, sri naranata,

sri nararyya, sri naradipa, sri nareswara, sri narpa, sri naraprabu, sranda, srinda, srindra, sri

nata, sri pamasa, sri maha, sri maharaja, sri mulku,

--- 219 ---

sri bupati, sitipati, susuhunan, sang hulun, sang nata, sang siniwi, sang sri, sangaji, partiwa,

prabu, pati, pamasa, pangêmpyan, dhatu, ji, maharaja, mahadipa, mahiswara, mangkubumi,

buhpati, buhpala, buhpalaka, banwa, bra, bupati, bupala, bupalaka, buminata, bumipala,

bumipalaka; [raton]: ratyan; [rêraton]: narendran, raratyan; [ngratoni]: ratwa; [karaton]:

kahiswaran, karatyan, kartyan, kapamasan, kadhatyan, pura, mabuwati; [ratu adil]:

damaraja;

--- 220 ---

[ratu kuwasa]: bumipala; [ratu susuhunan]: darmaraja; [ratu waskitha]: darmaraja; [ratu

luhur]: darmaraja; [ratu pandhita]: bagawan; [ratu korawa]: narpèng kuru, kurunata,

kurawendra, duryudana, suyudana; [ratu gêdhe]: raja manggala; [ratu bêcik]: darmaraja;

[ratu bala]: kêrtyapati; [kaluwihaning ratu]: mahendra; [turuning ratu]: satriya; [ratu W.H.]:

nyarambahi; [ratu fr.]: narendraswari, narendramahisi, narendragarini, narèswari, narpa

duhita, narpa dayita, narpa wadu, narpa mahisi, nata dèwi, nata mahisi, raja nari, raja rèni,

raja mahisi, duhita, dayita, sori, sri supadniswara, sri supadniswari, sri yodati, sotyaswapani,

supanaswari, supadni, supadniswari, wara mahisi, lêksmiwati,

--- 221 ---

prawara mahisi, pramèswara, pramèswari, padni, padniswara, padèswara, padèswari,

padmi of padêmi, maharêni, mahisi, garini, binihaji

rêti: [karêtèn]: kartika

reta: [of kareta]: rata, ratangga, sakatha, sakatya, swa(of suwa)ndana, dhati; [kareta pangirid

gajah]: guthaka, gilangan; [kareta grêbong]: rata gothaka

ratih: (araning widadari)

rêtnajiwa: Temb. ged. Têgêse sêsotya gumêbyar utawa: sumorot

ratri kalalun: (lingsir wêngi)

ratus: tila, tigasan, pulanggêni, gula, gule; [raratus]: gugula; [ratus-ratus]: gula-gula

ratêng: olah

rês: = êrês; [ngêrês]: êrês, asrêp,

--- 222 ---

angrês, lara, mahangrês, mlarati, ngrês; [ngêrês- êres]: tidharsa, lara-lara; [ngêrês-êrêsi]:

mangrêsi; [ngêrêsake]: malad; [pangêrês]: karêngês; [angrês]: Angrês, kas, kasap

ros: [= êros]: urus, atha, ros, têtêk, têmbu

rêsa: arsa, iping, rahatan

rasa: rahasa, rahasya, rantan, rêcêp, raras, rasa, raswa, raswe, driya, sir, sota, wêrdi, wati,

waji, pê, pêh, mahra, masuki, brasa, bawa; [rêrasan]: ahahêm,

--- 223 ---

ahêm, caturan, tuwapan, wikalpa, wawyajunan, pocapan, makêcap; [rêrasanan]: pocapan,

gunita, gusti, gosthi; [rasa-rasa]: widik-widik; [ngrasa]: umahah, rasa, rumarônta, sumrasa,

nyana, nyip, mahah, marasa, manginê, ngrarasa, ngrasani]: ambawani, ngucap-ucap;

[ngrasakake]: rumaras; [karasa]: rasa, karantan, katutur, kawaji; [karasan]: kajênêkan, jênêk;

[karasa-rasa]: hêla-hêlê; [rinasa]: araras; [pangrasa]: abirama, sarasa; [sarasa]: surahsa,

sawadi, sapêh; [wirasa]: dalên, wirahsa; [mirasa]: mirahsa, miraswa,

--- 224 ---

mamursita; [rumasa]: rahat, drêman; [rumasa enak]: pakenak, pakeca; [rasa-rumasa]: dham-

dhaman

rasa: (ilat); [amla: kêcut]: P.S. mla: kêcut Tj. S. watak VI; [kayasa: sêpêt]: P.S. kyasa: gurih;

[katuka: pêdhês]: P.S ...; [tikta: pait]: P.S. tikta: pait; [...]: P.S. sarkara:lêgi; [lawana: asin]:

P.S. lona: pêdhês; [madura: lêgi]: P.S. dura: asin; têmbung: mla, kyasa sarta lona, ing Wbk.

Kw. ora ana: dura, atêgês: adoh, ala lan anglêngkara, ora lêgi, utawa: asin.

rasa: wijining ...: [asin]: lawana; [kêcut]: amla; [tawa]; [rasaning ati]: nala nitus; [rasa nênêm]:

kastha; [rasa linuwih]: anungnung; [rasa môncawarna]: kalênyit; [gunêm rasa]: gênu rasa;

[lêgi]: madura; [pait]: tikta, zie K. T. 28 art. 54.

--- 225 ---

rase: andaka, raswa, warwaga, widarsa, widarpa, widata, lôndha, januka, julung wangi,

mêrga nabi, gandana

rêsi: hyang, yatiwara

risi: rumisi

rosa: akral, akola, asa, ujwala, ampu, ampêh, abut, roda, kur, krêtarta, kral, kuwasa, dirgya,

daya, digdaya, talakas, tipa, tipana, saha, sahasa, singadaka, widikdaya of widigdaya,

prakasa of prakosa, pêrkasa of pêrkosa, prakoswa of prakosya, prati, pragalba, dhiri,

--- 226 ---

muhang, gana, gra(of grê)ndaka, gagah, gang, baka, bakat, buta, bêgèr, bagas, bangga,

banggarda; [rosan-rosanan]: agah-agahan; [ngrosani]: ngayang; [ngrosakake]: ambagas;

[karosan]: kadayan, kawidigdayan, dayan; [pangrosa]: pangênthahasa; [sarosa]: daryya,

sahasa, sahama, pragamba, bangga, ngênthahasa; [luwih rosa]: koncat; [ngluwihi rosa]:

mangênthahasa

rusuh: cawêh, cawuh, cêlor, calawênthah, campur, ruhara, dur, durkara, weswa; [ngrusuhi]:

andurkara, mangrêsêhi

rasuk:

--- 227 ---

[rêrasuk]: rêrêsêp; [ngrasuk]: markawat, makuswa, masarira, masikêp, ngrangkud,

ngrangkut; [rumasuk]: rakêt, rumêsêp, matuluya

rêsik: halêp, nirmala, nilaka, rasika, kuras, dri, dre, suci, sugaha, prama, putih, jrêna, jrêni,

jrênih, makurah, gêre, gada, brastha, buta, basija, bêbrêsih; [ngrêsiki]: dumra, dumre,

srênggara, mangrêsikani, bandi, ngrencang, ngurasa; [ngrêsikake]: umangiswapakên;

[arêsik]: mahêning

rusak: anyang,

--- 228 ---

acak, arug, asak, asyah, ala, alah, ala-ala, alang, ilang, hyalah, nana, nanang, nir, nira,

nadah, nawa, cundhang, sondhang, caro, curna, cute, cutaka, rêncêm, rêncêp, ruru, rurah,

rêkka, ruksa, rusyak, rêmpa, rêmpak, rumpêk, rumug, rug, rabasa, rêngka, drawasa,

darwasa, duryana, dastha, tunah, tandrin gati,

--- 229 ---

trênnyuh, tutah, têwas, suh, suha, sirna, sarabasa, sak, swuh, swuhan, salah, syah, syuh,

sumyak, wor, wuk, wikara, wasa, wipala, wuga, wigêna, lah, lwanga, lula, lyas, lyang,

lyanga, lang, long, longa, punah, prawasa, parwasa, parawasa, dhyasta, dhyastha, jênar,

jur, jor, jamuh, yalah, mayang,

--- 230 ---

glusak, gêmpang, barasad, barasat, baki, bagna, bengkas, bangga; [rusakan]: rêkan;

[ngrusak]: hanana, hanasa, hanjor, harug, humalah, hambrasat, hambarasat, hambengkas,

nanjak, nuca, nuras, nyuh, numana, numuras, rusyak, rumanjap, rumarah, rumurah,

rumêkta, rumuksa, rumusak, rumupak, rumêmpa, rumêmpak, rumêmpêk, rumug, rumabasa,

dumas, tumunah, tumutah, sumuh, sumuha, sumwuh,

--- 231 ---

sumawak, sumalah, sumyah, sumyuh, lwangi, lyangi, lumah, luminang, lumwang, lumwangi,

lumula, lumyang, lumyanga, lumang, lumong, lumanga, lumonga, munah, manana,

macundhang, macondhang, murak, mrawasa, marwasa, mêrwasa, mrêwasa, marawasa,

mralaya, marlaya, mêrlaya, mrêlaya, maralaya, mrajaya, marjaya, mêrjaya, mrêjaya,

marajaya, marêmpak, marugul, marunggul, musus, mawuk,

--- 232 ---

malah, malwang, malong, mapas, mangrurah, mangruksa, manggapal, ngrêncêm, ngrarah,

ngrêrah, ngrêrêh, ngrurah, ngruk, ngrêpak, ngrêmpak, ngrumpak, ngrumapaka, ngrabasa,

nglêbur, [ngrêrusak]: ngawuk-awuk; [ngrusaki]: nurasi, mrawasani, marwasani, mêrwasani,

mrêwasani, marawasani, ngrêmpaki; [ngrusakake]: nanahakne, nuraskên, numanakên,

munahkên, mawukkên; [karusak]: kaala, karêmpak; [karusakan]: kailangan, korugan,

karabasan, kadrawasan, kolahalan; [rinusak]: kawasa, linang; [rusak-rinusak]: lwangalwangi;

--- 233 ---

[pangrusak]: pacundhang, pacondhang, pamunah, pamapas, pamapasan, pangruksa,

pangasuh, gata; [arusak]: mapunah

rosok: rusêh

rêsula: [ngrêsula]: manyêsêl Ml. manesel., masoswambêk, mangraswaddhira; [pangrêsula]:

pangraswaddhikara

rêsêp: [ngrêsêpake]: citarêsmi; [rumêsêp]: marsuka, ngisêp

rêspati: arjaya, kêmis zie wrahaspati; [ngrêspatèni]: mahalêpi; [rêspati linuwih]: harjanti

rêsmi: araras, asri, asmara, halêp, cumbana, rasika, jiptar, ngasmara; [karêsmèn]: raras

karasikan, sêmara, sanggaman; [ulah karêsmèn]: kirda, kirdya, kirdha, kirdhya; [maling

rêsmi]: maling kung lulut

risang: rakrya

--- 234 ---

rawa: têlar

rewa: [rewa-rewa]: kasir-kasir, pura-pura (= Ml. poerak2), panggil

rowa: Abirawa, Abirama, singgah, wuga, dhakah, birawa, birowa, berawa, berowa, birama,

biroma, berama, beroma, bakah, bidhawa; [ngrowa]: suminggah; [luwih rowa]: abirawa

rawuk: [of bêrawuk]: baruwun

riwuk: [ngrêriwuk]: mangariwuk

riwud: [riwad-riwud]: balingah-balinguh; [ngriwad-ngriwud]: ngiwad-ngiwud

ruwêd: rêntêng, mandana

rawat: hrawat; [ngrawati]: ambyakti, ambyati, simpên, manamun, mamuniya

rawit: rênik; [ngrawit]: mêntrik; [karawitan]: rênik

riwut: ribwat, moha,

--- 235 ---

malêm

ruwat: [ngruwat]: rumuwat, maruwat, mêruwat, muksa, moksa, mabulung; [pangruwating

papacintraka]: kuruswa

ruwit: cuwiri

rawis: kandha, kundhala, surèngpati

riwis: [riwis-riwis]: malês of mêlês

rèwès: [ngrèwès]: matahwi

rewang: [of rowang]: kanthi, kawula, tandang, sahaya, sraya, srayan, pakasraya, mitra,

[rewangan]: srayan, pakasrayan; [rêrewangan]: kahit, kukulan; [ngrewangi]: upasaraya,

naraya, dyasta, masraya; [parewangan]: padulur, pasrayan; [rewang suwita]: môntra;

[môngka rowang]: nakasraya

rowang-rawing: nguwir-ruwir

rila: of lila; [ngrilakake]: malêgawakên

--- 236 ---

rêp: rêm; [rêrêp]: rêrêm; [rêp-rêp]: rêm-rêm; [rêp-rêp sirêp]: rêm-rêm rêrêm

rapu: arih-arih, saji; [ngrapu]: sumaji, manapu, mêrta; [ngrarapu]: umarih-arih, marih-arih,

modana, mawiwadha, ngarih-arih, ngupaksama

rêpa: [ngrêrêpa]: sadhara, manuhara, manohara, mararêm

rêpi: [rêrêpi]: candrakanta, côndrakanta, rêngih, kakawin, kidung, palupu, gupi; [rêrêpèn]:

rudita gita, kidung; [layang rêrêpèn]: wilapa kalangyan, kaswasih, pakidungan, gêndhing

curing, gita, basa rudita; [ngrêrêpi]: malupu

rupa: hrupa, agra, angga,

--- 237 ---

neka, naya, côndra, citra, caywa, tênaya, suwarna, sipat, warna, wêrna, wimba, pakra,

dhapur, yah

rupa-rupa: [aneka of aneka-neka, nawanta; [ngrupa]: macintra, marna, ngontha;

[ngrupakake]: mamarnakên; [rinupakake]: rinekakên; [sarupa]: sawarna, suwarna, suwêrna;

[sarupaning]: sirining; [rupa kang luwih bêcik]: adiwarna; [rupa kang luwih bagus]: rupadab;

[rupa kang murub]: citrakara; [ala rupane]: kurapa, gusinên

rapih: marapoh; [ngrapih]: anapih

rapuh: marapoh

ropoh: êram, rangkah; [ngropohi]: rumangkah, marupuhi

--- 238 ---

rêpak: [ngrêpak]: hruk

rupêk: rupêk, pipi; [ngrupêk]: mrêp, mêrêp, ngrupêk, ngingkut

rapêt: [ngrapêti]: antip

rêpêt: [rêpêt-rêpêt]: masilurupan

rêpit: sandi, pingit, guthit

repot: epon, epya, mèpu; [karepotan]: kepon, kepwan; kepyan, kangelan, puh; [arepot]:

mepya

rupêk: sumpêk, pipi

ridhu: [ngridhu]: mancana; [pangridhu]: dur(of dru)biksa

raja: arya, arya, aryya, haji, rajèng; [raja kaputran]: (panganggoning putra); [raja kaputrèn]:

(panganggoning putri); [rajakaya]: gunakaya; [rajasinga]: mahawagra; [rajawêrdi]: rajacêtha;

--- 239 ---

[rajawali (araning manuk)]; [rajapèni]: rajatadi (= dandanan kang adi-adi); [raja putra]: raja

sunu, raja putra, raja putraka, raja manggala; [raja putri]: rajaswala, raja putri; [raja muka]:

raja manggala; [rajabrana]: rajahadya, rajatadi, dyanawimala; [rumaja putra]: rumaja

putraka; [rumaja putri]: rumaja swala

rujak: [ngrujak]: ngrunjang

rujuk: rêju; [rijêki]: paritim

rajakaputran: zie raja

rajakaputrèn: zie raja

rajakaya: zie raja

rujit: arêk, arêka, gubah, barubah; [rêrujitan]: sewal; [ngrujit]: sumewal, manêtês

rêjasa: rajasa

rajawêrdi: zie raja

rajawali: zie raja

rajapèni: zie raja

rajaputra: zie raja

rajaputri: zie raja

rajamuka: zie raja

rajêg: talajah, talajak

rujag: rujag; [ngrujag]: rumujag, ngrunjang

rajabrana: zie raja

--- 240 ---

rajang: (araning gêgaman) en, cacah, rujit, rajang; [ngrajang]: nacah, rumampak, marawis,

ngrawis, ngrujit, ngramês, ngrampês; [ngrêrajang]: marawis-rawis; [pangrajang]: pangrawit

rajung: rajungan (araning iwak sêgara)

raya: [karaya-raya]: kusung-kusung

riya: (araning sêsêbutane wong gêdhe)

rayah: bahak; [rayahan]: jarahan; [ngrayah]: ambahak

reyoh: [ngreyoh]: ngrêncoh

riyak: jalagra

rayap: astaki, layap, dhudhuk; [ngrayap]: masulung- sulung; [ratuning rayap]: gundhik; [kaya

rayap]: masulung

rayêg: [ngrayêg]: ngrarangin

rayung: rayung

reyong: [reyong-reyongan]: rêrêncêngan, ruruncangan

rêm: = arêm; [arêm-arêm]: rari-rari; [ngarêm-arêm]: ngarip-arip;

--- 241 ---

[ngarêm-arêmi]: raryya; [karêm]: kyarêm, dar(dêr of drê)da, dar(dêr of drê)dya; [pakarêman]:

dasandriya; [marêm]: ararya, arêm, rarêm, rêrêm, wênêh, bêsur

rêm: [= êrêm]: kêjêp; [mêrêm]: êrêm, Aturu, ruru, kuru, kêjêm, kumwata, lumiyêp, mrêm,

gar(gêr of grê)mus, garêmus; [pamêrêm]: prêm

rum: [= arum]: rêsmi, sumrêg; [arum-arum]: rum-rum; [ngungrum]: êla-êla; [pangungrum]:

hakung, ru- mrum

rama: rama

rame: andrês, ora, hakrak, hatri, otêr, asran, asrang, awu, aywang, amyang, umyung,

umung,

--- 242 ---

cêrah, ramya, ramyan, krak, tri, sora, srang, sumyak, wu, wurahan, wrêg, prakatha, par(pêr

of prê)katha, pasrang, jrah, mawu, mangkrak, gotra, gumwah, gumyah; [rame-rame]: mawu-

mawu, gurnita; [arame-rame]: maprameya; [karamèn]: katri; [pangrame]: pawu; [paramean]:

pêkên, yatri; [rame uyêk-uyêkan]: aruhara, gênturan; [luwih rame]: subaga, sangra

rèmèh: core, rècèh, rambah

romah: [ngromahi]: rambuti

rêmak: rênyuh, rênyêk, rimpêk, trênyuh; [ngrêmak]: sumyuh

--- 243 ---

rêmêk: nwuh, cur, cêrêh, curna, curni, rêncêm, ruk, rusak, rêmus, rêmpu, rêmpuh, rêmpak,

rug, rêngka, danaga, dadaka, tannyu, tênnyuh, trênnyuh, suwa, syuh, parêpêh, pitundha,

pyuh, mêh, gêrêm, gityês, gyuh; [ngrêmêk]: rumêncêm, rumênyêk, rumêmpuh, rumêmpak,

mangrêncêm, ngramês, ngaramês, ngrêmpuh, ngrêmpak, ngrêmpêk, ngrimpêk; [ngrêmêki]:

pangrêncêmi

rêmuk: curna, rahêk,

--- 244 ---

rênyuh, rêmak, rêmêk, rêmuk, rêmpu, rêmpuh, rimpêk, swuh; [rêrêmukan]: rêrêmpon;

[ngrêmuk]: rumahêk, rumêmpuh, rumêmuk, sumwuh, ngrêmpuh, ngrimpêk

rimuk: [ngrimuk]: maripe; [ngrêrimuk]: mangririnding

rêmêd: ura, cêcêh, ramês; [rêmêdan]: ramêsan; [ngrêmêd]: rumamês, mangura, ngura;

[rinêmêd]: cinêmêd

ramês: tigas; [ramêsan]: tigasan

rêmpu: syuhan

ramaparasu: (araning pandhita)

rampak: napuk, kapwa, tarap; [arampak]: matarap

rampèk: [ngrampèk]: mawêh

rumpaka: rancana, rêncana, gupita, gopita; [ngrumpaka]: nawung, rancana,

--- 245 ---

rêncana, marna, mawarna, mawêrna, mangabimata, gumapita; [pangrumpaka]: pamarna

rampêd: racut

rampid: [ngrampid]: ngrampêd

rêmpid: [arêmpid]: mawatya

rampêt: rawut

rampit: [ngrampit]: ngrampêt

rêmpit: dhêmit

rimpil: lirip

rumpil: dhingkil

rêmpêlu: ngampêlu

rêmpayak: rêmbaka; [ngrêmpayak]: ngrêmbaka

rêmpêga: ngrantêg, ngrarangin

ramping: tamping

rampung: casa, dasa, dasah, tite, tatas, têlas, têlasa, sah, saha, sudhang, sampurna,

sampat, wêkas, lêsta, pancas, purna, prasta, paripurna,

--- 246 ---

pragata, par(pêr of prê)gata, putus, palasta, palastha, palêstha, matêlas, misyan, maputus,

thethas; [ngrampungi]: arancap, nablas, twasi, sahi, ludhang, mrasta, mragata, mar(mêr of

mrê)gata, misasa; [pangrampung]: pamutus, palastan, palêstan; [pangrampungan]:

palasthan, palêsthan; [karampungan]: kawêkas, kawi(of kawu)san, putusan; [layang

karampungan]: sastranimpuna

ramayana: (1. jêjuluke Bathara Wisnu, 2. wong lêpas budine, 3. araning bathikan)

ramyang: [ramyang-ramyang]: awu, sirêm-sirêm; [ngramyang]: arang, arangên, hawu

rambu: [rambon]: luwa

--- 247 ---

rêmbe: [pangrêmbe]: panêkar, graha

rambah: [sarambah]: saranta

rêmbaka: [ngrêmbaka]: rêmbun, marêmbun, masukêt

rambat: rumu, rabat, dulur; [rambatan]: duluran; [mrambat]: dumulur, ngurarambat, ngawèr;

[rumambat]: rumumu, rumabat

rambut: ri(re of ro)ma, ki(of ke)swa, kesawa, kèlu, dyata, wèni, wristi, wulwita, pasrang, jata,

gurnita; [rambut putih]: wan; [ngore rambut]: ngurema, zie sinom

rambutan: (wit), suwèni, wunglon of wuwunglon, wunglwan, wunglyan; [rambutan alas]:

wung-lon of wu-nglon, wunglwan, wunglyan

rimbit: [sarimbit]: saka-rwa-rwan;

--- 248 ---

[sarimbitan]: karaktan

rêmbês: drawa, drawaya, tus, mudal, barabas; [rêmbêsan]: udalan, brêbêsan

rêmbulu: (kayu), krêsula, (= rêssul Spr.)

rêmbulan: enu, indu, indupati, i(of e)ndung, indhung, hyangwulan, nisaka, ca(of co)ndra,

candrama, rahu, ranti, rati, ratih, kirana, tèngsu, tanggal, soka, si(of so)trêsmi, sitang(of

sitèng)su, sasi, sasadara of sasadhara, sasalancana, sasang(of sasong)ka, sala(of

salê)ncana, soma, sôngka, warawirasmi, wulan, lèk, leka, lekya, lalwun,

--- 249 ---

purnama, prabanca, prabancana, maherêsmi, man, badra, basanta of basônta, bulan;

[rêmbulan kôntha]: candra (of côndra)kantha; [rêmbulan karainan]: candrawasa, sasadhara

kawêkas; [rêmbulan kagrahanan]: lêntrih, lêntrèh, lêlêntrih, lêlêntrèh; [rêmbulan purnama]:

sukla; [rêmbulan panglong]: padasasi; [rêmbulan mancur]: côndramaya

rumbaya: (aran sarta dhapuring prau)

rêmbuyut: (araning kayu alas)

rêmbyung: [ngrêmbyung]: rêmbun, rêmbaka, ngrêmbaka

rêmbuyung: [ngrêmbuyung]: ngrêmbaka

rêmbug: anang, nang, rena, daya, partana, gunêm, gosita; [rêmbugan]: hêm-hêm;

[ngrêmbug]: mahêm, manggu (of manggo)sthi, gumu(of gumo)nita;

--- 250 ---

[pangrêmbug]: panggu(of panggo)sthi; [pirêmbug]: pagênu, pigustya, pigu(of pigo)sthi;

[arêmbug]: marêmbag

rimbag: nastha, limbaga; [rimbagan]: krêndha, kar(kêr of krê)dha

rêmêng: rêp; [rêmêng-rêmêng]: puru-puru, rêp; [ngrêmêng]: lumêng, murngwang

rimong: [ngrimong]: mirong

raga: awak, ragi; [nglugas raga]: namurkula, wintaraga; [linuwih ing raga]: suraga

rêga: una, ucarana, aji, sruti, paji; [rêgan]: galang; [rêrêgan]: galangan

rogoh: [ngrogoh]: ragna, ngrêgih

rêgênêng: [ngrêgênêng]: ngêndhukur

ragakarana: (pasaja utawa pantês)

rêgêd: cêmêr, cumur, durbala, lêtuh, lesa, leswa, lesya,

--- 251 ---

lêthak, lêthêk, jênês, mala, bolotan, byosa; [rêrêgêd]: ka(of ke)smala, kalesa, durmala,

durbala, talutuh, tyali, sudirga, leswa, leswa-leswa, leswa-leswan, lesya, lesya-lesya, lesya-

lesyan, mala, gêlah, gêlah-gêlah, gêlêh-gêlêh; [ngrêgêdi]: andurmalani, andurbalani,

lumesa, lumeswa, lumesya, maleswani, maleswaleswana; [arêgêd]: macêmêr, [rêrêgêding

ati]: sudirga; [rêgêding awak]: bulut; [luwih rêgêd]: wimala

rêgês: rêngês

regol: [juru regol]: dwararaksaka, bapraka

rêgulo: hèrtambang, hèrwara, hèrmawa,

--- 252 ---

hèrgundhang, ar(of èr)gulo

rêgêmêng: rêb; [ngrêgêmêng]: rêb

rêb: [ngrêrêb]: rumêb

rob: wimbuh, bwat; [ngêrobi]: ]: humembuhi, malwat, malyat; [ngêrobi tikêl sapuluh]:

dumasaguna; [karoban]: karuban, kalindhihan, kabran

rabi: rabya, krama, pètsiwi; [ngrabèni]: mananggrahani; [parabi]: parabya

ruba: [ruruba]: sarna, sra(of sara)ma, pula; [ngruruba]: majanihane; [ngrubani]: dumarna,

manaramani, mule; [aruruba]: mule, mêjani

rubuh: rug, rugrug, rêbah K., luru; [ngrubuhi]: rêbahi, ma(of mê)rêwah; [ngrubuhake]:

rumêpêh

rabuk: [parabuk]; [mra(of mar)buk]: marmat, marmwat

--- 253 ---

rêbda: [ngrêbda]: asrêb

ribêd: hêr(of hrê)daya, rêncaka, rêntêng, ribêng; [ngribêdi]: rumancaka; [ngribêdake]:

manêcêhkên, mênêsêhkên

rubêd: har(of hrê)daya

rêbut: harwat, abuta, rêjêng, rêbut, dudya, dudyan, lampu, jarah, madudwan, madudyan,

buta; [rêbutan]: alap-alapan, rêjêngan, kadudwan, kadudyan, madudwan, madudyan;

[ngrêbut]: irup, narwat, rumêjêng, ngrêbut, marêbut, mangarwat, ngrêjêng, ngrêmbasa;

[ngrêbuti]: ngrêmbuti; [pangrêbut]: pangirup; [arêbut]: ngiri; [butarêpan verk v.]; [rêbut

arêpan]: paranggowan; [rêbut padu]: padudon;

--- 254 ---

[rêbut dhucung]: asrang; [rêbut bênêr]: arwatsidi; [rêbut bêcik]: mèt sulistya

rêbab: arbyab, astaku(of ko)swala

rubung: tub; [ngrubung]: rumubung, manub

rong: [= êrong]: lèng

rangu: [ngrangu]: ngrantun

rêngu: andaka, ewa, ila, nêrêng, rêngwa, rêngya, kaharangêt, tanggir, tênggêr, sarwo, srêng

of sêrêng, srênga, luru, lurik, ngugut-ugut; [rêngu ing mripat]: lumêsmata; [ngrêngoni]:

nêrêng, ngilani; [pangrêngu]: panikêl

ringa: [riringa]: naha, kuwang-wang, taha, wikara; [ringa-ringa]: sigan-sigun; [ngriringa]:

naha, tumaha; [pangriringa]: pamigih

rungu: rumênga, rumêngêh, rumêngên,

--- 255 ---

rênga, rêngêh, rêngên, rêngwa, rêngya; [rungon]: rêngyan; [ngrungu]: rumêngwa, rumêngya,

rumêngêng, rêngêh, rêngên, rêngya, mirêngwa; [ngrungokake]: rumêngwakên,

karêngwakên, midhêngêrkên; [rungokna]: rêngên, pirêngyakna; [rinungokake]: rinêngyakên;

[pangrungu]: tiling-tilingan, sas, pirêngwa; [karungu of krungu]: rêngik, konang, karêngêng,

sumas, mêdhêngêr; [parungu]: parungya; [parungon of prungon]: parungyan; [kêprungu]:

rêngêng

rongo: (araning buron cilik gumrêmêt ing banyu)

rêngih: rêngis, kêtêr; [rêngih-rêngih]: kêtêr-kêtêr, laragara; [pangrêngih]: rêngih, kêtêr

rongèh: ringas

--- 256 ---

ringin: [= waringin]: kanoya, kroya, waniri, wandiri, prih, prèh, mandira, gurda, bringin

rungrum: [ngungrum]: arum-arum, hrênging, langê, nyolo-nyolo, nyuluh-nyuluh, mano(of

manu)hara, mriyêmbada, mriyêmbadan, ngrêrêmih, ngamêr, ngamêr-amêr; [ngungrumi]:

nênggarani, mano(of manu)harani; [pangungrum]: hamêr, karasikan, srênggara, sênggara,

wuruk, priyêmbada, priyêmbadan, pangrêngrum, pangudasmara, pangamêr; [têmbung

pangungrum]: wilapa raras

rarang: [ngarang]: morang

rurung: [karung-rungan]: rungrung

rêngka: rêtu, jahat

rêngku?: bawah

--- 257 ---

rôngka: [of warôngka]: sarung, palangkan; [ngrangkani]: sumarung

rangkah: anggra

rêngkuh: [ngrêngkuh]: mêkuh; [pangrêngkuh]: pangakuh

ringkih: ègrèk, (= ora santosa), dhikih

rêngkêd: [rarêngkêd]: mala

rungkad: burukuh; [rurungkadan]: padhela

rungkud: grèng

rangkus: rurun; [ngrangkus]: kumol; [karangkus]: karurun

ringkês: ikêt, sêngkwa, sêngkung, gar(gêr of grê)ba; [ringkêsan]: gar(gêr of grê)ban;

[rêringkêsan]: gagarban; [ngringkês]: kukud, sumêngkwa, ngringkêl; [ngringkêsi]: ngucupi;

[riningkês]: maladang

rangkul: kol, kayuh, pêkul, pêluk, pêngkul; [rangkulan]: kayuhan; [ngrangkul]: Anghol, angol,

tumangkul, manol, maratup, mêkul,

--- 258 ---

mapêluk, mugut, manghol, ngrêngkul, ngisapu, ngol, ngola, ngayuh, nguyung; [rinangkul]:

kinol; [pangrangkul]: pangèl

rangkêp: rangkêp, tembo, sa(of sê)roja, bandhu; [rangkêpan]: sa(of sê)rojan; [ngrangkêpi]:

ngatipa

rungkêb: andhêm; [rungkêban]: andhêman; [ngrungkêbi]: ngandhêmi; [kêrungkêb]: konjêm

rêngat: asa, cah, caca, rêtu, luru, jahat; [rêrêngatan]: pajahatan; [ngrêngatake]:

anggêtêmakên

rêngês: rêngêh

ringas: ruci

rungsit: i(of e)wêh

rangsang: gayuh; [ngrangsang]: mangantap, ngancap, ngantap, nguyu, ngayuh;

[ngrangsang pucuk]: naradagra

rangap:

--- 259 ---

[ngrangap]: sumahab, ngragancang

rêngga: hu, hini, uncarana, urug, ukarta, hêlêh, aji, aywana, amêr, côndra, ra(of rê)ncana,

randhi, ranthya, racana, ramya, ramyan, rang(of rêng)ga, runggya, kar(of kêr)ta, krêtya,

kuswa, titiwaha, sawung, sungga, waha, wiweha, pênêd, pratiwa, pajang, marna, busana,

bawah; [rênggan]: amêr, ra(of rê)smi, rumpaka, karawistha, wala, pajang, bayangkari;

--- 260 ---

[rêrêngga]: wiwaha; [rêrênggan]: unadi, halêp, uparêngga, upakara, carana, ra(of rê)ncana,

racana, raras rum, rum, rang-rangcapi, rang(of rêng)ga, kari(of kare)rangga, kari(of

kare)rêngga, salimpêt, wiwungan, lawên-lawên, langên, langên wangi, pahyas, pracara,

ngangrangcapi; [rêngga-rênggan]: kêrta-krêtya; [ngrêngga]: upadrawa, umiwarna,

nancanga, nukarta, niwêh, ra(of rê)ncana, rumancana, rumandhi, rumacana, rumang(of

rumêng)ga, sumungga, lumangên, nyarana, mihalêp, mahyas, mênêd, ma(of mê)ncana,

manukarta,

--- 261 ---

manupaka, macarana, macapiri, maracana, mracaya, marwa, mêr(of mur)wa, murwaka,

marunggya, miwa, miwêh, muwah, miwaha, miwarna, mapajang, majang, mamajang,

manguncarana, mangucarana, mangra(of mangrê)ncana, mang-racana, ma-ngracana,

mangabiseka, busana, ngucarana, ngrancana, ngracana, ngrumpaka, ngarang, nguswa,

ngawên, ngupacarana, nguparêngga, ngupakara, nguyu; [ngrêngga asri]: dumiwala;

[ngrêngga gawe]: ambayangkari; [ngrêngga nganggo godhong têbu]: matêbu; [ngrênggani]:

nuruyi, rumang(of rumêng)ga, mahyasana,

--- 262 ---

muwahi, myawaha, ngucaranani, ngrêsmèni, nguwahi; [rinêngga]: hinayyana, cinôndra;

[rinêngga adi]: diwala; [pangrêngga]: pacarana, parunggya, pamurwa, pamurwa, pamêwah,

pamêwêh, pamuwah, pamiwaha, panguncarana, pangucarana, pangracana, panguwah,

pangawên, pangupacarana, pangupakara, pangupasanta, pangupasama, pangamêr,

mandara; [inguparêngga]: êla-êla, winursita, mangabiseka

rênggu?: [ngrêrênggu]: nguyu-uyu

rungug: [parungug]: panimbun

ranggah: (= mênjangan lanang), randhi

ranggon: [ngranggoni]: ahla

rênggunuk: [ngrênggunuk]: maluruk-luruk

rênggêt: rênggi; [rêrênggêt]: rêrêngkêt, rêrênggi

--- 263 ---

rênggut: [ngrênggut]: nyênggut

ringgit: [ngringgit]: mayang

runggut: rênggêt; [runggut-runggut]: grong-agrong

rênggês: [karênggês]: kèngês

rênggang: cerang

rêngêng: [rêngêng-rêngêng]: kêtêr-kêtêr

rungu: [krungu]: dhêngêr, myarsa of miyarsa, ngrênga, ngrêngêh, ngrêngên, ngrangya,

ngrêngya, ngrêngêng; [ngrungu]: myarsa of miyarsa, myarsi of miyarsi; [ngrungoni]:

dhêngêri; [ngrungokake]: dhêngêrkên; [pangrungu]: pirêngwa, parungyan

ringkêl: [kêringkêl]: kasulayah, pêngêl

rangsangtuban: Temb. ged. Têgêse: umobing banyu

rungga: [mirungga van pirungga]: ngodhe

rôngga: W. A. wêngku

ki: verk. v. kyai, kya

kèh: [= akèh]: ana, andrês, anjrah,

--- 264 ---

akwèh, èsèl, hya, nanya, nista, naya, rècèh, kèh, kaha, kirna, kuswa, kwèh, kyèh, katha,

dasa, ta, tanta, saring, wah, waha, wara, wera, wèt, widhung, lra, lwir, dhèr, jrah, mahakwèh,

makwèh, gung, gunga, bara, balabur, thah; [akèh-akèh]: ana-ana; [ngakèhi]: mêrlobani,

[ngakèhake]: mêrlobakên; [ngakèh-akèhake]: mêrloba;

--- 265 ---

[sakèhe of sakèhing]: Ananya, nistanya, kahana, dèsèn, tantani, sahana, sahane, saniskara,

sirining, sarwe, sakwèh, sakwèng, sasaman, sawêgung, silir, salwir, syaring, sayagung,

samudaya, sangkan, lwirnyan, pra, pratanah, masanggya, ngudaya; [sakèhe]: kirna, kirne,

lwir; [sakèh-kèhe]: sahana-hana; [akèh pangucape]: rècèh

kau: kagu, kidhung, kithung

kae: kaye

kait: [sakait]: nyakait, nikait

kaul: janji

kaum: W. A. jêjênêng

--- 266 ---

kon: opa, pawu; [akon]: inujaran, utus, atag, ajar, umatag, nakon, nuding, kon, kwan, kumon,

têdah, tuduh, tuding, tumêdah, tumuduh, tumuding, samuru, sambat, makon, makyan, mu(of

mo)tus, matag, ngutus; [kongkon]: utus, nuding, dangu, suru, suruh; [kongkonan]: utusan,

nibasara, krama, dar(dêr of drê)sana, duta, tir, tuduh, tuduhan, suruhan, sadu, sêdhahan,

lumakya,

--- 267 ---

prajaka, putusan; [kongkonan dhisik]: macarlang tingal; [kongkonaning dewa]: hini,

nabasara, sudarsana; [ngongkon]: nuding, nutus, mu(of mo)tus H. T, ngutus; [ngongkoni]:

nuti; [kinon]: inilan; [pangongkon]: pangutus; [pakon]: atag, piyang, panduta, pakwan,

pakyan, patihan, pangutus, yagnyaka, ganya; [sapakon]: apragnya, sagnyan

kana: rika, ka, kana, kasana, sana; [ing kana]: anan, irika, nikanang, rikan, madi

kêna: cundhuk, cur, kani, kêna, kêni, kêno, kanan,

--- 268 ---

kênang, kannya, katuluyan, katama, kengang, tiksna, tuluya, tama, tumuluya, tuga, sèbêt,

wênang, wigêna, picu (of pico)ndhong, prana, pracu(of praco)ndhang, par(pêr, pra, prê of

para)jaya, ngênani; [kênane]: pangêne; [ngênani]: nacan, nungga, cundhuk, lumaksa, mahi,

manduki, micu(of mico)ndhang, mranani, mracu(of mraco)ndhang, mar(mêr, mra, mrê of

mara)jaya, makêcêp, mangêne, mangênani, ngêne, ngênèni, nglalare; [ngênakake]:

ngênakên; [kakênan]: hinawagata, karahatan, koratan, katiksnana, katuluyan,

--- 269 ---

kataman, katamèng, kasèbêt, kawênang, kapranan, kapracu(of kapraco)ndhang,

kapracundha, kapar(of kapra)jaya, kamikêna, kabranan, watgata, picondhang, pracu(of

praco)ndhang, pikêna; [pakênan]: catur upaya, mikênani, ma(of mi)lare

kuna: nunya, ruhun, riya, kina, karuhun, dyangu, dangu, tambi, purwa, ngunya; [ing kuna]:

rina

kene: ringki, ki, kasini; [ing kene]: ngêne

kono: ri, riku, riya, kan, kana; [ing kono]: arika, ariya, rikan, rikya, samangkana, pilandhung;

--- 270 ---

[lah ing kono]: itina; [mêngkono]: samangka; [kaya mêngkono]: samangkana

kaniaya: sumbalinga; [nganiaya]: masampal zie, hanyaya

kinanthi: Temb. tji. Têgêse: dikanthi

kunir: kunira, kulasna

kanikara: (araning kêmbang)

kênès: konyil, mèncèng, gambrêt

kanil: pa(of pê)sthika; [nganil]: ma(of mê)sthi

kanigara: (araning kêmbang)

kinang: antiga, inga, kinang, tambul, tambula, sêrêh, woh, penang, patiga, pawuh, gantyan,

gantyana; [nginang]: nambula, nigan, patiga, menang, mucang, matiga, mawuh, mawoh;

[panginang]: pawuh, pawoh, pamucang; [sapanginang]: sapandurat; [pakinangan]: tepak,

--- 271 ---

tipaka, pucangan of pupucangan, pusangan, pawohan, pamucangan

kunêng: nahan

kuning: kuning, pita, jêne K., jênar; [kuningan]: drumas, jênar; [kumuning]: kumuni; [akuning]:

mapita; [kuning tur bagus]: kasucitra; [kuning sêmu ijo]: kuning warnaning sih

konang: kunang, kang dipta, karli, karlipa, kêlip, prawiksa, paryana; [kêkonang]: kukunang

kênanga: (kêmbang), cuta, kalak, puspagiwang

kônca: cari, carika, carya, kanca; [kancan]: srayan

kêncan: sumêmi

kêncana: rukmi, suwarna

kêncur: [akêncur?]: makêncur

koncèr: sêkwa; [kêkoncèr]: padakatibing

kancil: awika,

--- 272 ---

kancita, sahasa, sasa, wariga, palguna, margana, makala, maguna

kuncup: kincip, taji, salaga, wanta, wot; [kuncup mèh mêkar]: mèdêm; [nguncupake]:

kumisapu, mintyaskên

kancing: cadha, kalakah, kalêkah, tutup, tapêlika, tadha, susuk; [ngancing]: tumutup,

tumadha, sumusuk

kêncang: bancang; [ngêncang]: ngrêncang

kêncêng: dêdêr, duduk, sumaput, singsêt, prata, jujur; [ngêncêng]: dumêdêr, dumuduk,

ngêtêpêng, nginginte; [ngêncêngake]: andêdêrkên, andudukkên;

--- 273 ---

[pangêncêng]: pratali

kincang: [kêkincangan]: (aran sarta dhapuring prau)

kuncung: [kêkuncung]: (manuk) dara

kandêl: asis, rakit, krêp, kêpati, kêbêl, dira, limut, banda; [pakandêlan]: pakêbêlan;

[kumandêl]: kumôndhang, bir

kêndêl: asuru, diraya, sura, suraya, sudira, sudira, pingging; [kêndêl akas]: surangga(of

surôngga)kara; [kêndêl sarosa]: surangga(of surôngga)kara; [kêndêl ing pati]: surèng pati;

[ati kêndêl]: nalandhana; [kocap kêndêl]: suramarata; [ngluwihi kêndêl]: mangênthasura,

ngênthasura, ngênthula; [kêkêndêlan]: hayudha; [pangêndêl]: pangênthul; [akêndêl]: masula

kantu: ngugut-ugut

kantèn: kantèn, kantya

kantar:

--- 274 ---

[kumantar-kantar]: murub amulat-mulat

kantrog: menggung

kontal: ku(of ko)kih, kung(of kong)kih, kung(of kong)kal, gu(of go)ntar

konus: zie unus

kanthi: kadwar

kêndhi: pratolal, mandêlêm

kêndho: êndho, kalumur, kêm, tis, srêp, sukur, wi(of we)ya, londho, thothor; [ngêndhoni]:

miya

kôndha: cari, katutur, katha, tutur, tatya, tumutur, sanjang K., warah, warahan, war(wêr of

wrê)ta, wartya, wawarah, wangsit, priwara, pari(of pali)wara, pajar, poyan, mawacana,

muwus, mangruwiya, grêna,

--- 275 ---

gi(of gu)sthi, nganjar; [kêkandhan]: ngôndha; [kôndha-kôndha]: kôndha- kandhah,

wawarahan, pajar-pajar; [kandhane]: pajari; [kôndha irêng]: nila kôntha; [ngandhani]: pajari,

mawarahi, ma(of mu)jari, manyaritani; [ngandhakake]: manyaritakna, manyaritakên,

mawrêkên, majarkên; [pakandhan]: pamuwus, pangucap, pangujar; [akôndha]: marah,

mawara, mawarah, mawêrêh, ma(mu of mo)jar; [akôndha-kôndha]: majar- ajar

kandhuru: (araning kayu)

kandhuruan: W.H. paserenan, têmbunge kawi: kanu(of sandhu)ruwan

kandhut: [ngandhut sônggarunggi]: bela-bela

kêndhat: ênti, antara, uwan, cèt, ceta,

--- 276 ---

têrag, têrèg, têlangke

kêndhit: lilang, grêt; [kêndhit niyaka (araning kêndhit)

kêndhal: lêka; [ngêndhal]: lumêka

kandhêg: zie andhêg

kêndhag: krêndha

kandhang: ringgahan; [ngandhang]: mujêng

kêndhang: kala, têndhang

kêndhêng: (talining gandhewa), tambang; [kêkêndhêng]: talya-talya, talya-talyana; [kaya

kêndhêng]: kumêndhêng

kendhang: zie indhang

kondhang: zie undhang

kanji: kawês

kunjara: warang(of warong)ka, panjara; [kunjaran]: wa(of wê)rangkan; [ngunjara]: manjara;

[pakunjaran]: pawarangkan

konjêm: zie unjêm

kênjêng: kipada, trawanggana, trangka, sadpada, saspada, gambyang, gambyung

kênya: rara, dhara; [kumênya]: rumara

kênya kadhiri: Temb. te. Têgêse: prawan kadhiri

kanthi: adulur,

--- 277 ---

kawan, dulur, sahaya, sraya, sa(sê of su)raya, wilesaya, wayuh, pakasraya, madulur

kanthèn: duluran; [nganthi]: kumanthi, dumulur; [akanthi]: masahasa

kentha: zie entha

kôntha: istaka, istha, cara; [kêkanthan]: kêkotyan

kanthèt: bênthing, barèk

kênthus: (buron), kanthula, katyaka, kwandaka, kwakdaka, dumiri, pênthorang, pêthangkus,

gênthorang, gumira

kanthil: (kêmbang), cêpaka, sumarsana; [kêkanthil (têmbung)]: adhamya

kênthêl: dyah

kinthil: [nginthil]: rinte

konthol: siraswa, landhuka, landhungan, palandhungan, gantangan, gintungan

kanthong: kuji;

--- 278 ---

[kanthongan]: kujiyan

kênthang: kêntang

kênthong: kulkul; [kênthongan]: kulkulan

kunthing: kada

kaca: carmin, paesan, pahyasan

kêcêcêng: [ngêcêcêng]: nondah

kècèr: unu, rèbèt, kucah; [keceran]: kucah, wunuwan; [ngècèri]: munu

kocor: [kumocor]: umor

kacèk: [kaot K.]: Ahut, kêpapang

kocak: [kocak-kacik gumilang]: kocawêli

kêcut: amla, cimba, cêmbang, kacêmba, kamalya

kuciwa: ina, ine, akung, cantri, kahidya, kakindhala, kalisir, kamirahan, tiwas, tanggung,

cada, pastha,

--- 279 ---

meda, ngêno; [nguciwani]: ngucira

kêclap: lês; [sakêclapan]: yalap

kêcap: wikalpa, ma(of mo)ntra; [sakêcap]: sajar; [kumêcap]: wikalpa; [akêcap]: makêcap;

[kêcaping aksara cilik]: Odata; [kêcaping aksara gêdhe]: Anudata

kocap: zie ucap

kêcapi: hacapi, kêcap, kacyapa

kacipir: cêthèthèt

kucêm: orêm, kuca, lêwas, lêwês

kacang: hyung, kacyang

kucing: kusangha, kusingha, kumwangga, wildula, lindhika, pusa, pusika, posiya, pawasa;

[kaya kucing]: musa

kar: = êkar; [amêkar]: nanjrah; [mêkar]: sura wijil

kara: sriya, sêkar, sumêkar, sumêkara,

--- 280 ---

ngambang; [prakara N, prakawis K.]: kara, data, golaka; [wolung prakara]: kastha

kari: [of kèri Spr.]: kari, karya, karywa of karyya, kawuntat, kawuri, tinggal, si(of se)sa,

wuryya; [kèrèn]: karyana; [kêkèrèn]: si(of se)sa, prasi(of prase)sa; [ngèrèni]: masisa,

mawurya, ngiring, ngisesa; [ngèrèkake]: ngaryyakên; [karimangu]: uwang- uwang

kare: tiryyak

karo: karwa, kalihan, pindha, ma, mi(of mu)wa; [karon]: karwan, karwana; [karopisan]:

karwwa

kira: antara, annya, annyakra, ringring, kadar, kusur, dadalih, duga, taha,

--- 281 ---

sita, sota, wa(of wê)tara, pahir, jadha, nyana, ngira; [kira-kira]: unakara, udakara, karang,

duduga, taragnyana, taha-taha, sa(of su)darga, wikara; [ngira]: anjadha, narka, nêngguh,

nyakra, mahir, manaha, ngartata; [pangira]: panaha

kura: kukura

kuru: kêra K., kurus Ml., tyadha, dhos, nyip, gagra; [kurawa van kuru = danawa van dadu,[4]

Pandhawa van Pandhu Joga, sastra oewam

kèri: [ngèrèni]: magyat

kere: cere, bajrak

kori: êlèng, kwara, kurawa, kyara, dori,

4. danu.

--- 282 ---

dwa(of duwa)ra, dwarala, dyara, dyala, wiwara, jiwil, lawang N., pintu Ml., ga(of go)pura,

bapra; [korining kutha]: sakèthèng; [kori pojokan]: pasadon; [kori pamêngkêng]:

pamêngkêng; [inêbing kori]: dawala; [araning kori]: pangungangan, zie lawang

karah: kana

karuh: mitra; [karuwan]: kawasèng, was; [kakaruh]: kanyawa; [kinaruh]: inirup

kêrah: matukar

karna: (jêjuluke Suryaputra)

kirna: camuh; [sakirna]: sacamuh

karana: èku, ètu, etya, inga, ingan, nantên, nista, niminta, nimita, nimitya, kane, kara-kara,

dumèh, duyene, sakarana,

--- 283 ---

syabi, lila, jamuga, mantan, mantangin, marma, maka

kroncong: kriwêl

karônta-rônta: zie rônta

kuranta: (araning kêmbang kapurônta)

karantan, karantan-rantan: zie rônta

krêndha: (araning manuk)

karandhi: randhing

kuranji: kuranjya

kranjang: ranji, rinjing; [ngranjang]: ngranji

krandhil: kundhala, krêndha, karawistha

krêcêk: kakrêcik

krêcik: [kumrêcik?]: umêk-umêk

krècèk: lanteyan

krocok: krêcuk

karêrêngan: W. A., juru nganglang sajroning pura

kêrik: ramês; [kêrikan]: ramêsan; [ngêrik]: ngrik; [ngêrik-ngêrik]: ngamah-amaha; [pangêrik]:

panghrik, pangrik

kêruk: kruk; [ngêruk]: kumêruk

kèrèk: pantang, gantang; [kerekan]: gantangan, grantungan; [ngèrèk]: mantang

--- 284 ---

krakal: têtês

krikil: pawal

kurakeyan: (aran sarta dhapuring prau)

kêrêt: [kêkêrêtan]: têtêrêsan; [ngêrêt]: tumêrês

kerut: [ngerut-erut]: nganyut-anyut

kareta: [= reta]: astapada, cêkudhêk, camakantu, rata, ratalwa, runggu, kabrata, sena, sisirat

ancik-ancik anda, sisikuswaninda, swandana, sambira, sanggraha, wêdari, wastina,

patangga, padhati, dhudhuya, gotaka, galamuka, gilingan, gegendik, gi(gu of go)thaka

karaton: zie ratu

kêr(of krê)tala: (araning gaman ing jaman kuna)

karti(of kêrti en krêti)yasa: (wong kang lumaku ing gawe)

--- 285 ---

krètèg: [ngrètèg]: wanawasa

karêtêg: uwatgora, tartêg, wwatindya

kêras: ardya, akras, adrês, adrasa, krodha; [ngêras]: angras, mangras, ngras; [akêras]:

madrês

kêris: curiga, kris, katga, katgaya, susuk, wangkingan K. J., paruculi, dhuhung, dhuwung K.

kuras: kurasa

krêsêk: kisik

krisik: [kumrisik]: krêcik, gumirisi

krusuk: kusuh; [kumrusuk]: kumusuh

kurawa: kuru, kurakula, kurukula; [kuruwendra]: (ratuning kurawa); [kukuwèswara]: ( ratuning

kurawa)

kruwêk: [ngruwêk]: rumuwêk

kruwus: [ngruwus]: jujud

kruwêl: ruwêkul

krawang: arantang

kêrêp: ngrêp,

--- 286 ---

lot; [akêrêp]: makrêp

kurêp: zie kurêb

krêpêk: [kumrêpêk]: kumarêpêk

kurupati: (ratuning Kurawa)

kroyok: [ngroyok]: narumbul, tub; [pangroyok]: pangrêmpak

krama: anpada; [mikramakake]: miwaha

kruma: kuruma

karam: kelag

karêm: êlêm, nida, namah, kram, sêngsêm, wisaya, praya, paraya; [pakarêman]: kawisayan,

tamah, wisaya; [akarêm]: makrama; [karêm ana]: krêp ana

kirim: titip; [kêkirim]: numityap, kakriyyan; [ngirim]: numityap; [pakirim]: patinyapas,

pangèrim; [pakiriman]: pangèriman; [akirim]: makirim

kèrêm: kram, karêm, jrêm

krama: sila

kraman: [ngraman]: malukbumi

--- 287 ---

karaman: W. A., arahan, (wong cilik kang ora nyôngga gawe ngindhung nyagak pat)

kramas: karamas, kujamas of jamas

krêmus: grê(of garê)mus; [ngrêmus]: anggrêmus

krambil: nyu, kasambêl, kasambil, kalapa K., kapeta, tiris, walana, nyu; [krambil gadhing]:

nyudênta; [wit krambil]: tirisan

kurêb: rarêb, pinda; [kumurêb]: rarêb, mangrarêb; [pakurêban]: pangrarêban

korab: kokorab, (aran sarta dhapuring prau)

krubut: [ngrubut]: marêpyuk; [kumrubut]: kumucup

krobyok: [ngrobyok]: ngêbyak

karithindratênaya: (jêjuluke pênêngahing pandhawa)

krêthap: [pating krêthap]: puratuk

karang: karang; [ngarang]: ngawis; [karangan]: kar; [kêkarangan]: acana

kêrêng: [kêrêngan]: pôncakara of môncakara, pôncabakah

--- 288 ---

kiring: risakan

kurang: ina, ine, alpa, nuna, cacad, kurih, kirang, kathung, daman, tuna, tidha, wastu,

makurih, mudha, mudhe, thèr, thithik; [ngurangi]: mialpa; [ngêngurangi]: makurang-kurangi,

ngirang-ngirang, ngirang-ngirangi; [kinurangan]: kalpa; [kêkurangan]: apês, kainan, kaalpan,

kuciwa, kêtunan

kurung: [kurungan]: kuruyu; [ngurung]: sêk, nyêrung, mênêngkêr; [ngurungi]: mênêngkêri

karungu: zie rungu

karungrungan: zie rungrung

kêringkêl: zie ringkêl

krangkèng: tarungku

kringêt: arimut, aringêt, arangga, riwe K. I.,

--- 289 ---

karwaya, tayuh, swana, swanita, paluh; [ngringêt]: maluh

krèngsèng: [kumrèngsèng]: gumrènjèng

karangboga: (araning karang sagara lan rupaning panganggo ing jaman kuna)

kaki: iyang, yêng-iyêng; [kumaki]: ardalepa, ile, cumanthaka, bobat, thangkus; [kaki turun

ping têlu]: buyut; [kaki turun ping pat]: canggah; [kaki turun ping lima]: warèng; [kaki turun

ping nêm]: udhêg-udhêg; [kaki turun ping pitu]: gantung siwur'; [kaki turun ping wolu]: grêpak

senthe of molo

kaku: agna, agli, kau, kakas, kakwa, gêmpah; [kakon atèn]: widhungan

kuku: umik, naka, kênaka, kuku Tj. B., kukya, kasi,

--- 290 ---

taracak, tulangsa, tumit, pakri; [kuku êmas]: naka; [nguku]: umênggêhi

kakah: [ngakahi]: ngêbang

kukuh: ukuh, uwat, anggah, unggul, naka, niscaya, rêksa, kênana, kêlat, tos, tagu, tagya,

tanggêh, tanggon, sraya, sasa, subada, subadya, wangkot, lana, prakoswa, prata, pajêk,

panggêh, jatha, gana, gugur, bakuh; [kukuhan]: tagyan; [ngukuhi]: atanggêh, umanggêh,

umanggêhi, anggêhi, na(of nang)gêni, mêkêhi,

--- 291 ---

makêlatani, malampu, magih, manganggul, gala, nganggêhi; [ngukuhi agamane]: mangku

rasa; [kinukuhan]: inirup, kinêkêran, judhi, badhoti; [pa(of pi)kukuh]: anggêr, pakêla;

[pakukuhan]: pakêlatan; [pikukuh]: uwat, kêrtisara, kuwasa, tênggalang, wicahaga, wicaga,

wara, prada(of pradê)ksa, pratisara, parusa, pakêkêl, pakêla, pisana, pamaku, pamugari;

[mikukuhi]: mrada(of mrêdê)ksa, mratisara, maku; [akukuh]: manubada, masubada,

mapanggêh; [kukuh kuwasa]: ganarota

kêkêr: wingit, pingit; [kêkêran]: ka(of kê)kran

kikir: patar;

--- 292 ---

[kikiran]: pataran; [ngikir]: matar

kêkês: kukud, kapuhan, trasa, tingkês, padhèdhing (= padhidhing), padhêm, muriring, girisa,

ngênês, ngêrêg; [ngêkês]: ningkês; [ngêkêsi]: ngênêsi; [ngêkêsake]: ngikêlakên;

[pangêkêsan]: wimana, patingkêsan, panglêburan; [kamikêkêsên]: kakêtêran, ngêngêsên

kikis: ampeyan

kukus: andha, asêp, asip, kukwas, ku(of ko)kap, kopap, du, danu, dyala, pêga, dhanu;

[kukusan]: dangan; [ngukus]: muru, ngasêp; [ngukusi]: ngasêpi; [kukusing gunung]: ampak-

ampak; [iringing kukus]: muksa

kokosan: limus

kêkêl:

--- 293 ---

[kamikêkêlên]: kêmu

kukap: (araning kayu)

kukup: [kukupan]: kukupan, malar; [mati tanpa kukupan]: lampus nora malar

kakim: sarjana, sujana

kokob: [ngokob]: ngêbêb

kakang: raka, rakya, kaka, kakung, graja; [kakang-kakangan]: kakan- kakan

kudu: rasa, rabda, ku, kral, kêdah, kêdêh, kudon, kadar, kêdwa, kêdya, dar(dêr of drê)pa,

suhana, pa(of oê)ksa; [kudu andhewe]: ngênthahasa; [kudu ngajak]: enari; [kudu-kudu]:

hyun-hyun, kral of kral-kral en, akralkral, baritu; [kumudu]: cumakah, rumasa, kumaru,

kumudwa,

--- 294 ---

kumudya, sapaksa, sumahana, sumaksa, sumakswa, sumaksya, makral; [kumudu-kudu]:

kralgalaka, makralkral

kadarpa: (jêjuluke Bathara Kamajaya)

kaduk: kacok, lada

kêdut: cancala; [kumêdut]: kumyatêr

kidul: kidwal, da(of du)ksina, dhaya

kadang: sudara, war(of wêr)ga, wra(of wrê)ga, wa(of wê)raga; [kadang nak-sanak]: kadeyan;

[sanak kadang]: bandhu, bandhawa

kadung: kanêp, satung

kidang: arina, arinya, ujung, kênas, kidwang, sanggira, wri(of wari)ga, walkasa, walgana,

pahula, dhinangsa

kidung: rajaswawa, rajaswala, rajasyara,

--- 295 ---

têtêh, santi, swala, lungid, pangidung, maji, gita, bangse; [kêkidung]: kakawin, lulungin;

[kêkidungan]: pangidungan; [ngidung]: ambangse, tumêtah, pangidung, ngudang, ngrêngih

of ngrêrêngih; [ngidung-ngidung]: maji-maji; [pangidung]: pambangse

kudang: panggil; [ngudang]: manggil, mangêbang, ngudang, ngêbang; [ngêngudang]:

mangêbang-hêbang, ngibang-ngibang; [pangudang]: papanggil, pamanggil

kati: katya

katu: katwa, kasyas

kitir: [kitiran]: taluktak

katara: awas, nagata, kôntra, kawa(of kawi)stara, kabranan, waspada, panawang, pwara,

makartara

katela: tela;

--- 296 ---

[patelan]: (panggonan katela)

katipung: bakilung

katumbar: gile

kêtêg: kêtêg; [kêkêtêg]: kêtêg-kêtêg, sundhulan, syastira; [kêtêg-kêtêg]: kêtêg- kêtêg

kêtog: tapis

kutug: dupa; [kumutug]: kara, lumêng

kas: [= êkas]: sra

kasa: (môngsa) srawana

kusi: wisik; [kusi-kusi]: wisik-wisik

kosa: [prakosa]: saki

kasar: pragalba

kasur: dranaddha, surôngga, supatha, sayastha, lalusupathaka; [kasursari]: padmaraga

kêsar: tar; [kêsar-kêsar]: tartar, walang arêp, marmar; [ngumêsarake]: marke; [kumêsar]:

nisya, tras, marê, walang arêp, makêsar, marlupa

kusir: sarati, wuruk, mahtali, mahatali, mahatalya,

--- 297 ---

gèndik

kêsik: [kêkêsikan]: gisi-gisi

kisik: gisik; [kisik-kisik]: gigisik = kikisik

kosok: lalar; [kosokan]: lulur; [ngosok]: lumalar, lêbur

kêsud: ungsir; [ngêsud]: ngusir

kêsèd: alpa, kelikan, boha; [akêsèd]: maboha

kèsèd: tapak; [kêkèsèd]: katapakan

kêsit: kêcit, kumêsat, mawut; [akêsit]: dirja; [luwih kêsit]: wimohana

kusut: rara; [ngusut]: sewala; [akusut]: makusut

kasturi: (kewan) rawiddha, kastur-ya, kasturya, turiya, padyaksa of padhyaksa

kisas: [pangisas]: padinah, pamanggah

kesawa: (jêjuluke Bathara Wisnu)

kuswarini: (têmbang) têgêse: panganggo utawa ambuning wadon

--- 298 ---

kuswawirangrong: (têmbang) têgêse: panganggo kasusahan

kuswalalita: (têmbang) têgêse: panganggo utawa sarasah bêcik

kasil: pahala

kêsêl: sayah

kasèp: kalal, tita, sèp, thèklèk

kasipu: zie ratu

kusumastuti: Temb. ged

kusumawicitra: (têmbang) têgêse: kêmbang utawa wadon kang luwih ing warna

kasumba: (kêmbang) sômba

kusambi: [woh kusambi]: gintungan

kusung: niet vorm usung; [kusung-kusung]: tawan-tawan, suguta, weragyatên, laya- laya,

ngayaya

kawi: kawin of kakawin; [angawi]: anggurit; [kinawi]: cinôndra

kiwa: kèri, kiwan, takura; [ngiwa]: ngèri; [ngiwakake]: nimur; [kiwa têngên]: siring, sisiring

kuwu: nati, niti, kojor; [kukuwu]: kokojor; [pakuwon]: pakuwwan

kowe: N. amu, kyo,

--- 299 ---

sira, siran, sirang, pamandhira, juga, mu; [sampeyan K.]: dira of dhira, durya, ta;

[panjênêngan dalêm K. I.]: paduka sampeyan dalêm voor ratu, tuwan, pukulun

kawin: pali; [kakawin]: papali

khewan: atata, ataga, atbana, sota, satwa, satya, sêtya, prigu, wêrgana, lubana, pusa,

mêrga, mêrgu, mêrguna, burwan

kowèn: êning

kuwèni: ehaji, ambawang, kurima, kawèni, kapèni, pohambawang, pohkawèni, pohkapèni,

pakèl, gêntheyo

--- 300 ---

kuwur: ranca, walisah, prapanca, mêhah, balisah

kawak: jimbun

kawuk: diksa, salira, wiyangga, manyawak, miyangga, kuwaka, srênggampa, wilpusa,

grêndama, gêrdawa, gêrdula, gêrdama, gridha, gêrmusa, brewa

kuwat: anjata, ampu, anggakara, kratarta, kratyarta, kosa, kaskawa, kaskaya, kuwawa,

kuwawal, kola, kêlar, kaya, kyatarta, tèlèr, santika, singa, singha, pratihal, dhaya, jaya,

--- 301 ---

yawan, gang; [nguwati]: kaskayani, mohun, ngudaya; [nguwatake]: ngaskayakên;

[kêkuwatan]: kaya, bagaspati; [pakuwatan]: pangungangan; [pikuwat]: sena, susena,

pragola, patyasa; [mikuwati]: sumena; [pinikuwat]: sraya; [kuwating gawe]: singa karya;

[kuwat bangêt]: wijayanti; [luwih kuwat]: widayaka, widikdaya, widigdaya

kawitana: Temb. ged. Têgêse: binangsalan, kaomahan

kawis: kawista, kawistha

kawus: kawas, kawês, dyandun, tikusên, suwêl, wingwrin; [akawus]: mawingwrin

kuwasa: zie wasa en anasa, anung, anunga, adyapi, esa, agal, anggakara, nung, rota,

--- 302 ---

kêr(of krê)tarta, kawase, kalaka, dyapi, sa(of sê)ntika, sura, sa(of sê)kti, saktya, sagana,

wani, wênang, wênangan, wira, wisesa, pratisura, purusa, pasa, dharaka, dharyya, mênang,

gagana, gana, byahi, byapa; [nguwasani]: nungi, kawasani, manasani, mratisura;

[kinawasa]: kagana, surana, suraya; [panguwasa]: kuwasa, panasa; [maha kuwasa]:

mahasasa

kawiswara: (jêjuluke panêngahing Pandhawa)

kuwawi: dharaka; [kumawawa]: agahan

kawal: [ngawali]: mawah

kiwul: akola

--- 303 ---

kuwêl: akiwul, akola; [kêmuwêl]: kêmul, zie uwêl

kawula: U(of u)lun, ulunan, ong, kasi, kawuntên, kawula, kula, dasi E. T., dasih, sahaya,

sene, sewa, sale, patik, patikbra, yoda, batur; [ngawula]: andasih, uluna, umulun, umong,

newaka, sewaka, sawita, sumewaka, sumawita, mauluna, mandasih, masawita, mulun,

ngulunan; [ngawulani]: ngulani; [pangawulan]: paulunan, paambanan, pukulun, pasawitan;

[kawulaning ratu]: priyayi;

--- 304 ---

[kawulawarga]: yadukula, yadawakula; [kawula kang asor]: kaula

kuwalu: [kuwalon]: tiri

kuwalah: [kuwalahên]: kaalahên

kuwalik: kawaluy, kawaluyi, kuagang

kuwagang: kawaba

kuwung: [kêkuwung]: nampaya, campayana, kampaya, wangkawa, wangawa, lêngkara,

makudhungkudhu; [ngênguwung]: suteja

kul: of êkul krokos; [ngêkul]: ngrokos

kala: (piranti) anjulan, asmara, kalas, kulêm, (môngsa) sêdhêng, sangsaya, (sarana) wisa,

(warna) ala, yogwan, mara, masa, (rêmbulan) grahana; [tatkala]: kramakala; [sakala]:

saksana; [Bathara Kala]: Bathara Antaka, Bathara Kalantaka, mar(mêr of mrê)tyu, Bathara

Siwah,

--- 305 ---

Bathara Bahnirudra, Bathara Berawa, Bathara Belawa

kali: nardi, narmada, nadi, ci, kali, kalya, sètu, sètu-sètu, sunge of sunghe, wlahan, lwah of

lêwah, luwah, lèpèn K., jahnawa, jahning, janawi of jênawi, bahnawa, bênawi K., bangawan

N.; [dewaning kali]: hyanging narmada

kalo: kalo

kêlu: [ngêloni]: milêti

kili: kili

kalah: hala, alah, hyalah, kahala, kawênang, kajaya, salah, judhi, yalah; [ngalah]: umalah,

nalah, malah, ngalah; [ngalahi]: umadha,

--- 306 ---

dustha, misyana; [ngalahake]: maharjaya, mungulani; [ambêngkalahi]: ambôndakalani

kulah: kulam of kulêm, en kolêm, prigi of parigi

kalèn: cucu

kêlun: [kumêlun]: halun, marhyak, ngutug

kulon: kilyan, pacim, pasêma, pracima, pascima

kulina: katèr, byasa

kalanan: (panggonaning maling en buta)

kalandara: (= ngulandara), tlengsor

kalanasura: (têtindhihing buta)

kulanthe: Temb te. Têgêse: kalar

kalanthang: [kumalanthang]: kumênthang

kaleca: kaledhung, taledhung

kalar: kirna, kulanthe, talar

kêlar: hèpên, hopên, hêgar, kuwawi K., wawa

kêlir: rana,

--- 307 ---

wrana of warana

kelor: tèlèr

kaluruk: karuyu, kukuluyu, kaluyu

kulak: kuyang

kuluk: rukuh, têngkuluk, griwa, bismaka

kaloka: kalêngka

kuldi: kalde

kêlud: têbah; [ngêlud]: rung-rung

kalat?: imutik zie kilat

kilat: umautik, amuk-amuk, imutik, ampak-ampak, kilap, dota, duta mangkara, tathit, wadyut,

wi(of we)dyuta, widyutmaka, widyutmala, wijutmaka, wagyut, wigyuta, wigyutmaka, lirang,

lewa, lidhah of lilidhah, pacalita, pracôndha, pracalita,

--- 308 ---

pata, mêrcu, murca, mayalalit, gurniti; [kumilat]: kundhap, wahyun, makilat, mayuta

kulita: carma, kusika, turila, wacucal K., walulang N.; [kulit daging]: nuwilagônda

kalis: sa(of sê)ngara

kalasa: kilasa, sayana, samuhan, lante of lanteya, likban, lalu, lingkab of lingkaban, gêlaran;

[kumalasa]: sayana, sumayana, lumingkab

kilasa: (araning gunung)

kulasantana: wadya

klosod: [nglosod]: gumulung; [klosodan]: kagulungan

kalisang Ara: = kalisangara Spr. (araning jaman)

kaluwih: (wit) kaotan

kaliwon: W.H. kapiji: utawa rongèwu

kalèwèr: ngwang; [nglèwèr]: mirir

kulawarga: wandawa, widrah, bandhusaraya

--- 309 ---

kaluwis: aran dhapuring prau

kalawija: uwwang, uwèng

kaluwung: kukuwung, triwarna, sambartaka, wangkawa, lêngkawa, plangi, mêrak, zie cahya

kalwewang: kalawau, taladhag, bandhol, barandhang, berang, bodhi, boji

kulawôngsa: warga, wrêga

kalal: mani; [ngalalake]: nguluyakên

kalilika: (kêmbang), susupan

kêlap: kêdal; [kêlap-kêlap]: kêdhap-kêdhap, kumêlap; [kumêlap]: cat, sar, lalita

kilap: [kakilapan]: katambêhan; [kumilap]: guril

kulup: kacung

kalpadaru: (araning kayu)

kaledhon: kelon, kalirwan, galap

kalajêngking: kiha, karkala, wikatha,

--- 310 ---

pracika, mracika

kalayu: (wit), kalaju, kalajêng

kaluyu: (araning iwak êloh)

kalayam: kunang, lawan

kilayunêdhêng: Temb. ged. Têgêse: wog kilayu sumêdhêng.

kalayuda: (araning sanak saka bapa)

kaliyuga: (araning jaman)

kalam: panika

kêlêm: hêlêm, kalêm, dhalêm

kalimah: wikalpa

kalamênjing: kalanjara, kalmasu, panghula

kalamrêtyu: (jêjuluke Bathara Kala)

kalemprak: [ngalemprak]: marimprêk

kalumprit: (araning kayu)

klumpuk: inuk, arpat; [nglumpuk]: arpat, nipuna, nimpuna, marpat, marêpat; [nglumpukake]:

marêpatkên, ngêpuk

kulambi: rukuk, rasukan K., rungki, kawaca, kalambi, wacu, waju,

--- 311 ---

wuju, baju Ml., bajo; [kulambèn]: wuju, mawaju; [kulambi ôntakusuma]: waju hambala

kalagêni: (jêjuluke Bathara Kala)

kalagêni lodra: (jêjuluke Bathara Kala)

kêlab: cancala, kêdal; [kumêlab]: cancala

kulub: [kuluban]: gilwe; [kêkuluban]: sabang patra

klebat: kêlap

klèbèt: kêlap, sayar; [kumlèbèt]: sumayar

kalabusana: (panganggo sapangadêg)

kalabang: verk. v. kalaabang, kanaba, sirsa, sirusapa, sota, sangkatha, matsika,

manggakala

kalang: [kalangan]: galanggang

kalung: kurug, kalung K. N., sawing, sapit, bandhowara, badhong

kalong: (manuk), Alwang, kirsaka, kalwang,

--- 312 ---

wilaja, lwang, lêngking, jabun, gingga, gingguna, ngungking

kêling: (jarik), naleja

kêlèng: (= kêkêlèng), (araning têtabuhan)

kilang: ketang

kalêngêr: zie lêngêr

kalingane: [of kalinganeya]: salatara

kapa: [kakapa]: camil, cêmil

kapi: [kapiluyu]: halayu

kupu: rangana, ranggana, rangganaya, karmija, drupawa, trija, widung, basunônda

kopi: kahwa

kapaung: (araning bêburon)

kapencut: inganyut, kèpêr, kapitut, kapisaya, kapiluyu, kapengin, thêthêg

kapundhung: kalurak, jarêk, jirak

kapurônta: (araning rupa mangkono lan araning kêmbang); [kapurônta]: janjan

--- 313 ---

kêprak: canthang, thoprak; [kêkêprak]: cacanthang

kêpruk: kêmprang

kaparat: kapaung, kêthit, dodohun

kapok: dyandun; [ngapokake]: andhêndha

kêpêt: angin, tiyup; [ngêpêti]: manyup of maniyup

kapitêmên: hyasên

kêpêl: (wit), gêlungan

kopyah: biksma

kêpyur: kusa, kêsar, sirat; [ngêpyuri]: ngawun-awun; [kumêpyur]: kumêsar, sumirat, makusa,

gumyur; [kêpyuring udan]: suba manggala

kêpithing: kalakatha, kamitra, kathira, dahring, darika, mandara

kaping: kaping K., ping N.; [kaping wolu]: hasthami

kêpung: irup, èdêr, kapang, kêpang K., kêpung N.; [ngêpung]: irup, nêdêr, ngêrup,

--- 314 ---

ngirup, ngambul; [ngêpungi]: ngêmbuli; [kêpungan]: ka(of ke)pangan; [kêpungên]:

kapangên; [kêkêpungan]: kakambulan, kêkêmbulan; [kinêpung]: inirup, idêran

kiping?: suki

kuping: nalinga, kêna, karna, karni, karna, kêrna of krêna, kêpêh of kipêh, kapêk, kapêng,

ta(of tê)linga, talingan K., tuping, pani, padingan, pangrênga, panalinga; [kuping kiwa]:

tarung; [kuping têngên]: talingan; [kuping pêngêng]: kapilêng; [nangèkake kuping]:

karnasula; [pêpênging kuping]: pilêng

kudhi: coli, caluk of calok, colika, trantang, ta(of tê)rantang, tyalu, sangut

kêdhah: [kêdhah-kêdhah]: kêrah-kêrah

kadhar:

--- 315 ---

[kêkadhar]: majang

kèdhèr: kadhar

kêdhuk: bah

kodhok: canthuka, kongkang, wêca-wêca, wrêstija, wijung, wiyang, wi(of we) yangga,

wiyung of wiyungga, wiyôngga, pas

kêdhotan: kabêl

kudhasih: cucur, rêsrês, tadhah arsa, tadha (of tadhah) asih, tidharsa, sitamuyana, walik

tadhah asih, wlasarêp, padharsa, gla

kadhali: dadali

kadhal: umêtaka, karla, widika, bundhan; [anak kadhal]: barang-barang

kêdhap: ulap, cat, kidat, dipta, sumêr, larap, lês, lidhah, liyêp, lingga, pradipta, panggyat,

--- 316 ---

brama; [kêdhap-kêdhap]: ulap-ulap; [ngêdhap]: ngêthil; [pangêdhap]: pagyut; [kumêdhap]:

ulap, ujwala, kênyar, kumênyar, sunar, sumaksa, singêh, wahyut, wagyut, manuhara,

marakata; [akêdhap]: makilat

kêdhèp: inggit, kêdhap, kêjêp, tilat; [kinêdhepan]: inginggitan; [kumêdhèp]: kumêdhap,

tumilat; [kumêdhèp-kêdhèp]: pepedhêp; [kêdhèp kêrêp]: kumênyêp

kudhup: bungkul

kadhèdhèr: [ngêdhèdhèr]: ambadhèdhèr, ngadhebyah; [ngêdhèdhèri]: ambadhèdhèri

kidhung: sigug

kudhung: kudhung, payu, bukut; [kêkudhung]: capi-capi, kêmul; [akudhung]: macapi,

macapya, macaping,

--- 317 ---

matudung; [akêkudhung]: macapi-capi

kodhêng: kawêdhêng, limut, pusang; [kodhêngan]: kawêdhêngan

kêju: kumêl, kumêm

kojah: katamarti of mêrti

kajinêman: W.H., ngulat-ulatake laku kadurjanan

kajar: kajar

kêjot: kênyut, kêtêt, kêjèt; [kumêjot]: anjot, kumênyut, kumêdwat, kumêtêt, kumèjè

kêjêng: gênjor

kijing: karaca, kêrmisa, wahna, lindhana

kajanglêsês?: anglêsês

kaya: ara, ardha, atur, utur, a(of e)smu, èmpêr, Ang(of ang)kên, nrang of nêrang, nasmu of

nasêmu, rasa, ragitya, kadi, kadya, kala, kadhi,

--- 318 ---

kadhya, kaya, takwa, tuli, tulya, sa, saha, saimpêr, (= saèmpêr Spr.), saksat, (= sasat Spr.),

saksyata, sawang, saparti, sapêrti of saprati, sêmu, sabagi, wimba, lir, lwir, lwira of lwirra,

lila, pindha, paka, padha, yatur, yaya, yayah, yayan, yangkên, manawang, mindha, makadi,

masmu, mabangun, byak, bagi, bangun; [kaya-kaya]: ragan-ragan, tidharsa, sahangkên,

sakadi; [kaya êpring]: dumêling;

--- 319 ---

[kaya tanggal]: tumanggal; [kaya wong tuwa]: yaya; [kaya mangkono]: minangkana;

[kayangapa]: mapa

kayu: kupwaka, kajêng K., kayu N., kuya, ka(of ku)ywa, dayaka, tahên, sapan, ngunut,

wêrci, wra(of wrê)ksa, war(of wêr)gu, wudi, widasari, walikatupa, walulin, puhun (Pohoon

Ml.), bodaya; [kêkayu]: dukala; [kayon of kêkayon]: kêkaywan, kakayyan, kawrêksan,

kuyang, dasandriya, tahên, taruwara, tarywan; [kayu swarga]: sandilata; [kayu lèsêm]:

panungsung guywa; [kayu wringin]: gurda; [kayu palasa]: kayu palasa; [kayu lêgi]: kayu

manis; [kayu gandri]: kayu gandri; [kayu garu]: kayu garu; [kayu gêrandim]: kayu gêrandim

kiyi: kya

--- 320 ---

kiyu: gênjor

kiye: kya

kayuh: [ngayuh]: ngahin

kyai: [= kiyai]: rakryan, wardah, wrêdah

kiyai: W.H., kaki

kayut: [pangayut]: pangawit

kiyat: pratital, makas, mangkas

kayas: (araning upas)

kiyamat: sang Arakal, punghaskala

kayumas: harjasa

kayang: kayang

kum: wanga; [ngêkum]: umangêm, angêm, nanyub, masanyum, mangah, manyum, ngêm;

[kum-kuma]: (araning gônda), kêluku, kuma; [kuma-kuma]: (araning kayu); [kinum ing]:

minging; [pangêkum]: pangangêm

kama: roh

kêmu: cala, takas, têkas, têkês; [ngêmu]: marmat, gar(of gêr)ba, ngrawat, ngêmu,

ngêmbêng;

--- 321 ---

[ngêmu madu]: madu kucing; [pakêmon]: patêkêsan; [pakêmonan]: patêkêsan; [akêmu]:

matêkês; [kumêmu]: cumacala

kêmah: [ngêmah]: anggilut

kumandhang: kumara, kêmarang, guntang

kumur: [ajur kumur-kumur]: nyunyur

kêmarogan: kamagan

kamarung: (rining pala kapêndhêm)

kumêd: cukêng, kakar, sraswa

kêmis: rêspati, wrahaspati

kêmul: ulês, rurub, kêmul, salimut, sangub, singêb, limput, mulês, bukut, ngêbêk; [ngêmuli]:

manyaput; [pakêmulan]: pasupatan; [akêmul]: mirong, makêmul, masasput, masaput,

masingêb, masingub, ngrimong; [akêkêmul]: kêmul

kamilu?: milu

--- 322 ---

kumala: [of komala]: èrmala, sosotya

kêmlandhingan: salatara

kêmlaka: kamalaka

kumlasa: watu ...: ridang

kumlasa: (atos), ridang akas

kumpra: [of kompra]: bedhak

kêmprang: srang, sêngkrang; [kêmprang-kêmprèng]: srangsring; [kumêmprang]:

sumêngkrang

kêmpit: [ngêmpit]: mangindhit

kêmput: rimput, kub, sumput, limut, limput; [ngêmput]: nglimput; [pangêmput]: panglimput;

[kakêmput]: kalimput; [kakêmputan]: kalimputan

kêmpot: kêmpong

kêmpus: U(of u)syasa, osyasa; [ngêmpus]: Uswasa; [pangêmpus]: Uswasa, osyasa

kimpès: kêping

kêmpul: tundhung

kimpul: limbe

kumpul: impun, dirês, tupul, tumpul, parpat, parêpat, pupul,

--- 323 ---

gunggung; [kumpulan]: rubung, pupulan; [ngumpul]: nimpuna, marpat, marêpat, matunggal,

mupul; [ngumpulake]: nimpuni, maimpun, marêpatkên, mupul, ngimpun; [pangumpul]:

patunggal, pangimpun; [pakumpulan]: ruruku, samohan, saba, sawêgung, wêgung,

parêpatan, pêkên, patunggalan, pasamoan, pasaban, marpatan; [akumpul]: ngapupul

kempol: sèntèl, wêntis

kimplah: (banyu), kilah

kampung: tampuwang

kêmpong: lêmpong

kumudhi: pandhega, bodhi

kamajaya: bathara ...

kamumu: (araning wowohan)

kamamang: kumamang

kêmba: cambing, kusika, santun, mangenaki

--- 324 ---

kumbi: kidyat; [akumbi]: makidyat

kumbah: wa(of wê) lantên, gurah; [ngumbah]: anggurah, masêh, masuh, masêhi, masuhi,

mawasêh; [pangumbah]: pamasêh; [pakumbahan]: pawasêhan

kêmbên: sêlah, sayut

kêmbar: aro, rakit, kucumbi, wiwi, pata, dhampit, jajar, jajara, mintuna, bandhung;

[ngêmbari]: ando, marwani, matah, ngucumbi; [kêmbaran]: kucumbi, bandhu; [kêkêmbaran]:

papatêhan; [akêkêmbaran]: mapapatêhan; [sakêmbaran]: sasama

kambil: cambil, kapa

kêmbul: rêbut; [kêmbulan]: layangan; [ngêmbuli]: ngumalandangi, nang(of nêng)gulang,

rumêbut

kambang: rambang,

--- 325 ---

timbul, tambang, lembak; [ngambang]: nimbul, patambang, ngrambang, ngarambang;

[pangambang]: patambang; [kumambang]: kambang

kêmbang: raras, kanang, kusuma, kambang of kêmbang, têmbung, santun, sari, skar (=

sêkar K.Spr.), sêkara, sumarsana, wala, wilaja, wunga, padma, puspa, puspita,

[kêmbangan]: suman; [kêmbang sasawur]: irim-irim; [ing kêmbang]: nikanang; [kêmbangan]:

kasumba; [kêkêmbang]: sari; [kêkêmbangan]: kusuma, pênêd; [pangêmbang]: panêkar;

[akêmbang]: asêkar, kêmbang, sumêkar, sumêkara; [kumêmbang]: sumari; [kêmbang

tumeja]: puspateja; [kêmbang sumorot]: padmanaba; [kêmbang mêkar]: nilaja;

--- 326 ---

[kêmbanging awak]: padmaraga; [kêmbang aprang]: patrayuda; [kêmbang kapintêran]:

puspaguna; [kêmbang panguripan]: wijayakusuma; [kêmbang mas]: maskar. Araning

kêmbang: [injên-injênan]: jêjêpan; [arèn]: dangu; [rêjasa]: saritim; [kanigara]: wwanagara;

[kuncup]: wotsari; [kalurak]: sorak; [kêmbang panyêmbah]: pusanjali;[5] [kêmbang mawa

patrêm]: suji; [tunjung ing gunung]: padmahendra zie trate; [tunjung sumorot]: padmanata zie

trate; [têlêng]: wwangatali, wwangatalindhang, wungatali, wungatalindhang; [sinting]: sênting

of sasênting; [sruni]: saruni of sa-rwani; [soka]: sukôndha; [sungsun]: tarasari; [sunggingan]:

suji; [wora-wari]: sakirna; [widasari]: wanuliman; [walikadhêp]: wali; [wijayakusuma]:

wijayakusuma; [prikancu (= trikancu Spr.)]: trikancu; [pisungsung]: walapuspa; [dhadhap]:

celung; [mênur]: mênur; [môndhalika]: môndhalika;

--- 327 ---

[gadhung]: gadhung; [gambir]: wiraga; [bajra]: bajra; [udan kêmbang]: puspawarsa;

[ambuning kêmbang]: gôndakusuma; [dewaning kêmbang]: hyang alangêh, hyanging

kusuma, hyang-hyanging kusuma; [ngudanake kêmbang]: puspawarsa; [nganggo kêmbang]:

masêkar

kêmbêng: kêmpêh, kumêmbêng; [ngêmbêng]: ngêmu; [kumêmbêng]: kapiluh, kumêmpêh,

wujil

kombang: (araning tawon gêdhe), sadpada, satpada, lyali, pohali, madukara, madubrata,

malimuka, madhubrata, bra(of brê)mara, bamara; [kombang mibêr]: payayuni; [kombang

ngêlèng]: brêmara wilasita; [ramening kombang]: sadpadawu; [kaya kombang]: ambramara,

ambamara; [lènging kombang]: wilasita

kêmôngga: umêng, umênggêng, kyaksa, kamamangga, warmata, gumênggêng

keguh: kawênang,

--- 328 ---

kalaka, kegwah, dhêdhêt; [keguhan]: kadhêdhêtan

kagèt: asarwa, agra, agyat, kêr(of krê)dyat, kurdyat, kupurên, kapita, kagyat, kagum,

rawagan, dhèr, makrak, garjita, garyang, gita, glana, gyat, gumyur; [ngagèt-ngagèti]:

anggyat, ngagyati; [ngagètake]: agyat of gyat; [gèt-gètên]: wuragyatên; [kagèting ati]: sar;

[kagèting jurit]: kadgada

kugut?: kulu

kogêl: kesa, ngah

kêbo: andanu, andanu of andhanu, andanu kalamurti, de zoon v. jantaka, arbwita, esa,

danuka, srawana, sityaka,

--- 329 ---

sayana, maisa of maesa K., mundhing, miswa, mawwa, moga, gopaka, gomi, banjaran,

badhagas; [kêbogiro]: maesabayangan

kabèh: ahyana, anan, niskara, nista, karir, kasya, kapwa, kapwala, kabwa, kabwah,

kabwang, kabya, sahana, sahadaya, saniskara, sanista, sakariri, sakalir, sawêgung, sama,

samu, samah, samuha, samoha, samuhana, samohana, samanta, samadaya, samwa,

samuwa,

--- 330 ---

sagotra, sa(of sê)gala, sigya, sagung, sangguta, wirya, lwir, pra, prakirna, pramu(of

paramu)dita, pramu(of paramu)sesa, mohana, mandhala, masanggya, muwah, gung,

bowana; [kabehan]: samuhan; [ngabèhi]: nyamuha, nyamoha; [sakabèhe]: niskara, kara, si,

sahanya, sarwa, sakirna, siwèni, sawêgung, salwir, sama, sagala, sagung, sabwana,

prênggi, marama; [kabèh banyu]: sêgara

kêbên: jêmêh

kêbon: têgalkuru; [kêbonan]: kirna

kabar: pangabar; [pangabaran]: pangaribawa, mracôndha

--- 331 ---

kêbur: [kêkêburan]: kolahalan; [pakêburan]: paliyangan

kubur: setra; [pakuburan]: pasetran, pamarasan

kobêr: èpên, opên

kêbak: anjrah, ibêk, cor, rob, kêbêk, saksa, supênuh, sumaksa, wrêsêg, wêki, wimbuh, wêg,

lumah, pênuh (= penoeh Ml.), mênuh, giha; [kêbakan]: hibêkan; [ngêbaki]: sumaksa,

sumusung, sumungsung, mêlaba, ngibêki; [luwih kêbak]: supênuh

kêbêk: rob, tara, sêk, sik, sumwuk, warêg, jibêg, manêngkêr, thah, ngadrak;

--- 332 ---

[ngêbêki]: kwaki, mênuhi, muntwani, mangêbêg

kêbuk: tatab

kubuk: satambana, sagya

kobok: [pangobok]: pangodha; [kêkobok]: kibit, ngudhodha

kêbat: ampak, rikat, ganas, gêlis; [kêkêbatan]: gurawalan

kêbèt: kêping, têping

kêbês: kumun, thithi; [akêbês]: malumut

kêbul: kêrab, karaba, da(of dê)lwang, daluwang; [kumêbut]: kumrab, kumêrab, kumutug,

marhyak, bubul, ngraba

kêbluk: [akêbluk]: malimêr

keblat: tuwang, têpung, têmu

kabayan: W. A., lantaran

kêthi: kothi; [sakêthi]: kongya, sakothi, sakotya;

--- 333 ---

[sapuluh kêthi]: yuta of sayuta; [akêthèn]: makêthi-kêthi, makêtya-kêtya

kêthu: kaos murda, kanya, da(of dê)lancang, da(of dê)lwang, daluwang, têkês, wisma,

wismaka, bukasri

kutha: ku(of ko)ta, taji, tajya, tunggi; [makutha]: mataji

kêthuh: bêthuh; [akêthuha]: maloba

kuthah: kurang, kurah, kimi, wêlantah, pu(of po)lang, mapulang

kêthaha: [ngêthahasêksa]: ngênthahasa; [akêthuha]: maloba

kêthèk: anjana, anjani, ri(of re)wonda, kênès, kênyung, kêra, kapi, kapila, kothi, kuthila,

kuthilapas, kongya, sura;

--- 334 ---

[wanara verk. v.]: wananara, wru, wre, wreya, pragosa, plawaga, palwaga, palgoca, palgosa,

ju(of jo)ris, munyuk, monyèt, gocara, bruk, bêdhès; [ratuning kêthèk]: kapindra; [kêthèk

ingon]: kuthilapas; [kêthèk lanang]: kênès; [kêthèk wadon]: kênès; [kêthèk prajurit]: kapiwara

zie lutung

kêthok: [ngêthoki]: manêngkêr

kithik: (jênênging walang)

kethak: Utgata

kothak: karas

kothèk: thoprak

kêthap: [kêthap-kêthap]: ulap-ulap, lamat-lamat

kêthêpêl: kêpêl, dhimpêl, thêpêl

kèthèng: [sakèthèng]: sayatra K. D., sadhuwit K. N.

kothong: kosyang, dimu

kang: a,

--- 335 ---

ing, ri, kang, tikanang, tekanang, tikang, tiking, tekang, tang, sa, sonnya, punang, ma

kung: [anêkung, manêkung]: Ahom

kangên: onêng, cita, rindhu, tyang, wulangun, monêng; [ngangêni]: mangunêngi

kungkum: kulum; [akungkum]: ngulum

kêngkêng: akas; [pakêngkêng]: bangkrung

kungkung: ngungkung; [ngungkung]: ngrarangin, ngurung, ngrangtêg

kongkang: wêca-wêca

kongsi: lumud

kangjêng: bagendha

kangjêng: W. A. ingkang suku

kanggêg: sacêh, mangu, mangên, ngalênggêr; [kanggêg- kanggêg]: hêh-hêh, rangu-rangu;

[nganggêg]: ngalênggêr

--- 336 ---

du: = a(of hê)du; [adu manis]: sugaha; [padu]: data; [padon]: padyan, jah; [madu]: andata;

[madoni]: jêmalani

doh: [adoh]: A(of a)hut, antara, ado, kibit, doh, doha, dura, têwah, têbah, têbih K., simpar,

lalu, lêpas, langut, mandrawa, mèr, madoh; [ngadoh of ngêdoh]: andoh, andura, angdoh,

nêbih K., dohi, dumoh, dumoha, dumura, tumêwah, lumangut, manêbah, madoha, ngadoh of

ngêdoh; [kaêdohna]: dinuha; [kadohan]: kadêhan, kasimparan,

--- 337 ---

mandrawa; [katon saka kadohan]: kêthap-kêthap

dohun: [dodohun of dêdrohun Spr.]: cawêla, cawêli

dauru: ara-uru, truwu, turuwa

dahwèn: andulya (= daluya), dulya; [adahwèn]: masênge

daulat: [daulat ala]: durlaba

dèn: dumèn; [radèn]: bapa

dana: dhanya; [dêdana ing dalan]: santanu

dina: ari, mahera; [andina]: arina, ri; [dina cacad]: inari; [dina pêpitu]: ri sapta, sandharawara;

[sabên dina]: dumina; [sadina sawêngi]: ngwe zie wêngi

dene: do, dening, deta, dume, tahun, têkap, sumarma, lila, pwan; [ewadene]: ]: dyamidyeda;

[apadene]: karuhun,

--- 338 ---

karun, tanapi, sumawana, pituwin; [suprandene]: dami, dumèh, dumea

dening: amarga, de, dèn, dènira, dening, têkap, têkapning, têkapi, têkaping, lagi, pwana,

dhe, yan, ywan

dandan: dangdan, tata, sarabda, sawega, sa(of si)yaga, manggêwah; [dandanan]: abahan,

brana; [andandani]: madandana; [adandan]: madangdan

dinding: [andinding]: madingding

dunya: dhana

dunung: don, tuntun, taruh, tuduh, lahêng, lu(of lo)kika, lèkika; [dunungan]: tuduhan;

--- 339 ---

[andunung]: oja, tumuntun; [andunungake]: manaruh; [dumunung]: hanala, anèng, hing,

sumalah, wana, lumahêng, lumu(of lumo(kika, gumwan, ngungsir; [tanpa dunung]: gamana

dara: (manuk), cucur, pêpêti, jiptar

dora: jihma; [doracara]: ducakara; [laku dora]: dur niminta

durèn: ambêtan, duryan; [durèn alas]: wawar

duraka: kuhaka, kuyaha, dru(of dro)haka, durhwaka, du(of do)raka, durbala, wisaya, pahaka,

mawwat

drêdah: cêlor, kudon

drodos: [androdos]: nus

durat: [pandurat]: dlangaksya; [sapandurat]: yalap

dêrês: kras of kêras, sasêrsa, wrês, madrês;

--- 340 ---

[andêrêsi]: ngêrasi; [adêrês]: madrasa, madrêstha

dèrès: siyu, piyuh; [deresan]: nyur of hênyur, tênyur, siu, gêtah; [andèrès]: tumênyur, sumiu,

sumiyu, miyuh; [andèrèsi]: halwangi

drèwès: imik; [andrèwès]: marawaya, marawayan, marêbês

darpaka: (araning gêgaman ing jaman kuna)

dariji: amlika, kasman, darijya, suwedha, jari, jariji, jêruju, jarijya, jarya, nyari; [urun dariji]:

mêsbok

dariji panuduh: tuding, panêdah, jaratgawa

dariji panunggul: ulujari, dyaka, panika, panalika

dariji jênthik: ênthik- ênthikan, kalingkingan,

--- 341 ---

mudhajari

dariji jêmpol: êmpol-êmpolan, tuhita, pandhajari

dariji manis: namika, swedhakara, jarimadu

daruju: acana, druju of daruju

durjana: kujana, durlaksana; [kadurjanan]: kanicalar

driya: [pôncadriya]: lumèndriya

durma: Temb. tj. Têgêse: macan

durga: bathari ...: daruni

darbe: dar(of dêr)wya, pana, panya, punya of punnya; [dêdarbe]: punya-punya; [andarbe]:

andar(of andêr)wya; [andarbèni]: mandar(of mandêr)wa; [adarbe]: mandar(of mandêr)wya;

[darbe weka]: mawêkaja; [rajadarbe]: panyuwan

darubêksi: (araning wisa)

darebas: (araning gêgaman ing jaman kuna)

darubosi: (araning wisa)

darbala: [andarbala]: mandarwala

darung: [andarung]: darusa, dumarusa, dumuk, nginthar

--- 342 ---

dêrêng: [kadêrêng]: kadarpa, kadar(of kadêr)pan, dinarpa, dar(of dêr)pa, dêrpya, durajaya,

sudar(of sudêr)pa, lampu, masru, baritu; [kapidêrêng]: madarpa

durung: Abwita, turung, tapwan, jugil; [durung paja]: tanghèh, tangèh, tangeha

drêngki: androi

dak: [ngêdak-êdakake]: pèpèdhês

dokok: kêna, don, salah; [andokok]: nalah; [andokokake]: manunungkên, manggwahakên;

[pandokok]: pandon; [pandokokan]: pandonan; [padokokan]: padonan

daksa: W. A., sujana wong; [wicaksana]: kabubuhan anggarap prakara

dêksa: [pidêksa]: parusa, rêspati

dêksura: mathingkrik,

--- 343 ---

garwakara

dêkêp: dêmak

dêkung: dêngkuh, waga; [dumêkung]: dumêngkêh, nyingkon

dadi: ande, urub of umurub, uwus, angne, angdhe, nidya, nulus, naya, darda, drêsya, drada,

drêsya, dadra, dados K., dadya, tikah, têmah, saksip, sida, sangsip, sasya, siyos K.,

sangsiptan, lila, lamis, pinaka, pinangka, paka, maka, pak, pi, paka, dhati, minaka,

minangka, madadya, gupana,

--- 344 ---

buta; [dadèn]: têmahan; [dadine]: saksipta, sangsipta; [andadi]: arjana, rêdên, rabda, war(of

wêr)di, war(of wêr)dhi, madangdana, mawêrdi, mawêrdhi, byêt(= ambiyêt), ngadandana,

ngrêbda, byêt (= ambiyêt), ngadandana, ngrêbda; [andadèkake]: ande, mangarjakên;

[kadadeyan]: kadadin, kadadyan, têmahan, pra(of para)matat, prama(of parama)tatya,

minaka, minangka, mandadya of madadya

dadu: pahul

dudu: nora, dudwi, dudya, wênèh, pina, prabeda, dhudhu, beda; [kadudon]: kadudyan,

masangkya

dadah: ginda; [andadah]: angginda, dadah

dadar: uji; [andadar]: ngrabasa

--- 345 ---

dêdêr: kantar, gandar; [dêdêr-dêdêran]: kakantaran; [andêdêr]: madêdêng

dadak: karêng; [dadakan]: karêngan; [andadak]: dumadak, makarêng, ngadadakan;

[kadadak]: kakarêng; [dumadakan]: kumarêngan

duduk: (araning gêgaman ing jaman kuna); [anduduk]: tumênggêl

dudukwuluh: Temb. t. Têgêse: suling

dudut: ulul, daut, [dudutan]: ululan, [andudut]: dudut, dumuk, dumuduk, dhêdhêt, manudyat,

mênut, mure

dodot: ayam, ayama, wastra

dêdêl: dêdêlya; [pandêdêl]: pamedan

dadali: (araning gêgaman ing jaman kuna)

datan: nira

dus: [= a(of ê)dus]: dyus, sibu, mangcuh E. T.; [dus-dusan]: uyang-guyang;[1] [pangêdus]:

padus; [padusan]: dyusan,

1. guyang-guyang.

--- 346 ---

wasyan

dasa: [= sadasa]: daca

desa: desa, talun, padesya, bandar; [padesan]: talunan, wagraha, prênah, pradesa,

padesan; [padêdesan]: banwa; [môncadesa]: mar(of mra)desa

dosa: dru(of dro)haka, durhwaka, durwyaka, dusa, lara, ngupa; [dêdosan]: durwyakan, laran

of lalaran

dasanama: (araning layang)

dawa: antar, dirga, dirgya, dawa, dawan, wèr, landhung, lancut, lur, laju, layu, layung,

panjang, mure, nonjor; [andadawa]: dadaka; [andawakake]: manlar, manjangi;

--- 347 ---

[pandawa]: wala, pilandhung

duwe: dar(of dêr)sana, dar(dêr of drê)wa, darwaka, darwwa, dar(dêr of drê)wya, dirwya,

darbe, dêrbaka, dar(dêr of drê)bya; [duduwe]: dadarwya, wir; [anduwèni]: dar(dêr of drê)wa,

darwwa, dajak, madar(madêr of madrê)wya; [adêduwe]: mapunpun

dewa: endra, ari, arsigana, asura, apsara, hyang, hyang-hyang, hamara, hong, hôngsa,

narpa, niskala, rêksi, rêsigana, rajasa, kadarpa, dewa of dewata, (dewaning lanang),

dewasa, dewanggana (dewa ijèn, dewa ing langit of dewa têlukan),

--- 348 ---

dumara, tanu, taya, sura, surasida, surasidwa, surasidya, surawara, surapsara, sarya,

suranggana, suksma, suksmanasa, suksmatatya (turuning dewa), sida, sidarsi, sidya,

sidyasidana, sidyagana, sadyagaka, siwa, suman, sangasura, warapara, widhadara,

widhasadya, pandya, pasupati, jawata, muksapada, brama, bathara; [a kadewatan

(kaanan)]: kasuran, sewalaya, siwapada, siwamandhala, sidha, warawidi, warawidi bathara,

widi, widadara,

--- 349 ---

wididustha, widitustha, widiwasa, wididustha, widhitustha, widiwasa, widhiwustha, pandya,

prit-anjala (araning dewa), patêr, jayantara (araning dewa), jayantaka (araning dewa), yati,

ywang, ywangywang, yyang, yyangyyang, maharsi (panggêdhening dewa), mahasura,

mara, gana, gandarwa, gandarwasura, brahmarsi, baruna (araning dewa sêgara), bathara,

ngasura, ngapsara; [b kadewatan (pidalêman)]: endraloka, endrapasa, endrabuwana,

amarapada, amarabuwana, narahyang, nirapada, kahyangan,

--- 350 ---

surendra, surendrabuwana, suraloka, suralasaba, suralaya, surapada, surapadha, swarga of

nawarga en sawêrga, sêmaralaya, smarabuwana, warawidi (dewa gêdhe), lingapada,

ngariloka

dèwi: apsari, ibu; [kanyak]: (dewa wadon), dyah; dèwi: (araning wadon); dewati, (dewa

wadon), surawadu, surapsari, sêmaralaksmi, warati, waranggana, weranggana, widhadarya,

watari, putri, yuwati, bathari

dowa: = donga; [andodowa]: mudyarcana

dewata: (manuk), ajiwa-jiwa, cakrawaka, (kayangane: bomantara)

diwasa: cênge

dawêg: duga, sêdhêng; [dawêgan]: sêdhêngan; [dawêg-dawêg]: duga-duga [dug...]

--- 351 ---

[...a-duga]

duwung: [kêduwung]: kahuwan, kaduhwang; [kêduwung]: katêhang, kamanungsan

dol: [= a(of ê)dol]: dol, dumol, swade, nyakul; [padodolan]: pajuwalan

dulu: [andulu]: midhêp, myat of miyat, myati of miyati; [pandulu]: utamaryas; [sapandulon]:

asmaratura

dalah: dyak, têkèng; [dêlahan]: haribuwana, muksapada

dalan: ênu of nu, hawan, haban, dalaran, dalanggung verk. v. dalan agung = dalan gêdhe,

sopana, lirang, lurung N., lêbuh, dha, marga, margi K., gilaya, bab; [dêdalan]: samadana;

[dêdalanan]: pahaban; [andalani]: mahawan, mahawana, ngênu;

--- 352 ---

[andalanake]: mahawan; [kadalanan]: kahawan; [padalanan]: pawan; [ing dalan]: ngênu;

[dalan samun]: supada; [dalan samar]: anamarawan; [dalan padhang]: margana,

margawutma; [dalan gêdhe]: sadarpa, sawana

dolan: aut, amêng-amêng K. I., papara K.I.; [dolanan]: analana, sewana; [dêdolanan]: mêng-

amêngan; [dolan-dolan]: macangkrama, mêngên-mêngên, gocara

dalir: parir; [andalir]: marir, malir, galir

dulur: jurung; [anduluri]: anjurung, rukuh, dyasta; [kaduluran]: sèri, siringan; [adulur]: halyus,

halyusa; [aduluran of adêduluran]: aduluran, gênturan; [paduluran]: pasiringan, papatêhan;

[sadulur]: kadang, saudara; [sadulur lanang]: priya mitra; [sadulur lanang tuwa]: kakang;

--- 353 ---

[sadulur bênêr]: sudarawidi, sudarawèdi; [saduluran]: sasanak, mitra

dalurêk: [andalurêk]: malêrêk

dalurung: dudur, daluya; [kadalurung]: kadurus

dalêdêg: [andalêdêg]: sumalêt, mutlak, malêbêk

daludag: [andaludag]: mêlutar

dilat: [andilat]: nilat, malidhah

dulit: (arane wong adol ênjêt)

dalasan: dêlên

dalèwèr: [daleweran]: marawayan; [andalèwèr]: mangabêl; [andalèwèri]: maruruhi

daluwang: karas, drawang, dalancang K., da(of dê)lwang, bèbèr

dalajat: ilat, kaladuta, pangadesa; [dalajat ala]: taluwanwa

daleya: [andaleya]: wiya, weya

dalêm: pasuk

dilêm: dilêm

dalima: dalima, wipanca

dalamak:

--- 354 ---

[dalamakan]: talapakan, talapada, talajung, pacak, pada, padaka, pangkaja, buwahpada

dêlêng: ayan, ingêt, nawang, miyat, miati, manon, manonton, manatmata, maksi, mèksi,

madêlwa, madulya, madêlêng, matau, mataun, ngaksya, [dêdêlêng]: maingêt-ingêt;

[andêlêng]: andulu, anwan, awas Kw., nonton, nitya, natmata, numata, tumon, lumiyat,

padêlêng, maingêt, muryani, matahyan, mawas, mawulat, maliat,

--- 355 ---

mulat, mulati, molata, malyat of maliyat, myat, mangikêt-ikêt, mongangi, mangungang,

mangungangi, ngahin, ngani, ngèksa, ngaksih, ngaksya; [andêlêngi = nonton N, ningali K]:

ngumong, ngungang; [andêlêngake]: mangungangkên; [dinêlêng]: sawang; [pandêlêng]:

aksa, ulat, netra, netya, naya, lumiyat, panon, panatmata, panatmatan, panawang,

padêlwan, pamadom, pamata, pamatan, pamiyat, panguninga, pangaksi, pangaksya,

pangungang, yèr, yu(of yo)jana; [pandêlêngan]: carmin,

--- 356 ---

panonan, padêlwan, padulyan, pangungangan; [sapandêlêng]: sateja, sayu(of sayo)jana

dalanggung: zie dalan

dupa: anguswa, tela, panapa; [padupan]: patelan, pasêpan

dupi: Aharêp

dupèh: dumèh

daya: [sadaya-daya]: carika, lot

diyan: [= damar]: dilah K., dipa, dyut, dyuta, damar, suluh, lampu Ml., pandam, panjut,

panjuta, palayu, juda; [diyanan]: hanamar, dadamaran; [andiyan = andamar]: (kaya diyan of

o damar); [andiyani]: manuluh, manjuta; [kaya diyan of o]: damar, mandam, manjuta;

[padiyanan]: padamaran

doyan: nêptu, sêta of sêpta, swapta;

--- 357 ---

[doyan turu]: waksupênuh; [doyan mangan]: budhug

dum: [duman]: bagi; [andum]: dumdum = dundum Spr., mranata, marama, madum, bahagi,

bagi, bagi-bagi; [andum-andum]: dumdum; [pandum]: dum, par, bagi; [panduman]: bagya,

bagyan; [mandum]: minta, mapar; [dinuman]: tinêmpahan

dom: jarum; [pandoman]: jaruman; [wong gawe êdom]: hambibis

damu: dêmon, tiyup, tuyup; [andamu]: tumulup, manyup of maniyup; [andamoni]:

mahuswasa; [damonan]: tulupan

dumèh: dawi, dupi, dyapi, dumi, pahi

damar: zie diyan

dêmêk: [andêmêk]: marang wangse

dêmok: cêmêk; [andêmok]: andêmêk;

--- 358 ---

[andêmoki]: amêki

dumuk: [kadumukan]: ingêmukan

dêmang: W. A., bubudhêl

dêg: [= adêg]: ada, daha, tiang, tiyang, lingga, dhiri, jêjêr; [adêgan]: linggan; [adêg-adêg]:

ada-ada; [ngadêg]: atiang, niyang, kapwa, dumaha, tiang, tumêhang, tumiyang, mandaha,

mandhiri, mandhirya, makanjar, madêg, matyang of matiyang, malingga, madhiri, ngadêg;

[ngadêg-adêg]: ngada-ada; [ngadêgake]: nihyangkên, nihangkên, niyangkên, numiyangkên,

tumiyangkên, maniyang, matiyang; [kaadêgake]: kalingga; [pangadêg]: panihang, paniyang,

pandaha; [pangadêgan]: paniyangan,

--- 359 ---

patiyangan, palinggan, panglinggan; [idêg]: mantên

duga: Anu, ringa, ringring; [duduga]: kira-kira, gana; [duga-duga]: ringa-ringa, duga-duga,

saranala, wêca-wêca, prahpa; [anduga]: narka, nalih, nipa, nêngguh, maringa; [kaduga]:

kakra; [panduga]: paringa, pangira; [duga prayoga]: subasita

dagan: dagan

digdaya: [kadigdayan]: kakyan

digsura: garwita

dagang: nyaga of niyaga, tampuawang (lumrahe: dhampuawang); [dagangan]: nyaga of

niyaga, kanyagan

daging: srabda, wirangga, palmaka

dugang: [andugang]: madugang

dubur: kalêntit, silit

dubilah: Odhik

dêbog: gêbog

donga: ungkara,

--- 360 ---

santi, pudyastungkara; [andêdonga]: pupuji, mudyastungkara; [pandonga]: puja, puji,

mantrastungkara

dingkik: [andingkik]: madingding

dèngkèk: kayang; [dêdèngkèk]: kakayang

dungkap: tanjak, paja; [andungkap]: nanjak, tambis, mehana, manungkap, mrêpak, mrêpêk;

[andungkapi]: mèhi

dêngongok: cangungong

ta: ka, ta, tah

toh: = êtoh; [toh (têmbung)]: toh, toha, taruh, dhadhap; [totohan]: taruhan, tataruhan, judi;

[notohi]: manaruhi; [ngêtohi]: tumoh, tumoha; [toh (awak)]: tanuraga, tanggra, sêpahan,

praba, pamu, pamon

taha: wikara;

--- 361 ---

[taha-taha]: naha, sigan-sigun, singgan-singgun; [mitaha]: kèh

tai: purisa, puriswa, purisya; [tainên]: kapurisan; [panai]: panglawan; [kayu tai N. kajêng tinja

K.]: jatya

tau: enjuh, abyas, abiyasa, nate, kêrtayasa, titir, wruh = wêruh, wyasa, mawêrêng, mayasa,

mabyasa, byasa, biyasa

tuhu: pari, pare, pituhun, pisêca, jati, manuhu; [tuhon]: tuhun; [nuhoni]: anjatèni, nuhyani;

[nuhokake]: tumuhwakên, mastyakên; [katuhone]: sumbalinga, gatèn; [pituhu]: hagat, tut,

wèstu, pêkêh,

--- 362 ---

pituhun, pituhya; [pituhonan]: hidhêpan; [mituhu]: huhun, anut, humidhêp, nutakên, tuto,

mahwastu, mintuhun, mintuhya, mituhu, mituhên, mituhwa, mituhya, mèstu, mwas, midhêp,

mangabisatya, ngidhêp; [tuhu pakolèh]: titipala; [pamituhu]: nisthawa; [pinituhu]: pituhu;

[satuhu-tuhune]: matuhya-tuhya; [gugon tuhon]: gêgwantuhuwan; [ngatuwon]: wohan; [tuu

(manuk)]: watanti

tahan: kakêl, kêlan, tahan, tahên, takêl, têgêl, têgêg, tênggên, matêgêg, ngaha; [nahanake]:

têtêl-têtêl, [têtêl-t...]

--- 363 ---

[...êtêl,] manêguh

taun: tahun, tuhun, tutuwa, war(wêr of wrê)sa, mumanantan

tan: [verk. v. datan]: nis, têkwan, tingal; [tan ana]: hilan, tantama; [tan andêlêng]: ton; [tan

ucapên]: hata, tanuhita; [tan arêp]: tan mênggêh; [tan asih]: nisturu; [tan asuwe]: muga,

muga-muga, mangkana; [tan awas]: talya; [tan rinêksa]: linumbar; [tan kandhêg]: tan tahên;

[tan krasa]: tan marêngên; [tan kêkurangan]: saroja; [tan katon]: tan mawan; [tan

kawoworan]: tulèn; [tan suwala]: satmaka, sampurna; [tan wênang]: pasita; [tan

winangênan]: trêsna, tisna; [tan wruh]: masidhêm; [tan wruhing yêkti]: tan wrin gati; [tan

pae]: tan sèngêh; [tan patut]: tar ngarti; [tan pêgat]: lot; [tan manoni]: tanpamyati; [tan

makarani?]: tanpamyati; [tan mangguh]: tan manggêh; [tan gingsir]: wira lêgawa, patiyatah;

[tanbuh ujare]: sulesak;

--- 364 ---

[tan bêndu]: manasika; [tan ngaton]: siluman

ton: [tonton]: liyat, lingling, panatmata, panatmatan; [tonton tanduk]: sawang-sawung;

[tontonan]: dulyan, tonan, tonton, tongton, tingalan, sirna, wuryan, was, wiwungan,

wangwang, manon; [tontonên]: tontonên, madêlwan, gandrung; [tonton-tinonton]:

nambang(of nêmbang) aksi; [nonton N. ningali K.]: anon, anitya, inajêng, unanging, oksawa,

asoca, umihat, umaksi, umaksya, umulat, umulati, umidhêp, umyat of umiyat, nahu, non,

--- 365 ---

noni, nuning, natpada, nawang, numiyat, kanon, dêlêng, dumulu, dumulya, dumêlêng, ton,

tumon, tumonton, tumiling, tuminghal, tinghal, tinghali, tingal, wulat, lihat, lumihat, lumiring,

moning, maningali, mawas, mulat, mulati, gumêlok, ngulap of ngulap-ulap; [nênonton]:

nanadi, tumonton; [katonton]: katara-tara, katangton, dirrya, dirya, diryan, tumon, walat,

--- 366 ---

lihat, maya-maya; [tinon]: ginantrah; [tinonton]: tolihên, winulatan, lihat; [panonton]: dêlêng,

wulat, lihat, panon, panonan, pamurya; [panontonan]: pangungangan; [panonton awak

sakojur]: sawang- sawung; [kamitontonên]: kaingêt-ingêtan, kamidêlwan, yangkangên;

[katon]: awas, adhêp, nilakang, kahidhêp, kanon, kantoran, kadriyan, katon, katona,

katonan, katara, katyan, kataman, katongton, kasatmata, kawaca, kawuryan, kawismaya,

kalihat, kaliyat, kapwa,

--- 367 ---

kamihatya, kanginan, kongak, kongis, kongang, dirya, driyan, ton, tona, tonton, tatra, tinghal,

tanggal, samata, wurrya, wurya, wuryan, wuryya, wuryyan, was, waspada, panawang,

pakatonan, maya, malêngis; [katon-katon]: wulat -wulat; [ngaton]: nida, murrya, mu-rya, mur-

ya, muryan, muryana, mawurywa, mongang, ngidhêp, ngejawantah; [ngatoni]: wênangi,

manoni; [ngatonake]: rêngwakên, mintonkên, manjrahkên,

--- 368 ---

mawuryan, ngisis; [tumon]: wulat; [tumonton]: tumingêt; [panon]: nyamur; [manon]: kumara;

[tingal êning]: praman of pramona; [paningal]: yèr, basir

tani: wiswa; [ulah tani, tatanèn]: amongtani; [wong tani]: mahatanyaka, mahatarêm

tuna: ina, ine, unatika, alpa, nirlaba, rugi, ruge; [katunan]: kurangan, kalpa; [pitunan]: paku(of

piku)rihên; [tunadungkap]: hina

tanah: tana, talatah, sabatala

tênah?: [tumênah]: lumarap

tênun: kurayang, suji; [nênun]: sumuji, malantih, ngurayang

tênaga: swalita, lewa

tancêp: tanêm, trêpa,

--- 369 ---

trêpi; [tancêpan]: nawan; [nancêp]: nanêm, manamak; [nancêpi]: nurusi; [nancêpake]:

nanêmakên; [katancêpan]: kataman; [tumancêp]: tumanêm

tandur: tanêm, tandur, tarêm, têsada; [tanduran]: tanêman; [têtanduran]: kitri, tatarêman;

[nandur]: nanêm, nandu, matanêm; [nanduri]: nanêmi; [nandurake]: nanêmkên; [tumandur]:

tumarêm

tanduk: nub, carung, tanjang, tuju, tujwa, tujya, tama, tub, widala, têbuh, lari, jingjring;

[nanduki]: kumêna, ngusa; [nandukake]: anamak, anjinjring, majarum; [pananduk]: têlêb,

pangawesa; [tumanduk]: anub, tumuju,

--- 370 ---

tumujwa, tumujya, tumama, tumanggama, lumari, pranama, marêmya, nglare; [atanduk]:

masambang; [tanduk manis]: manu(of mano)hara

tindak: langka; [nindaki]: jangka; [nindakake]: matindakkên; [tumindak]: kah, lumangka,

matiyang; [atindak]: matindak

tandang: ulah, asya, angsah, lêkas; [tandangi]: tumandang, lumêkas, manalandangi,

mrandani, mra(mrê of mara)jaya, malandangi; [tinandangan]: linaksanan; [tumandang]:

umandang, tandang, lumêkas, matingkah, malandang; [padha tumandang]: sama pakrêti

tuntun: têkên, tetah; [tuntunan]: têkênan, gêgwan; [nuntun]: tumuntun, tumêkên, tumetah,

--- 372 ---

manarih, manganyak; [panuntun]: panarih

têntrêm: inakan

tuntak: [nuntak]: numpêk

tantang: [nantang]: anantya, nangtang, lali, manantang, maswang, mwangswang, nganggas;

[panantang]: kikitir, panangtang

tanting: jingjri; [nanting]: anari, anjingjring

tansah: Anggêng, nitir, nitya, tanti, tansipi, titir, talingan, sanitya, sanityasa, sweca, lot,

parimita, ngiyêng

tanpa: A, Us, nir, nira, nis, nisa, datanpa, datarpa, tan,

--- 372 ---

têkwan, tar, tatar, tapwan, tapwanpa, tamon, lêsni; [tanpa antara]: niscaya; [tanpa aji]:

camêh, camaha; [tanpa ingan]: gana; [tanpa ênggon]: nipa; [tanpa cahya]: kucêm, taya, luru;

[tanpa rasa]: nirasa; [tanpa rêgêd]: nistala; [tanpa kira-kira]: niskarana; [tanpa timbang]: ora;

[tanpa tunggu]: tanênggah; [tanpa swara]: niswara; [tanpa sêla]: krêp; [tanpa sangsaya]:

niskala; [tanpa wêkasan]: ilang, nir, tana; [tanpa wilangan]: kawurda, wur; [tanpa pakewuh]:

nirbaya; [tanpa mêndhung]: nir jalada; [tan pêgat]: andrawili, nacah, nirantara, narawata,

narawatah, nitya, nityasa; [tanpa gawe]: iman, eman, nirdon, kanirdonan, lalawara of wora,

--- 373 ---

pratiyatah; [tanpa gêlung]: mangure; [tanpa ngucap]: amênêng, tanênggah, manêngga

tandhu: [tandhu lawak]: lalawak

tandho: [nandho]: ngandho

tundha: kêndhung, têhêr, tindak, tundha, tatar, sap, sab, pangkat; [tundha-tundha]: sungsun;

[nundha]: tumutu, sumap, sumab, ngundha; [katundha]: kapitundha; [tinundha]: sinang;

[tumundha]: kumêndhung, sumusun, sumungsu

tôndha: cihna, cina, cir, duta, tayuh, têngêr, têngari, sasmita, wagmi, lapat; [nandhani]:

nêngêrasa; [nandhakake?]; [pratôndha]: kaladuta, pracihna, pracina;

--- 374 ---

[mratandhani]: mrasandhani

tindhih: awung, umpan, tindhês, titih, timpah, timah, timbun, wungwung, lindhi, lura, pêcir,

pidêk; [têtindhih]: enu, kagana, tindhês, sahasamuka, wirayoda of yodha, lurah, pandhega,

jurumaha, gunungan; [nindhih]: nitih, tumindhih, tumitih, tumimah, tumimpah, tumumpang,

lumindhih, lumura, lumurah, mindaka, mêcir, midêg, matindhih; [nindhihi]: nitihi, manganjuri;

[katindhih]: katitih; [tumindhih]: matindhih; [tumpang tindhih]: matimbun, matumang

tandhês: gêrus;

--- 375 ---

[nandhês]: sumat, manêras

tindhês: pilis

tôndhamoi: zie ôndhamohi

tôndhamantri: W. A., juru mupu beya ing pasar-pasar

têndhag: têrang; [katêndhagan]: katêrangan

tandhing: himbang, tanting, tula, tumang, tangting, sawawa, wanting, wawa, wawal, lawan,

palawan, jugala; [tandhing]: maru, maka, mana, bôndhakala, bandhing; [tandhingan]:

hakola, katula, siring; [nandhing]: nanting, nandhing, tumanting, tumula, manting;

[nandhingi]: lumawan, bilawani, ngêmbari; [katandhing]: katula; [tinandhing]: tinula;

[panandhing]: pambandhing; [patandhingan]: upama, pakêmbulan,

--- 376 ---

palawanan; [atandhing]: makol, makêmbulan; [tanpa tandhing]: jayamrata

tundhung: [nundhung]: tumundhung

tinjo: tilik, tangkil, lawad, lawada, lowada, layat, lumawad, luma(of lumo)wada, manirah;

[ninjoni]: nglayadi; [tinjo-tininjo]: lod-linawad; [atinjo]: minjêm, malawad

tônja: [tumônja]: tumarêm

tanjak: sananjak, panyak; [nanjak]: malayap

tunjêl: tarutul, tuka, têtêr, sorung, susun, sêsêl; [tunjêlan]: susunan, wantenan, wanteyan;

[nunjêl]: nungka, tumarutul, tumuka, tumêtêr, sumorung, sumusun, sumêsêl, manêsêl;

--- 377 ---

[panunjêl]: pamundhung, pangênthul

tunjêm: tondhêm; [nunjêm]: nungkêm

tanjung: tanjura, sêtikung, wangatanjung

tunjang: nub, rug, tunang, tub, sêrang; [tunjangan]: tunangan, surang; [têtunjangan]: tunang-

tunang, srangsangan, sasrangan; [nunjang]: anub, aruga, asrang, nrang of nêrang, nub,

dêmak, tumunang, tub, sumra of sumêrang, sumurang, manrang of manêrang,

mamundhung, ngrurak, ngaruk

tunjung: (kêmbang) zie trate; [tunjung gunung]: padma hendra; [tunjung biru]: (araning

kêmbang trate utawi widadari); [tunjunging tumbak]: jang (of jêng)gala, ulangan

tanbuh: wandi

tênung: taragnyana, têluh, juru tênung;

--- 378 ---

[nênung]: tumêluh

têr: lunta; [ngatêr]: antêr, atêr, lumunya, muntap; [pangatêr]: panglampu

tur: apan, apwan, pan

tara: [antara]: tara; [katara]: kakendriya, kawê, kawadha, kawarêngên, dirya, tatra

tari: [nari]: narya, manari; [panari]: panaryya

tiru: tira, tulad, telad, mindha; [têtiron]: tutuladan; [niru]: nilad, tut, tumular, tumulad, tumelad,

satirun, manular, manulad, mola; [nirokake]: misikakên; [paniru]: panêlad; [tumiru]: niru-niru

turi: (wit) panggil, ngaturi

--- 379 ---

turu: aturu, a(of u)mrêm, angrêm, nendra, kasut, kule, kêjêp, dra, turuha, turwa, tilêm K.,

sare K. I., supta, lêsta, lêjêp, prêm, paprêm, dhur, jinêm, mrêm, marêm, guling, guman,

ngrêm; [turon]: kulenan, suptan; [nênuru]: nuru-nuru; [kêturon]: katurwan, kasuptan;

[panuru]: paturwa; [paturon]: kagulingan, tilam, tilamrum, tilamsari, supatha, panibyan,

parêman, pakasutan, pakulèn, pakulêman,

--- 380 ---

pakêjêpan, paturwa, paturwan, patilêman K., patuywan, pasareyan K. I., pasuptan,

paprêman, pajungutan, pamrêman, pagulingan, pangrêma, pangrêman, jinêm, jinêmrum,

jinêmsêkar, jinêmwangi, jinêmpatani, jinêmmrik, jungut, gulingan, [paturon]: gupit; [aturu]:

maturwa; [turu kêpati]: swaptita; [dewaning paturon]: hyang hanangga, hyanging pakasutan;

[amaturon]: mamajang, zie pajang

trah: tus; [trahing ratu]: narawangsa; [trahing wisnu kaping wolu]: hasthabasu

têruh: tru, têdhuh; [nêruhi]: manêdhuh

turah: kari, lungge, ngèh; [turahan]: lungeyan; [têturahan]: sêsereyan

--- 381 ---

turuh: sawa; [turuhan]: sawanan; [têturuhan]: sasawan; [nuruh]: nurah, nuruh; [nuruhi]:

nuruha, curi, manêrêh; [nuruhake]: manrèh (of manêrêh)kên; [panuruh]: panêrêh; [tumuruh]:

sumawan

turun: ôngsa, têrah, têrêh, turun, turasa, titis, tus, tuwuh, tular, wêrêh, wètbèt, lèr, lera,

paluntur; [turunan]: turasan, luri; [nurun]: nêrêh, nuras, tumrah of tumêrah, tumrêh of

tumêrêh, tumular, manêdhak, manurun, manular, manulad; [nuruni]: nurasi, manurani,

manêdhak; [nurunake]: manêdhakkên; [katurunan]: kaleran;

--- 382 ---

[paturun]: paluntur; [tumurun]: nurun, numêrah, tantra, turun, tumrah of tumêrah, tumrêh of

tumêrêh, tumuras, tumurasa, tumêka, tumular, tumêdhan, tumêdhak, sintar, sumêkar,

lumera, lumêrah, ngandha, ngindharat, trah-trah, trêh-trêh; [têdhak turun]: trahsa, trasa;

[turuning wong Ahli sastra]: sastrajit; [turuning wong sugih ngèlmu]: danurja; [turuning wong

bêcik]: darmaja; [turuning pandhita]: wiprasa; [turuning wong andon prang]: trah handana

warih, bambang

taruna: nyam; [tumaruna]: anyam, anyama, kayi

trancang: [trancangan]: rancang

taruntun: ambat; [taruntunan]: ambatan, raranteyan

trênyuh: anyuh

--- 383 ---

tracak: karatyak

trocos: [nrocos]: marawayan, makucur

têrêcêp: [narêcêp]: makêcêp

tarka: dalya; [panarka]: pandalya

têrak: rurêk; [nêrak]: niyak, rumurêk, nyêrang, mangrurak, mangrurêk; [panêrak]: panrang of

panêrang

tarik: paung, pantang; [narik]: nunus, runus, runup, kidyat, manarik, mantang, ngikal;

[katarik]: kapaung, kabanjut; [panarik]: pamantang, pangikal

turuk: as, esa, turka, sarija, pasti, pawèstrèn, blêki, badhong, baga, thothok

tirakat: [atirakat]: matirta, mataki-taki, matakya-takya

--- 384 ---

trate: kêmuda, kumala, tunjung, ta(of tê)ratya, sarasêdya, sarasêja, sisik tunjung, sijanu,

sêmawi, winata, pakaja, padma, mundara, madana, bajêmsujar; [trate cilik]: irim-irim; [trate

sumorot]: padmanata, padmaraga; [trate dadu]: satapatra; [trate putih]: surajawêh

turut: zie tut Letter e

taratas: taratas, tarutus

tarutus: [narutus]: tumarutus

tarètès: carakcampur

taratab: [naratab]: murataba; [naratabi]: nampuri; [taratabing ati]: kêsar

tarêtib: rêpit, rêmpit

têras: tras

têrês: [katrêsan]: dar(of dêr)sana

têrus: dêrdasih, dara(of dora)dasih, trus, trustha, trusthi,

--- 385 ---

têtês, titis, têmbus, têbês, tubus, ba, tha; [têrusan]: têtêsan, tubusan, wiwara, pamandrasan;

[nêrus]: nêrus, tumêtês, manrus of manêrus, mandrasa

tiris: êrêb

turas: turuh; [têturas]: tuturuh

trêsna: rêmba, karsana, sih, saswêh, wilasa, wêlas harêp; [katrêsnan]: kadrêdyan,

katrêsnan, kamanungsan; [patrêsnan]: pangasihan; [sih trêsna]: wêlas harêp

trisula: (araning gêgaman mawa landhêp têlu)

trêsêb: srêsêb

triwikrama: kakarsana, birawa, bidhawa

triwal: [kêtriwal]: kata(of katê)ragal

trawang: [narawang]: narawang, manarawang

trap: [= êtrap]: hulaha,

--- 386 ---

trêp, trapa, trapi, tap, tapo; [tatrap]: patik; [tatrapan]: tapêl, patikan; [patrap]: krama,

kamênang, ti; [matrapi]: andhêdha, manrapi; [matrapake]: manra; [patrapan]: susela; [êtrap];

[ngêtrap]: ngulaha; [kaêtrap]: kulaha; [katrapan]: kowala, patikan; [tinrapan]: sinayèng;

[ngêtrap ing papan]: tumêtêh; [tumraping]: munggwing

traju: imbang, naraca, katula, tula, tumula, timbang

trajang: hambah, nub, rok, rampak, darwasa, drawasa, trug, têmpuh, têmpuk, tub, sêrang,

srangsrang, langgar,

--- 387 ---

parwasa, prawasa, parawasa, prêp, par(pêr, pra, prê of para)jaya, palupuy, jor, bakya;

[trajangan]: langgaran; [nrajang]: ahrak, hanub, hrak, hruk, hrok, hêrak, harug, hambah,

hêbak, nrang of nêrang, nambah, nub, rumujak, tumrug, tuma(of tumê)mpuh, sumrang of

sumêrang, sumênggut, lumurug, lumrang, lumanggar, nyêrang, manrang of manêrang,

manub, mar(mêr, mra, mrê of mara)wasa, mar(mêr, mra, mrê of mara)jaya, marag, murang,

malupa, mapagut, mangrok, ngambah, ngêbak, ngêbat;

--- 388 ---

[katrajang]: kambah, nrawasa; [tinrajang]: sinrang, winuk; [panrajang]: hêrak, pahruk,

panrang of panêrang, patêmpuh, pasrang, pangurug

trima: harêm, hosita, nosa, tos, madyèn; [triman]: drêman, tampan; [narima]: nêdha,

nanggap, drêman, tumampi, ngahyas; [panrima]: hos, panosan, panampah, panghwas;

[kurang panrima]: hospala

tirêm: tidhêm

trumpah: paduka, padakacarma

trêmbalo: têmbalo, têmbajêng

têrag: ninggal; [nêrag]: marag; [katêragan]: kanêdhapan

torog: [norogi]: nglorogi

tarub: tindha, tarunala, ta(of tê)ragag; [narub]: nindha, tumindha;

--- 389 ---

[pataruban]: patindhan; [atarub]: matindha

trabas: sarang, ganas

trubus: rambêtan, sumêmi

tribobok: (araning upas)

trêbang: tarêbang, gundhala

tarang: tarang; [narang]: habar, nukar, tumarang, manarang, matarang, panut, pagut, jêmur,

gêntur

...:[2] [tarungan]: hantar, habaran, pyuh; [narungi]: nukari, nalandangi, nidham, malaga

têrang: hatrang, hawa, nirbana, nastiti, tihas, titi, sini, sanya, war, putusa, masidhêm, biyas;

[nêrang]: niddhi; [katêrangan]: na, kabiyasan;

2. tarung:.

--- 390 ---

[têranging mata]: satmata; [têranging panitis]: tarayana

taringsilan: rija

trênggiling: hola, kêrha, karika, karikla, tranggiro, tranggirwa

trênggulung: (kewan), trambawa, trangglang, sanggrata, wilangka, pujung-pujung,

julungpujut, julungbotêt, grita

tuk: [= êtuk]: rusit, taluwan, sundari, sundariya, pêrwadara

têka: humara, kampir, da, têkwan, têkap, têkyan, têkang, têkèng, sari, prasida, prapta,

prapti, dhatang = dhatêng K., dhawik, jir, minangka; [têkan]: kêtug; [nênêka]: nênêki;

[nêkani]: umara, manêkani,

--- 391 ---

minangkani; [nêkakake]: manêkakên, manampyakkên; [katêkan]: kapara, kamara, tamuyan;

[tumêka]: hanjot, humara, katêka, duduga, tumêka, tumêkang, tumêkèng; [tumêka ing]:

têkèng

têki: têki

tuku: tuku, têbas, nyora, morup; [têtuku]: tutukarwas, susurwas

takon: andangu, nannya, tannya, takwan, takyan, mawarah, mangucarana, mangucap;

[tinakonan]: sinapa; [patakon]: patanya, pataksi, patakwan, patakyan; [pitakon]:

manilakrama, matanya; [patakonan]: mashalah of masalah; [atakon]: tumakwan, tumakyan,

manadya,

--- 392 ---

mataksi, matakwan, matakyan; [atêtakon]: tatannya, tumannya, matakwan, matakyan

têkên: tungkat, siking

takêr: tompong, parah; [nakêr]: marah, ngikis; [nakêri]: ngikisi; [nakêrake]: ngikiskên; [takêr

turun]: sewagara

takir: sudhi

tukar: krah, tukara; [nukar]: morup; [nukarake]: morupkên

têkak: têkêk; [nêkak]: tumêkêk

têkuk: siku, lukis; [têkukan]: lukisan; [nêkuk]: sumiku, lumukis

têkèk: darnita, tatmaka, walutru, basu, thatmaka;

tekad: dirah, saddhaka, sumangga; [nekad]: dumirah

tikus: hustaka, husthaka, krakitha, sumasika, wrêsit,

--- 393 ---

wêga, wêgyang, wêgang, wêgèng, pusaka, jinaddha, musi, mumika, brita

taksir: [naksir]: ngarang

tikêl: rêngu, rêngat, rêngwa, tikêl, putung; [nikêl]: rumêngwa, tumikêl, marêngwa, mutung;

[nikêli]: rumêngwani; [nikêlake]: rumêngwakên; [tinikêl]: hinawagata; [panikêlan]: parêngwan;

[pratikêl]: harah, hulah, cara, pangulah; [mratikêli]: mrakèsi, mrasasulani, mralêkasi,

mrapatahi, mrapatani; [mratikêlake]: ngulapakne; [katikêl sakêthi]: kakothyan; [rinoban tikêl

sapuluh]: kadasaguna

têkêm: sêkêk; [nêkêm]: sumêkêk; [katêkêm]: kagwam, kagêm

--- 394 ---

têkabur: gawara

têkung: pegung; [nêkung]: sasmêrti

tikung: [tikungan]: langkapan, pabilukan

tukang: juru; [nukang]: mandhi; [nukangi]: mandhika; [atukang]: majuru; [tukang iwak]:

nyantrang; [tukang jingga]: sumitra; [tukang manuk]: tuwaburu; [tukang gêdhong]:

prasadaha; [tukang ngukir watu]: jagra; [tukang]: (araning kewan), kandhuki, kandhyaki,

darkya, tutuka, (araning kewan), limbo, jurwama

tuduh: nu, ku, kang, dêlal, tumuding, sadapa, wantah, wuruk, wiku, larap, dhah; [nuduh]:

nunu; [nuduhi]: nuduhi, manuduhi; [nuduhake]: nêdêh, pajakyan, manêdah, manêdahkên,

--- 395 ---

manuduhkên, mintonakên, matuduhkên, manguningkên; [tumuduh]: tumêlal; [tuduh panuju]:

hing of ning; [tuduh pakon]: ha of na; [tuduh petung]: heka

tuding: [nuding]: nudu; [nudingi]: nuduhi, nudingi, manuduhi

tut: atut, turut, padhama; [a atut]: ramya, tut, patut, patuta; [ngatut]: tumurut, wrêg, lumirig,

lumèrèg, lumiring, nglindhih, nglanjak, mirut, makiris, milêd; [ngatut-atut]: ngerut-erut;

[ngatutake]: wrêg; [patut]: hini, araras, asri, lumirig, yoga, mimi, mangênting, boyat;

--- 396 ---

[pangatut]: pamilêd; [tumut]: nurut; [b êtut]; [ngêtutate]:[3] tumutkên, manuturkên; [c anut of

ênut]: hutpa, nut, tuhun, tut, tumut, manut, matuturi; [panutan]: panuntunan, patutan; [d

tutut]: haring, nirib, kasatika, jênak; [patutan]: samaya, madyatutan, mayoga, mami;

[papatut]: laras; [matut]: matut, ngraras; [mamatut ati]: ngraras ati; [katut]: kentar, kendhit,

kerut, kèlu, kêlulun, kapalayu, kapiluyu, walêd, manut, mirut, makiris, ngerut;

3. [ngêtutake].

--- 397 ---

[nutut]: nomyah; [nututi]: nandhahi, kutup, manandhahi, nglayu, nglayoni; [nututake]:

manumpangkên; [e turut]: anut, hibak, hing, kira, dulur, tuhun, tut, tular, tulis, sibak, wilêd,

wijang, lari, luri, lirig, lalu, gurit, gurita; [turutan]: ilu, aluran, duluran; [têturutan]: ahogêm,

rena, kikiri, pariharata, palupi, marga; [nurut]: nut, dumulur, tut, tute, tumurut, lumari, lumirig,

manurut,

--- 398 ---

marambat; [nuruti]: nantam, nuti, namtam, tuti, tuwi, manuti; [tinurut]: gugu; [panurut]:

panuntun; [panurutan]: panuntunan; [piturut]: rumojong, pahwastu; [miturut]: mahwastu,

manjanma; [tumurut]: tumular, lumèr, lumuri; [aturut]: sawijang; [tutburi]: hangwuri, rinte;

[bangun turut]: wangun dulur

tata: urus, arpat, ukara, akrama, adpada, itung, êjum, aglar, agama, nik, cara, rantam,

rarêm, rêrêmrakit, radi, kire, kirna, karma, krama, tra(of trê)pti,

--- 399 ---

tata, tingkah, wikara, wikrama, wagmi, pinta, prakirna, pasang, palinggih, palungguh, junun,

jrah, jum, mar(mêr of mrê)ta, marpat, maka, makire, gata, gati, gatos K., gatya, gêlar, ga(of

gê)lara, gama, gamana, bisama, byaha; [tata-tata]: aglara, kirih, kramma, padaratan; [nata]:

upasama, nata, nitah, notor, nulah, ningkah, rumantam, tumata, tingkah, mantan, manômpa,

--- 400 ---

minla, mranata, marjèng, makire, makrama, matah, matingkah, masak, majrah, maminta,

miminta, ngrantram, ngurus, ngulah, ngêjum; [tinata]: hêstha; [panata]: parakarma,

pakraman, pajrah, pagêlar, pagêlaran; [satata]: sahita, sangkani, dhapa; [pranata]: rèh;

[mranata]: patah, minlana, matah; [atata]: prakirna, makire, matingkah, baris; [atata-tata]:

maningkah, makirih; [tataning kauripan]: jununmukawiyah; [tata krama]: karma, dina,

samahita, subasita, parikrama, paramita,

--- 401 ---

bèsita; [tata bêcik]: wikrama; [luwih tata]: wikrama

tatu: nyuh, rahat, ruka, rêmpu, kanin, têtês, tatwa, taan, tawan, tawwan, watgata, wigata,

lara, picondhang, pracu(of praco)ndhang, par(of pra of para)wasa, yir, brana, basur; [natoni]:

angwatgata, nawan, nawatgata, rumahat, lumara, micondhang, mracu(of mraco)ndhang,

mra(mrê of mara)jaya; [kataton]: karahatan, kamigna, kabranan

titi: ti, titip; [aniti]: manitya; [tinitèn]: witi

tutu: gêntang; [tutonan]: gêntangan

tatah: tatah, pangur

titah: yoga; [nitahake]: ningkah,

--- 402 ---

yoga, murba; [katitahan]: kayugan; [tumitah]: dadi, dumadi, dumadya

titih: [agêm titihan]: kosa

tutuh: têtêh, têngêt; [nutuh]: hundhati, tumêngêt, tumêngêp, têngêp; [nutuhi]: marupuhi

tatani: niking

têtêr: tuhor; [nêkêr]: nitir, notor, tumotor

titir: titir, gêntangan, gundhala

tutur: hanari, hajar, wara, warah, warti, wasita, priwara, pajar; [tutur- tutur]: wara-warah,

wara-wara; [nuturi]: numarawarah, nambe, jari, marahi, mêr(of mrê)ti, martani; [nuturake]:

nuturkên, marahkên, nganjarkên;

--- 403 ---

[pitutur]: ajar, wara, wursita, wasita, pawarah; [pitutur bênêr]: pangupasanta; [mituturi]:

martani, mawikal, ma(of mu)jari, ngajar; [mituturake]: majarkên, mojarkên; [atutur]: mriwara,

mariwara; [apitutur]: mawarah

tètèr: [nètèr]: nirah

têtak: pupu

titik: paga; [nitik]: maniti, mawya, malari

tatkala: nalika, duk, sumabding

tutut: zie tut Lett. d.

tatas: wira, putus; [natas]: mutus

têtês: acala, pugut; [nêtês]: tumêtês

titis: ênêr, janma, jaja, murt; [nitis]: nuksma, pahandêlan, janma, mahanjanma, manuksma,

manukma,

--- 404 ---

manjana, manjanma, manjalma, mawong, majanma, majalma; [panitis]: panuksma,

panukma, panjana, panjanma, panjalma, pajanma, pajalma; [panitisan]: janmantara; [patitis]:

patitis, prataksya, pramana; [dèwi sri nitis]: majanma srimaya; [luwih patitis]: prataksita;

[wong titisan]: narayana; [titising Wisnu kaping VIII]: asthabasu

tètès: zie tès; [tetesan]: tusan; [nètès]: nêra; [nètèsi]: nênêri; [tumètès]: sumrêb, sumrêbya,

sumrêbi, matis

tatal: cacal

têtal: (araning godhong lontar = rontal)

têtêl: tatal

têtêp: èstu, hopaya, nica, niscaya, cala, kun,

--- 405 ---

dina, taha, tahan, tahên, tra(of trê)pti, tapêt, tyala, sada, satiti, sasada, sadha, subada,

wunut, wagugên, lana, lano, lanita, lumalana, langgêng, prakasita, prastha, jênêk, maran;

[nêtêpi]: nahwani, nahyani, kalana, tahêni, tumahên, lumane, lumalana, musthi, malana;

[nêtêpi janji]: purbaya, purobaya; [nêtêpake]: nêguhkên, nubayana, manomah, mastwakên,

mastyakên; [nêtêpake ala]: mastwakêndur, mastyakêndur;

--- 406 ---

[ora têtêp]: lirwa

titip: kirim, titip; [titipan]: kiriman; [panitipan]: pangiriman

tutup: karta, tirêm, tukup, tutup, têpak, toping, sasap, wêngwêng, wungwung; [tutupan]:

tangkêban; [nutup]: tumutup, tumangkêb, sumasab, manangkêb, manutup; [panutup]: kutup;

[atutup]: matangkêp; [tutuping gêlung]: hunipa

tatag: têtêg; [ngluwihi tatag]: mangênthul

têtêg: gêtêg, gigu

tutug: riringa, dumèh, dumudug, têka, têkan, tulus, tumêka, tug, tyênga, sampe, sampeka,

sampat, sampya, lot, prasida,

--- 407 ---

prapta, prapti, dhatang = dhatêng K., ganti; [nutug]: wisaya; [nutugi]: maulusi; [nutugake]:

manuluskên; [katutugan]: kapraptiyan, kayumanan; [ora tutug]: tantung

tatab: [natab]: nulup

tis: [atis]: ngingi

tus: [= êtus]: êtus; [ngêtus]: umatus, matus; [pangêtus]: pangus; [pangêtusan]: patusan;

[tumus]: hès

tès: his; [tètès]: his, nênêr, kusara, taritis, titis, tus, srêb, srêbya, srêbi; [tumètès]: umihis

tos: [totos]: agul-agul

tisna: asih, tiksna; [katisnan]: katiksnan

têsmak: bonjor

tasbèh: sodal

tawa: hannyang, tawe, tawar, tawyar,

--- 408 ---

wantah; [têtawa]: caluwêd; [nawa]: nawar, tumawar; [nawani]: nawani; [nawakake]:

manawyarkên; [nawakake bandhaning sanak]: bôndha samitra

tawu: tawu; [nawu]: tumawu

tuwa: hahka, tuha, tuhwa, tuwa, tuwe, tuwang, sèh, sêpah K. D., sêpuh K., wandha, wêr(of

wrê)ddha, wangkas, luru, jôngga, theklok; [têtuwa]: tutuha; [tuwa-tuwa]: nini; [nuwa]: nuha;

[nuwani]: nuhani, tuhoni, mituha; [nuwakake]: nuhakên; [tinuwa]: ki, kaki; [tumuwa]: nuha;

[pituwa]: wêr(of wrê)ddha, waradwija, panuha, matuwa, buyut; [pinituwa]: kapituha,

--- 409 ---

dhatuk; [kamituwa]: tuwa, tutuwa, dhampu; [tuwa dhewe]: tuwanggana; [wong tuwa]: wêr(of

wrê)ddha, waradwija; [maratuwa]: martuha

tuwuh: tuhuh; [tumuwuh]: tumitah

tawon: cala, tusara, tuskara, tawwan, tala, tatsawata, sadpada, pôncarana, mêtala,

madhusudhana, gana, basu; [nawon]: nala; [tawon gumana]: goratapara; [tawon gung]:

gora; [anak tawon]: ganarota

tuwin: tuwi, towin

tawar: wantah

tawur: [tatawur]: babantên

tiwar: tiwang; [katiwar-tiwar]: kapang-kapang

tuwarawa: W. A. en W. 44. 7. T. A. 174. 10. v. o. = juru silêm, kapatah misaya iwak kali

tuwak: simbat; [nuwak]: nimbat, sumimbat; [panuwak]: panuhwak

--- 410 ---

tuwêk: tuhak, tuhêk, tuwak, tuwêk, sulah; [nuwêk]: nuhwak, nuk, nêwak, tumuhêk, tumuwêk,

sumulah, manuk, matikêm; [tuwêk-tinuwêk]: manuk winuk

towok: tuhuk, têwêk, lêmbing, busur; [nowok]: nuhuk, tumuhuk, tumuwêk

tawêkal: tahên

tiwas: rahat, darwasa, drawasa, têtês, tala, sundhang, siksa, watgada, watgata, lare, pacu(of

paco)ndhang, pracu(of praco)ndhang, prasundhang, par(pêr, pra, prê of para)jaya, jodhi;

[niwasi]: catwani, mar(mêr, mra of mrê)wasani, mikarani, miyatani; [katiwasan]: kèndhit,

--- 411 ---

kadrawasan, katriwandhan, katala, kapracundhang of condhang, kaprasundhang of

sondhang, kapra(of kaprê)jaya, kapupu, drawata; [gawe tiwas]: hanjodhi

tuwas: tuhwas, têwas, bêsuh; [pituwas]: patohas

tawaph: midrakênnyêp

tuwaburu: W. A., kang kapatah ambêbêdhag manuk, ambêburu buron alas

tawang: tênga, widik, nyamu-nyamu; [tawangan]: têngan; [nawang]: masugya, masugyan

tawing: lampya; [nawing-nawing]: ngapèn-apèn; [nawingi]: manambang, matawing;

[tinawingan]: tinangul

tiwang: [katiwang]: katiwang

tuwang: tubung

towang: santara

towong: sèt, ceta, ketana, kadhat, tuwang, towong, sumêpên, lirip, lukta, lilang,

--- 412 ---

pota, macèt, maweta, gop; [nowongi]: macetani; [nowongake]: macèt, mèceta, manyeta,

malunta, ngliripakên; [katowongan]: kahêndhan, kaliripan

tal: rontal, (kalantur dadi lontar), siwalan

tali: apus, ikêt, cêmêt, cêmêtya, trotana, tali, talya, tambang, tambanga; [tatali]: nampar,

tambang, singêl, lindhang, lusi, pahul, pusara, yuyut, banda, bandana; [nalèni]: umikêt,

nalyani, tumali, tumalya, tumambang, jasin, manambang,

--- 413 ---

manambangi, mikêt, mikêti, matali, matalya, musara, malindhang, ngikêt, ngapus, ngapusi;

[nalèni singsêt]: matalindhang; [tinalèn]: judhi; [panali]: pamusara; [panalenan]: pamusaran;

[nguwêd tali]: ngikal; [gawe tali]: nampar

têlu: tri, triya, tasya; [têlon]: tigan K., wyandha; [nêlu]: niga K.; [katêlu]: katri, katiga; [patêlon]:

patigan; [pratêlu]: partêlu; [jagad têtêlu]: triloka; [majibi têlung gon]: mantri

tula: [katula]: kalawun; [katula-tula]: ngantak-antak

tuli: [tulèn]: têras; [nuli]: êndan, andang, ônta, adan, atêhêr, nêhêr, nda, ndan,

--- 414 ---

cuta, rikat, krama, kasana, da, dan, dandya, datandya, duli, dulya, dya, dyan, dyandu,

dangat, têhêr, têhêra, tandu, tulya, saksana, sawega, sigra, lalu, yata, manêkêr, maran,

madan, madandya, matêhêr, garwa, gathita; [nuli-nuli]: tandyata, wangiwang, gantêr-gantêr;

[tumuli]: umandang, nahan, nêhêr, nuli, risaksana, kasana, kumuna, datandya,

--- 415 ---

tahor, têhêr, tandu, tandya, tuli, tumulu, tumulya, santhita, saksana, sawega, sewaga,

samantara, wangwang, manêhêr, manohor, madanda, muwah, gadgada, gêlis, gya, gathita,

ngêbang-ngêbang; [anuli]: mar(mêr of mrê)ta

tela: zie katela

tela: [têtela]: awas, nagata, cêtha, kaprastawa, dêling, dumêling, têmera, samata, wantah,

was, waspada, wela-wela, lela, pratyaksa, bayatara; [nelakake]: mrastawakên;

--- 416 ---

[pratela]: tah, tèh; [apratela]: manatmata

têluh: caksuh

tolih: twalih, tulih, tênga, tenge, malang tumolih; [nolih]: nu(of no)lih, tolih, manolih, manwali;

[kamitolihên]: hinga, nolih, kapirangu, twalihên, tolihên, tolihên, tumolih; [mandhêg tumolih]:

kapirangu; [malang tumolih]: wagugên

talendho: haningga, kulêd, têlangke, mèsti

talanjur: [katalanjur]: kadurus; [panalanjur]: pangênthahasa

talêcêr: talêr

tular: timbal; [têtular]: sasalad; [nulari]: manrari, manumusi

talorong: [tumalorong]: tarontong

têlak: laklak, laklakan, patlan of patêlan, jaludha

têlik: cundaka, cacanguk, cu(of co)daka,

--- 417 ---

ta(of tê)lik, sampeka, wa(of wê)daka, wa(of wê)dhaka; [nêlik]: nampeka, cumandaka,

nyundaka, nyodhaka, manuksma, manukma, ngendrajala

têluk: dhungkul, biluk

tilik: humingjêm, tinjo, tinnyo, tuwi K., tuwin, sumambang, sambang, nyambang, maninjo,

maninjêm, manambang; [niliki]: ninjo, maninjêmi, manambangi; [tinilikan]: dinuha; [atilik]:

manginjêm

tulak: tanggul, suwak, suwuk, walak, balika; [tulakan]: tumbalan, walakan; [nulak]: nanwang,

--- 418 ---

nilat, nanggul, tumulak, tumanggul, sumuwuk; [nulaki]: rumamuni; [katulak]: kabalik; [ênggon

tulak]: tulakan talêku: [katalêku]: kelon

talika: [nalika]: hanan, hirike, nêhêr, nista, nalika, kasana, kala, kalanika, kalika, dinang,

durniminta, duk, diwasa, dupi, tatkala, tatya, tuju, tujwa, tujya, tumulu, sadhakala, sêdhang

of sêdhêng, samata, sabada, wahu, wèt, watgata, lalu,

--- 419 ---

lila, lagi, padgata, pangu, pêngêt, dhinang, yan, yar, yarya, yogwan, gita, gupu, gupur,

gathita, gang, ganga; [sanalika]: hanan, apangada, amaran, nusi, rêgêd, kaksan, dumadak,

sakarêng, sawasya, samêne, manêhêr, mara; [analika]: hanjajipa; [panalika]: cu(of

co)dhaka, pangendrajala

taluka: (araning pasangan iwak)

taluki: sumantri of sumatri, sarta araning dhapure prau

talakup: anthok

tulakbara: (momot kang tanpa gawe)

tulad: [of telad]: cindhaga, rinca, tiru

--- 420 ---

telad: tirwa, tular, tembak, pirid, pirit; [tuladan]: darsa, dar(dêr of drê)sana, darsari, tirun,

têpa, têpan, sudarsa of sudarsana, luka, lêpiyan, palupi; [têtuladan]: sudar(sudêr en

sudrê)sa, sudarsana, satirun; [tulad-tulad]: niru-niru; [tulad-tuladan]: satirun-tirun; [nelad]:

niru, dular, ruminca, tamina, tumiru, tumular, maniru, manirwa, mirid, mirit, madarsana,

matirwa; [patuladan]: patêpan

talatah: bumi

talutuh: ludira, dhadhak

talatèn: anjarimêt, anjalimêt, jarimêt,

--- 421 ---

jalimêt

talutur: (araning kêmbang)

têlas: [nêlasi]: twasi

têlês: wilim; [nêlêsi]: ma(of mê)lutrah

tilas: hêtan, calak, kêbal, tatal, tapak, wurya, wuryyan; [titilas]: wêwêkas; [tilasan]: wêkasan;

[nilas]: mralambang; [katilasan]: kawuryyan; [panilas]: pralambang; [patilasan]: kabuyutan,

tapakan, tapatapahan, lêpiyan, pakêbalan, brahman

tulis: Indu (tulis kang tumrap ing êmas), ciri, curik, citra, reka (tulis kang tumrap ing watu),

rajah, surat, sêtra, sastra, sewala, wariwe, J.Z. I. 368 12. v. o. maar wariwi Sprakk. 38. 3. v.

o., (tulisa kang tumrap ing salaka),

--- 422 ---

wolat (tulis kang tumrap ing panjalin), palupi, gurit, gurita (tulis kang tumrap ing wêsi), basa,

thi, thika; [tulisan]: atulis, camada, kintaka, sêratan K.; [tutulisan]: atutulis, sêsêratan K.;

[nulis]: nêrêh, niri, nitra, nyarik, nyitra, manitra, manyarik, mareka; [panulis]: tanasa;

[panulisan]: parekan, palayangan, (lumrahing kanggone: palayangan têgêse: wong),

brayanda; [ilang tulise]: nistha; [rupaning tulis]: citra; [sakèhing tulis]: sastra; [dewaning tulis]:

hyang-hyang ning palupi; [gêdhong panulisan]: sadasthika graha; [tulising tanggal]: kirana;

[tulising gambar]: yaywa; [gugununganing tulis]: ngendracapa

tulus: ujur,

--- 423 ---

numatya, kêr(of krê)ta, kasidya, kajung, drêman, dirgya, dada, da(of dê)mu, tura, tulus,

sinwa, suda, sudarga, sidya, sudya, sudha, war(wêr of wrê)di, wardiya, war(wêr of wrê)dhi,

widada, wisudha, wagyat, laris, lêwas, lulus, lyus, prasidya, yuwana, gu(of go)ri, mannyu;

[katulusan]: kasidan, kasidyan, kayumanan; [atulus]: mawêrdi, mawêrdhi, malyus; [tulusing

karêp]: sudar(of sudêr)sa

talusup: [atalusupan]: masusupan, masilurupan

--- 424 ---

talisib: [nalisib]: sumilib, marisib

talusub: [katlusubên]: kasarusubên, kasyugên

talawah: tarayah

talawong: [tumlawong]: nguruwung

tulale: tulalaya

tulup: jantra; [tulupan]: da (of dê)mon; [nulup]: andêmon, dumamu of dumêmu

talapak: [talapakan]: dlamakan, talasadan, talapada, talajung, panduka of paduka, pacak of

pacakan, padaka, paduka, pangkaja

talapukan: nitrama, dyaraksa, pakêjêpan, padhelan

tuladha: hancata, cacama, cuti, kaca (= kaca branggala Spr), dar(of dêr)saka, tutan, têpa,

teba, sanepa, sudarsana, pintu, pinto,

--- 425 ---

pipindha

talam: cepara, bèdhi

talompe: [katlompèn]: kalayatan

talêmpak: tumbak cebol, lêmbing, bi(of be)nang

têlag: têrang

ta(of tê)laga: ta(of tê)laga

talib: [nalib]: maliba

talang: [nalangi]: nambêngi

têlêng: nala, dar(of dêr)sana, tuntung of tungtung, talindhang, lanjira; [têlênging ati]: tisna;

[têlênging banyu]: sindunata

têlung: [pantêlung]: tiyung, panglung; [tumêlung]: handhila, tumiyung, tumangkul

tiling: [nilingake]: mirngyakên; [miling-miling]: tumiling-tiling

tulung: kejani; [nulung]: tumulung, sra(of sara)ya; [nulungi]: nulungi, nimbangi, madrayani,

madraya; [pitulung]: tuwi; [pitulungan]: panrayan

têlangke: hadwa,

--- 426 ---

kacad, kacat, wangwang; [ora têlangke]: tandya

talôngsa: [nalôngsa]: nêsêl, sêsêl, sumêsêl, manêsêl, malêpah, malupuh, mango,

ngaduwung

talangso: [katlangso]: kalangso

tap: [= êtap]: atap, tata, tap, tumata; [êtap-êtapan]: tatan-tatan; [ngêtap]: matap; [pangêtap]:

patap; [kaya êtaping ...]: ngêbun

tapa: kusara, tirta, taki, tèki, taki-taki, tèki-tèki, takya, takya-takya, tatapi, tapwa, tapowana,

tyapa, tyapi, samadi of sêmadi en sêmèdi, laku, pratapa, pratapi, patirtan,

--- 427 ---

pasa, palinggih, japa, yoga, mêrti, brata; [napakake]: majagrakên; [pra(of pa)tapan]: asrama,

dunung, tirta, taki-takiyan, tapo, tapowana, tapagraha, sunya, sura, sra(of sara)ma,

swagêrha, sanggar, wagi, wibrama, pina, pakusaran, pakusuran, padraman, pidik,

patarakan, patirtan, patapan, padhepokan, pajaran, payajahan, pamidikan, pabratan of

pabaratan, pangyura, dhepok, jajaran, mahatirta, gatyan, bratan; [tatapanan]:

--- 428 ---

taki-takiyan; [atapa]: mratapa, mratapi, matapa, majapa, majagra; [atatapa]: mataki-taki,

matakya-takya; [tapa ana ing alas]: tapaswi; [tapa ana ing nagara]: tapasri; [tapa ana ing

pucak gunung]: tapagra, mucak; [tapa ana ing guwa]: miranggo; [tapa anut ing ati]:

tirtagamana; [tapa linuwih]: kasurapan, kasunyatan; [tapa lumintu]: tapa drawa; [tapa

dhanganing ati]: tirtagamana; [tapa gêdhe]: mahatapa; [patapan]: patirtan, dhepok;

[patapaning ratu]: wagiswara; [ulah tapa]: kasutapan, tapo; [lakuning tapa]: takya-takya;

[papan patapan]: tirtana; [panggonan patapan]: tapoyana

tape: tampo

têpa: u(of o)ndhe; [têpa palupi]: pralambang

têpi: iring, upir, ampeyan, titih; [nênêpi]: masunya, masunnya;

--- 429 ---

[panêpèn]: nasunya, darasunya, têpaswangun; [katêpi]: katitihan

tapih: ulês, tapwa, kèn, kènkèn, kennya; [tapihe]: kennya; [tapihan]: kenkenan; [têtapih]:

patapih; [têtapihan]: makènkèn; [napihi]: kèni; [atapih]: makèn, matapih; [atapihan]:

makènkenan

tapak: [napak]: nilas, tiyup, maniyup, manyup

tapuk: tampyal; [napuk]: napak, nampyal, manêpak, manimprut, marêpyuk, mapiling

têpak: têpak, sanggat, sanggata, watwaha, watwaka, lêmbi; [nêpak (pratingkah)]: nêbah,

manimprat

tapis: tumpêk

têpis: duwus

têpus: cicithak, kuba,

--- 430 ---

lanjam, padha, guma; [nêpus]: lumanjam

tipis: nipas, tara, bangli, nglih of ngêlih; [nipis]: manipis; [nipisi]: manipisi; [nipisake]:

maniruskên, mangriripkên

tapêl: rêkêt, tala, lapis, popok, bêle; [têtapêl]: rakêtan; [napêl]: lumapis; [tapêl watês]:

prasadapa

tapung: [napung]: ngambul, ngambul

têpung: cathok, kait, kêpung, windu, patra, dhêdhêng; [têtêpungan]: musawarat

topong: ruku, rukuh, makutha

tadhah: tarang, ladhah, pasang; [tadhahan]: lesan, gaga; [nadhah]: masang; [nadhahi]:

humawêr, nosan, canthang,

--- 431 ---

tumarang, manadhah, mawêr; [patadhahan]: lèngsèr, bun; [atadhah]: manadhah; [tadhah

pati]: takêrpati; [tadhah gêtih]: takêr rudira of ludira, takêr marus

têdhuh: têruh, tumêdhuh

tadhah luh: tarincilan, taritisan, sruwama, waspaja

têdhak: K. N. of K. I. honok, hamwata, ang(of ông)sa, trah of trêh, têrah of têrêh, turun,

turas, mwita; [têdhakan]: turunan; [nêdhak]: nurun; [nêdhaki]: nuruni; [nêdhakake]: nurunkên;

[tumêdhak]: tumrah of tumrêh, tumêrah of tumêrêh, tumurun, tumiba, tumangkul, yakbyat,

yatbyat; [têdhak turun]: tustus, trangsa; [têdhak Pandhawa]: pancawawangsa, pôncaja

--- 432 ---

têdhas: tês, tama, tumêdhês, tumama, sayad, wigata, prana, pratamaha, putus, pasah;

[nêdhas]: masah; [nêdhasi]: masahi; [tumêdhas]: tumêtês

tidhêm: tirêm

tudhung: waswananda; [atudhung]: matudhung

taji: drigama; [masang taji]: masang drigama

tuju: arah, colok, rênu, kêna, dunung, duk, duduk, tohor, tanduk, talikatujwa, tujya, tama, tub,

têbuh, tangga, tanggah of tênggêh, tênggêl, tinggil, wigna, larih, laksa, lud, panduk,

--- 433 ---

prana, pêrêp, pumpung, pagut, pang; [tujon]: rênon; [tutujon]: dukduk; [nuju]: anduk,

nandukkên, nujwa, nujya, duk, dumunung, dumuk, dumunuk, tanduk, titis, tumohor, tumuju,

tumujwa, tumujya, tumangga, tumanggah, tumanggêh of tumangguh, tuminggil, sambega,

lumarih, lumaksa, mananggah of mananggêh, manangguh, manduk, manduki, manuju,

manjor, mrêp of mêrêp, makêcup, matanggah, matanggêh of matangguh, mapagut, mêng,

minging, ngaji;

--- 434 ---

[kêtuju]: hinah; [panuju]: anduk, rêju, tangguh, sa(of sê)mbada, sambyada, sabada,

panalika, panduk, panjor, pituwi, pasangyogyapara, dhu, dhira, thu, ngênani; [patuju]:

patanggah of patanggêh; [patujon]: patangguhan; [patujonan]: patangguhan; [kapanujon]:

ingujaran, kaparênon, kaparêngan, kapiyandukan, sambyadana; [tumuju]: tumanduk;

[anuju]: diwas; [atuju]: hatub; [atuju towang]: salang tuwang

teja: andanu of andhanu, ar(of èr)kamaya, hatakara, caywa, danu, dipa, dyanu, tejo, sênu,

sota, susmaya, sumar, sambartaka, lêngkawa,

--- 435 ---

praba; [tumeja]: dumilah, supênêh; [ateja]: hadanu; [teja linuwih]: dyanung; [kaya teja]:

tumeja

tujah: rug; [nujah]: harug, dêmak, mangrênjah

tajêm: najêm

tejamaya: (araning kahyangane Bathara Guru)

tayub: [nayub]: nayub, mangan nginum

tiyub: [niyub]: nimbul, miyub

tiyung: [tumiyung]: nunggul, tumangkul

tom: tom; [patoman]: patoman

tama: nung; [tumama]: anung

têmu: cundhuk, tundhuk, têmu, têmwa, têmya, tagya, panêmwa, panêmya, panggêh,

panggih, pangguh, panggya; [têmon]: pangguhan; [nêmu]: umaguh, umanggya, nêptya,

--- 436 ---

nêmu, na(of nê)mya, manêmu, manêmya, matêmu, manggih K., manggya; [nêmoni]:

mêndhaki of mêndhêki, mapanggêh, gumu; [nêmokake]: manundhukkên; [kêtêmu]:

cundhuk, cumundhuk, kêtêmu, katêmwa, katêmya, kapêdhak, kêpanggah; kêpanggih K.,

kapanggwa, kapanggya, tumundhuk; [tinêmu]: nana; [panêmu]: panêmwa, panêmya, gêgên;

[panêmon]: panêmyan, patêmu, patêmwa, patêmya, pamanggêh, pamanggwa, pamanggya,

panggêh, gêgên; [patêmu]: patêmwa, patêmya, papanggih K.;

--- 437 ---

[patêmon of patêmonan]: papanggêhan; [sapatêmon]: hoga; [atêmu]: matêmu, mapanggêh,

mapanggya

tuma: hitik K. I., kutu

têmah: hatma, kawêkas, tawan, têmah, yata; [têmahan]: apatan, apuwara, kawêkas,

dandya, sahaja, sida, wêkas, wêkasan, wa (wê of wu)sana, puhara, puharan, patan;

[têmahane]: sangsipta; [nêmah]: namah, lumabuh; [nêmahi]: hatawan, tah, sasal, mêdhar,

gramahi; [katêmahan]: kawêkas; [patêmahan]: puwara; [atêmah]: satêmah, matêmah;

[atêmahan]: matêmahan; [atêtêmahan]: matawan-tawan

timah: timah

têmaha:

--- 438 ---

[nêmaha]: cala, madhama, ngaji

timaha: ra(of rê)jasa, timahos

taman: hudyana, hujana, dirda, tataman, taman, wa(wê of wi)dari, wijantu, lalangon,

ngudyana, ngujana; [patamanan]: hudyana, hujana, taman, sijana; [pindha taman]:

ngudyana

têmên: hanta, hatu, hastam, hasthi, hawas, hêlêh, halisuh, hêlêm, ndya, nati, niti, nitya,

nyaya, niyata, nyatan, nagata, cacara, dahulat, tu, tuhun, tuhwa, tuhwan,

--- 439 ---

tuhya, tuhyan, tinim, titi, towi, twas, tulèn, tulya, têman, santya, sêca, sa(of sê)tya,

swastyasta, sawaswas, syasti, sugya, singgih, wahya, wakwa, wakya, wèdi, watwwat,

watgata, was, wi(of wè)stu, wastun, waswa, waswan, wawas, wyakta, wigata, wigati, lanjira,

lisuh, lila, pari, jati, jaga, ya(yê of yu)kti, matyata, mawas, gaki,

--- 440 ---

gati, gatos, gatya, gumatya, baya, byakta; [têtêmên]: sasatya; [têmên- têmên]: sêtyasatya,

swastyasta, wahyawahya, gugu; [têmênan]: nyatan, swatyas, salila, sapintuhuh, saya(sayê

of sayu)kti, sayaktya, sayati, subata, singgih, wigata of wigati, pari, gatèn; [têmênanan]:

niyatan, gatèn; [têtêmênan]: sasêtyan; [nêmên]: têmên, wawa, maswa; [nêmêni]: twasi,

wigata of wigati, masayat, maiyatani, mayatnyani, byakta; [nêmênake]: hanantya,

hanastyakên, hanggêtêmakên, niyatakên, masinggih, mamasya; [katêmênan]: kaniyatan,

--- 441 ---

katuwon, kasantyan, kasatyan, kajatin, kajatyan, kagatan, kabyaktan, taun, praniti, prasêtya;

[satêmên]: sahêstwa, sajati; [patêmênaning krama]: paniti krama; [patêmênaning rabi]: paniti

krama; [pitêmên]: gatèn; [tumêmên]: kapitêmên, sumatya, sumêsa; [kapitêmên]: tuhun,

sangkung; [têmêning nagara]: nitiradya; [têmêning cipta]: nitisadya; [têmêning kawignyan]:

nitiguna; [têmêning wiweka]: nitisruti; [têmêning janji]: purobaya; [têmbung têmên]: kramaniti;

[luwih têmên]: abisatya, sunyata, bisatya; [paratêmên]: parasatya

timun: hantimun, karahi, timun, timuna, wuru, limus, parahi

timaha: timahos

tomara: (araning gêgaman ing jaman kuna)

--- 442 ---

tamtu: têpêt, waswa

tumus: hèsni

tampu: dhampu; [nampu]: nampu

tumpa: nyam, têpu; [tumpa-tumpa]: haynam, tupa-tupa, matimpah, matimbun, matimbunan

tumpu: [numpu]: (misaya iwak kali)

tômpa: hantus, hos, cadhang, rumaksa, tarima, tarime, tampi K., tanggap, tanggama, gupta,

brata, beya; [nampani]: nalang, nambuti, nanggap, tarima, tumampi, tumanggap,

tumanggama; [nampakake]: nambutkên; [tampanana]: husna; [atômpa]: mananggap

tampah: capir

têmpuh: arok, cundhuk, carung, timpu, tampuwa,

--- 443 ---

tub, srang(of sêrang), sumpyuh, sèbêt, wogan, limpah, par(pêr, pra, prê of para)wasa,

par(pêr, pra, prê of para)jaya, pyuh, pagut, gulung; [têtêmpuh]: hili, hili- hili, niyat, patêmpuh;

[nêmpuh]: harug, halulun, narawasa, nrang(of nêrang), nampêg, tuma(of tumê)mpuh,

tumampêk, tub, sumrang of sumêrang, sumèbêt, sub, manêsêb, manwab, manawang,

manub, marêk, mar(mêr, mra, mrê of mara)wasa, mar(mêr, mra, mrê of mara)jaya,

manghrik, manghyuk, ngurak; [nêmpuhi]: manghrapi, ngilèni; [nêmpuhake]: manghrapkên,

ngilèkkên; [kêtêmpuh]: kahili, kasèbêt,

--- 444 ---

kawogan, tampêg; [panêmpuh]: panapang; [têmpuhing rai]: mrangwadari; [têmpuhing

swara]: mawurahan

timpah: [têtimpahan]: titimahan; [tinimpahan]: hingêmukan

timpuh: suku tunggal, padakama; [atimpuh]: matimpuh

tumpah: = timpah

tampar: tumampar, walêr; [tampar-tamparan]: nali-nali; [nampar]: nampar, lêlês, manampar,

malêralêran, malêrolêran

têmpur: campur, rok, lud; [tumêmpur]: gumulak

tampak: tampak; [nampak]: matampak

tampêk: tampêka; [nampêk]: nampak, namput, nampyak, matampêk; [nampêki]: marêki

tampik: cêgah; [nampik]: huhu, moha, mwah; [panampik]: pamoha, pamwah; [tumampik]:

hardawalepa;

--- 445 ---

[sêmu nampik]: hardawalepa

têmpuk: tundhuk, trug, tawantah, têmpur, pagut; [têmpukan]: pagutan; [têtêmpukan]:

mapagutan; [patêmpuk]: patêmpur, patêmbur; [atêmpuk]: mapagut; [têmpuking dasih]:

hangwulani

tumpêk: [numpêk]: hatub, ngrumpêk

tumpuk: hatap, ti(of te) mbun, tumimbun, tumung, limbuk, limbung; [tumpukan]: timbunan,

limbukan, limbungan, peka; [têtumpukan]: puspaka; [numpuk]: manimbun, mweka;

[atumpuk]: malimbung

tumpês: tumpur

tampèl: [nampèl]: nêpak, nampèk, nampis, nampyal, nêbah, tampyal

timpal: cacal, da(of dê)lakar; [nimpal]: nimal, nimpar

tumpal: pêlung

--- 446 ---

tèmpèl: têmpêl; [katempelan]: kandhahan, karanjingan

tamplèk: [namplèk]: manangkêp

tumplak: tumpêk

tèmplèk: tangkêp; [templekan]: tangkêpan; [nèmplèk]: tumangkêp; [tumèmplèk]: matangkêp

têmpiling: tampar; [nêmpiling]: nampar, namperong, nampak, nampelang, mrêp of mêrêp

tampêg: [nampêg]: nawung

tamping: lamping, dhamping; [nampingi]: nanggul

tumpang: hrèng, hompèng, rèng, tih, tindhih, titi, titih, timah, tumpa, timpah, timpaha,

tumpak, tumpat, tumpal, tumpang, timbun, tumang, timbun, tumang, swapaka, sungsun,

lindhih,

--- 447 ---

lambang, peka, mahrêgu, binda; [tumpangan]: tindhihan, timahan, tumangan, pekan;

[têtumpangan]: titimahan; [numpang]: nitih, nimbun, tumitih, tumumpang, sumwapaka,

lumindhih, lumiring, manipah, meka, matimah, mamundhung, ngêr(of ngrê)jang, nglindhih,

ngumpang, ngempong, ngompèng; [nênumpang]: ngumpang-umpang, ngêmpong-êmpong,

ngompèng-ompèng; [numpangi]: nitihi, nglindhihi; [numpangake]: umangiswapakên,

kumisapu; [ditumpangi]: katitihan; [tinumpangan]: ingêmukan, timahi; [patumpangan]:

patimahan; [tumumpang]: tumindhih, tumitih, tumimah, matimah,

--- 448 ---

matimpah; [tumumpang ing pinggir]: tumawing, tumamping; [tumpang tindhih]: titip;

[tumpang suh]: wibuh

tempong: tempong

tumama: nagata, wikara

têmbe: dlêh of dêlêh, da(of dê)laha, dyalaha, pèngsuk, jêmah; [têmbenan]: da(of dê)lahan;

[nêmbe]: sangkokêk, murwa, mesuk, mengbya, ngrabasa; [katêmbèn]: katêmbiyan,

kalagiyan; [ing têmbe]: da(of dê)lahan

tumbu: tumbung

tômba: usada, u(of o)sadi, amêrta, jampi K., jampya, maosada, mar(mêr of mrê)ta;

[têtômba]: usada

têmbe: êla, niskala, pangkaja

tambah: ungkara; [katambahan]: kawibuhan

tambuh: tapi, tapya, sa(of sê)limur; [nambuhi]: tatapi; [panambuh]: patambung; [tambuh

polahe]: ruhara

--- 449 ---

tamban: antêp, kulêd

tambir: kètèr

tumbar: zie kêtumbar

tômbra: lêmbora

têmbirang: nêmbirang

timbrêng: rêb

tambak: [têtambak]: babantên; [nambak]: nambak, nambyak, nyatu

tumbak: najak, tuhuk, tutuk, towok, sulaka, waos K., watang, lêmbing, pangawinan, matang,

gala, galah, galandana, gayur, bunar, ngawinan; [têtumbak]: mamaca; [tinumbak]: ginalah;

[tumbak nganggo gombyok]: hambar angin

tumbuk: têbas, wantus; [numbuk bêntus]: bakakrakan; [patumbukan]: pawantusan

têmbako: zie bako

tambas: tumus, popok

tambal: balinik; [nambal]: ambalinik, nambala

--- 450 ---

tambêl: [tambêl butuh]: hakrak

timbal: tutu, tuwuh, situtu, lembak; [nimbal]: ngundha; [katimbal-timbal]: katula-tula;

[patimbalan]: patimbalan; [tumimbal]: tur, tumutur, tumawu, tumula, tumular; [tumimbal-

timbal]: turtur

timbul: kêr(of krê)tala, kambang, kabal, tuwuh, tambang, makartara; [timbulan]: kabalan;

[tumimbul]: tumuwuh, tumambang, ngampang

tumbal: sarata

têmbaga: ta(of tê)mbaga, ngalitar

têmbang kawi: irim-irim; [astakuswala, astakusala, astakosala]: têgêse: tangan molah;

[nagakusuma]: (= nagasari); [nagabônda]: (ula gêdhe); [côndrawilasita]: (rêmbulan anglèng,

utawa surup); [côndramêngêng]: (rupa kêmbang); [citramêngêng]: (aksara muni); [rêtna

jiwa]: (sêsotya gumêbyar utawa sumorot);

--- 451 ---

[kuswalalita]: (manganggo (of sarasah) bêcik; [kusumastuti?]; [kusuma wicitra]: (têmbang (of

wadon) linuwih ing warna); [kawitana]: (binangsalan utawa: kaomahan); [kilayu nêdhêng]:

(kilayu sumêdhêng); [têbukasol]: (têbu diêsol); [têbu sauyun]: (dhapuraning têbu iku: uyun);

[surarêtna]: (dewaning sêsotya iya iku pêpênginganing intên); [sardulawikridita]: (macan

galak bangêt); [surajiwandana]: verk. v. surahanjiwandana (kêndêl nunggal turu); [sikarini]:

(irunging wadon); [sudiradraka]: (kêndêl ora sarônta); [sudirawicitra]: (luwih kêndêl utawa:

luwih ing warna); [sastrakusuma?]; [sastra manggala]: (panah pangarêp); [swandana]:

(kareta); [swaladara]: (gêndhing(kidung of swara) asor, apadene suling utawa sawangan

dara); [sulanjari]: (lantiping wêwulang); [salisir]: (simpang); [sapratitala]: (kaya lêmah utawa

dhimpul tuwin omah tawon); [sabangpatra?]; [wohingrat]: (wohing jagad);

--- 452 ---

[wisatikandhêh]: (wisa linuwih kêsêsêr, sêsukêring ati utawa ilang); [wisalya arini]: (paèsing

wadon); [wêgang sulanjani]: (uwang (of siyu) lutung); [liwung]: (binglêng utawa mêndêm);

[lêbdajiwa]: (olah urip); [langên jiwa]: (kabungahaning urip); [prawira sêmbada]: (prajurit

bagus utawa bungah); [patralalita]: (godhong bêcik ing rupa utawa godhong mulêt);

[patramanggala]: (panggêdhe utawa pangarêp tuwin urang, nanging pakolèhing têgês

godhong gêdhe utawa ômba); [pamugari?]; [dhadhap mantêp]: (dhadhap sêmi); [maèsa

bayangan]: (kêbo boyongan utawa jêmpalikan tuwin kêndêl); [mêrak nguwuh]; [madurêtna]:

(madu (of sêsotya) linuwih); [manggalagita]: (panggêdhe (of urang) rikat); [gôndakusuma]:

(ambaning kêmbang); [girisa]: (kêkês utawa miris); [banjaransari?]; [bramarawilasita]:

(kombang ngêlèng); [basônta]: (rêmbulan); [bôngsapatra]: (panjang putra utawa kêkuluban)

J. Z. I. 321 9. v. o.

--- 453 ---

têmbang têngahan: ontang-anting; [alab-alab?]; [rangsang]: (umob); [rangsang tuban]:

(umobing banyu); [kênya kadhiri]: (prawan kadhiri); [kuswarini]: (panganggo utawa ambuning

wadon); [kuswaraga]: (ambuning awak); [kuswawirangrong]: (panganggoning kasusahan);

[kulanthe]: (kalar); [dudukwuluh]: (suling); [sumêkar]: (asêkar); [wirangrong]: zie

kuswawirangrong; [lindur]: (pangucape wong turu); [lonthang]: (lêgèh); [lambang?];

[palugon]: (paprangan); [palugôngsa]: (tabuhgong); [pamiwalkung]: (pamisahing kangên);

[jurudêmung]: (juru nabuh dêmung); [maesalangit]: (wis têmbung jarwa); [girisaya];

[gambuh]: (lantèh); [balabak]: (silêm), zie J. Z. I. 324 4. v. o.

têmbang macapat: [asmarandana utawa asmaradana]: (dhêmên wèwèh sêngsêm, bungah);

[kinanthi]: (dikanthi); [durma]: (macan); [sinom]: (godhong asêm nom) utawa rambut alus ing

bathuk; [pucung]: (wit kaluwak); [pangkur]: (buntut); [dhangdhanggula]: (araning

gêgodhongan kang kêna ginawe paès, utawa gula rineka rupa dhangdhang;

[maskumambang]: (wis têmbung jarwa); [mijil]: (mêtu) zie J. Z. I. 328 9.

--- 454 ---

têmbing: imbang, rang(of rêng)ga; [nêmbing]: (nawih), nawing

têmbung: ukara, cala, cala-cala, rasmana, krama, dangan, sakara, sambodana, war,

wirama, wikalpa, wangsit, luka, lukita, lagu, prakara, parakrama, pakara, gita, basa, basda;

[nêmbung]: acala, manambodana; [panêmbung]: panêmbung; [pitêmbungan]: sambodana;

[mitêmbung]: sambodana; [atêmbung]: acala-cala; [linuwih ing têmbung]: wikrama

timbang: ano, una, urup, imba, hingan, kakarja, tanting, tondhe, tindhing, tarju,

--- 455 ---

tula, timbang, satih, sitra, saga, singhit, wawar, lawan, lamak, lingling, palawan, maru,

marwa; [timbangan]: katula, siringan, sisihan, samipa; [têtimbang]: tutula, sisiring;

[têtimbangan]: lawan, lalawan, siringan; [nimbang]: ano, tumondha, tumindhing, tumula,

mano, manatih; [nimbangi]: lumaras, nimbangi, tumandhing, lumawan, maras, madhani;

[nimbangake]: tumandhing; [panimbang]: palawanan, pabandhung; [tumimbang]: sumiring,

sumatih; [atimbang]: masiring; [siji timbang sapuluh]: kadasaguna

--- 456 ---

tamèng: endhe, istigar, rangin, kantar, katar, taping, tambêng, tangkis, tinggar, siwapatra,

paris, puksur, pakambe, dhadhap, jêbêng, ganjur, benang, busur; [namèng]: ngantar,

ngendhe; [namèngi]: maparis; [panamèng]: patambêng; [tamèng dhadhap]: rangin,

pakamberangin, dhadhap; [watangtamèng]: galaganjur

tumênggung: W. A. verk. v. dhêgung, têgêse: têtindhih

tumênggung: zie punggawa en bala, nayaka, suhadha, sumantri, subadha, wadana, pratiwa,

mantriman, bupati

tag: = hêtag; [ngatag]: makèn; [pangatag]: maryya of mariyya

tog: [= êtog]: sarih, jingjring;

--- 457 ---

[togtogan]: tarotaran; [ngêtog]: anjingjring, toh, manarih; [katog]: karêsrês

tugi: tujwa

tega: linya

tagih: tagya; [nagih]: nagi, nagya, tumagih

têguh: kartaga, kagyat, kabal, tahan, makartana; [nêguhi]: nahani; [nêguhake]: nahankên;

[têguh timbul]: kakartala; [têtêguh]: agul-agul

têgor: nandar, dadar; [nêgor]: dumina, dumandar, dumadar, madandar, madadar; [nêgori]:

rêmbang

tugur: pajêg

têgês: arti, artos, hyarti, lir, lwir, jarwa; [nêgês]: mar(of mêr)di; [nêgêsi]: mar(of mêr)di;

mar(mêr, mra of mrê)dika, majarwani; [nêgêsake]: majarwakên

tigas: tihas,

--- 458 ---

tawêk, tingas, sêr, pêk; [tigasan]: tingasan; [nigas]: imiras, umêk, amêki, numiras, tumawêk,

tumingas, tuminghas, tumingas, manigas, mocok, miras, mêk, mêka, makêm, ngaras;

[nigasi]: mêki; [nigasake]: mêkên; [katigas]: kapêkan, kamêkan; [panigas]: pakêm, pamêk;

[panigasan]: pasulahan, pamêkan, pangirasan

têgal: taniwana, tanangwana, tawaga, talun, talayu, têgal N., têgil K., wana, jalaga, jingul,

janggala; [patêgalan]: talunan, patalunan;

--- 459 ---

[têgal kuru]: kuru, kuruksetra, kuruya, têgal, têgal kuru

tugêl: iras, irasa, dasah, têtêk, tatas, tugêng, têngkêl, salah, wancah, purna, pêrêp, patah,

pujud, gêmpung, barubuh, bêlah; [tugêlan]: têtêkan; [nugêl]: andasah, nrês of nêrês, nêrêb

E. T., nikal, nikêl, nulah, nambang, nugêng, nêngkêr, nêngkêl, nênggêl, dumasah, tumikêl,

tumêkêk, tumatas, tumugêng, tumêngkêr, tumêngkêl, sêk,

--- 460 ---

sumalah, mancas, manêngkêr, manangkêl, mrêp of mêrêp, matah, matêngkêl, mupak,

mugut, ngêrêb; [nugêli]: nrêsi, mênêngkêri; [patugêlan]: patêngkêran, patêngkêlan; [atugêl]:

matêngkêl; [tugêling gunung]: guntur

têtêg: naha

togog: mahdiguru

tub: [ngêtub]: nutub

têbe: parja

têba: kampi, lêba, gamana; [nêba]: handon

têbu: hêlêm, rosan K., rambas, tataki, têtêkan

tiba: Ahal, rês, kundhah, katiban, kaluya, kapa, kampi, kampir, trêh of têrêh, titih, titis, tesa,

--- 461 ---

tiwa, twang, tipah, tipaya, tiba, tibra, wanting, weda, wibuh, lèr of lera, laksa, lupa, labuh,

labwah, pratistha, dhawêh, dhawuh, murca, murcita, mapan, guntur; [niba]: andhila, murca;

[nibani]: truhi, maruruhi, ma(of mê)rêwah, marwaya, ngrêrêb; [nibakake]: manrahkên of

manêrêhkên; [katiban]: kaleran, kalupan; [tumiba]: rumahab, rumarab, rumêrêp, rumawuh,

kosipa, kampi, tumêrah of tumêrêh, tumiwa, tumipah,

--- 462 ---

tumiba, lumèr, lumera, dhawêh, dhumawuh, manêrêh; [satibane]: nir mamala; [atiba]:

manting, mawu, malabuh; [tiba kantêp]: pikantêp; [tiba sampir]: (têtêngêring wong arêp rabi)

têbu: hêlam, rosan, tataki, têtêkan, simbag

tabuh: têtêg, tatabya, tiyup, tuyup, têmbang, tabah of tabêh, wara, gamêl, thuthuk;

[tabuhan]: tabahan, sênggani, gamêlan; [têtabuhan]: curik, calapita, kalasangkana, tabah-

tabahan of, tabêh-tabêhan, sarsamoni, subamanggala, sungu, sangkani, sosôngka of,

sôngka-sôngka, sangkya,

--- 463 ---

sangkya-sangkya, puksur, padhahi, mar(mêr, mra of mrê)dangga, garantang, bobokan,

thongthonggrit; [nabuh]: natab, nulup, nêmbang, nabah, tiyup, tumêtêk, tumulup, manyup of

maniyup, manulup; [nabuhi]: hanggamêli; [katabuh]: dhumawuh; [panabuh]: patambung;

[atêtabuhan]: masakya-sakya; masangkya- sangkya

têbah: têbah

tabêri: ngêgêng

tubruk: [nubruk]: nêpak, dêmak, mangcapa, mandêmak, madêmak

tabok: [nabok]: nêpak, napang

têbak: têpak, têbah; [nêbak]: nêwah, nêbah, manêwah, manêpak, manêbah

--- 464 ---

têbu kasol: Temb. ged. Têgêse: wit têbu diêsol

tabêt: tapêt, tumus, têbês; [tabêtan]: têmbusan

têbus: rupêkul; [nêbus]: manihyus

tubus: [tubusan]: jrusan

têbu sauyun: Temb. ged. Têgêse: têbu sadhapur, (dhapuran têbu aran uyun)

têbêla: krêndhasawa, pantesawa, bandhu(of bandho)sa

tubug?: dagingan

têbêng: taping

tebang: [kêtebang]: katiwang; [kêtebang-kêtebang]: kapang-kapang; [ngatebang]: tumiwang

tèbèng: tawing; [têtèbèng]: tatawing

tangi: tilil, tumanggal, tangi, tanghi, tangwa, tangya, tanggal, winangya, wyang, wungu,

wungwa, wungwan, wungya, lèk, leka, lilir,

--- 465 ---

lêyêp, jênggi, jêngge, matanggal, mabangun, bana of bona, bangun; têngèn = tangenan,

wangunan, liliran, bangunan; [nanangi]: malad of malat, mungu of mumungu, ngunggar;

[nangèkake]: anjênggèkake; [tinangi]: ginugah, nguti; [atangi]: patanggal, ngamêr; [tangi

turu]: basinggi; ngungun-ngungun

tênga: tênga; [têtênga]: têtênggya; [nênga]: nênggak, tamênga, tumênga; [tumênga]:

nawang, tumanga, tumênge, tumêngha, tumêngge, têngha, ngurema

tangèh: rètu, torong, tange, sawat, mandrawa

têngah: hantara, taha, titi,

--- 466 ---

têlêng, lên, jingul, made, maddha, madya, mudya, madhya; [têngah-têngah]: hantara, nabi,

tidha-tidha; [satêngah]: hanan, salên, wanèh; [panêngah]: wirun, pamade, pamadya;

[manêngah]: malên; [têngahing awang-awang]: madyagantang; [têngah wangi]: titisoni;

[têngah bênêr]: rêmbang, têlêng

tangan: asta K. I., haswa, nanang, rutya, kari, tarima, sika, sikara, ludun, lêngan, lungiyan,

bu(of bo)ja, bujaka, bama; [kêtangan]: kêtiba; [kêtanganan]: kapar(of pra)wasa; [satangan]:

sahasta; [tangan kiwa]: untara, duksina,

--- 467 ---

tangap, sastakari, jiptar, gêmbung; [tangan têngên]: agita, pengkal; [tangan ngigêl]:

astakosala; [anjum tangan]: manjum tangan

têngên: kanan, têngan; [nêngên]: nêngan; [kapitêngên]: têgêg

têngêr: cihna, cina, cinna, duta, tandha, tôndha, wanu, tandhya; [têngêran]: têngêran,

pracihna, pracina, ngagati; [têtêngêr]: kêkitir, kasir-kasir, tandha-tandha, srana, sarana;

[têtêngêran]: tandhatandhan; [têtêngêran pinasang]: matandha; [nêngêri]: tumandha of

tumôndha, tumêngêr, muna; [tinêngêran]: sinip; [panêngêr]: panêngêr, pananghara;

[panêngêran]: panêngran of panêngêran, panêngran,

--- 468 ---

jihma, jujuluk; [panêngêraning salakirabi rupa mas lan sêsotya]: dhalang antêban;

[panêngêran ala]: kadurnimitan

têngara: raba, tanggar, gindhala; [atêngara]: gumindhala

tungka: tulak; [nungka]: nglud of ngêlud; [kêtungka]: kêlud

tingkah: ande, andon, antrah, aru, u(of o)lah, ca, caru, rèh, reha, ka, kirna, krama,

kawênang, de, dwa, solahan, saba, warti, puri, gati, gatos, gatya, gêlar; [tingkahe]: donya;

[paningkah]: pangulah; [pratingkah]: ulah, haglara, cacara,

--- 469 ---

kunthara, paningkah, prahara, prakara, prasasula, patrap; [mratingkah]: mangrèh; [tingkah

polah]: sastra

têngkar: dhakah

têngkêr: tugêl, têngkêl; [nêngkêr]: sêk

tungkak: (wong) sangkil, jungkara; [nungkak (pratingkah)]: nungka, muntap, manungka

tangkis: tahan, tanggul, wiweka, garmus, gêbang, busur; [tangkisên]: garmusan; [nangkis]:

numapag, nanggul, tumangkis, tumanggul, tumanggalang, panggil, mananggah, mananggul,

matanggul, manganggul; [nangkisi]: miwali; [katangkis]: tanggulan, panangkah;

[panangkisan]: patanggulan; [tumangkis]: tumangul; [atangkis]: matangkis; [nangkis kalawan

tamèng]: tuminggar

tingkas:

--- 470 ---

[ningkasake]: manrang of manêrang

tangkil: tinggar; [nangkil]: mêwal; [tinangkil]: tinangul

têngkêl: têrês, pêngêl; [têngkêlan]: têrêsan, turusan; [nêngkêl]: nêngkêr, tumurus,

manêngkêl

tungkul: tukup, têlung, tungkul, dhukul, biluk; [têtungkulên]: bikukulên; [nungkul]: dungul,

tundhuk, tumukup; ngênês; [nungkuli]: nungguli; [kêtungkul]: kanirdyan, kapitut; [panungkul]:

hanta; [tumungkul]: tumêlung, dhingkul

têngkulak: endhong

tangkêp: [of tangkêb]: tutup, saput; [nangkêb]: naput

tungkêb: [nungkêb]: naput, sumaput, manaput; [nungkêbi]: nglimput

tongton: [of tonton]: tarton; [tontonan]: wuryan

tungtum: timah

tungtung: sirat,

--- 471 ---

pêncir

tangis: udrasa, tarisa, siki; [nangis]: huhu, udrasa, atangis, umismata, nangis, karuna,

tangisa, muhun, maudrasa, manangis, manangisi, macaudrasa, manangis, manangisi,

macaudrasa, meyaki, mular, mumuhun, mamacaudrasa; [nangisi]: muhuni, manangisi;

[panangis]: panangis, pamuhun, pamular; [tangis ora lèrèn-lèrèn]: ngiyêng; [tangising

gunung]: dhèdhèt erawati; [prihanangis?]: kaprihên of kêpêrihên

tinggi: kindraka, tingyana, marupruka, bangsarha, rêksa

tunggu: rêksaka, tugur, têngga K., tunggi;

--- 472 ---

[tunggon]: rêksa; [nunggu]: nugur, ngèr; [nunggoni]: nuguri, managraha; [nunggokake]:

managrakên; [tinunggu]: anti; [panunggu]: rêksaka

tungge?: [tinungge]: bah

tôngga: kopa, tanggya

tangguh: raksaka, tujwa, tanggêh; [nangguh]: nanggana

tanggon: agul-agul, tahên, tagya; [tatanggon]: tatagya; [nanggoni]: nanggêni, tumênggên,

malanggana, ngadhapa; [tumanggon]: tumagya

tênggênah: minta; [patênggênah]: paminta

têngginas: [of trêngginas]: tanggal, nastika, la(of lê)gawa, praya(of prayi)tna, gadgada,

ganggas

tênggêr: (punthuk), unur, cênggir; [tênggêr-tênggêr]: cênggir-cênggir

tanggok: pane

tênggak: panênggak

tênggok: tanggota, lèhir,

--- 473 ---

janggota

tunggak: tunggul; [nunggak]: tumaksyah

tanggal: sukla, lèk, leka; [tanggalan]: candrasa, lekan, wulan; [têtanggalan]: wulan-wulan;

[tanggal sapisan]: satanggal, mawidara; [tanggal 2]: sukaplaksa; [tanggal 3]: rahu; [tanggal

4]: windura; [tanggal 5]: cadra; [tanggal 6]: saddhara; [tanggal 7]: minangka; [tanggal 8]:

sitarêsmi; [tanggal 9]: citarêsmi, nawadibya; [tanggal 10]: nalandhana, krêsnadasami,

kojurkasari, salêncana; [tanggal ping 11]: yèndhamawa; [tanggal ping 12]: memuta; [tanggal

ping 13]: pratami; [tanggal ping 14]: candramarêsmi; [tanggal ping 15]: candrapurnama,

windasa, purnamahindu, purnamasada, purnamasidi of purnamasadha, purnamasidhi;

[tanggal ping 16]: cadra, mimasuka; [tanggal ping 17]: krêsnapaksa; [tanggal ping 18,

tanggal ping 19, tanggal ping 20]: krêsnapaksana;

--- 474 ---

[katanggalan purnama]: kapurnaman

tanggul: banda

tênggêl: [nênggêl]: mênggêl

tinggal: kasyang, tidhar, tinglar, tinggal, surud, pasah; [tinggalan]: tinglaran; [ninggal]: ninggil,

tumidhar, tuminglar, tuminggal, matinggal, matenggal; [ninggali]: tinggali; [ditinggal]:

kawêkas; [katinggal]: akari, katiga; [paninggal]: paninggal; [patinggal]: patinggal; [atinggal]:

matilar, matinggal, masah, masisa

tinggil: [ninggil]: matinggil, mawung

tunggal: eka, tunggal, tunggil K., sang dyah, saeka, saka, samuh, sampata, ji, murti, ngêsa;

--- 475 ---

[tunggalan]: bathon; [nunggal]: nuga, tumanggal, mor, mora, murtya, mawantah; [nunggal

karêp]: gotra, gotrah; [nunggal laku]: eka laksana; [nunggali]: sani, mori; [nunggalake]:

tumanggalkên; [katunggalan]: kapitunggal; [panunggal]: pataka, pamora, pamurtya,

pangêsan; [panunggalan]: paekaan, pamor; [sapanunggalane]: supraja; [tunggal rasa]:

srasa; [tunggal karêp]: riyêg, (iyêg Spr.), saekapraya; [tunggal sarira]: sabada; [tunggal

sadesa]: sanasama; [nunggal turu]: macumbana; [asikil tunggal = asuku tunggal]:

ngekapada

tunggul: tênggêl, panji, panjya; [têtunggul]: kikitir, di; [panunggul]: Opapanji, niyaka, cuni,

kambang, tunggul, siwaya, puncak,

--- 476 ---

par(pêr, pra, of prê)mata, ma(of mu)staka, manguntur; [pamunggul]: panjor; [pamunggulan]:

pannjoran

tanggap: tangkêp; [tanggapan]: tangkêpan

tanggung: canggal, dagu, tawan-tawan; [nanggung]: nalang, manalang, managung, malang;

[nanggungi]: numpati; [pananggungan]: pangampêhan

tênggêng: [kamitênggêngên]: wurandhungan, (= wirandhungan Spr.)

tunggang: tunggang; [tunggangan]: kapa, tunaha, titihan K. I., tipaha, tumpakan K.,

tumangan, tunggangan N., swandana, selang, wahana, wahini, peka, pekan, dhômpa;

[têtunggangan]: hasya, tapistika, swandana, sya, wahana, wimana, la(of lê)ksana,

--- 477 ---

puspaka, pweka; [têtunggangan dhapur ambèn kapikul]: tapistika, wimana; [nunggang]:

awahana, nitih K. Ingkang, nunggang N., tumitih, tumunggang, siring, mahawan, meka,

mawahana; [nunggang rata]: marata; [nunggang têtunggangan]: sawahana, sangkêp,

mawahana; [nunggangi]: nitihi, nunggangi; [ditunggangi]: katitih; katitihan; [tunggang

gunung]: tunggang hacala; [agêm tunggangan]: kosawahana

têngange: nêngah, diwarsarka, têngawe, suryadiwasa, suryasata, sadya, wijanarka,

panêngah, pancarasiddhi, palasaddha, palasata, madyèng we, baskarasata, ngalaya;

[têngangèning surya]: panêngah nikang rawi

--- 478 ---

sa: sa, mi; [sa: srêngenge]: satalawya

si: si, mo

sah: lila; [asah]: cani; [ngasah]: acani; [êsah]: usa; [ngêsah]: manghusa; [ngêsah-êsah]:

pangambêk-ambêk; [pangêsah]: panghusa, pangêsêh

sih: kasih, kasihan, kaswasih, turida, sih, sihan, srêda, wuyut, yasih; [asih]: hrarêp, asih,

cinta, kasihi, dar(dêr, dra of drê)da, dar(dêr, dra of drê)dwa, dar(dêr, dra of drê)dya, dirda,

drêdha, tura, trêsna, sih, drêda, srêdiya, sêmbada, lulut, yasih, mi, masih,

--- 479 ---

masiha, mowaka, mumu; [asih kêpati]: êla-êla; [asih wêlas]: kasyasih; [asih bangêt]: êla-êla;

[ngasih-asih]: hrarêp, upaksama, upasama, umarih-arih, nyolo-nyolo, marih- arih, mararêm,

ngupasama; [ngasihi]: madêr(of madrê)dya; [kasih]: jiwa; [kasihan]: nisturan, kadrêdha;

[kêkasih]: anung, rakêtan, kakasya, katujon, kasih, kalulut, sih, pidhara; [sih-sinihan]:

saswatata, smaratura; [pangasih]: kasrêdha; [pangasihan]: kasumbagan; [pasihan]: alulut,

kasihan, sihan, siya, lulut, punagi; [pasihaning badan]: turangga, turôngga; [amrih sih]:

priya(of priyê)mbada; [ilang sihe]: nistura; [kawêlasasih]: kaswasih,

--- 480 ---

turasih, malasih, mala(of mêlê)asih, mêlasarsa; [kaswasih]: daradra; [silih asih]: gardhawari;

[paraning sih]: garêmêk; [mintasih]: bana of bona

suhun: [panuhun]: panosan

saur: war(of wêr)na, wadyap, bandhung; [sauran]: hambandhungi, sangguta, masanggya;

[nyaur]: naur; [nyauri]: saur, manaur, masaur; [nyaurake]: naurakên; [saur-sinaur]: tanggap

saur; [panyaur]: malêsa

suhur: [= suwur]: sub, wantar; [kasuhur]: kawêntar; [misuhur]: konang, (= kaonang-onang

Spr.), karêngêng, kasusa, kasusra, kasumbaga, kasumbung, kasub, kasubaga, kojat, kyat,

torasih, satorasih, sumub, sumbaga, subaga,

--- 481 ---

subagan, subagya, wrata, loka, juwara

saeka: zie eka

sait: [sêsait]: sakarêng

saut: tampar, gawèl; [nyaut]: naut, nampar, sumahat, sumaut, manaut, manampar, mawrêgil,

mawêgil; [nyauti]: nauti; [sêsautan]: saut; [panyaut]: panampar; [panyautan]: panamparan

saos: saji, syas; [sêsaosan]: saji, pasaji, pasaji-saji; [sumaos]: sumadya, sumaji, sumyas;

[asaos]: masirat, masaji; [asêsaos]: masaji-saji; [asaos -saos]: masirat-sirat

sauwat: cawêla, cawêli, cumbana

sana: [sasana]: upaya

sênu: sênêh

sêne: sumêne,

--- 482 ---

mêne

sênên: dipa, dipôngka

sênèn: Soma

sunan: zie susuhunan

sanak: awangsa, ôngsa, dupôngka, wandawa, war(wêr, wra, wrê of wêra)ga, wang(of

wong)sa, mitra; [sanak rakêt]: mitrakasih; [sanak kadang]: kulawarga, wandawarga,

wanduwarga, wrêsniwêrga of wrêga, wêkayadu, mitraka, brayanda; [sanak tuwa]: kaka;

[sanak santana]: wandu wandawa; [sanak sadulur]: kadang wandawa, gotra; [sanak linuwih]:

sumitra; [sanak matêng]: mitramatwêng; [sasanak]: swar(sawar of sawêr)ga; [nyanak]:

mawar (mawêr of mawrê)ga; [sumanak]: sumitra; [prasanakan]: rakêtan, sumitra, mitrana;

[prasanakan matêng]: wawargita; [pawong sanak]: sumitra, wangsanak, mitraya

sênik: tanggura

sunat: [nyunat]: singsal; [nyunati]: masingsal

sênês?: ruru

--- 483 ---

senapati: [= senapati, natayuda = natayuda, dipati = dipati]: tisura, tuwagana; [senanata =

senanata, senaraja = senaraja, senadipa = senadipa, senapatya = senapatya]:

subamanggala, wira, wirayoda, wirayodha, panapapati, pramugari, muka-muka, grawira;

[nyenapatèni]: anggêdhèni, tuwani; [kasenapatèn]: kasenanatan; [senapati W. A.]: mangku

parentah, kasenadipan

sinom: [zie rambut]: cêcanthang, kesumi, tarna, trênik, sinwam, sinyam, srihuka, srinata,

srikara, srimuka, sukèsi, suwèni, wyanita

sinom: (têmbang), têgêse: godhong asêm nom, utawa rambut alus ing bathuk

--- 484 ---

sênig: [sênig-sênig]: titir

sênêng: hrêmah, rêmên, têlêng, sarju, sarjwa, sumar, jra, jwa; [nyênêng]: nar; [kasênêngan]:

kasarjwan

sinangarya: W. A., sinêbut luhur

sandi: rahsa, raasa, rahasya, lumad; [sandi upaya]: sundopayasandi, sopaya; [sandining]:

pusthingi; [asandi]: masandi

sandêr: kanana, kêras, kram; [sandêran]: kananan; [sêsandêran]: kakêrapan; [nyandêr]:

kananan, kumrap; [nyandêrake]: nanan; [panyandêr]: panana

sundari: [sundarèn]: sawangan

sunduk: tujwa, sulah, suji, boji; [nyunduk]: sumulah, sumuji; [nyunduki]: masuji

sandikala: nirada

sundêl: aluran,

--- 485 ---

duwêg, wèr, jèh, jamah, boji; [nyundêl]: nimbat, dumuwêg, lumanji; [sundêl malêm]: sulastri,

sêdhêpmalêm Jav. verk. Winter. I. 149- 2

sundêp: carik, sula, sulah, jèh; [nyundêp]: sumula, sumulah, nguku; [sumundêp]: cumarik

santi: danurdara

sênuk: untara

santana: akwayan, kulakeya, wandu, wandhya, wrêsni, wargaya, yada, yadu, bandhu;

[santana dôngsa?]: wrêsni dangsa; [bala santana]: mityaka; [santana lanang]: kulawandawa,

kulawanduwarga, kulawarga, kulayadu, kulayadu waduwandawa, sanak sadhèrèk,

wandawa, waduwandawa, wanduwarga, wangsa wanduwandawa,

--- 486 ---

yadukula; [santana wadon]: wangsawrêsni kulayadu, balasantana, balangga wrêsniwangsa

santêr: sumantara

sêntor: sêntor, basong

santri: W. A., sakabat utawa: panakawan

suntrut: puru-puru, lêknaya, busu

suntak: [nyuntak]: numpah

santosa: rêksaka, kaya, kyat, dra(of dara)na, tihata, tanggyan of tanggyên, sa(of sê)nana,

suraksa, sa(of sê)kti, saktya, sujika, sumangga, subada, subadya, subodha, wiba, praksita,

prati, pratihata, pratita, pratisara, pratyangga, pratyanggan, panggêh, makas, mapanggêh,

gahan;

--- 487 ---

[nyantosani]: manubada, mratihatani, mratita, masubada; [kasantosan]: kasujikan

sêntil: liklik, gênjor

sêntul: kêcape

sêntèg: [nyêntègake]: manuntagi

sênting: (kêmbang), sangsangan

senapati: cundhamani

sêndhu: [nyêndhu]: naru, nyikon

sendhe: [sèndhèn]: liyang, pangglalat, maliyangan; [nyèndhèni en ake]: mêrliyang;

[sumendhe]: sumandhu, maliyang

sindhèn: sindir, gêndhing; [sêsindhèn]: sêsêndhon; [sêsindhenan]: maungara; [pasindhèn]:

mondrèng

sondhèr: kace, koce, lusir; [sondhèr nganggo gombyok]: kace, kakace; [sêsondhèr]: kakace;

[panyondhèr]: pasampur; [pasondheran]: pakocèn

sêndhêt: rêrêt

sindhut?: sundhulan

sêndhal: dudut,

--- 488 ---

tarik, sarad, jambat, gindhal, barak; [sêndhalan]: barakan; [nyêndhal]: anggindhal, dumudut,

tumarik, sumarad, malandang, mayênak, ngêndal, ngiwat; [nyêndhali]: malandangi;

[panyêndhalan]: pajambatan

sundhul: dêdêl, dudug, sudhuh, marok; [sumundhul]: dumudug, sumudhuh; [asundhul]:

madudhug

sandhang: sadana, lila; [nandhang]: among, nahên, niwa, rina, muktya, mong; [nandhang

lara]: niwaroga

sandhing: haning; [sêsandhingan]: piraknayan; [nyandhing]: misik; [sumandhing]: samiwa,

sumêla, samepa

sandhung: sampar, simpar; [sandhungan]: sampar,

--- 489 ---

simpar, samparan, simparan; [nyandhung]: sumampar; [kasandhung]: kapunggal

sêndhang: sêndhang, sumbêr, warigi, wagiswara, lwah-lwah, prigi of parigi, botrawi, bilik,

bèji; [nyêndhang]: marigi

sundhang: singat; [nyundhang]: nimbat, sumingat

sanjata: astra, ayudha, amoga, candrasara, ru, warywa, yur, yuda, mêrcu, murca, bana,

bona; [sanjata luwih]: surastra, susastra; [sanjata gêni]: narayana, capa

sunya: uhu, puniki

sêca: blaka

suci: ênang, êning, ônta, ar, asuh,

--- 490 ---

aswa, nirmala, niskala, nang, cana, rênik, rasika, dyahni, towi, santa, sônta, suci, soca,

sukci, sukya, suddha, suti, sa(of supaya)smaya, suji, wasêh, lukika, lokika, pra(of para)ma,

putih, pasuti, pawitra, maya, ngrêsi; [sêsuci]: camana, cumana, rahup, rasika, soca, sosotya,

maswi; [nênuci of nyênyuci]: soca; [nucèni]: notyani, nyotyani; [nucèkake, nyucèkake]:

mawitrakên; [kasucian]: kanirmalan,

--- 491 ---

karasikan, kasujiyan, kalokikan, kaputihan; [panucèn]: pamasuh, pawasêhang; [sumuci]:

tumowi, sumukci, sumukya, sumuddha, sumuji; [asuci]: mahêning; [asêsuci]: maraup,

masoca, masutya, maswoca, masuji; [sucining pati]: ôntapati; [luwih suci]: danirmala

soca: anda, andha, cuni; [soca bêning]: anda(of ônda)kara; [noca]: manganda; [nocani]:

mangandani

sêcêp: sêsêp

sêcang: sapan

sri: [asri]: halêp; [dèwi sri]: ramya, laras, padmi

sar: [sarsaran]: marmaran; [sarsarên]: marmarên; [kumêsar]: mar

sèr: [nèsèr]: anèr

sor: [= asor]: anor, andhah, hrarêp,

--- 492 ---

adar, ala, alah, nor, nisthawa, kalpa, dara, daraka, daridya, dyama, dama, tala, tiwas,

sandhara, sor, sora, sudra, sadara, sèsthawa, sopa, sadhara, lêmbak, pada, patala, dhara,

dhap, dhadhap, dhama, jor, jodhi, jaya, mardawa, mêrdha, madara, ngurak; [sor-soran]:

dara, panêkar, bawah; [asoring asor]: papada; [ngasor]: hrarêp, umalah, angwulani,

--- 493 ---

nalôngsa, rarêm, sumor, paramita, manor, mrawadha, madama, masor, malah; [ngasor-

asor]: sadara, dhara-dhara, manu(of mano)hara, ngandhap-andhap; [ngasoraga]: cara;

[ngasori of ngêsori]: sori, ngêbi; [ngasorake]: ajodhi, anjaya, nor, nora, nuraga, rêrêm,

kujumayakên, don, terang, sumor, sumorkên, pamanasi, jor, yadhara, major, madar,

matyaka, masorang, ngadar, ngalihkên; [disorake]: dinina; [anor]: cadama, sèr; [kasor]: asor,

kahala,

--- 494 ---

kandhah, kari, kawênang, kaprajaya, kapitut, kajor, tiwas, sora, lah, prawadha, ngucira;

[kasoran]: kawênang, kapupu; [ingasorake]: taninda; [asor dadi luhur]: daniswara; [andhap

asor]: sadara, sadhara; [luwih asor]: depada, sudra, wisadhara

sor: [= isor]: patala; [ngisor]: hêb, sor, sorang, woya, pada, grêg; [mangisor]: asor,

umandhap-andhap, umingsor

sri: sari

sari: ati, roh, ra(of rê)tna, santun, satên, sidhi, wayawayanga, lêsmi, lawên

sumari: sumantun

--- 495 ---

saru: ce, cala, kithing, srawyu, galap; [nyaru]: manaru; [kasaru]: kakithya

sêru: ardaya, êdar, asru, asrang, asis, umung, abwat, abyat, angêsa, radèn adipati, krak,

katara, dahat, tara, sru, sora, satara, prakara, prakasita, gra, gurnita, byat

sêre: kamijara

sira: anta, amu, nira, niran, ra, rika, rakwa, rakya, rakyan, rakrya, rakryan, ko,

--- 496 ---

kao, kaki, kita, kwa, kowên, kyo, kyana, kamu, ta, toh, sirang, pra, para, pwakanira, juga,

jugan, ma, mu, mun, mwa

sirasang: sirang

sura: [batharesura]: batharesiya

suri: suri; [sêsuri]: susurya, susuruya

suru: [nyuru]: nuru

sora: aha, agyat, cola, katara, sumantara, sênggani; [luwih sora]: srudya

sore: krêsna, puspateja

srah: [= a(of ê)srah]: katut, kul, sanidya, pasrah;

--- 497 ---

[ngêsrahi]: nrahi; [pasrah]: nrah, srah, lila of mêlila; [masrahi]: nraha; [masrahake]: manahan,

maneryanakên; [kasrah]: kasrê

sarah: ramon, sandhang, sarah, soroh, sangsang; [nyarah]: narah, sumandhang, manumpal;

[panyarah]: panumpal

sarèh: icanan, ambya, rerehan, rarêm, rêrêm, kintara, tumpal, sa(of so)nta, saranta of

saranti, sadu, sadwa, sadhara, somya, wira, lêmbah, prasadu, dhara, dharaka; [nyarèhi]:

naragi; [nyarèhake]: narag, wrêrêhkên of ngrêrêhkên E. T., nyêne, mananta, mandrankên,

--- 498 ---

mandranakên E. T.; [sêsarehan]: sasadon

suruh: tambula, so, sêrah, sêrah of sêrêh, sirih, suruh, suruh, sêdhah of sêdhêh; [suruh

canang]: canasuruh; [suruh kuning]: suruhcanang; [suruh kênyehan]: canasuruh; [suruh

mengkolan]: canasuruh; [suruhan (têmbung)]: sêdhahan, sengan; [sêsuruhan]: sêsêdhahan,

sasyanginan; [nyuruhi]: nyêdhahi

soroh: dhadhap, manyangi

sarèhning: zie rèh

sura iswara: (jêjuluke Bathara Guru)

sirna: ilang, umilang, inga, nir, nira, curnita, curma, danon, das, dwas, duli, dyas, dyasa,

dyasta, dyastha, suh, sihna,

--- 499 ---

swu, swuh, sampurna, windasa, wisirna, wimurca, lèsni, lilang, lang, punah, punaha,

prailang, pra(of prê) laya, padhêm, punghas, dhwap, murcita, mu(of mo)ksa, mukswa,

mataya, milang, grèng, bêntar, brastha, bagna; [nyirna]: nipunah; [nyirnakake]: umilangkên,

nênahakne, nira, nirnakên, sampurnani, lumilang, munahkên, mrahilang, murke, mêrlaya,

mra(of mrê)laya, malwang, malilang,

--- 500 ---

malangkên, madhêm, ngasrêpkên; [kasirnakake]: ingalap

saron: salundhing

sèrèn: srah; [asèrèn]: sumêsêr

sarana: êlêd, dada, tangwa, lukan, bantên

sruni: (kêmbang), sarudya

saruni: (araning prau)

sarunèn: (araning têtabuhan)

suranadi: (jêjuluke Bathara Endra)

surendra: (araning widadari: sarta jêjuluke Bathara Endra)

surandarya: (jêjuluke Bathara Endra)

sarônta: aris, riri, dra(of dara)na, dra(of dara)ka, deya, sarag, wikara; [nyarônta]: manaha;

[ora sarônta]: iwang, nirwikara, niscaya, tantya

suranata: (jêjuluke Bathara Endra)

suranata putraka: (jêjuluke panêngahing Pandhawa)

sarêntêg: gundik

sarira: angga of ôngga

--- 501 ---

surarêtna: Temb. ged. Têgêse: dewaning sêsotya = pêpêthinganing intên

suraraja: (jêjuluke Bathara Endra)

sêrak: srak

sêrik: runtyaka; [nyêrikake]: mawuyangkên, manguntyakakên

sirik: sarang; [nyirik]: sumarang, nyarang

surak: Ahya, hyang, umung, Anguhuh, singanada, wu, prakahyang, pêrkatha, prakatha,

juhung, mahyang, badhong; [surak-surak]: hyang-hyang, pêr(of pra)kathaya; [nyurak]:

nuraka, manguhuh, nguhna; [nyuraki]: nuraka; [panyurak]: pahyang, panguhuh; [asurak]:

mrakahyang, masurak, nguhuh, nguhwuh; [surak barêng]: giya, giyak

sorok: carik; [nyorok]: nyarik

sêrikut: [sêrikutan]: bikutan

--- 502 ---

sarad: [saradan]: lêlai

surud: [nyurud]: alês

sèrèd: sarad, sêsêr; [nyèrèd]: sumarad

sardulawikridita: Temb. ged. Têgêse: macan galak bangêt

suradipa: (jêjuluke Bathara Endra)

srudug: [nyrudug]: narada

sarta: ambang, kunang of kunêng, kuswa, têkwan, têkwan, têkyan, tuwi, towi, tuwin, sa,

saha, sarwa, sarya, sambya, wah, waha, lan, lèn, lyan, ma, miwah, mwang

sarat: ambana, sra(sara of sêra)na, sadana, sawe, sipat, mundra; [sêsarat]: sipat-sipat,

--- 503 ---

bantên

sêrêt: [nyêrêt]: Ahrêt, hrêt, mrêt, manghrêt; [nyêrêti]: hrêti, manghrêti; [asêrêt]: madrêt

sêrot: [nyêrot]: pakêm, makêm

sirat: kênyar; [sêsirat]: manyurat; [nyirati]: ngênnyari; [panyirat]: pariris; [sumirat]: abra, bra

sèrèt: nyumpal, panêpi; [sèrèt putih]: purwadênta

sorot: ujwala, wahya, caya, kênnyar, kocala, kirana, kirat, kitu, kuwung, kilat, kupak, kamba,

danu, duryat, dlêh of dêlêh, dilah, dêling, dipa, dipya, dyut, dyuta,

--- 504 ---

tarka, tiksna, twalih, sunu, sunuh, sênêh, sênên, sunar, sênyan, sirat, surat, sorong, suteja,

sêsorotan, sêlêh, suluh, soba, wedyata, wija, lindhi, lawên, luru, lêrêng, panma, prawa,

parya, praya of paraya, prabab, dhanu, jwala, jyalita, gilang, basong; [soroting srêngenge]:

withangka; [soroting mega]: diwanggana; [sêsorot]: kêkênyar, dyanu, sisirat, pêpancur;

[nyoroti]: manêlêhi,

--- 505 ---

manaba, mrawani, mrabani, malindhi, ngênyari, ngucupi, ngudani, ngasongi; [nyênyoroti]:

ninidikara; [kasorotan]: katiksnan, kasêdyan, kamban, kambwana; [sumorot]: anawa, ujyala,

katara, kumênnyar, dumêling, dumipya, dumyut, dumyuta, sumunu, sumunuh, sumênêh,

sumênên, sumunar, sumirat, sumurat, sumorong, sumêlêh, sumuluh, lumindhih, lumêrêng,

lumawên, lumêng, prapatya, mancur, manda, mar(of mara)kata, mrawa,

--- 506 ---

marya, gêlang, ngolaca, ngujwala, ngunguwang, ngunguwung; [sumorot kêpati]:

mrabantaka; [sumorot mancurat]: mrabaswara; [sumorot murub]: mrabangkara; [sumorot-

sorot]: katara-tara; [sorot-sumorot]: gilang-gumilang

sarati: daruti, sarati

suratani: W. A. kêkêndêlane wong cilik kang nyôngga gawening ratu, lungguhe saparoning

paragak

sara tejamaya: (araning panah)

surasa: rahat; [surasaning layang]: mutada

sarasah: karasah, kuswa, salimpêt, galang; [narasah]: nurasah, makarasah, ngarasah,

ngêmit

surastri: of sulastri (araning kayu)

sarwa: sahhya, sarywa, sarga, sar(of sêr)ba, saswa, sambya,

--- 507 ---

wahya, lot, pai; [sarwakari]: Upapala

sarwi: sarya, saryya, sapata

sruwe: [kasruwe]: kampi

sarawèdi: [nyarawèdi]: nyarawidya

sriwêt: salêri, liwêr; [sriwêtan]: salisiban, liwêran; [sêsriwêtan]: liwêr-liwêran; [sumriwêt]:

sumalêri, lumiwêr, milêt

sriwulan: (kêmbang), puspanjali, basônta, basônta tilaka

sruwag: [nyruwag]: maruwag, ngêruwag

srawung: [srawungan]: rok, krama, sancaka, sancaya, sumaruna, sênggani, ludya, parata-

rata, pata, pagyat, marok, gambira; [nyrawungi]: mawani; [sumrawung]: umung;

[asrawungan]: parata-rata

--- 508 ---

sriwing: [sumriwing]: masêng

suralaya: endraloka, endrapada; [suralaya]: (jêjuluke Bathara Endra)

sirap: hatêp

sirêp: turu, titisoni, tidhêm, sirêp, sidhêm, dhêdhêp; [sêsirêpan]: turuwan, tuturuwan; [sirêp-

sirêpan]: turu- turuwan; [nyirêp]: umadhêmi, naruh, nrapi, nawa, nawan, sumirêp, nyidhêm,

mananta, mapas, madhêmi; [panyirêp]: pangarti; [panyirêpan]: pangartiyan, pasidhêman;

[sirêp bocah]: tururaraya

surup: artos, ilang, hyarti, dunung, dewasana, tirêp, tilêm, tidhêm, sirêm, sirêm-sirêm,

sulang,

--- 509 ---

linang, paran-paran, padhêm, [nyurupi]: tumula, nguninga, ngu(of ngo)ningi, ngudani;

[nyurupake]: marswakakên; [sumurup]: sumulang, wruh, wrin, wring, mangrêtos, ngarti,

ngartati; [sêling surup]: salah idhêp

sripit: [nyripit]: sumripit; [sumripit]: nyripit

surapati: (jêjuluke Bathara Endra)

srudhah: cêcêh

surajiwandana: verk. v. sura anjiwandana Temb. ged. Têgêse: kêndêl nunggal turu

surya: (sarupane dasanamaning srêngenge dadi jêjuluke sang hyang surya)

suryakôntha: kamatan, suryakanta, sasikanta

siram: K. N. wasêh; [nyiram]: mêsêh; [nyirami]: masêhi

surêm: rêrêp, rêrêm, rêm, rêmêh, kucêm, kumêl, tirêp,

--- 510 ---

tidhêm, tidhêm anasar, tambong, wêlu, lêlêh; [asurêm]: mawêlu

sri maha nilakantha: (jêjuluke Bathara Guru)

srampad: [nyrampad]: ngambat

srimpêd: ba(of bê)ndana; [kêsrimpêd]: kaba(of kabê)ndana

srèmpèd: simpar; [srempedan]: sa(of si)mparan

srampang: (araning gêgaman ing jaman kuna), carampêng, randa, brajana; [nyrampang]:

rumandang

srêmpêng: pêpêng; [nyrêmpêng]: sumiwi, manêru, mêpêng

surambi: langgar

srambah: [nyarambahi]: praha, prahasana, pralawa, marambahi, nglimput; [ngrambahi van

rambah]: marambahi; [sumrambah]: ambar, sumar, sumarantah, sumarasah, lumrang,

marba, marbuk

--- 511 ---

sarimbit: [sarimbitan]: ngasewawa

srêg: [= asrêg of sêrêg]: aub; [nyêrêg]: nrêg of nêrêg

srog: [= êsrog]: lwisok

srigak: barès

srêgêp: arahat, grêgut

srigadhing: sridênta, wratsari

sarab: tarab, saut; [saraban]: sênggahên; [nyarab]: narab, sumaut, manaut

sribit: [sumribit]: sumirir

srêng: [= asrêng]: asyi, sêkung; [nyrêng]: wahini

sring: [= asring]: asaya, ni (of ne)tya, drêdya, dar(dêr of drê)pa; [asring-asring]: titir;

[ngasringi]: nganggêngi

sarang: rasuh; [nyarang]: rumasuh; [sarangan (woh)]: suraka

saring: sarang, saring; [nyaring]: nipis, sumarang, sumaring

sarung: rôngka, warangka; [sarungan]: warangka, wa(of wê)rangkan

--- 512 ---

sêrang: [asêrang]: ayasa

sêrêng: êru, êng, rurudik, srêng, warut, wêrêng, pacêh; [nyêrêng]: sumrêng, manêkung,

mênêngkung; [kasêrêng]: kadar (kadêr of kadrê)pan; [panyêrêng]: panarantan, pasêkung;

[kamisêrêngên]: mar(mêr of mrê)mêmêng; [asrêng]: masêkung

sirung: singub, lurung

surêng: wêlu

surung: kasut, jurung; [nyurung]: nurung, ngasut; [surung-sinurung]: molbêsar

srêngên: êru, rudra, rudira, kurda, krodha, duka, kapuman, susut-susut, sumungsu, sêngkit,

wirodha, wipala, murca, matta, bêndu,

--- 513 ---

nguwus-uwus; [disrêngêni]: kawêdaka; [pasrêngênan]: wiradha, glêng

surèngpati: (araning sumping oncèn-oncèn kêmbang)

sronggot: swab; [nyronggot]: sumwab

srêngenge: anda(of ônda)kara, anta(of ônta)kara, ari, èri, era, aruna, arka, arditya, hrawi,

ariya, aditya, asuma, asuman, hyang haruna, hyang arka, hyang raditya, hyang rawi,

angkara, nanda, niwasa, caina, capa, radite, raditya, radeya, rawi, rawikara, karaba, kaditya,

kalandara of kulandara, kalandaragni of kulandaragni, kalandakara, kalacakra, kuladara,

--- 514 ---

--- 515 ---

baskara, baswara, bagaskara, bagaspati, ngwe; [abanging srêngenge]: kastuba; [cahyaning

srêngenge]: arkamaya; [soroting srêngenge]: arkasuta, mara ngarka; [pindha srêngenge]:

ngondakara; [palêthèking srêngenge]: suryaja

suk: [= êsuk]: ungsir, don, lud, lut; [ngêsuk]: anari, ajon, anglud; anglut, dumon, sumuk,

linud, lud, lod, lumud, lumut, jara, mrêg, ma(of mi)ngusir, ngêndhih, ngusir, nglud of ngêlud;

[kaêsuk]: sur

sok: [a N. asring K.]: sêring, sadarpa, manjok; [b K. N. = asok]: mandha,

--- 516 ---

bayar; [sok-sokan]: wawayaran; [kaêsok]: kondhi, kacok, kasyak; [ngêsok]: ano; [pangêsok]:

panrêsthi

saka: [a K. N. = sakakayu]: tiyang, saka; [b N. saking K.]: dhiwik; [saka ing]: sakari, sakèng,

sangkya, sangguta, yadin, minôngka; [pinôngka]: mika

siku: [sêsiku]: walat

suka: aha, asthami, awèh, karên, suba, li, lila, pakti, dhar, gur, gama; [sukaa]: umeha;

[sukan]: pwata; [suka sêngsêm]: asmaradana, kadriyan; [suka bangêt]: êla-êla; [sukan-

sukan]: asir-asiran, astama,

--- 517 ---

nayub, sira-siran; [asukan-sukan]: amêng-amêngan; [kasukan]: cangkrama, karasikan,

kalangyan; [pisuka]: arsana; [asuka]: aha

sokananda: (ulêsing sapi abang ênom sêmu kuning)

sêkar: K. N. [panêkar]: rèh; [panêkaran]: patêmbangan

sakra: 1: (arane Bathara Sakra), 2: (jêjuluke Bathara Endra)

sukêr: rajaswala, tarab (= wong wadon anggarapsari), sukêt, susya, girisi; [sêsukêr]:

gumirisi; [nyukêri]: nukêri, gumarisi; [nyênyukêri]: ngawu-awu; [nyukêrake]: mawasikên;

[asukêr]: masukêr, masukêt

sukur: mayunaddha, maywa

sikara: arubiru, osik, rahat, subawa, bangga, ngar; [nyikara]: enu, nukarta, nubawa,

--- 518 ---

rumahat, manakara, mikara, mabangga

sikarini: Temb. ged. Têgêse: irunging wadon

sakti: dira, digdaya, tyanta, sa(of sê)dhana, pidikdaya, paribawa, jaya, guna, gahana;

[kasaktèn]: antyanta, kasaktin, kasaktiyan, kawidikdayan, kawidigdayan, kawijayan,

kamayan, pirya, wiryya, pana, prabawa; [sinêkti]: sidi, pratiyaka, pratimatêr, patiyatah,

patyasa; [sêkti bangêt]: wijayanti; [luwih sakti]: saktyawan; [ngaku sakti]: sumakti

sakêt?: rasuh

sikut: cu, cucu, siku, lunggana, lunggiya,

--- 519 ---

gutis; [nyikut]: macu

sukêt: rumput K., katang, kakatang, katang-katang, dukut = dhukut, têtêki, sukêt N., salaba,

dhukut = dukut, bôngsapatra; [pasukêtan]: sukêt; [asukêt]: rêrêng; [sukêt mati]: muma, boma

sêksi: èstrèn, dêmi, siswa, masisa; [naksèni]: ngèstrèni; [nêksèkake]: anêstyakên

siksa: siksya, siya, sangsara, wasyasat, papa, papaka; [niksa]: mapaka

sukmakawêkas: (jêjuluke Bathara Guru)

sêkêl: oga, anglêk, kumêh, kumêmpêh, trênyuh = trênnyuh, sêsêl,

--- 520 ---

sumwuk, sangkya, lêk, lêka, pusêk, mêka, nglêka; [kasêkêlan]: kalê, kapêkan, kabaran;

[kasêkêlên]: kawêgagêne

sikil: ampeyan, kaki, kila, kojana, suku, sukwa, simparan, sampeyan, larisan, pukang, pada,

paduka, papada, jêng, jung, jêngga; [sêsikil]: pêpadan; [sikil lumaku]: sukupamalya; [sikiling

gunung]: srêngga

sikêp: gahana; [sikêpan]: rungki; [nyikêp]: sumikêp, mikut

sakabat: siswa, sisya; [nyakabat]: sumi(of sume)swa, sumi(of sume)sya

sakuthu: sarik, musrik

saking: K. N., ri,

--- 521 ---

sing, sangka, sangke, sangkèng

sada: lidha, lidhih

sida: istu, èstu, astan, tuhun, tuhwan, tulus, tulya, saistya, sida, satartu, sèsthawa, swasta,

swastu, sawastu, sapintuhu, siyos K., singgih, was, wastu, waswas, lila, pahat, patih,

yawwat, yawwata, bastu, bastwa; [nyidakake]: manèstyakên

suda: urut, uda, kuru, kêmba, tuna, tuni, tunah,

--- 522 ---

sintar, surud, susud, susut, sigrawa, sungsut, larad, lwang, long; [sudan]: laradan; [sêsudan]:

tutuna; [sêsudan lima]: pôncawalisuda; [nyuda]: nuna, rahat, tumuna, tumunah, sumintar,

sumusud, sumusut, sumungsud; sumungsut, lumarad, lumang, lumong, miala, mara,

malwang, ngurud, ngingkut; [nyênyuda]: mijêjêr

sudi: nandhi, rahab, srêda, sudwi, sudya, sudyana, gurnan; [asudi]: masudya

sodor: jêbêng

sudiradraka: Temb. ged. Têgêse: kêndêl ora [o...]

--- 523 ---

[...ra] sarônta

sudirawicitra: Temb. ged. Têgêse: luwih kêndêl, utawa luwih ing warna

sadak: [sadak nganggo kêmbang suruh, sadak nganggo pupus suruh]: sadak rawis

sidik: sidya

suduk: cucu, cucuh, tuhuk, tuwêk, goco; [nyuduk]: anduk, anggoco, nucuh, tumuhuk, lawên-

lawên, manuhuk, myanuk, mangris

sidêkah: caru

sidêkung: [asidêkung]: masidêkung

siduwa: [asiduwa]: masidêha

sadwahi?: sidawisita

sêdul: nala

sidajati: (jêjuluke Bathara Guru)

sêdya: ara, arah, a(hi of e)stha, a(hi of e)sthi, a(i of e)sthaka, canya, rasthi, katên, dwistha,

dwisthi, tarah, tarka,

--- 524 ---

têmaha, sannya, sunnya, sudi, sadya, sadyana, sisthaya, sadhya, wisthi, prih of purih en

purêh, parasdya, prasthi, prayojana, prayonyana, pa(of pê)ksa, pasdya, gisthi; [nêdya]:

amrih, umarah, nêsthi, pèti, manija E. T., mahèsthi, mrih, marah, mriha, mrihan, mristhi,

mrayonyana, mrayognyana, maksa, masa(of masê)dya, mawisthi, mangrèh, mangisthi E. T.,

mangamêr E. T., ngara, ngisthi; [kasêdyan]: kasisthayan; [sinêdya]: niddhi; [panêdya]:

pamrih, pangi(of pange)sthi;

--- 525 ---

[sumêdya]: narah-harah, sumannya, sumunnya, suma(of sumê)dya, suma(of sumê)dhya,

mansud

sudyanawa?: tulus pênêd

sudagar: daniswara, banijakrama, branyaga

sudibya: narayana

sat: [= asat of êsat]: a(of ê)sat, sat, suska, punggang, grèng = anggêrèng; [ngêsat]: sumat,

sumuska; [kasatan]: kakingan, kantoran, katoran, kabarèn; [kêsat]: gangsing; [kumêsat]:

gumangsing

sot: [= êsot]: sapa; [ngêsotake]: sumosot, sumapa; [pangêsot]: panrêsthi

sato: [(= sato kewan)]: taga, sandha; [sênuk]: (bangsaning warak); [wrahas]: (bangsaning

cèlèng), war(wêr of wrê)gu, pasu, paso, mar(mêr of mrê)gu; [sato alas]: burwan; [sato

khewan]: burwa-burwan

--- 526 ---

setan: banas

satru: hripu, parangmuka; [nyatru]: mri(of mêri)pu, ngripu

sutra: tuca, tusca, songa, lungsir; [sutra cêlari]: cêlari; [sutra randhi]: randhi; [sutra

rarangcawi]: rangrangcawi; [sutra diwangga]: dewangga, lungsirdewangga; [sutra walulin]:

walu(of wêlu)lin; [sutra manjêngi]: lungsirmanjêthi; [panyutra]: durandara

satriya: aksatriya, nariya, kasatriya, daniswara; [kasatriyan]: kasatriyan, kaputrèn; [satriya

wadon]: sumantri; [satriya linuwih]: danuja

sêtyatuhu: kabadya

sotya: nila, rèni, ra(of rê)tna, sondha, socya, wêdhihan, pakaja, biru; [sêsotya]: andha, ur,

iraka, hèrlaut, askara, nila,

--- 527 ---

cundhamani, roh, rêtna, rajatadi, kumala, duya, taskara, soca, sasmaka, sumarsana,

pracundhamani, pangkaja, johar, mani, manik, manikêm, manimaya, mandaya, mantên,

mutyara, mulat, mamanik, biru, ngardanani; [sêsotya linuwih]: manikmaya; [sêsotya

gumilang]: manikmaya; [asêsotya]: masoca

sêtyaki: sang ...: sinisuta, wrêsniwira

sitinggil: srênggatana, sitiluhur, sitibêntar, sewayana, wanguntur, wanguntur tangkil, lêmah

dhuwur, patarana, manguntur, manguntur tangkil,

--- 528 ---

manguntarayana, mangunturbathu, bacira, baciraya, birasana, balerungga

sês: = êsês; [ngêsês]: êhêh

sasi: côndra, rêsmi, kadarpa, titi, saswi, sasya, sasyi, sang hyang ratih, sang hyang lèk, lèk,

padar, mi, mih; [sasèn-sasèn]: sasangkan

susu: [a susu (barang)]: tetak, tetya, santên, sarindha; [susu Tj. B. = pambayun]: suswa,

susya, lêmak, puhan, payu (of payo)dara, payu (of payo)dhara, pa(of prê)mbayun K.I.;

[nusu]: nêcip, manicip; [nusoni]: mai; [kasusonan]: kainnyan; [irênging susu]: wunga-wunga

of wonga- wonga;

--- 529 ---

[tunggal pasuson]: salidak; [b kêsusu (têmbung)]: hagya, têhêr, sahasa, sarag, gèr,

goraddha, bawiswa, ngênthahasa; [kêsusu- susu]: hagyan

sisih: singsingan; [sisihan]: singsingan; [nisih]: nisih; [sumisih]: asisir, suminjang, pasirir

susah: [zie sêdhih]: unang, unêng, onang, onêng, ancah, ara, uru, arên, hrada, hêr(of

hrê)daya, irsa, isya, orêm, arangên, akung, asuma, asmara, awêh, alah, halin-halên, alêk,

ulang, apana, hyun, among kung,

--- 530 ---

anglih, anglong, anglêg, ruhuda, ranca, ra(of rê)ncaka, rêntêng, rudatin, ruwida, rimang,

ragana, ragirsa, kunjana, kunjana kingkin, konjana, karungrungan, kêkêling, kasmaran,

kêling of kêkêling, kamohitan, kaba-kaba, kung, kingkin, duhka, duhke, duhkacipta, duhkita,

duka, dukacipta, turida, tikbra, tisaya, tibra, tibralara, saraga, sarang, sêg, soka, sêkêl,

sêsêh, siwuh, siwuhên,

--- 531 ---

sêg, sungkawa, sangsara, sangsaya, wihan, wiro, warihên, wirage, wragya, wi(of we) ragya,

wuragyatên, wirong, wirangrong, wusa, wulangun, wipara, wiyadi, wiyoga, wiyang, wuyung,

wuyungan, wigêna, wagugên, wibuh, lara, larakung, lêk, lênglêng, pêhan, pa(of pê) rihên,

prihatin, purik, pragya, pragnya, pêk, putêk, jibêg, mohita, mohitasa, manêkung, manasa,

manasya,

--- 532 ---

monêng, mandanayun, manmota, murcita, mirong, malatkung, mèpu, mapukawêhan,

madhana, mangunang, mangunkung, mangarang, manging, ganasa, gla of gêla, ga(of

gê)lana, gêlanang, gêlêng, giyuh, bunêk, brata, braminta, brang(of brông)ta, brangti, bikta,

ngunang, ngarang; [susahan]: laran; [nusahi]: rumanca, rumancaka, lumara, mangingi,

ngingkini; [nusahake]: mirangrong, ngalin-alin; [kasusahan]: kahênêngan, kaharana,

kakingkingan, katuridan, kasokan, kasêkan, kasêgan,

--- 533 ---

kasungkawan, kasangsayan, kawibuhan, kolaran, kamohitan, dukacipta, turida, wiragyan,

wulangun, wuyungan, wagugên, braminta; [asusah]: manyaput, makêsêl, makingkin,

masoka, mawuyung, mawingit, malara, mangirsya, ngêlih-êlih; [luwih susah]: subrôngta

susuh: sangkrah, sanggra, sanggrah; [nusuh]: nêsêh

susuhunan: W. A., pupundhèn, sudarsana

susun: [= sungsun]: uwah, tundha, tumpang, sa (of sê)roja; [nusun]: umuwah, numpa,

muwah, ngrumpuk; [nusuni]: uwahi, nuwahi; [nusunake]: uwahkên, nuwahkên; [susun

timbun]: mawunu

--- 534 ---

susra: [kasusra]: puwara

sasar: aruh, kapaung, silum, siluman, sabar; [sasaran]: uruhan, aruwan, aru(of aro)ara,

nasar, ruara, kabaran, wurahan, laradan, bêkakrakan, babaran; [nasar]: sumasar, manasar;

[asasar]: masèngsèng; [asasaran]: mawurahan, mababaran

sêsêr: tampar, palêsêk; [sêsêran]: tamparan; [nêsêr]: nampar, malêsêk; [kasêsêr]: kandhah,

kêndhih, kalulun, kapalêsêt

sèsèr: [nèsèr]: nèr, manèr

sasak: [nasak]: nrang of narang, sumusup

sêsêk: srêt, wrêsêk, pêg; [nêsêk]: nurung

susuk: têpak,

--- 535 ---

suru; [nusuk]: sumuru

sasat: [prasasat]: atur, saksat, pata, yaya, pindha, masmu, bangun; [mrasasati]: masaksati

sisèt: sasat; [kamisisètên]: kamisasat

susut: ur, long

sastra: ka; [kasusastran]: wisastra; [sastra linuwih]: susastra; [sastra pêpingitan]:

sandisastra; [limpading sastra]: wisastra

sastra kusuma: Temb. ged.

sastra manggala: Temb. ged. Têgêse: panah pangarêp

susul: sundhuh, sundhul; [susulan]: sundhulan; [nusul]: duduta, tumuntun, sumundhul, lud

sosol: [kamisosolên]: kamigarapên

sêsêp: sêsêp; [nêsêp]: nêcip, nicip, sumêsêp, manangi, ngingsêp

sisip: sis, sasar,

--- 536 ---

sip, luput; [nisip]: manasar; [nalisip]: manalimpang

susup: sapapwa; [nusup]: nahas, nasup, mahas, manusup; [nusup alas]: ngayam alas;

[sumusup]: sumapapwa

sêsêm: = sêngsêm; [sêsêming asih]: asmaratura

sêsêg: [nêsêg]: nyêndhu; [nêsêgake]: angyakên

sisig: kalpijanaka, lathi of lalathi, lathya

sasagi?: gara

sasab: ulês, ruhub, kalib, kapa of kakapa, tawêng, sêsêb, salimut, saput, samir, wanuni,

waju, wajuh; [sasaban]: ulêsan; [sasabing marga]: dangu; [kasasaban]: kaliban; [sinasaban]:

linuruban; [sumasab]: rumahab,

--- 537 ---

sumaput

sêsêb: [nêsêb]: nêsêb, tumawêng, sumêsêb

sêngsêm: [kasêngsêm]: kulina

siwa: (jêjuluke Bathara Guru)

suwe: antara, asowe, alal, dyangu, dangu, dangwa, swa, sowe, swawe, suwaya, war(wêr of

wrê)ta, lama; [suwe-suwe]: sodyandangu, ngunindangu; [kasuwèn]: kasuwayan; [asuwe]:

masowe, malama; [ora suwe]: datandya, samantara

sewa: [nyewa]: maniwan; [sinewa]: sinama

sawah: [pasawahan]: tanidesa, gaga, bana, balunat

siwah: (jêjuluke Bathara Guru), atuk, ninang, ceda, tiwang, tingtang,

--- 538 ---

sirang, sèrèng, wingwang, lirang, lilang, piyah of piyêh; [nyiwah]: masinjang, miyah of miyêh;

[nyiwahi]: mêyêhi; [kasiwahan]: siwandha; [Bathara Siwah]: bathare riya

swandana: Temb. ged. Têgêse: kareta

sawur: sirat, gêpar; [sêsawur]: sisirat, gêgêpar; [nyawur]: nawur, mangura, ngura; [nyawuri]:

nawuri, mahi; [nyawurake]: lrangkên, lumrangkên; [sumawur]: ura, sumar, sumirat, samwuk,

sumyur, sumambirat, ngambak, ngambêk-ambêk

siwur: tiyung, tambi, siwur

suwir: upir, rujit, bubat; [nyuwir]: ambubat, ngrujit, ngupir; [nyênyuwir]: ngupir-upir

--- 539 ---

suwur: unar, ojat, dura, dusara, susra, sumbung, pwara, gêndra; [nyuwurake]: andurasa;

[misuwur]: urna, nuwarta, corah, kunjara, kontap, susra, wibaga, lumrah, prakasita,

mandrawa, macêrêng, gotrah; [pamisuwur]: pandhangên; [kasuwur]: kasusra

swara: hu, uhu, asrang, sirômba, dhuta, ra, sa(of sê)nada, sarawa, sa(of sê)raba, swala,

swabawa, sabda, sabawa, war, wara, wangsit, puwara, pangupêta, dhèr,

--- 540 ---

jugala, bawa, thèr, ngèr; [swara otêr]: ruhara; [swara rame]: gurnita, gêtêr; [swara rêngêng-

rêngêng]: hrênging; [swara kêrêp]: gantêr-gantêr; [swara sêru]: maswara sabda; [swara

sora]: srawana; [swara sêdhêngan]: asthaswara; [swara langit]: dhèdhèt; [swara langit awor

angin]: dhèdhhèt erawati; [swara mêngêng]: waradatan; [swara gunung]: gêtêr; [swara

gêdhe]: gora, gora swara, gora sabda; [swara banyu]: patêr; [swara barungan]: aruara;

[swara bangêt]: garniti, gêtêr; [nywara]: sumawe, sumabdi, manada, ngôndha, ngaruara;

[nywara: he]: hume; [nywara: has]: humêh; [nywara: his]: humêh; [nywarani]: hanjugalani;

[ilang swarane]: niswara; [dewa tukang swara]: swara laki; [linuwih ing swara]: hacirômba;

[pangawak swara]: riwônda; [paswaran]: pasumbungan

swarga: endrabawana, aribawana, asmaralaya, nayapada,

--- 541 ---

rudrabawana, ratibawana, kwana, kamuksan, kamuksapada, kamuksapadan, suralaya,

sa(of su)warga, sewalaya, wara, lokabawana, pirdos M. M. 12 9 v. o., para madiwwa,

janada, pada, janatun Ar., jagad kamuksan, jagad walikan, muksapada, babat, ngadinin Ar.;

[kaswargan]: marapada, maragyana, muksapada, muksapadan; [swargadimulya]:

waradatan; [swargamaya]: kanikmatan linuwih; [luhuring swarga]: mahaloka

suwak: uwak, dyurak, simbat; [nyuwak]: sumimbat

suwuk: uwuk, sapih; [nyuwuk]: sumapih

suwèk: rêjing, sak, suwak, sêbit, dhuwak; [nyuwèk]: rumêjing,

--- 542 ---

sumuwak, sumêbit, sumibit, ngrêncak

sawud: cawi, sungga; [sawudan]: rangrangcawi; [nyawud]: sumungga

sawat: wilawat; [nyawat]: nawat, nawatya, nêmbalang, kalancêng, manawat; [nyawatake]:

malawat

sawit: sawwa; [asawit]: masawit

suwita: ulunan, niwi, sewaka, sumewa, sumewaka, ngulun; [pasuwitan]: kasewakan

sawis: [= cawis]: sanega

suwiwi: dwa, dwi, tiwe

siwal: [siwalan]: wala

suwal: bantah; [panyuwalan]: pambantahan

suwêl: kawêl

suwala: druda, drigônca, wikalpa, wawal, prawala; [nyuwalani]: dumruda

swaladara: Temb. ged. Têgêse: gêndhing (kidung en swara) asor, utawa

--- 543 ---

suling en sawangandara.

siwalaya: (jêjuluke Bathara Guru)

suwega: uwêg, suwêg

sawab: hèsni, wrawa, pahala, pahayu; [nyawabi]: mahayu, mrawani

sawang: calang, sali, liring, lingling; [sawangan]: dêlêng, sê(of su)ndari, misana, mawangan;

[sawang-sawang]: widik-widik; [sawang warna]: sawang sawung; [sêsawang]: humani;

[sêsawangan]: linglingan; [nyawang]: nawang, dumêlêng, sumali, sugyan, lumiksa,

lumingling, lingling, maulap, mawas, mawang, maliyat; [nyawangi]: mawangi; [nyawang-

nyawangi]: ngulap-ulapi; [panyawang]: panawang, pambancang; [panyawangan]:

pambancangan; [asawang]: nawang, manawang

--- 544 ---

suwêng: taya, sangkang (= sêngkang K.), lirang, pata, patah; [dhapuring suwêng]:

mangungkung; [suwêng bapang]: sêngkang mangungkung; [sumuwêng]: sumêngkang

suwing: uwing

suwung: uwung-uwung, napi, tistis, suni, sunya, su(of so)nnya, sêpa, samuna, pi, pata,

patah, gorawa

sewang: sedhang, wija

sowang: se(of so)rang

sol: rungkat

sêla: antara, êlat, cawah, ragwa, sêndhi, salah, sêlwa, salya, salang, sêling, sêlanga,

sangkya, wêla, lêndhi, pihalwa, bêndha;

--- 545 ---

[tanpa sêla]: titip, gêblag, ngambak; [sêla-sêla]: salang-salang; [nyêla]: mêla; [nyêlabasa]:

nilakrama; [nyêlani]: nuwandhani, sumêlang; [sumêla]: sumêndhi, sumalah, sumalya,

sumêlang, sumêling, lumêndhi

sêle: siyung; [nyêle]: sumiyung

sila: [asila]: pasila

sili: (araning iwak loh)

salah: rèr; [salah gawe]: pepeka, salang; [salah kadadèn]: coksa; [salah dalih]: salah asa;

[nyalahi]: ngangswèni

silih: ujung, silih, pinjêm, ganti; [silihan]: pijwan; [sêsilihan]: piutang; [nyilih]: uminjêm, nilih,

sumilih, sumêlang, sumambut, nyambut, minjêm; [nyilihi]: uminjêmi, nyambuti, minjêmi;

[nyilihake]: minjêmkên;

--- 546 ---

[panyilih]: pagantya, pangimbal; [panyilihan]: paminjêman; [asilih]: urup, ujungan

sulih: [nyulihi]: mainjêmi; [kasulihan]: katup

suluh: [panyuluh]: panjuta; [pasuluhan]: caksuh, padamaran

sèlèh: sala, salah; [nyèlèhake]: manalahkên; [paselehan]: pasalahan; [sumèlèh]: sumalah;

[asèlèh]: sumalah, misalih

salin: asalin, dudus, santun K., lintu; [salin-salin]: macala-calan; [nyalini]: nalini, dumusa,

sumantun; [sinalinan]: sigêgên; [pasalin]: pisalin; [pisalin]: pasalin; [asalin]: masalin

salendhang: samir, sêbya

sulanjari: Temb. ged. Têgêse: lantiping wêwulang

salar: [nyalar of nyalari]: mupu

sêlir: manigraha,

--- 547 ---

gundhik, graha

sêlur: narawata, narawatah, dulur, liwêr, pasêlur; [sêluran]: duluran, liwêran; [pasêlur]:

sulam, madulur, masulam, mawanta

silar: [paninglar]: pamêsat

silir: sirir, siring, sarsa, gelang; [siliran]: siriran; [silir-silir]: anda, gelang-gelang; [nyiliri]:

mangandani; [sumilir]: sumirir, sumarsa, sumiring, mirir, manganda

sulur: tangkil, suhul; [asulur]: sumuhul

salira: kawuk, tanu, wiyangga, mênyawak, madyangga

salak: salyaka

sêlak: sarulami

silak: [silakan]: sapunan; [nyilakake]: nirarakên;

--- 548 ---

[kasilak]: kèsès; [sumilak]: umèsès, niswahat, mèsès, mawêlar, mawlara, ngawanda

siluk: parung

selak: nilaka, seyang, munkir of mukir en mungkir, madara

salaka: pêrak, pidhak

salukun: (araning gêgaman ing jaman kuna)

salukat: kêcapi

sulêd: sumbu; [sulêdan]: sumbon; [sêsulêd]: sumbon; [nyulêd]: sumumbu

salit: (ngorong), ngulung

sêlot-sêlote: mangkin

silit: tayanu, purija, palunturan, jubur, mèdi, meya; [silitan]: zie rêsmi

salasa: anggara

sulasih: [(= talasih)]: kaki, sulasih

salisir: Temb. ged. Têgêse: simpang

sulastri: (araning kêkayon)

salisib: silib

salewah: ninang, siwah of siwêh, pina; [nyalewah]: niwah,

--- 549 ---

sumiwah of sumiwêh

saluwir: [pating saluwir]: nguwir-uwir

salèwèng: sasar; [nyalèwèng]: têngkirang, sumasar

salulup: = silulup; [asilulup]: masibu

sêlap: [sumêlap]: mra

silêp: [nyênyilêp]: ngilêp-ilêp

silip: pwatês; [nyilip]: nyi; [asilip]: masèngsèng

sulap: aulap, ukip, ulap; [asulap]: maulap; [kamisulapên]: ukipên

sulaya: rinca, riyon, dudwa, dudwan, dudya, dudyan, salah, watyagya; [pasulayan]:

padudon, padudwan, padudyan

saliyo: [kasliyo]: katalêyêh, kasintung, kasidêkung

salam: jum; [salaman]: anjum asta; [salam pandonga]: pudyasatata

--- 550 ---

silêm: kêlêm, kumêlêm; [nyilêm]: nilêm, kumêlêm; [kêlêm]: kumêlêm

silum: [siluman]: suksma, yangywang; [sêsiluman]: kamayan; [nyiluman]: sandi; [asiluman]:

masamaran

sulam: tagi, suji; [nyulam]: sumuji, manênun, ngalualam; [nyulami]: sarulami; [panyulam]:

panênun

salamur: zie samur

salamêt: rahajêng, rahayu of hayu, raywa, darmajêng, darmayu, dada, sônta, wilujêng K.,

waluya, wiyana, lêksana, yuh, yoni, yuwana, bradwanga; [ora slamêt]: duskarta; [golèk

slamêt]: payayuhani

sela matangkêp: (araning kori kadewatan)

sêlumbat: paju; [nyalumbat]: maju

sêlaga: sêlaga

--- 551 ---

suligi: (araning gêgaman kuma), brajawrêksa

silib: cancala, cidrasa, duti, tungkul, sisir, siluman, limbe, murang; [nyilib]: nuksma, nidra,

nilap, namar, sumên, sumisir, sumilib, manis, manidra, manilib, marmit, madrêsthi, mwatês,

malimbe, maji; [nyilib-nyilib]: maji-maji

salang: sale, salsalika; [sasalang]: sale-sale, bidhangan

sêlang: imbal, salundhing; [sêsêlangan]: ambal-ambalan; [sumêlang]: tatak, sandheya,

sêmang, sangsaya, wancakdriya, wancaktwas, wancaktyas, walangati,

--- 552 ---

walangkayun, walangsuka, wangwang, pamang, gigu, ganggam; [sêsêlangan]: ambal-

ambalan; [asêlangan]: imbal-imbalan; [mêlang-mêlang]: wulangun, sêmang-sêmang

sêling: tuhuni, tintang, tingtang, silih, sêlang, sêling, sêlanga, wêlajahêlang, palôngka,

giwang, buntal, bintang; [sêlingan]: giwangan; [sêlang-sêling]: silih-asih; [nyêling]: nilih,

tumintang, sumilih, sumêlang, sumêling, nyaliwah, masêlanga; [nyêlang-nyêling]: nilih-asih,

nêlangadi

suling: upaksa, caluring, sêngkawa, bakilung

sulung: brakara; [susulung]: salaba; [asulung]: ngêlun

--- 553 ---

salengkrah: [salengkrahan]: bakakrakan

salêngêt: [sumlêngêt]: rumab

sap: [êsap-êsap]: taptap; [êsap-êsapan]: taptapan

sup: [susup]: manêpêr; [nusup]: ahas, umahsas; [kasusup-susup]: kasipêr-sipêr

sapa: sapa, swapa, syapa; [nyapa]: ahka, napa, sumapa, sumapwa, sumapya, sumwapa,

sumyapa, manapa

sapi: andana of andini, andaka, iyata, atha, nadrika, koh, kalangkya, komara, swaninda,

sapya, sumwata, wa(of wi)dari, lêmbu K., lambana, prasita, mundhing, gah,

--- 554 ---

gaha, goha, gorawa, garwwita, gutara, gomara, biksu, baksaka, biksuka; [sapi lanang]:

andana; [sapi wadon]: andini, barigo; [sapi swarga]: barigo; [sapi gêdhe]: gorawa; [sapèn]:

gahan; [en sapi zie banthèng]

sapu: sapu, sapwa; [nyapu]: sumapwa, sumapya; [nyaponi]: napu, sapu

sêpi: nis, tis, tistis, supta, samun, matis, ngasêpi; [asêpi]: masêpi; [sarwa sêpi]: alib

sapih: srêp, sapwa, sapya; [nyapih]: sumahab, sumapwa, sumapya, manapih, masap;

[panyapih]: pamanapih

sêpah: sêpêh;

--- 555 ---

[sêpahan]: (araning manuk)

suprandene: zie dene

sapartitala: Temb. ged. Têgêse: kaya lêmah utawa dhêmpul tuwin kaya omah tawon)

supraba: (araning widadari)

sepak: [nyepak]: nimpar; [asepakan]: masamparan

saptu: tumpak, sanishara

sapit: apit, galit; [sapitan]: gapitan

saput: [nyaput]: nawêng, ningêb; [nyaputi]: nawêngi; [sumaput]: marput

sêpêt: kasaya, kayasa; [asêpêt]: makyasa

sipat: kra(of kara)na; [sipat mata]: cêlêk, cêlêka, cêlêkya; [sêsipatan]: pêpukiran, jêjidaran;

[nyipat]: nipat, sumipat

supit: apit, pupu, pangawat; [sêsupit]: sêsiyung, jêjawat; [nyupit]: mupu

supata: upata, ipat-ipat, swapata, wasanisida, pisapa,

--- 556 ---

pisama; [nyupatani]: nêpata, namatani, manapa, misapa, ngupata, ngupatani

sodal?: sopala

sapele: sumapala

supaya: amu-amu, kapa, drapwan, darapya, dimèn, dumon, tahawi, têpukawu, supadi,

supadya, priha, pamrih, yatanya, mara, maran, marapwa, marapwan, malar

sêpang: (araning kêmbang)

sadha: kapwa

sêdhih: èpu, imêng, èmêng, rêngu, kahênêngan, sêh, sokana, sasmara, wiparita, pêrih,

ywamoha, mar,

--- 557 ---

ngênês, ngrudatin; [nyêdhihi]: sumêh; [kasêdhihan]: pangorêman; [en sêdhih zie susah]

sidhêku: ngidhukus

sidhêkah: weda, wedhana

sidhakêp: asawit

sêdhot: [sêdhot-sêdhot]: tabtab; [sumêdhot]: tab-taban

sudhat: [nyudhat]: manawak

sudhèt: bari; [nyudhèt]: sumudhat, nyudhat

sèdhêt: rakêt, gundik, barèk

sêdhêp: sêdhapan

sidhêp: tirêb; [sinidhêp]: walingi

sadhiya: tiwega, tingkah, sa(of sê)nada, sanega, sawega, sa(of si)yaga, yatna; [asadhiya]:

masiyaga

sidhêm: caluwêt, tunêm, tirêm, tapêt, sirêm, marêrêm, masidhêm; [nyidhêm]: acaluwêt,

culawêt, manamun;

--- 558 ---

[pasidhêman]: pasitman

sidhum: hêb, rênêp

sêdhêng: diwasa, têbêng, têngah, sêmu, samantara, sagi, madya, bab; [sêdhêngan]:

rêspati; [sêdhêng-sêdhêng]: kumbu, têbêng-têbêng; [nyêdhêng]: nêdhêng, kayi, mèkêl;

[nyêdhêng matêng]: madham; [sumêdhêng]: nêmbirang, kayi, diwasa, dewayah, tru(of

taru)na, tumruna, têmbirang, matêb, mayana

sidhang: cêngkirang, lirang; [nyidhang]: lumirang, masinjang; [panyidhangan]: palirangan

sêja: [nêja]: amrih, pasdya; [sanajan]: apwan

saji: [sajèn]: pule; [sêsaji]: sasaji

suji: [sujèn]: taji, sulah,

--- 559 ---

suji; [nujèni]: nyuji; [nyujèni]: nuji; [panyujenan]: pasulahan

seje: neka, nangling, didi, sanèh, sanès K., salah, seyos, wanêh, wanèh, wanehan, lain

(Ml.), lyan, pai, pina, prabeda, bèntên, beda, bedha; [seje-seje]: aneka, aneka-neka, neka-

neka, madungdung; [neje]: mai, mae, maneka, mrabeda; [nyeje]: sumanèh, sumalah,

sumeyos; [sumeje]: aliyan, dumunung

sujèn: wilapadwija

sujana: [kasujanan]: sarjana

sajarah: èsthika, jurusama

--- 560 ---

saya: sêmangkin (Ml.); [sangsaya]: yayan, makin, mayan; [sangsaya andadi]: ngrabda;

[sangsaya anggônda]: lud; [kasangsaya]: kalot; [wisaya]; [pamisaya]: samaya

siya: èsi; [siya-siya]: èsi-èsi; [kasiya-siya]: kaswasih; [panyiya-siya]: pangèsi-èsi

sayah: alisuh, angèl, anglih, anglong, saliswah, lut, puh, piyah, pênat, payah, yêh, mapayah,

gupe, gupya, ngèl, ngela, ngyal; [sayah bangêt]: lisuh; [nyayahake]: mayah; [kasayahan]:

kangelan

suyud: [sumuyud]: sumuyud

sayut: [nyayuti]: nayuti

siyut: [niyut]: ngobat

sayang: anggênjong

siyung: anudata,

--- 561 ---

cula, danya, dodaka, dyata, saradala, siyung, wêgang, dhanya, dhra(of dhrê)sthi, dhra(of

dhrê)stha, jatha, jêthis, jathya, zie untu

sêm: têlêng, sarjwa; [sêngsêm]: idung-idung, rênu, gandrung; [sêngsêman]: turênon;

[sêngsêmên]: yun-yunên; [kasêngsêm]: êla-êla, kaaran

sama: [sasama]: upama

sêmi: rêmbe, dapa, trungtum, sêwêh, sawat, sêmi, sumar, sumêmi, lumung, pacur, pradapa,

bangala; [sumêngmi]: rumêmbe, rêmbun; [asêmi]: marêmbun

sêmu: harda,

--- 562 ---

hardhya, a(of è)smu, nasmu of nasêmu, ka(of kê)nnyêp, kapi, dyaning, tutuk, têgêng,

tingkah, tungtung, sar, suruya, siring, srênggi, sasmita, sêmu, sêmita, waga, lwir, panawang,

pêncir, pare, parêng, paring, piring, janjan, jangjang, yata, mendra, milêt, muyêk, ngalaya;

[sêsêmon]: rasa, saloka, pipiringan, jajawat; [sêsêmonan]: sêsiringan, piring-piringan, mêng-

amêngan; [nyêmoni]: mêncir, mralampitani, mralambèni,

--- 563 ---

mralambangi, ngangirêp; [pasêmon]: naya, dêta, tèjêm, siringan, sasmita, paring,

pralampita, pralambi, pralambang, piringan, pamulu; [pasêmonan]: piringan; [asêmu]:

anggêtêm, nasmu, rumuwat, rêngan, sêmu; [ilang sêmune]: niscasa; [kêdhaping sêmu]:

sêmita murti; [saya sêmu]: malêsi; [pasang sêmu]: sêmita murti; [ngadu sêmu]: suru-suruya

sumèh: umèh, angin, nayadi, sumya

samuwa: van samuha; [pasamuwan]: cakrama, saba, saban, saba-saba, prahasana

sumahab: rumahab

samun: alasuna, tis-tis, suksma, samar, samur, lêwês, dhannyang = dhanghyang,

--- 564 ---

nyênnyêt; [nyamun]: nuksma, nyukma, manukma; [panyamun]: pananis, panukma, pangliga

samana: sambêk; [dhèk samana]: samana

samene, samono: samwangka

samar: nyulap, opaka, hèb, nunu, rusit, rimba, trêmbis, tyawuh, tambung, tambong, sandi,

sandhi, suksma, susmasa, silib, sidhêm, samur, sumpêt, sambu, lêngit, dhêmit, nyamur,

mur, maya, mêngêng, bawuh; [samar-samar]: awang-awang; [samaran]: limunan,

pêtyêngan; [nyamar of namar]: alês, alès,

--- 565 ---

anglês, nuksma, nis, nilip, nambong, silum, sumandi, sumandhi, sumilib, nyamur, galês;

[nyamar-nyamar]: amu-amu; [nyamari]: anglêni, mêngêngi; [kasamaran]: kasilip;

[panyamaran]: suci; [sumamar]: awuk-awuk, samar-samar, mêjaho = Djahoeh Ml., (adoh)

samir: sampir, gubah

samur: sa(of sê)limur, pêcir; [nyamur]: tambung, suksma, sumilib, manis, mêcir, mu(of

mo)ksa, mangiki of mêngingkis, ngikis of ngingkis; [nyênyamur]: sanalimur, mangingkis-

ingkis; [panyamur]: pamêcir, pamuksa; [nalimur]: anyama

sumur: wayi, prigi of parigi, pase, pangasih, guskara,

--- 566 ---

gustha of gusthi, guthaka; [nyumur]: marigi

sumrah: sumyar

sumarma: (araning dewa)

samaragama: (araning aji sarêsmi)

sumringah: sumambirat, jèr, jor, bingar

sumuk: sumung, poyang, mèpu, gêrah; [nyumuki]: ngalub; [nyênyumuki]: ngalub-alub; [luwih

sumuk]: sanggrah

sumêkar: Temb. ged. Têgêse: akêmbang

sumêd: [nyumêd]: nulêd, manyumbu

sêmadi: ayoga, hom, angrêktadewa, sauhita, dharaka, ngartadewa; [asêmadi]: masamadi,

masamadya, [mujasêmadi]: mayogadakaya

samudana: kiswaka

sêmut: rurinda, kirita, kasarya, tutsma, sarawa, brakithi, blêkithi

--- 567 ---

samuwa: samoha; [samuwan]: samohan; [pasamuwan]: kasamohan, sêmbagan, prahasana,

prahasaba, pasaban, pamasaran, pagêlaran

sumali: (araning ratu buta ing Ngalêngka)

sampe: tampyal, sao; [sêsampe]: sasawi, sasawo; [nyampe]: sumaho of sumawo,

sumampar, nyawo, mawo; [nyampe-nyampe]: ngiwad-ngiwud; [kasampe]: kawo, sawo

sumpah: sapa; [nyumpah]: sumapa

simpên: hrawat, hus, hos, rimbu, kêkêr, kèpêr, suni, sandi, singgah, wuni, wagmi, pingit,

buni, bunnyi,

--- 568 ---

rimbon, ka(of kê)kran, kêkêran, siluman; [sêsimpênan]: pipingitan; [nyimpên]: nuni, rumawat,

sumimpên, suminggah, muni, makunci, manghus, ngrawat, ngêkêr, ngèpêr; [nyimpêni]:

ninggahi; [kasimpên]: karêrêp, kawuni; [kasimpênan]: kawunihan, kamunihan

sampar: [nyampar]: nasar, nampar, tumiwar, nyarampad, manampar; [panyampar]:

panampar, pangudhodha; [panyamparan]: panamparan

sampir: samir, lindhang; [sêsampiran]: sasangkul; [sumampir]: sumangkul, lumindhang,

mirong

sampur: sawi

simpar: tiwar, timpaka

sampurna: taya, sampat, wusana, purna,

--- 569 ---

markata; [nyampurnakake]: nampurnani, nampurnakên; [kasampurnan]: kasampatan

sompok: gêlup; [kasompok]: kakrêpuk, kaprêpêk, kapapan; [sasompokan]: kaparêkên

sêmpèd: [nyêmpèd]: nyêmpad

sumpêt: tingkêm; [sumpêtan]: tingkêman, gubêgan; [nyumpêt]: tumingkêm, masumpêt

sompot: [nyompot]: mosêg

sêmpal: rêmpak, rumpung, kidat, sewala, sêbit, singsal, barubuh; [sêmpalan]: carangan;

[nyêmpal]: akidat, sumêbit, sumibit, ngrumpung

sumpêl: tirêm; [sêmumpêl]: ênêk

sompil: kêcap, siput

sêmpyok: pyuk; [nyêmpyok]: ngêbyak of ngêbyok; [sumêmpyok]: marêpyak of marêmpyak

--- 570 ---

sêmpug: duwul, pupug

sumpêg: kumêmpêh, sumêng, pêga, masprêt; [nyumpêg]: matwa, mopêg, butêk, butêng

simpang: singgah, wingwang; [simpangan]: singgahan, murangan; [nyimpang]: singlar,

murang, masaliya, mungkar; [pasimpangan]: pasaliyan

simping: kima, kumara, sipi-sipi, simpi, wirangka of wirêngka; [sasimping]: sipi-sipi, simpi-

simpi, ngatibing

sumping: sumpang, sangsangan; [nyumpingi]: nalinga, naju; [nyumpingake]: nalinga, naju,

numpingkên

sêmaya: ubaya; [nyêmayani]: namayani

sumyah: sêmyah

sumyar: palêyêh; [kasumyar]: kapalêyêh

sumyur: pyuh, mapyuh

sumyak: sumêmbur

--- 571 ---

samoga: (araning gêgaman ing jaman kuna)

sambi: têngha, sawi, sambya, bari; [sambi-sambi]: bari-bari; [nyambi]: sumawi, manambya,

masambya, mêngbya, ngiras; [nyambèkake]: nanbyakên

sêmbah: anjali, anjalya, uca, adpada, èstu, astut, asthawa, upacarana, krama, kastawa,

suraga, sambaya, subaktya, pranata, yyang, yang, mastungkara, brangastuti, ba(of bê)kti,

ba(of bê)ktya; [sêmbah astuti]: hastutya; [sêmbahyang]: widipuja; [sêmbahyang esuk]:

bangun arcana; [sêmbah puji]: mastungkara; [sêmbah bêkti]: pranatabakti, dharararêm;

[nyêmbah]: anjali, anjalya,

--- 572 ---

astuti, astutya, umastuti, abêkti, nikêlwarti, nata, namya, na(of nê)mbah, krama, supranata,

sumuraga, sumêmbah, sumambaya, wotsantun, wotsari, pranata, dhara, manêmbah,

manêmbaha, maracana, ma(of mè)stu, mastuti, mastutya, mawotsantun, mawotsari,

mawotsêkar, myatora, manganuraga, magênjali, mangênjalya, mangarcan, ngancana,

nganjal, nganjali, nguca, ngarcana, ngrêktadewa, ngaras, ngèstu, ngastuti, ngastutya,

--- 573 ---

ngastawa, ngèstupada, ngasthawa, ngupacara, ngabêkti; [panyêmbah]: anjali, anjalya,

astuti, astutya, upacarana, kasthawa, tarcamana, surastuti, wastuti, pahyang, panêmbah,

pranata, paramastuti, panganjali, pangarcana, pangastuti,pangasthawa, ba(of bê)kti, ba(of

bê)ktya; [panyêmbahnya]: bramastuti; [ing panyêmbah]: mastuna; [panyêmbahan]:

pahyangan; [gêni panyêmbahan]: pawaskustha; [panyênyêmbah]: pahyang-hyang;

[panêmbahan]: datuk, pahyangan

sambêr: tampar; [sêsambêran]: sulambêran; [nyambêr]: nampar, ningkês, sumambêr,

lumaran, manampar, marampak, ngampêr; [panyambêr]: panampar; [panyambêran]:

panamparan

--- 574 ---

sêmbur: sêmburat; [nyêmbur]: nêmbur; [sumêmbur]: sumirat, sumwuk, sumamburat,

sumaburat

simbar: simbar, galumbang, gulmalata; [simbar dhadha]: krudharoma, kèswajangsa, simbar

jaja, jagamaja

sumbar: nandya, nantya; [sêsumbar]: nangtangjaya, cehahah, ciya-ciya, kolalah, talala,

swang, pahyang, paryang, pasangsyang, mahyang, nguhuh; [sumbar-sumbar]: kalalah;

[nyumbari]: manguhu; [pasumbar]: pahyang; [asumbar]: sumwang, marryang, masyang,

masyasyang

sumbêr: [zie sêndhang]: sêndhang, warigi, lwah, lwah-lwah, prigi of parigi, botrawi, bêlik;

[nyumbêr]: marigi

sêmbrana: linnya,

--- 575 ---

lalalucu, lalaluya, lalaluywa, luluya, loloya; [sasêmbranan]: lalaluyan, lalaluywan, luluyan;

[nyêmbranani]: malaca-laca; [pasêmbranan]: paluluyan; [asêmbrana]: malaca-laca

samburat: [sumamburat]: gumyur

sambrama: natmata; [nambrama]: upaksama, upasama, ambiseka, guma(of gumo)pita;

[sinambrama]: ibawana; [panambrama]: pambage, pambagya

samubarang: rèh, panga, masing

sêmbada: uwat, ayu, ayubagya, anggakara, dulur, tuju, têngah, sawawa of sawawi, sambu,

sambawa, sambyada, subadya, sangkara, wiraga, wibajya, langkana, prabu, dhongoh,

--- 576 ---

yogasa, molih, mênggêp, gagah; [sêmbadan]: tujon; [nyêmbadani]: umajêngi, nawawami,

dumulur, nyawèni, manawawani, mapang, majêngi; [panêmbada, panêmbadan]:

pangayubagya

sambat: hêhêh, wuwus, pasambat, bu; [sêsambat]: Aamatra, karuna, sumiling, dhuh, jara;

[nyambat]: namwat, nambat, maharsaya, masiswa; [nyênyambat]: mintaya; [pasambat]:

pasamwat, pangih, pangrêngih

sambawa: sêmbada

sumbul: wudul

sumbilang: (araning iwak loh)

sêmboja: sambodya, sambija

sambung: sambang; [sêsambungan]: satambunan; [nyambung]: nambang, sumambang,

nyambang, manambang,

--- 577 ---

manambung; [nyambungi]: manambangi, manambungi; [sumambung]: sumambang

sembong: kancu

sêmongka: andhe-andhe, watêsan

saga: (araning wit utawa woh saga)

sagu: (araning wit sagu)

sêga: nasi; [sêga iwak]: bu(of bo)jana

sêgu: kêtêg; [sêgu-sêgu]: kêtêg-kêtêg

sigi: [nyigèni]: miweka

saguh: saguha, sanggura, ngênèni, ngêgêh; [kasaguhan]: koya; [sumaguh]: sumaguha

sugih: kaya, daniswara, tasdyata, sardana, sudana, sugyan, wiyarta, punyawan,

punyamanta, pararta, pradana, pramèngarta, dhana, mandra of môndra, guna; [sugih arta]:

bandhoga; [sugih singgih]: dhaniswara; [luwih sugih]: madusudana; [kasugihan]: hartawan,

--- 578 ---

kartawan, kapunnyawan, drawa, susunnya, wir, wirya, wibawa, panyucan, punnyawan,

punnyamanta, pararta, pakayan, papunnyawan, dhanawan, dhatu, brana; [kasugihan

linuwih]: punyamanta; [asugih]: mapunya; [sugih anyar]: daniswara; [sugih rajabrana]:

bôndha

suguh: uraka, asêgah, tami, tamu, tamya, tamiy, tamuy, tamiya, tamuya, tagwa, srama of

sarama, swagata, saji, sugun, sugun-sugun, sugata, pasaji, pasaji-saji, pasugata, puwas,

malwat,

--- 579 ---

bu(of bo)jana; [sêsuguh]: sugata; [nyuguh]: najini, nami, namu, namiy, namuy, nêgah,

sumêgêh, sêgah of sêgêh, nyugata, manêgah of manêgêh, manwagata, matamu, matamya,

matamiy, matamuy, masaji, masugata; [panyuguh]: panêgah, pamatya, pamboja,

panguraka; [pasuguh]: sêgah of sêgêh, patamu, patamya, patamiy, patamuy, buja(of

boja)krama; [asêsuguh]: ambu(of ambo)jana

sêgêr: rumbu

sigar: swuh, sulah, sudhat, simbat, sib, wêlah, parah, bêncah, bintar, ba(of bê)lah;

--- 580 ---

[sigaran]: wêlahan; [nyigar]: nimbat, sumulah, sumidhang, sumyuh, sumimbat, sumêb,

mêntar, mêlah; [sinigar]: prahpa

sêgara: [zie kali]: hèrnarwa, hèrnarwada, hèrnawa, udadi, udaya, utaya, udhaya, narmada,

nadi, nadhi, tasik, sodina, samu(of samo)dra, sêgantên K., sêgarajala, sabaga, waudadi,

waudaya, laut Ml., lod, lot, pasir, jaddhi, jalaniddhi, jalaniti, jaladri, jaladiyan, jaladri,

jaladiyan, jaladhri, jaladhiyan, maodadi, mapasir, gambiralaya,

--- 581 ---

biralaya, ngudadi, ngudaya; [têlênging sêgara]: gambiralaya; [pindha sêgara]: ngudadi;

[asagara]: mapasir

sogok: corok, tusuk, sêngkrok

sugal: dèriti, dawita, walepa, garwa, garwe; [luwih sugal]: garwita

sigêg: hênêng, hata, hitina, hitena, hatha, na, nahan, nihan, nahana, nahantya, nêhêr, nan,

nda, nêng, kahi, kunang of kunêng, da, datatita, datatitaya, dyatatita, lila, yata, byatata,

byatitan; [sigêgan]: byatitan; [sigêgên]: datitan, datatitan,

--- 582 ---

datapitana, datapitara; [nyigêg]: manahan

sigug: siku; [sigag-sigug]: sigan-sigun, singgan-singgun

sêgunggu: (godhong), sêmbung gilang

sab: [êsab]: sêrut

saba: malawat; [pasaban]: saba-saba

suba: [nyuba-nyuba]: upakara, upasuba of soba, upagara, mangabiseka, ngupasuba of

soba, ngupangoga; [panyuba-suba]: udapati, uhpakara, upagara, abiseka, abiwaddha,

pangupasama, biseka, bawaddha

seba: ayap, umarêk, ni(of ne)wa, nangkil, tumangkil, tangkil, siwa, siwi, sewa, siwin, sewaka,

sumahab, sumi(of sume)wa,

--- 583 ---

sumiwi, sumiwin, sumi(of sume)waka, seba, maniwi, manangkil, marêk, matangkil; [nyeba]:

matangkil, ngayap; [nyebani]: umarêki, marêki; [nyebakake]: mani(of mane)wakên; [sineba]:

niwata, wikênan; [paseban]: suyasa, witana, watangan, panangkilan, pôncaniti,

pôncakarana, praharana, prahasana, prahasaba, purwasana, pastagi, pasewan, pasowanan

K., pasewakan, pawatangan, pamedan, pangayap, balerong, bathu; [aseba]: masewa,

masewaka

sabên: asing, ninga, ningan, satma, sabyan,

--- 584 ---

sing, singa; [sabên-sabên]: asingannya, masing- masing

sabar: drana of darana, saranta of sarônta, sarag, dharana, dharaka, manu(of mano)hara,

grêna, gale; [sêsabaran]: sasêdhon; [nyabarake]: narag, mandranakên

sêbar: ambar, wasêh; [nyêbar]: ambar, awur, nawur, nêbar, manawur, ngambur; [nyêbari]:

nawuri, ngèpi; [panyêbar]: pangambur; [sumêbar]: jra, awur-awur, nanjrah, sumyar, lumrang,

jrah, mawur

sêbrak: rênggut, rênggwat; [sêsêbrak]: abarandu; [nyêbrak]: arênggut, rumênggut, nyênggut,

malandang, ngrênggut, ngarênggut;

--- 585 ---

[nyêbraki]: malandangi

sêbrot: [nyêbrot]: ngêntal

sabrang: êntas; [nyabrang]: umêntas, nambang, mêntas, mêntas, mantasa, mangêntas;

[nyabrangi]: umêntasi, mêntasi; [panyabrang]: pamêntas; [panyabrangan]: pamêntasan;

[sabrangkana]: ngundhamanda; [sabrangkene]: ngundhimandi; [sabrangkono]:

ngundhemarawat

sêbrung: [sêbrang-sêbrung]: sêbat-sêbut; [sumêbrung]: sumêbut

sabuk: udaraga, dulyahita, taliraga, taliwanda of wônda, pinggang

sabat: sewa; [nyabat]: niswa

sabêt: abêt, sayata, sabyat, wuntit; [sabêt sapon]: makêkês; [nyabêt]: nabêt, makarma,

ngêbat, ngêbyok; [nyabêtake]: nabyakkên; [sumabêt]: pêng

sêbut: hi, hu, huhu, ahut,

--- 586 ---

husthi, hong, tambat, tênghêr, têngêr, dhuh, nguhuh; [sêbat-sêbut]: siwat-siwut; [nyêbut]:

hah, hara, hilalèng (= kang asung padhang hawa), tumênggêr, santi, sabda, luming, mucap;

[nyêbutake]: lumingakên; [kasêbut]: kuswara

sèbêt: sèdhêt

sabawa: swara

sêbul: tiyup; [nyêbul]: nulup, niyup, nyup, mahosyan, maniyup, manyup, miyup

sêblak: sêlèt, siyut; [sumêblak]: sumêlèt, sumiyut, linu

sabab: kara, krana of karana, daruna, dewara, dumèh, sawitnira, sawi(of sawe)tning,

--- 587 ---

saputana, samudana, wikara, wawan, wyat, parwita, prawita, dhèh, mawa of mawi, bari;

[sabab-sabab]: kara -kara; [ilang sababe]: niskara, niskara

sang: hing, kang, sa; [sangguna]: dina

Sang: [Sang Bathara]: ilanghèng, sang, punang, jêng; [Sang Arjuna]: kirihi;[4] [Sang Krêna]:

rawisuta; [Sang Gathutkaca]: rimbyatmaja; [ing sira sang]: irang

sing: dhing; [sing-sing]: dhing-dhing

sung: [pisungsung]: upêkti, pêkti, pêktyariba, bulubêkti

song: [= êsong]: swang, sumong, song, lowang, lèng, grong; [ngêsong]: sumwang, sumong,

lume,

4. kiriti.

--- 588 ---

lumèng

sanga: nawa, sasanga

sangi: [sêsangèn]: praceda; [nyangèni]: sumangi

sangu: bêkêl; [nyangoni]: ambêkêli; [sinangon]: bikêlan

singa: [zie singabarong]: sasa; [singa anggro]: singanabda

sungu: cula, kênoh, karna, karni, kêrna, krêna, tandhuk, srênggi, singat, nyanya; [asungu]:

asundhang

songa: sutra

sêngèr: [pasêngèr]: pamangsul

singêr: [asingêr]: mawingit

songar: [sêsongaran]: bibingkrakan

sêngara: tara; [nyêngara]: nyarang; [nyêngarakake]: manarang

sêngka: onjot; [sêsêngkan]: tungtungan; [nyêngka]: ngunggahi; [nyêngkani]: mangunggahi;

[sumêngka]: sumuwak

sôngka: [sangkan]: pinangkan; [pinôngka]: [minôngka]: saksat,

--- 589 ---

lagi, pinaka, pinangka, paka, minaka, minangka, maka

sangkin: saya

sungkan: ilik, elik, wihang, lêmah of lêmêh, lang(of lêng)gana, popo, mohang, miyang;

[sungkanan]: kelikan, lang(of lêng)ganan; [kasungkanan]: kalêpêhan; [asungkan]: malêmêh

sangkêr: ila-ila; [walang sangkêr]: ila-ila

sêngkêr: cêrung, kurung, sêrung, warang; [sêngkêran]: sêrungan, warangan; [nyêngkêr]:

sumêrêng; [nêngkêr]: manêkêr; [pasêngkêran]: pasêrungan, pawarangan

singkir: siring, silar, simpang, sangar, singar; [nyingkir]: pêrsinggah; [nyingkiri]: nana,

ninggahi, silar; [panyingkiran]: pêrsinggahan;

--- 590 ---

[sumingkir]: aliyan, sumiring, sumilar, sumimpang, suminggah, singlar, masimpang, ngungsi;

[asingkir]: masiring

sangkara: (jêjuluke Bathara Guru)

sangkrah: rangkah, wêr; [nyangkrahi]: rumangkah

sêngkrak: grêg

sangkrib: [nyangkribi]: namiri

sêngkrang: sêngkring

sungkirang?: [nyungkirang]: cungkirang

songkok: cacanthang

sêngkud: diri, sarikut, sumrikut, sumêngkut, bikut, bawis, bawisya

sangkul: cangkul, tangkul; [nyangkul]: matangkul, masangkul

sangkala: sakala, sangsaya, bêndana, bêndaka; [nyangkala]: nyarik, manyarik;

[kasangkala]: kabêndana, kabêndaka; [panyangkala]: tambayi

sèngklèng?: uwir

--- 591 ---

sangkêp: paring, muwa, muwah; [sangkêping krama]: parikrama; [nyangkêpi]: nyamèni

sêngkoyong: [sêngkoyongan]: riyungan, sêmpoyongan

sungkêm: [nyungkêmi]: andhêmi, kapiandhêm, nguswa; [sumungkêm]: konjêm, sadhara,

sumungkêm, ngèsêp

singêd: [singêdan]: hêt; [asingêdan]: manghêt; [nyingêd]: hêti

singid: [singidan]: hêt, asinggya; [nyingidake]: numêhkên, numêtkên

sêngadi: api, umapi, kapi, lèswan, mapi, gêpil; [sêngadèn]: pawadan

sangat: hra, masa of môngsa

sêngit: hèh, hihi, hru of hêru, ewa, elik, ru, têlêng, nyanya,

--- 592 ---

binci, nguhut; [nyêngiti]: nguhuti; [kasêngitan]: kelikan; [asêsêngitan]: ngugut-ugut of ma

sungut: susungut; [sêsungut]: nasika, cudhuh

sungsun: (kêmbang); [zie susun]: andul

sungsun: (têmbung), rumpuk, dwita, sunda, sundha, susun; [sungsunan]: rumpukan,

sarojan, susunan; [sungsun-sumungsun]: timbun-matimbun; [nungsun]: tumundha,

manundha, ngatipa; [nungsuni]: amahi; [panusun]: panguwah; [panusunan]: panguwahan;

[sumungsun]: tumundha

sangsara: apês, cintraka, citraka, rajyalpa, kasmala, kujanapapa, suyama, wa (of wê)lantah,

papa, jantaka; [kasangsara]: kajantaka

--- 593 ---

singasari: [= singabarong W. A.]: prajurit kang kapatah rumêksa para biyadaning ratu

singsêt: krêkêt, ngêt; [paningsêt]: pratalang, patibasampir, patangkis, pangapus;

[paningsêtan]: pangrêntêman

singsal: tundhung, timpal, pacal, picil, balang; [ningsal]: tumundhung; [kasingsal]:

kahabalang, kongkih, kung(of kong)kal, pasar

singêl: [sumingêl]: sumaput

sangsaya: sisdin, sangkin, sangsi, lot, lotlot, lumut; [nangsaya]: jumiyat; [sinangsaya]:

niniwêh

sêngsêm: [zie sêsêm]: unêng, ara, uridan, Ascarya, asmara, hêlêm, hyun of hyunhyun,

uyang, nang, carya, carye, raras,

--- 594 ---

rungrung, kulina, kung, kingkin, kunglulut, kunglangêng, turida, sih, sipi, sa(of sê)mara,

sumarjwa, wara, wire, wiraga, wi(of we)ragya, wati, wisik-wisik, wismaya, lulut, lamlal,

langlang, lênglêng, yuyun of yungyun, gati; [sêngsêming ati]: asmaradanala;[5] [sêngsêming

rupa]: asmaratantra; [sêngsêming sanggama]: asmaragama; [sêngsêming panganggo]:

macasmara; [luwih sêngsêm]: ascarya; [sêngsêman]: lamlamên; [kasêngsêm]: a(of o)nang,

uridan, ascarya, ascaryan, asmara, hamham, naga, caryan, kacaryan, kram, katuridan,

kawiragan,

5. asmaranala.

--- 595 ---

kawi(of kawe)ragyan, kawismaya, kapiluyu, kung, sêmaranala, subrôngta, lara, lamlal,

pragnyana, makèmpêr, branta of brôngta, ngasmara; [kasêngsêm wong wadon]: ragana;

[kasêngsêm ing mêmanis]: asmaratura, raganararas; [kasêngsêman]: rungrung, kasmaran,

kalanglangan, yunyunên; [luwih kasêngsêm]: Ascaryan; [asêngsêm]: manghlêm

sungsum: astisi, krêndar, sadisya, saswama, gagala

sangsang: [kêsangsang]: pir

sungsang: sumpêt, sungsyang, balik; [nungsang]: manumpêt; [kasungsang]: kabali, kabalik

sungsung: sumunda; [nungsung]: manungsung, mudhik

sungil: rampal; [asungil]: marusita of marungsit

--- 596 ---

singlar: siyas, wêgil, matinggal; [pasinglar]: patinggal; [masinglar]: bingla

singêp: kuswa

sangge?: [nyangge]: sumingkêp

sungga: [nyungga-nyungga]: mijah-mijah, mangabiseka; [panyungga-sungga]: abiseka,

abiwaddha, biseka, biwaddha

sunggi: suhun, pundhi; [sunggenan]: puhunan; [nyunggi]: nuhun, nanggung, sumuhun,

mundhi

sôngga: tiung, tadhah, tig, sangga, sanggi, pasang; [sanggan]: tadhahan; [sêsanggan]:

sasangkul; [nyôngga]: nandhang, nômpa, nangga, nanggung, tumihung, sumangkul,

sumangga, maniyung, manômpa, manangga, mananggung;

--- 597 ---

[nyumanggakake]: nanggakên, manawawyakên; [ora kêsôngga]: judam; [panyôngga]:

paniung, panuwun, paniyung, pananggung, panyuwun; [sumôngga]: nangga, sawawya

singgah: têtêg; [suminggah]: blongot

singgih: tuhuh, singgya, ya; [sugih singgih]: danaiswara, daniswara; [kasinggihan]: kehyan,

kaliyan, kasinggihan, kasinggyan, singgih, gayat

sanggar: surambya, sanggar langgatan, pidik, pidikan, môndakini; [sanggar pamujan]:

pahomagrama

sênggor: [sênggoran]: gêluran

sanggraha: [pasanggrahan]: kuwu, têpaswangun, sanggraha, pakuwon, pakuwwan,

pawangunan, bangunan;

--- 598 ---

[masanggrahan]: manjuru, makuwu, makuwon, masanggraha

sênggrang: sêngkrak, sêkring of sêngkring; [sênggranging macan]: sênggrut;

[sumênggrang]: sumêngkrak, sumêngkring

sônggarunggi: rêrênggi, sandeya; [ngandhut sônggarunggi]: bela-bela

sênggut: [sumênggut]: sulung-sulung

singgêt: singgug, bab; [nyinggêt]: ninggut, manapih, maninggut

senggol: sampe, jênol; [nyenggol]: nènggwar

sônggalangit: (kêmbang), sungsung ngantariksa, sôngga akasa

sanggup: mangkurasa

sanggêm: [nyanggêmi]: nagu

sanggama: onêngakung, acala, amonghyun, amongraras karasikan, amongrêsmi,

amonglulut, rêja, rêjang, rumêja, rabasa, sacumbana, sarêja,

--- 599 ---

wisik-wisik, langên, maworsih; [nyanggama]: cumangkrama, rumabasa, nyumbana;

[nyanggamani]: ningarêja, nyangkramani; [kasanggama]: kawaca; [panyanggama]:

pangacala; [asanggama]: malangên

sênggung: sahriba, sakriba, sriba, sênggora, lêngkosa, lênggosa, bangrita

sungging: war(of wêr)na

singêb: saput; [nyingêb]: naput; [sumingêb]: rumêb, sumamput

singub: hasyasyang, tungkub, sirung, sihuk, singup

singabarong: adewagra, singha, singhabarong, barwang

wa: [= uwa]: wêhang

wuh: [= uwuh]: sampah

wèh: [= awèh]: we; [awèh voor parêng]: hrênging, osita, pasuka, pasung, pawèh, pamule,

panganugraha,

--- 600 ---

panganugrahan, dhana, nya, nyur, malasa, ganjar, ganjaran, bawon; [awèh voor wèwèh]:

akucah, asung, nèh; [wèhna]: sumungakna; [wèhna ing aku]: mahanangkwa; [awèh pusaka]:

raksaka; [wèwèh]: nèh, raksaka, dana, pidhana, pamaring, manugra, madana, malisa, ngèh;

[wewehan]: sungan of sungsungan, palasan; [paringan K. I.]: pasukan, pasungan; [nguwèhi]:

asyang, asung, aweya, umèhi, amasung, umawèh, nugraha, raksaka, wyah, paring, meha,

mèhi,

--- 601 ---

mani(of manu)graha, marsuka, masadana, maswang, maswangi, masung, masunga,

mawèh, maweya, milasa, milasani, ngawèh; [nguwèhana van nguwèhi]: meha; [nguwèhake]:

manyaskên, maturkên, maswingkara; [kawewehan]: inèhi; [winehan]: nèh; [pawèh]: pani(of

panu)graha, pamulya; [pawèhing wong tuwa]: mêrsapa; [pawèhing guru]: kasiliran; [pêparing

K. I.]: masanggraha; [pawèwèh]: nigraha, nugraha, nugrahan, sadana, wur, wilasa,

panugraha, minat; [mèwèhi]: dana, suka, swang, sumung, sumunga, sung, sunga, wah,

--- 602 ---

wèh, wèhi, paring, ngardanani; [winehan]: kandhohan; [padha wèwèh]: samadana;

[sawênèh]: dudwa

wèh:[6] [= a(of u)woh]: huma, ranti (woh matêng), wah, woh, wistha, wipala, wipula, wyu,

panapa, pala of palaka, nya (awoh), nyah (uwoh), mundhu, matasan (woh matêng), matêp

(woh matêng), mujamuju, gêlam, bas (woh matêng), buwah, bangi; [woh êlo]: bakulan;

[wohan]: pawohan; [woh pandhan]: kandhoga, = pandhoga Spr.; [woh kang ana ing dhuwur]:

pala gumantung; [woh kang èndhèk]: palawija; [woh tumumpang ing lêmah]: pala kasimpar;

[woh sajroning lêmah]: pala kapêndhêm;

6. woh.

--- 603 ---

[wowohan]: rukêm, wwawwahan, napasa, para(of pala)kirna, pala, palapalan, papalan,

paga, gonggongan, bakulan; [wowohan enak]: palawan; [wowohan anjrah]: bap; [wowohan

taun]: palawarsa; [wowohan nyadham]: matêb; [awoh]: awah, mapala; [uwoh]: pala, bakul,

bakulya

wohingrat: Temb. ged. Têgêse: wohing jagad

wau: [maoni]: manawadi

wahyu: wênês, pulung

wahing: sigra; [awahing]: masêgra

wan: [= uwan]: pêhan, jatha

wanuh: karuh, tiyang, tyanga, wanu, wanah, wanêh, bêdhami;

--- 604 ---

[manuh]: mawuh, mawoh; [kawanuhan]: mitra karuh

wani: narpa, karku, dir, dira, diryana, tèr, sura, sudira, sudhira, wani, wunang, wanya,

wannya, wunnyi, wamuna, lingging, punggung, dhira, guda, gotra; [winani]: nêmbirang;

[winanèkake]: winanyakên; [kuwanèn]: kadiran, kasuran, ka(of ku)wanin, pasuran, basuran;

[ambêk wani]: wikalpa; [luwih wani]: sudira

wuni: lingan, basuran

wênèh: [sawênèh]: dudu, sahana, satêngah, sawanèh, salaya, wanah,

--- 605 ---

wa(of wê)nèh, lèn, linglang

winih: wiji; [wêwinih]: pur, purba, dhadhakan

wênês: drawela, wêning, wêlêng, lindring, luru, ngara; [awênês]: mawênês

wênang: agah, kawasa, kawase, dirya, diryya, wrah, wasa, wisesa, jaya; [wênangan]:

laweyan; [kawênangan]: konang, jaruh; [mênang]: umênang, tanggal, wênang, wijaya, jaya,

gana, ngi; [mênang sêkti]: jayanya; [mênang lan mungsuhe]: jayèng satru; [mênang prang]:

jayèng rana, jayèng prang, jayèng palugon; [mênang dhewe]: jayèng murti; [mênangi]:

mamênanga; [mêmênang]: jaya-jaya;

--- 606 ---

[sawênang-wênang]: agah-agah, sumbalinga; [kamênangan]: kawijayan, kajayan

wêning: upasônta, dumaya, sônta

wancah: têras, walaka

wancak suji kaca: nanampan

windu: windhya

wônda: (rupa), gandar

wêndra: [sawêndra]: sapati = 10, 000,000; [sapuluh wêndra]: sabahara

wanti: wantya; [wanti-wanti]: walu-walu, lagi, mawanti; [awanti-wanti]: mawanti-wanti

wantu: [mantu-mantu]: nitir; [kawantu-wantu]: kakarêngtug; [awantu]: mawantu

wuntu: [muntoni]: muntyani

wantah: a(of o)nta, tawa, tawan, taba, wa(of wê)laka; [wantahan]: atawan, tawan

wèntèh: wahya; [wenteyan]: wa(of wê)laka

wantêr: sahasa

wintaraga: (jêjuluke panêngahing Pandhawa)

wêntala: tawa, têguh,

--- 607 ---

sae, walantah

wandhan: [wong wandhan kang mlaku rumangkang]: palisir

waca: [maca]: maca, mamantrokara, mangunyakara; [pamaca]: waca; [wong maca anut ing

sastra]: asthibasa = kêsastran

wêca: [mêca]: tumêdah, tumuwuh

wicara: ujaran, ingêt, tu(of to)jar, wa(of wê)cana, wara, wikalpa, wwara, wuwus, wyajnanang,

ling, pracara, pasabda, masabda, gupita; [wicara luwih]: subawa; [wicara manis]: arum;

[wicara bêcik]: krama; [micara]: ingêt-ingêt, nangên-nangên, nênggah, mracara; [micara ing

ati]: garjita, ngunandika, ngartika; [micarakake]: mawar(of mêwar) na;

--- 608 ---

[pamicara]: angên-angên, krama; [pamicaran]: ling

wicak?: buta

wicaksana: abimata, wasistha, pina, prasasta, pragiwaksana, bisama, bimata

war: [inguwaran]: kinire; [kawicaksanan]:[7] kanimpunan, kawasisthan, kêmat, prasasta

wêr: = uwêr; [muwêr]: mulisuh E. T.

wur: = a(of u)wur; [ngawur]: iwu, imawat, ngawak; [mawur]: kabur, brêtol; [uwur]: uwur, rabu;

[uwur- uwur]: kukur

wor: rok, kasut, makangsi; [awor]: arok, awor, campur, rok, rêtu, tunggal, sumpyuh, wor,

wora, wwar,

7. Sub entri "kawicaksanan" ini mestinya bagian dari entry "wicaksana".

--- 609 ---

wowor, lud, lawad, lawada, mawor; [awor ambêk]: wowor sambu; [awor unggul]: durajaya;

[awor wêdhi]: rajala; [woworan]: kulina, kulita, tunggalan; [pangêmor]: pawor; [paworan]:

bathu, pangasut, pangèwi; [kawor]: kalut, thèh; [kawoworan]: wor, wawarêngên; [amor]:

umor, nantas, campur, pu(of po)lang, pamora, jêmur, mor, mora, murti, murtya, mapulang,

majêmur, mamor, thèh; [amor-amor]: mormor; [momor]: mangandêl, nganggitu; [momori]:

cacampuri, nyanyampuri, mulang; [pamor]: pawor; [êmor];

--- 610 ---

[ngêmor]: molang, nglud of ngêlud; [ngêmori]: umora, nuksma, mora, mawori

waru: ambaru, waharu, wande, lêngis (waru lanang), gombong (waru wadon), bahuru

wêri: [wêwêri]: gêlah, gêlah-gêlah

wira: [prawira]: agul-agul, angkara, wira, prameya, yuda, mahapurusa

wiri: [wirawiri]: ulang-ulang, winiwi, wariwi

wiru: tipah; [wêwiron]: wiru-wiru; [miru-miru]: miru-miru

wuru: anda, andha, nindhita, wida; [kawuron]: karêsrês

wruh: zie wêruh; [pangawruh]: darma

warah: elik, têdah, tuduh, tuding, tutur, tu(of to)jar,

--- 611 ---

sajar, wisik, jar; [warah wuruk]: wara ujar; [wêwarah]: umarah, tutur, tutur-tutur, pariwara,

popoyan, mêr(of mrê)ti; [wêwarahan]: ajar; [warah-warah]: wisik-wisik; [marahi]: misik;

[awarah]: marah

wêruh: uni, uning, uninga, arti, udahani, udani, idhêp, umarswak, umingêt, ingat of ingêt,

colok, kimuta, tahu of taho, titika, tumon, tinghal, wunang, wur, wruh, wruha, wrin, wi(of

we)ka, wi(of we)kan, wa(of wê)daka, wiweka, pêksi, piksa, padulu,

--- 612 ---

dhêngêr, mêrta, misaksya, mastuna, mawruh, mangar(of mangrê)ti, nguni; [wêruh-wêruh]:

umingêt-umingêt; [mêruh]: madaka; [mêruhi]: mudahani, mèsi, ma(of mi)saksya, mawrin,

mawring, manguninga, ngudannya; [mêruhake]: mikanakên, manguningkên, mangunyakên,

mangartyakên; [kawruh]: aji, taun, titika, wring, pasaksya; [ngawruhi]: aksama, atiti,

ngudanèni; [kawruhan]: namatan; [kinawruhan]: bèr; [pangawruh]: dar(of dêr)ma, tuhun,

tonton, pasaksya, paweda, panguninga, pangawikan; [wêruh durung winarah]: awas,

agnimawa, munita, mudita;

--- 613 ---

[wêruh sapadha-padha]: aksama; [wêruh bêcik]: ningarêja; [ora wêruh]: tanbêh, tanbuh; [wis

wêruh]: astam

wurah: aruh; [wurahan]: aruhan, abaran, abyaran, sasaran, babaran

wrahaspati: (araning dina Kêmis) zie Rêspati

warna: ca(of cô)ndra, citra, ka(of kô)ndha, sari, suwar(of suwêr)na, wursita, waksa,

wangunan, landra, lita, litu, litya, listu, lalita, maneka, maya, grama, gatra, barlang, thila;

[warnane]: citrani; [warna linuwih]: citrani; [salah warna]: kala rupa; [môncawarna]:

kanawida, sarwawarna, brancuh; [madha warna]: sawarna, simbag; [wawarna]: wawangun;

--- 614 ---

[wêwarnan]: wawarnyan; [wêwarnan buta]: kanala buta; [warna-warna]: kojani, sale-sale,

maneka-neka, masing-masing, mawar(of mawêr)na, baritu; [rupa warna-warna]:

môncawarna; [swara warna-warna]: môncaswara; [marna]: nitra, nawakrêm, nulah, ca(of

cô)ndra, nyitra, mursita, ngoninga, ngi(of nge)ntha; [marna warni]: candra(of côndra)kanta;

[marnani]: marnani; [winarna]: warnan; [pamarna]: pangripta, pangrumpaka; [sawarnaning]:

sarupa; [awarna]: marupa; [amarna]: milistu

warana: ranggah, dhindhang, dhindhing, badhong; [awarana]: masasaput, masaput

wrêna: (kewan), noddha, kalandaru, srisawa, winaba, lipta

wirancana: [= anglingan W. A.]: iya iku prajurit miji

warak: ancarma, êndhêpan,

--- 615 ---

ascarma, karthupa, kadarba, durgangga, sandêla, sarthupa, warkapati, libra, panyula,

garnata, gardaba, ganarba, gadaba, barkita, bargita

wêrak: cuka

wuruk: W.H., kusiring padhati titihaning ratu yèn bêdhat pikat mênyang alas

wuruk: ujar; [muruk]: tutur; [mêmuruk]: gar; [muruki]: mulangi

wêrkudara: sang ...: sutakas

wêrdi: sambu; [wêrdèn]: drêman

wurda: arwuda, wuda; [sawurda]: sohini = 100,000,000,000, sa-aksohini, sawuda; [pirang-

pirang wurda]: mawurda, mawurdha

wara dewati: (jêjuluke Dèwi Supraba)

warta: tutur, warah, war, of wêr(of wrê)ta, wirtika, wartya;

--- 616 ---

[mar(of mêr)tani]: mar(mêr of mrê)ti; [martakake]: martyakên; [kawarta]: puwara; [pawarta]:

pawarah, mêr(of mrê)ti; [apawarta]: mawêrta

wrat: zie warata ben.

wêrit: sandhya, silum, singit; [mêrit]: alis; [kawêritan]: kasiluman; [awêrit]: mawêrit

wêrut: [wêrut-wêrut]: akol-akol

warata: anjrah, ura, awar, awra, uwar, ambar, abra, narawata, narawatah, rabrab, rabda,

kar, kumupak, lumrah, lumrang, lyab-lyab, jrah, mawêrti, glumung; [mratani]: narandu,

narandum, nêrmale, nyarandu

waras: nirmala, nirmamala,

--- 617 ---

waluya, nyèr, mulya, barakat; [maras]: mirata, maras, miramana; [marasake]: maluya,

maluyakên; [kawarasan]: kawaluyan

waris: bagyan; [warisan of wêwarisan]: dumduman

wrêsnikula: (jêjuluke Sêtyaki)

wirasinga: W. A. pikuwat

worawari: (kêmbang), wongatalindhang, wu(of wo)ngawari, gandhawari, bari-bari

warawidyayaka: (jêjuluke Ajisaka)

waruju: sêndhi, sumêndhi

wirajanu: [= sanglingan W. A.]: iya iku prajurit pinilih

wirajaya: [= karajan W. A.]: iya iku prajurit jêro

warga: yadu; [kulawarga]: kulakeya, kulasna, kulawandawa, kulawarga; [kulawarga sanak]:

kulawanduwarga; [kulawarga santana]: kulawandu wandawa; [kawulawarga]: wandhawa,

mitya

wêrgu: (araning sato)

--- 618 ---

warêg: tuwêg (= tuwuk), sur, windya, warêg, matêhak, bêsur, balabur; [marêgi]: nantam

wiraga: imbah

wragad: rajawandha, wandhawiya

wrêgul: tlana, sababa, sênggir, wurikta, wurikla, baglana

wuragil: wa(of wê)ruju

warigaluh: = tuwarawa

waragung: oragang, koragang

waring: waring

warung: wande, wandya, wadya, padolan, pawadeyan

wirang: erang, cute, rangira, lèh, lukan, yerang; [mêmirang]: maheherang; [kawirangan]:

karangan

wurung: awun, uwun, uwuk, elik, cêlor, tandadi, sadur, suyag,

--- 619 ---

wun, wuna, wadya, wurung, wuk, wêdi, widya; [murungake]: mun, mawunkên, mawukên,

nguwunkên

wringin: of waringin, zie ringin

wok: [= uwok]: wok, wwak

wiki: sônggarunggi

weka: [wiweka]: sigi, sigi-sigi; [mekani]: andaya

wêkar: [pamêkar]: nanjrah

wêkas: têlas, tambe, sida, sambe, sambaha, wêkas, wa(of wê)ling, wolang, puput,

pambyaha, dhanyang, bungus; [wêkasan]: Iti, usana, awêr, uwusan, apuwara, hingan, nista,

--- 620 ---

kane, kasidan, don, da(of du)ksina, da(of dê)lahan, tuwara, tapan, taya, têmah of têmahan,

têmbe, têmbagan, sahaja, sanepa, sirna, saksepa, samodana, samepa, sangsipta, winêkas,

wêkasan, wa(of wê)sana, waling, wa(of wê)lingan, wyasana, puhara, puharan, pada,

pudara, pudaran, putusan, puwara, puput, pamêkas, maha, muhara, mahatma, madhara,

ngêhang; [wêkasane]: masidhêm; [wêwêkas]: sasambe, sambeya, waksi,

--- 621 ---

wêwêling; [wêkas-wêkas]: wêkasing wêkas; [wêkas-wêkasane]: wêkasing wêkas; [tanpa

wêkasan]: dlarmaduksa; [mêkas]: nambe, sumambe, manintya, manambe, manambya,

mêsên, masambe, molang, manyambe, manyambo; [mêkasi]: kari, mawa(of mawu)sana,

mapuhara, ngapuhara; [pawêkas]: panambe, panambya, pamêling; [pamêkas]: waruju,

pamêling; [pawêkas]: pawêling; [awêkasan]: matêmah; [wêkasing piwulang]: diwasasita

wakil: anan; [wakiling ratu]: mantri

wakul: rinjing, wuwu

wêkêl: anan, tani, têgêl, têgyan, sênghêh, bêkêl

wada: [mada]: cumacad

--- 622 ---

wadi: hêh, ni, rahat, rahsa, rahasa, rahasya, kawathi, sandi, sampeka, wadya, jiji; [wêwadi]:

kawadi

wadu: [wadon]: anakbi, anakbini, andyahi, hrum, arum, astri, istri, èstri, oga, anggana, ni,

nini, nikèn, nistha, rena, rèni, ra(of rê)tna, rumi, kèn, kintakê, kanya, ka(of kê)nya, ka(of

kê)nyaka, kadhini, ka(kê, ku of ko)mini, duhita, dani, dèwi,

--- 623 ---

dyah, dyahi, durya, dayita, taruni, sarika, siti, sêtrya, wahita, wahila, wanodya, wanita,

wanudya, wara, warakannya, warakannyaka, warakami, warakamini, waranggana, wadu,

wadhu, wadujana, wadya, wwara, wila, lantasi, pawèstri, panggana, dhuhita, dhawita,

mahila, manis, mantasa, mardadu, marmadu, mawa, gana, gini, graha, garini, galuh, bi,

--- 624 ---

bini, bibi, ngadyahadya; [medoki]: sani; [kawadonan = hasa]: subaga; [pawadonan]: waga,

baga, bagi; [wong cilik ayu rupane]: wadon mêdani; [wong wadon isih isinan]: kênnya; [wong

wadon isih prawan]: rara, kênnya; [wong wadon ayu rupane]: angganararas, ningarêja,

wadon mêdani; [wong wadon anggarapsari]: rajaswala; [wong wadon nistha]: durcara; [wong

wadon kang karêm gêgônda]: apsari; [wong wadon kang silip marang wong lanang]: netya

mratêngga; [wong wadon kang wis balèg]: mrangwadana; [wong wadon kang mêdèkake

marang wong lanang]: bawalocana; [wong wadon kang bêkti of sêtya marang wong lanang]:

striratna; [adhi wadon]: rimarini; [panggêdhening wadon]: waramahisi; [jênênging wadon]:

bajra;

--- 625 ---

[batur wadon]: parêkan; [wong lanang bisa malih wadon]: pôncawaliputri

wêdi: iki, anjrih, asrêp of êrês, orêm, akrak, atyêng, ajrih K., angrês, cir, rês, kêkêr, kêtêr,

katrêsan, katyêng, kusut, kawas of kawês (= kawus Spr.), kumêtêr, kumêl, dwi, três, taras,

trasa, trêsa, takut, tikusên, têtêr, titir, tyêng, surud, singêh, wrin, wêdiya, wingwrin, jrih, jiji,

--- 626 ---

nyir, miruda, mardawa, makêtêr, matakut, gila, bikta, bita, tèr, thra, ngra, ngrês; [wêdèn]:

ka(of kê)kran, katrêsan, kawingwrinan; [wêwêdi]: takut, wêwêdya of wêdya- wêdya, pisaca,

pisêca; [wêdi-wêdi]: rêsrês, kêtêr-kêtêr; [mêmêdi]: hrêshrês, karêsrês, kalangrês, wêdi-wêdi,

pidhir; [mêdèni]: anjrihi, anggêgila, nrêsi, nakuti, tumakut, lora godha, jrihi, manakuti,

mangrêrêsi, mangrês, mangarêsi, giri-giri, giri-girin, gêgilani, bima, ngarêsi,

--- 627 ---

ngawrin, ngawêsi; [mêmêdèni]: cilaka, rêsrês; [mêdèkake]: hi, hah, hihi, ngawêsakên;

[kawêdenan]: patakutan, pangorêman; [pamêdenan]: panakutan; [pawêdèn of pawêdenan]:

patakutan; [wêdi marang wong wadon]: mandawinata; [wêdi bangêt]: kalarês; [luwih wêdi]:

trasaya

wuda: udha, carancang, woda, wujang, lukar, langnyana, pangligan, modana, buda;

[wêwuda]: nglêgêna

wudun: untar, wisul

wadana: W. A.; [pangarêp]: nana, wastra, muka

widara: widanta of widinta, widarya

widuri: wi(of we)durya, wedurya of yya

widadari: arini, arum, arum-arum, apsari, amarakamini,

--- 628 ---

amaranggana, raya, kanyaka, kamini, danastri, dèwi, dewati, tarasari, tayawara, sura,

surakanya, suraduhita, surastri, surawadu, surapsari, suranggana, sêtrikendran, sa(of

sê)mara, sêmaralaksmi, warati, waranggana, weranggana, widdhadharya, widyadarya,

watari, wadhu, paramastri, yuwati, menapa, mastri, gagarmayang, bathari, ngapsari;

[midadarèni]: madyadaryya

wadal: tawur

wêdêl: cêlup; [wong mêdêl]: muntrêng

wudêl: upadya, nabi, tuntunan, pusêr; [kaya wudêl]: musêr

--- 629 ---

wudul: widil

widayaka: (jêjuluke Ajisaka)

wadyabala: balabrêtya

wit: nuntên, dyana, sôngka, wita, witi, pun, purba, purbya, gulmi, bamban; [awit]: pan;

[kawit]: murya; [kawitan]: kawuryan; [pawitan]: pamurya; [uwit (têmbung)]: purba; [nguwit];

[nguwiti]: murwani, murba, mubyar; [nguwitake]; [panguwit]: pamurba; [wiwit]: adan, awit,

ambawa, umong, ong, ungar, tatrap, talu, wurya of wuryya, wita, witan, lêkas, lêkasan,

lumêkas, purwa, marwa, murwa,

--- 630 ---

murwaka, mulang, bawa, bamban; [wiwitan]: awit, ungaran, karana, daruna, wuryan, wigêna,

purwa, purwana, purwaka, pubya, pangungaran, dhadhakan, mula, manggala, bêbuka,

nguniya; [wiwitane]: mastuna; [miwit]; [miwiti]: apurwa, ambawani, nawung, lumêkas,

murwani, muryani, murwa, murwana, murwani, murwaka, murwwani, murwyani, muryana,

muryani, murba, mawurya, mawuryani, mulai, malkasi, mungari,

--- 631 ---

manggalani, mungarani, mangungari, gêgyan; [winiwitan]: binawa; [pamiwit]: pamurwa;

[pamiwitan]: pamurwan, pamurwan, pamurya; [awiwit]: mawurya, mapurwa, mapurwaka,

mangungar; [uwit (kayu)]; [wit-witan]; [wit kang ghaib]: sandilata = jayakusuma

wot: [amot]: amrat, mrat, mar(of mêr)wata, mrawata, marwwata, marwyata, marmata, mot,

mwata, gar(of gêr)ba; [kamot]: kamrat; [ngêmot]: mawrat, mawot, mawwat, mawyat;

[pangêmot]: panggarban; [momot]: amrat, mawwat; [nguwot]: wawwat, wwat, mawyat;

[nguwot-uwot]: watwat, wattwat, mawyatwyat

--- 632 ---

watu: aryas, aryyas, aywas, curi, raras, radang, ridang, karang, kumlasa (= sumayana), sila,

sela K., si(of se)latala, sayana verk. v sumayana, sumayana = kumlasa, wahatu, watu,

wungkal, lirang, lungka, parang, padsa, polaka, gilang, gumalasa, gigilang, batu, batwa,

bathu, ngwatu; [watu itêm]: silatis; [watu cêndhani]: sela candhana, watu candhana; [watu

kapur]: kapur, watu kapur; [watu kumalasa]: sewakwamalasa, sila(of sela)sumayana; [watu

lintang]: ayaskara; [watu landhêp]: curi;

--- 633 ---

[watu pagunungan]: si(off se)ladri; [watu pangasahan]: wungkal; [watu manik]: watu manik;

[watu gêdhe]: parangan; [watu bêras]: watu ridang; [upama watu]: mahsila of mahsela; [kaya

watu]: mahsila of mahsela; [awatu]: mawatu

wêtu: his, haja, trah, têrah, tatya, tambang, sahaja, siswa, sisya, wahya, wahya, wurya,

wêdal, wêtu, wa(of wê)twa, wêtya, wêdhar, wijil, wiyos, wimba, luwar, ja, ya, mêrba; [wêton]:

kaluwaran, tatya, sahajan, pawijil; [wêwêton]: wiwijilan; [mêtu]: umahya, umêtu,

--- 634 ---

umijil, rumaras, kaluwar, tatya, tayama, tumêrêh, sêkaring, sumi(of sume)swa, sumis,

waktraloka, wad, wimba, lumuwar, ja, mahaja, mahya, muntab, makanjar, mêtu, mêtwa,

mêtya, mêtyat, mawulakan, multak, maja, mijil, miyos; [mêtokake]: dwandra, manatyakên,

matyakên; [ngêtokake]: matatyakên; [kêwêtu]: kêlap, kaja; [pamêtu]: pamêtya, pamijil,

pamimba; [pamêtonan]: pamimban; [pawêtuning nagara]: darunaja, tawikana; [sawêtu]: saja,

--- 635 ---

jah

wuta: tambung, sèh

wutah: utah, kumpah, tutah, tumpah, sarudhah, yungên; [mutahake of ngutahake]:

manwakên

wutuh: samud, wêkêl, wata, wutu, wasya, wungkul, purna, paripurna, nyar, mapulih,

mapuliha, bukul; [mutuhi]: namuda

waton: [wêwaton]: ahogêm, tatagon; [maton]: palupi

wetan: timur, purwa, dhadha, môntra- môntra; [mangetan]: murwa, ngawetan

watra?: [sawatra]: matra

watir: wyarta; [wêwatir]: riringga; [kuwatir]: waswita, paringga

watara: inah, untara of utara,

--- 636 ---

akara, ingan, inganya, cèr, riringa, ragi, dikara, dadilih, duga, sumu, wa(of wê)tara, lamat,

par, ma(of mo)nda, môntra, matra, byatara; [wataran]: lamatan; [watara-watara]: môntra-

môntra; [matara]: mantên, mangunakara; [pamatara]: panawung; [pawatara]: pangunakara;

[sawatara]: uda, duga-duga, saunakara, sadakala, sawyatara, matra

watêk: wantu, prana; [watêkan]: tatya, mannyan, mangunnyakên

watuk: sigra zie wahing

watês: hinga, hingan, rangkah, dungas, dêdungas, têpas,

--- 637 ---

parimana, minggêk, gahi, galêng; [watêsan]: sasakid, waktan, gahiyan; [matês]: dumungas;

[matêsi]: rumangkah

watang: watanga, gandar, gantar, ganjur, gala, galah, galang, batang; [wêwatang]: gagala;

[watangan]: batangan; [matang]: mantar; [pawatangan]: pagalan; [sawatang]: sagala

wêtêng: udara, dara verk. v. udara, padharan van dhara, dhandhun, dhara, garba, guwa

garba, bandhut; [wêtêng ambalêndhêr]: dhadhut; [wêtêngan]: wêkan, garba; [mêtêng]:

anggarbini, wyat, marwat, gana, garbini, ngudara; [ngêtêngi]: mangrarasbyati

was: = uwah; [uwas-uwas]: waswas

--- 638 ---

wis: = uwis; [wus = uwus]: uwus, nêdah, dyah, têlah, têlas, wra, wata, wus, mahuwus, mun,

mawus; [nguwisi]: mawusi, mumpuni, ngênèni, ngudhili; [diuwisi]: katêlah; [sawise]: usning,

wuri buncara, puwara

wasa: [kuwasa]: nung, rindi, rêksasa, roda, rota, kawasèng, dira, darya, digdaya, sahasa,

sêkti, suddhira, wênang, wrê, wrêng, purusa, pêksa, dêndha, mangkurasa, gana, ganarota;

--- 639 ---

[kaprawasa]: rumabasa; [nguwasani]: byabaka

wasi: [= wawasi]: sosoraning ajar

wêsi: akas Hemp., adih Wbk., aya Wbk., ayah Wbk., ambal Hemp., kênur Hemp.,

karindhuaji Hemp., karang kijang Hemp., katum Hemp., kêlêm Hemp., durga ngêrik Hemp.,

tarate Hemp., tosan Wbk., tumpang Hemp., tumbuk Hemp., sinduaji Hemp., wrana Wbk.,

wêrani Hemp en Wbk., wêsi Wbk., wêlulin Hemp., wêlingi Hemp., lud Hemp., loyong Hemp.,

purasani Hemp., dhênuh Hemp., jangkar Hemp., mêntah Hemp., male Hemp., malik Hemp.,

malela Hemp., mangangkang Hemp., gêkantèn Hemp., bêsi Wbk., balitung Hemp.; [kaya

wêsi]: ngayah; [wêsi brani]: brani

--- 640 ---

wisa: winda, wiswa, wisaya, hinda, ngidhêpake; [wisa mandi]: wisadhara; [awèh wisa]:

misani; [ratuning wisa]: kalakutha, kalakuthana, kalawisaya; [kaya wisa]: wisasa; [banyu

wisa]: tirta kalakutha; [misani]: aès, misara

wusu: ambusun, busu

wasuh: wasêh; [masuh]: wasêh, mwasoca; [juru masuh]: kumbah; [pamasuh]: masêh

wisuh: [wêwisuh]: mangangswa; [awisuh]: mangangswa

wisnu: [= Wisnu]: Harimurti, Narayana, Kèstu, Kesawa, Kalêngka, Kumunda, Sahasra,

Suman, Wisnwa (= Wisnwa), Wisnumurti, Basu; [Wisnu tumurun]: narayanangsa;

[kahyangane Bathara Wisnu]: aribuwana

wusana: kawêkas

wisik: pêtik, pangus;

--- 641 ---

[misik]: mêtik; [misikake]: sumangak

wisati kandhêh: Temb. ged. Têgêse: wisa linuwih, kêsêsêr, sêsukêring ati, ilang

wasis: wicaksana, wasistha, wagêd, lèswan, limpad

wisesa: adikara, adyapi, agah, agah-agah, dikara, twang, sakti, saktya, saklang, wênang,

wrêg, wikara, wiyana, wêgangan, parasu, parusa, paksa, gana, byahi; [wisesa luwih]:

purusatama; [wisesan]: katwangan, ambyawi; [misesa]: wat, lumêna, mênang, marusa,

murwa, mar(mêr, mra, mrê of mara)jaya, marangwangsèng, miyaga, miyagah,

--- 642 ---

brahanang, byapaka, ngawasa; [misesani]: katwangi, byapibyapi; [kawisesa]: kesa,

kawênang, kawasa; [pamisesa]: pamiyaga, pamêgang; [Sang Hyang Wisesa]: Sang Hyang

Ayu, Sang Hyang Niskala, Sang Hyang Taya, Sang Hyang Jagad Karana

wisalya arini: Temb. ged. Têgêse: paèsing wadon

waspada: uninga, èksawa, oksawa, udahani, udani, udanya, udannya, udwani, awas,

nawaskata, kuru, tahu, tahun, sunda, satmata, samata, wahda, wêrêh, waskitha, waswan,

waswas, waspaos, wismaha, wulat, pahda,

--- 643 ---

pana, prata(of pratê)ksa, prataksya, pratyaksa, prastawa, prasaswa, par(pêr, pra of

prê)mana, par(pêr, pra of prê)mata, pitêksa, matasat, nguningha; [luwih waspada]: wiwas;

[maspadakake]: natmata, nalika, namata, swas, nyamantakên, mananumata, mratêksa,

mrataksya, mratyaksakên, mratyaksya, mratyasya, mrastawakên, mrasaswakên, maswas,

mawas, ngawas; [kawaspadan]: uningan, kaawasan, kaprataksan, kapratyaksan, pratyaksan

wisaya: dala, tubi, saya; [misaya]: nangsaya; [pamisaya]: indrajala; [juru misaya iwak]:

pandaya; [juru misaya kewan]: jalêgong

--- 644 ---

wasiyat: tutungkus, tuwah

wawa: hwaba, alpa, tutuha, srikangka, windra, lawus, lolidha, bruwarda

wuwu: wênawa

wawuh: lobe, bêdhami; [wawuhan]: katwangan; [mawuh]: nyarwe, nyaruwe, matyang,

mawong

wuwuh: andhih, atambêh, umimbêh; imbê, imbah, i(of he)mbuh, tur, twang, tambah of

tambêh en tèmbêh, wah of wuh en wêh, waha, wi(of we)ragya, wêwêh, wuwuh, wimbuh,

wibuh, pawah of pawêh, pawuha, pula, pembah of pèmbêh en pembuh, matèwêh, mi(of

mu)wah,

--- 645 ---

gandir, bêh, bantu, bawuh, bêbah; [wuwuh-wuwuh]: niniwêh, samangkin, matambêh;

[wuwuhan]: undhakan, tambahan, wimbuh, wibuh, liwuya; [muwuhi]: ambahi, nambah,

nambah(of nambêh)i, nangimbêhi, tumamba, tumambah, wa(of wêh)i, wahini, mahi,

manambêh, mêwah(of mêwêh)i, muwahi, mangibuhi, ngranuhi; [kawuwuhan]: kaweragyan,

kambah, kambwata, matyang, byatta; [winuwuhan]: aniwêh; [diwuwuhi]: kaweragyan;

[pawuwuhan]: pamèmbêh(of pamembuh) an; [awuwuh]: matambêh, mawah, mawêh,

mawibuh; [wuwuh cacad]: wahina;

--- 646 ---

[wuwuh cuwa]: wahina; [wuwuh sanak]: sumitra; [wuwuh bêcik]: wahita; [sangsaya wuwuh]:

ngrabda

wawan: [wawan-wawan]: kêdwa-kêdwan

wêwar?: rahi

wiwir: bibir

wiweka: deya, sruti, prayitna, priyatna

wiwit: zie wit

wawas: [mawas]: natmata, numata, maras

wuwus: umbut, tambas; [winuwus]: winursita

wawal: [mawali]: nyêmpaluki

wal: [= uwal]: uwal, tanggal, wiyang; [nguwalake]: nguwak

wali: sang subratèng hyang, wididardya, walya

wuli: buli

wulu: arla, krima, wulya, lar, griwa, bulu, bulya; [wulu cangklakan]: sewot; [wulu jêmpol]:

wulu puhun, puhun wulu; [banyu wulu]: tirtanjali

--- 647 ---

wolu: astha, asthaga, dalapan, sahastha, wolu, wwalu; [wolung atus]: dhomas zie wolung

atus; [wolung prakara]: astha; [wolung bagiyan]: brastha; [nêstha wolu]: ngasthamika; [para

wolu]: ngastha; [molu]: ngastha

waluh: walu; [waluh kêndhi]: kamandhanu E. T., kamandhalu; [pêntil waluh]: gandhori

walèh: ambak, ambaka, pacêh, bantah, ngèh

wêlah: [kaya wêlah]: mêlah

wêlèh: [mêlèhake]: manyawêhên; [kêwêlèh]: atah-itri

wilah: [sawilah]: sablèbèk

wuluh: rampal, tulup, wêlah, wuluha; [kaya wuluh]: muluh; [muluh]: muyuh

walana: cêpurung

walanjar: kapeta, mondrèng, biyada

walêr: ila,

--- 648 ---

ila-ila, sapa; walangsangkêr, larang, pacêh, pacuh, pisapa, jêrang; [wêwalêr]: panapa,

prasapa, papacêh, papacuh; [malêri]: sumapa, lumarang, macahi, macêhi, macuhi, macêki,

mrasapani, misapa, ngilani; [awêwalêran]: mapacêhan

walur: walur

wêlar: [mêlar]: mêkar, mawêlar, mêdhar

walak: wêlak

walik: [walikan]: nyangkra; [malik]: humor, ambalik, ngalih; [malik têmbung]: baliswara;

[kawalik]: kawula, kabali, kabalik; [awalikan]: mawurahan, mawalikan

wêlak: wêlak, gir, gigi;

--- 649 ---

[wêwêlak]: wêwêlêk

wêlêk: [mêlêk]: nampak

walaka: gigi

waluku: kêluku; [maluku]: malukya

walikadhêp: (kêmbang), walikadhêp

walakang: turwaka, wadidang, lakang, gir

walat: uwa

walêt: [malêt]: yangol, bulêt

wêlut: ujêl, thuwêl

wilêt: talya, milêt; [wilêtan]: lêsta; [kawilêtan]: katalyan; [awilêt]: mawilêt

walês: wadyap, walêya; [malês]: naur, kuhul, kiwul, sêmbulih, pulih of pêpulih, malês,

malêsi, malêya, malangês, mapulih, mapuliha; [malêsake]: naurakên; [pamalês]: sara,

pamangsul

wêlas: angrês, asih, runya,

--- 650 ---

rês, karuna, karunya, kasi, kasih, kasihan, kuma(kumakuma Spr.), tura, turida, tiksna, sèh,

wilasa, lulut, marma, masih; [wêlasan]: karuna, marasuddha; [wêlas bangêt]: narmada;

[agawe wêlas ngêrês]: wêlasarêsi; [mêlas asih]: asih, tiksna; [mêmêlas]: mawêlas, ngasih-

asih; [kawêlasan]: karunyan, kakarunyan, katuridan, kasihan; [kawêlasasih]: arês, asis,

katiksnan, kasihan, kasiharêp, kastura, kawêlararsa, kawêlasarêp, kawêlashyun, turida,

turasih, winêlasarêp, wêlashyun, wêlasarêp,

--- 651 ---

wêlashêrêpi, ngambiwadha; [kamiwêlasên]: kasrêpan, kawêlasên, kamasihwa,

kamiyuyunên, turida; [pawêlas]: panambya; [awêlas]: mawêlas

walulang: kulit

walang: anggas, kithika, wancah, wancak, wancal, wancala, wacak, walang, lêmbing,

pancak; [walang angkup]: calapita; [walang kêrèk]: walangkrik; [walangkapa]: dumrada,

sangkri, sanggrita, langkawa, langkapa

wilang: [wilangan]: etung, ninya, wara, wibaka, petwangan; [wilangane]: ganan;

[wêwilangan]: sapratinggan; [wêwilangan wêdhi]: ninya; [kawilang]: kagêbêng, kabilisa

wulang: ajar, tuduh,

--- 652 ---

sisyi, wara, warang, wuruk, weda, wasita, wulang, wêjang, wiyata, pariwara, pamulang of

pamulangan, jyara, mar(mêr o mrê)ta; [wulang linuwih]: mahamêrti of mrêti; [wêwulang]:

arja, abiwara, sidawisita, warawarah, wawarah, mêr(of mrê)ti, biwara; [wêwulangan]:

arjanan; [kongasing wulang]: gôndawasita; [layang wêwulang]: sastrarja, sastradu; [mulang]:

sumisyi, marah, mar(mêr of mrê)ta, mar(mêr of mrê)ti, mri(of mari)wara, mêjang, ngajar,

ngujara; [mulang ngèlmu (= mêjang)]: mandanur; [piwulang]: aniddhi, inujaran; [pamulang]:

prawara, pangajaran;

--- 653 ---

[pamulangan]: kar(kêr of krê) tawaran, pacrabakan, pawarahan, pawasitan, pawilatan,

pajaran, pangajaran

wilang: [wilangan]: wilis

walang ati: niscaya

wolung atus: sanambang

walungsung: [walungsungan]: carma; [amalungsung]: upasadana, srama of sarama;

[winalungsung ing busana]: ingupasadana

wêdhi: hêni, ni, nin, tampêr, pasir, malimuka, bêdhi; [wêdhèn]: sênêr, sêr; [pawêdhèn]:

tatampran, bêbêdhian

widhe: bara of babara

wudhu: ungu, timbul, jayamrata; [awudhu]: mudhu

wadhah: adhah, carana, caruwi, cawêh, cawuh, rasa, raga, kalasa,

--- 654 ---

kuma, kumba, walèh, wyan, paraga, jar, jalaga, jatha, jingul, janggala, gata, gatha, gathi,

bun, thatha; [wêwadhah]: rajayoga, kundha, kumba, tawaga, pangêsan; [wadhahing anak

khewan]: walêran; [wadhah wêdhak]: gana; [wadhah banyu]: pabongan; [madhahi]: maraga

wêdhar: urèh, wahana, wantar, wurya, wuryya, wêlar, wimba, murya, mawuryan, bawa,

bêwwang, babar; [wêdharan]: urèh; [mêdhar]: macatya, mure, mêjang,

--- 655 ---

bawa, ngure; [mêdharake]: nguraya, nguswakên; [kawêdhar]: kawêntar, kawuryan;

[kawêdharan]: kawuryan, kabwangan; [pamêdhar]: pamuryan, pamurywan

wudhar: [zie udhar]: ura, ure, uraha, ura-uru, uraya, udhal, ungar, dalaka, da(of dê)lakar,

tawar, wur, wor, wra, wikar, wimba, lutar, mawra, mawrah; [wudharan]: urenan, urean,

ungaran; [wudhar-wudharan]: uran-uran, urèn-urèn; [mudhar]: nure, dumangka, tumawar,

lumukar, lumutar, mure, muwar, mawurda, mawurdha,

--- 656 ---

mawurya of mawuryan, mungar, mangura, mangungar E. T., ngura, ngure; [mudhari]:

mamuryani, mamungani E. T., manguri, mungari, mungarri, mangungari; [ngudhar]: nguru;

[ngudhari]: ngure, nguraya; [pamudhar]: panguraya, pangudhar, pangungar E. T.;

[pamudharan]: pamureyan, pangurayan, pangungaran; [pangudhar]: pangure;

[pangudharan]: pangurèn, pangureyan

wêdhak: wêlantah, lepa, jênu, bêle; [wêwêdhak]: bêle-bêle; [mêdhaki]: lumepa; [awêdhak]:

mawêdhak; [awêwêdhak]: mawêdhak-wêdha[8]

wêdhus: hami, kapkendra, kambing, duma, wrisa, padrawana, menda, gandhora, badra,

badrawaddha

8. mawêdhak-wêdhak.

--- 657 ---

wadhag: kramu

wadhang: [pamadhang]: pangawêr

wêdhung: sikêpan

wiji: uma, umi, kulisa, wini, winih, wijang, wujang, winyih, biji; [wijèn]: wula; [pamiji]:

pamardika; [piji]: pèh; [pijenan]: wwan-uwan

wujud: êstha, tatah, lingga, pata, pupukiran, gandhya; [wujudan]: anan; [sawujud]: sapata;

[wujud galak]: ganarota

wijil: tus, paga

wajib: lawiya

wijang: par(of pra)dika, par(of pra)dikan; [mijang]: mar(mêr, mra of mrê)dika; [wijangan]:

pradikan; [pamijang]: pamêrdika; [awijang]: sawijang

wujang: [mujang]: mujêng

wayu: windu, windya, wadhang

wayah: K. N., kala, diwasa,

--- 658 ---

wayah, masa

wayuh: wayuha

wiyah: [sawiyah-wiyah]: cacah-cucah, malang sumirang

wiyak: wingkis, lingkab; [wiyakan]: lingkaban; [wêwiyak]: wêwingkis; [miyak]: lumingkab;

[kawiyak]: kengis; [pawiyak]: pawingkis

wiyat: [kawiyat]: kawikyat

wiyasa: tuba

wayuwa: (araning kêmbang)

wayang: ringgit, wayang, lêmbi; [wayangan]: hyang, rarampan, wayang, lirang, luyana,

paryana of payana, mayangga, mayangan, graya, bayangan; [wêwayangan]: ang(of

ông)gapraya, wa(of wi)yangga, maya, mayangkara, mayang(of mayông)ga; [mayang]:

maringit; [pamayang]: parigit, paringit, pamayang

wiyang: yra

--- 659 ---

wiyungyung: [kawiyungyung]: kabêndana

wage: krêsna

wêgah: wangwang, thilêg

wigih: cici, singgun

wigar: sumra, wijah, lume, pugar, mêgar, gambira, ngupi; [migar]: mijah; [wigaring kêmbang]:

wiyagang

wignya: onya, pranya; [kawignyan]: kawidagda, kawidagdan

wêgig: [wêwêgig]: papandhu

wêgang sulanjari: Temb. ged. Têgêse: uwang(siyung)ing lutung

wibawa: [kawibawan]: harta, suka wibawa, wahyawibawa, dhana

wong: orang, uwwèng, uwèng, nar, nra, nara, tiang, tiyang K., sujanma, sujalma, wwang,

wwanga,

--- 660 ---

wyajana, wyang, wyanga, wang, wong, wonga, wongha, wanggana, jana, janma, jalma,

yana, manusa, manuswa, manusya, manuwya, manuja, manungsa, zie lanang en wadon;

[pawongan]: kakawan, waracèthi, patiyangan, pagundhikan; [kawongan]: kawongan,

kawyangan, kamanungsan, tyanga, mamihuta; [mawongan]: nyèthi, matiyang; [wongwongan

mripat]: carana; [wong ala]: kojana papa, dur(of jur)jana, jalidra; [wong ala dadi gêdhe]:

daniswara; [wong ala mêskin]: darindra; [wong ayu]: mucikosole; [wong amrih ing rabine]:

dahasumina; [wong ambêk pati]: narantaka;

--- 661 ---

[wong agung]: gila; [wong nom]: naraya; [wong kundhi]: marakèh; [wong doyan mêmangan]:

gora wacana; [wong tuwa]: dar(dêr of drê)ma, yayah; [wong wadon]: nari; [wong wadon

anggarapsari]: rajaswala; [wong wadon kang milih kakung]: sulaksmira, priyaka; [wong

lanang]: nara priyaka; [wong linuwih]: daradi, wijana; [wong lumaku ing gawe ana ngisor]:

panêkar; [wong lagi pasang]: nedyahanta; [wong pintêr]: pujôngga; [wong mênang prang]:

narawita, daniswara; [wong maton]: rajana; [wong miji ing ratu]: narakoswa; [wong gêdhe]:

nararya verk. v., naraharya of narariya, citrakara, tarayana, warabimana, mahajana; [wong

gêdhe dumêling ulate]: naladraga; [wong bêcik]: kawitralaya; [wong bêsus]: macasmara;

[kaya wong]: tumiyang; [kaya wong urakan]: mrahat; [malih wong]: majanma, janmi

wangi: hrum, arum,

--- 662 ---

amrik, ambar, rum, ruma, ruman, rambu, sumar, wida, mrik, ngwa-ngwangi; [wangèn]:

ruman, rambon; [wêwangi]: arum, ni, widya; [amot wêwangi]: sanggirum; [wangi-wangi]:

ngambar-ambar; [luwih wangi]: mingi

wênga: rênggang, wênga, wingkis, wênggang, buka, ngèh; [wêwêngan]: wêwêngan,

lawang-lawang; [mênga]: umênga, ngèh; [winêngakên]: wananyakên

wêngi: ulêm, ratri of latri, ratrya, ratêng, kulêm, tilêm, wêngi, masidhêm, malêm, ngwangi;

[sadina sawêngi]: zie dina; [kawêngèn]: kakulêdan, kakulêman

--- 663 ---

wingi: nalang, biwêngi

wungu: (araning kayu); [mêmungu]: tumangya

wonga: [wonga-wonga]: uwang-uwang

wangên: ingan, ingga of engga, anggêr, dudungas; [wêwangên]: antara, inganya; [tanpa

wangên]: nglangut; [sawangênane]: saingga of saengga

wangun: nistha, raras, rumaka, wiyasa, pamulu, bangun; [wangunan]: makirtya, bangunan;

[wangunan rawa]: rawan; [wangun-wangunan]: wangun-wangun; [mangun]: dumusa;

[mêmangun]: dudusa, war(wêr of wrê)ta, marbangun; [awangun]: mangun- mangun

wêngku: abêt-abêt, rêgêm, karas, kêdal, wiyaga, punya, pangku, jadha, moda, graha, bêt,

bêngkêr;

--- 664 ---

[wêwêngku]: cakarwarti, susena, sali, wrê; [wêwêngkon]: swatra, wêwêngkwan, gagrahiyan,

buh, ngandha; [mêngku]: anyakra, anjadha, agraha, naku, rumêgêm, kumawyat, sena,

sumena, sumwatra, sumali, sanggraha, winangya, wigraha, nyakrawarti of nyakrawati,

masena, manyakra, manghus; [mêngku sakèhing basa]: mutada; [mêngkoni]: ambêngkêri;

[kawêngku]: kawênang, kaprakasa, kagraha, kabat; [pamêngku]: pamigraha, panggarêhan

wingka: lukawat, lokawat, loskawat, lungkawat

wungkuk: bungkuk; [mungkuk]: ngringkuk

wangkot: umuguh,

--- 665 ---

wihang, wiyang, parasisa, puguh, pugal, janggal, bangga; [awangkot]: mawiyang

wingkis: isis, pasa

wungkus: bungkus

wangkil: giligil

wangkung: [wangkungên]: wagugên; [kawangkungên]: kapêtêngên

wêngkang: nyêngkang; [pamêngkang]: palikang

wingit: êti, nayardika, wêrit, wilêt, paribawa, thithi

wôngsa: andhe, krimi, kulagotra, wraya

wangsapatra: (araning têmbang Kawi)

wangsit: ubaya, tutur, swi, wara, warah, wisik, wisika, manulung, manambaya; [wangsitan]:

wisikan; [mangsit]: tumutur, mêtik, misik, mawarah;

--- 666 ---

[mangsitake]: masikakên; [pamangsit]: pawarah; [pawangsitan]: pawisikan

wangsul: [wangsulan]: sahur, walèn, balikan; [mangsuli]: masahur, malês, maluyi, maluyani,

mayugala; [amangsuli]: malulana

wangwang: wuryya

wingwang: kambiring

wungwang: [of wongwang]: bungbang; [pring wongwang]: bungbang

wèngwèng: [salah wèngwèng]: dudung

la: = êla; [êla-êla]: idung-idungên

lo: [= êlo]: wa(of wê en wi)lada, matêlya; [logondhang]: wilada, wa(of wi)laja

lah: uh, arah, alah, adha, adhah, tah, si, lah, mah, malya; [lah-lah]: uh-uh; [lah ing kono]:

itina; [lah dalah]: uh-uh; [lah ta]: arah; [lah sapa]: aha

--- 667 ---

lih: = alih of êlih; [ngalih]: aruta, nirah, tirah, pindhah, mindhah, maruta, malih, mamindhah,

mingsêr, mangalih; [ngêlih]: nimbal, mindhah, banwa, barakat; [ngêlihi]: mindhahi;

[pangalihan]: sadeya

luh: [= êluh]: armata, waspa, luh, locana, dhatu, matiswaya; [urun luh]: kapiluh; [mêtu luh]:

kapiluh; [ngêmu luh]: kamiluh, kamiluha, mar(of mêr)waspa

loh: = êloh; [iwak loh]: mina, matswa

laha: [lêlahan]: lala, lalawara of lalawora

lair: cahya, tatya, wahwa, wahya, mahaja, mawa; [lair batin]: wahyadwatmika,

wahwadyatmika,

--- 668 ---

wahyadyatmika; [kalairan]: tatya

luhur: ariya, unggul, nindita, narpa, ruhur, riksa, darsana, darajya, tara, tarya, tungan, tinggi,

tinggya, srêngga, srênggi, singgih, singgya, wanteya, wirrya, wi-rya, wriya, wir-ya, wiryya,

wisuddha; [luhuran]: tinggiyan; [ngluhurake]: lumuhur, maninggyakên, manteya, misuda,

mar(of mêr)singgih, mawirya; [kaluhuran]: ardya, aryyana, kadarajyan, katinggiyan,

katinggyan of katinggiyan, kasinggihan of kasinggiyan, kawiryan of,

--- 669 ---

kawiryawan en. kawiryyan, kawijayan, kalêhêng, darsana, tinggiyan, wirya of wiryawan,

wiryya of wiryyawan, bisana; [pangluhur]: pêrsinggih; [linuhur]: henu; [lumuhur]: sumatri,

suminggya; [luhuring swarga]: mahaloka; [sidaluhur]: sidagiri; [luwih luhur]: mawiryawan;

[para luhur]: pramudika; [bôngsa luhur]: wang(of bang)sawan

laut: lautan, paudayan

luhung: latri

lan: sahya, sahya, yadin; [kalayan]: kalawan, dalasa, têkwan of têkyan, tuwi-tuwi, lan of lyan,

myang

lon: [= a(of ê)lon]: antip, aris, riri, rêrêh,

--- 670 ---

ririh, rarat, rumiri, darin, ma(of mo)nda, malwan, thêmêk, ngaris; [alon-alon]: rindik-rindik =

rindhik-rindhik Spr.; [alon-alonan]: mariri- riri, mararat-raratan; [ngalon-alon]: maharis;

[ngêlon-êloni]: ngloni

lana: [lêlana]: ambara; [alêlana]: umambara, lumalana, mambara, mamênga-mênga;

[nglêlana]: kumalana, dlalana

linu: rinu, karisa

lena: (= sêmbrana), mowaka

lanas: ardha, angar

lunas: kêkês, binas; [nglunas]: ambinas; [nglunasi]: ngêkêsi

lanang: upasanta, ambêlik, nara, kana, kacung voor pasisir, kakung K. I.,

--- 671 ---

kadhana, kamuna, kamuda, kamyana, truna of taruna, sênêng, sêtra, somya, lancing, laki,

laki-laki, lakyaga, linggana, purusa, priya, janaka, jalu, jalêr K., gana, birun; [lanang utama]:

purusatama; [bisa malih lanang]: pôncawali putra; [nglanangi]: lumaki-laki; [nglêlanangi]:

malaki-laki; [palanangan]: kocika, karêsrês, purus, priyaka; [sadulur lanang]: priya mitra

lining: [nglining]: minang, menang, mapata

lancar: ujung; [lêlancaran]: utar-utaran, otar-otaran; [nglancari]: nucupi, nuju

lêncir: wire

lincad: linyok,

--- 672 ---

lirwa, madaya

lancap: ranyap, rungih, lantas, ladrang

lancip: [= lincip]: curik, taji, lungid, lungit

lancang: weyya, pyaka; [lumancang]: onjot; [lancang (pakinangan)]: pelang, pelung

lancêng: anungkara, tungkara, welatana

lêncêng: dêdêr; [nglêncêng]: dumêdêr

lindur: [nglindur]: walur

lindur: Temb. ged. Têgêse: pangucaping wong turu

lindri: riyêm, liyêp, mendra; [lindri-lindri]: riyêm-riyêm

lintu: K. N.; [lumintu]: narawata, dar(dêr of drê)sa, drawa, susun, sulam, wangiwang, lumiru,

mintir, madrês, madêrsa of madêrswa en madêrsya, muwah, mawantah, gili

--- 673 ---

lunta: [nglunta]: tumiwang, lumunga, manimbal, nguncang, ngimbal; [kalunta]: katiwang,

kalunga, kalungha, panguncang; [kaluntaning sêkêl]: panguncanging lara; [kalunta-lunta]:

kalunga-lunga; [panglunta]: panimbal; [pangluntanan]: panimbalan; [lumunta]: tumimbal

lantèh: umah, rapih, gambuh, byasa

lintah: uta, war(of wêr)du, war(of wêr)duhangga, war(of wêr)dugangga, wêdu, wêdawa

lantar: [lantaran]: torong, sopana; [nglantari]: nalang, nalangi

lantur: [nglantur]: dumudung, mahas; [nglanturake]: mantar; [kalantur]: kadudung; [lumuntur]:

rumurwa, lumrèng, mahis

lintir: [palintir]: kilir; [palintiran]: nguling-uling

--- 674 ---

luntur: his, hèsni, rurwa, dudung, duta, turwah, layata, longsor, pwaka; [lunturan]: turasan;

[ngluntur]: mahas; [nglunturi]: mangruwat, mangruwati; [nglunturake]: mantar, matêrak;

[linunturake]: lulu; [lumuntur]: umihis, rumurwa, lumrang, lumrèng, mahis

lêntera: (damar), antera

lêntrih: [nglêntrih]: anglih, anglong, lih of ngêlih-êlih

lantak: [lantakan]: wadhyan

lantas: antar, lannyap

luntas: rêwwa, têrêh

lantip: waskitha; [lantiping wêwulang]: sulanjari; [luwih lantip]: wicaksana; [alantip]: masula

lintang: ucu, kartika, karwikaya, dawata, tindra,

--- 675 ---

tari, tarang, trang(of trêng)ga, trang(trêng of tarang)gana, toyadha, sukra, sukla, sadali, su(of

so)dama, sutari, sasa, sususup, susususup, susup, susup-susup, samita, wintang, widiyuta,

wayuwa, lintang, payuwaha, matrênggana, ganera, bintang; [lintang gêdhe]: sasadara,

sasadhara; [lintang-lintang]: susup-susup; [kaya lintang]: tumarang, sumusup, mrêsti; [watu

lintang]: gigilang

lindhu: kampita, lindhung, dutamangkara, duta manggala

lindhih: titih; [nglindhih]: nitih, tumitih, maribawa; [nglindhihi]: naputi; [kêlindhih]: alah, katitih,

--- 676 ---

katitihan, kalulun; [panglindhih]: paribawa, pangaribawa; [lumindhih]: nitihi, naput,

mapalupuy

lèndhèh: dêdêr; [lendhehan]: watang, lawung, lelehan, gala

landhak: êntir-êntir, ênlir-ênlir, duryangga, sujika, wirundisa, wurandhêg, landhak,

pangswang

landhês: asêm; [landhêsan]: asêman, upaka; [kalandhêsan]: kaasêman

lindhês: [kêlindhês]: keris, karêrês

landhêp: ari, astra, agra, curi, ri, tra, tiksna, tiksma, tajêm, sutikna, sutiksna, sula, lantip,

lungid,

--- 677 ---

lungit, polang, malad, malat; [lêlandhêp]: kar(of kara)sula, danya, sara, sutiksna, sasar, suji,

lêlungid, lulungit; [nglandhêpi]: najêm, molang; [landhêp sumorot]: nabasara; [landhêping

ujar]: kalambung; [gêgaman landhêp]: sura(of sula)stra; [gêgaman landhêp têlu]: trisula

lindhêp?: [nalindhêp]: malupuh

landhean: dêdêr, watang, watangan

landhung: antar, lawung, lelehan, gala

lindhung: [nglindhungake]: anunung; [panglindhung]: pangandêl

lonjor: [salonjor]: salaku

lanjak: [nglanjak]: anglês

lunyu: lanji, balèndèr; [lêlunyonan]: balenderan

--- 678 ---

linyok: macêmêr, mitya

linyam: [nglinyam]: ngalincam

lonthe: sundêl, lèndhi, lanji, jêblogan, mènjèng

lonthang: Temb. tengh. Têgêse: lêgèh

lucu: locana; [wiwit lucon]: bawa locana

lacèr?: [ngacèr]: mure

lacut: tanyo

lar: [= êlar]: ulaha, dwi, lar; [lar mêrak]: adiwarna

lêr: [= êlêr]: olêr, sêrut, ngrêng; [lar lêr]: thang thêng

lir: sigi; [lire]: niskarana; [kalirên]: kalingsirên

lur: [= êlur]: masêlur; [mulur]: ulur, dirgya, manghulur; [asêlur]: masulam; [sêlur]: adulur;

[sêluran]: liwêran

lèr: [= êlèr]: ladhang, lyar; [ler-leran]: ladhangan; [ngêlèr]: angi, nurah, cura, cora,

--- 679 ---

rangi, lumor, lumadhang, lumyar, mangi, mangya; [anglèr]: corah; [kêlèr-kêlèr]: curah-curah;

[pangêlèr]: pangi; [pangêleran]: iyan; [paleleran]: uji

lor: [= êlor]: untara, utara, tara, lor, lyar; [lor kulon]: pacimotara; [lor wetan]: èrsanya; [ing lor]:

kotara; [ngalor]: tarayana, ngutara

lara: Ahal, al, ola, rapuh, rapoh, sangsara, wipala, lara, puh, pahe, puha of puwa, marapuh

of marapoh, mala, magring of magêring, grah, garêh, gêrah, graha, grahha, gring,

--- 680 ---

gringa; [lêlara]: rarapuh, roroga, kasmala, sasalad, panyakit, pangatan; [lêlaran]: rarasuhan,

tatarungkan; [nglarani]: nakiti, larani, lumara, lumari-lari, nyakiti, mahal, manakiti, marapuh of

marapoh, miroga, malara, mapa, migênani, mangahal, manglah, manglêh, mangluh,

manglare, ngahal, ngahali, nganjur, ngarêki, ngaraga, ngêmumaras, ngênglare;

[nglarakake]: rumasuh; [kêlara-lara]: sangsara; [kalaran]: rapuh, rapoh, kararan, grahan;

[kêlaranên]: kahalên; [pilara]: piroga; [alara]: marapuh;

--- 681 ---

[lara wêtêng ambadhudhug]: wudhug; [lara muruh]: ayan; [lara mripat]: mumuk; [lara mulês]:

al murês; [lara gigir]: mungkuk; [lara nguyuh]: al mutra

lari: [nglari]: nglayu; [nglêlari]: lumari-lari

liru: urup, ijol, salin, sêlang, linu, lirwwa, lambang, pasalin, ganti, gênti, gantya, gita; [liron]:

umurup, silih, gantyan, rinu, santun, pasalin, mahêli; [lêliron]: gantyan; [lêlironan]: umurup,

murup; [ngliru]: nukar, sumantun, sumalin, lumiru; [nglironi]: nukari, manghrapi, mangilyani;

[nglirokake]: mitukarkên; [kaliru]: kaleron,

--- 682 ---

mawantah; [lumiru]: mintir; [aliru]: maurup, maulap, masalin, malambang, mangurup; [liru

sih]: silih asih

luri: wuri, wurya; [lêluri]: jarah; [nglêluri]: muri

lero: [kapalerokan]: kabalik; [malerok]: lumarwa

loro: karwa of karwa, dwi; [loro-loro]: rwa-rwa; [loron-loron]: rwan-rwan; [tundha loro]:

karangdho; [karo]: kar-wa of ka-rwa; [karopisan]: kar-wa of ka-rwa en ka-rya; [sakarone]:

kalih-kalihan; [sakaloron]: kalih, saron

larah: [larahan]: urus, sondhung

lirih: irih, hrarêp, rarah, rêrêh, ra(of rê)rêm, têra, lod, manda, manadukara, marêm;

--- 683 ---

[nglirihake]: rumêrêh; [ngucap lirih]: rasmana

lurah: ulu, ulu-ulu zie adèn-adèn W. A.; [lurah pêrang]: pramuka, juru, yudayana; [lurah

gandhèk]: ulubalang

luruh: têrêh

lèrèh: rarêm

laron: kêrab, salaba, laba, gana; [lêlaron]: larwa-larwan; [nglaron]: kumrab of kumêrab

lèrèn: ênang, ênêng, nahan, nihan, kaanan, kuna, nata, laryyan, lêsu, mênêng, mindêl,

mararyyan, makunêng, marya, mambêk, ngirêp; [nglèrèni]: mindêli, mararyyani,

mangêndhani, mangênangi; [ngèrènake]: karêrêp; [soklèrèn]: kasêpêr-sêpêr

larak: [larakan]: samparan

--- 684 ---

larik: layu, galêng; [lêlarikan]: mararagan; [nglarik]: lumarik

lêrak: palari

lirik: inggut; [nglirik]: atin of natin, uminghêl, lumiring, minghêl, ngiring, nginggut

larad: [alaradan]: malaradan

lorod: asêm, kaasêman, tamak, luntur, larad, lungsur, lèngsèr, longsor, pusur, jurug;

[lorodan]: asêman, carika, carikan, laradan, langsaran; [nglorod]: namakana, tumakana,

muruh; [linorodan]: tumakana; [lumorod]: lumuntur, lumungsur, lumèngsèr; [palorodan]:

palarasan; [malorod]: lumarad, lumungsur, matkènyan

--- 685 ---

larut: A(of a) nnyut, alyus, rudya, kukut, santar, sannyut, larut, lêsu, lêsun, lulya, ladhu, layu,

luyu, luyut, luma, dhadhali, bêntar, banjut, burbuwah; [larutan]: luman; [nglarut]: ambanjut,

rumudya, sumantar, sumannyut, lêsu, lumarut, lumêsu, lumêsun, lumulya, lumuyut,

masannyut, manganyut, mangannyut, ngannyut; [panglarutan]: panganwutan

laras: waranga, wijang; [nglaras]: niyup, rumaras, lumari, lumaras, lumarap,

--- 686 ---

gopita, gomopita; [kalaras]: kararas; [linaras]: rara; [palarasan]: lorodan, palaradan

lurus: rurus, sôngka, wêlar, lungid, bujang, nglênging; [kêmlurusên]: kamirurus; [alurus]:

sawijang

larap: kêdhap; [lumarap]: rumarap, kumêdhap

lêrêp: dhêdhêp

lêrêm: pako, marêrêm; [nglêrêmake]: mako; [palêrêman]: pakohan

larag: [nglarag]: usir, nglorog, ngungsir; [nglaragi]: nglorogi

larug: malagar; [nglarug]: lumarug

lurug: [nglurug]: dumon, lumurug, mandon; [nglurugi]: lumurug

lèrèg: [nglèrèg]: lumirig, lumèrèg

larab: kapa of kakapa, kambil; [nglarab]: lumarab; [lumarab]: rumarab

--- 687 ---

lurub: ulês, rurub, kapa of kakapa, bukut; [luruban]: ulêsan

larang: awis K., trotana, lôngka; [nglarangi]: lumarang; [ora ngambah larangan]: surti

larung: A(of ha)nnyu, awan, manganyut; [linarung]: kannyut; [panglarungan]: pangannyutan

lirang: sinjang; [nglirang]: suminjang, taping; [walirang]: colok

liring: nadi, nitan, na(nê of ne)tya, tingal; [liringan]: tingalan; [liring-liringan]: nitanitan;

[ngliring]: nuti; [lumiring]: nutakên

lerong: tèrèk

lorèng: caring; [lorèng-lorèng]: carang-caring, corang-caring

lak: [lak-lakan]: kêthak-kêthak; [ngêlak]: sampêt, gadhag

lik: [ngêlik]: pamêlik

luk: [ngêluk]: ngusir; [mêluk]: sumiku

lèk: [mêlèk]: anggugah,

--- 688 ---

matanggal

lok: [= alok]: sungak, mahyang, mawu; [alok-alok]: mahyang-hyang; [kalok]: koras, korasa,

sungak

laki: kaka, priya, mawaka, gina, graja; [lakirabi]: makrama; [alaki]: magraja

laku: upalaksana, rèn, kah, tindak, taki, takya, sari, war, wagil, lari, laris, laksa, la(of

lê)ksana, laksita, lakwa, lakya, laya, lampah, palaku, dharan, brata, byaha; [lakon]: rambah,

rambahan, malayan,

--- 689 ---

bratan; [lêlaku]: la(of lê)lana; [lêlakon]: dyasa, taki-takiyan, lêlarisan, lumastan, lumastarèn,

prasida; [nglakoni]: kapati, malaksita, mabrata, ngatakya of ngatakya-takya; [nglakokake]:

malaksakên; [kalaku]: kalakwa, kalakya; [kalakon]: kalarisan, kalaksitan; [kalakuan]: ambêk,

kalariyan, kalaksitan; [kalakuan utama]: silawan; [kalakuan jatmika]: susila; [kalakuan bêcik]:

kasusilan; [linakonan]: linaksanan; [palaku]: palampah; [lumaku]: awan, upasaksana,

upalaksana, umahas, nasup, tindak, tapa, sorakya, lintang, lari, laris, laku-laku, lumintang,

--- 690 ---

lumari, lumaris, lumaku, lumaksana, lumaksita, lumakwa, lumakya, lumastari, lumaya,

lumampah, jambik, mahas, matindak, malaris, malaryya, malakwa, malakya, malaya,

malayata, matalalakla, miyang, mabrata, thir, ngandha; [lumaku pêtêngan]: mêmêtêng;

[lumaku jinjit]: rumingking; [lumaku marani]: marapada; [laku ala]: kadurlaksanan,

durlaksana, durjana; [lakuning nagara]: yudanagara; [laku rindhik]: undhuk-undhuk;

[lakuning tapa]: taki-taki, takya-takya; [lakuning puji]: pujabrata; [laku gleyah-gleyah]:

anjungkarangin; [laku bêcik]: sulaksan

loko:

--- 691 ---

[ngloko]: kasrêpan, kaparamartan, kêm, kumêl, tis

lêkêr: [nglêkêr]: lumêkêr

lukar: lure, woda, wêdhar; [lukaran]: ureyan; [nglukari]: mangure

lukak: alpa, sudèsi; [kalukakkên]: kalpa

lêksa: dadaka, salêksa = 10,000.; [lêksan]: malêksa; [salêksa dhêpa]: sayujana; [sapuluh

lêksa]: = sakêthi, = 100,000.

lêkas: tandang, tapuk; [linêkasan]: binawa

lêksmana môndrakumara: (arane putra ing Ngastina)

lud: = êlud; [ngêlud]: rurung; [pangêlud]: pamungsir, pangungsir; [anglud]: lumud

ladi: [ladèn]: tigasan, pêkti, pêktya; [lêladèn]: pêpêkti; [ngladèni]: tumama-tama, tumiyi,

mangradoni, nglawan

lodan: [ilêring iwak lodan]: ambang

--- 692 ---

ladak: langguk

lading: [lading cilik]: sêking

lèdèng: drawa

lêt: [= êlêt]: antara, alal, tuntung, mônca; [lêlêt]: bathi; [ngêlêt]: maniwan; [ngêlêti]: silum,

gota; [kaêlêtan]: sigêgên

latah: sênggak

latar: natar; [palataran]: natar, tana

latêng: latang

lutung: kejani

lotèng: tingkat

las: [= êlas]: malela

lês: [anglês]: muksa

lis: = êlis; [kaêlis]: liningir

lus: [= a (of ê)lus]: rir, kundha, tur, suruya, widya, lantip, lumad E. T., lumud E. T., lumat,

lumut, jum, mêntrik, mar(of mêr)du, mar(of mêr)dhu, madhêmit, godri,

--- 693 ---

lêngit E. T.; [lus-lusan]: gundhul; [ngêlus]: manjum, mar(of mêr)dawa, mar(of mêr)dhawa,

makukur, majum; [pangêlus]: pakukur, pamardawa; [pangêlusan]: pajuman

lès: [anglès]: molês

lêsu: hrapuh, akang, hang, hanghang, riju, lih, lêswa, lèsya, lulya, lupang, luma, lumi, lume,

lumêsah, lungkrah, peso, payah, payêh of pêyêh, mahila, mahang, mar, malume, gupe,

gupya, nglêh, nglih of ngêlih; [lêson]: asuman; [lêlêson]: mahuswan, mahusyan;

--- 694 ---

[lêsu-lêsu]: lih; [nglêsoni]: umang; [kalêson]: nirbana, nirbanan, kahang, kepyan;

[kamilêsonên]: wurandhungan; [marlêsu]: marlupa

lêsah: hrapuh, tape, salasa, saya, lasa, lêsêh, jrêm, mèr, balubah; [alêsah]: makingkin,

makingking, mangking

lasar: [salasar]: matalar

lêstari: atut, alya, alyu, nusul, kasida, tartuwa, tutug, tulus, sida, sidya, sidha, wèstu, laris,

lumastantun, prasida, prasidaya, pra(of pêr)laya, payu, yumana,

--- 695 ---

marga, mastuna; [nglêstarèkake]: mrasidya, mrasidakên; [kalêstarèn]: katartuwan, kasidan,

kasidana, kasidyan, mangi(of mangè)stu; [kalêstarenan]: kaprasida, kayumana, kayumanan;

[kalêstarèkake]: katartuwan, katulusan

lesus: alisyus, riwut, karinga, sindhung aliwawar, sindhung riwut, sindhung bisaka, lesus,

panca(of pônca)wora, panca(of pônca)wora tarik, prahara, pratipa, mandra, bajrapati;

[nglesus]: mracôndha, zie prahara

lêsung: gêntang

lawa: cot, sèri, sole, sembu, laba, dhot

lawe: bênang

luwe: rapa, tapa, lapa,

--- 696 ---

lapya, prapa, mahila, ngêlih; [ngluwèkake]: mangli; [kaluwèn]: kalingsir, kalawan, kalapan,

kadhahan, kanglihan; [aluwe]: marapa, malapa, malapya, zie ngêlèh

luwih: inah, enda, endah, anta, anti, anti-anta, antya, antyanta, anung, hara, arda, ardya,

artati, adi, ade, adi luwih, ati, ita, etu, atianta, itaragana, utama, As, asu, awi, awih, awèh,

êlêh,

--- 697 ---

alal, apariminta, aywa, abi, nin, nindita, nindya, nindhya, ninya, nica, nadi, nati, nasa, nisita,

niwarywa, nipuna, nipunah, naga, nung, cintantya of citantya, cintya of citya, rudita, rasika,

rajatadi, ka, kaantyan, kaot, kênaba, kawi, kawêh, kala, da, di, dahat, dira, dirakara, durus,

darma, dika, dati, dita, ditiya,

--- 698 ---

ditya, ditaya, ditêya, diwa, diwya, dwiwya, dya, dig, dega, dibya, ti, tanta, tantya, tanman,

turah, tadi, tata, tita, titi, tatwa, tatya, tisaya, tiwi, tulya, tya, tyi, tyanta, tiyasa, tyama, tyami,

timama, si, su, sahasa, suna, santosa, sura, sêkti, sita, sota, sotya, suwwah,

--- 699 ---

susup, sasmaya, susmaya, swa, sewa, silih, supênuh, supra, sayaka, syaswa, sumusup,

sêmbada, wi, wih, wan, win, windu, wintang, wara, wasita, wiwaha, wwara, wya, wyu, wyas,

wigna, wibra, luhung, luka, lukan, laksana of lêksana, lêwu, lawah, lawih, lêwah, lêwêh,

lêwih, lêwuh, liwih, luwih, lawên, lawanti,

--- 700 ---

lêwya, lêwuy, lêwêng, luwung, lalu, lapên, lya, luyung, lumintang, lumuwih, lêmba, loba,

lêbya, lêngki, langkung, lungge, lêngêng, pendah, pari, praha, prata, prati, prawara,

paranya, prama, parama, pramu, paramu, prame, parame, pramo, paramo, pramêh,

pariminta, parimita, pati, paya, dhi, dhaniswara, dhik, dhika, dhiwya,

--- 701 ---

dhapwa, maha, mahah, mahan, mahang, man, manindhya, mandah, ma(of mo)ndra, manta,

mantya, mantyan, maran, mar(mêr of mrê)ta, madu, mèdi, matuwa, ma(of mi)tya, mawu,

madhita, maya, mayang, moga, mungkya, byanta, byat, bimata, ngadi, ngadiyah; [luwihan]:

lawihan, lêwêhan, lêwihan, lêwuhan, liwihan, luwihan; [lêluwihan]: hiliran; [ngluwihi]:

anindha, andita, adini, adiya, adiyan, ati,

--- 702 ---

Asham, umaliwat, niditya, nidya, nasa, kamantyan, kamayan, kamayangan, danurdara,

darpapati, dika, dikara, dwitiya, dibyanti, tanuhita, tita, tatyamanta, tisaya, tyanti, sudika,

sotama, sawiya, sumèh, lêwu, lêwês, lêwi-lêwih, lumêwihi, lêmbita, pratihata, paramanindita,

pariminta, paramadiwya, parimita, parmati, pramati, pramatya, parimita, paramatatwa, pisita,

mahanti, mahadhika, mahabisana,

--- 703 ---

manindya, manindyakên, mandah, ma(of mo)ndra, mandrasa, mandya, manta, mantya,

mantyani, mantyanta, mantyantya, marama, makawih, madarpa, matihanta, malintangi,

malêwu, malêwih, maliwat, mayana, bisana, bisama, ngantha, nganthahasa, ngadiyah,

ngawih; [ngluwihi rosa]: mangênthahasa; [ngluwihi kêndêl]: mangênthasura; [ngluwihi tatag]:

mangênthula; [nglêluwihi]: darmapati, dikara, dwitiya, tanuhita, tatyamanta, tyanta, sotama,

sawiya, lêhêng- lêhêngi, paramanindita, paramadiwya,

--- 704 ---

pramatya, pisita, mahadhika, mantihantya, matihanta, maya-maya, mimitya; [ngluwih-

ngluwihi]: mahasahasi, mahabisana; [ngluwihake]: manindya, minuk, madhargya,

ngadyakên; [kaluwih N. niet kalangkung K.]: anti-anta, harda, ardya, artati, adi, hut, atya,

atyanta, atiyanta, atyasa, atiyasa, nindya, kaantyan, kardhakadurus, kadarpa, kêtarda,

katbuta, kotbuta, kasu, kawindu, kalintang, kalalu, kalalun, kamantyan, kabaran,

--- 705 ---

darupa, darapwa, tah, tanulun, tita, talwalun, tiyasa, sahasa, sahama, sakamantyan, sati,

sipi, lêwês, lalwan, loba, palulun, paling, matyanta, gana, giri, bina, bisana; [kaluwih-luwih]:

agul-agul, kagiri-giri, kagila-gila, patanti, pati-pati; [kaluwihan]: antyantya, atantya, asuma,

asuman, nuha, nohan, nedyahanta, nedyahantya, rasban, rambas, kaotan, kahalintangan,

--- 706 ---

kaninditan, kanimpunan, kanugrahan, krêtyawan, kakawin, kaditan, kadiwyan, kadibyan,

kasudibyan, kasujanan, kawi, kalintangan, kalukanan, kalawihan, kalêwihan, kalêwuhan,

kalalukan, kalalyan, kaprawaran, kaman, kêmat, kamayan, kamayang, kamayangan, di,

dewana, dibyana, satikman, samahita, suman, sumanya, wih, pôncamaya, prama, parama,

paramu, paramo, pramêh, pramaha, pariminta, parimita, pramatatya,

--- 707 ---

paramatatya, pati, pawih, pamamdrasan, mahan, mahoman, man, manta, mantan,

matisayan, mamandrasan, bisana; [kaluwihaning ratu]: mahendra; [kaluwihaning rupa]:

pôncamaya; [kaluwihaning lima]: pôncahita, pôncamaya; [kaluwihaning pêrang]: yuda,

yudwa; [kaluwih-luwih]: ima-ima, agul-agul, abinawa, kardha, kadarpa, kêtarda, kataratara,

katbuta of kotbuta, kasu, kawindu, kalintang, kamantyan, kamatyan, kagiri-giri, kabinabina,

darupa, tita, sudarpa of sudêrpa, sipi-sipi, lêwuy, patanti,

--- 708 ---

pati-pati, manman, giri-giri, gila-gila, bisana; [linuwih]: una, enu, adikara, As, angkara,

nindita, nindya, narawantah, na(of ni)sita, nipuna of nimpuna, nayadi of nayadhi, nung,

cunda, cundha, dewa, tah, tisaya, twadhika, su, sinu, srimaya, sakti o sêkti, saktya,

sudigbya, sudibya, swa, supatra, suman, wan, witarêdya, witarêja, linuhung, prati, pratita,

prama, pramu, prame,

--- 709 ---

pramo, parama, pariminta, pramudika, prameya, pati, maha, mahan, mahoman, man, mandi,

mantihanta, murti, mwasoca, mwasesa, maya; [linuwihake]: minuk; [linuwih ing ati]: wimana,

abimana of bimana; [linuwih ing awak]: suraga; [linuwih ing cipta]: mandrajit; [linuwih ing

rupa]: kasucitra; [linuwih ing têmbung]: wikrama; [linuwih ing swara]: asirômba; [linuwih ing

sugih]: kadaniswara; [linuwih ing parentah]: winata; [intên linuwih]: sotama, wimana,

pranamya; [rêspati linuwih]: harjanti; [rupa linuwih]: wicitra; [kanikmatan linuwih]: swarga;

[kaliwat linuwih]: kamantyan; [kêmbang linuwih]: kusuma wicitra; [trahing linuwih]: mandrajit;

[tapa linuwih]: kasutapan, kasunyatan; [têdhaking linuwih]: sujita; [sanak linuwih]: sumitra;

--- 710 ---

[sêsotya linuwih]: manikmaya; [satriya linuwih]: danuja; [sastra linuwih]: susastra; [wulang

linuwih]: mahamêrti; [wong linuwih]: naradi, sujana, wijana, mahajana; [panah linuwih]:

pasopati, mahasara; [prajurit linuwih]: mahapurusawira, wirarêdya; [puja linuwih]: mahajapa;

[manik linuwih]: kumala; [manuk linuwih]: watanti; [mantri linuwih]: anindyamantri; [musthika

linuwih]: manikmaya; [gônda linuwih]: sugônda, gôndawara; [gêgaman linuwih]: warastra

verk. warahastra; [budi linuwih]: mahanyana, mahagnyana; [bala linuwih]: subala;

[linuwihake]: tinêngên; [pangluwihan]: pangabaran; [saka luwih = sakalangkung K.]: atyanta,

sakamantyan; [lumuwih]: cumanthaka, tumiwi, sumu, sumuna, sumanto, sumati, sumatri,

lumintang, lumaksana,

--- 711 ---

lumêdya, lumiwat, lumêwya, lumêwuy, lumawêh, lumawih, lumêwêh, lumêwih, lumêwuh,

lumiwih, lumuwih, lumawanti, lumêlêh, lumalun, lumalung of lumêlung, lumapên, lumêngki,

mangawih, bimisa; [luwih akèh]: titabasa, tibisana; [luwih adrêng]: sudarpa of sudêrpa; [luwih

adil]: ambaudhêndha; [luwih utama]: sotama; [luwih asor]: depada, wisadhara; [luwih asri]:

sudarpa of sudêrpa, maherêsmi; [luwih awak]: wiraga; [luwih ala]: cuwala, durnita, durtama,

dursahasa, dusthami, mahala; [luwih adhêm]: palamata; [luwih ayu]: dyah; [luwih amrik]:

sumrik; [luwih ômba]: pra(of para)mudita, pra(of para)muditaya;

--- 712 ---

[luwih abot]: byatita; [luwih angorakake]: dihah; [luwih ingapura]: adiraja; [luwih ing kawruh]:

utamaryas; [luwih unggul]: widigjaya, wijayanti; [luwih nistha]: madyama; [luwih raharja]:

dirja; [luwih rahayu]: marmataya; [luwih rosa]: koncat; [luwih rusak]: srudya, wisirna; [luwih

rupa]: adiwarna; [luwih rame]: subaga, sanggrah; [luwih rêgêd]: wimala; [luwih kêndêl]:

surantara, suramarata, mahasura, ngênthasura; [luwih kêsit]: wimohana; [luwih kuwat]:

widikdaya of widigdaya, widayaka, ngênthala; [luwih kuwasa]: wisesa; [luwih dursila]: durêta;

[luwih tata]: wikrama; [luwih têmên]: abisatya of bisatya, satyawan, sunyata; [luwih timbang]:

wibaga; [luwih suci]: danirmala; [luwih sêkti]: saktyawan; [luwih susah]: subrôngta; [luwih

sugih]: daniswara, madusudana; [luwih sugal]: garwita; [luwih sêngsêm]: Ascarya;

--- 713 ---

[luwih wani]: sudira, sudhira; [luwih wêdi]: trasaya; [luwih waspada]: wiwas; [luwih wangi]:

minging; [luwih luhur]: mawiryawan; [luwih wicaksana]; [luwih lantip]: wicaksana; [luwih

limpad]: dugaman, wicaksana, widigda; [luwih panas]: sutiksna; [luwih pintêr]: sukarya,

suwignya, wicaksana, pandhekar, palgunadi, gunawan; [luwih pantês]: wilêtan, prahita,

pratita; [luwih prawira]: mahawira; [luwih prayoga]: supêt, pratita; [luwih prigêl]: wibaksa;

[luwih pakewuh]: durgasa, durgasahasa; [luwih pakolèh]: utpala, wipala, pakolèhên; [luwih

patitis]: praha(of ta)ksita; [luwih putus]: pandhita, mahapurusa; [luwih padhang]: tirywa,

supraba, wikara, pradiptaya; [luwih pangapura]: adiraja; [luwih dhuwur]: dikara, wilaya;

--- 714 ---

[luwih yuwana]: sulaksan, sula(of lê)ksana; [luwih mamang]: wiwas; [luwih gawok]: Ascarya;

[luwih kagawokan]: Ascaryanan; [luwih galak]: sudar(of dêr)pa, sugal, wirodra; [luwih gêlis]:

inujaran; [luwih gêdhe]: Atbuta, rèh, ka(of ko)tbuta, protbuta, goraya, birawa, biwara; [luwih

bênêr]: nitiman; [luwih bundêr]: wilaja; [luwih bantêr]: dêrsamaya; [luwih bêcik]: adipira,

Awisarja, dirja, sudarma, sudarma, sobita, wimaya, prahita, mêrtamaya; [luwih bodho]:

sudama, mudhati; [luwih bagus]: sombita, lalita; [luwih bungah]: êntyarsa, Amham, sukarja;

[luwih ngunggulake]: jaya wijayanti; [arta luwih]: dhanawan; [kaliwat luwih]: ardya,

cundhamani, kaliliya, bisaya;

--- 715 ---

[wicara luwih]: subawa; [wisesa luwih]: purusatama; [paraluwih]: pra(of para)mudita, pra(of

para)muditaya; [basa luwih]: wasita; [basa krama luwih]: subasita; [aluwih]: awih, mlawih,

maliwat

lowah: tuwah, tuwa, siku, lurah of lorah, lutak, lowang, lupuk, lowang, lêngis, lônggang,

parah; [lowahan]: sêkênan; [lêlowah]: lurah-lurah, lorah-lorah; [lowah-lowah]: tujutowang,

salang tuwang; [nglowah]: lurah-lurah, lumurah of lumorah, lumuruk, sumiku, marah;

[panglowahan]: palawahan; [lowahing gunung]: endrakala

lawan: kasya, kyan, kambul, kêmbul,

--- 716 ---

laga, laban, mi(of mu)wah; [lawanan]: sandha, wiwal, lawana, lalaganan, lagana, pralaga;

[lêlawanan]: ajêng, kambulan of kêmbulan, wawan-wawan, pralaga; [nglawan]: nawawani,

nayanani, nanggulang of nênggulang, tandang, lumawan, lumaga, manawawawi, manimbal,

mralaga, makarwan, malaga, manglaga, mangambul, bangga, nglaga, ngambul of ngêmbul;

[nglawani]: ambilawani, nayanani, nanggulangi, lawan, lawanya, lumawan, lumaga, jugala,

yugalani, ma(mê of mi)lawan, mêrlawan, manglawan, mangêmbuli,

--- 717 ---

bilawani, ngambuli, nga(of ngê)mbali, nga(of ngê)mbuli; [kalawan]: astam, amyang, nidham,

nadyan, kunêng, diyat, tikwan, sungguta, lèn, lyan, ma, myang, gusriya, ngwang; [linawan]:

ginu; [palawan]: pakêmbul; [palawanan]: pakêmbulan; [milawani]: ambôndakalani;

[lumawan]: nang(of nêng)gulang, ngunggul; [alêlawanan]: makêmbulan

lawon: mêsapi, maliyo

liwêr: limêr; [liwêran]: asrang, srang, limut, limutan, pracalita; [aliwêran]: mawilêt

luwar: wus, lwabar; [ngluwari]: muwahi, midhang, mungar, manglwabari; [pangluwar]:

pangruwat

--- 718 ---

lèwèr?: caktraloba

lawak: [lêlawak]: rangga, rêngga, runggu, runggwa, runggya, tulakbara; [lêlawakan]: ranggan

luwak: awarka, atyatbuta, witriddha, wulik, liddha, lêwis, byatati

lawêd: [nglawêd]: munguyut

liwat: ninya, lintang, liwat, lalu, lalun, lalya, lalung, lya, luyung, lumintang, lumangkung,

langkah, langkung; [ngliwati]: manusup, malintangi, maliwat, malalun, gumêgêng, ngantha of

ngêntha, ngênthahasa; [kaliwat]: anti, asu, nindya,

--- 719 ---

dahat, darda, tanta, tisaya, sayaka, sayaga, lukan, parimita, masanti, malawat; [kaliwat

luwih]: ardhya, cuta, tih; [kaliwatan]: kaaliwatan, kutiksanan, kalintangan, kalakunan,

kalakukan, kalalyan, lalwan; [pangliwat]: pangabar; [paliwatan]: pangabaran, palintangan;

[lumiwat]: lumintang, lumangku; [aliwat]: luma(of lumê)ksana, malintang, maliwat; [aliwatan]:

masusupan, malintang, maliwat

lawas: kawas, dyangu, dangu, wawah, wangkas, lawas, lama, lami, lamêh,

--- 720 ---

lamya, jiwa, nguti; [nglêlawas]: malawas, manglama; [salawase]: sadida, sadawan; [alawas]:

malawas

lêwas: lês, lumbar, lungsêt

luwas: awon, lungsêt, bar

luwês: antusang, sèngêh, lêwas, lêbat, priti, mardawa

lawang: kontên, kori, drana, dwara, dwari, dwaralaya, dyara, dyari, dyarala, dyaralaya,

wiwara, pintu, gapura, gopara, gopura, badra, bapra, baprodya, ngantên; [lawangan]:

mantên; [lêlawang]: umantên;

--- 721 ---

[palawangan]: wiwara, paliwara; [lawang inêb]: bapra; [lawang kadhaton]: gapura; [lawang

swarga]: bukur, bukur pangarip, bukur pangarip-arip; [lawang buntulan]: cêlor; [inêbing

lawang]: pahaka; [kaya lawang]: malawang

liwung: angkara, riwut, sumbalinga; [liwungên]: lurugên, liwuya; [aliwung]: mamundhung

liwung: Temb. ged. Têgêse: mêndêm, bingung

luwang: kawêkas, sampat

luwêng: ringga, luwêng, prigi, gustha; [ngluwêng]: marigi

luwing: ituwa, lowe

luwung: rahajêng, kangwa, lêhêng, luhung, lêhênga, luwung, luyung, lampu, lêng, ngurên;

[aluwung]: alêng, rahayu, kangwa, pala

--- 722 ---

lowong: onnya, lupta; [nglowong]: bondhan, bungbang; [nglowongake]: ambondhan;

[klowongan]: kinthung, plangkan

lala: pilala; [milala]: nênêki, ngêla-êla

lali: alpa, ipya, kakarêp, kalpa, têhap, sipi, supe, lina of lena, lèr, lera, lalya, laluy, lupa, lupta,

lupwa, lepya, limut, lumalya, limput, pralena, palupa, palupalu, palupalupa, nyongok,

manusa, brata; [nglalèkake]: malupa; [nglalali]: anglêlimut, ma(mê of mi)lupa; [kalalèn]:

kasupyan,

--- 723 ---

kaleran, kalalyan, kalupaan, kalupan, kaluptan, kalupwan, kalimutan, kalimput, kapwala,

kepyan, (klepyan Spr.), sêpali, sampali, lalyan; [alali]: malalya

lalu: puh; [nglalu pati]: andêrpati; [nglalokake]: lalwakên; [milalu]: anglampu, rapuh,

wadhang, pilih, mahur, ngurên, nglêhêng, nglampu; [pralalu]: ngur; [mralalu]: marlampu

lila: [zie rila]: wèh, lêgo, la(of lê)gawa, parêng; [nglilakake]: malagakên; [kalilan]: wèhên; [lila

ing dunya lêgawa ing pati]: trahing andana warih

lulu: [nglulu]: lumulya

lela: êla, jêlag;

--- 724 ---

[nglela]: anjêlag, sisdin, lela, mawantah, bêdhawa, ngatara, ngiglag

lola: dwilang

luluh: ênu, drawa, drawana, srawa, lêlêh, lulun, lwalwa, patêh, bagna; [luluhan]: patêhan,

pasapan; [ngluluh]: lumwalwa, lumêlêh, matêh; [aluluh]: anor, malêlêh

lèlèh: [alèlèh]: madrawa

loloh: lêlêh, juju; [ngloloh]: lumêlêh, ngêmpan; [kaloloh]: kardha, kalêlêh

lulun: [kalulun]: gumulung

lalana: ambara; [nglalana]: kumalana; [alêlana]: umambara, lumalana

lalar: [kêlalar]: candhu

lalêr: cika, kuthuh,

--- 725 ---

wisrisa, ladra, purdina, pastika, masika, bawani, tharthêr; [nglalêr]: nguthuh

lilir: riri; [nglilir]: lumingir

lulur: lalar; [nglulur]: lumalar; [nglulur- nglulur]: mamêyik-mêyik; [ngluluri]: muri

lèlèr: dadar; [nglèlèr]: dumadar; [panglèlèr]: pangupadrawa; [pèlèlèran]: uji

lêlêt: [lêlêtan]: tampar; [panglêlêt]: êlêm

lulut: la; [kalulut]: lumud; [salulut]: siwi

lêlês: galo; [nglêlês]: anglês

lulus: sida, suda, jur

lolos: sumilib

lilap: [lilap-lilap]: sasab

lalayu: zie layu

lêlêmpe: (aran dhapuring prau)

liling: [ngliling]: wulingling

lulang: [zie walulang]: kulit

lêlèngèk: (araning upas)

lap: rêp; [pangalapan]: pametan

lêpi:

--- 726 ---

[lêpiyan]: sudarsana, wiyata, palupi, palupuy

lepa: srasa

lopa?: [nglopa]: lonina

lêpèh: [nglêpèh]: rêpêh, rapih

lupuh: [palupuh]: kolakah

lapan: kasya

lipur: arih-arih, êmur; [nglipur]: êmur, nomya, lumipur, mangrapu, ngarih-arih, ngrapu,

ngarêm, ngimur; [nglipuri]: ngarêmi, ngimuri; [nglêlipur]: lumalana, ngrarapu; [nglipur-

nglipur]: puyur-puyur; [panglipur]: tarip, pantitil, panomya, pangarih-arih, pangrapu,

pangimur, mariringin, modana

luput: ina, rèr, rumpuk, ragèri, tabya, siku,

--- 727 ---

sala, salah, salahya, walitya, la, lyas, maliyas; [luput-luput]: tabya-tabya; [ngluputake]:

manikmakên, malaro; [kaluputan]: kahinan, kahalpan, kasalahan, dusa, salahan, salahasa,

pasalahan; [pangluput]: pakapuhana, palyas, paliyas; [pangluputan]: palyasan, paliyasan

lapis: [nglapis]: anapih, malipa (nglepa Spr.)

lêpas: ucul, kucwap, kucup, kridha, kalêpas, trus, tiksna, twas, tapêt, surud, suksma, sas,

silaran, wi, wilaya, lancar, lênyap,

--- 728 ---

lênyêp, larap, laksa, laksya, lêpas, panah of panêh, putus, paya, mahudara, gandhang,

buntas, thir, thathit; [lêpasan]: larapan; [lêlêpasan]: war(wêr of wrê)ta, lêlancaran; [nglêpasi]:

anglaksa, nujwa, lumancar, manduki, malaksa, malaksya, manguncupi, mangucupi,

manglêpasi, ngucupi, nglancari, nglaksa, ngampiti; [lêpasan]: ucapana; [nglêpasake]: lêpas,

malêpas, malaksakên, mayêtkên; [dilêpasi]: diucapi; [kalêpasan]: hyang kalêpasan, kasidan,

kasidyan, sêmarana; [panglêpasan]: panah; [lumêpas]: kumucup,

--- 729 ---

lêpas, lumarap, lumaksa, pumancar; [lêpasing budi]: ramayana, saranaya; [lêpiyan]:[9]

sudarsana, wiyata, palupi (= palupuy)

ladhu: wêlahar, ladhu

lidhah: Asada

lodhèh: nyunyur

lêdhok: luwah; [lêlêdhok]: luluwah

ladhang: saladhang; [sumladhang]: umadhang

laju: pêr(of prê)nata

lajêr: kwat, tustha, tanggulang, wwat, pagu, pagêh, panggêh, pangguh; [lêlajêr]: tênggulang,

suliksa, pakêkên

lajur: pa(pê of prê)tana; [nglajur]: mar(mêr of mrê)tana, matana

lêjar: tustha, sêwêh, somya, lilih, bingar; [gawe lêjar]: mangupasanta

lojok: lanjam, jêlag; [nglojok]: anjêlag,

9. Sub entri ini mestinya bagian dari entry "lêpi" dan memang sudah ada.

--- 730 ---

nanglah, lumanjam, lumaju, manjur, majêlag, manglanjam; [kêlojok]: kardha, kadurus,

kalalah, kajêlag, tajung, laju

laya: [angalaya]: ambara

layu: [lêlayu (barang)]: cacala, rontèk, rarawis, rawis-rawis, kandha of kôndha, kakandha of

kokondha, kêkitir, lari-lari, lalajêng, layu-layu, pêpandhèn, jwala, zie umbul-umbul en

bandera; [layon]: kunarpa, lumpuh, lungsur, palupi; [lêlayu (têmbung)]: acala-cala; [kêlayu]:

kadalurung, kalaju, kalajwa, kalaji, kalaywa; [kapalayu]: kalari; [palayu]: kolari,

--- 731 ---

lari, paksa, palalya, palajêng; [palayon]: pêlaywan; [mlayu of lumayu]: umiyag, nipa, lah, la(of

lê)lana, layu, layat, lumari, lumajêng, lumaywa, jar, malari, malukya, malawat, malaywa,

malaywan, malayya, milag, ngalunyèn; [alêlayu]: acala-cala

liya: dudu, dudung, dudu, tudhung, lèn; [liya-liya]: masiwah- siwah; [liyan]: kalèn, dudu,

dude, dudya, wênèh, lèn, lwan, lyan; [kêliya]: kalèn; [kalayan]: kunang,

--- 732 ---

dalasa, têkyan, tuwi-tuwi, miwa, muwa, mawa bancana

layar: malahyaran

liyêr: siyut; [ngiyêr]: sumiyut

layak: lajut

layad: [panglayad]: panglawad

leyod: [leyod-leyod]: madapa

liyêp: lindri, luru, layap, balut; [liyêpan]: malurwan; [liyêp-liyêp]: riyêm-riyêm; [ngliyêp]:

lumêyêp

loyop: lumud

layang: capa, kintaka, kintaki, kintakya, kitaki, surat, sêpali, wilapa, walgita, pustaka, wijita,

macipa, mustaka, thika; [nglayang]: rota, manambayang, malayar, mangdi; [layang anggêr]:

pratitasa, pratitasastra,

--- 733 ---

pratyawilapa; [layang karampungan]: tigal wilapa E. T., srat kapalastan; [layang wacan]:

macipa; [layang parentah]: patyagnyasastra; [layang pêpucuk]: layang kêkitir; [layang

babad]: ahogêm; [ngaku layang]: akusara

layung: [nglayung]: ngêntrih of nglalêntrih

liyang: [liyangan]: alihan

luyung: lala, biluyung

lêm: = alêm; [ngalêm]: muja-muju

lum: [alum]: anglong sarira, anglong jiwa, ngalaya

lêmu: wangma, lêma, lêmya, pustha, pusthini, thipluk; [lêmu pantês]: sengoh, gêmêh

lima: panca of pônca, pandhawa; [lima-lima ingadu êndhas pangarêp lima]: pôncawalimuka;

[nglima]: mônca; [limalas]: limawêlas; [kaluwihan lima]: pôncamaya; [sêsudan lima]:

pôncawalisuda; [paralima]: panglima;

--- 734 ---

[pakewuh lima]: pôncabaya; [ngèlmu lima]: pôncawedha

loma: dane, pradana; [aloma]: malaba

lêmah: rasatala, kikuma, kuspita, kisma, kismaka, sititala, sitityala, swanapada, laksitilata,

lêbu, pratiwi, pratala, pakaja, patola, mahetala, ba(of bu)ntala, butala, bumi, bumija; [lêmah

wêdhi]: siti; [lêmah puru]: puru-puru; [lêmah dhuwur (sitinggil)]: made manguntur; [lêmah

bang]: siti puru; [sadhuwuring lêmah]: ibramaga

lumah: sulayah, lèh, lêntang, lumêh, piyêh; [lumahan]: lumaha; [lumah-lumah]: thang-thang;

[malumah]: lumêntang; [kalumah]: kasulayah, kapêyêh, sulayah

--- 735 ---

lumuh: anih, elik, amoha, nih, kahyasan, lêma, lêmah of lêmêh, lumoh, moha, nglêpih;

[kalumuhan]: kelikan

lamur: mur, mamak

lumrah: kaprah, kumram (= komram Spr), lamak, pra, prah of parah, praha, jimra (= jimrah

Spr); [lumrahan]: prahan; [ora lumrah]: nyarwètèh

lamuk: sangub; [lêlamuk]: samegana, mala; [panglamuk]: pamuring

lèmèk: tahas, samir, lamak, pramada, mardaka

lamat: [lamat-lamat]: hrawat, rawat-rawat

lêmut: rakidha, rikidha, lamuk, nyamuk, murinda, muring

lumut: hratuh, ratuh,

--- 736 ---

ratuha, la(of lê)tuha; [nglumut]: malatuh

lamis: puwa

lêmês: drawela, tur, tura, war(of wêr)du, walêt, lêntur, luwês, priti, mar(of mêr)du, mar(of

mêr)dawa, mar(of mêr)dhawa; [lêlêmês]: muhara; [lêlêmêsan]: karawitan; [ulah lêlêmêsan]:

bujangga, bujôngga; [nglêlêmês]: nyuluh-nyuluh; [nglêlêmêsi]: mano(of manu)hara, mêntura,

mar(of mêr)dawa, mar(of mêr)dawani, ngamêri; [nglêmêsake]: madrawa; [gawe lêmês]:

lumêntur; [alêmês]: mawêrdu

lampu: lalu, lalah, lampya, palalu; [nglampu]: lalu, malalu, manglêhêng, manglampu;

[pilampu]: pilalah, ngur

limpe: silib, sèp,

--- 737 ---

wilaca; [nglimpe]: annyèp, asèp, nèp, sumilib, sumèp, manèp, manungkul, malêmbe,

magindhala, magam, ngênês, ngênèp; [kalimpe]: kasilib, kagam

lumpuh: regoh, tupuh, lumpêh

lempoh: lumpuh, theklok

lêmpêru: amparu, ampadu, warwadha, paru-paru

limpad: dagda, totos, wihikan, wicaksana, widagda, wigna, putus, putusa, gênnyang;

[kalimpadan]: kawidagdan; [limpad ing sastra]: wisastra

lampit: sayastha, wisthaka, lante; [lampitan]: lanteyan

lêmpit: api, wêwêr, lambang;

--- 738 ---

[lêmpitan]: wiru, wêwêran, lambang; [lêmpat-lêmpit]: tiwa-tiwa; [nglêmpit]: miru, mangrêmpir

limput: kêlun; [nglimput]: naput, nampak, namput, rahat, rahab, ngêlun; [nglimputi]: nêrmale,

naputi, nimpuna, namputi, rumahat, dagde, sumahab, sumaput, sumamput, mahirsya,

malimput, mênggêp; [kalimput]: kasut, kasalimur; [kalimputan]: keragan, keragyan,

kaweragyan; [panglimput]: pasongsong

lumpat: antar, luncat, lumpat; [nglumpati]: anglês; [lumumpat]: antar, anjot, onjot, lumuncat,

lumpat, lumumpat, mancala

--- 739 ---

lampus: [nglampus]: nangli

lêmpuyang: tatarsana, tilarsa

lêmpêng: jujur

lêmpung: tipuru; [lêmpung abang]: tipuru bang

limpung: [nglimpung]: malimpung

lumpang: lumpang

lambe: talawya, wiruca, widya, wiwrita, lathi of lalathi, lathya; [lambe kaèncêpake]: lathi

dhinêndha

lumbu: lumbu

lômba: wala, wujang, lambana, lagawa, bujang; [nglômba]: mujêng; [alômba]: mawujang; [ati

lômba]: lilahi

lêmbah: [alêmbah]: malumat

lembar: simbat; [nglembar]: sumimbat; [panglembaran]: panimbat of panimbatan

lembak: [alembak-lembak]: mangipak-ipak, ngipak-ipak

lombok: canga of cangak, ladha = lada Mal.

lêmbut: awu, duryana, tunca,

--- 740 ---

suksma, licin, lit, lalit, lalita, lamad, lumud, lumpat, lêngit, lungit, prakatha, dhêmit, jur, jaking,

mar(of mêr)dawa, mar(of mêr)dhawa, malyus; [lêlêmbut]: katara, pisaca; [lêlêmbutan]:

lêlêngitan; [lêmbut-lêmbut]: lamat-lamat; [nglêlêmbut]: malit; [nglêmbutake]: malumat;

[kalêmbutan]: kalalitan; [linêmbutan]: siniringan; [alêmbut]: malalit

lembat: [malembat]: nirah

lambang: [= pralambang]: upalabi, lampita, pralampita, basa; [mralambangi]: rungkamani

lambung: iring, udaya, èpya, umah, imbang, têngah, sikara, lêmpong, lèmbèng,

--- 741 ---

pinggang, madya; [nglambung]: ngudaya

limbang: simbat of sumimbat, liling of lingling; [nglimbang]: lumingling, manimbat,

mangrimbang; [nglimbangake]: miribakna; [kalimbang]: kawaca; [panglimbang]: panimbal of

panimbalan

lembang: [lumembang]: lumimbat, mangambat

limêng: [limêngan]: magamêlan

lagi: dumèh, sahu, sikara, wau, wahwa, wahya, pidanggung, mah, gaywana, baharu;

[salagi]: pidanggung, mayan

lagu: araras, cara, laras, langêng, mardawa

lêga: trangga, prata(of pratê)kasdhangan; [lêganing ati]: yumana; [nglêgakake ati]:

ngragadha

lêgi: hartati, kara,

--- 742 ---

tanggul, sarkara, sa(of su)kara, sangkara, manis, madura of madhura; [lêgèn]: lahi; [lêgi

mirasa]: madu(of madhu)masa, madu(of madhu)môngsa, musthikamirah; [lêgi sêdhêng-

sêdhêng]: madu(of madhu)masa, madu(of madhu)môngsa

liga: [pangliga]: pangingkis

lugu: thothok

lêgèh: [nglêgèh]: malila

logondhang: wiladah, wa(of wi)lajah

lugas: kusut, winta; [nglugas]: minta, mancas; [nglugas raga]: winta(of minta)raga;

[panglugas]: winta; [alugas]: malawas

lêgawa: pisaya, sugandika, sugônda gati

lagean: lagyan, meda

lêgêg: têgêg, wêntêg, langlang, lênglêng, pungun, ngun-ngun, ngalênggêr, ngungun;

--- 743 ---

[lêlêgêg]: pupungun; [lêgêg-lêgêg]: pungun-pungun; [panglêgêg]: pangungun

lèb: [ngèlèbi]: malèri

lêbu: upaka, ruwat, kutug, kusika, lêwu, lumpur, lêbya, padhola, balêm; [nglêboni]: amasuk

of masuki, tumuruh; [kalêbu]: kadran, kadêlan, kalbu; [malêbu]: manjing; [lumêbu]: umanjing

-of manjing, umasuk-of masuk, dumalêm; [lêbu gêni]: tumangan

labuh: A(of a)nnyut, êlêm, tambêh, wulun, larung, lêpas, lêbah, nglabuh, lungmarung,

manganyut, nglarung; [panglabuhan]: panganyutan; [palabuhan]: pabelan, muantên, muara,

muwara, barisak, baris

--- 744 ---

lêbar: uwuk, lêwar; [lêbaran]: lêwaran, luwaran; [nglêbarake]: ambarisat, nugara; [pating

salêbar]: sasaran

lêbur: annyuh, curna of curni, rurah, rupak, ruksa, rêwêg, rug, das, daswa, dasya, dastha,

dwas, suli, dyaska, dyasta, dyastha, tunah, tyata, suh, sancurna, sak, swuh, swuhan, lunas,

liwat, lêlêh, luluh, lulya, lilang, lunglung, puna, punah, patêh, pyaha, bangga;

--- 745 ---

[lêbur bawur]: nyuh, gêsêng, gêmpung, binas, barusah, brastha, burbuwah, basma,

basmakrêptya, byasman, byasmaran, byama, bubar, bubul, bing(of beng)kas; [lêburan]:

lung-lungan, patêhan; [lêlêburan]: suhaya, burbuhasa, basman; [nglêbur]: anana, ambinas,

ambrastha, anggêmpang, nipunah, nyuh, numurug, rumurêk, rumuwat, sumas, sumasya,

tumunah, sumuh, sumwuh, sumyuh, lumunas, lumiwêt, lumêlêh, lumuluh, lumulya, lumilang,

lumuyut,

--- 746 ---

lumêbur, lumunglung, manana, munah, mratistha, muras, makêkês, matêh, malilang,

myaha, mubur, mangrurah, mangruwat, manggêmpung, gumêsêng, gêmpang, gêmpung,

bubur; [nglêburi]: nyurnani, munahi; [panglêbur]: pakêkês, pambinas, pangruksa, pangluput,

panggêmpung, burbuwaswah; [panglêburan]: pakêkêsan, palilangan

lubèr: dhaludag

lêbak: [lêlêbak]: taluwanwa, lêta

lobok: [panglobok]: palanyah; [panglobokan]: palanyahan

lêbdajiwa: (araning têmbang gêdhe, têgêse: olèh urip)

labêt: Esni, durbala, turuh,

--- 747 ---

tatal, tus, tilas, tapwa, tapyran, tumus, sukada, luna, luka, lêtu, lêwês, lapak, lambak, laba,

labuh, langêt, pala, maryan, bawa; [labêtan]: paesan; [lêlabêtan]: labanan, makabwêtan;

[nglabêt]: natal, nilas, sumakada; [nglabêti]: andurbalani, natal, nalutuh, nalêtahi, nalutuhi,

nuluyana, nampuri, manular, mandhalêm, mangastuti, ngarusi; [kalabêtan]: kandhuhan;

[labêt bêcik]: sudarma

lêthêk: cêri, cêdhis, wêri;

--- 748 ---

[lêlêthêk]: wêwêri; [lêthêk-lêthêk]: cêri-cêri; [nglêlêthêk]: nyênyêdhis

lêng: [pêlêng]: sungku; [mêlêng]: makusala, malêdi; [kalêng-lêngan]: kamurugan;

[pamêlêngan]: pakusalan, padakan

lung: (têmbung), lungga, lungge, lunggah; [ngulungake]: mulung; [manglung]: luga;

[anglung]: tungkul

lung: (wit-witan), trêna, sulur, lumung, lumunga; [lung-lungan]: cuwiri, sêwêh, lata, lumung,

lung-lung, lungga-lungga, padhali, janggan; [tumêlung]: mêkêlung; [ahêlung]: lumung;

[manglung]: manglong; [lagi êlung]: lumung; [pradapaning êlung]: trêni

lèng: [leng-lengan]: lyang-lyang; [ngêlèng]: manglèng

long: êlo; [ngêlong]: along; [ngêlongi]: nwangani, manwadani, mwangi,

--- 749 ---

ngurudi; [kalong]: anglês, kaswada, lwang; [kalonglongan]: korud urudan; [panglong]:

panglwang; [panglong ping sapulu]: [10] dasih; [anglong]: wênês

langi: [lêlangèn]: nanang-nanangan, lumban; [nglangi]: ume, nanang, lumangwa, manglangi

langu: suli, lang(of lêng)ka

lênga: tela, mi(of me)nyak, (= Minjak Mal.); [palêngan]: paminyakan; [lênga têlêng]:

wongatali of talya, lênga tali

lunga: nis, numilag, sah, sar, sayan, wisata, wilaja, lèt, lala, layar, layat, layata, linggar,

yamur, mahas, mahasi, mi(of me)ntar,

10. sapuluh.

--- 750 ---

mur, mura, murud, murang, mi(of me)tar, mêsat, muwah, milag, malayat, busar, thêng;

[lungan]: linggaran; [nglungani]: nêhasi, muri; [nglungakake]: mêrlayat; [palulungan]:

palinggaran; [lunga nyilib]: layatamêr; [lunga nglangut]: murngya, ngumbara

langên: horug, raras, raras rum, rum, ruma, tis, widung, laksmi, langun, langon, langyan;

[lêlangên]: cangkrama, kalangên, la(of lê)langon; [lêlangênan]: lalapan, la(of lê)langon;

[nglangên]: uyut, rumaras; [nglangêni]: rumaras; [kalangênan]: nindit, rajaya, kulina,

kalangên,

--- 751 ---

kalangun, kalangon, kalangyan, duwijaha, taman, la(of lê)langon

lêngên: lêngan, bahu

langênjiwa: (araning têmbang gêdhe, têgêse: kabungahaning urip)

lêngêr: [kalêngêr]: kantaka, kapracu(of co)ndhang, kaprasundha, kaprajaya, kapidhara,

kapidara, wimurca, pidhara, murca, murcita

lingir: nasthaka, lingi, juru; [alingir]: majuru

lênguk: thêruk

lèngèk: [lèngèk-lèngèk]: uwwèng

langkah: cala, kalumpat, lumpat, lang(of lêng)ka, langkah, langkung, lumangka, lumangkung

(= lumiwat)

lêngkara: [nglêngkara]: ingana, kundhara, kalib, dur, dorni,

--- 752 ---

du(of do)ra, duran, durajaya, dwaran, du(of do)para, dya(of dyo)para, dimapa, dumimapa,

srêngkara, sambu, sambo, sa(of sê)mbawa, ngapana

lungkrah: hang, hanghang, lêsu, payah, payêh, pêyêh

lèngkèt: lulut; [panglengketan]: pajabungan; [palengketan]: rakêtan

lingkab: [nglingkab]: umingis, mingis, sak, mirir; [kêlingkab]: kêwêdhar, kèngis

longkang: bancira

lungid: riga, sara, wêwêr; [lungidan]: wêwêran, wilapa; [lêlungid]: kridha, turida, swala,

wagni; [lêlungidan]: karawitan, sutra, wêwêr-wêwêran;

--- 753 ---

[panglungid]: patiksma; [alungit]: malungit

langit: antariksa, akasa, nabastala, cakrawatya, cakrawala, rawismara, kasa, dik, dik-dik,

tawang, widik, widik-widik, wiyat, wiyati, lirang of lirang-lirang, lokamantala, paywarata, juma,

jumantara, gana, gagana, byoma, boma, bomantarala; [langit sumilak]: prabanggana; [rupa

nglangit]: nglangit

langut: [nglangut]: kuncang, lênnyêp, lêyêp, ngu (of ngo)ncang, ngayangan; [panglangut]:

pangu(of pango)ncang; [panglangutan]: pangu(of pango)ncangan

lungit: atra, sastra, jahid, jahit,

--- 754 ---

mayagra

lingse?: liswa, lisdya; [lêlingsèn]: liswa, lisdya; [nglingsèni]: ngliswani

lungse: kasèp, kusup, kalusa, têlêb, wadhang, wayu, wêngi, lêwas, lalu, layu, lungkrah,

lungsya; [lungsenan]: layon, laywan

lêngis: waru

lingsir: surut, suryakalalun; [lingsir wetan]: tibrakala; [lingsir kulon]: tibra layu; [sadurunge

lingsir wetan]: têngange; [sawise lingsir wetan]: diwasa

lèngsèr: [lumèngsèr]: lumingsir

longsor: guntur, balabur, byur; [kalongsoran]: kabiran

lingsêm: wirang

lingsang: nokana, canana, kaswa, dokara,

--- 755 ---

walingsang, wirangsang, yuyi, yuywi

lungsung: = walungsung; [walungsungan]: limungsungan; [malungsung]: srama

langlu?: puh

langlang: [nganglang]: ririwêk, nyambang, masambang

lênglêng: êla-êla, hyun-hyun, wuyung; [kalênglêngan]: idung-idungên

lingling: [kulinglingan]: wikrama

lingga: [nglingga]: muda

lôngga: [nglôngga]: lumangga, langga

linggih: [= lungguh]: anti, castana, tata, sila, linggih, lunggwa, pinarêk, pasila, palungguh,

pidhudhuk, dhudhu of dhudhuk, ngahya; [lungguhan]: pasilan; [kalungguhan]: wijohan,

pasilan; [angganjar kalungguhan]: marsinggih;

--- 756 ---

[palungguh]: pasila, palinggih; [palungguhan]: rasban, dirgamaya, salu, salwa, patarana,

pasilan, palo, plangka, palangkan, dhampar, jong, maligèn; [palungguhane]: pasilane;

[palungguhane êmas]: salunaka; [salungguh]: sadhudhuk; [alungguh]: anila, masila;

[lungguh ngadhêpêg]: sadhe (of sadho)pok

lênggana: alpana, wiyang, prasanggya, prabanggya, sasanggya

lênggêr: [nglênggêr]: magêgêh

longgor: gandhor

langgêng: ônta, anitya, arjwa, nitya of nityasa, netya of netyasa, niyasa, kun, tanu, tatancala,

têpêt, tyala,

--- 757 ---

saninya, sanitya, sanityasa, satiti, lana, juga; [kalanggêngan]: satata; [alanggêng]: apajêg;

[jaman langgêng]: da(of dê)lahan, têpêtloka

pa: pakah

pe: jêmur; [pepe]: majêmur

puh: pahat; [puhan]: sirat, mi(of me)nyak; [ngêpuh]: mahat, mrêsa, matus

pèh: [dumèh]: pai, malingane

paeka: endra sangsara, upaya, daya, sundapaya sandi, wisaya, digama, sampèk, pandaya,

pitênah, pangendra sangsara, dhasthi, maya, guna; [paekan]: ulaha, alpadaya, u(of o)paya

sandi, karti sampeka, kadaya, tupaya, sampeka,

--- 758 ---

wisaya, pandaya, maya bancana; [paekan rêpit]: sandi upaya; [paekan linuwih]: dayopaya;

[maeka]: umaya, mandaya, misaya, mamancana; [maeka ala]: casaya; [maekani]:

mangupayani; [pamaeka]: pamisaya, karti sampeka, pangendra sangsara E. T.

paido: van idu; [maido]: andèr

paedah: sangkaya; [pedah]: pendah

pahat: [mahat]: ngapit

pait: tikta, landhi, lêngka, gêtar, bintara, brata

paès: ès, uwang, hyas = iyas, iyasa, sindu, wa(of wi)dari, lêngis, pahyas, yasa, ywas, yuyu,

yyas, mandara, gandara;

--- 759 ---

[paesan]: car(cêr of crê)min, carêmin, paesan, palywasan; [pêpaès]: hyas = iyas, hyasa,

rêngga, tutunja, suryabiseka, lirang- lirang, pahyas-pahyas, gandariya; [maès]: ngaès,

ngêmbun; [maèsi]: nyasa, mahyas, mahyasi, mahiyasi, mèsi, mangyasani, ngayyasani;

[maès-maèsi]: mahyas-hyas; [pamaesan]: pangahyasan; [apêpaès]: Ahyas-Ahyas,

mahahyas, madarasana, malêngis, mapahyas

pana: junun

pèni: èni; [ngupapèni]: ngaturi

panah: ènu, andanu, i(of e)ndrajaya, andhanu, anaba, hru,

--- 760 ---

ekatana, i(of e)su, astra, astrawara, asa, oma, ru, kartana, katana, kyartana, danu, tomara,

tambana, sanjata, sara, sarawara, sarawarastra, sastra, sayaka, warakastra, waratomara,

warastra, warasayaka, wra(of wara)yang, wikara, wiyaka, laras, panah, prasayata, pasa,

jêmparing K., mahastra, margana, bana, buntala, ngisu; [papanahan]: danu-danu; [manah]:

ekatana, nanjata, nara, manah, manaha,

--- 761 ---

mrasayaka, mangru; [manah karo nênggala]: nênggalani; [pamanah]: panah, pamanah;

[panah akèh tanpa langkap]: bargawastra; [panah naga]: sara nagapasa; [panah

cundhamani]: ratnapadma, ratnamani, drasara; [panah côndhabirawa]: asurastra,

rudrarosastra, sara suramaberawa, sara wara; [panah rante]: sara talya; [panah kuwat]:

barga; [panah sêkti]: wijaya capa, wijayadanu; [panah linuwih]: cundhamani, sara nisita, sara

wara, mahasara, banotama, bargawastra; [panah landhêp têlu]: trisula; [panah pamungkas]:

sarawara; [panah pangabaran]: naracabala, narayana, wimanasara, wimanosara; [panah

gêni]: brah(of bra)mastra; [panah garudha]: winanteyastra; [panah bundêr]: cakra saraddha;

[panah banyu]: sangara hru; [panah barla]: barla;

--- 762 ---

[panah bargawa]: bargawa; [jêmparing wulan tumanggal]: ardacôndra; [araning panah]:

sarira bancana, sara tejamaya. ing ngisor iki araning panah agêman para prawira kang

misuwur ing jaman kuna kaya ta: [endrasara]: R. Lêksmana widagda R. K. blz. 268;

[ardadhadhali]: bênêre: rodadhadhali, roda: galak., dhadhali: manuk, karêpe: panah manuk

galak; [aryasangkali]: bênêre: arywasangkali, arywas: sêsotya, sangkali: rante, kêna

tinêgêsan: mustikaning panah rante, iku panahe R. Arjuna, kasêbut ing layang pustakaraja;

[ekaboma, sawênèh mangekabama]: R. Sêtyaki zie B. Y. blz. 39; [nayarana singa, narayana

gopa]: Pr. Krêsna zie P. R; [nagapasa]: R. Indrajit. zie R. K. blz. 126; [cundhamani]: R.

Aswatama zie. B. Y. blz. 18;

--- 763 ---

[kuntadruwasa]: A. P. Karna, zie P. R.; [kuntabaswara]: Pr. Dhanapati lokapala zie. G. P. blz.

61; [sarotama]: verk. v. sarautama, sara: landhêp, utama: linuwih, karêpe: panah angluwihi

landhêp, panahe R. Arjuna, zie P. R.; [surawijaya]: R. Lêksmana widagda zie R. K. blz. 261;

[wijayacapa of wijayadanu]: kalumrahane ingaran panah, ananging yêktine: gandhewa, iya

iku gandhewaning kuntadruwasa, kasêbut ing layang P. R.; [wimanasara]: R. Indrajit zie R.

K. blz. 262; [pasopati]: P. R. mêrtyujihwa of mêrtyujiwa: Kw. Wbk. padha panahe R. Harjuna;

[guhawijaya]: Ba. rama zie R. K. blz. 273; [barla]: R. Dursasana zie B. Y. blz. 67;

[bargawastra]: R. Wêrkudara zie. B. Y. blz. 67. Ingkang ngimpun saking sêrat sanès-

sanèsipun Rms. Sujita.

--- 764 ---

panon: [manon]: kumara

pênêr: sipat

pènèk: panèk; [mènèk]: nungtung, manèk

pênêt: [mênêt]: mênat, mêtêk

panas: hru, nuyang, katiga, tiksna, waka, panas, pwa, puyi, peya, mèrpu, grêm, bramanta;

[pêpanasan]: puwa-puwa; [manasi]: puyi, manasi, mapya; [mêmanasi]: mèrpu, mapi, mèpuy,

mapuhi, mangengu; [kapanasan]: katèr; [apanas]: mapanas; [panas mônda-mônda]:

sumung; [panasbaranan]: panasbaran; [ati panas]: pranala; [gawe panas]: mangapuyi

panil: [panilan]: rancangan

punagi: atur janji, tisama, towi,

--- 765 ---

sangi, pratinya, pratignya, pasanggiri, papanggil; [apunagi]: asasangi

panci: wuhi, wuke; [pancèn]: payahan; [manci]: minta; [apancèn pangan]: kabogan

pênca: cu

pônca: [môncanagara]: môncaradya; [môncarupa]: neka-neka, kanawida; [môncadesa]:

mêrdesa; [môncawana]: sarwa warna, maneka warna

pancah: taha; [mancah]: mangyagah

pancêr: tênyêr, laja, bungkah

pancur: kucur; [pancuran]: carat, caratan; [pêpancur]: kukucur; [pêpancuran]: kukucuran;

[mancur]: carat, kucur, kumucur, tutur

pêncar: kerata, tumangkar, tang(of têng)kar, tênggar, wêr(of wrê)gil, wêgil; [mêncar]: lèr,

--- 766 ---

tumang(of mêng)kar, manêngkar, mar(of mêr)gil, mawrêgil, mêgil; [mêncari]: mêgili

pêncir: [mêncir]: mênjir

pancurat: [sumorot mancurat]: mrabaswara

pancêrêng: [mancêrêng]: mucirang

pancorong: kêncar, luru, panêlat, pamêlar; [pancorongan]: kêncaran; [mancorong]: naja,

sumunu, luru, muntab, mara, marong, mar(of mara)kata, majêlar, mêlar, maluru

pancak suji: wancak suji, palang sulang

pancad: ancat, dêdêl, daga; [pancadan]: andha, undhan, undhakan, ambalan, dagan,

tataran; [papancadan]: dadagan;

--- 767 ---

[mancad]: anjat, umanjat, dumaga, mandaga, manjat, madêdêl

pôncadriya: lumèndriya, panca(of panco)[1] ndriya

pancut: [mancut]: manju, (manjung-manjung Spr.)

pencut: [kêpencut]: kawisaya

poncot: ujung, pangasih, moga, gônjèng, buncar; [poncotan]: ujungan

pancas: rampung, dasah, tigas; [mancas]: andasah, anigas, dumasah, mancah, mapas,

gabat; [mancasi]: manigas; [pamancas]: manigas, pamapas

pôncasona: aji ...: srutijiwa

pôncaswara: aji ...

pancal: daga of dagan, dagang; [pancalan]: dagan; [mancal]: andaga, ancala, ujwala,

dumagang, mandadal, mandaga;

1. pônca.

--- 768 ---

[mancali of mêmancali]: dadagangi; [pamancal]: pandaga

pêncil: [mêncil]: mêndir, mar(of mêr)gil; [kêpêncil]: kardha

poncol: [moncol]: anung, nangling, tumunggul, mungal

panculat: [manculat]: ujwala

pancing: wahil, wasibya, mayang, mayung; [mancing]: malêh

pincang: timpung, kuthung, timpung

pancungul: tambang; [mancungul]: tumambang

panakawan: rare raksaka, parpat; [manakawan]: mar(of marê)pat

pandurat: dlangaksya

pandirang: [pandirangan]: muringah

pandak: andaka

panduk: kêna

pandêng: dunung, sawang, lingling; [pandêngan]: dunungan, pandêlyan; [pêpandêngan]:

awasawan; [mandêng]: kumênyêp, lumingling, mandêlya, mangênyêp;

--- 769 ---

[mandêng-mandêngake]: mênêr-mênêrkên; [pamandêng]: kumênyêp

pêndêng: kênyêp, tênga, sêpêng; [mêndêng]: nungku, siran, sumawang, sumungku,

lumang, panungku, nyidikara, mênêr, manêkung, manungku, maladi, mêpêng, muja,

mangênyêp; [pinêndêng]: linang; [pêmêndêng]: kumênyêp

pênding: kale, padaka; [pênding tanpa pupuk]: cathok

pinta: parar, patah; [minta]: matih; [minta-minta]: nanggênah; [pinintaa]: ngah, nganga

pinto: [pinton]: conta, (= conto Spr.), tarih, taring; [pêpinton]: paraliru

puntu: [muntu]: mawuntu, mangsil; [amuntu]: mamusthi

--- 770 ---

pintêr: abyasa of abiyasa, wiyarti, wêgig, pandhe, pandhega, guna, bakit of bangkit, budya,

budaya, bisa, byasa; [mintêri]: mandhegani, marguna, miguna; [kapintêran]: kapandhèn,

kapandheyan, kagunan, kabudayan, kabudyanan, kabisan, kabyasan of kabiyasan, kaba(of

kabang)kitan, wiguna, gunawan, gita, bisana; [kapintêran sapuluh]: dasaguna; [kapintêran

linuwih]: gunawan; [pamintêr]: pamiguna; [kumintêr]: gumuna; [pintêr ulah sabarang]: limpad

patari; [pintêr têmên]: niti manta, gunawiddhi; [wong pintêr]: sarjana; [luwih pintêr]:

pandhekar

puntir: pulina; [muntir]: mulir, muling

pantês: antên,

--- 771 ---

arus, arja, arjana, arjasa, ekal, olih, alyus of alyusa, umolih, rêspati, rajasa, robaya, rêngkah,

rênglah, dumara, krana of karana, tibya, sri, sawawa, sapala, sumawi, sumapala, sômba,

sêmbada, sêmbawa, sêmbyada, sambega, singhit, sangkaya, wiraga, laras, pênêd,

pradêgsa, prata, prayoga, prabu, patut, palih, mandhaga, molih, mamandhaga, mogantên,

mêgêp,

--- 772 ---

mungguh, mênggêp, gandês, bolih; [mantês]: mradêgsa, molih, mamangun; [mêmantês]:

mambangun, manamanama, matara; [mêmantês awak]: ragan-ragan; [awak pantês]: raga

karana; [mantêsi]: rêspati, milangêni, manghêrti, ngrêsmèni, nguraga; [kapantês]: kapolih;

[pamantês]: pamolih; [apantês]: ramyan

pantog: tandhês

pandhi: [mandhi]: mapundhi

pandhu: [anaking Pandhu]: Pandhawa

pandhe: êmpu, panghayah; [wong pandhe]: anggêdhig

pindha: ande, irib, i(of e)stha, a (i of e)sthaka, êlih, i(of e)mba, angkên, cara, cala, rinca,

rasa, kuya, silih,

--- 773 ---

ngi(of nge)mpêr; [pindha-pindha]: andhe-andhe, cara- cara; [mindha]: umuda, ruminca,

sumilih, wimba, padya, yanda, macala, muda, malih; [mimindha]: mamacala; [apindha]:

mapindha

pundhi: suhun, saksama, sanghulu; [pundhèn of pêpundhèn]: êndhol, hong, susuhunan,

susuwunan, pasuhunan, mundhi of mumundhi, suhun, saksama, sumuhun, sumanghulu,

mahundhi, maksama, matèki, matekya, masuhun, mumuhun; [kapundhi]: kalingga

pandhan: pandhan; [kêmbang pandhan]: pudhak, pudhaka; [woh pandhan]: pandhoga

--- 774 ---

pundhak: salang, salang-salang, luwisa, luwiya, pamidhangan, midhangan, bidhang, bijang,

bujangsa, bujangga; [pundhakan]: bidhangan

pondhok: dunung, sanggra; [pondhokan]: dunungan, wangunan, gungu; [mondhok]:

indhung, dunung of dumunung, makuwwas; [pamondhokan]: têpas wangunan, pakuwon,

pawangunan

pandhita: ahardika, awirastha, amardika, ampu, rêksi, rêsi, rêssi, rêsiwara, kawiwara,

danindra, diku, dwija, dwijendra, dwijawara, dwijapati, duya, diyogya, tita,

--- 775 ---

twijara, tapwa, tatnyawagnya, sandha, sunyata, sunnyata, sadu, sida, sadudibya,

sidasanggya, siddhya, sidya sidana, sidya wakya, sidya wakyana, sidagana, sutapa,

saprahara, sidha, sidhiwacana, sidhayoga of yogi, sidhagana, sidhangulah, sujati, suyati,

sunyata, sugata, sugyan, sang dibya, sang maha(of ma)hêning, sangguta, wrahaspati,

waradwija, warawidya, wiku, wikwa, widya, widanya, wasistha, wasya, wipra, wiprèswara,

--- 776 ---

lampuh, prahara, parsikan, paramarta, paramarsi, pusa, puspa, dhahya, dhahyang of

dhanghyang, jwara of juwara, jwijawara, yud-ha, yati, yatiwara, yampu, yampuh, yogi,

yogendra, verk v yogi Indra, yogèswara, verk. v. yogi Iswara, maharsi, verk. v. maharêsi,

mahardhika, mahadwija, mahawiku, mahapinundhi, mahayêkti, mahayogi, mahamuni, muni,

munindra, muniswara, muniwara, mintriya, mardika, mangê, mungditi, brah(bra of brê)mana,

zie pujôngga; [mandhita]: dumuya, mawiku,

--- 777 ---

mawikyangrêsi; [kapandhitan]: kasunnyatan, kasunyatan, kawikun, kayogèswara; [pandhita

ratu]: rêsendra, dwijendra; [pandhita tan warêg ing ngèlmu]: puspaguna; [pandhita suci]:

maharsi; [pandhita sawarga]: wrahaspati; [pandhita sabrang]: brah(of bra)mana; [pandhita

wadon]: drahyani, brah(of bra)mani; [pandhita luwih]: maharsi, munindra, mangawiseka;

[pandhita langit]: netyahinêm, rêksi; [pandhita mursid]: sang subratèng hyang; [pandhita

gunung]: ajar; [pandhita gêdhe]: rêsi sidhawakya, rêsiwara, dwijawara, mahadwija,

muniwara; [raja pandhita]: yagiswara, munindra, muniswara; [araning pandhita]: matreya;

[êsoting pandhita]: muni sapa; [ambêking pandhita]: tanuhita; [têdhaking pandhita]:

wiprangsa, bambang of bangbang

pandhês: pilis

--- 778 ---

pandhawa: pa(of pô)nca, putrane pandhu; [têdhaking pandhawa]: pôncaja, pandhawa

wangsa; [panêngahing pandhawa]: kawiswara; [anaking Pandhu]: Pandhawa

pandhapa: têpas

pêndhêm: patak, patêk, pêtak, pêtêk; [pêndhêman]: tanêm; [mêndhêm]: matak, matêk,

mêtak, pêtêk,[2] mêluwat

pundhung: [= kapundhung (woh)]: kalurak, kapundhung

pundhung: (têmbung); [pêpundhung]: gili-gili; [pêpundhungan]: gili-gilèn

panji: dhaèng

panjêr: pantêr, patêr, putêr; [panjêran]: pantêran, patêran, putêran; [pêpanjêran]:

papantêran; [manjêr]: nêngêr, mantêr; [pamanjêran]: pamantêran

panjawat: êlar

punjul: purusa; [munjuli]: manungi; [pinunjul]: linuhung

pênjila: pêcir; [mênjila]: mêcir (= mêncir Spr.), mar(of mêr)gil

2. mêtêk.

--- 779 ---

pênjalin: ru(of ro)tan

pinjung: batang; [pinjungan]: batangan

punjung: thuthuk

pênyu: hlêm, krum, kurma, krumya, kêtêm, kêtêmwang, klêmang, kyama, kuma, masiran,

gêtêm

pôntha: kundha, weda, thuthuk; [papanthan]: pawedan; [pôntha-pôntha]: wijah-wijah;

[môntha]: naning, minta, maweda; [apanthan]: mapanthan; [apêpanthan]: mawunuhan

punthuk: unur, tênggêl, gili; [punthukan]: gilèn, gêgêr; [pêpunthuk]: mandhala, gili-gili;

[pêpunthukan]: gilèn-gilèn; [munthuk-munthuk]: gumili-gilèn

panthelas: [manthelas]: mangkuryas

panthêng: [manthêng]: musthi; [pamanthêng]: pamusthi

--- 780 ---

pênthang: tanjak, wênthang; [mênthang]: murêk, ngayat; [pamênthang]: sèngêh

pênthèng: [mênthèng]: mambiyyar

pênthong: [pênthongan (= kênthongan Spr.)]: pambyawran, pambiyaran

ponthang: palôngka, gulang; [ponthang-ponthang]: gulang-gulang

pace: kudhu, wêtis

pêca: tuduh

pêcah: rêngat, têtês, wêlah, pra, bêncah; [mêcah]: maringit

pacar: pacêr

pacak: [pacak baris]: basuba

pêcok: [mêcok]: mêcuk; [kapêcok]: barubuh

picak: ina, wuta, mamak, mumuk, thatha

pucak: puncak, pucak, yagra; [mucak]: untung, tumutung, muncak,

--- 781 ---

manugrak, mucak; [pucaking gunung]: sulardi

pucuk: anu, hra, udaya, ujung, agra, tuntung, tutung, tujung, tungha, tungan, tungtung, sirsa,

srênggi, sika, swela, syapa, rana, ywagra, gra of gêra; [pucukan]: ujungan; [pêpucuk]:

matungtung; [mucuk]: muntung, nutung, tumuntung, tumutung, tumung, tumungan,

tumungtung, matungtung, ngagra; [mêmucuki]: manugra; [pucuking irung]: sika; [pucuking

alis]: pupul; [pucuking kêris]: tiksnana, srênggi; [pucuking watu]: tungan; [pucuking lawang]:

praba; [pucuking gêgaman]: brajatikswa;

--- 782 ---

[pucuking barang]: grèng; [layang pêpucuk]: kikitir; [ing pucuk]: ngudaya, ngagra

pêcat: rucat; [mêcat]: ambanjut, minglar, mêcati, andagangi; [pêcattôndha]: patyatandha

(araning kalungguhan ing jaman kuna)

pêcut: [pêpêcut]: palu-palu

pucat: kucêt, kucêm

pucêt: kusika, biyas

pocot: [mocot]: mênuk, mêcat

pacang: waran; [pacangan]: tagyan, tagyana, warangan, warang-warangan; [pêpacangan]:

wawarangan, macangkrama

pucang: cindhaga, capang, kintaki of kitaki

pucung: (araning têmbang cilik, têgêse: wit kaluwak)

para: ha, watêk, pra, ma; [mara]: anduk, jur; [mara pitu]: mapitu; [mara wolu]: ngastha;

[kapara]: kaduk; [pinara]: dinum;

--- 783 ---

[para lima]: pôncarana; [para wolu]: prastha

pari: dahna, pantên, pantun, parya, padhi, bras

paru: padhu

pare: ambilungan, katundhu, padhe

paro: êlih, palih; [pêparonan]: gêrati; [maro]: nulirang, mahêli, marrwa, marrwana, marwa,

marwana, mali, malo, malih; [maron]: malon; [pamaro]: pamaliha, pamuliha; [saparo]:

satêngah, sasisih, sapendah, sapindha

pira: sapwa, pirang; [pira-pira of sapirang-pirang]: sangguta, mapira, majim

prih: [amrih]: apèt, apeta, amèt, umèstu,

--- 784 ---

amburu, ambalan, nênggah, tambil, sinwi, pahing, para, priha, prih-prih, pèt, mara, murih,

maripih, mriya, mèt of mamèt, mèstu, mwat, mulih, moga, migêna, magaga, magêgên, gaha,

gêgyên; [amrih unggul]: jumaya-jaya; [amrih rowang]: marasraya, mangasraya; [amrih sih]:

mriya(of yê)mbada, miya(of yê)mbada, mamrih, mangalap, mangamêr; [amrih pulih]: mêtahi,

mumulih; [pamrih]: amêr, têrih, prih, parih, purih, purèh,

--- 785 ---

prapeta, priya, pakolih, pamwat, pamigêna, pangamêr, gaga; [pamrihan]: gahan; [mamrih]:

gaga

purih: usir, prih; [murih]: hamrih, sinwi, mrih, ngungsir; [murihake]: bulapakne; [kapurih]: prih;

[pamurih]: purih, gêgên

prèh: (kayu), zie wringin

parah: arah; [pêparah]: arah-arah; [parah-parah]: arah-arah, tara-tarah

pêrih: pêrih

prau: indrajaya Ngr 17. 4, cuneya P. L. I. 49 1, cêmplon, rumbaya Kw. Wbk., konthing kèci

D. W. 180, koci Kw. Wbk., kapal D. W., tup tembong P. L., sakèci sakoci sêlup D. W.,

wahitra Kw. Wbk.,

--- 786 ---

wangkang, lanang, lancang, lêmbu D. W., panjajap, 1001 N II 523 - 10. v. o., parwaka,

pragada, pragata, palwa, pêpêkêng, puputih, pamênting, pugareyan, jaladara Ngr., jong,

jungkung D. W., malawang, melang, mayang P. L., mamaragang, gorap Ngr., giyota D. W,

bahnawa, baita, baitra, banawa, brukutan P. L.

prihatin: henari, uru, asa, usa, asuma, asuman, alin-alin, noswa, casaya, ranca, rancah,

rancari, rancaka, rudita,

--- 787 ---

kaprihên, kaparihên, kung, kingkin, duka cipta, turidan, tidharsa, tibra, sak, sahatin, swi,

suma, soma, wiyadi, wimbuh, wiguhan, wibuh, lên, lara, lêlês, prihati, purik, dhèh, mahitim,

mosah, malêk, mangarang, gupalatên, gupalatin, ngrudin, ngasmara, nglih; [mrihatini]:

mandukitani; [pamrihên]: palarên

pareanom: paremudha

prahara: aliwawar, ampuhan, titipa, tipa-tipa, sindhung aliwawar, sindhung riwut, sindhung

bisaka,

--- 788 ---

wawalar, wibajra, lesus, pôncarupa, pôncawora, pôncawora tarik, pracôndha, pracôndha

tipa-tipa, maruta tarik, bajra panjara, bajra pati, zie angin en barat

para arta: pradata

prana: lukan; [mrana]: ngarana

paran: rana, tipas, tama, têba, têban, sê, sêh, sawa, saba, wêr(of wrê)gil, wêgil, lud, lêba,

parhyang, parana, parana, paranan, paras, purug K., prêgil, pasêng; [pêparan]: don;

[marani]: umandang, umara, angungsi, numundang, numurug, numusir,

--- 789 ---

numangsêh, drêdya, sêhi, sumêh, lumurug, paran, manêkani, mara, marêni, mêr(of mrê)gil,

madhêki, ngarêki, nglurug, ngumungsir, ngungsi; [marakake]: arêkên, amalyani, madhêkên,

mamuhara; [kaparanan]: kapariyan; [pinaran]: inasêh; [pinaranan]: inirup, dinurak,

linêksanan, lurugên; [paran-pinaran]: katêkatêkan; [saparan]: silulunga; [paran lima]:

pôncalima

prene: [mrene]: marèngki; [saprene]: saprakihên, saprangke

prênah: utara (lor), ugya, anggêh, narasunya (lor wetan), nurwitri (lor kulon), kaneya (kidul

kulon), duksina (kidul), desa, dèsi,

--- 790 ---

tupara, tupang, timah, tênggah, saruka, wana, wêkas, pra, parah, pracima (kulon), pradesa,

purwa (wetan), mandhala, bya-bya (kidul wetan); [mrênah]: manggêh of manganggêh,

gumo, nganggêh; [pamrênah]: panganti

prênca: lilang, linglang, prapônca, mahinca; [mrênca]: lumilang

princi: wijang

prinding: puriring; [mrinding]: kamining, kèngês, muriring, masannyêb, muliring

piranti: zie ranti

parentah: onnya, atag, uwar, apatih, apatya, nata, nitah, rèh, kèn K., kon N., kisapyan,

--- 791 ---

kumon, triyang, tata, war, pande, panata, pratiwaknyana, pragnya, pakon, pati, patih,

patihan, patya, patyagnya, pangutus, nya; [pêparentah]: pranata; [marentah]: umatih,

tumata, makwan, mutus, matya, mapatih; [mêmarentah]: mamatih; [marentahi]:

mahayagnya; [pinarentah]: pinatih; [parentahing aksara]: tataksaka; [parentahing agama]:

panatagama; [parentahing lêlungguhan]: tataprunggu; [parentahing gêdhe]: mahapatyagnya

pranata: gusthi

prêntul: mruntus

prênjak: hla of êla, amuyana, tamuyana, srisatata, sitamuyana

--- 792 ---

purnama: sasi ...: sukla, purna

praceka: kerata, tar(of têr)buka, tuduh, wêrseka, pa(of pra)lambang, galu, galur; [mraceka]:

mralambang; [praceka bêcik]: atah-iti; [praceka badan K. N. uitgezonderd = sirah en mata]:

turôngga

prucut: [mrucut]: tumragal, marurut, majali, baris, barisat; [mrucutake]: ambaris; [kêprucut]:

kata(of katê)ragal, kajali

pracaya: pracadi, dhangan; [mracaya]: mar(mêr, mra of mrê)cadi, mar (mêr, mra of

mrê)caya, mrascaya

puriring: [muriring]: kangês

parak: umatyaka; [marak]: siwinara

parêk: [parêkan]: carika, ci(of ce)thya, kaka, kiki, kakaka, kakakaka,

--- 793 ---

kikikiki, wong arum; [marêk]: niwi; [pamarêk]: ayap; [tan aparêk]: ado[3]

purak: [purakan]: ranjapan; [purak-purak]: puwa; [murak]: ranjap

purik: pasu, mirong, glana maetamu

prak ati: rajasa

prakara: zie kara

pêrkutut: uka, kitiran, kiswara

pariksa: titi, titika, sapèksa, wadaka, lodhan, piksa, padulu; [mariksa]: madaka; [pamariksa]:

pamadaka

prakosa: tosan, bahu

prada: wala, prada; [mrada]: marada; [pinarada]: linaka; [prada binabar]: kumbacarana

pardi: swi, wibra; [mardi]: asyi, misik, mijang; [pamardi]: pawisik, pamijang

pêrêd: dhadhut

porod:

3. adoh.

--- 794 ---

[morod]: silib, sumilib

pradondi: drêdah

praduli: Arb. mandahwi; [mraduli]: rakêt, nyar(of nyaru) we

pradapa: alung, rêmbe, karuhun, karuhuna, komala, taruntum, tumahên, sahên, suhun,

sinwam, sêwêh, wêmi, sêmèn, lêksmi, padapa; [apradapa]: rumêmbe, sumêmi, mêndhuh,

masahên

prot: cêb

pirit: kerata; [pêpiritan]: kapiritan

parut: paruta

pritanjala: (araning dewa lan têmbang gêdhe)

pratikêl: zie tikêl

pratistha: lêbur

pratêlu: zie têlu

pratela: zie tela

paratêmên: parasantya

paras: [pêparas]: nyunyu

pêrês: pahat, pupuh; [pêrêsan]: tusan, susu,

--- 795 ---

puhan = powan Spr.; [mêrês]: mahat, mêrsa, matus, malêdi, mapêh, mapuh, mapahat,

mamrês; [mêrêsi]: mapuhi; [pamêrês]: pamês

poros: [morosi]: manambêhi

parusa: parudha

parsudi: [of prasudi]: pasadya; [marsudi]: asyi; [pamarsudi]: asyi

pirasat: mawangan, guwrêman

parusul: [marusul]: mangugul

prasaja: [mrasajakake]: masadyakên

prasabên: prasadu, pralaga; [prasabênan]: prasadon; [mrasabêni]: mrasadu, mrasadya

prawan: rara, raran, rara dyah, kèn, kanya, kannya, kararan, ka(of kê)nya, kamine, drahyani,

dungik,

--- 796 ---

tru(of taru)ni, sukênya, sukênnya, wara taruni, wujang, lambana, pêrgi, wara, yowati, byada;

[prawanan]: dhadharanan; [kaprawan]: kagaluhan; [kaprawanan]: kararan

par(of prê)lu: ênu, wyat; [parluning]: wyatning

prawirasêmbada: (araning têmbang gêdhe)

prawiralalita: (araning têmbang gêdhe, têgêse: prajurit bagus: utawa bungah)

prawara palguna: (jêjuluking panêngahe Pandhawa)

pripih: upi; [mripih]: mamrih; [pamripih]: titipêri

prêpêk: [pinrêpêkan]: inasêh

paripêksa: parikudu, parapadu, pradondi of pradongdi, pradata

prapal: brubuh; [kaprapal]: kabarubuh

projol: [mrojol]: nguraya

parijatha: parijata

priye: hra; [kêpriye]: ahut, jamèk, mapa

--- 797 ---

parayarêsi: (jêjuluke Rêsi Bisma)

prayitna: sigi-sigi

prayayi: [of priyayi]: kartiyasa, wira, pratiwa, purbaya; [kapriyayèn]: kajanapriya,

kajanapriyan

priyang: [priyang-priyang]: hyrang, grêyang-grêyang

prayangan: parhyangan, paryyangan

para nyai: inya, carika, cèthi, kakakaka, sêndhara, sarikya, wara cèthi, wwangadya,

wwangadyahi, wwangadyahidalêm, parica, paricara, paricari, parêkan, pariwara, pawongan,

pa(of pê)dhêkan, manêh of manêh-manêh, manih of manih-manih, manoh, madhêkan,

mamalar, gundik of gundhik; [mara nyai]: mawongan

priman: malampahan

pramana: suksmana, susmana,

--- 798 ---

lukan

paramartasiwa: (jêjuluke Bathara Guru)

paramarêsi: (jêjuluke Rêsi Bisma)

pramada?: lila

pramèsthi: (jêjuluke Bathara Guru)

prêmbèh: marêmbèh

pragak: paka, pagêh; [pragakan]: pagakan; [mragak]: maka

prêgok: [mrêgok]: mêngkok; [mrêgoki]: mrang(of mirang)guhi

prigêl: enjuh, oraga, catha, karta, koswala, srigak, wiraga, lada, parahita, pralada, prala(of

lê)bda, gambuh, barèk, baksya; [kaprigêlan]: kegan of keragyan, gaparaitan

praba: cah

prabu: pangêmpyan; [kaprabon]: kaiswaran, kasyrayan, kaprabwan, kapamasan, skar;

[prabu = pantês]: drêtta

--- 799 ---

parab: [pêparab]: sêlat, sênggah of sênggêh, wisika, panêlah, panêlat, panêngran of

panêngêran, pasênggah of pasênggêh, bisika; [pêparaban]: pasênggahan of pasênggêhan;

[marabi]: manêlati, mawangi; [mêmarabi]: manênggahi; [apêparab]: masênggah, prabadara

(araning widadari)

prabot: rang(of rêng)ga, koswa of kosawa, kustha, kawaca; [praboting tapa]: walantaga

prabatang: [kaya prabatang]: mrabatang

prabasini: (araning widadari)

prabawa: upata, sawi, pangawasa; [mrabawani]: paribawa

prêbêng: marêmbèh

pruthul: prugul, bukung; [mruthul]: mrugul

prang: [= pêrang]: astra, amuk, nati, niti, rana, kara, tarung, tukar, sanjata, swara of sêmara,

--- 800 ---

wuk, wukên, laga, pêrang, pranga, palaga, pupuh, popor, jurit, judhi, yu(of yo)da, yasa,

yudha, mukmuk, bônda, bôndayuda; [pêrangan]: saya, bôndayuda, ngasmara; [mêrang]:

amrang, mrang of mrênga, mamrang; [mêrangi]: lumaga, mralagani, mrangi, nilaga,

maprang, mamuki; [paprangan]: asmara, ayun, rana, rêncaka, ranadilaga, ranasaba,

ranagana, ranangga, rananggana, rêsmi, sayaka, sa(of sê)mara, sêmarana, wikraman,

--- 801 ---

laga, pancaka, praharana, pralaga, palagan, palugon, paprangan, payudan, payodha,

pamedan, pabaratan, bratan, bukuran; [aprang]: alaga, apalaga, ayudha, wikara, mayuda,

ngarana; [aprang ijèn]: bôndawala; [aprang ijèn, rêbut pati]: bôndawala pati; [aprang rukêt]:

(gêlut), bôndayuda; [aprang tandhing]: yudèng katula, maprang amaka, ngaduyasa;

[ênggoning pêrang]: ranapada; [têtindhihing pêrang]: kêrtayasa; [papaning pêrang]:

ranasaba, ranabumi; [panggawening pêrang]: kêrtisara

pring: awi, rosan, rampal, dêling, waluh, mêling, bambu; [kaya pring]: dumêling;

--- 802 ---

[pring ori]: grêng; [pring wongwang]: bungbang; [pring paderesan]: boncor; [pring pêtung]:

pêhung; [pring gadhing]: wuluh gadhing

prung: [mampung]:[4] maprung

parang: karang, karangan, padhang; [parang tritis]: parang arês

parêng: sa(of sê)mbada; [parênging]: hrêngi

pêrung: rungas

pirang: [pirangbara]: tambara, panggil

perang: cêcêh, wija, wijang, pinta; [merang]: umiras, miras, midhang, mijang; [merang

kanthi]: mara sraya

pering: [kêpering]: kaonggya

pèrèng: sèsèng; [pêpèrèng]: imbang-imbang

prêngut: [prêngat-prêngut]: mingat-mingut; [mrêngut]: ambathuthut, ambathothot, marêngut

prungsang: poyang of pongyang

pranggul: [mranggul]: mrangguh, mirangguh; [mrangguli]: mrangguhi, mirangguhi

4. mamprung.

--- 803 ---

pronggol: prapal of parapal, prugul; [mronggol]: mrêp of mêrêp, mrapal of marapal, mrugul of

marunggul, mapal, mamrêp

prangangah: lên

pèk: [= apèk]: umal, nalap, prugul, pèt, maambil, mamèt, mambil, munghut, mangalap,

mangambil; [ngêpèki]: pèti, mètmèti, mamèti; [ingêpèk]: inalap; [amèk]: alap, mrih; [amèk

ênggon]: ngunandika; [ngamèk]: ngalap, ngambil; [ngêmèk]: nêpak; [ngêmpèk-êmpèk]:

dhudhumpil; [pamèk]: pamèt; [apèk kayu]: mangayu

paku: pakêh, pampit; [pêpaku]: tandha, tôndha, tandhya, pratisara,

--- 804 ---

pramoda; [maku]: makêh, ngiswapu

peka: [pêpeka]: wiya, weya, pralena; [apêpeka]: maweya

pokah: krêpuk, puhun; [mokah]: marpêk

pakan: êmpan; [makani]: nadhahi, manadhah, mambodyani; [pamakanan]: galutan

pikir: undhagi, wêwêngkan, pamanahan, pambêkan, nyana, budya, budaya; [mikir]: mar(of

mêr)daya, matwas, matyas, mambêk, mangindriya, mangangên; [mikir-mikir]: mangangên-

angên; [kapikiran]: kabudayan, kabudyaman; [pamikir]: pandriya, padyana

pêkak: sapih, sampah; [pêpêkak]: padaka; [pamêkak]: padaka

pikat: tundhung, tangkêp, sanggrah; [mikat]: tumundhung

--- 805 ---

pêksa: akralkara, ama, rudya, krura, kêda, kêdah, kêdêh, kadwa of kêdwa, kadya of kêdya,

taksa, suhana, surung, wi, wasa, pardi, parusa of purusa, paksa, pitêksa, biksama,

babarandu, ngudi; [mêksa]: ama, nihan, nangak, rumudya, kumudya, sa, sumahana,

sumurung, sumaksa, wiruda, wasa, marusa, murusa, mrakal, mêksa, moga; [pinêksa]: ngu;

[paripêksa]: pariwasa, mangênthahasa

puksur: (araning têtabuhan ing jaman kuna)

--- 806 ---

pakèl: ambapang

pukul: tabah, tabêh; [pukulan]: palunan; [pêpukul]: palu-palu; [mukul]: gathita

pokal: [mokal]: andimapa, angkara, dajak, plangka

pakêm: kêndhali, pali, palya; [pêpakêm]: weda; [layang pakêm]: sastra cêtha; [layang

pakêming ratu]: sastraharjendra

pukang: saka, sakang, bugang

pada: P. S. 117-art 164 enz. 1. dirgamêlik, têgêse: dawa angêlik. voorb: apuranên dera sang

sudyapting.; 2. dirgamêndut, têgêse: dawa mêndut mêntul. voorb: anawang-nawang tutur.;

3. dirgamure, têgêse dawa mulur. voorb: kalampahan pangapuse.; 4. dirgamutêg, têgêse:

dawa muluk, mung kanggo ing têmbung kawi voorb: wêswasari murt-hên.; 5. pangkon,

têgêse iya pangkon kanggo

--- 807 ---

lirune pada lingsa.; 6. guru, têgêse: ugêr.; 7. pancak, têgêse: palang.; 8. ada-ada, têgêse:

adêg -adêg.; 9. lungsi, têgêse: pikukuh.; 10. lingsa, têgêse: wiji.; 11. raswa, têgêse:

pêpingitan; voorb: manêmbah ing suku sang 8 mangusapi lêbu.; 12. pangkat, têgêse:

sungsun.; 13. pala, têgêse: pakolèh.; 14. palakunêng, têgêse: lèrèn.; 15. pananya, têgêse:

pitakon. voorb: sang prabu ingalaga sasampunipun nampèni utusan saking kartasura, lajêng

andangu; 16. panaur, têgêse: iya panaur. voorb: satompone bibi rêga pira inggih gutu

satômpane.; 17. panênggih, têgêse: iya.; 18. panambang, têgêse: iya panambang. voorb: ...

sawadyanipun.;

--- 808 ---

19. layu, têgêse: banjur. voorb: juwêt ambawur sila - krama salah saut.; 20. kilayu, têgêse:

kêbanjur.; 21. ugan, têgêse: uga.; 22. laris, têgêse: laku.; 23. baris, têgêse: wantah.; 24.

sètu, têgêse: bêndung.; 25. wuntu, têgêse: buntu.; 26. malya, têgêse: mangsuli.; 27. saroja,

têgêse: rangkêp.; 28. purwapada, têgêse: pada wiwitan.; 29. madyapada, têgêse: pada

têngahan.; 30. wasanapada, têgêse: wêkasan.; 31. saksanapada, têgêse: panggonan

kôndha seje carita, nanging isih tunggal lakon. Têgêse sastra kang ana ing têngah.

Pangringkêse têmbung: bêcik, pangringkêse têmbung: mandrawa, têgêse: adoh,

pangringkêse têmbung: iti, têgêse: pungkasan, mung nelakake lèrèn;

--- 809 ---

32. sacarapada, têgêse pada luhur.; 33. satatapada, têgêse pada madya.; 34.

saddharapada, têgêse pada andhap.; 35. guru, kanggo paturane wong cilik marang wong

gêdhe.

padu: zie du

pidih: pupuh, pupug, pangat; [midih]: nindi, mindêr, mindaka, mar(of mêr)bi, mra(of mrê)dya,

mar(of mêr)dya, mangat; [pamidih]: pamindaka

pidêksa: parusa, rêspati, wagus

padal: dêdêr, dêdêl, duwa, tulat; [madal]: dumêdêl, sidadal; [pamadal]: tulakan

paduli: Arb. sipat

padmi: [garwa padmi]: sori, mahisi, mahiswari

pat: [= papat]: anu, catur, pat; [prapatan]: prapadan, parpatan; [mrapat]: mar(of marê)pat;

[mrapati]: marapati;

--- 810 ---

[patang atus]: samas; [môngsa kapat]: manggasri

pêt: rêp

pèt: = pèk of jupuk; [anjupuk]: muhut, malap, malapi, mêngat, mungut; [anjupuki]: malapya,

munguti; [amèt]: amêrta, mamètsih, mangaksih

pati: antaka, atmaka, ilang, taka, li(of lê)na, lalis, laya, laywan, layon, lumah, lampus, parata,

paratra, para(of pala)stra, prali(of le)na, pra(of pêr)laya, pra(of pêr)layah, patya, padhêm,

pêjah K., pêjaha, pêjahan, mêrti, muntah, bayantaka; [patèn]: wun-uwan; [patine]: manjok,

masidhêm; [pêpati]: raratra,

--- 811 ---

pantaka; [pêpatèn]: agul-agul, mawunuhan; [mati]: antaka, kêno, kawênang, surud K. I.,

seda K. I., li(of le)na, lalis, prali(of lê)na, pralaya, pati, palastra, padhêm, murca, murcat,

modya, mati, muta, ma(mu of mo)tya, glana, ngêmasi, mati tanpa kukupan, lampus tan

malar; [milu mati]: bela; [mêmati]: nglampus; [matèni]: umati, umatya, umadhêmi, numati,

wunuh, munuh, munuhi, maratra, mralina, mra(of mrê)laya, mar(of mêr)laya, mra(of mrê)

layah, mati, matya, matyana,

--- 812 ---

matyani, mawunuh, malalis, madhêm, madhêmi, mêjahi K.; [matèkake]: matyakên;

[kapatenan]: kalinan, kalalisan, kalampus, kamatyan, pinatenan, hiniwêh; [kêpati]: kaswa,

kapang, kamidahat, kamatya, kamatyan, dar(of dêr)pa, dolih, sanipi, sanipya, sipi, sumipi,

wibra, pati, mahirap, murca, musca, busura; [kêpatèn]: kasidan; [kêpati-pati]: antaka pati;

[kêpati asih]: êla-êla; [kêpati suka]: êla-êla; [turu kêpati]: swaptita; [mapati]: pamunuh;

[pamatian]: pawunuhan; [pati langgêng]: ôntapati; [ambêk pati]: narantaka; [kêndêl ing pati]:

surèng pati; [tadhahing pati]: takêr pati

pête: pêtêt

pitu: sapta,

--- 813 ---

saptasa; [pêpitu]: sapta; [dipara pitu]: pinapitu; [para pitu]: marpitu; [môngsa kapitu]:

palguna, biksuka; [pitung dina]: saptari

putu: onoka, talitra, sunaya, srawaja, sutangsa, siwaya, wancaya, wêkaja, wayah K. I.,

putraka zie anak

patah: pinta; [matah]: minta, madana, mitik, matika; [mêmatah]: mangambati; [pamatah]:

pranata

patih: anindyamantri, Adipati, apatih, apatya, nataradya, nayaka waktra, rakyana patih,

rakyana mapatih, rakyan patih, rakyan patya, rakyan mapatih, senapati, sumantri, patya,

mantri wisesa, mantrimuka,

--- 814 ---

mantrimukya, mangkupraja, mangkubumi; [pêpatih]: susena, pinatih

patuh: [matuh]: tamtam, matuwa; [kêpatuh]: tamtam

putih: cana, ka(of kê)pila, da(of dê)nta, dulyahita, seta, sweta, wa(of wê)lantên, pwêngi,

pidhak, pinge, pingul, mutyara, ga(of gê)pila; [mutih]: dumanta, sumeta, sumweta, mutya,

mwingê, malantên; [juru mutih]: kumbah; [putihing ati]: suci, muklis; [putihing awak]: seta;

[putihing ulêr]: seta; [putihing kêmbang]: pinge; [putihing siyung]: pingul; [putihing mripat]:

icana; [putihing mega]: mina

pitênah: paeka, panampeka; [mitênah]: nunggyangtaya, maeka, panampeka

--- 815 ---

patri: tapêl, patiga; [matri]: matiga

putri: enari, anakbi, arum, arum-arum, rèni, rêtna, rêtna wanita, ristri, rajaswala, kanya,

kanyaka, kanyapuri, kêmini, duhita, dyah, dayita, taruni, stri-striratna, styra, wanita, wano(of

wanu)dya, wararèni, warakanya, warakanyaka, warakami, warakamini, waraduhita, wara

taruni, wadu, wawani, wwangadya, wwangadyahi, patni, marmadu, galuh zie wadu en

widadari

putêr: kutêr; [putêran]: magêgêh; [mutêr]: oswan;

--- 816 ---

[amutêr]: mamutêr

patralalita: (araning têmbang salisir)

patrap: zie trap

patrêm: sulastri, wilapadwija

patramanggala: (araning têmbang gêdhe, têgêse: panggêdhe, pangarêp urang utawa

godhong gêdhe utawa ômba)

patik: simba

pêtak: nanda, katuk, triwi of triwikrama, swa, pêrot, dhwasni, mêtya, masurak, masisa,

guntur, gawung; [pêpêtak]: rawan, singanabda of pasinganabda, ngrik; [kapêtak]: anguhuh;

[apêtak]: masinghanabda, masinganada, masinganabda

pêtêk: [mêtêk]: mindhêm [5]

pêtik: [mêtik]: umuhut; [mêtiki]: umuhuti, mêningi

pêtok: pêrot, pêtik; [pêpêtok]: pêpêtak

pitik: ahyam, ayam K, ayama,

5. mêndhêm.

--- 817 ---

kruha, sata, sambêran K. D., pitrik

putêk: arangên, epu, angkakara, ribêng, rangên-rangên, kaprihên, kaparihên, puh, pusêng,

butêng, bimbang, bingba; [kaputêkan]: kagiyuhan

putus: abyasa of abiyasa, nindita, kêrta, kirta, krêtarta, katarta, krêtartta, têrang, tatas, tama,

sara, wi, wihikan, widagda, widigda, wêgil, lêpas, limpad, pandhi (= pandhe Mal.), pararta,

pra(of pêr)kasa, pra(of pêr)kosa, prakoswa, prakosya,

--- 818 ---

pratama, purus, prasastra, parama, putusa of maputus, dhanurdhara, manta, makryatarta,

mogantên, bandhe, byasa, ba(of ba)kit; [putusan]: cundaka of cudaka, caraka, darsana,

lukan; [putusan linuwih]: cundhamani; [kaputusan]: krêtarta, katêrangan, kaputusan,

kamutusan, mantaka; [putus ing kaluwihan]: prama (of parama)tatya; [wong putus]: sar(of

swar)jana; [luwih putus]: pandhita

patil: [pêpatil]: kathuka

pêtêl: pêtêk; [mêtêl]: nêngêl; [kêpêtêl]: kêbêtêt

pitaya: pra(of prê)caya, par(of pêr)caya, prascaya, manggêh

pating: [pating caratho]: wurandhungan; [pating salêbar]: sasaran

pêtêng: antara, irêng,

--- 819 ---

awinda, apak, nunu, ra(of la)tri, rêmêng, ribêng, krêm, sirung, siwêh, sidhuh, limut, patang,

pêtêng, pêdhêm, pêg, pêga, pêngung, dhara, yadu, masidhêm, brata, buta; [pêtêngan]:

malimutan; [pêpêtêng]: ôndakara, ramarini, krêsna, danu, windusatla; [mêtêng]: maudara,

manghèrtali, manghèrtalindhang; [mêtêngi of mêmêtêngi]: mêmêdhut; [kapêtêngan]:

kasaput, wibuh; [apêtêng]: abuta; [pêtêng awor angin]: riwut; [pêtêng anggagap]: êngung-

êngung; [pêtênging alas]: ori, grêng; [pêtêng bangêt]: andhêdhêt; [ilanging pêpêtêng]:

ismarini

--- 820 ---

putung: tikêl, putih, putik, punggêl, gothang; [mutung]: ila, nikêl, tumikêl, mutih, mutik,

munggêl; [mêmutung]: mamatah; [mutungi]: mangilani

patinggi: rajasa

pès: [pès-pèsan kêtan]: log-log

pasu: ama, nayantara, salimba, paswa, pangula

pêsu: kênyêp, srêng, sidikara; [mêsu]: kumênyêp, triwi(of tiwi)krama, tiwindadi, tiwinggati,

mêrês, mar(of mêr)sudi, mar(of mêr)sudya, mra(of mrê)sudya, matamakên, mangênyêp,

gêntung; [mêsu awak]: mintaraga; [pamêsu]: kumênyêp

pasah: tumama

pisah: anah, isaha, cêre,

--- 821 ---

kasah, sah, saha, sahha, siyal, pêncil, pasah, pisêh, brah; [pisah-pisah]: cêre-cêre; [misah]:

ila, sah, sumaha, mêncil, mêgat; [misahi]: mangilani; [misahake]: anapih; [kapisah]: kasah;

[pinisah]: inilan; [pamisah]: pamêgat; [apisah]: mapindhah

pisuh: pukih; [misuh]: menjuh; [mêmisuh]: mumukih

pusuh: luli

pisan: cesa, misan, môngga; [pisan-pisan]: pingsan-pingsan; [kapisanan]: isyanan,

tunggalan; [pisan sulih]: môngga pulih; [sapisan]: san, misan; [nyapisani]: misani; [babar

pisan]: wasisan

pasar: parimpun, pêkên K.

pasêr: kuthira, busur

pusêr: kusêr, têlêng,

--- 822 ---

têngah; [pusêring udan]: carat warsa

pasrah: zie srah

pasêk: pasak

pisêk: kêping, pisak

pesok: piyêh

pusaka: ra (of rê)ksaka

pêsat: ilag, pahas; [mêsat]: umilag, numilag, mahas, mur, makurcat, makurcyat, milar, bur,

bisat; [pamêsat]: pamur, pamilag; [pêsating iwak loh]: daha sumina

pusus: [musus]: andrês

pasisir: pasir

puspanjali: (araning têmbang gêdhe)

pasu(of paso)pati: (jêjuluke Bathara Guru lan araning panahe Radèn Arjuna)

pasaja: krana of karana, dyokara, waris, mawantah, gati, barès; [masajakake]:

mandyokarakên, mawantahkên, mamwarisakên,

--- 823 ---

mangarakkên; [atur pasaja]: hugara

pasagi: gara

pêsthi: èsthi, niscaya, rapaya, tuhya, tar(of têr)tantu, tar(of têr)tantya, tyantu, si(of sê)sthawa,

wastya, waswa, wismaya, wistha, pratihata, pasthi, pala, padwa, bastu; [pêpêsthèn]:

kaniscayan, widhanta, panda, papangdwa, papadwan; [mêsthi]: awas, nêptya, wastu, swat,

yawwat, yawwata, minusthi, mastu; [mêsthèkake]: niscaya, mawas; [kapêsthi]: niscaya;

[pamêsthi]: wasa, pamastu

pasang: êmpan, kêna, talajêg,

--- 824 ---

lyab; [pasangan]: paha, misana; [pasangan iwak]: talukan; [pasangan walang]: têpaling of

têmpaling; [pêpasang]: papanggil; [masang]: tangkis, macalang, mirong, ngêmpan; [masang

têtêngêr]: matôndha; [masang tingal]: macalang tingal; [masang sêmu]: nayapada, sasmita

murti; [masang yoga]: kayu(of kayo)gyapara, kamayangan, yogyapara; [masanggiri]:

sayabara of sayêmbara

pusthi: [musthi]: anyakra, umusthi

pawanasuta: (jêjuluke Radèn Wrêkudara)

palara palguna: (jêjuluke Radèn Arjuna

pawawija?: wèng

pawong sanak: wangswanak, mitraya

pul: [= êpul]: kait, voorb: kait kalihan jangkewuh B. T. D. 602-2)

pala: = pele; [sapala = sapele]: supêt

pêli: kocika, kêrêt, karêsrês, dirasmara, surasmara,

--- 825 ---

srêngkara (= adu manis), sêmaradan, lada, linggana, purus, purusa, pasta

pulo: nusa, nuswa, nusdya, dipa, mandhala, gili; [pêpulonan]: nusèng

pola: ancêm, cota, paba; [mola]: nêpa, maba

polo: utaka, ulupi, kumbarèsi, pukara, mutwara; [molo]: multak

pilih: tinting, tingting, lêhêng, luhung, pini, pining, pitang, pilala, pijya; [pilihan]: tingtingan;

[pêpilihan]: sêsêliran, pipijyan; [milih]: tuminting of tumiting, minang, malalu, milala,

--- 826 ---

mijya; [mêmilih]: miminang; [milihi]: matingting; [pamilih]: panilala; [pilih kasih]: parasama

pulih: ruwat, tulih, tungtung, sampurna, waluya, puna, purna, purnama, purnami, purnang,

paripurna, puliha, pulang, muga; [pulihan]: purnang, mapulih; [pêpulih]: mawantah, mapulih,

mangsya; [apêpulih]: mapulih, mapuliha, mapulihana; [pêpulihan]: pulih-pulihan; [mêmulih]:

lih, mapulih; [mulihake]: nanggap, rumuwat, mapulihkên; [mêmulihake]: mangulih-ulih

puluh: [puluhan]: kupangan; [sapuluh]: dasa, dasya, sadasa K.; [sapuluh dasa]: sata;

--- 827 ---

[sapuluh sena]: saparti; [sapuluh wurda = sakirna]; [sapuluh warti]: sapartama; [sapuluh bara

= sawurda]; [para sapuluh]: marpuluha; [mara sapuluh]: marpuluha

peloh: pelur

polah: zie ulah

palaur: palampu; [malaur]: malalya

palana: rasukan, rasukan kunjara, runggu, runggwa, runggya, wa(of wê)cana, palana

palincur: [malincur]: sewala

palintir: kalir, kular, kular-kaliran; [palintiran]: kular-kaliran, mapolar-kaliran;[6] [palintar-

palintiran]: makular- kaliran

palêndhung: mancono

palocot: [malocot]: malingkam

pilar: [pilar pangapit gapura]: papandhèn; [pilaran]: tatal

pulur?: [kapuluran]: kabogan

plirik: rèh

plerok: ila, wa(of wê)luru, luru, lurwa; [malerok]: lurwa, lumurwa,

6. makolar-kaliran.

--- 828 ---

ngujiwat; [maleroki]: ngilani, ngujiwati

pêlak: pêlêk, gita; [mêlak]: nêlak; [kapêlak]: kawêlak

plêk: of pêlêk; [mêlêk]: nampak, magut; [ngêplêki]: ngrampaka

pêlik: [mêmêlik]: malêrêng

pêluk: siku; [pêluk-pêluking gunung]: siku-siku

puluk: [muluk]: manadhah

polok: wanglu, padarana, padaraksa, padaksa

plaksana: pidana

pulêt: hola, rambat, kol, tangol, wilêt, lut, lilit; [mulêt]: rambat, tumali, wilêt, lilit, lumut, lumilit,

limêng, lumanglang, mêkul, milêt, mulêt,

--- 829 ---

mêngkul, mangol; [mulêti]: milêti, mêngkuli; [mulêtake]: ngolakên; [kapulêt]: kawilêt;

[pamulêt]: pamilêt, pangol

paloto: [maloto]: anggêdabrus, anggêdêbus

piluta: [miluta]: iluta

palatuk: kruk

palêtik: walêtak

pilis: sipat, wisil; [apilis]: mapupuk, mamupuk

pulas: rambu, rang(of rêng)ga, warna; [pulasan]: ranggan; [mapulas]: pangrêngga

pulasara: iwêh, daha, dadaha, dadaka, wimbasara; [mulasara]: andaha, umiwêh, dadaha,

dumaha, miwêh, miluta, mupakara, mupasana, mangiwêh, mangupadrawa, mangabiwada,

ngupadrawa; [pinulasara]: niniwêh;

--- 830 ---

[pamulasara]: pamupakara, pamupasama, pangupadrawa

palèsèd: palêyêh; [malèsèd]: malêyêh; [kêplèsèd]: kapalêyêh

palêsat: kurcat; [malêsat]: marcat, malêcit, malrat, malêbit, bur

palêstrèn: gisi- gisi

palawija: wwèng, wèwèng, wwèng-wwèng

pilala: nênêki

pilalah: palalu; [milalah]: mumuhung, manglampu

palupuh: kolakah

palêpêk: pêk; [kaplêpêk]: kapêk

palipis: lud

palêdhing: [malêdhing]: malingling

pêlêm: ampêlêm, wilasa, po, poh, pangga, malêng, mangga (= Mangga Mal.), môngga

palimping: [palimpingan]: sisiran

palèmpèng: [malèmpèng]: nalèmpèng

palembang: [malembang]: ngambat

palugon: (araning têmbang têngahan, têgêse: paprangan)

--- 831 ---

palugôngsa: (araning têmbang têngahan, têgêse: tabuh gong)

palguna: (jêjuluke Radèn Arjuna)

palegok?: malegoki, mangilani

palêthèk: [malêthèking srêngenge]: suryaja

palothot: [malothot]: mucih, macunyat

palang: hut

paling: [N. pandung K.]: dhustha; [maling]: andhustha; [malingi]: mangendrajala

pêlêng: kênyêp, kusala, sa(of sê)madi, sungku, jungkung; [mêlêng]: hom, nungku, siran,

sa(of sê)madi, sumungku, panungku, manêru, mraharana; [pamêlêngan]: pamursitan,

mahadyatmika; [amêlêng]: ahom

piling: (araning gêgaman ing jaman kuna); [pilingan]: tiling, têkpwakan, sali(of sale)muka,

pindaka, puliringan, pilisan, pamiddhi

--- 832 ---

pulung ati: kukulung, taladnyana, lêmbana, prana, mudramana

palangkring: [malangkring]: manungkrak; [plangkringan]: palangkan

palangkrong: thongkrong; [malangkrong]: mathongkrong

palêngkung: kuwung

palengos: [malengos]: hat-hat, mengas, mangujiwat

palanggrang: waga; [malanggrang]: kruk, maga, gôntha; [planggrangan]: plangka

papa: nistha, cintraka, dama, daman, suwês, sang(of sing)sara, sèngsèng, mama, bar

pipi: uwang, during, paya-paya, pangarasan K. I., pinggir, julingga of julinggan; [pipi

klungsur]: mumanancan, gêmbil

pupu: tur, turaka, supêt, supit, sampeyan,

--- 833 ---

wêntis K. I., wêtis, paha (= Paha Mal.), pahang; [mupu]: lila, ngipik; [kapupu]: kendhit;

[pamupu]: tandha of tôndha

popo: [mopo]: wiyang, wiyanga; [pamopo]: pawihang, pawiyang, palanggyana, pamihêng

papah: [kaya papah]: mapah; [amapah]: mapah

pupuh: tu, têmbang, pêpêh; [mupuh]: tumuha, manggada; [pupuh-pinupuh]: gada-gadan

papan: asmara, karas, kapêh, don, têtêh, têgal, sa(of sê)mara, sambara, wana, wulêt,

papan, pamah, panglinggan, medan, malang, ga(of gê)langgang, gyan, bana;

--- 834 ---

[papaning kadhaton]: purana; [papaning layang]: karas; [papaning pêrang]: asmara bilaga,

rana, ranasaba, rana madya, rana bumi, ranangga, rananggana, sêmara, palagan, payudan,

pagêlaran, pabaratan van barata; [papaning patapan]: têrpana; [ing papan]: ngasmara;

[mapan]: marana, makirih, makaras, mapan

pupur: raginata, tasik, pupur; [pupuran]: mapulihan; [apupur]: mapupur

paparewarna: (kahyangane Bathara Guru)

papak: rampak, sêmpuk, lamak, papang, yapyak; [mapaki]: apa, mupugi

pêpak: arsat, angsêk, sarwa, sampaka, sampat, sangkêp, wilêt,

--- 835 ---

marpat, marêpat, mêpaki, milêngkêp

pêpêk: ibêk, rabda, sarabi; [pêpêkan]: ibêkan; [mêpêki]: sangkêp, purna, mênuhi, marpyati

pupuk: tumpang

pêpêkak: (araning panganggo)

pêpêt: antip, sêk, sètu, sampêt, wuntu, pênêt, multak; [pêpêt jêjêl]: sarsêk; [mêpêt]: multak;

[pamêpêt]: pamultak

pipit: kumrêtêk, tur, pahat, padaka, pipi, pèpèt; [mipit]: mahat, mapahat

puput: lyas, punghas; [puput pusêr]: daut

pèpèt: pipis; [mèpèt]: mipis; [kêpèpèt]: kapita

papas: [mapas]: mapas

pêpês: kingking, dyanur, putus;

--- 836 ---

[mêpês]: mutus; [mêpêsake]: tumikêl

pupus: (ati); [mupus]: liya of maliya

pupus: (wit); dyanur, tuntung; [mupus]: makis

pipil: sulah, wisil, wujil; [mipil]: sumulah

papag: papang; [mapag]: nungsung

padha: atur, rampak, kapwaya, sahasa, sama, samwa, samya, lamak, prasama, prasami,

prasamwa, prasamya, parêng, padha, pama, jêmak, mya, myapa, mapya; [pêpadha]:

upaman, sanepa, sota, sotwa, sasami, sasamya, samepa, lir, dhannya; [dipêpadha]: dicara;

--- 837 ---

[pêpadhan]: sasaman; [sapêpadhane]: samanta, samya, pantaran; [padha-padha]: rurunyu,

sasama, sasami; [madha]: anjanma, nêpus, kapya, mandhing, ngèmpêr; [madha rupa]:

amindha; [mêmadha]: nama, madha; [tukang mêmadha]: juru sama; [madhani]: saksat,

ngrampaka, ngi(of ngè)mpêri; [pinadha]: sinama; [pinadhanan]: sinepa; [padhadene]: cubak

pudhak: (kêmbang), cintaka, cindhaga, kintaka, tuntung, surabi, surabiya, pudhaka;

[ngêmbang pudhak]: nyintaka

padhêt: pasêk; [madhêt]: masêk

pêdhut: awun-awun, ampak of ampak-ampak, têdhuh, sanghub, lawun, lamuk, bismaka;

[kaya pêdhut]: tumêdhuh; [pêpêdhut]: limun-limun

--- 838 ---

pêdhèt: pêdyèt

pêdhot: tatas, twahang, tigas of tigasan, sah, putus, pupak, pudhêh, pêdyat; [pêdhotan]:

tigasan; [mêdhot]: tmigas, sumulah, mutus, mupak, mêdyat; [pamêdhotan]: pamasahan; [ora

pêdhot]: tyan, tyasa

padhati: ekalkalaka, padhati, gilingan; [nunggang padhati]: madhati, zie kareta

padhas: paras

pêdhês: kanthaka, lona, lawan

padhiyan: totor; [apadhiyan]: notor

padhama: = badhama (araning gêgaman ing jaman kuna)

padhang: êning, andah, anda(of ônda)kara, arya, atyang, awa, awanda, nawa, naba, ning,

caba,

--- 839 ---

rina, kênyar of kumênyar, kara, kram, darma, dilah, dipa, dipta, dipya, dipaya, diyan, diyana,

damar, tara, trawa, trawang, trang, tranga, têrang, trangga, trang-nga, tiksna, tatas, tya,

tyawa, tyawang, sunar, sinang, sêndyan, sakra, sukara, sakya, suluh, we, warsih, wikara,

lasa, lumêng, panjuta, pranawa, purnama, pradipa,

--- 840 ---

pradhipta, praba, prabaswara, padhang, pajar, pajang, yana, mantrang, mari, marên, mêrta,

mêrba, matrang, mastuna, malêngis, maya, gumiwang, bêni, binawa, bêning, bambang;

[padhangan]: dilahan; [pêpadhang]: pradiptaya, panrang of panêrang; [pêpadhangan]:

patrangan, patêrangan; [madhang]: majang; [mêmadhang]: mamajang; [madhangi]:

andipani, andamari, nawaki, nêlahi, nêlêhi, nuluhi, nayuti, dilah of dumilah, dipa, dumipa of

dumipaya, dipta of dumipta, diyan of dumiyan, dumiyana, damar of dumamar, suluh of

sumuluh,

--- 841 ---

lumasa, manarang, manêlahi, manêlêhi, mandipani, masuluh, madhangi, ngênyari;

[mêmadhangi]: nênêlahi; [madhangake]: manrang of manêrang; [kapadhangan]: aryana,

katêrangan, kapurnaman; [pamadhang]: panrang, panêrang, panglampu; [apadhang]:

mapajang; [padhang trawangan]: prastawa, parwastha; [padhang pêtêng]: byar lêp, byar

pêta, byar pêtêng; [padhang bangêt]: cawaca; [padhanging ati]: pranawa; [padhanging

srêngenge]: harimurti; [cahya padhang]: prabu dumilah; [wayah padhang]: sidinjang; [luwih

padhang]: supraba, wikara

pêdhang: tamsir, tingaskara, surèpya, sulèpi, sabêt K., wêla, pendhe, pêrang, pranggana,

palawahya, pilêng, pêdhang N., masmara;

--- 842 ---

[mêdhang]: mendhe

paja: paja

paju: ajêng, pado

piji: sapatha, pèh, pinang, pardika, pradika; [pijenan]: pradikan; [miji]: maneka, mirungga,

mijang, mujêng

puja: astuti, astutya, aji, hom, hungkara, ning, sidikara, swi, samadi, sêmadi, sêmèdi,

samaya, wimbasara, pidik, pudya, pujya, japa, japaha, yoga, môntra, ganya; [muja]: astuti,

astutya, japa, mahum, mahom, mêndhêng, mursita,

--- 843 ---

midik, mataruka, masantika, maswi, mêlêng, majurung, majungkung; [muja samadi]:

dharma, dharaka, yoga, mayogandakaya; [muja môntra]: nyidikara, manidikara; [mêmuja]:

umastawa, hungkara, ninidikara, wahyasamadi, pasamaya, yogabrata, manungsamara,

marjapa, masanti, masantika, mastawa, masa madi, masa madya, masamaya, mawidi

astuti, mawidi sraya, mawidi puja, maladi, majapa, mayoga, mangisêpmarti; [mêmuja ing

dewa]: mandewa(of mangdewa)sraya, mandewa puja; [puja samadi]: sraya samadi, japa

samadi, japa yoga, yogaddhakaya, yoga samawi,

--- 844 ---

manêkung; [puja linuwih]: maha japa, pujawan; [puja môntra]: abimantra, sidikara, swikara,

swingkara, puja krama, puja môntra, yoga japa, yoga maya, manidikara, maswikara,

mêpêng, ba(of bi)mantra; [sêmbah puja]: puja; [pinuja-puja]: dyan mulya-mulya; [pamuja]:

pangekapada, jagrahangkara; [pamuja marang dewa]: dewa puja; [sêmbah pamuja]:

pujastungkara; [pamujan]: dagraha, sumatri, widigraha, pahêningan, pahum, pahom,

pahuman, pahoman, pênakungan, pakêlengan, pidikan, patarukan, pasêntoran, pasantikan,

pasêmadèn, pawidhikan, pulawadu, palanggatan, pajurungan, pajatan, pajungkungan,

--- 845 ---

pamêndêngan, pamursitan van wursita, pamidikan, pamisikan, pamaladan, pamêlêngan,

pamulungan, pagênturan, mursita, ngulawadupa; [sanggar pamujan]: sanggar langgatan,

pahomagrama, palang pamêlêngan, pandhakiya, mandhakyastuti, mandhakiyastuti zie tapa

en sanggar

puji: ucarana, astungkara, êla, alêm, alêmbana, kastawa, dyana, santi, santya, salat,

sambat, widyastuti, wigêna, pudya, pudyastungkara, puja, japa, japaha, yapa, yapya,

môntra, mastuna, gunggung; [pêpuji]: dungiyah,

--- 846 ---

santi-santi, pupudya, masanti, mastuna; [puji-puji]: môntra-môntra; [muji]: ucarana, nidikara,

sumantya, pamursita, japa, mangasthawa, maracana, mudya, masantya, muja, muji, mujwa,

mujya, muga, mangucarana, ngastawa, nglêmbana of ngalêmbana; [mêmuji]: astungkara,

santya, santyapuja, masanti, mumudya; [mêmuji unggul]: majaya-jaya; [muji-muji]:

mangastuti; [mujèkake]: munagya, mudyakên; [mêmujèkake]: ngidungi; [kapuji]: kastawa;

[pamuji]: pucarana, aji, ayanya, pudyastungkana, pamudya, pamujwa, pamujya,

pangucarana, mumulyakên,

--- 847 ---

muga-muga; [sêmbah pamuji]: pujastuti, pujastungkara; [puji kêlair]: japa mantra; [puji

kabatin]: ônnya; [puji linuwih]: pajuwan; [puji pangabêkti]: astungkara; [lakuning puji]:

pujabrata

pêjuh: nutpah, rahsa, rêta, kama, sindurêtna, mani, manimaya

pajar: sidyenjang

pijêr: pijêr, nyari, glana

pêjêk: [mêjêk]: mêwês

pojok: tunjung, tunggar, lingir, juhung; [pêpojok]: kori pasadon; [pojokan]: lingiran, pasadon;

[mojok]: ngujung

pijêt: pêtêk, piyêh; [mijêt]: mêtêk, mijêt, mê(of mi)yêh, ngupuk; [mijêti]: mê(of mi)yêhi,

ngandhahi, ngudhodha; [mijêt-mijêt]: ngupuk-upuk

pijêtan: (woh), langsêp

--- 848 ---

pajêg: wadal, panggêh, bulubêkti

pajang: tilam, tilamrum, papajêgan waran van wara, warangan van wara, patani,

pawarangan van wara, pajungutan, jinêmrum, jinêmmrik, môndhakiya, makasutan van suta,

zie turu

pujôngga: Awicarita, nawungkridha, kawi, kakwindra, kawiragya, kawirêja, kawiswara,

kawiwara, kawipara, titisunda, tumêmungasthaguna, sambegana, sanga kawi, widayaka,

para kawi, paramakawi, paramasastra, paramabasa, iyampu, môndraguna, mardawalagu,

mardibasa, mangawiseka, mangawisesa zie pandhita

pujôngga: W. A., wong wignya kang kapatah ulah kasusastran minôngka damaring praja

--- 849 ---

payu: tindha, paajêng, pahali, pajêng K., mayu; [payon]: dulyahita, tindha, paratag, tarub,

pajêng, pajêngan, matindha, matindhan; [payonan]: taruban; [pêpayuning jagad]:

cakrawartya, catrawatya; [pêpayon]: dayat, titindha, patindhan, patêpan van atêp, pajêng-

pajêng; [pêpayonan]: papaywan; [mayu]: nindha, catra, tumindha, mahajêng, mahayu,

manindha; [amêmayu jagad]: cakrawarti, cakrawartya, cakrawati, cakrawatya; [mayoni]:

majêngi

payah: capi, cape, capya

pyur: [pyur-pyuran]: sarsaran; [kêpyur]: tampu

piyak: [miyak]: ningkad, lumingkab,

--- 850 ---

mêngka, ngingkis; [miyaki]: miyaki, pyahi

piyagah: [miyagah]: angayagah, mancah

paying: [poyang-payingan]: mabayangan

payung: cakra, catar, catra, catratra, cadhang, sèngsèng, songsong K., songsyang,

pasongsyang, pasongsong, paajêng, pajêng, payung N., jatha, jong; [mayung]: anyakra,

mapajêng; [mayungi]: majêngi; [pamayung N. panongsong K.]: pamajêng; [apayung]:

mapajêng; [payung bawat]: bawat; [kaya payung]: apajêng

puyêng: limêng; [puyêngan]: limêngan

pama: [verk. van upama]: saksat

poma: pacuwan

pamah: [mamah]: ganyang, grêmus, grêmusya, garêmus,

--- 851 ---

gilut; [mamahan]: gilutan

pamit: amit, cilik, suhun, mamita, mamwit,

pamotan: W. A., kang kêna pinitaya ing gusti, asimpên wadining praja

pamiwalkung: (têmbang), têgêse: pamisahing kangên

pêmpên: [mêmpên]: manganti

pampêt: pêpêt; [mampêt]: ampêt, panganti

pampang: [mampang]: cahêng, walila, pahang, mangkrak

pêmpêng: [mêmpêng]: ardaka

paga: tingkat

puguh: wrêngkêng, wangkot, lwat, panggêh, pingging, punggung

pagêr: rangkah, kikis, kuthi, tawing, tamping, wana, jagamaya, mahodama, mahodhana,

bala; [pagêran]: tampingan;

--- 852 ---

[pêpagêr]: ra(of rê)rangkah, maodara; [pêpagêran]: kalas; [magêrsari]: indhung; [magêri]:

nawiwi, nawing, rumangkah, tumawing, merawala, ngikisi; [mêmagêri]: mawala-wala;

[apagêr]: abala; [apagêr bata]: malalayan; [pagêr sajêroning bètèng]: kacapuri; [pagêr bata]:

lalayan, laleyan, malalayan; [pagêr bumi]: malatana

pugak?: capu

pogok: langgyana, po, papang, paju, pampang, pêngpêng; [mogok]: wyang, wingyang,

langgyana, mahanga, mapang of mampang, maju, mangkrak, mapang, mêngpêng, gola,

balila, bangga; [pamogok]: pamiyang

pagut: campuh, tarung,

--- 853 ---

tatwa, têmpur, pangaras, gêgwan; [magut of manggêh]: magêh; [apagut]: mawantah

pêgat: rêngat, dasah, tarak, sah, saha, sapiha, pasa, pasah, gêrêm; [pêgatan]: arpasa;

[pêpêgatan]: rêrêt, arimati; [mêgat]: nambang, dumasah, masah, mapasah; [mêmêgat]:

mamasa; [mêgati]: pyahi; [kapêgatan sih]: kaswasih, mangaksih; [pamêgat]: pamêsah; [ora

pêgat]: titir; [aja pêgat]: aywasa; [tan pêgat]: andêrwili, titir, tyas of tyasa, satata, satiti,

satatan, lana, megung

pugut: têtês, putung, papas, pupug, pêthêt,

--- 854 ---

pêthil; [pugutan]: têtêsan; [mugut]: tumêtês, marugul, mutung, mapas, mapal, mupug,

mamrêp, mêthêt, mêthil

pagas: iras, irasa, jahid, jahit

pagol: [magoli]: nagêni, nanggêni, tunggwi, tumagu, mananggêni, magalang; [mêmagoli]:

tumagya-agya

pêgêl: kumêh, lumpêng, gêmpung, bêbah; [apêgêl]: mopêk

pugal: punggung, bôngga

pugag: capu, kapu, bungkah

pêgêng: kêla, tahên, sapih, pênggah; [mêgêng]: nahên, nênggak, tumahên, sumapih,

simpêg,

--- 855 ---

makung, mênggah; [mêmêgêng]: mêmêtêng

pathi: uyah, candu, santên, santhika, landhika, pa(of pê)sthika; [pathèn]: candu, candon;

[mathi]: sumanthika, sumakthika, lumanthika, masthika; [pinathi]: kasakthika

pêtha: tingka, wimba, lingga, pindha; [mêtha]: tumingka, mindha; [amêtha]: magatra; [pêtha

panah]: wimbasara; [pêtha golèk]: martima

pêthi: tapêla

potha: [potha-potha]: rabasa; [motha-motha]: nêwih, rumabasa

pothah: [mothah]: molar

pathènthèng: [mathènthèng]: mathangthang

pathok: cagêr, tanggên, galang; [mathoki]: nurusi

pêthik: puhut, parugul, punghat, punghut,

--- 856 ---

pêngêt, pungut; [pêthikan]: puhutan, punghutan, pungutan; [mêthik]: anasa, mahut, muhut,

manyumbad, marubul, marunggul, munghut, manguhut, mêngêt, mungut, nguhut,

ngundhuh, ngutpala; [mêthiki]: muhuti, manguhuti, munguti, nguhuti; [pamêthik]: pamuhut,

pamungut, panguhut

pêthuk: adhang, anggêh, cundhuk, tundhuk, totos, susung, sêng, sêngsêng, sungsung,

papag, pampang, thuthu; [pêthukan]: papagan; [pêpêthukan]: dyudyumpahan; [pêthuk-

pêthukan]: sungsung, sungsungan; [mêthuk]: asêng,

--- 857 ---

asêngsêng, umanggêh, nêngsêng, nungsung, nanggul, sindura, sumusung, sambrama,

sumêng, sumêngsêng, sumungsung, sêngsêng, sungsung, panungsung, maninjo,

manungsung, matawa, misusung, masêsêng, mapag, mapang, manganggêh, nganggêh;

[mêmêthuk]: manunungsung; [mêthukake]: madyumpakên, mapagkên; [kêpêthuk]: cundhuk,

tundhuk; [pamêthuk]: paninjo, panungsung, pamapag; [pamêthukan]: papangan

pêthèk: kerata, puhut, pêca, pêtya, batang; [pêthekan]: batangan; [mêthèk]: muhut, mêca

pathakol: [mathakol]: mathakèl

--- 858 ---

pêthêt: punggêl; [mêthêt]: mugut, muguti, munggêl

pêthit: puncak; [mêthit]: muncak

pêthut: totos

pêthèt: puhut; [pêthetan]: puhutan; [mêthèt]: muhut

pêthot: thêl

pithut: pêdhèr, thuthu

pêthil: sulah, pêndil; [mêthil]: umut, sumulah, mêndhil; [mêthili]: pumuti

pêthèl: walukya

pothèl: pohèng; [mothèl]: mohèng

pathèngthèng: [mathèngthèng]: mathangthang

pêthing: [pêpêthingan]: pepenyan, pèpègyan

pithing: [= kapithing]: rêkatha, kalakatha, kamitra, kapira, dahri, darika, mindara

pang: carang, capang, cabang, tangke, tangge, pahang, pancarang, pakah,

--- 859 ---

pang, panga, yuyu, mapang; [ngêpang]: mirup, mupul; [pangêpang]: pangirup; [aêpang]:

mapang

pêng: [= êpêng]: ti, sêru; [pêng-pêngan]: parmati, pramati; [pêng-pênging kuping]: kêpilêng,

pilêng; [ngêpêng]: sarosa, sumêru, manglampu, ngêti; [makpêng]: sêkpêng

ping: panga; [kaping]: ming; [kaping lima]: ginangsal

pung: kayu ...: tanjang

pongah-pangih: uwah-uwah; [pongah-pangihan]: kudhandhangan

pangan: aksana, nêdha K., cacah, kulum, têdha K., tadhah, sri, subu, woga, wugan, dhahar

K. I., jêlag Ks., madhang N., bukti, buktya, baksana,

--- 860 ---

boja, bu(of bo)jana, boga, bogya; [awèh pangan]: amboja; [ngêngurangi pangan]: mêrlapa;

[panganan]: satrasa, paboga, nyamikan, buktiyan, baksana, bu(of bo)jana, boga, boga

sadrasa; [pêpanganan]: amik-amikan, rajata, santapa, wahyapala, wiraboga, watyapala,

wogan, dhadharanan, nyanyamikan, boja, boga; [mangan of mêmangan]: anjêlag Ks.,

umangan, amboja, abagsana, nu(of no)nas, nacah, natah, nadhah, kulum, dhara,

mahangan, manacah, manadhah, makan, mukti of mamukti,

--- 861 ---

muktya of mamuktya, masraya, madhang N., mamuti, mugan, mangan N., bukti, buktya,

baksana, bu(of bo)jana, boga, ngawuk; [mangan enak]: jujumat; [mangan rusuh]: ngimul-

imul; [mangan luwih]: baksanita; [pamangan]: kênyêp; [pamanganan]: pamakanan; [dhahar

K. I.]: amboga; [dhahar eca]: amboga drawina

pengin: [pêpenginan rajah tamah]: kanggoning pakêcapan: rajah matah; [mengini,

mêmengini, menginake, mêmenginake]: kainginan; [mêmengin]: muhut; [kêpengin]: ingin,

manistra

pangeran: esa, rabin, wuhan[7]

pangeran: [of pangerran W. A.]: pangawulan, pinangeran, wênang

pangku: kisapu,

7. tuhan.

--- 862 ---

kaswapu, kisapwa, pangku, pangkya, pangkyak, ngaswapu; [pangkon]: pangkêhan,

pangkwan, ngisapu, ngisapwa; [mangku]: pangkwa, pangkya, mangkwa, mangkya,

pangkyat, mangkyak; [pinangku]: kisapu, kisapwa; [pamangku]: pangisapu

pêngkuh: tanggên, tanggya, tanggyana, pêrkasa, prakasa, prakosa, prakoswa, prakosya;

[apêngkuh]: masiga

pangkur: (araning têmbang cilik) têgêse: buntut

pangkat: andha, rambah, tuha, tundha, sunda, wija, wijang, parah, paga, juru, jat, bilik;

--- 863 ---

[pangkatan]: rambahan, pataran; [apangkat-pangkat]: aparah-parah

pungkas: puhas; [pungkasan]: kauwusan, puhasan, pawêkas, ngêhang; [mungkasi]:

ngapuhara; [pamungkas]: sampata, pamuput; [pamungkasing pangiring]: padaraksa;

[pamungkasan]: panguwusan; [gêgaman pamungkas]: saramuka

pengkal: [mengkal]: nyingkal

pêngkêlung: têlung

pangkung: kiswapa

pingit: hêt, dalit, simpên, sumpêt, thithi; [pingitan]: kakran, kêkran, tèki, biyada; [pêpingitan]:

kamunihan, sutra, wêwêr-wêwêran; [sastra pêpingitan]: sandi sastra; [layang pêpingitan]:

sastra sandi; [ngèlmu pêpingitan]: kamu(of kamo)ksaman; [mingit]: ambuni, dumalit, mendra,

maringit, mêtri,

--- 864 ---

masimpên, mêwêr; [mingit-mingit]: mendra-mendra, malangit, mayagra; [pamingit]: paringit

pèngêt: wyatna; [pinèngêtan]: erang

pungsêng: [mungsêng]: ngungsêng, ngungêng

pangul: taping, tungha, tangul, sêlat, panjung, pangol, pingul, bojong; [pêpangul]: panêlat;

[mangul]: tumawing, tumunggul, tugul, mangjung, mayung, mangol, mungal

pongol: pangul; [mongol]: mangul

pangulu: W. A. sisirah, utawa pangarêp

pangalasan: W. A. kang kapatah amèt kayu ing alas

panglima: W. A. mantrimôncalima

pangling: Indung, indung, cali, pandung K., maindung

panglong: irêng, panglwang

--- 865 ---

panggah: anggagah, kur, togên, tênggah, tanggon, gu, gagah; [manggahi]: anggagahi,

tumanggah

pinggir: upir, ujung, imbang, rupir, kikis, kiping, tira, tirah of titirah, turutan, kawir, tawing, têpi,

têpis wiring, têmir, tamping, tambi, têmbir, têmbiring, ta(of tê)mbing, têmbèng, tinggir,

sisimping, samipa of samepa, samipwa, lirang, patirah, pipi, pipir, pinggir; [pinggir giring]:

têpi iring; [pinggiran]: ujungan, tampingan, tinggiran;

--- 866 ---

[pêpinggir]: titirah; [pêpinggiran]: titirah; [minggir]: nêpya, nêmbing, tumawing, lumira,

manirah, miwir, mipir; [minggiri]: nênggul; [paminggir]: patambing; [paminggiran]: patêpèn,

patêmbingan; [pinggir iring]: têpis iring; [pinggir sêgara]: muhara

pênggak: campah, santya, sapiha, sayut; [mênggak]: nantya, santya, sumantya, sumatih,

sumapiha, sumayut, manahên, manantya, masayut; [mênggaki]: manahêni; [pamênggak]:

panantya

punggawa: Kw. na(of ni)yaka, tumênggung, sumantri, wadana, pratiwa, partiwa, partiwadya,

partiwabala, prameya, mantriman, manguri, bupati,

--- 867 ---

batha, bathamukya, zie tumênggung en bala

punggawa: W. A. ing ngisor iki sêsêbutan utawa pangkat lan kuwajibane para putra sêntana

sarta punggawaning ratu ing jaman kuna, ingaran: wadu aji, kaya ta: ôndhamohi Wbk.:

tôndhamoi W. A. têgêse: limpad marang pakarti, kapatah amêminta pagaweane abdi dalêm

kriya; arya, têgêse: luhur, utawa: padhang; aryaniti, têgêse: wadana sêtya, utawa: wadana

gêdhong; aryahoddha têgêse: wadana dagang; aryatiron têgêse wadana pangulat-ulat (=

tilik); haryaleka, têgêse: wadana pananggalan; arya pêpati, têgêse wadana parentah;

aryajômba, têgêse: wadana pasucèn; arya manguri, têgêse: wadana pangudharan,

winênangake angowahi karampungan kang nalisir;

--- 868 ---

adèn-adèn, têgêse: pangkat pangulu, utawa panglawe van panalawe; adipati, têgêse:

panggêdhening parentah; adipati kupu, têgêse: adipati kang wis mardika; ulubalang, têgêse:

pangarêping pacalang utawa juru nglakokake layang kang marang ing ngamôncapraja;

umbul, têgêse: pêpundhèn, pangkat panatus; na(of ni)yaka, têgêse: panunggul; rahadèn,

têgêse: sêsotya, utawa bagus; radèn mas, têgêse: sêsotya êmbanan kêncana; radèn bagus,

têgêse: sêsotya bêcik; ratu[8] têgêse: nyarambahi; rôngga, têgêse: wêngku; kaum, têgêse:

jêjênêng; kandhuruhan, têgêse: paserenan; karêrêngan, têgêse: juru nganglang sajroning

pura; karaman, têgêse: arahan iya iku wong cilik kang ora nyôngga gawe, ngindhung utawa

magêrsari nyagak pat;

8. § apa bênêr panjênêngan ratu winor ing wadu aji?

--- 869 ---

kaliwon, têgêse: kapiji, utawa rongèwu; kalang, ambawahake alas pajatèn; kalang ilir, nêrês

wit sarta ngrampas pang kayu jati; kalang èdhèg, andhêdhêgi kayu kang arêp tinêgor;

kalang kamplong, nawar sagunging kayu kang singit-singit; kajinêman, kang kapatah ngulat-

ulatake laku kadurjanan sajroning nagara; kiyai utawa: kaki, têgêse: pituwa; kabayan,

kapatah dadi lantaran; kangjêng, têgêse, ingkang suku; daksa utawa: jaksa: sujana, utawa

wicaksana, kabubuhan anggarap prakara; dêmang, têgêse: bêbundhêl; tôndhamohi zie

ôndhamohi; tôndhamantri, juru mupu beya ing pasar-pasar; tuwarawa = juru silêm, kapatah

misaya iwak kali zie Wwh. 44-7 T. A. 174-10. v. o. W. A. jômbaleka = warigaluh; tuwaburu,

kang kapatah ambêbêdhag buron alas;

--- 870 ---

tumênggung, têgêse: dhênggung,utawa: têtindhih; sinangarya, sinêbut: luhung; santri,

têgêse sakabat, utawa: panakawan; senapati, têgêse: mangku parentah; sarati, têgêse:

angkus, kusir; suratani, têgêse: kêkêndêlane wong cilik kang nyôngga pagaweyane ratu,

lungguhe saparoning paragak; sikêp, têgêse: tukang nyêkêl; susuhunan[9] têgêse:

pêpundhèn; singasari, têgêse: singabarong, prajurit kang kapatah rumêksa para biyadaning

ratu; wirancana, têgêse: anglingan, iya iku prajurit miji; wuruk = kusiring padhati, titihane ratu

yèn bêdhat pikat marang alas; wirasinga, têgêse: pikuwat, iya iku prajurit jaba; wirajanu,

têgêse: panglingan, iya iku prajurit pinilih; wirajaya, têgêse: karajan, iya iku prajurit jêro;

warigaluh = tuwarawa; wadana, têgêse pangarêp;

9. § padha kaya pitakon ratu.

--- 871 ---

wadya, têgêse; rakêt; lurah = ulu-ulu, lungguhe saparoning panglawe zie adèn-adèn;

panêkar, têgêse: rowaning wadya, madhangake têmbung; pandêlêgan = juru tênung, utawa:

nujum; panèwu, têgêse golongan, utawa sèwu; pandhe, têgêse: panggondhèl; panji, têgêse:

têtunggul, utawa: banthèng, sor-soraning lurah, pangarêping prajurit; panjang jiwa, of jihwa,

jiwa zva. nyawa maar. jihwa zva lidhah, kang kabubuhan andhawuhake parentah;

panêmbahan = kang sinêmbah; panunggul, kang kapatah ngêrèh para kawula magang;

pêcattôndha = ôndha, têgêse: uwalwing têtêngêr, iku wadana pabeyan sarta pabandaran (of

kabandaran); prajurit, têgêse: pêrang; prajurit sinêlir, têgêse: kanthi kang ora adoh;

prameya, têgêse: bôngsa linuwih; pragak, têgêse: tuku, kuwajibane ngrampungi prakara

--- 872 ---

cilik-cilik ing desa kang kêna dipirukun lungguhe saparoning bêkêl; pakulupan, têgêse:

pamanggangan; pakathik, têgêse: kanthi; patih, têgêse: parentah; patyatandha, têgêse:

wadana pabeyan sarta pabandaran (of kabandaran) dharat; patinggi, têgêse, pamangkat,

lungguhe saparoning lurah; pasêpan, têgêse: têlik; pasingsingan, kang kapatah mariksani

wadya kriya; palimpinga, juru pralambang, utawa: ulah jangkaning praja; palingsingan, kang

kapatah ngêrèh wadya anon-anon; pujôngga: wong wignya, kang kapatah ulah kasusastran,

minôngka damaring praja; pamotan, têgêse: kang kêna pinitaya ing gusti, simpên wadining

praja; pangeran van pangerran van ngèr, têgêse: pangawulan; pangulu, têgêse sêsirah,

utawa pangarêp; pangalasan, kang kapatah amèk kayu ing alas;

--- 873 ---

panglima, têgêse: mantri môncalima; punggawa, têgêse pangahap; jajar, têgêse:

pangarêping laku; jômbaleka, têgêse: mantri tuwarawa, kang kapatah misaya iwak kali;

mantri, têgêse: linuwih; mas bagus, têgêse: mas bêcik; manguri, têgêse: mudhari prakara;

gandhèk, utawa: anggandhèk = anggandhok = loro, têgêse loro, sok ana gandhèk: iya loro;

gus of gus-gusan = bêcik- bêcikan; gusti, têgêse: rahsa, gunêm, sêsêbutan; bandara,

têgêse aub-aub, utawa: têtuwa; bêkêl, têgêse: tunggu, utawa: ancêr, lungguhe saparoning

patinggi; bala, têgêse pagêr; bupati, têgêse: bawahani parentah; bêbuyut, têgêse têtuwa

pangkat panèkêt; ngulama, têgêse: ulah ngèlmu;

--- 874 ---

ngabèi, têgêse ngimpuni.

punggawa: R. K. Ing ngisor iki araning punggawa kang muni ing layang raja kapa-kapa,

kaya ta: andaka, ôndamohi, êsungkawung, êsung kulung, kalungkung, kupu, adipati ...,

kajinêman, tôndha, tiron, arya ..., tambir, suraya, sêsêpan (langlang ing wayah bêngi),

suguh, sabuk alu, sangadèn, singasari, arya ...,

--- 875 ---

wiraraja, arya ..., wira singa, arya ..., warajungka swalakas, wirabraja, watu kalang, watu

kalingking, watuwalira, watu parang, watu pasung, watu gêni, watu ganjur, walirahapi,

walirahapyuy, walirakambi, walaka, wogan, leka, arya ... (olah-olah), lêlungidan, panakatèn,

pandêlêgan (ulah tênung sarta pagêring),

--- 876 ---

panji, panjang jiwa, pakulupan, patyatôndha, palimpingan, papati, arya ..., pujôngga, pamot,

arya ..., pangalasan, juru janglar, juru mab, jômba, arya ... (olah-olah), jagul ngare, manguri,

arya ... (anampuni wani mati), ganjaran, gara-gara, gayung pangayap, bujaburu, buyut,

ngabèi

--- 877 ---

punggawa: D. N. nayaka, tumênggung, suhaddha, sumantri, subadha, wrahasbala, wadu,

wadana, wadya, wadyabala, waladara, walaba, partiwa, partiwadya, pratiwa, pratiwabala,

prameya, mantri, mantriman, manguri, brêtya, balawan, bupati, batha, bathamukya

panggul: [manggul]: mananggul

punggêl: kapung, têtah, têtêh, tutuh, punah, purêk, pra(of para)pal, pupak, papal, pupug,

polog, pug, pugut, dhungkul; [punggêlan]: kapungan;

--- 878 ---

[munggêl]: tumêtah, tumêtêh, tumutuh, murêk, mra(of mara)pal, marpyas, mupak, mapas,

mapal, mupug, mugut, magas, mangapung, ngapung; [munggêli]: murêki, marupuhi, muguti;

[apunggêl]: mapunah; [pamunggêl]: pamupak, pamaras

panggêng: pingging; [manggêng]: manggung

panggung: caka, gantang; [panggungan]: muhara, maligèn; [panggung watu (piranti mati

obong)]: pancaka

pênging: ampah, suwuk; [pêpênging]: hiki, sapiha, sayuk; [mênging]: santya, sumantya,

sumuwuk, sumapiha, manintya, ngusir; [mêngingi]: nguhuti; [pinêngingan]: hinilan;

--- 879 ---

[pamênging]: santya, pamapag

dhi: [= adhi]: antên, ari, arya, ri, rayi K. I., yayi; [ngadhi]: ngantên

dhuh: [= adhuh]: A, U of hu, E of he, Ah of hah, Uh, Aha of aha, Ahah of ahah, ahka, adhah,

adhuh, Udhah, Um, Ibu of ibu, hong, duhan, toh, talêh, tèbu, lahe, pangadhuh, dhuh,

dhuhan, ya, babo, bibi; [dhuh-dhuh]: UU, ahhah, Udhuh; [adhuh-adhuh]: hahahah,

honghong; [dhuhe]: Uhuh; [adhuhe]: Aho, Ahaha,

--- 880 ---

ha ha ha; [adhuh hehe]: Ahaho; [adhuh lahe]: Ahoho; [ngadhuh]: umong, maho; [ngadhuh-

adhuh]: atalêh-talêh; [ingadhuhan]: ino; [pangadhuh]: dhuh; [pangadhuh-adhuh]: hêm, hêm-

hêm; [dhuh aku]: ahka; [dhuh dewa]: huhu, ilahèng; [dhuh sapa]: ahka

dhahar: [dhahar nginum]: ôndrawina

dhaup: wiwaha

dhèhèm: sigra zie wahing en watuk; [kadhèhèm]: madhaham

dhun: [mudhun]: nêrêh, tumurun

dhanu: [ngêndhanu]: kumêndhung, sumara, limêngan

dhananjaya: [= dananjaya]: arane panêngahing Pandhawa

dhêndha: pidana, pidhana, dhandha; [dhêndhan]: pangluput; [andhêndha]: dhumêndha,

midana, malya, midhana

dhandhang: [andhandhang]: angas

dhêndhêng: [andhêndhêng]: kumêndhêng, ngêndhanu,

--- 881 ---

ngawandha

dhèndhèng: liyat; [andhèndhèng]: lumiyat; [kadhèndhèng]: kaliyat

dhandhang(of dhangdhang)gula: (araning têmbang cilik, têgêse: araning gêgodhongan kêna

ginawe paès, utawa gula rineka kaya dhandhang)

dhanyang: hyang-hyang

dharat: [dharatan]: ngasa, lêsta; [andharat]: madharat

dharusul: [andharusul]: mamrusul

dharidhis: cêdhis; [andharidhis]: nyênyêdhis

dhrodhog: [dharodhogan]: kakatêran

dharampalan: (araning dewa)

dhok: [pandhokan]: jêdhok; [dhok]: (araning jam kayu nôngka minôngka pêpundhèn);

[mandhok]: manjok

dhêku: [dhêku-dhêku]: ngambiwadha

dhukun: tabid, ladira, padhoti, jumuk, mubat, bidhan; [padhukunan]: pramosada,

pramosadan; [ngèlmu padhukunan]: ulik sapramoda, pramosada

--- 882 ---

dhukar: barubuh

dhêkêm: [andhêkêm]: ngadhukus

dhot: sulah

dhatu: [kadhaton]: antapura, ôntapura, Adyahi, raja, rajwa, rajya, rangka, kênyapura,

kênyapuri, karatyan, kadhatyan, taji, tajya, pura, puri, puro, purana, purantara, puraka,

parsada, prasada, prasadarga, purasaba, pura-pura, puraya, praba, dhatulaya, dhalêm,

jwitaji, graha; [papan kadhaton]: purana; [ing kadhaton]: ngantapura; [têlung kadhaton]:

tripura

dhoso: nandya, nantya; [andhoso]: nyêndhu

dhasar: tahas,

--- 883 ---

lakra, lastar, lumah, labak, papan, galar; [dhasaran]: lumaha, labakan; [dhêdhasar]:

candhang, tanas, talasar, lalawak, labak-labak, patala; [andhasar]: makundhah

dhêsêk: bêbrêg; [andhêsêk]: umbêrêg, ngikut, ngingkut

dhisik: uni, êlêm, rumuhun, zie Indramajoe, karuhun, sikara, mandhik, mula, nguni, ngunin,

ngunya; [rêbut dhisik]: paruhu-ruhunan; [andhisiki]: ruhuni, mawuryani, mangruhuni, nguni,

nguniyani, ngruhun, ngaruhuni; [andhisikake]: mangunyakên;

--- 884 ---

[dhisik-dhisik]: nguni-uni, nguni purwa; [dhisik- dhisikan]: ruhunan, ruruhunan; [andhisik-

dhisikake]: ngruhun-ngruhunakên; [pandhisik]: pangruhun; [padhisikan]: paruhunan

dhosok: sompok; [andhosok]: nyompok

dhewe: narpa, dumara, sowang, wala, priywak, priyawak, priyang (of priyông)ga, pribadi,

pagyan, dhana, dhawak, juga, mina, mrihawak; [dhèwèk]: lila; [dhèwèke]: rakwa, nyasiralan;

[dhewe -dhewe]: sowang-sowang, perangan

dhawuh: cawêh, rahup, rarab, kuluya, suruhan; [dhawuhan]: labuhan; [andhawuhi]: rumuru,

mahi; [didhawuhi]: katuduhan, katitihan; [padhawuh]: patigan;

--- 885 ---

[padhawuhan]: pawantingan, palabuhan; [dhumawuh]: sumra; [wayah sadhawuh]:

sadhawring

dhuwur: antar, anung, ardha, udaya, ulu, agra, inggil K., unggul, ruhur, dirgya, tara, tungha,

tungan, srênggi, wur, wuwung, luhur, lumur, punjung, prênggi, pangunggul, dhuhur,

jumantara, janggala, murti, mênggêr- mênggêr, gana, gra, giri, gaga, bêntar, bama;

[dhuwuran]: awang-awang, lumuran; [dhêdhuwuran]: uluwan; [dhuwur dhewe]: munggul; [ing

dhuwur]: ngagrah; [sadhuwuring mega]: ngambar -ambar;

--- 886 ---

[luwih dhuwur]: suralaya

dhuwêt: rukêm, kathilêng, duhêt

dhuwit: ardana, arta, arte, hartana, hartaka, hartakara, hartawan, atang, uwang, hyarta,

kaskayani, kupang, kèpèng, dana, danardana, danarta, dyana, dêmi, topang, sadana, sa(of

sê)dhana, sadhêna, dhana, dhuwit N., yatra K., brana; [andhuwiti]: ngardanani; [dhuwit

akèh]: maharta; [dhuwit agung]: mahadana, mahadhana; [dhuwit pêcah]: hurarta; [dhuwit

limang wang]: sakupang

dhela: sêmita; [sadhela]: êlêm, dèrihing, saharas, sar, sakarêng,

--- 887 ---

salap, sapangu, watgatha, yalap, mêne, mara, bari; [sadhela-sadhela]: bari-bari

dhêlik: [andhêlik]: mahêt, manês, maningit, mêt, ngumêt; [andhêdhêlik]: ngumpêt-umpêt;

[pandhêlikan]: padhêmitan, panghêtan, panghêban

dhalang: carma

dhulang: idhang, dhudhulang

dhapur: wangun

dheprok: [andheprok]: amidik, mangundhêh

dhupak: dêdêl, têndhang, tampal; [andhupak]: andêdêl, dumêdêl, makidyat, ngrunjah

dhepok: dhampah; [andhepok]: sadhepok, malumur, ngidhupuh

dhêplok: [dhêdhêplokan]: sasadon, pranaja

dhadha: krudha,

--- 888 ---

pranaja, puwa, dhadha K. N., jaja K. I., jangsa, ngayun; [dhadha jêmbar]: wijangkara;

[dhadhaning kewan sikil pat]: andhêman

dhudha: tanbara

dhedhe: mange

dhodho: rimbit

dhadhah: anggra

dhudhah: tangi, dhudhuk, bubak; [andhudhah]: dhudhuk, nyarudhah

dhadhak: [dhadhakan]: kalasesa

dhêdhêk: têpung

dhudhuk: jugil; [dhudhuk-dhudhuk]: manyukilan

dhodhok: thongkrong

dhêdhêt: sêk; [andhêdhêt]: irêng

dhèdhès: wida

dhèdhèl: [andhèdhèli]: alimêrut

dhadhali: (araning manuk sarta araning panahe Radèn Arjuna)

dhadhap: (têmbung); [andhadhap]: rangin; [dhadhap (têmbang)]: celung, dhadhap

dhêdhêp: rêrêp, rêrêb, tirêp, tirêb, lêlêp, jêjêp

--- 889 ---

dhadhapmantêp: (têmbang ged). Têgêse: dhadhap sêmi

dhodhog: [andhodhog]: madran

dhayoh: tyamu, tami, tamu, tamya, tamyi, tamiy, tanuy; [dhêdhayoh]: tatamu, tatamuy;

[kadhayohan]: atiti; [tinamu-tamu]: tiniti-titi

dhayung: talajung, wêlah, galiyu

dhoyong: wiyut, miyat, mayung

dhêm: [= adhêm]: kruk, tis, tis-tis, mêrta, matis, ngingi; [luwih adhêm]: palamatan;

[ngêdhêm]: êndha, ngêdhêm; [ngêdhêm rasa]: nidham; [ngadhêmi]: amarta, umadhêmi;

[kadhêmên]: kasrêpan

dhêmên: êla-êla, cinta, carya, rênan, rarêm, rumêsêp, kuswa, trêsna,

--- 890 ---

tamtam, sênêng, wajib, lalit, lulut, lamlam, paga, dhêmar, mulêm; [dhêmênan]: kacintan,

kalulut; [andhêmêni]: nista, manintyani, manukitara, macintya, ngacintya, ngacintrya;

[dhêdhêmên]: rêrêsêp; [dhêdhêmênan]: mangun sih; [kadhêmênan]: kamatrêsnan,

lamlamên

dhampar: amparan, angsana singa, kundharana, kundharasa, dirga haksana, dirga sana,

singhasana, singhangsana, singaksana, singasana, singangsana, lowana, padmasana,

patrana, patarana, pasilendra, palang(of palông)ka, mèrupadma; [dhampar dawa]:

padmadirgasana

dhêmit: silum;

--- 891 ---

[dhêmitan]: sêluman, limunan

dhompo: kelon, talaku

dhèmpèt: dhampit

dhèmês: mathis

dhêmpêl: kêkêlên

dhêmpul: tala

dhumpil: [dhêdhumpilan]: umpil-umpilan

dhompol: inuk

dhumpyuk: cawêh, cawuh; [dhumumpyuk]: camawuh

dhagêl: ga

dhèthèng: [andhèthèng]: wêlang, jinggring

dhang: [= dhangan]: trangga, santika, sampat, ladhang, lumayan, mannyan, marèng,

gampung, bêgèr, bagas; [akandhangan]: santika; [ngadhang]: umadhang; [andhanganake]:

ambagas, anggampung, manrang, madhèng; [kadhanganan]: kanirbayan, kasantikan

dhong: [êndhongan]: têlih

dhenga: [sadhenga]: asing, sasing,

--- 892 ---

mantal, barang; [sadhenga ucap sora]: singanabda

dhangah: andaka

dhingin: bra; [andhingini]: murwani

dhèngêr: [pandhèngêr]: pangarta

dhôngka: kahyangan, kabuyutan

dhêngak: [andhêngak]: lumêngge

dhungkar: têpak, swab, putêr; [dhungkaran]: putêran; [andhungkar]: sumwabya, manungkal,

mutêr, ngongkol, ngunggad; [pandhungkar]: pamutêr

dhangkrang: [ngêdhangkrang]: ngengkrang

dhêngkul: drakuka, dêngku, dhingkul, juhung, jêng, jêngku, jêngkala, jungkali, jungkalika

dhingklik: paga

dhêngklang: [andhêngklang]: wijang

dhangdhang: utpaka, ajap-ajap, kagana, kangka, sawabukti,

--- 893 ---

sobaksana, dhandhang, dhangdhang

dhêngglêng: linglung

jae: alaya, rimpaka

jahnaisuta: (jêjuluke Bisma)

jail: androhi, dêngki

jan: jang

jin: êjan

jun: kapita, kampita, kumbaya, kumbayana, durna, druni, juna, buyung

jênu: wisaya

janardana: (jêjuluke Prabu Krêsna)

jênak: ênak, kulêd, sapalan, lembong, jênêk, jinak, menaka, mawèt, majrat, gêpêr, gayêng;

[kajênakan]: swecan; [pajênak]: pajrakan; [ajênak]: matêlêm

jinêm: amêm, dyatmika

jênêng: aran, dadaha, têngêr,

--- 894 ---

têngran, têngêran, sir, mawangi, panêlah, panêngran, panênggak, pangaran, dhir, dhiri,

jênêng, bisi (of bise)ka; [jêjênêng]: dadaha, panêlah, pradaksa, pradêksa; [anjênêngi]:

hitnya, mradaksa, mradêksa, madêgi, ngèstrèni; [panjênêngan]: tatwas, pandaha

jantên: [jumantên]: mara

jôntra: catra, jôntra

jêntol: kungkung

jantung: adnyana of atnyana, tuntut of tungtut

jandhela: niyakgraha, jênela

janji: ambara, ubaya, êbang, anggêr, nobaya, rubaya, kangsi, tinya, tatya, tisama,

--- 895 ---

tija, ta(of tê)mbaya, samaya, sa(of sasa)mbaya, sa(of sasa)ngi, sanghya, sanga, sangi,

punagya, pratignya, prayognyana, panggil, pangubaya, bara, bisama, baya; [nêtêpi janji]:

purbaya, purobaya; [anjanji]: manyangi, masangi, mayanya, mangubaya, ngubaya;

[anjanjèni]: nambahi, nyawèni, mangubayani; [prajanji]: sa(of sê)madi, sa(of sê)mèdi,

panamaya, pratinya, pratignya, prasamaya, patêmbaya, pasayêmbara; [prajanjian]:

anêstyakên, anamarawan, anamarrayana, têmbayan, wiranya, wawangson, punagi,

patêmbayan,

--- 896 ---

pasa(of pasê)mayan; [pajanji]: pamanggil, pangubaya; [pajanjian]: pangubayan; [ajanji]:

sumambaya, sumangi, mrayognyana, masamaya, manggil

jinja: sigun

jinjit: rumingking, tuminding, jinjing

jênjêm: jênêk

junjung: angkat; [anjunjung]: angkat, ngangkat

jonjang: [anjonjang]: ngrempo

janma: nra; [panjanma]: pawyang

jênthir: anggêr; [anjênthir]: anggêri

jênthik: [of jênthikan]: ênthikan, kalingking of kalingkingan, mudha jari

jar: [jare]: jarèng

jur: [= (a of ê)jur]: anyur E. T., uwuk, ajir, ujur, cêrah, curna, rênyuh, trênyuh, luluh, lodhoh,

nyunyur,

--- 897 ---

bêntar; [ngêjur]: anjor, lumuluh, mramês, ngrêncak, ngra(of ngara) mês

jèr: [= ajèr]: ajir, lèr

jor: hur; [jor-joran]: hur-huran, mahur-huran; [pangêjor]: pandon; [pangêjoran]: pandonan

jara: jara

jaro: dhalêm, jarwa

jêro: upaka, ulêkan, naruka, rènwa, dalêm, sodal, lêbêt, patala, paka, jro, gambira, bakah;

[jêroan]: irah, paru-paru, dhalêman, jaringan; [sajêroning]: paka; [ajêro]: madhalêm

juru: jru, madalêm, malim

jrah: [anjra]:[10] mijak

jirih: hrês

juruh: kilang

jaran: undhakan,

10. anjrah.

--- 898 ---

adraba, aswa, asya, kuda, koda, kudaka, kudasthra, kudèsthra, kudha, kalêngki, kalangkya,

kapal K., turang(of turông)ga, swa, swaninda, sya, wajik, prasita, jaran N., gêdhog; [jaran

pintêr]: kuda srênggara; [jaran gilap]: aswarutya

jêruk: limo, limun, limaya, jêram K.

jurudêmung: (têmbang teng. têgêse: juru nabuh dêmung)

jarat: [jaratan]: pakuburan, pasetran

jarit: [= jarik Spr.]: ulês, kèn, tapih K. N., sinjang K., sampar, wastra; [nganggo jarit]:

manapih, masinjang; [kaya jarit]: suminjang

jêrit: jrit;

--- 899 ---

[jêrit-jêrit]: krih-krih; [anjêrit]: anjrit, hrit, makrak; [panjêrit]: curing

jirêt: kala, kulêm, sandhat

jurit: [of prajurit]: sewal, niwarya, rasika, danuja, doda, dibya, dibyanung, sura, surasti,

surangkara, suranggakara, sudibya, sudibyanung; [prajurit]: suwira, wara, wira, wirarodra,

wiralêgawa, warayuddha, widagda, wiwara, wibaga, pracundhamani, prakosa, partiwa,

prawara, prawira, dhika, yu(of yo)ddha, yuddhagal, yoddhang, yu(of yo)dha, gana, gayahita;

--- 900 ---

[prajurit kawasa]: anggakara, wirayoddha, manggala; [prajurit wadon]: suratri; [prajurit

linuwih]: ônggakara, krêtarta, sihotama, suraksa, surata, suramantya, surènglaga,

surônggakara, mahapurusawira; [kaprajuritan]: kasihan, kaduran, kawiran

jarwa: arti, wantah, war(of wêr)di, war (of wêr)dhi, waradwija, par(of pra)dika; [jarwanan]:

pradikan; [panjarwa]: pradêgsa

jirap: tarap; [anjirap]: umèb, aglar, wrata, wara(of wêra)ta, lrang, lumrah, jrah, matêbi,

myanga

jarum: [jaruman]: juti rêsmi

jêrum: jrum; [anjêrum]: anjrum, pakêm, jrêm, makêm

--- 901 ---

jrumat: [anjrumat]: anggarundam

jarag: têmah, têmaha, maha; [anjarag]: nêmaha, maha

jorog: juhung

juragan: nako(of nangko)da, tampuhawan, pètdhatu; [juragan prau]: baswara

jaring: jaring; [jêjaring]: jala-jala; [anjaring]: mawar, majala

jèrèng: isis; [anjèrèng]: asis, nurah, cura, cora, curah; [anjêjèrèng]: curah- curah

jurang: ambaka, nadindra, rênak of rênêk, runuk, rèjèng, trê(of tarê)jung, trêbis, surukan,

sigrong, wanapada, luwah, lêmbah, lêmbaya, parung, jurang, jèrèng, gahan, gahana,

--- 902 ---

gahyara, gatan, gatana

jurung: [anjurungi]: anjuru, anjurung, nurunga, nandukara, nadukara, rumojong,

manadukara, manadhukara, mastu(of mêstu)ti, mastutya, ngèstrèni, ngayubagya;

[anjurungake]: mastwakên; [jinurung]: sinanjur; [panjurung]: èstrèn, pangayubagya;

[panjurungan]: paduluran; [jumurung]: nadukara, raup-raup, madulur, nguyu-uyu

joror?: rungup

jak: [= ajak]: tanti, tangtang; [ajak-ajakan]: ruh-aruhan; [ngajak]: hêh-hêh, hèryya; [kaajak]:

dajak

jaka: dyah, wujing, jaka; [jêjaka]: tru(of taru)na, têmbirang, wara taruna, lambana, yowana

jaksa: kal,

--- 903 ---

pra(of para) data, jama, yama

jati: (kayu), jatos K. D., jatya; [alas pajatèn]: kintèki, pajatyan; [anjatèni (têmbung)]: majatya;

[kajatèn]: sunnyata

jutu: [panjutu]: jêndhul

joto: [anjoto]: pongo

jatmika: ênêng, nêng, ruruh, luruh, jinêm; [kajatmikan]: kaluruhan

jisim: lawayana

jawa: yawa; [anjawakake]: jumawa

juwèh: crêmih

jiwir: [anjiwir]: miwir

jèwèr: pulir; [jeweran]: puliran; [anjèwèr]: mulir

jawat: [jêjawatan]: masamparan; [anjawat]: manjawat; [panjawat]: pangawat

jiwit: [anjiwit]: ngapit; [anjiwiti]: ngapiti

jiwata: (manuk), candrawasa

jawab: [anjawab]: sumaur; [panjawab]: pawara

juwing: wêjing; [anjuwing]: ngrêjang

--- 904 ---

jala: paikat

jila: [pa(of ma)njila]: pêcir, mêcir

jola: [anjola]: pakrak

joli: jêmpana

jêlèh: [jêlèh-jêlèh]: kêrèh-kêrèh; [anjêlèh]: yakrak, masênge, majêlag; [panjêlèh]: pangohan

jêlantah: wa(of wê)lantah

jalaran: ênu, abalan, nuwityan, silulunga, wityakan, pahambala

jalarèh: dalir

jalarang: awis, cinggara, dahrika, dyararang, singgara, wriha

jalak: [jalak angloloh]: ngêmpan

jaluk: têdha K., lampah, pinta, pundhut K. I., palar, muhun, minta, manggil, gotami, bana;

--- 905 ---

[jalukan]: paraminta of paramita; [anjaluk]: hêh-hêh, aminta, nadhah, naminta, lumaku,

lumakwa, lumampah, pinta, pita, minta, marar, malar, malakwa, malakya, ma(of mê)lampah;

[anjaluk pitulung]: manambat, masraya; [anjêjaluk]: nèh, kumênyêp, marar-marar, malar-

malar, miminta, mamarar; [panjaluk]: nakta, kênyêp, kumênyêp, panuhun of panuwun,

panosan, pinta, pariminta, parimita, palar, palaka, palakwa, palampah, paminta, pamalar,

muga-muga;

--- 906 ---

[panjaluk ala]: durniminta; [panjalukan]: paraminta of paramita

juluk: [jêjuluk]: abisika, mangabiseka, bisi(of bise)ka, bisikan zie jênêng. Ing ngisor iki

jêjuluke para panjênêngan ratu ing jaman purwa, kaya ta: a. Cêmpalarêja, 1. Prabu

Gôndabayu, 2. Prabu Drupada, Sucitra, Pancalaraja. b. Kumbina, 1. Prabu Bismaka,

Hiranyaka, Rukmaka. c. Dwarawati, 1. Sri Bathara Arimurti, Narasingha, Narayana of

Nayarana, Krêsna, Danar(janar)dana, Wisnumurti, Wasudewa, Padmanaba,

Basudewaputra, 2. Prabu Satyaka. d. Trajutrêsna, 1. Prabu Bomantara, 2. Prabu Boma

Narakaswara, Sitija, Mahitalasuta,

--- 907 ---

Trajutrêsna, Mahija, 3. Prabu Kismaka, 4. Prabu Antariya. e. Wiratha, 1. Prabu Basurata, 2.

Prabu Bagupati,[11] 3. Prabu Basumurti, 4. Prabu Basukèsthi, 5. Prabu Basukèswara, 6.

Prabu Basukêthi, Wasupati, 7. Prabu Durgandana, Wirathèswara, Matswanata, Matswapati,

Maswapati, Baswendra. f. Lokapala, 1. Prabu Dheroddhana, 2. Prabu Danurddhana, 3.

Prabu Karddha, 4. Prabu Lokawana, 5. Prabu Wisrawa, 6. Prabu Wisrawana, Dhanaraja,

Dhanapati. g. Lesanpura, 1. Prabu Ugrasena, Ekawwama, Sêtyajit, 2. Prabu Sêtyaki,

Ekaboma, Sarayuddha, Sinisuta, Wrêsniwira, Yaduwrêsni, Bimakunthing, 3. Prabu Sanga-

sanga.

11. Basupati.

--- 908 ---

h. Maespati, 1. Prabu Hèriya, 2. Prabu Kartawirya, 3. Prabu Arjunasasra, Arjunawijaya,

Sasrabau, 4. Prabu Ruryya, 5. Prabu Partawiryya. i. Môndaraka, 1. Prabu Môndrakumara, 2.

Prabu Môndrakeswara, 3. Prabu Naradata, 4. Prabu Salya, Narasoma, Somadanta,

Madrakeswara, Madridipa, 5. Nangkula Sadewa (jumênêng barêng), 6. Prabu Kesrawa. j.

Mantili, 1. Prabu Danuja, 2. Prabu Danupati, 3. Prabu Janaka, Madura, 1. Prabu Kunthiboja,

2. Prabu Basudewa, 3. Prabu Baladewa, Halayuda, Kakrasana, Kusumawalikita, Jaladara,

wasi ..., Basukiyana, Balarama, 4. Prabu Udara. k. Manggada, 1. Prabu Jisis, 2. Prabu

Citradarma, 3. Prabu Citranggada.

--- 909 ---

l. Gêndara, 1. Prabu Maneriya, 2. Prabu Mandara, 3. Prabu Mandararya, 4. Prabu Keswara,

5. Prabu Anggêndara, 6. Prabu Sangkuni, 7. Prabu Kèsthisura, 8. Prabu Kistawaka, 9.

Prabu Gandaprawa. m. Ngastina, 1. Prabu Hastimurti, Basusena, 2. Prabu Pratipa,

Wasanta, Dewamurti, 3. Prabu Santanumurti, 4. Prabu Dwipakeswara, 5. Prabu

Santanumurti (raja pandhita bagawan ...), 6. Prabu Citranggada, 7. Prabu Citrawirya,

Wicitrawirya, 8. Prabu Abyasa, Rancakaprawa, Krêsnadwipayana, Dewayana,

Suktinaprawa,[12] Wyasa, 9. Prabu Pandhu Dewanata, Darmaraja, Dewayana,

Gôndrawastra, 10. Prabu Drêsta(of dhêstha)rata, 11. Prabu Suyudana, Anggêndarisuta,

Kurupati, Duryudana, Jayapitana,

12. Sutiknaprawa.

--- 910 ---

12. Prabu Yudhistira, Darmaraja, Darmakusuma, Darmawôngsa, Darmaputra, Dwijakangka,

Puntadewa, Gunatalikrama, 13. Prabu Parikêsit, Darmasarana, Mahabrata, 14. Prabu

Yugiswara, Yudayana, Baswara. n. Ngawôngga, 1. Prabu Dasa, 2. Prabu Turila, 3. Prabu

Adirata, 4. Prabu Karna, Radeya, Kunthibojatênaya, Suryaputra, Basusena. o. Ngalêngka:

Rajaditya, 1. Prabu Brahmanaraja, 2. Prabu Banjaranjali, 3. Prabu Jatimurti, 4. Prabu

Brahmanakôndha, 5. Prabu Gêtah Banjaran, 6. Prabu Brahmanatama, 7. Prabu Puksara, 8.

Prabu Malyawan, 9. Prabu Sumali, 10. Prabu Dasamuka, Rahwana, Wasaswa,

--- 911 ---

11. Manungsa, Prabu Wibisana. p. Ngayodya, 1. Prabu Banapati, 2. Prabu Banaputra, 3.

Prabu Dasarata, 4. Prabu Ramawijaya, Ramabadra, Ragawa, Dasapati, 5. Prabu Barata, 6.

Prabu Ramawijaya bov., 7. Prabu Rama Batlawa. q. Ngima Imantaka: raja ditya, 1. Prabu

Niwatakawaca, Nirbita, 2. Prabu Niladatikawaca, 3. Prabu Niraddhakawaca, 4. Prabu

Drawakawaca, Ardawalika, 5. Prabu Drawayana, 6. Prabu Sarsihawa, 7. Prabu Mèrupadma,

8. Prabu Martiki. r. Ngamarta, 1. Prabu Yudhistira zie Ngastina 12, 2. Prabu Drupada zie

Cêmpalarêja 2. Door Rms Soewito.

--- 912 ---

Ing ngisor iki jêjuluke para satriya sarta raja pandhita kang misuwur: ing jaman purwa, kaya

ta: [anoman Kapi.]: Anilatmaja, Anjanisuta, Ramadayapati, Pawanasuta, Maruti, Marutasuta,

Bayusuta, Bawyatmaja; [Ôntarêja R.]: Ôntasena, Senaputra, Jayabuntala; [Abyasa]: Resi zie

Ngastina no. 8; [Ôngkawijaya R.]: Abimanyu, Sumbadriya, Wanuddhara; [Wirabatana Pr.

Anom.]: Partasuta; [Nangkula Hario.]: Madriya; [Kanwa of Kano Resi]: Kowara, Nagata;

[Druna Rêsi of da Hijang.]: Kumbayana, Kumbayoni, Swayana, Baratmadyaputra;

[Drusthajumêna R. Spr. = Dyusthadyumna Kw.]: Drupadaputra, Sikandhana, Pancaleya;

--- 913 ---

[sakri Bag.]; [Sakutrêm Bag.]; [Sadewa Hario]; [Satyaki Hario]: Ekaboma, Sinisuta,

Sarayoddha, Wrêsniwira, Yaduwrêsni, Bimakunthing (bokmênawi punika nama padhalangan

Rmo S.); [Suwônda Pat.]: Sêmantri; [Sômba R.]: Krêsnaputra, Wisnubrata, Jêmbawatiputra;

[Sangkuni Pat.]: Suman; [Wrêkudara Hario.]: Kusumadilaga, Kusumayuda, Sena,

Wayuninda, Pawanasuta, Judhipati, Jayalaga, Gôndawastratmaja, Bayusuta, Bratasena,

Bima, Bimasena; [Warsakusuma R.]: Anggakusuma, Karnasuta; [Lêksmana R.]:

Andakasiwaya, Nitiatma, Ramalêksmana,

--- 914 ---

Trunasudarsana, Trunawimbaningrum, Tanggulmaruta, Sumitratmaja; [Palasara Resi.];

[Janaka R.]: Endraputra, Arjuna, Kunta, Kirithi Plb., Kumbalyali, Dananjaya, Pandhuputra,

Parta, Pararta, Prêmadi of Pramade, Palguna, Janawi; [Jayadrata Hario]: Sindurja,

Sindupati, Sapwaniputra; [Manumanasa Resi.]; [Gathutkaca R.]: Erawana, Arimbyatmaja,

Tutuka, Senaputra, Purobaya, Gurêtna; [Bisma Resi.]: Santanuja, Satwana, Warabisma,

Wisama, Jahnawisuta, Ganggasuta, Biwara. Door Rms. Soewito.

--- 915 ---

jaladi: dewataning (= Hyang-hyangning), jaladimadu

jlog: [anjlog]: jumog

julêg: [jumalêg]: sumuyug

julig: pandhaya, pinggala

jalêgong: (juru misaya khewan)

jlêbud: [anjalêbud]: kusika, kusut, ngusut; [kuru anjalêbut]: gagrakusika; [anjalêbudi]:

ngêsum-êsum

jiling: jiling

japa: abimantra, pôncawara, ma(of mo)tra, bimantra; [japa môntra]: aji, sinidi, japamantra,

mantra samadi; [anjapani]: môncawara

jupuk: [= jukuk]: alap, ambil, pundhut, pèk, pung(of mung)hut, manyambut, mèta, mapèt,

ngutpana, ngalap, ngambil; [jupukan]: bawon; [anjupuk]: anila, amèt, umalap,

--- 916 ---

ambil, angswa, nalap, nêdhêng, talap, pèt, hyalap, muhut, mundhut K. I., mrih, mèt, malap,

malapi, ngalap; [anjupuki]: alapi, ambili, talapi, tambili, pèti, mèti, mèt-mèti, malap, ngalapi;

[kajupuk]: kapèt; [jinupuk]: inirup; [jupuk-jinupuk]: lap- alapan; [panjupuk]: pamèt, pangambil;

[panjupukan]: pamedan

jêpapang: [jêpapanging tangan]: bapang

jodho: rabi, kurên, kapung, sumi, swami, su(of so)mah, wini, parigraba,[13] pung, graha;

13. parigraha.

--- 917 ---

[jodhon]: kurênan, kapungan; [ajodhon]: makurên; [jodhon-jodhon]: kurên-kurênan; [ajodhon-

jodhon]: makurên-kurên; [sajodho-sajodho]: sowang parêng; [jumodho]: sumu(of sumo)mah,

ngapung

jodhèh: pasêh

jodhèr: babar; [kojodheran]: kamanusan, kamanungsan, kababaran

jodhang: adhing

juju: gala; [anjuju]: mêlêg; [sajuju]: sagala

jajah: [jajahan]: desa, sa(of sasa)ban, wêlarran, lalanan, loba, pradesan, padaka; [jajahan

obah]: pramu(of paramu)sesa; [anjajah]: la(of lê)lana, malana, ngalaya; [panjajah]: kalana

jajar: krama, dhra, jajar, jajara, marampak, tharik; [anjajari]: subamanggala

--- 918 ---

jêjêr: ahka, ahogêm, saka; [anjêjêr]: angadêr, ambêkan

jujur: ujur

jèjèr: pasang, papak, tharik; [ajèjèr]: mahatap, majajar

jêjak: dêdêl; [anjêjak]: andêdêl, andaga, dumaga, mandaga, madala; [panjêjak]: pandaga

jêjêg: daga; [anjêjêg]: dumêdêl

jêjêt: suh

jujut: jijit; [anjujut]: anjijit; [panjujut]: pajijit

jajal: cacak, cuba, dadar, lêwêh, godhingga; [anjajal]: nacak

jêjêl: aub, akrap, nirgama, rabda, krab, krêpana, tembak, tub, sahab, sarsak of sarsêk,

srêsêk, sêk,

--- 919 ---

sêk-sêk, sukup, sêsêk, sulam, supênuh, liwiran, limbuk, pêpêt, jirap, murawa, bêlêk,

ngambak, ngêbêk; [panjêjêl]: panêsêl, pangêbêk; [jinêjêlan]: kinêrêpan; [jumêjêl]: gumêlêk;

[ajêjêl]: matitip

jujul: [anjujul]: sumusuk, manandhêh

jajag: kanjat; [anjajagi]: manganjat

jêjêg: dêdêl, tajêm

jujug: dunung; [jujugan]: dunungan, padhakan; [anjujug]: andung, andumon, nandhih, noja,

dunung, dumona, dumunung, muput; [jumujug]: cumundhuk

jam: hungkara, dicara, tabah of tabêh, dhawuh, gathita;

--- 920 ---

[jam kayu nôngka]: êndhol

jum: [= êjum]: upih, rat; [ngêjum]: napwa, nimpên, ngupihi, ngupih-upih; [pangêjum]:

pamikalpa

jamu: dyami, dyamu, tamba, tambana, syadi, loloh K. I., jaja; [panjamu]: pangusada

jaman: ari, kala, kali, yuda, yu(of yo)ga; [jamaning nagara]: yudanagara; [jamaning kaliyuga]:

kalayuba; [jamaning langgêng]: têpêtloka; [wêkasan jaman]: punghas kala

jumantên: mantên, mantana

jumêrut: jumrut

jamak: kadar

jêmèk: cêmêk

jimat: [jimatan]: aliwêrut

jêmpana: wilisan, dhômpa

jumput: pêngêt; [anjumput]: ngrêmbut; [anjumputi]: ngrêmbuti

jêmpol: êmpol-êmpolan, tuhita, puhun of puwun,

--- 921 ---

pandhajari

jêmpalik: [jêmpalikan]: biyangan; [anjêmpalik]: ngongja; [anjêmpalikan]: mabayangan

jambu: klampok, jambêt K. D., jambus, bol

jambe: woh, pucang; [jêjambenan]: pupucangan; [kêmbang jambe]: mayang

jamban: paharan, patirtan, pawarihan, pawwayan

jêmbar: simpar, wawah, pramusita, bisana, ngra; [jêmbare]: sinya; [jêmbar-jêmbar]: ngara-

ara; [jêmbaring ati]: pramusita

jêmbêr: cêlor, gêdhêg; [jêmbêr-jêmbêr]: gêdhêg-gêdhêg; [anjêmbêri]: anjênêsi

jambak: rênggut, rênggwat; [jêjambak]: jêjambal; [anjambak]: majambak, ngrima, ngrêng(of

ngarêng)gut

jombok: esa

jêmbul: jêbêng

jômbaleka: = mantri tuwarawa, utawi misaya iwak kali = warigaluh

--- 922 ---

jêmblong: bêlah

jomblong: [anjomblong]: mapinêng

jêmbangan: arjuna, kumba, kumbas, kumbaya, kumbayana, drun, druna, drona, pase,

jamera; [banyu ing jêmbangan]: arjuna

jamang: rukuh, kawaca

jumungah: Sukra

jog: jug; [ajog]: andhih, angjug, nub, tiyup, tumiyup, jumog, manyup of maniyup

jaga: amping, amèng, raksa, ruma(of rumê)ksa, kêmit, tênggak, tungguk, jagi K., jagra;

[jaga-jaga]: sayaka; [jaga ing dalan]: pacalang; [anjagakake]: majagrakên; [pajagan]: pêhan,

pêhhan, padaraksa

jago: sawung;

--- 923 ---

[jago êmas]: sawunggaling; [jago patohan]: sawunggaling

jêgur: kêtug; [jumêgur]: kumêtug, kumê(of kumu)pak, pra(of pêr)katha, gurnita, gurnang,

gumêr, gumrah of gumêrah en, gumêrêh, gumuruh

jugar: pugar, juruha

jêgrig: [anjêgrig]: mruwun, ngatahar; [anjêgrigi]: mruwuni

jugrug: rug, rugrug, longsor, guntur, ganjung, bêntar; [jugrugan]: gunturan

jagad: urun-uruni, nusapada, rat, ratkartyawan, ratkotyama, ratwiryawan, ratprasaddha,

ratparamorêdya, ratparamodita, ratparamoditaya, wrêttika, wartya, wati, loka, lokika,

pracôndha,

--- 924 ---

pramu(of pramo)dita, paramu(of paramo)dita, paramotama, paramosaddha, paramosita,

padamandhala, janaloka, jagadtri, jagadtraya, jingul, mandhala, manungsapada,

marcapada, madyapada, gara-gara, buhana, ba(of bu)wana, babuwas, ngandhabuhwana;

[jagad iki]: lokika; [jagad kaendran]: ngendrapada; [jagad kabèh]: pramu(of paramu)dita,

ngarcapada, ngrat; [jagad dewa]: pra(of para) musesa, maragyana; [jagad têtêlu]:

tribuhwana, jagadtraya; [jagad têngahan]: ngarcapada; [isining jagad]: mèngrat; [oboring

jagad]: cakrawala; [ubênging jagad]: pramu(of paramu) sesa; [têlung jagad]: triloka, tripura;

[pagêring jagad]: cakrawala; [jêjagad]: jagad

--- 925 ---

jogèd: taya, waksa, wayang, wibaksa, patrayuda, dhapaya, mataya, bêksa K. I., thuwêl,

ngigêl, ngibing; [jogedan]: bêksan; [anjogèd]: awayang, makanjar, mataya, mangigêl;

[panjogèd]: pangigêl

jagasatru: pasadon

jagal: kurakah, panilawa

jagul: kuli

jugag: kathung, puput

jagang: bèlu

jagung: inuk, anjagung, ulêsan, jahagêng, jahagung, jalya, jalyanga, jagyanga, gahhan,

gêrandil, gagung, boga; [jagung jali]: jalya

jagong: samu(of samo)wan; [pajagongan]: patunggingan, pasamuwan of pasamohan

jêgong:

--- 926 ---

[jêgongan]: ciruk

jaba: hèng, niyawa, namatan, luwar; [anjaba]: aniyawa; [kajaba]: kalang, kayawa; [ing jaba]:

dyawa

jêbrèd: dupoka, guntur, gêlap

jêbol: daut, swartwa, wawal

jêblus: blong; [jêblusan]: blongan

jêblès: japrèt; [jêblesan]: japretan

jêblog: taluh, paluh, bambak; [jêblogan]: aluran, pupuhhan; [anjêblogi]: malêh

jibêg: sumpêt, putêk, gê(of gi)yuh

jabung: [anjabung]: mêlih

jabang bayi: bêgèr

jong: jrong

jangan: rumbah, kêlan

jêngêr: [anjêngêr]: jêngêr, malênggêr

jôngka: [jinôngka]: wêca-wêca; [panjôngka]: panglampu, pangamêr, pangangkuh,

--- 927 ---

pangungsir

jongok: nyongok

jangkah: tindak; [jumangkah]: tindak, lumangkah, lumangkung

jungkar: zie angin

jangkrik: rikrita, wiksuddha, jota

jêngkêrut: rêngut, wirut; [anjêngkêrut]: mirurut

jungkat: suri, sisir

jungkêl: ingêl, ringêl, singêl, singkêl, pêngêl; [anjungkêl]: ngingêl; [anjungkêlake]: rumingêl,

ngingil; [kêjungkêl]: kèngêl

jengkol: jring of jêring, bangun jring

jungkung: [anjungkung]: sumipi

jongkong: jorong

jungut: [pajungutan]: kôndhawari, mendrasana, môndhakiya, gôndhawari

jangês: [anjangês]: malêngês

jingga: sumêmi, laka, jingga, bambang, bangbang; [jingga tuwa]: jingga môngsa;

--- 928 ---

[jingga mônda-mônda]: jinggamaruta; [anjingga]: lumaka, milaba

jôngga: [jajanggan]: (sorsorane wêwasi)

jênggêrêng: wrêng

janggut: arguta, gêthêkan, padhagan, dhagu

jenggot: cêmbing, dhagulata, jèbrès, bris

jinggring: [anjinggring]: dingding

janggêl: [janggêlan]: jan- gêlan

jangglêng: [(= woh jati)]: alat-alat

jêngglung: hung; [jêngglung-jêngglung]: hung-hung; [anjêngglung]: uminung, minu

yèh: dya

yèn: hyan, nayan, lamun of lamon, pili, pilih, ya, yan, yana, yar, yadi, yadin, ywan, yapwan,

yya,

--- 929 ---

yyan, yani; [yèn isih]: yan mayan

yun: = yungyun; [kayungyun]: idung-idungên

yêkti: jati, yati, yaktya, ywakti, ganata, gada, basda, byak, byakta; [ngyêktèni]: nuhuni;

[ngyêktèkake]: niyatakên; [kayêktèn]: kayatiyan, sunyata, sagata

yudanagara: subasita

yata: ônta, lila, byatitan

yuta: hyuta; [sayuta = 1.000,000]; [sapuluh yuta]: sawêndra, wêndra; [satus yuta]: wurdha

yitna: kir; [prayitna]: kir, sigi-sigi, wi(of we)weka; [mrayitnani]: mriyatna

yatalah: hyaddhah

yitma: dadya

yuwana: tabya; [luwih yuwana]: sulaksana, sula(of sulê)ksana

ywang:

--- 930 ---

[kaywangane Bathara Guru]: paparewarna

yuyu: ayu-ayu, ayuyu, ra(of rê)katha, karkatha, kratika, kalakatha

yêm: nang; [ayêm]: ênang; [ngayêmi]: umadhêmi, mangênangi

yom: nang; [ayom]: ênang, singup; [ngayomi]: mangênangi

yama: yama

yêg: [= iyêg]: riyêg

yoga: [sayogi]: capala, sog; [kapasang yogi]: kamayangan, kayugyapara; [prayoga]: arus,

arja, ajêng, cira, cura, capala, rahajêng, kaladesa, dah, sômba, lwês, lêwês, pala, bagaya,

ngasngêr, ngupadesa; [mrayoga]: mracuda, mrayukti,

--- 931 ---

ngupa; [mrayogakake]: manawawakên, manapalakên, ngaywani; [kaprayogan]: pakolihên

yagah: = piyagah; [miyagah]: anggayagah

yungyun: kinkin, kingkin, dhara-dhara; [kayungyun]: êla-êla, êlam, amham, runêng, kinkinên

of kingkinên, keragan, wulangun

nya: [= ênya]: nyan, sawawya, mah

nyai: nyi; [para nyai]: sêndhara, sarikya, waracèthi, wwangadya, wangadyahi, gundik,

gundhik; [mara nyai]: mawongan; [nyai inya]: ninya

nyana: idhêp, nyana, candrasaraddha, dalih, tar(of têr)ka, tênggah, sidhêp, waling,

--- 932 ---

nyakra, nyidhêp, nyênggih, manar(of manêr)ka, makir, ngisthawa; [panyana]: kisthawa,

tar(of têr)ka, twas, sadarga, waling, panaliha, panarka, pangidhêp, ngir

nyuntagi?: nuntagi

nyunyur: balenyoh

nyonyok: nyonyo

nyênthuk: patut

nyêt: [nyênyêt]: tis-tis; [ngênyêt]: upuk

nyata: anjali, èstu, èsthi, awas, amog, nantên, niti, nitya, niyata, nyaya, nimitya, nagata,

kahin, katon, dahulat, trus, titis, tul, tuli, têmya,

--- 933 ---

satu, wastu, lila, pahat, jati, jagi, yukti, yata, murti, mawa, nawas, moga, magêh, gati, byakta;

[nyatani]: niyatani; [nyatakake]: mawas; [kanyataan]: sunyata, lilan, praniti, pajatyan;

[nyatane]: cayatya; [sanyatane]: silulungan; [nyata = èstu]; [saèstu]: astu, asto, istu, astan,

astwa, astya, êlêh; [pangèstu]: astwa, astya; [nyata = yêktos]: èsthi, asthawa, awas

nyês: tyês; [nyênyês]: tyês-tyês

nyawa: urip, atma, atmaka,

--- 934 ---

ruhhat, suksma, jiwa, jiwita, yatma, yitma, yatmaka

nyadham: mêndhuh

nyidhang: malirang

nyamèh: newa, randhi

nyamat: kundhala

nyamut: [nyamut-nyamut]: ambu murca

nyang: = anyang; [nganyang]: ngayang

nyêng: nyomon, nyomot

mi: [êmi-êmi]: êma-êma; [ngêmi-êmi]: ngêla-êla

mèh: [= êmèh]: mèha, tambis, dhu, thu, ngalat, ngayat; [umèh]: umèha

moh: ora; [ngêmohi]: mêwêh, muwah

maha: tê(of tinê)ngêt

mau: lyas, lagi, lagya, ngunin

maesa langit: (têmbang teng). Têgêse: kêbo ngêlèh

maesa bayangan: (têmbang ged.). Têgêse: kêbo boyongan, maesa jêmpalikan lan kêbo

kêndêl

--- 935 ---

muhung: panglampung

mèn: [= amèn]: ambabarang

mana: niwêh; [duwea mana]: darbya niwêh; [dhèk samana]: samangka

mani: zie pêjuh

mini: [mêmini]: mamin

muni: zie uni

manèh: rambah, la, lagi, pula, muwah, malih K., ngudi

manohara: dèwi ...: (araning garwane panêngah Pandhawa)

manak: [kêmanak]: kamanak

manik: nila, mani, manik; [manik (irênging mripat)]: caksu E. T.; [manik saruni]: saruni manik;

[manik wungu]: bangun jring; [manik linuwih]: cundhamani; [bêdhil cundhamani]: manimaya;

[mêmanik]: sosotya

mênèk: ciri

manis: hrun, arum, ruma, manadukara, mardu, mardhu, marum, madukara,

--- 936 ---

mathis; [mêmanis]: sakara, manuhara, minanis, madura, madhura; [manis-manisan]:

siratmadu; [manisi]: mamanisi; [mêmanisi]: mèpuy; [manis arum]: sêndani, wanuhara,

manuhara; [adu manis]: srêngkara; [pangucap manis]: rasmana

munasika: nubawa, subawa

manawa: iyan, iyar, nyan, kalu, kalamun, kalamon, dawat, dapat, tapyan, tamon, silih,

sagunan, sugyan, wanara, wogan, lamun, lamon, pindha, pili, pilih, pagadiba, dhapwan, yan,

yana, yadin, yadya,

--- 937 ---

yadya, yadyan, yadiyan, ywana, yapwa, yapwan, mon, manawi K., bara

manojawani: (araning rata)

manimantaka: = Ngima Imantaka (araning nagarane ratu buta)

mênêng: amêm

menco: (manuk), kukila wêgig, kiyung

môncanagara: môncaradya

mancur: ruru

môncawarna: neka- neka, manekawarna

mêncêp: [mêncêp-mêncêp]: têmbak

manuk: ku(of ko)kila, kaga, darda, sahimbra, pêksi K., pêksya, pêksyu, ma(of mama)nuk,

garura, garêlya, garudha, glana; [manuk raja]: kagahiswara, kagendra, kaganata,

kagèswara, kagapati; [manuk kudhasih zie kudhasih];

--- 938 ---

[manuk dewata zie dewata]; [manuk tungda zie tungda]; [manuk linuwih]: watanti; [manuk

menco zie menco]; [manuk mêrêk zie mêrak]; [manuk bêluk zie bêluk]; [manuk bango zie

bango]; [manuk bayan zie bayan]; [mêmanuki]: ngaga

mandi: umêh, rumahat, diwya, wesa, pu, pasa, yuda, bisa, bisana, bowah; [mandèkake]:

mawuk; [kamandèn]: ampuhan of ampuwan

mônda: [mônda-mônda]: manda

môndaraka: panuhwak

mundul: ngundur

mantu: [mêmantu]: wiwaha

mêntah: lawah, walaka; [mêntahan]: lawahan; [mêmêntahan]: walakarrang

mêntêr: armuh

mantri: partiwa, mantri; [mantri utama]: sumantri; [mantri linuwih]: nindya mantri; [mantri W.

A.]: linuwih

môntra: hungkara, satawa, paja,

--- 939 ---

panya, mantrya, madra, grama; [puja môntra]: mêpêng; [kamôntra]: pangunyan

mêntês: èsèl

manusa: nar, nara, tiyang K., wyajana, wang of wwang, wanggana, ja(of jaja)na, janma,

jalma, manu(of manung)sa, manuwya, manuja

mandhi: [kamandhian?]: kamandheyan

mundhi: ngêmbun

môndhakaki: mandha(of môndha)kakya

mêndhung: [zie mega]: andanu, indra(of endra)capa, andhanu, hrawan, irawan, awran,

adhang, imardda (= imada), imangkara, rêrêp-rêrêp, rêraba, rawan, rêmêh, ramaja, rêmêng,

--- 940 ---

rumung, danu, danura, danwa, da(of di)ddha, di(of sudi)gda, têdhuh, sangub, sanghub,

windakara, widigda, widigdya, limut, dhanu, jaladara, jaladdha, jaladha, manura; [mêndhung

dadi angin]: nila pracôndha

mênjila: linglang

mênjangan: arusa, randhi, rurunah, rusah, ranggah, sangkula, sangsam K., sanggah,

wranggah, panggah, jêngkula, maklana; [mênjangan ranggah]: landhi; [mênjangan wadon]:

randhi

mênyan: dupa, tamih, pasêpan, gulgula

mênyawak: (salira lanang), amblik

--- 941 ---

mênyang: yra, manungsung, mara, mring, marang, maring, marèng, makan; [mênyang ing]:

mring

macan: hari, harima, harimo, harimong, harimba, rima, rimo of rimong, kesa(of keswa)ri,

durma, durga, dipanggalit, sinya, sar(of sara)dula, salimba, sima K., singa of singha,

sangha, singsing, wiyagra, wa(of wwa)gra, pra(of bra)galba, pasupati, mo, marganabi,

mar(mêr of mrê)gadipa, mar(mêr of mrê)gapati, mong, monga, bra(of pra)galba, blacan;

[macan anak-anak]: wikridita; [macan anggêro]: singanabda;

--- 942 ---

[macan kadadian uwong]: narasinga; [macan kang nganggo barongan]: singabarong; [anak

macan]: dhangdhing; [kaya panggêroning macan]: masingha(of masinga)nada, masingha(of

masinga)nabda; [ratuning macan]: singantaka, singapati

macapat: Ing ngisor iki araning lagu utawa cengkoking têmbang macapat: [Asmaradana]:

onang-onang, ocar-acir, natakusuman, cucurbawuk, kusumadilagan, têngis, slobogan,

lompongkèli, barès; [Kinanthi]: ojogan, natakusuman, kandhêg, kêtawang, kusumadilagan,

barès; [Durma]: natakusuman, rangsang, kusumadilagan, ginonjing, barès; [Sinom]:

natakusuman, kusumadilagan, logondhang, pangrawit, mêrak nguwuh, grandhèl, gadhung

malathi,

--- 943 ---

barès; [Pucung]: natakusuman, kusumadilagan, lêngkèh, puspawarna, dhêngklung, barès;

[Pangkur]: natakusuman, kusumadilagan, dhudhakasmaran, banjêt, barès;

[Dhandhanggula]: natakusuman, kannyut, kusumadilagan, kagok kêtanon, turulare, tlutur,

sêtra(of sastra)datan; palaran, padhasih, pangantèn anyar, mas ngantèn, banjêt, barès;

[Maskumambang]: natakusuman, kusumadilagan, lara nangis, barès; [Mijil]: natakusuman,

kusumadilagan, larasati, maskentar, giyêng, barès; [Mêgatruh]: natakusuman,

kusumadilagan, barès; [Gambuh]: barès. Kaimpun dening Ngabèi Èsmutani.

--- 944 ---

mar: [= êmar]: karisa, tis, waguga, pênuh, mar, gupya

mor: = amor of êmor; [momor]: êlumut, mowor; [ngêmor]: lumawad, lumawada, ngasut;

[ngêmori]: sani

mara: umara, ramara, rumara, tinjo, jur, maring, mwangsêh, mangangsêh, ngamêr; [mara

nguni]: mara

mari: umari, umarya, karma, su(of so)ma, somya, wêlasad, mantên, mari, ma(of mar)rya,

maryya; [marèni]: mahwisi, maryani; [marèkake]: maryakên

maru: rabya; [pamaru]: parabya

mirah: sasarudira; [mirah ijo]: sumarsana

murah: dana, mirah,

--- 945 ---

braluman, ngadi; [murah ati]: sugandika; [kamurahan]: kamirahan

muruh: umor

murina: asinghit, sênghit, masêngit of masênghit

marica: sahang, sarya, ladha, mariyos; [marica pipilan]: sahang sulah

mêrcapada: zie madyapada

muriring: anding, asrêp, tis = prinding, tistis = prinding, tuminda = prinding

mrik: [= amrik]: sumrik, marbug; [luwih amrik]: sumrik

murka: harda, arde, ardhya, ukara, awa, amah, abirama, daruti, drêstati, wimoha, wamana,

luga, loba, yawa, moha, murka, moga, bimana; [murka candhala]: ardawacana; [kamurkan]:

rajah,

--- 946 ---

kakarêpan kang ora warêg-warêg, kaloban, swarna, srabedan

mêrak: cohung, kuwung, kuwong, kapwang, wayuninda, lancung, man-yura(= ma-nyura of

mayura), mrak, badha, badhak

mêrak nguwuh: (têmbang ged.). Têgêse: unining mêrak

murid: si(of se) swa

mêrit: zie wêrit

mirut: lulun, lulut, mirurut

murit: [mêmuritên]: waringutên; [kêmuritên]: gutgutên

maras: rêsya, rumaras, kumêsar, titir, nyèh, mir; [maras-maras]: rês-rês, mir

miris: arês, tistis, trasa

mursid: suksmadarda, prasidya

murwat: [pamurwat]: pamolih

--- 947 ---

mrajak: mruwun; [mrajaki]: mruwuni

marma: myang; [sumarma]: sumyang

marêm: sênêng

mêrêm: kêjêp

mraman: waraman

marga: karana, dalan, dardana, sadhana, pasu, dha, marga; [amarga]: mahawan

marog: [kamarogan]: kamurugan

marbug: sumêrba; [marbug arum]: rumamar, ruman

marang: [= maring]: umarèng, naka, numara, ring, têkèng, sangguta, prapta, prapti, ma;

[maring aku]: ywaku; [marang kono]: mariku

marang: (araning gêgaman ing jaman kuna dhapur pêdhang)

mirong: [amirong]: kêmul-kêmul

murang: masêngka

muring: [muring-muring]: anggêtêm

merang: manêngkêr

mirungga: mina, barima,

--- 948 ---

ngodhe

mak: [êmak-êmak]: bapa

muka: cantya

mukti: catya, raras, wi-rya, wir-ya, wiryya, wibawa, menak, mukti, muktya, mu(of mo)tya,

bawa; [muktèkake]: manobawa, manwabawa; [kamuktèn]: aneka, kawiryan, kawiryawan,

kawiryyan, kawiryyawan, kawibawan, kamutyan, wahyawibawa, wirya, wiryawan, wiryya,

wibawa; [tanpa kamuktèn]: bagnawirya; [pamuktèn]: pamuktyan; [amukti]: acutya

muksa: [kamuksan]: hyang kalêpasan, nirapada, nirayapada, kalêpasan, sunyata,

--- 949 ---

mu(of mo)ksa; [ngèlmu kamuksan]: dwistha

mokal: alib, ringapan, doran, doranya, sambawa, walepa, lôngka, lêngkara; [kamokalan]:

kaandimapan, kabobaban, nglêngkara

mukmin: pratanjana

makutha: udrata, ru(of ruru)ku, ru(of ruru)kuh, rastha, kuta, kawaca, danuraja, darti, dêrta of

drêtta, drêsta, dra(of drê)stha, drasthya, to(of toto)pong, tupung, taju, bukakundha

madu: hartala, tawo, sarka, sarkara, sirat, siywa, dhatu, madu; [madumôngsa]: madumasa;

[kaya madu]: sumirat

--- 950 ---

meda: dudu, lahya, ba(of bê)ndana, beda

madurêtna: (têmbang ged.). Têgêse: madu, utawa: sêsotya linuwih

madukara: (araning padalêmane Radèn Dananjaya)

madusudana: (jêjuluke Bathara Krêsna)

mudul: midil

madya: mantri

madyapada: aripada, amartyapada, amarapada, narapada, swamanusa, janapada,

janmapada, manusapada, martyapada, marapada, madyapada

mut: [= êmut]: êmu; [êmut-êmutan]: êmon-êmon; [ngêmut]: nulum

mot: [= amot]: wrat, wwat, marmwat; [momot]: wot; [momotan]: wot-wotan; [pamot]: pawwat,

pawyat; [pangêmot]: pamwat; [pangêmotan]: pawwatan

mata: andamuka, aksa, aksi, èksi,

--- 951 ---

êla-êla, idhêp, ibuh, nê(ni of ne)tra, nayana, dulu, dulwa, dêlya, sulya, dêlêng, tonan,

tawang, tolih, tingal, tinghal, toton, soca, socya, saksa, saksi, saksyu, satmata, sumata,

wurya, wismaya, wangwang, lihat, locana, liring, lwi, lalis, layar, patah, mripat, garaksi; [mata

êning]: pramana; [mataning pring]: caksuh; [mata kalingan]: matakapèn; [irêng-irênging

mata]: citrakara; [urang-uranging mata]: locana;

--- 952 ---

[pêranging mata]: asmaratura

mêta: ulinga

mitra: war(of wêr)ga, wrêga

mataram: malada

mu(of mo)tyara: muktyara

matêng: ulah, ratêng, sinang, satêng, matasak, matwa, matyan, matêb, matêng; [wowohan

matêng]: matasak

mas: hiranya, naka, rakrya, rakryan, rikma, rukmi, rukmaka, kênana, kênaka, kêncana,

kanyaka, kannya(of kanya)ka, durya, dyuh, tatur, suwar(of suwêr)na, sapathika, wasya,

lancana, laki, pêdhiyan, jêne K., mas K. N., mastatur, gorata;

--- 953 ---

[mas ajur]: mastatur; [mas nom]: luru; [mas tuwa]: wanakawarna; [mas salaka]: dhana; [mas

sêsotya]: rajatadi; [mas lêmês]: mastatur; [mas picis]: sardana, sadhana; [kaya êmas]:

nganaka; [jur-juran êmas]: taturan; [kêmasan]: panggêndrih

musna: nira, nis, taya, sina of sirna, sunya, suksma, lalis, murcita, murudya, mu(of mo)ksa;

[musnakake]: muspaya; [pamusna]: sanapa, pamurud

misan: kadeyan

miskin: dama, samosèl, sagil, madama

mas kinikir: kêmbang mas, têpas, mas kênaka

maskumambang: (têmbang). Têgêse: wis têmbung jarwa

misil: misil

masjid: tajug

musthika: hir, hura, hèru, hora, heroh, nah,

--- 954 ---

niyaka, nidharya, candyu, kanaya, kakap, kalêngka, duryana, duryat, dayat, tikta, sari, sotya,

siwaya, windura, wi(of we)stha, laksmi, lêka, pakaja, pêpêlik, manik, musthika, gali, buwah;

[musthikan]: kanayan, kalêngkan; [musthikaning kayu]: gana; [musthikaning wadon]: ratna(of

rêtna)wadu, kanayapura; [musthikaning linuwih]: manimaya, manikmaya; [musthikaning

mirah]: kilimurti

muwah: [= miwah]: ambang, tuwi, tuwin, mwang, myang, buh

mèwèk: [mèwèk-mèwèk]: ngêmbi-êmbi

mala: kèr,

--- 955 ---

bèsèr; [mêmala]: kèr, kaswala, mala

mali: mali

mula: hètu, hètun, hètuni, nimita, nimitya, kane, kra(of kara)na, sumarma, jugara, marika,

marma, marmi, marmita, mila; [mula-mula]: rasmana, nguni; [mulane]: hètuniran, hètunya,

hètunyan, patannya, patangya, marmanira, marmaniran, matyana, matannyaniran, matangi,

matangnira, matangnya, matang-nya, matangwa, matangwan, matangya; [kamulan]:

yatmaka

mule: [mêmule]: upamanta, abiseka, saranta,

--- 956 ---

mahup, mupadrawa, mangabiseka, bikseka, biseka, biwaddha, ngupadrawa, ngupasanta,

ngupasenta; [pamêmule]: abiseka, pangupasoba, biseka; [amêmule]: abiwaddha

molo: multag

malah: dapat, panggal, panggil, mandar, marar, malah, malar, bara; [malah-malah]: marar-

marar, malar-malar; [malahi]: bilawani

malih: acala, mahêli, macala, maliha, muliha, malya; [malih rupa]: mancala

mlinjo: tangkil

maleca: madeya

milar: milag

mlarat: daridra, sudra; [kamlaratan]: kadaridran, kasudran

melik: moksil; [kamelikan]: riba

mulat:

--- 957 ---

[mulat-mulat]: kantar-kantar

maloto: anggadêbrus, anggadêbus

mêlês: ritêm, winês, langês, mawênês, muyêk, gêmpung

mulês: murês; [lara mulês]: almurês

mulus: [mulusing ijo]: muyêk

maliwis: cakrasaksana, cakrawaka, cakrangga, cakranggana, cakarwa, silêman, griwis;

[kaya mliwis]: gumriwis

mulya: arja, kanityaman, tamênga, windraya, windriya, warrya, wibawa, pararta, mawiryya,

mule, bradwanga; [kamulyan]: kasugatin, kawiryyawan, wirya, wiryya, lilin

mlathi: arum, mahalathya, mênur, malambwaya, malathya

--- 958 ---

maling: indra(of endra)jaya, anaba, curi, cali, kalaka, ka(of ko)lana, durahatmaka,

duratmaka, dustha, sandi, dhustha, yama, nyra, bagna; [maling rêsmi]: turida kung, sasab-

sasab, sabsab; [kaya maling]: ngendrajala; [malingi]: mangendrajaya; [kamalingan]:

kacuriyan, kacureyan

mêlêng: [mêlêng-mêlêng]: drawela

midhang: [pamidhangan]: wijang

maja: wila, maos, maja, majasta; [maja alasan]: wilaja; [majapait]: wilatikta, majalangu,

majalungga, maospait

mujani?: [= mêjani]: namayani

mujadahi: manahêni, mananggulangi

mijil: (têmbang). Têgêse: mêtu

maya: [maya-maya]: wulat-wulat, mor-mor

--- 959 ---

miyur: [miyur-miyur]: wilur-wilur

muyêk: karamas

mayang: cindhaga

mimi: imi-imi, wadari, widari, mandara, mindara, mintuna, mimi, mithuna

mamring: tistis, nyêp-nyêp

mêmêt: lumad

mumêt: puyêng

momot: mwat, mawot; [momotan]: pawotan

mimis: pa(pê of pu)luru, punglu

mumpuni: ahingani, nipuni, nimpuna

mompyor: mompyor

mamang: bambang

muga: mudya; [muga-muga]: mudya-amudya, mudya-mudya

mega: unur, endung, urur, urut (mega dawa), irawan, adarati, awan, awang, apêkan, ima,

ima-ima, imanda, imantara,

--- 960 ---

imantaka, imakapura, imalaya, imamantra, imang, imakara, nirada, rur, karahu, ku(of ko)kap,

kuwera, kamura, dumaya, digda, sasmita, sudha, samegana, sagana, sanghêb = sangêb,

sanghub = sangub, sanggana, wiradha, wataragana, lokap, limun, limud, pandhuta, jaladara,

jaladhara, jadha, jadhoga, mera, gana, gawuk, binak, batara gana, bathara gana; [mega-

mega]: lawên-lawên; [mega irêng]: landhungan; [mega abang]: digda, jaladha;

--- 961 ---

[mega kalingan mega]: kamegan; [mega tipis]: imantara; [mega sadhuwuring kêkayon]:

imarabaya; [mega sore]: jadha-jadha; [mega layung]: urutan; [mega putih]: jalawara; [mega

nyalèntrèng]: malamat-lamat; [mega amor lan mêndhung]: ima- ima; [kaya mega]: ngima;

[kayanganing mega]: gagana; [kêmegan]: kaiman; [mega zie mêndhung]

moga: hèh, mawa of mawwa

mugên: tuhên

mogol: anyang

magêp: [magêp-magêp]: ngantak-antak

magang: [mêmagang]: mamancaka

mobat?: mubat

mubyar: murca

mathi: zie ciri

mung: [= amung]: êlêm, amêng, aming, anghing, namung, kung, tyama, mêhêng, muhung,

mêng, ming, mung, gur, ngur

--- 962 ---

mong: [= among of êmong]: nawung, pawung; [among sarira]: mahardika of mahardhika;

[among manungsa]: narada; [momong]: wwang-wwang, wong-wong; [ngêmong]: among,

mawung, mong, monga; [pangêmong]: pawung, pamong, pamonga, pamongmong

mangu: kawa, sacêh; [mangu-mangu]: ênguk-ênguk, kawa-kawa, pamêgahan, miyang(of

miyong)ga, gana, ngun-nguni; [mandhêg mangu]: wirandhungan

manghruk: mangkrik

mêngko: rêna, rêke, rakrya, ra(of rê)kwa, ra(of rê)kya, robaya, ki, kalas, da, dah, mêne,

mênèn, mangkin; [samêngko]: samangkin

môngka: dading,

--- 963 ---

maka

mangkana: ênda, êndah, êndan, êndyan, ata, itina, atari, êngkan, na, nah, nahan, nihan,

nèn, nono, nate, n-ya, niya, niyan, rika, rikan, ka, kan, kunêng, kwana, kyan, da, dah, dan,

danahan, dwa, dya, dyah, dyan, samangke, samangkana, lila, muga-muga, galusan, ngêka;

[kaya mangkana]: samangkana

mêngkono: êngkah,

--- 964 ---

nantên, wahman, minangkana; [mêngkono iku]: marika

mungkul: thêkul

mingit: [mingit-mingit]: tiksna

mingut: [mingat-mingut]: balingu, ngugut-ugut

mangsi: antanu, êrdawa, nawan, cêmêk, dawat, tanu

môngsa: ada, adha, nati, nalika, nêmbirang, kala, diwasa, sipi, sêdhêng, wrahas, witana =

môngsa VIII, lampu, yuga, mandah, masa, mangan; [môngsa kasa]: kartika, buda; [môngsa

II]: pusa, buja; [môngsa III]: manggasri, weddha; [môngsa IV]: sitra, catur; [môngsa V]:

manggakala, gati;

--- 965 ---

[môngsa VI]: naya, winayang; [môngsa VII]: palguna, biksuka; [môngsa VIII]: wisaka, basu;

[môngsa IX]: jita, nanda; [môngsa X]: srawana, boma; [môngsa dhêstha]: padrawana;

[môngsa sadha]: Asuji; [mangsan]: masan, bayahan, bayan; [mamôngsa]: nablas;

[kêmôngsa]: sinitya; [pamôngsa]: ngêrêb; [samôngsa]: sahangan; [môngsakala]: sipi,

lahung; [môngsakalani]: manipi; [wis mangsane]: dayèh

mangsah: darat

mungsuh: arika, angsaka, carumuka, ripu, durniti, durangkara, satru, satrukala, singgunkara,

la(of lala)wan, waryya, laga, parangmuka, mara, marang, mityakarddha, mu(of mung)suh,

mêngsah K.;

--- 966 ---

[mungsuh galak kaya macan]: satrutisingakrêtti; [mêmungsuhan]: alawan; [pamungsuh]:

marana

mangul: munggul

mangmang: was-was, lumirong, pamang, bangbang; [luwih mangmang]: wiwas

môngga: (kolu), nangga, têgên, manahan; [môngga (ayo)]: awi; [môngga pulih]: nanggap;

[manggan]: bonggan

mênggah: (wêgah), antak, kari; [mênggah-mênggah]: hêm- hêm, ngantak-antak, ngambêt-

ambêt, ngêmbat-êmbat, ngugut-ugut

mungguh: ini, anèng, umungguh, nayut, numungguh, numanggya, nungguh, ka, sala,

tratisura, tra(of para)tistha, mangênti, manggwa, mangêng; [munggèng = mungguh ing]:

sumali, munggwing; [pamungguh]: pamangêng

--- 967 ---

manggis: manggistha of manggisthamika, manggisthami

munggul: [pamunggul]: panjot; [pamunggulan]: panjoran

manggalagita: (têmbang ged.). Têgêse: panggêdhe utawa urang rikat

ge: [= age]: wagni; [age- age]: gya

gaota: [anggaota]: mahutsaha, mahotsawa, ngutsaha, ngusaha; [panggaota]: utsaha,

upajiwa

gana: kakap; [kaya gana]: gumana; [gumana]: tapaya

gêni: anala, api, apu, apuy = apiyu, apyuy = apiyuh, apuyika, hyang anala, hyang agni, agni,

narayana, nala, nalatya, krahma, dahana, waka, latu K., lila, pawaka, puya, puyi, puyika,

--- 968 ---

jatha, marcu, mar(mêr of mrê)tyu, gni, bahni, bahning, brahma, brahmastra, brama, basma;

[luwih anggêni]: bramantya; [pagênèn]: kundha; [gêni upas]: isu, wisu, wisagni, marcu,

mar(mêr of mrê)tyu; [gêni agaran]: gatya; [gêni winadhahan]: weda; [gêni wisa]: hèsu; [gêni

mawa]: brahma; [gêni gêdhe]: wibrama, basmakrêtya; [ênggon gêni]: tumangan; [lêbu gêni]:

tumangan; [panah gêni]: bramastra; [mulad-mulad kaya gêni]: malatu-latu

guna: E(of è)pu, rèh, saguna, gina, gun-ya of gunnya en gu-nya, grêna, bunya of bunaya,

ba(of bang)kit, byasa; [gunakaya]: rajakaya; [anggunani]: mintêr; [kagunan]: kagunan,

kabudayan,

--- 969 ---

kabudyaman, gunnyaka; [kagunan linuwih]: gunita; [tanpa guna]: bagnawirya

gênah: êstha, tih, gôntha, ngantên; [gênahan(= gênah-gênahan Spr.)]: katrangan;

[anggênah]: nanggênah; [anggênahake]: mrastawakên

ginuha: of ? mapa

ginoha?: mapaha

ganas: wragas, ganas

ganêp: durbala, sarabi, saput, sadha, sampurna, sampat, sangkêp, wastu, lêngkêp, pasêk,

mênggêp, gênêp; [ganêping tatakrama]: parikrama

gunêm: catur, mawuwus, gunita, gunêm, gunnyêp of gunyêp, gosita, gu(of go)sthi, gupita;

[gunêm rasa]: musawarat; [ênggon gunêm]: pahêman;

--- 970 ---

[ênggon gunêman]: pahman; [a(of ang)gunêm]: ahêm, hêmhêm, anggusthi, anggupita,

nahêm, mahahêm, mahêm, gumu(of gumo)nitha, gomasita, gumusthi; [gunêman]: nahêm,

gumitan, gositan; [gunêman sarta mêmangan]: ôndrawina; [gunêman sajroning ati]:

malocita; [gêgunêman]: hêm-hêm, Ahêm-hêm, gênu-gênu, gomasitan; [pagunêman]:

pahman, pahêman; [agunêm]: Ahêm, mahêm

gênêng: tênggêr, tunggur, gili

gancar: luri

gancang: sigra, prênggi; [gancangan]: sigran; [gêgancangan]: sisigran

goncèng: [anggoncèng]: ngoncang

gênuk: hukuk, kampita, liningir

gônda: sari, suga(of sugô)nda,

--- 971 ---

lawên, ganda, gandha; [gônda arum]: rum, sanggirum; [gônda sumêbar]: arum-arum; [gônda

linuwih]: suga(of sugô)nda; [agêgônda]: murcasarira, ngadiraga

gandar: danganan

gêndera: zie bandera

gandarusa: (araning godhong)

gandarêja: (araning godhong)

gôndariya: gandariya

gêndruwo: gandarwa

gandrung: asmara, sangkung, wati, lulu, lulut, lênglêng

gandês: sèngêh

gôndawati: (araning garwane panêngah Pandhawa)

gônda wora-wari: gôndhawari

gêndam: kêmat; [panggêndaman]: pakêmatan

gundam: [anggundam]: dham

gèndèng: watêk; [anggèndèng]: nyèwèng, ngewal; [panggèndèng]: bagôndha

gênti: imbal, rurup, sili, silih, salin, sêlang,

--- 972 ---

sêling, sêlanga, gumanti, gumantya; [gêntèn]: ga(of gê)nti, gantya; [gêntenan]: gantyan;

[gêgênti]: sasat, si(of sisi)lih, sulih, wawasi; [gêgêntèn]: sêsèrèn, silih, gantyan;

[gêgêntenan]: ambal-ambalan, ambal-imbalan, pasilih; [ganti-ganti]: silih-silih; [angganti]:

nilih, manyêlang; [anggêntèni]: urinjên, uminjêmi, nalini, sumilih, manêlangi, manyêlangi,

minjêm, minjêmi, gumanti, gumantya; [anggêntèkake]: minjêmkên; [gumanti]: uminjêm,

rumurup, silih, sumêla, sumili, sumilih, sumalin, sumulih, sumêlang,

--- 973 ---

sumêling, minjêm; [anggumantèni]:[14] mêrlopa; [aganti]: urup, masilih; [aganti-ganti]: masilih-

silih

gêntur: [gênturan]: manganturan, gran, gêluran; [gêgênturan]: bêbênturan

guntur: rugrul, tagur, gongsor, balabur, byur; [guntur kêtug]: jadha-jadha; [anggunturi]:

amahi, amahahi, mahi; [gumuntur]: goragra, gumuntur

gontor: katur, kutur, gongsor; [anggontor banyu]: angwaya

gantung: ila, tiyung, gantang, garantung, gongnga; [anggantung]: mangrantung;

[gantungan]: grantungan; [gumantung]: gantung

gunting: gotra

gana sosotya: [= golèk êmas]: rukmakala

gundha: gundha

gandhor: anor

14. § bawa: ma, karimbag dados i kriya.

--- 974 ---

gandhèk: [anggandhèk W. A.]: ngêmban timbalaning ratu

gandhewa: nusara, capa, da(of dha)nu, laras, langkap, puksana, janu, bi(of bu)ntala,

burtala, busur; [gandhewa luwih kuwasa]: wijayadanu, zie panah bov.; [cêkêlan gandhewa]:

tangkolak

gandhul: tiyung

gundhul: gundhul

gèndhêl: sèntêg; [gumèndhêl]: sumèntêg

gendhol: [anggendholi]: gamêli; [gendholan]: gêgyan, gamêlan

gêndhayakan: [tandhu(of sandhu)yuwan

gandhèng: [gandhengan]: kait, ganthi, ngawinan

gêndhing: curing, dêmung, tanu, swala, sangkya, lalita, lagu, gêndhing, gêndhing curing,

bangsi,

--- 975 ---

bangse; [araning gêndhing]: sangupati; [anggêndhing]: ambangse, macuring, masangkya;

[anggêgêndhing]: sêsêndhon; [panggêndhing]: pambangse; [gêgêndhingan]: sêsêndhonan

gêndhèng: curing

gêndhong: gunta

gendhong: [anggendhong]: manambiyat

gondhang: gundhang

gênje: (araning tanduran)

ganjar: dadar; [ganjaran]: upasarana, hingan, dadar, dyana, sagraha, pradana; [angganjar]:

angganjar, dumadar, lumuri, mani(of manu)graha, mradana, madyana, mupadrawa,

mangani(of manganu)graha, ngupasarana; [angganjar kalungguhan]: mêrsinggah;

[angganjar dhuwit]: mar(of mêr)dana, marsinggih; [pangganjar]: kar(kêr of krê)dana;

[pangganjaran]: pamedan

gênjèr: panglèlèr

--- 976 ---

gênjot: hu, hoyug, mènggung, giwang; [gênjotan]: giwangan, ginggungan, gonggongan;

[ginênjot]: ginanjung

ganjêl: u(of o)mpak, ompak-ompak, umpat-umpat, tumang, têngku(of têngko)rak

ganjil: dha(of dhê) stha

gonjang: kola

gonjing: hiyun, rindhu, kolah, kolahan, kapita, kyalah, kampi, kampita, kongah, duyak,

lindhuk, praka(of prakê)mpa, prakampita, jinjang, gonjit, grèngi, giwang, goling, gumêtêr,

ginggung, ginggong, bramantya; [gonjang-ganjing]: rêgu rênun, rigang-rigung; [gonjingan]:

giwangan;

--- 977 ---

[anggonjing]: mahiyun; [anggonjingake]: rumindhu

ganthi: ganthi

gêntha: curing, gêntha, gênthya; [gêntha kêkêlèng]: walantaga

gêntho: coryanjana

ganthêng: kêndhêng; [angganthêng]: kumêndhêng, kumênthêng

gênthong: kumba, kumbaya, kumbayana, têmpayan, wra(of wara)yang

gunung: ancala, indra, endra, ancala, ardi; ardya, arga, asalingga, awukir, aldaka, hyang

parwata, imandri, himawan, himawat, nala, cala, rêdi K., dri, tambana, wanawasa, wukir,

wukira, parsa of parswa, parasu, parswa = paraswa, praswa,

--- 978 ---

parwaka, par(of pwar)wata, prawata, parja, pradesa, pra(of prê)bata, par(of pêr)bata, par(of

pêr)bwata, par(of pêr)byata, padaka, jambangan, mahahimawan, mahendra, mèru, malaya,

gana, gunungan, giri, gori, girindra, girinata, gorata, giriwara, gêgêr, basulingga, byata,

ngasrama; [gunung dawa]: girilaya; [gunung tugêl]: guntur; [gunung têpung padha gunung]:

giri parswa of pwarsa; [gunung dhuwur]: giriraja, giripati; [gunung gêdhe]: endrakala,

sudarga, mahi(of mahe)ndra, girindra, giriwara; [araning gunung]: mahamèru, madaragêni;

[kaya gunung]: mar(of mêr)wata, mar(of mêr)wwata,

--- 979 ---

mrawata, marbata; [sukuning gunung]: acala; [satugêling gunung]: mandhala; [swaraning

gunung]: gêtêr; [lowahing gunung]: endrakala; [pucuking gunung]: agra, sulardi, bobagra;

[gunungan]: adhangan; [pagunungan]: pagirian; [gêgununganing wong]: narendra

gêsêk: tutu

gar: [= êgar]: wêkar, wêlar; [mêgar]: wigar, jêdhog; [kamêgaran]: kawigaran

gèr: [= anggèr of ênggèr]: kaki, dyah, jêbèng, mirah, bapa

gara: [= gara-gara]: ima-ima, nicaswabawa, têruh, manggyala

garu: [kayu garu]: agaru, garu

gêro: [anggêro]: haha, huhu, hrêng, srawara, singha(of singa)nada, singha(of singa)nabda,

masingha(of singa)nada,

--- 980 ---

masingha(of singa)nabda, gora swara of sabda, gura (of gora)gadha, gambira; [panggêro]:

grêng

giri: [pasanggiri]: sayêmbara; [anggirèn-girèni]: manjirêbi

giro: pramênta, pramêntya, biyangan

guru: êmpu, sewa, swa (of sya)gata, sogata, wanto, wantwa, wantya, para(puru of poro)hita,

guru, goraddha, byantu; [anggêguru]: puruhita, mapara(mapuru, mapuro of maporo)hita,

ngaji, ngajya; [paguron]: puruhita; [guruning]: yoddhina; [guru linuwih]: guru nawi; [guru lair]:

guru tatya; [guru batin]: gurunadi

guru: bathara ...: Antakapati, Ôntapati, Ari,

--- 981 ---

Arinda, Êsa, Isu, Ismara, Narasiwanasa, Niskala, Nilakantha, Caturbuja A. 7. 10., Rudra,

Rudramurti, Rugaljati, Sarômba, Suksmanasa, Suksmakawêkas, Suksmawisesa, Sida(of

siddha)jati, Siwah, Siwahbuja, Siwalaya, Sangkala, Warmaka, Warnata, Wirabudra, Wisesa,

Wisesaning Tunggal, Lêngin, Parwataraja, Prawatapati, Pramana Wisesa, Paramarwasiwa,

Paramèswara, Paramasiwaya, Paramasiddhi, Paramawisesa, Pramèsthi, Pramèsthiguru,

Purbyakara, Pasupati, Pasyapati, Jagadnata,

--- 982 ---

Jagad Karana, Jagad Dewanata, Jagad Dewabathara, Jagad Pratingkah, Jagad

Paramusesa, Nyatma, Mahadewa, Mahadewabuddha, Mahèswara, Mahamuni, Mahamulki,

Mahamulya, Manikmara, Manikmaya, Mêrcukundha, Mêrtyusuna, Marmata, Masidhêm,

Mulu, Mèngêt, Girinata, Uddha, Bathareriya, Utipati, Ngisat, Door Rms Soewito

gori: gori

gêrah: mahaprana; [gumêrah]: ahuhung, umrang, umyang, umung, tryas, pêr(of pra)katha,

gurnita, gurnang, gêtêr, gumêntêr, gumuntur,

--- 983 ---

gumarêdêg

gurih: wuduk

guruh: [gumuruh]: umung

goroh: ardalepa, dur, du(of do)ra, linyok, mêrsa, mukir, ngowok; [gorohan]: doran;

[anggorohi]: ngapusi; [kalakuan goroh]: duralêksana

graha: garwa

graita: artika; [agraita]: natanggal, manita, malwacita, majait; [panggraita]: locita, pangartika

garan: ulu, kêrang, tênggalan, walêsan; [garan pacul]: doran

gurnan: grênan

grundêl: [grundêlan]: garuniyan; [panggrundêlan]: pangamun

girinata: (jêjuluke Bathara Guru)

grantês: [anggrantês]: mawêr

gronjal: [anggronjal]: anggurenjal

gorok: (têmbung); [gorokên]: goluda;

--- 984 ---

[gorokan (gulu)]: têngkran, luwiddha, padinan, janggarma, gurung, goluddha

gèrèd: dhati

grêdêg: [gumrêdêg]: sumrêg, lumêkêt

grudug: kêrêb; [gumrudug]: kumêrug, kumrab of kumêrab

gardaba: gadarba

gritu: gwit; [grita-gritu]: gwityyita

garit: jahid, jahit; [anggarit]: anjahit, majahit, gumarit

gêrêt: três, trêsa, têbu; [gêgêrêt]: têtêbu; [gêrêt-gêrêt]: três-três; [anggêrêt]: tumêngkêr,

tumêngkêl

gêrit: [anggêrit]: gumrit; [panggêrit]: panggrit; [gumêrit]: grit, gumrit

grêtak: garwa

garis: galêng; [garisan]: jidaran; [gêgarisan]: jijidaran

gêrus: ulêt; [anggêrus]: kamrus; [gumêrus]: kumrus

giris: rês,

--- 985 ---

katrêsan, kawas, kawês, kumêl, tras, takut, wrinwrin, wingwrin, yarês, matras, girigirin,

ngrês; [giris miris]: kagiri-giri; [anggêgirisi]: uradati, angrês, protbuta, mangrêrêsi, mangarêsi,

giri-giri, ngangêsi; [anggirisake]: ngawêsakên; [kagirisan]: kakesal; [kamigirisên]: gilakna;

[agiris]: kakêtêran, makêtêr

girisa: (têmbang ged.), kanggo ing têmbang macapat, têgêse: kêkês, giris

garwa: kucumbi, swami, padni; [garwa padmi]: sori, mahisi; [garwaning ratu]: sori, sri

narpaduhita, sri narpadayita, waraduhita, waramahisi, pramèswara,

--- 986 ---

pramèswari, mahèrêsmi, mahasini, mahiswara of mahiswari, mahèswara of mahèswari;

[panggarwa]: pananggaya

growah: gorawa

gurawal: [gurawalan]: dharampalan

growong: bah

garap: [garapan]: syasiyan, wuhayan

garudha: karula, winanteya, wanteya, wimana, garudha

grêjêg: baritu

grujug: patêr; [grujugan]: patêran; [anggrujug]: matêr

grojog: [gumrojog]: grawah

grayang: [anggrayang]: manggaryyah

grêmêt: [grêmêtan]: tagahan; [anggrêmêt]: tumaga, sarpa; [gumrêmêt]: gana

grimis: riris, rêrêb, kramun, srêb, walutru; [anggrimisi]: ngawun- awun

grumbul: sundhung

grêmêng: hrêng, gru(of guru)mung; [anggrêmêng]: anggrumung;

--- 987 ---

[ngrêgêmêng]: kidhuku

grumung: [anggrumung]: mahuhuhung, mangaung, ngrumung; [gumrumung]: umyang,

umung, ngunguluwung

grago: bêdhandho

gêrêg: giri; [ginêrêg]: inasêh; [gumêrêg]: sumrêg

grêgêt: igit, lêgêd, gar(gêr, grê of garê)gut; [anggrêgêt]: gar(of gra)gat; [gumrêgêt]:

kasrêpan, sumênggut, gumrêgut; [grêgêtên]: kumuritên, waringutên, gutgutên, nguhut;

[kamigrêgêtên]: kêmuritên

grêgut: [anggrêgut]: cancut, sumênggut, mangrêgut, gumrêgut

gragas: [anggragas]: manggragas

goragodha: suradênawa

grabah: [wong adol grabah]: anggalandhang

grobyos: kucur; [gumrobyos]: kumucur, kumyus

grubyug: byur; [grubyugan]: mabyungan; [kagrubyugan]: kabyuran

grabag: grêbêg

--- 988 ---

grêbêg: grêbêg; [anggrêbêg]: ngayap; [anggrêbêgi]: mêlingi; [panggrêbêg]: pangayap;

[gumrêbêg]: malêbêg, gumêtêr, gumarbug

grubug: krêtêb; [gumrubug]: abyuran, kumusu; [gumarubug]: srang-srangan, byuran

grobag: dhati

grêbong: runggu, runggwa, runggya, jong, gu(of go)thaka

garang: (têmbung); [anggarang]: manang; [garangan (khewan)]: sapwan, walagra, gitrata,

giyu

garing: anyang, aking, tiwa

gêrêng: [anggêrêng]: hrêng, manghrêng; [gêrênge]: hrênging

gêrong: lêmpong, grong

girang: hyun, hyun-hyun, soba, garjita

giring: [anggiring]: anggiring, grêg

--- 989 ---

gorèng: rindang, sa(sang)nga, sangan; [anggorèng]: nangan, rumindang, sumanga,

sumangnga, marindang, mangnyanga; [panggorengan]: sangan, parindangan

grangsang: [anggrangsang]: muyang; [panggrangsang]: pamuyang

grêngsêng: sêng; [anggrêngsêng]: sumêng

grênggêng: hrêng; [gumrênggêng]: umrêng

gronggong: gawên; [anggronggong]: gong- gong

gada: supatra, lahita, lori, lwari, pamugara, dhêndha, musala, mugara, gadastra, gadha,

bindi, brajadipa, bajra; [gada pangarêp]: lahitamuka; [gada-ginada]: gada-gadan; [anggada]:

malori, manggada

gêdêr: gêndra; [gumêdêr]: sumyak, pêr(pra of mra)katha,

--- 990 ---

gumêr, gumrah of gumêrah, gumuruh

gêdrug: galêdrug

gadarba: gardaba

gadug: kanjat, tyêng

gut: [gut-gutên]: lurugên

gati: don; [anggumatèni]: upadrawa, mupa

gêtih: êrah K., rah K., rèh, roh, raha, rudira, darah, sari, lodra, ludira of luddhira, dharah,

marus; [gêtihing otot]: gati; [kaya gêtih]: mangrudira; [ngêmu gêtih]: ngatirah

gêtun: hah, ahud, nêsêl, tunggung, ngungun K.; [gêtun-gêtun]: ngungun-ngungun;

[anggêtunakên]: midhuhungakên

gatra: anur, amput, mantra, môntra, gana;

--- 991 ---

[agatra]: gumana

gatar?: [gumatar]: umurub

gêtar: hor

gêtêr: kêtêr, tintrim, tistis; [gumêtêr]: kêtar, tis, susmar, lupa, mar, makêtêr

gêtak: [anggêtak]: hah, hèh, angukuh; [gêtak-ginêtak]: silih gyat

gitik: randiyam, têmbang, têmbung, sapudhêndha, srêp, pala, palu, pupuh, popor, dha(of

dhê)ndha, dhipur, thuthuk; [gêgitik]: pramu(of pamu)gari, palugon, dhêndha; [anggitik]:

andhêndha, amupu, numupuh, nêmbung, nyêmpala, manêmbang, manêmbung,

--- 992 ---

mala, malu, mupuh, madha(of madhê)ndha; [kagitik]: kapala; [ginitik]: palu-palu; [gitik-ginitik]:

dhandha-dhandhan; [panggitik]: panêmbang, panêmbung, pamalu, bindi; [panggitikan]:

patêmbangan, patêmbungan

gutuk: krêtuk

gatêl: wiluya, balwa

gêtap: [gêtapan]: karnasula; [anggêtapake kuping]: mangarnasula

gêtêm: [gêtêm-gêtêm]: ngunggut -unggut; [panggêtêm]: pangunggut; [panggêtêm-gêtêm]:

pangunggut-unggut

gotong: gosong; [gotongan]: gosongan; [anggotong]: anggosongi

gusi: wodaka, latha, podaka, gos, gosya, brita, brima; [gêgusèning gêgaman]: tuwaja

gusah:

--- 993 ---

[gusahan]: singgahan; [gêgusahan]: sisinggahan; [anggusah]: sumuyak, mosah, gapurah;

[panggusah]: suyak

gèsèh: nangling, ceda, cangli, siwah, swela, sa(of su)wala, sangli, wingwang; [anggèsèhi]:

ninawah

gisik: gêsi; [gêgisik]: kikisik, kisik-kisik, gisi-gisi

gosok: [anggosok-gosok]: malaca-laca

gusti: [= Gusti]: esa, nohan, rakryan, dyah, tuhan, tuhana, tuwan, gusthi; [anggusti]: awesa;

[Gusti W. A.]: rahsa, sêsêbutan, gunêm

gusis: Arsih, anggêsês, singsa, gêsês

gustha: gosthi

gêsêng: nunu, danaga, dadaka,

--- 994 ---

gêmpung, basma, bêsmi, basmaran, byasman, byasmaran; [anggêsêng]: nênah,

manggêmpung; [anggêsêng jagad]: binarudra; [panggêsêng]: panggêmpung

gawa: siwing, wawa; [gêgawan]: wawan; [anggawa]: umawa, sawung, saya, sumiwing,

wawa of wawan, wwat, pawwatwwat, pamawa, mawa, mawot, myat, gawa; [kagawa]:

kawawa; [ginawa]: sinawung, winawa; [panggawa]: pawwat, pamawa

gawe: ande, ade, asa, Angde, angde, angdhe, nuna, nwasa, ranjas, ruda, kara, krit,

--- 995 ---

karti, kirti, krêtti, kartya, kirtya, kratya, krêtya, kridha, karja, krajwa, karya, kriya, karyya,

deha, don, deya, dyan, titah, tênggêng, sraya, suyasa, wiyasa, wangun, lila, yasa, yyasa,

yoga, made, mangun; [gawean]: wangunan, yasan; [gêgawean]: ngade-ade; [gawe-gawe]:

ngande, ngade-ade; [gawene]: donira, doniran; [anggawe]: ade; [anggawèkake]:

makaryyakên, ngaryyakên; [kagawe]: krit, mangun;

--- 996 ---

[ginawe]: ginarap; [panggawe]: rèh, ade, upaya, kar(kêr of krê)ti, kirta, kirti, krêtiyasa, karya,

kaladesa, don, don-don, sukarya, sisthawa, saya, suyasa, sangsaya, wisaya, paningkah,

pande, pandon, pakardi, pakarti, pakrêti, pakirti, pakirtya, pakarya, pakriya, pakaryya,

pamisaya, pagawe, pangde; [panggawe ala]: duskarti, wisa; [panggawe luwih]: sukarya;

[panggawe bêcik]: swakarya; [manggawe]: andhêsthi, angde, nangsaya, nukarya, mareka,

makire,

--- 997 ---

makriya, mikarya, mado, madamêl, misaya, ngeka; [pagawean]: sukarya, pandonan,

pakirtyan, pakaryan, pakaryya, pakaryyan, jamuga, yasa, gawayan; [gumawe]: gumawaya;

[agawe]: ayasa, nulah karya, dèh, sumarwe, wra(of wrê)ta, lume, pabangun, yande, yasa,

yangde, mande, makar(of makir)ti, makar(of makir)tya, makaryya, made, mayasa, gaway,

gawaya, gumawe, ngayah; [gawe ala]: sikara; [gawe ulat]: nityamardu; [gawe ulap]:

ôndakara; [upagawe]: tumampwa;

--- 998 ---

[kaupagawe]: katampyan; [pangiriding gawe]: bayudhandha; [nyambut gawe]: madamêl;

[ngupagawe]: budikarya

guwa: hamawa, hithaka, ragu, rago, runggu, dwarananda, satrusta, waragu, ga(gi of gu)ha,

guhe, gohaka, gu(of go)hwa, girywa, gita, gutaka, guwa, gwe(of guwe)ndra, gojuthaka, giya

of giyana, githa of githaka, gutha of guthaka, gotha of gothaka, guba, gunggu; [paguwan]:

paguhan

gawêr: [anggawêr]: gôndra; [anggawêri]: ngapa, ngudhili

giwar: [anggiwar]: umilag, milag

gawok: idab, niscasa, carya, caryan,

--- 999 ---

ca(of cê)ngêng, ringga, kawismaya, glana, bu; [anggawokake]: Ile; [kagawokan]: ascaryan,

agila, cangêngan, kacaryan, kascaryan, kascaryyan, wagugên; [luwih kagawokan]:

Ascaryan; [luwih gawok]: ascarya

gawat: sintruk, wadya, baya

gawang: gumawang

gawing: [anggawing]: tumawing

giwang: howang; [gumiwang]: gumingsir

guwang: [angguwangi]: mahi

gowang: rumpung; [anggowangake]: ngrumpung

gol: pragola; [pagol]: tagwa, tanggah, galang; [magol]: matanggah; [manggoli]: tumanggah,

matagwa-tagwa, matanggên; [magolake]: matagyatagyana; [ginol]: kinol; [pamagol]:

patanggah, patanggêh

gêla: hong,

--- 1000 ---

cuha, tata, wiwal, garyya, gala(of gêla)na

gila: hi, endhan, i(of e)dan, gila; [anggêgila]: maendhan, ngidan-idan; [anggêgilani]: ka(of

ko)tbuta, wagyus, bina, bisana, bima; [kagila]: kabina; [kagila-gila]: anjuta, abuta, kataratara,

kagiri-giri, kagila-gila, kabina-bina, warnantaka, jang(of jêng)gala, bisana; [panggêgila]:

pangidan-idan; [kamigilan]: kaidhana; [agila]: maedan, maedhan

gili: grit of gêrit; [gêgili]: gêgêr; [anggili]: oswan, apurunwu, gumêlêk

gula: kara, sarkara, gula; [gula krambil]: tiris-tiris

gulu: utamangga,

--- 1001 ---

cêngêl, kundhala A. P. II 72 2. v. o., ka(of kô)ndha, tênggak, tênggêk, lèhèr, lungkeya,

lungaya of lungayan, lunggayan, jong, jang(og jông)ga, janggi, janggya, murda, gulu;

[panggulu]: panênggak

galih: [anggalih]: matwas, matyas

glintir: guling; [glintiran]: gulingan

glinting: [gumlinting]: lumèh, gumuling

glindhing: giling; [glindhing-glindhing]: giling-giling; [glindhingan]: cakra

glundhung: têdhun, guling, gulung; [glundhung-glundhung]: gulung-gulung, gulung-

gumulung; [kaglundhungan]: kagulungan; [gumlundhung]: gumulung

galar: galar

galêr: kêlêng, galêng; [anggalêr]: limit

galur: tètèr, walur; [agalur of anggalur]: tumètèr

--- 1002 ---

gêlar: itung, etung, apitara, êmpar, ambak, abyar, kiri, kire, kit, dra(of drê)stha, tarap, tatra,

tingkah, satata, wani, wurah, wilang, wagmi, lêrang, lingkab, pasar, pagêlaran, jirap, gêlar,

gêlaran, gêlarên, byuha, bya, bangun; [gêlaran]: abyaran, sayaga, wurahan; [gêlaran

(klasa)]: pasangan, byaran, bèbèr; [gêgêlar]: kikiri; [anggêlar]: nitah, tumrata, tumata,

tumingkah, lumingkab, manjrah,

--- 1003 ---

mada, matingkah, mawurda, mawurdha, malasa, ngitung, ngulah, ngabyar; [anggêlari]:

ngabyari; [sagêlar]: satata; [pagêlaran]: magêlar; [gumêlar]: anjrah, akundhah, awrah,

umêmpar, nanjrah, kundhah, kirna, tingkah, sumiwi, wurahan, lumrang, lumêrang,

lumingkab, prakirna, parawwa, dhacah, jrah, manjrah, mar(of marê)pat, makundha,

matihang, gêlar, gumêlar; [aglar]: awra, umadhang, ambak, nitah, ra(of rê)rêm, kirna, tata;

--- 1004 ---

[agêlar]: mar(of marê)pat, makire

gêlaring prang: mirit saka R. Ng. Rônggawarsita: [anggada lungit]: bajratiksna; [naga

ngakak]: naga mangangkang; [tunjung karoban]: padmanaba; [supit urang]: byuha

mangkara of mangkara byuha; [sagantên ardi]: wukir jaladri; [sagara wutah]: sangara byuha

H, T.; [sagara banjir]: samodra pasang; [wulan tumanggal]: ardacôndra of candralika;

[lêlumbungan]: limbungan; [liman angrok]: diradamêta; [prit anêba]: drihanjala; [jurang

sirung]: durgama rungsit; [garudha nglayang]: kagapati; [gilingan rata]: cakra swandana;

[banthèng ngamuk]: dumuk angun-angun zie P. R. V. 126 5

gilir: gumilir

galak: hêr, hung, ujwala, abuta, angun-angun, ang(of êng)kara, angwap, narpa, ru, roda,

ru(of ro)dra, rota, krura,

--- 1005 ---

kru(of kro)raya, kroda, kruwara, krodha, dar(dêr of drê)pya, dumuk, srêgên, wrêk, wiruda,

wiroda, wirodra, wirota, wikri, wikara, wêngis, lodra, lota, lwata, pahang, pramêta, prêgi,

pragalba, panggêlêng, jwala, mêrcu, murca, mêta, malad, malat, gra(of grê)ndraka, garwita,

grêm, glana, gambirung, bragalba, buta, bêngis, ngun-angun; [galak bangêt]: kruraca; [luwih

galak]: sudar(of sudêr)pa; [galakan]: êlêkan;

--- 1006 ---

[anggêgalak]: sumrang; [panggalak]: parudha

gêlak: nyat, sêru, sêrang; [anggêlak]: anyat, sumêru, sumêrang, manêhêr, manohor,

mrêganabi, madrês

golèk: (upaya), ulat, apèt, apèta, upaya, nahak, cari, ruru of luru, rêrah, rêrêh, ruruh, rumrah,

rumarah, ruma(of rumê)rah, rumêrêh, rumuruh, duli, wulat, jala, jaja, mibra, mangrêrah,

mangruruh; [golekan]: opaya; [gêgolekan]: aruru; [anggolèki]: umèt, pèti, mulangi, nglari,

ngulari;

--- 1007 ---

[golèk (kayu)]: anak-anakan, upadi, neka, tima, surpa, surupa, suwarna, lingir,

pracundhamani, par(of pra)tima, pu(of pupu)tran; [golèk pagawean mênyang tanah

ngamônca]: amèn

galadrah: [gumaladrah]: kumalasa

gêlut: silih banda, sêlur, laga, pulangdhiri, murando, bôndhayuda; [anggêlut]: mêkul

gilut: pamah; [gilutan]: pamahan

gulêt: bondhot; [anggulêt]: mulêt

gêlas: wôngsapatra; [gêlas kaca]: gêdhah

gêlis: enggal, kêli, dandu, dyan, têtêr, tiwega, tuli, sigra, wangwang, lulu, lagawa, yar,

--- 1008 ---

muwah, gi, genjah, gadgada, gêpêh, gupuh, gepya, geme, bawis, bawiswa, bawisya;

[gêlisan]: sigran; [gêlis-gêlis]: kagyatgyat, lila-lila, gya-gya, bilisa; [gêlis-gêlisan]: têtêran,

suson-suson, sigran-sigran, gra(of gara)walan, gurawalan; [kêgêlisên]: kageyan

gilês: tindhês, tindhis, lud, giling; [anggilês]: tumindhês, tumindhis

galasah: sulayah; [anggalasah]: akundhah, makundhah; [galasahan]: kundhah, gênturan

gulawênthah: upakara, upadrawa; [anggulawênthah]: ngupakara, ngupadrawa

gulawat: galayat

galewang: [anggalewang]: jungkelang

--- 1009 ---

gêlap: kêtug, kupak, kupaka, wrahaspati, pracalita, gêntêr, guntur, grah, grèh, gêrah, gêrêh,

guruh, gurnita, graksa, graksi, gêlap, gêlapa, zie gludhug en blêdhèg; [gêlap tarung]:

brajapeka

gilap: rutya; [agilap]: gumilap

galêpung: tapang

galadhi: anggaladhi, cicikat, ramtam of rumantam, ngrantam

galudhug: kêtug, tadhati, pracalita, prakopa, patêr, guntur, gura, grah, gêrah, gêrêh, guruh,

gurna, gurnita, gura(of gora)gadha,

--- 1010 ---

gêtêr, gipih; [gumludhug]: mrakosa, gumêntêr, gumuntur, zie gêlap en blêdhèg

galeyah: jungkarangin; [gleyah-gleyah]: anjungkarangin

galeyor: [galeyoran]: gayorar

gulma: [sagulma]: 1,000,000.000.; [sapuluh gulma]: sacamu

glimplang: sulayah

gilig: kungku, walah

galuga: artu, datu, lêtu, dhatu, gêluga, galêga; [kaya galuga]: gumaluga

galugu: tiris-tiris, dhatu

galagah: rayung

galigir: gêgêr

galagat: sis

galêbêg: [anggalêbêg]: malêbêg

galathe: ngulanthe

galathak: [angglathak]: gulathe, ngêlathak

gêlang: karah, gêlang, bujangkara, binggêl; [gêlangan]: gêlangan

--- 1011 ---

gêlêng: [gumêlêng]: nipuna, nimpuna

gêlung: ikêt, krindha, kridha, kisu, keswa, kesyari, kistha, sarasadya, sanggul, padmaraga,

pata, patah, pêluk, payuh, payoh, gêlung, gêlunga, gêlungan; [araning gêlung]: mangunêng

galuh; [kancing gêlung]: kisi, sadak; [tutuping gêlung]: usnipa; [atutup gêlung]: makundha;

[gêlungan]: apatan; [gêgêlung]: kokondha; [gêgêlungan]: kisun, keswan; [anggêlung]:

makistha, matah, ngistha; [pagêlung]: gêlung

gilang: [gilang-gilang]: lumèh, mayang-mayang; [gumilang]: sucar(of suwêr)na, maya;

[gumilang-gilang]: anangara, maya-maya; [gilang- gumilang]: gilar-gumilar

--- 1012 ---

giling: pilis; [gilingan]: putêran, panggaling; [anggiling]: mutêr; [pagilingan]: pagêratan

guling: umandhe, kagila, tumandhe, surôngga, wisik, pêpêdhak, pidhara, guling; [gêguling]:

umandhe, wisik-wisik, mandhe; [gumuling]: kumule

gulung: rok, kukud, kukut, kêlun, kulum, sulung, wêwêr, lulun, lembak, pulung, gulung;

[gulungan]: wêwêrên, gêba(of gêbo)ggan; [anggulung]: lumulun, makêlun, mêwêr, mulung,

mupulung, ngrangkud, ngrangkut, ngulum; [anggulung urip]: martalulut; [panggulung]:

pakêlun, panggêlêng;

--- 1013 ---

[gumulung]: agulung, sumulung, lumi(of lume)mbak, mêlulun, gu(of gumu)lung; [agulung]:

mapulung; [agulung-gulung]: mapulung-pulung

golong: awu, êpul, apya, carêm, danur, dirês, duwila, tupul, tumpul, tunggal, saranga,

sulung, samuha, sabayantu, pupul, marmat, glêng of gêlêng, golong, gêbag, gêbog, barak,

biyantu; [golongan]: ewo, kuthah, pupulan, gatra, gotrah, gêbagan, gêbogan, barakan;

[gêgolongan]: pupul- pupul; [golong-golong]: awu-awu, tunggal-tunggal;

--- 1014 ---

[sagolong]: swar(sawar of sawêr)ga; [sagolongan]: sagotra; [panggolong]: panggêlêng;

[gumolong]: sumulung, jêminul, murti; [agolong]: mapulung, mapupul; [agolong-golong]:

mapulung-pulung

galinggang: anggas, ragas; [galinggang cêndhana]: ragas

gupuh: sugun, sugun-sugun; [gupuh-gupuh]: gorawa, grawalan, ga(of gu)rawalan, gada-

gadan, gita

gêpok: aras, anjawat, umaras, angaras, maharas, maras, mawisik, mangaras, ngarasa,

ngaraga, ngrabasa; [gêgêpok]: jajawat

gupak: kundhah

gapit: apit; [kagapit]: kapitta

gèpèng: kêping

gadhe: wujang, pinjêm

gêdhe: ar-ya, ardha,

--- 1015 ---

arya, aryya, umba, ambuta = abuta, agal, agêng K, agung, anggakara, narpa, cintya, raja,

rajah, raya, kruk (= sathekruk), dara, drêsa, dêrpya, dipa, tanta, tara, titir, tangkil, srênggi,

subi, wara, warya, waryya, wwara, pati, dhan, dhara, dhiyas, jala, mah, maha, ga, gêne,

ganal, gori, goraya, gwang,

--- 1016 ---

gilang, gêng, gung, gênga, gunga, bandana, bakat, buta, bisana, bêsar, bimana;

[anggêdhèni]: manggalani, gungi; [anggêdhèkake]: diwasa sita; [kagêdhèn ati]: lambêk;

[panggêdhe]: acintya, irma, esa, maha esa, ulu-ulu, di, sisirah, prawara, pramuka, pala,

panghulwa, manggala, busur, bama; [panggêdhening dalan]: manggala; [panggêdhening

pangadilan]: prawara, prawaraniti; [gumêdhe]: Ahêngkara; [gêdhe dhuwur]: goraya; [saya

gêdhe]: sangkin agung; [wong gêdhe]: bimana; [luwih gêdhe]: Atbuta, Abiwara, kat(of

ko)tbuta, protbuta, gorarèh,

--- 1017 ---

goraya; [godha-gêdhe]: gora-godha

gudhe: wrêgung, jugul

godha: ra(of rê)ncana, kunya, do, tapêh, waswas, wilaywa, laga van dilalaga, pèwêh,

mayakara, ba(of bê)ncana, bidhung; [anggodha]: ambêncana, ambidhung, angrancana,

angrara, angrumapaka, angingi, anglalara, rêncana, rumancana, rumuwat, dumo, tumapêh,

waswas, ma(of mê)ncana, mrancana, maswas, mèwêh, mèwêhi, molaha, mamancana,

mangra(of mangrê)ncana, mangsana; [panggodha]: rêncana, wiwas, prancana,

--- 1018 ---

prabancana, pama(of pamê)ncana, pambancana, pamangcanan, pabancana, bancana;

[panggodhan]: pamacanan

gêdhah: gôntha

godhoh: pani, panoka

gêdhondhong: gêdhongdhong

gêdhêpêk: dhepok; [ngêdhêpêk]: sadhepok

gêdhèdhèr: dhèdhèr

gêdhêg: popok; [gêgêdhêg]: kèswala, kala, gêlêh-gêlêh; [gêdhêg-gêdhêg]: pok-pok;

[anggêdhêg]: mahane, mahawêla

gêdhug: [gêgêdhug]: agul-agul, di

gèdhèg: gêdhêg; [gèdhèg-gèdhèg]: gêdhêg- gêdhêg

godhèg: cambira, cambang, jambang

godhog: kêla, liwêt, gyanga; [anggodhog]: lumiwêt; [panggodhogan]: dangdang

gadhang: gantang; [anggadhang]: mangêbang

gadhing: anggas, da(of dê)ntas, wêlang,

--- 1019 ---

jaludha, gadhing; [gadhing kang padha gêdhe lan dawane]: jaludha tata gati; [krambil

gadhing]: nyudênta; [kaya gadhing]: dumanta;[15] [wit gadhing]: purwadênta

gadhung: tijêm, jang(of jông)ga, gadhung; [kaya lung gadhung]: gumalungga; [kêmbang

gadhung]: jangga

gêdhang: kisang, pisang, gadhyanga, gêdhang; [godhong gêdhang]: hudamala

gêdhong: candhi, candhya, kumba, sorong, sapathika, warangka, panjara, parsada,

prasada, ma, gupit, bêson; [gêdhong panulisan]: prasadisthika; [gêdhong paturon]: gupit,

môndhakiya; [gêdhong mêmeron]: prasadarga; [juru gêdhong]: prasadaha; [gêdhongan]:

panjaran; [gêgêdhongan]: prasadapa; [anggêdhong]: manjara, mar(mêr of mra)sada,

ngurung

15. dumênta.

--- 1020 ---

godhong: ujungan, ron, rona, rondhon, randhyan, rodamala, ryan, taru, taruh, turah = turwa,

trêna, sêhên, suhun, supatra, lata, patra, dhahon; [godhongan]: suhunan, patran;

[gêgodhongan]: taru, taruh, trênna; [agodhong]: mapatra; [bôngsa godhong]: bôngsa patra;

[godhong rêmbulu]: zie rêmbulu; [godhong mulêt]: patralalita; [godhong gêdhang]: zie

gêdhang; [kaya godhong]: matra

gajah: anjana, hasta, hasti, ha(of he)sthi, hèsthika, elawana, nati, niti, rajamuka, kunjara,

dirada, diraddha,

--- 1021 ---

dikprang, dwirocana, dwirada, dwiraddha, dwita, dwipangga, dipa, dipangga, dipôngga,

samadya, samaja, waniti, liman, panjara, pinggala, jana, yutta, maniti, matêngga,

matênggah, matênggwa, matênggya, gunjara, gaja, gajaha, gathamuthu, brajamuka,

bamata; [gajahing ratu]: yajahpati,[16] gajahendra, gajendra; [gajah mêta]: gajah èndriya,

gajendra, gajèndriya; [gajah gêdhe]: gajaksa; [ratuning gajah]: yajahpati, gajahendra,

gajendra; [karang dhapur gajah]: karang liman; [anunggang gajah]: maliman; [ambuntut

gajah]: ngikuniti;

16. gajahpati.

--- 1022 ---

[pangamuking gajah]: mêta; [gajah urawan]: bênawa; [gajah hwapura]: (araning nagara

Ngastina); [gajah ngoling]: (araning sumping)

gajih: almaka, walam, la(of lê)mak, pinyaka, palam, minyak

gajêg: rangu, kawa, kaba, bêdhandho; [gajêg-gajêg]: rangu-rangu, kawa-kawa, kaba-kaba,

sêmang- sêmang, sigan-sigun, wagugên, pangranggonan, minging

gujêg: [anggujêg]: mêjêg, ngrêjêng

gujêng: [gujêngan]: walêsan

guyu: guyu, guyun, guywa; [gêguyon]: siwwan, guyun, guywa-guywan, guyya-guyyan; [dadi

gêguyon]: guyu-guyun; [angguyokake]: manghaswakên, manghasyakên; [digêguyu]: kaswa;

--- 1023 ---

[paguyon]: paguywan, paguyyan; [gumuyu]: haha, aswa, asya, aguyu, aguywa, aguyya, sah,

siha, wakur, pacêh, mahaswa, mahasya, guywa, guyya, gumuywa, gumuyya, ngrêja

gayuh: kayuh; [anggayuh]: anggayur, masambit, manyambit, ngasthaka, nguyu, ngayah,

ngayuh

gayêr: [anggayêr]: ngimêr

gayor: ganjor

giyak: ciya, sênggak; [giyak-giyak]: ciya- ciya, ciyak-ciyak

gayam: gaiam (sutraiye), gahyam

guyub: [angguyubi]: mangrwakitani

gayung: sambit

giyêng: [anggiyêng]: agiramita

--- 1024 ---

geyong: [pageyongan]: pahyunan

goyang: hyun, genggong; [anggoyang]: ngapita

gêmuh: unu, sarêntêg, pupuk

gumoh: gumêh

gaman: [= gêgaman]: aksara, astra, asthra, asthrah, doda, sanjata, sara, sikêp, sêtra,

susrama, sastra, saswi, suwastra, sula, wastra, wayuda, dhandha, dhandhana, dhasthra,

yuddha, yoddha, yudha, yodha, braja, busur, bêdhama, bajra; [gêgaman cakra]: cakra

daksana; [gêgaman linuwih]: warahastra, warastra;

--- 1025 ---

[gêgaman landhêp]: sulastra, brajatiksna; [gêgaman pamungkas]: saramuka; [gêgaman

mandi]: pasayuda; [gêgaman gêdhe]: busur; [gêgaman bundêr]: candrasara. Ing ngisor iki

araning gêgaman yasane para dewa kang muni ing layang P. R. I. sinambungake lan

araning gêgaman ing têmbung Kawi ing dhuwur mau, kaya ta: ardacandra (= panah),

arpasa, alu-alu, alugora, nagapasa, nanggala (panah), cundrik, candrasa (= panah), candra

purnama (panah), cundha, côndhaberawa, cacap, curiga = kêris, cakra, calum, calimpit,

cingkara, rajang, kunta, kanjar, kurandha, kartala, karsula, katana, kalaka, kalawahi,

--- 1026 ---

kalabraja, druwasa (= panah), duduk, tuhuk (panah), trantang, trisula, taladhak, tomara (=

panah), tamsir, tunggara, sarata, sarampang, sakri, saddhaka, suwadana, sali (= panah),

salukun, salemuka, sudhana, sanggali?[17] P. R. 130-4. v.o., wiswa pracôndha, lohitamuka,

lori, luyang, limpung (= panah), parapu (= panah), padma, patrêm, petak, palu, piling, puthu,

dhêndha, dhadhali (= panah), jinggring, martyajiwa (= panah), musara, musala, masbun,

gandhi,

17. § punapadene: sangkali.

--- 1027 ---

gada, gayur, bindi, barandang, barduwak, baraddhi, bramastra, berang, baduwak, bosur,

bewak, badhama, boji, bajra; [gêgaman panunggalaning mriyêm]: gurnada, gutuk api;

[gêgaman pangabaran]: narayana; [kacangan gêgaman kêris enz]: dugamana

gumun: wèh, wismaya

gumêr: ahuhum, kumyang

gumrambah?: sumrambah, sêtwak

gêmak: kayali, puyuh, maninting, maniting

gêmêt: titipa, bèh

gumuk: gili, gêgêr

gamêl: pakathik

gamêlan: tabuhan, sêrgala, wahnana, pradangga, pradôngga,

--- 1028 ---

padhahi, mar(of mêr)dangga, mar(of mêr)dôngga, mra(of mrê)dangga, mra(of mrê)dôngga,

gôngsa, bêrdôngga; [araning gamêlan]: galaganjur

gampang: niswa; [gêmpil]:[18] lirip, numiswa, bawuh; [anggêgampang]: maniniswa

gumyur: kupyur

gambuh: (têmbang teng.), nanging kanggo ing macapat, têgêse: lantèh.

gambèn: [gêgambèn]: suraya

gambar: reka, kar, karas, tulis, bisu; [dewaning tulis gambar]: hyang hyaning surata;

[anggambar]: gatra

gambir: urip; [kêmbang gambir]: wratmaka, warsiki, puspatigura

gambira: [anggambira]: kumati

gêmbil: (pipi kang mondhol-mondhol), ca(of cê)mil

gimbal: jatha

gombal: [gombalan]: burawakan

gêmblung: umbang, ugwang,

18. gampil.

--- 1029 ---

ungap

gombyok: ombyong, kangdha, worah-warih, wêgig, bara, barong, balênggi; [gêgombyok]:

wêwêgig

gambyong: gambyung

gambang: grantang, granting, garantang, garanting, gêrantang, gêrantung; [gambangan]:

grantungan

gêmbung: ka(of ku)wônda, ka(of ku)wandha, lawaya, lawayan, laweyan; [gêgêmbung]:

lalaweyan

gamêng: [anggamêng]: anggêmpung, parêng, ngêndhanu, ngêtêpêng, ngawandha

gêg: [kanggêg]: kapirangu

gaga: gaga

gage: mèh, gwari of guwari, gêlis

gigu: nesa, taha

gugu: siwo;

--- 1030 ---

[gugon]: gêgwan of gêgyan; [anggugu]: nakwani; [anggugoni]: nakwani, numuhyakên

gagah: danaga, danaka; [anggagahi]: nanggulangi

gugah: bangun; [gugahan]: bangunan; [anggugah]: matangya, mawungu, mungu;

[panggugahan]: panangyan

gagan-gagan: (araning godhong)

gêgêr: [= gigir]: adaddha, kriha, walakang, wugyatan, pêngkêran

gigir: zie gêgêr

gègèr: aru(of aro)-ara, akrak, atêr, awrêg, abaran, abyar, abyaran, rêtu, krak, durbala, wrêg,

prakatha, byar, babar; [gegeran]: wurahan, barusan, byaran; [kagegeran]: awu-awu,

kabaran, kabyaran,

--- 1031 ---

kababaran, wrêg; [agegeran]: mawurahan, mababar, mababaran

gagar mayang mas: kalpataru

gagrag: gagar, ngarang; [anggagrag]: angkèn, ngurag, ngarang

gigrig: lirig

gogrog: ruru, têrag, têrèg, sapa, luru, lupa, layata, guntur, ngarang

gagak: utpata, ajap-ajap, kaka, kagana, kangka, sawabukti, sobaksana, wayasa, dhandhang

of dhangdhang

gagas: uparêga; [kagagas]: kasêp, kagêgyan

gigal: nikal

gugup: kagyatgyat, wuragyat, lasagèt, pakrak, goranga, gilap, gupur, gup-gupên;

--- 1032 ---

[gugupan]: wuragyatên; [gugup-gugup]: mahanjyan; [gugup-gugupên]: gupu-gupurên

gêgêm: rêgêm; [kagêgêm]: kagêm

gagang: wuli; [gagang nom]: lêgon; [gagang pari]: dami

gabah: galing

gubah: aruh, ra(of rê)ncana, racana, rumpaka, samir, langse; [gêgubahan]: aruh-aruhan;

[anggubah]: ra(of rê)ncana, racana, rumancana, rumanana, macana, ngrancana, ngracana

gêbêr: samir, dhingdhing, gubah, zie aling-aling

gubar: (araning têtabuhan ing jaman kuna)

gubras: aras, kurah, kuthah, sumduk, lumoh, mapulang

gubêd: kulad, tut; [anggubêd]: tumikal, tumalya,

--- 1033 ---

wilut, mamundhyat; [kagubêd]: kawilut

gêbèl: tembak, jirap; [anggêbèl]: ngrèb

gubêl: [anggubêl]: sumêsêl, matwang, milêt, milut, babana, ngawun-awun; [panggubêl]:

panêsêl

gêbyar: êla-êla, ulap, ujwala, kênyar, kilat, kêdhap, dilah, sênên, srêng, sukada, wêdhar,

larap, pradipta, jyalita, muwaha, gilaka, gyat, binawa; [gêbyaran]: larapan; [gêbyar-gêbyar]:

angkara-kara, kêkêncaran, rindik-rindik, kêdhap-kêdhap, makara-kara, gumilang-gilang,

ngidhêp; [anggêbyari]: ngênyari; [gumêbyar]: ujwala,

--- 1034 ---

ujyala, agyat, abra, angkara, kênyar of kumênyar, kramma, sumênên, kumêdhap, sumunar,

sumar, sumirat, sumakada, sumyar, lumarap, lumrang, pradipta, prabaswara, mradipta,

marakata, makilat, gurilap, gyat, gumilang, bra, baswara, ngunguwung; [sagêbyaran]: sateja

gêbyur: [gumêbyur]: mradipta

gabug: gadhu

gêbêg: [anggêbêg]: ngimêr; [anggêgêbêg]: ngimêr-imêri

gêbug: gabag, bag; [anggêbug]: mabangga; [anggêbugi]: manjamalani; [panggêbugan]:

pamedan

gubug: grêwug, grêdhug

gabêng: uwêng, gabus

--- 1035 ---

gêbang: ngêbang

gathik: anggas, mawa

gathuk: du, têmpuk, tungtum

gêthêk: thêthêk

githok: praswa, pra(of prê)stha, juluk of jêjuluk, jitha, griwa, giwa

guthêk: wilik, petak, bilik; [guthêkan]: gupit, guthit, guthita; [paguthêkan]: pabilikan

gathul: alpa

gêthing: pahing

gêng: [ngênggêng of digêng]: dumêngdêng

gung: [= agung]: hu, wir, ngar; [gunggung]: samah, wilang, puji, gora-gora; [anggunggung]:

masadhara, galang, nglêmbana, ngalêmbana; [panggunggung]: êla-êla, alêmbana, rêga,

puji, jantur, galang; [êgung];

--- 1036 ---

[ngêgungake]: patoha; [kagungan]: kawibawan; [anggung]: kênnoh; [gumunggung]:

thangkus

gong: sang(of sông)ka, sangkya; [wong gawe gong]: anggêndhing; [gong tanpa pêncu]: bèri

gangsir: anggira, kintrangsa, kitrangsa, makri, makrima

gingsir: hosah, larwa, linggar, linggang, prasana, giwang, gebang; [anggingsirake]:

masyakke; [gumingsir]: guling, mradana, gumiwang

gangsing: [anggangsing]: gumangsing; [gangsingan]: gangsing

ganggu: [= ganggu-ganggu]: nukarta, ngar

ganggêng: agêr-agêr, lana, gyang-gyang, gang-gang

gonggang: ambramaga

be: bro

buh: lalayan, laleyan

bau: astha, sikara, wahwa, wijang, lêngên,

--- 1037 ---

pa(of pê)ksa, pujang, bahu, bahya, bahi, batyi, buja, bujang; [abau]: sawiijang; [bau papat]:

catur buja; [kêlat bau]: bojakara

bae: kintwi, kewala, sahaja, saja, wahya, prawala, juga; [baèn-baèn]: lalan; [ambaèkake]:

ngupama

baud: ahud, kitarta, tarta, sèngêh, wihikan, wahar, widagda, lèswan, limpad, pandhuya;

[kabaudan]: kapandhuyan

baudhêndha: zie Sultan Ibrahim

bun: èsning, usara, kusara, kusare, kosara, kuswara, kasyara, tu(of to)sara, susyara,

--- 1038 ---

bun; [nadhahi bun]: makusara, makusyara; [ngêbun-êbun esuk]: ngawun-awun

bina: [kabina-bina]: abisana, abisama

bênêr: anta, urus, arjwa, asinggya, ayu, na(of ni)ti, rêju, titi, titis, tasdik, tistis, têpat, sêr, sidi,

sidya, sata, sipat, sidhi, sidhya, sumidi, sumawi, singgih, widi, widya, widhi, lu, jujur, yaya,

bèh, ngangkas; [bêbênêr]: angkas-angkas, ngênêr-ênêr; [ambênêr]: inte, awrêg,

--- 1039 ---

angkas-angkas, sumipat, sumidhi, sumidhya; [ambênêri]: nuduhi; [ambênêrake ingupihe]:

mahaywa, manidyakên, masidi, mayu, ngupèhi; [kabênêr]: kasidi, kawidi; [kabênêran =

sabda kaluhuran]: iswara; [kabênêran]: kaênêr, kasidiyan, kawidiyan; [binênêr]: sinidi;

[binênêran]: aniddhi; [binênêrake]: ingupihe; [ambêbênêr]: umangkas-angkas, niddha,

cisênêr, mênêr-mênêr; [bêbênêran]: rajaniti, praniti; [bênêr angati-ati]: sriyatna; [bênêring

têmbung]: niti krama; [bênêring sastra]: niti sastra; [tata bênêr]: kramaniti

bênèt: têlari

bêning: êning, hara, arja, naba, ning, rasika, dipaja, tuwi, sa(of sô)nta, sadu,

--- 1040 ---

we, prasônta, pawitra, pangupasônta, jrêni, jrênih, mahêning, mar(mêr of mrê)ta, makêning,

maya, baya; [ambêningi]: mêning

bêncah: wêncah, tatah, pyah, pê(of pi)yuh, pyaha, dhuhan; [ambêncah]: matah, maringit,

myah, mê(of mi)yuh, myaha; [pambêncah]: pangirid

buncit: [pambuncit]: pamêkas, pangiku

boncis: jugul, jugul karayana

bancang: calang

boncèng: [amboncèng = anggoncèng]: mawungcyat

bêndu: capala, runtik, rudita, rêngwa, krodha, duhka, duka, tulah, tulaha,

--- 1041 ---

sarik, sutsut, sungsun, wikara, wikalpa, wudhung, wuyung, pagêlêng, gêlang, gêlêng;

[bêbêndu]: ruruntik, duduka, sapudhêndha, sungsut-sungsut, pasu, musibat; [pambêndu]:

pamulung; [abêndu]: mawuyung; [tan darbe bêndu]: munasika

bindi: (araning gêgaman ing jaman kuna)

bônda: [bêbandan]: pipikwatan, pipitutan, bubar

bundêr: unu, untêr, utêr, côndra, wistha, wêlu, lu, purnama, padma; [bundêr landhap]:

cakrawala; [luwih bundêr]: wilaja; [abundêr]: mawêlu

bandara: rakryan, tuan, tuwan, kôndha, kakandha,

--- 1042 ---

kakôndha, kètu; [bêndara]: W. A. aub-aub, tutuwa

bandera: ka(of kô)ndha, kêkôndha, dwaja of duwaja, daludag, dyaja, tandha, tandhana,

tandha-tandha, tôndha-tôndha, tambana, tambara, têngran of têngêran, tunggul,

sinjanglaga, lalayu, supralêmba zie layu; [bandera gêdhe]: baradyaja

bandrèk: cêlor, macêlor, mapulangcêlor

bandak?: cere; [bandak-bandarakan = pidak padarakan]: cere, cora core pracara

bandul: iyun; [ambandul]: mahiyun; [bandulan]: iyunan, talyun, talyun talyana

bandang?: ngangsêh

bêndung: kawang, tambak, sètu, sètubônda,

--- 1043 ---

sètubandat buta, sètubandat butalyu, pêt, pêtang, bônda, bêmbêngan, bêngkung of

bêngkungan, bungkêng, bêngêng; [bêndungan]: kêmbêngan, tambak, tambakan, si(of se)tu,

situha, dhawuhan; [bêbêndungan]: sètu-sètu; [bêndung-bêndung]: sètu-sètu; [ambêndung]:

ambêngku, nambak, nambakya, sumi(of sumè)tu, mêtang, mêgêng; [bêndung-binêndung]:

tambang têbêng

bantu: ambul, cicil, tundha, tulung, sumbang, winta, wantu, wuntu, wantya, waluh, lud, lagi,

palêh, paluh, palwah, banjêl; [babantu]: wantu-wantu, lagi-lagi;

--- 1044 ---

[ambantu]: nundha, tumundha, malêh, ngambul; [ambatoni]: mantoni, matambêhi, mawuh,

malêh, maluh; [kabantonan]: kapitundha; [banton]: palêhan, puluhan, palwahan; [bantonan]:

wantenan, wanteyan; [pambantu]: pamêwah, pangambul; [pabantonan]: pawantuwan;

[sabiyantu]: panatiraga; [abantu]: mawana; [abêbantu]: malêh-malêh

buntu: kumêmpêh; [bêbunton]: wêwêngkan

bantah: wantah; [bantahan]: wantahan

bantên: ramu, ramon, dadaha, tawur; [bêbantên]: huti, nanggul, tatawur, tawur-tawur;

[abêbantên]: matawur, basu

bantar: wantar, madrês

bantêr: andrês, krak, kras of kêras, kral of kêral, kas,

--- 1045 ---

kas-kas, drata, dras, drês, dar (dêr, dra of drê)sa, drêsta, dyasya, tarik, tipa, tipana, sahasa,

sasa, sigra, pantar, madrasa, madrêsa, bancar, bawisya; [ambantêr]: nêru; [ambantêrake]:

mantar; [bantêran]: pantaran; [luwih bantêr]: drêsamaya, drêsyamaya

buntar: tunjung, luntar; [ambuntar]: lumunar, ma(of mê)luntar

bêntêt: èsèl, supênuh

bintit: pêdhe, balut

buntut: Iku, kuncu, demus, wogyat, punca, pangkur,[19] burit; [ambuntut]: munca, ngu(of

ngo)ncang

bontot: wawar, ju

19. pungkur.

--- 1046 ---

bêntus: wantus; [ambêntus]: mawantus; [kabêntus]: kawantus

buntas: lantas, gandhang; [abuntas]: malantas

bontos: wyan, ju, gandhang, gunjung, buntas

bantal: antêban, istani, karangulu, kajang sirah, tadhah sirah, sayakasti, sanghulu, lêmpêr,

lêmpir, pamardana; [bêbantal]: lêlêmpir; [bantal sungsun]: kasitani, suragantya

bêntêl: [kabêntêl]: kêbêtêk

buntal: udaraga; [bêbuntal]: pêpênyon

buntêl: bungkus

buntala: (aran dhapuring kêris)

banting: wanti, lurwa; [ambanting]: lumuruwa, manting; [kabanting]: kalurwa; [pambanting]:

pamanting; [pambantingan]: pamantingan

bênting: pêkak

buntung: kuthung, wuntung

banuwati: wara mahèsi

--- 1047 ---

bêndha: kokap, tombol, bandhya

bêndhe: rontaka, têngara, têngari, sang(of sông)ka, pancajannya, gubar

bêndho: bodhi, bodhing

bôndha: ba(of bô)ndha, bara; [ambandhani]: mamandhani

bundhêt: salisu, mandana

bondhot: gêrot; [bondhotan]: gêrotan, grêng

bundhês: wutu

bandhil: ringit-ringit, tuduh

bandhul: tulak bara, tampang

bêndhal: majambat

bundhêl: ugêm, simpul; [abundhêl]: masimpul; [ambundhêl]: mulêt; [ambundhêli]: nalyani,

nimpuli; [bêbundhêlan]: tali-tali, pasambulihan

bêndhoyot: bunayak

bandhêm: walang, li(of le)mpar, pandhêm, gêlap, balala; [ambandhêm]: mêntur, manampar;

--- 1048 ---

[bêbandhêm]: pramu(of pamu)gari

bandhang: [ambandhang]: ambahak; [kabandhang]: kapar(of kapra)cundhang

bêndhèng: [bêndhengan]: ngawinan

banjar: maju; [bêbanjaran]: gêng-gêng

banjir: rob, tru(of taru)na, têdhuh, wa, wênawa, wutah, ladhu, pasang, guntur, baha, bêna,

banjir, balabur, byur, ngrabda, ngêbêk; [kabanjiran]: kalabban, kagunturan, kabyuran; [banjir

saka ing gunung]: amah gunung, guntur

banjur: adarus, durus, dyan, dumurus, dumuk, tulung, wasa, lunta, lantas, lari,

--- 1049 ---

lalu, laju, lajur, lajwa, layu, laywa, lumastantun, lumaju, lumajwa, mangasut, gasi;

[ambanjur]: ancuta, andurus, kumucup, tumênggêl; [ambanjurake]: mêrlaju, malajukên;

[kabanjur]: cor, cêlor, kadurus, kadaluru, katulung, kalaju, kagasya, kabanjut, tula-tula,

maran; [kabanjuran]: kalayunan; [pambanjur]: pangasub; [pambanjuran?]: palajuwan

banjaransari: (têmbang ged.). Têgêse: patamanan

banjut: [ambanjut]: mulung; [pambanjut]: panganjut

banjêl: [ambanjêl]: masung, maju

banjêng: [ambanjêng]: gonjong

banjêngat?: lumba

banyu: har,

--- 1050 ---

hèr, hèrning, arus, ar(of èr)juna, udaka, etu, etuh, esah, hwas, udhaka, hya, hyar, amêrta,

angaka, ôngga, nera, nadi, narmada, ning, cir, ranu, rancak harni, durya, tirta, tikta, takatha,

tati, tita(= titta), toya, toyan, tuban, tangaka, sindu, sunda, sindu upaka, sindhu, sanghara,

sangar, sangara, we, wèh, warih,

--- 1051 ---

wrêseka, witaka, wwi, wwaya, wwaye, wwayiki, walahan, wa(of wê)lahar, wulus, wulusan,

wya, wyu, way, waya, wayi, wayu, woya, waya-waya, lodana, lodaka, lwah, ludha, ludhaha,

paya, dhaka, jahnawi, jahning, janawi, jala, yah, yèh, yahning, yani, yèng, mèr, mar(mêr of

mrê)ta, gang(of gông)ga, banyu, baruna, bagu, bong;

--- 1052 ---

[banyu ênêban]: windutirta; [banyu urip]: arkara, tirtamarta; [banyu upas]: arkasa, toya rèh

tata darma; [banyu alaran]: hèr talindha; [banyu ing wêwadhah]: èrjuna; [banyu ing

jêmbangan]: arjuna; [banyu tumampar]: ahèrtali, hèrtali, hèrtalidhang, hèrtambang, talihar,

wesundara, wasundariya, pêtha, ngèrtali; [banyu santêr]: hartara; [banyu wayu]: windutirta;

[banyu larangan]: tirta; [banyu mandi]: arkamaya, hèrkamaya; [banyu gawean]: arkara;

[banyu guling]: hèrtyali, hèrtambang; [banyu gêdhe]: mahatirta; [banyu bêning]: har,

dasunda, wasundari, wayira; [banyu bêning kang mili]: arsunaba; [banyu banyakan]: arusan;

[banyu ngêlêm]: sang arakal; [unthuk banyu]: pêtha; [akèh banyu]: loh jinawi; [ilining banyu]:

arus; [ênggon banyu]: pahyaran; [kailèn banyu]: kabanyu-banyu; [karang banyu]: karang we;

--- 1053 ---

[tètèsing banyu]: hèsning, naricis; [silaking banyu bêning]: hèsning; [lunturing lêmah kêna

ing banyu]: gigis; [maniking banyu]: manihara; [ngêmu banyu]: umor; [banyu-banyu]: hèr-hèr;

[ambanyu]: manghèr; [ambanyoni]: mahar, mahyar, maluwaha, maludhaha; [binanyonan]:

tinnaya; [pabanyon]: patuyya

banyak: awija, ang(of ông)sa, wranggura, gangsa; [ambanyaki]: nyolo-nyolo; [banyak patra]:

satapatra

bênthuk: aras; [ambênthuk]: umaras, maras, ngaras; [bêbênthukan]: mawantus

bênthèt: rahat, rêmpu, rêmpit, rêngka, rêngat, drapita, bêntar, bêla

banthèng: andaka, adaka, hung, angun-angun, saraca, sarawa, jawidha,

--- 1054 ---

yawa, go, goh, gohgo, gardaka, Tjemp. 143-7. v. o., gi (of gu)risa, gawindra, gawaksa,

gawala, bapakridha zie sapi; [banthèng gêdhe]: gra(of grê)ndaka, gurdaka; [nêpsuning

banthèng]: mawa

bucu: cêngêl, dhangkak

bècu: [beca-bècu]: cênggir-cênggir, tênggir-tênggir, janjan, jangjan, majanjan

bocah: oring (matèni oring), rara, rare, raryya, raraya, wala, larèh, jabang, yi; [bocah cilik]:

lêngit; [rencang lare K.]: macahyatmaja

bacin: cisênêr, kumbas, yu, mêr

bacok: bodhi

bêcik: êni, anda,

--- 1055 ---

endah, aro, arjasa, arjwa, adarma, hètu, atah, utama, iwêh, êla, ayu, aywa, ayyadi, nawa,

canti, cantantya, ca(of ci)ntya, cirang, rahayu, ra(of rê)ncana, racana, racaba, rurum, radin,

rasika, rêja, ramya, kiris, di, dani, dênnaya, dinya, darma, dati, dya, tantya, tulus, tama, tami,

su, sae K., sa(of sô)nta,

--- 1056 ---

sudati, sasmaya, swa, suyug, samuwa, su(of so)ba, sèngêh, wahya, wirya of wiryya,

wiweha, wimaya, lêhêng, luhung, lita, litya, langêh, lênglêng, lêngêng, pahajêng, pênêd,

pira, pratama, pirawa, parja, prayoga of gya, pariminta, pelag, dhani, dharma, yu, yukti,

yatah, yutti, yya, yuga, yogi, muwah, maya, mayu, mayantya, mèmpêng;

--- 1057 ---

[bêbêcik]: papracaban; [bêcik-bêciking pangarêp]: subamanggala; [ambêciki]: andani,

anasakara, acantya, adini, alêsni, upasanta, umiwêh, imajêngi, umayu, ambangun, angdadi,

rumê, rumancana, rumacana, rumêja, dupinya, sumuyug, wandani, nyônta, mahandani, ma

(of mi ) harja, mihalêp, mahajêng, mahya, mahayu, mahayya, mananta, mandani,

manadukara, macintya, maradin, martyani, mirawani, madani, miwêh, muwah, mupakara,

mupasanta, madhani,

--- 1058 ---

maywa, mimpêni, mangandani, ngacantya, ngrancana, ngracana, ngracaba, ngadani,

ngupasanta of ngupôsanta, ngajêng, ngaywani, ngayyadi; [ambêcikake]: umajêng,

mangarjakên, ngaywani; [kabêcikan]: anindha, atah, atah iktri, ayunan, krêtyaman,

kadarman, kasudarman, kawirawan, kalê, kalênglêngan, kayugan of kayugyan, kamuwahan,

kagunan, darmatatya, dyarma, santani, sudarman, pahajêng, pahayu, pamiwêhan, yu,

mar(mêr of mrê)ta; [ngatokake kabêcikan]: socamanggala; [binêcikan]: iniwêh, niniwêh;

[sabêcik]: di;

--- 1059 ---

[pambêcik]: pamaya; [kalakuan bêcik]: susila; [luwih bêcik]: sudarma, subita, wimaya, mar(of

mêr)tamaya; [labêt bêcik]: sudarma

bacut: hir, da(of du)rus, darusa, dalurung, têhêr, songan, wurug; [ambacut]: malantas,

maliwat, malaju

bêr: trêbang; [ngibêrake]: mêrlaya; [mibêr]: atuha, umur, umibêr, rota, mar, mur

bur: [ngaburake]: ambrasat, ambarasat; [kabur]: kabarasat; [mabur]: malirang, nglêmbara,

nga(of ngu)mbara

bèr: rob, lwa, balabur; [ambèr]: muntab, mathang, ngacêmbang, ngamba; [ngambèri]:

ngalabbi; [ngêbèri]: ngalabi

bra: [= abra]: mawwa

--- 1060 ---

bara: samir; [sabara]: sapratana = 100,000,000; [sapuluh bara]: sasena; [satus bara]: sohini;

[ambara]: ka(of ko)lana; [ambabara]: amèn, rena

biri: [kabiri]: kawiri, bari-bari

biru: [biru ênom]: gêdhah; [ngarubiru]: sumiwo

buri: kari, demus, tulakang, wuntat, wuri, wurtya, wurya, wu(of wo)gyat, pungkur, buntat,

burit; [tutburi]: tumutung, sèring; [atutburi]: masèring; [ditutburi]: katuturan; [kawuri]: (= kaburi

N. kawingking K.), kalambung, suranta; [pamburi]: tulakang, pamuntat, pamugyat

buru: nukung, kuya, suru,

--- 1061 ---

sêrang, lari, lud, lut, lulun, mantan, gacar, buru, buya; [buron kang bisa amèk nyawa]:

mêrguna; [buron kala]: kala; [buron banyu]: wiyôngga, mayangga; [bêburon]: dhaga, mêrgu,

burwan; [amburu]: usir, ung(of angung)sir, nrang of nêrang, nukung, numusir, sumuru,

sumrang of sumêrang, lumari, lumut, lumulun, musir, malakya, mangungsir, ngungsir;

[ambêburu]: aburwaburwana, burwaburwana; [ambêburu sato alas]: numpu; [kaburu]: kalari,

kalulun; [pamburu]: pangusir, pangusiran

bèri: [bèri bêndhe]: goracana, gubar

--- 1062 ---

brèh: [ngêbrèh]: mangurudi, mangurus; [pangêbrèh]: pangwurus

buruh: [bêburuh]: umèttêhas

borèh: sijanu, wida of mawida E. T., widya, lawên, luluh, jênu of majênu E. T., mandara,

burat; [bêborèh]: lawên-lawên; [abêborèh]: mawida

birai: iski, umawa, egal, tru(of taru)na, wwalkala, wwakali, walkala, walkali, pugodra, yadi,

mawa, bra(of bro)nta, bra(of brang)nti, brang(of brông)ta, ingèski; [nêdhêng birai]: patyasa;

[sing birai]: ngasik; [sing dibiraèni]: maksuk

brahala: kabuyutan

braok: [braak-braok]: cor-acor

brani: warani

branang: [ambranang]: a(of u)mya, asinang,

--- 1063 ---

abra, sinang, laka, lumaka, marah-marah, makabranang, masinang, mawyang, mabang,

bra, bang, ngatirah; [kabranang]: kabangan

brancah: wèsthining asmara

baranyak: [ambaranyak]: thithat (= macithat Spr.)

brucal?: [ambrucal]: anduka

burak: ura; [amburak]: mangura; ngura

bêrêk: [ambêrêk]: tumêtêr

brêkah: [ambrêkahi]: mrawatyani

bêrkutut: uka, kitiran, kiswara

bêrkasakan: drubiksa, wicaca, pisaca

barat: zie angin; [kabaratan]: (= kabaratên Spr.), kasiliran; [barat gêdhe]: brajwa

birat: gindhala, banjut

baris: abi, tapsara, tugur,

--- 1064 ---

sênjata, sikêp, wahini, yuda, baris; [pacak baris]: basuta; [pabarisan]: sulung; [abaris]:

umadhang of madhang, sumikêp

barès: sadhwa; [binaresan]: linak; [calathu barès]: senga

bêras: dring, wupona, bras

burus: [burusing ati]: sidawisita; [ati burus]: paramarta

boros: tra(of têra)bas; [amborosi]: narabas

brêsih: rasika, wuras, gurah; [bêbrêsih]: asoca; [ambrêsihi]: nuluyana, cuti, tumuras, murasi;

[pambrêsihan]: pamurasan

brusah: tondhêm, pracanca

brewo: [brewa-brewo]: kêtêg-kêtêg

bruwah: [pambruwah]: pamuwah

brawuk: zie rawuk

brewok: kodhowok

bruwès: bris

barêp: [anak pambarêp]: arsaja

--- 1065 ---

brodhol: dhuhak; [brodholan]: udhulan; [ambrodhol]: udhul

bariya: [Bathara Bariya]: Bathareriya

brama: Brahma; [Brama]: jêjuluke hyang ..., Hyang Anala, Hyang Agni

bramana: dhangacaryya, brahma, brahmana

bramani: bramani

bramarawilasita: (têmbang ged.). Têgêse: kombang ngêlèng

bramaloka: (kahyangane Bathara Brama)

bramalokaya: (kahyangane Bathara Brama)

brambang: garnaha

brigi: [briga- brigi]: gêthana-gêthini, brakutha-brakuthi

bêrêg: têtêr, srêg of sêrêg, surung, sêsêr, wrêg; [ambêrêg]: nrêg of nêrêg, surung, sumrêg of

sumêrêg, sumurung, sumêsêr, mêrganabi, madêrêng, mawrêg, gumêrêg; [pambêrêg]:

pamrêg

berag: hyun-hyun, abirawa, abirama,

--- 1066 ---

kakarsana, tru(of taru)na, sambega, wiraha, wiraga, wulinga, wigar, pulinga, mulinga, mong,

gambira, barima, balingu, bêgor; [kaberagan]: kawigaran, kabalingu; [pamberag]: pamulinga,

pangulinga

bragah?: ranggah

bragadag: bruwun

brêgas: ganggas

bragaga?: [ambragaga]: ambragigi

bragêgêg: [ambragêgêg]: ngalênggêr

brabe: [kabrabean]: umung, curah- curih

brabah: acor, cor

barubah: angkara, angkara drêmba, rêncaka, rangên-rangên, kapêgan, manggara-gara;

[ambarubahi]: rumancaka

bribin: curih, ruhan, sumrêg, wuwrêg,

--- 1067 ---

cacarêngêng, prakatha, pilêng, pêlêngên, mangkrak, gumrah, gumuruh, gègèr, bisana;

[bribin-bribin]: curih-curih; [ambribini]: malêngi, mla(of malê)ngên; [kabribinên]: kapêlêngên

brêbês: [ambrêbês]: ambrèbès; [ambrêbês mili]: kabarabas, malumis mata; [mrêbês]:

drawaya; [mrêbês mili]: umis mata

brobos: susup; [brobosan]: susupan; [ambrobos]: sumusup

brêbêl: [ambrêbêl]: malêbêg; [marêbêl]: mêbêl

brêbêg: [ambrêbêgi]: malêngên; [kabrêbêgên]: kapalêngên, mlangên

barang: kara, kama, sing, warang, wiyang, pari, bara; [barang-barang]: kama-kama;

[ambarang]: barang; [ambêbarang]: ambabara, rena,

--- 1068 ---

soroh, bara-bara; [sabarang]: anu, asing, niskara, sahama, saniskara, sanista, saro, sakirna,

silir, salwir, samudaya, singa, singha, dhingdhing, mara, mangara; [sabarang-barang]:

masing-masing; [samubarang]: rèh, kama-kama, sahasing, sing, sangguta

barêng: anghrêt, rampak, daha, dumèh, tulus, sèri, sumpyuh, lyus, pantar, parêng, mah,

mirak, mamin, gotra, bandhung; [barêng mara]: tarik; [barêngan]: pantaran; [bêbarêngan]:

asrang,

--- 1069 ---

sèring, papantaran, papatêhan; [ambarêngi]: marênga, mamin; [abarêng]: parêng

barung: arung, otêr, cangligi, tawung, suswa, sawaya, salah, sênggak; [barungan]: arungan,

sarawungan, sênggani; [ambarung]: ambandhungi, naruh, narawung, narawungi, nalah,

rumawung, samèni, sumacaya; [ambarungi]: prabandhungi, ngriwuk, ngarungi; [abarung]:

sumacaya, sumalah, masanggani, gurnita

barong: larong, bruwang of baruwang, basah; [ambarong]: ambasah, lumarong, ngrimong;

[barongan]: adewagra, singakarti

bêrung: [ambêrung]: lalu

--- 1070 ---

burêng: abur, murwwang, murênga, murêngang, bubur; [burêngan]: uburan; [aburêng]:

mawêlu; [pamburêng]: pamubur

berang: bondi, bondhi, barandi, bra(of bara)dang, baradi, baradhaya, bodi

bering: singit

borang: ranju, bra(of bara)jag

borong: dirgama, drirgama, suk; [amborong]: sumuk

brungkah: ranggah

bringkuk: bringkêk; [ambringkuk]: ambringkut

brêngkut: [ambrêngkut]: ngringkuk

brangkal: lungka; [ambrangkal]: nglungka

brangkang: [brangkangan]: tagahan; [ambrangkang]: rumangkang

brêngkang: [ambrêngkang]: mantaga

brôngta: akung, ita, uya, raras, lararaga, lulu, langêng;

--- 1071 ---

[nandhang brôngta]: among raga, lulutkung

brangas: branang; [brangasan]: panasbaran; [kêbrangas]: kêsêrêng, kabranang, kabangan,

barang

brêngos: hrawis, nilapracôndha, rawis of rawisan E. T., kundhala, ku(of ko)mis, kumbala

brongsong: têngkurung

branggah: kangkang, lampang

brêngêngêng: [ambrêngêngêng]: anghrêng, wu, mahrêng, mêngêng; [ambrêngêngêngi]:

mêngêngi

bak: [= êbak]: rang(of rêng)ga, kuwara

baku: prata, thêkul; [bêbaku]: kètu, kepanan

bako: tambar, tambak, tambakya, sata K.

buka: nilaka; [buka sri]: rukuh, kundhala; [bêbuka]: amurwani, daruna, wurwan, wuryan,

--- 1072 ---

wita, witwit, wiwingkis, wongan, par(of pra)wita, purwaga, purbaya, pakarana, pawita,

dhadhak, dhadhakan, bawa; [bêbuka panantang]: pupucuk; [ambuka]: narbuka, miyaka

beka: pèwêh, bêndana, beda, bema; [ambeka]: mèwêh, mèwêhi; [ambêbeka]: ngawu-awu

bakah: prawatya

bakuh: tagwa, tanggah, tanggên, tanggwa, tanggya, tanggwan, tanggyan, tanggwên,

tanggyên, santosa, langgêng, pendah, pêr(of pra)kasa, prakosa (swa of sya), pratita,

panggah of panggêh, gênuk; [bêbakuhan]: mawunuhan; [ambakuhi]: tumagwa,

--- 1073 ---

matagwa-tagwa, ngakasi; [binakuh]: kapanggah

bêkuh: [ambêkuh]: mêkuh

bokayu: dyah ayu

bakar: nunu, tunu

bukur: (araning bêburon sêgara)

bokor: sangku, bukur

bêkik: [ambêkik]: ambarêkik

bukak: [pambukakan]: pamêngan

bêkti: adapda, astuti, astutya, asthawa, kastawa, satuti, satutya, widya, pira; [saos bêkti]:

majagralagawa; [sêmbah bêkti]: widyastuti; [ngabêkti]: umastuti, nadapda, natapda,

mranata, mangênjali, ngastuta, ngumastawa; [pangabêkti]: anjali, ayannya, kastawa,

widyastuti

bikut: sumrikut

bêktupuk: [of blêkêtupuk Spr.]: butupuk

--- 1074 ---

bêksa: sra(of sara)ma; [bêksagada]: patrayuda; [abêksa]: mapatra

bêkisar: sê(of su)ndari

bakal: hyun, angde, angdhe, cakal, calon, cadhang, karang, pranya, mure, mayat;

[bêbakalan]: candhang; [akal bakal of cakal bakal nagara]: witarêja; [ambakal]: manyêp;

[ambakali]: makarang, madana, ngrancang

bakul: dayang, walija, dhayang; [bêbakul]: dhayang-dhayang; [bêbakulan]: dhadhayangan;

[ambakul]: malija

bêkêl: patinggi; [bêkêl W. A.]: tunggu utawa: ancêr, lungguhe saparone patinggi

bokmênawa: yapwan

bakung: mangudhêng, bakung

bokong: ataski, wangku, wangkong, prasila, pasmika, bocong

buda: kakisiddhi

budi: aryana,

--- 1075 ---

atindriya, èsthi, ambak, ambêk, agnyana, angên, angên-angên, cita, rosi, kusur, driya, daya,

sadya, sita, wardaya, watêk, li, prana, pra(of para)ya, prayojana, prayonyana, prayognyana,

yagnyana, nyanah, manya, buda, budi, badra, budya of budaya, budhi; [budi surakah]:

ambêg sudagar; [budi linuwih]: mahagnyana; [alusing budi]: sudagnyana; [kurang budi]:

marasma; [tanpa budi]: tanya; [bêbudèn]: pranan, bubudayan; [ambudi]: andriya, nangên-

nangên, sumadya, prayojana, maryana,

--- 1076 ---

mrayonyana, mrayognyana, manya, mangên-nangên, ngangên-angên; [pambudi]: anwam,

hèryya, hèsthika, ambêkan, pa(of pe)ndriya, pamindaryya

beda: nirang, siwah, lanah, wa(of wê)nèh, wanya, weda, wêwênèh, wanghiwang, wingwang,

laIn(= Mal.), lirang, pai, pae, pinu, pendah, prabeda, binak, bulah; [beda -beda]: maneka,

bina-bina; [ambeda]: lumirang, mai, mrabeda; [ambedakake]: mae; [abeda]: mawanêh;

[beda kanêpsone]: binarudra

but: = rêbut; [ngêbut]: nub; [ngrubuti]: ngambuli

--- 1077 ---

butarêpan: cambu(of cimbu)ruwan, kèmburuwan, tidharsa, timburuwan, samburuwan,

samburowan, simburuwan, wi(of we)weka, luru

bot: [= abot]: wrat of wêrat, wwat, wyat, yatbyat, mar(mêr of mrê)wata, marwwata, muta,

muwah, brata, bwat, byat, byêt, byata; [abot-abot]: byat atêrêh; [ngaboti]: ngabyati; [ngabot-

aboti]: mrati; [kabotan]: baringkut, ngandho; [pambobot]: pamot; [paabot]: brat; [bobot]:

cacak; [bobotan]: cèthèt; [ambobot]: amot; [binobot]: tinimbang; [abot ènthènging swara]:

srawa; [luwih abot]: byatita

bata: satu, wathu,

--- 1078 ---

bata; [bata bètèng]: pamigih; [adêging bata]: limbaga

buta: asura, aldaka, ra(of rê)ksa, rêksa-rêksa, raksa(of raksê)ksa, raksa(of raksê)ksya, ra(of

rê)ksasa, rota, rasa(of rasê)ksa, rasa(of rasê)ksi fr., rasa(of rasê) ksya, kurandha, katwara,

kawa, ka(of ko)lana, kalanasura, kalarupa, kalaka, kujana, danawa, danur, duraatmaka,

duratmaka, durga, dirgya, durbiksa, ditya en nityi fr., dasusa, diyu en dyani fr., sura, sura

danawa, surajênggala, srênggi, srêngenge, wisaca en wisaci fr., wil, pracundhamani,

pragalba, pisaca en pisaci fr.,

--- 1079 ---

dhanawa, dhira, ya(of yê)ksa, mahasura, gandarwa, banasa, buta; [buta arahan]: cêraca;

[buta cilik-cilik]: naracabaka; [buta kuwasa]: suradhêndha; [buta kuthip]: naraca; [buta

tênung]: kaladhasthi; [buta sabrang]: bajo; [buta wadon]: rêksi, rêksa-rêksa, raksaksi,

rasêksi, kalayowati, diyu; [buta lanang]: rasêksa, kalayowana; [buta lêlêmbut]: bajobarat;

[buta mawalar]: wilmana; [buta mêmôngsa]: kala; [buta bala arahan]: naracabala; [buta bala

cilik]: naracabala; [buta bajang]: anja-anja of ônja-ônja; [buta bôngsa luhur]: kaladawa; [ratu

buta]: maha kalana; [rupa buta]: kalarupa; [kaya buta]: ka(of ko)tbuta; [wong buta]:

surajanma

batih: [sanak batih]: krimibat

bêtah: amêm,

--- 1080 ---

kênnoh, kakêl, kêl, kê(of ko)la, kêlat, kumêl, daraka, tahên, tahêl, pa(of pang)gêh, bêntur;

[bêtah tapa]: nastapa; [ambêtahi]: nêguhi; [ambêtahake]: irup, naha(of nahê)nakên,

nêguhakên, kumêl, kumahên, matahên

butuh: alpita, tumakêl; [kêbutuh]: malanang

buta-arêpan: zie but; [kabutuhan]: kaalpitan

batin: unadika (clathu sajroning ati), ngunandika, dyatmika

batur: ulunan, rakwa, kahulunan, kawula, dasih, wadu, wadwa, pidak, patêh, patik, manêh,

manih, brêtya;

--- 1081 ---

[batur awak]: kulawarga; [batur cilik]: wrahatbala; [batur kêkasih]: patêh kasih; [batur dadi

gamêl]: makathik; [batur sanak]: kulawôngsa; [batur wadon]: cèthi, parêkan; [batur pandhita

kang wis kulakêwraga]: cèkèl; [ambatur = ngabdi]: suwita, midak; [bêbatur zelfstandig nwd]:

pri(of pari) gi

butarêpan: ardalepa

bêtuwah: buwah; [pambêtuwahan]: pamimangan

butul: trusthi; [butulan]: panêrusan; [ambutul]: anrus; [pambutul]: panêrus

bètèng: kutha, tèdhèng, jati, tunggi, biting, baluwarti; [bètèng mubêng]: ko(of koko)jor

basa: kra(of kar)ma, têmbung, wasa; [basa krama]: subasa, parikrama, banijakrama; [basa

krama luwih]: subasita; [basa luwih]: wasita

bisa: enjuh, awig, epu, e(of o)pên, i(of e)mpên,

--- 1082 ---

nawacu, rajwa, kawasa, kawase, dagda, tate, tiyasa, tama, sait, wênang, wigna, wagêd K.,

pênêd, panis, pranya, dhega, jayamêrta, jegos, yaywas, maywat, gana, ba(of bang)kit;

[kabisakake]: kawigêna; [kabisan]: kaba(of kabang)kitan, pakêmatan, pagunan, dharma

migêna, giba; [gumisa]: bumisa; [bisa micara]: rajaswala, pangancur, pangus

bisu: ceda, syawa, pindêl, dhukul

basah: pangêmêh

basih: [bosah-basih]: tawurag, warèh, balisah

--- 1083 ---

besan: mitra matma

bosên: tapa, sur, puwas, ba(of bê)sur, bêsura; [ambosêni]: mêsur, muwasi

basônta: (têmbang ged.). Têgêse: rêmbulan

bêsèr: cacal, sirat, sumirat

bisik: [bêbisik]: pawisik-wisik; [bisik-bisik]: wisik- wisik

busik: didil, sangar, wusik

busuk: cêguk

besuk: da(of dê)laha, ta(of tê)mbe, têmbya; [besuk apa]: kapana; [besuk êmbèn]: berori

bosok: wuk, basah, bangkrah

bêsta: [ambêsta]: tumalya

bêsat: gindhala; [bêsatan]: ilagakan; [kabêsat]: kagindhala

bêsut: susut; [ambêsut]: sumusut

bêsèt: kamisasat, sasatya, wêlat; [ambêsèt]: mêlat

bêstru: gambas,

--- 1084 ---

balustru

bêsus: wiraga, wisusya, mulinga; [bêsus nêlasya?]: ibramaga; [bêsus- bêsusan]: ragan-

ragan

bêsusu: kowangan, bêngkowang

bêsisik: ngucira

bêsiwit: [ambêsiwit]: worang, worang-worang

bêsmi: basmi

bêsêm: cangli

busung: budhug

basêngut: wirurut; [ambasêngut]: wirurut, ngurêng

bawa: = prabawa; [mrabawani]: maribawa; [asabawa]: ahêm, ahahêm, swara

bawah: rèh; [ambawahi]: wiwaha

bawur: tambong, wuwur, bubur; [ambawur]: nambong, nyampur

bawera: hèr, awa, kamali, tiyar, tênggar, wanar, labawa, ga, ba, basar

buwati:

--- 1085 ---

[ing buwati]: mabuwati (têgêse karaton ing buwati)

bawang: dasunda

buwang: ulap, ambala, timpal, simpar, wuncang, lêpas, li(of le)mpar, labah, labuh, guncang,

gindhala, buncang, bwêt; [buwangan]: sa(of si)mparan, labuhan; [ambuwang]: umambal,

nambala, nambalang, rumuwat, lêpas, muncang, matêlasan, masapwa, malêpas, malabuh,

manyapwa, ngu(of ngo)ncang; [ambêbuwang]: muriswa; [ambuwangi]: mulapi; [ambuwang-

buwangi]: ngulap-ulapi; [kabuwang]: kagindhala, kabwêt; [kabuwangan]: kalêpasan;

[binuwang]: binuncang; [pambuwang]: êlêm, pancang, pangu(of pango)ncang,

--- 1086 ---

pangambala; [pambuwangan]: pambuncangan, pangu(of pango)ncangan, pangalapwan,

pangilapyan

buwêng: bundêr; [buwêng-buwêng kaya nampan]: nanampan

bala: ta(of tô)ntra, wra(of wrê)hat, wrahatbala, wadu, wadujana, wadya, watêk, wadyabala,

wala, waladara, waladika, walaba, wadhu, wajo, watha, partiwa, mitya, gotra, brêtya, bala,

balawan, batha zie tumênggung en punggawa; [bala arahan]: alayuda, durbala, wraha(of

wrêha)tbala, wallaba, balatantra of tôntra; [bala cilik]: walaku; [bala kuwasa]: balagana; [bala

sêntana]: bandhu; [bala linuwih]: subala, balawan; [bala priyayi]: balakrama; [bala jaranan]:

wadyawahana,

--- 1087 ---

balawahana; [bala dharat]: wadyakosa, bala kuwasa of kosawa; [bala manganggo]:

balakuswa, balatibala; [bala brakasakan]: naracabala; [balaning ratu]: brêtyapati; [balaning

bala]: bathabrêtya, batha-batha; [duwe bala]: abala; [sahabala]: sagala; [wadyabala]:

bathabrêtya

bali: anjala, amalwi, umaluy, umalya, umaluywa, cumbu, dangta, wali, walu, walèh, walya,

waluy, waluya, waluyi, waluywa, waluyya, pahul, panggil, mali, malya, maluy, maluya,

maluyi, maluywa, balik, balya, banggil; [bola-bali]: ulang-ulang, wali-wali,

--- 1088 ---

walu-walu; [balèn]: sanglah, walenan, walês, walêsan, waluyan, wilayan, yugala; [ambalèni]:

ardawalika, yugalani, manaur, maleni, malya, maluya, mayugalani, ngayêngi; [abali]:

mapulang; [pamangsul K.bali N.]: pamaluya, pamaluyi; [bali maring dunya]: anjanma

bale: madya, babale; [araning bale kadewatan]: mar(mêr of mrê)cukundha; [bale kêncana]:

salunaka; [bale kambang]: made kambang; [bêbale]: mamadya

bêlo: swaja

bulu: ambulu; [ambulu]: ambulya

bule: wule

bela: kiri, kiwul, titiwaha, tiwaha, wela, labuh, bela; [bêbela]: kikiri; [ambelani]: tangêni,

sumawaka,

--- 1089 ---

bela, ngawuwi; [abela]: rambya

bêlah: sulah, sedha, sidhang; [pambêlah]: pawlaha, juru bêlah

bilai: cinthaka, kasêlêyêh, durbala, tiwas, sangsaya, witralaya, wema, pôncabaya, par(pra of

prê)jaya, parajaya, pataka, mataka, baya; [ambilaèni]: andurbalani, mra (mrê of mara)jaya,

mataka; [kabilaèn]: kasangsaya

bulan: = rêmbulan; [rêmbulan panglong]: padasasi

blonyo: drawa, wida, walantah, lepa; [ambalonyo]: lumepa, mêlantah

balèndèr: palanyah; [balenderan]: palanyahan

blantik: brangke

balenja: [ambalenjani]: madaya

balônja: wala(of walô)nda, wêlanda,

--- 1090 ---

wala(of walô)nja, wêlanja; [ambalônja]: malanja

balur: karês

blarak: kararas tiris

blêrêt: [ambalêrêt]: meruk

blurut: [ambalurut]: ubut

blêrêng: [ambalêrêng]: lumêng, manêlahi, muluh

blaka: kahana

bleko: kacacat

balik: hyalih, tumpat, sumpêt, sungsyang, baluya; [ambalik]: alih, umali, umahuy, umaluywa,

nalih, mandaga, manumpêt, mali, malu, malih, malya, maluy, maluywa; [kêbalik]: cuwali,

pambalik, pandaga, pamalu; [bolak-balik]: balinge- balingo

bêlik: zie sêndhang

bêluk: (manuk), kadarba

--- 1091 ---

bêlok: panjara; [bêlokan]: panjaran; [ambêlok]: manjara

biluk?: nungkul

bèlèk: cèh

balaka: alèh, sapata, wantah, wêca of wêkca, walèh, walaka, lagis, gis; [balakan]: waleyan;

[abalaka]: manjarwa, mawakya

balekambang: pantimarta, prasika, yasakambang, mandakini, mandakya, manda(of

mônda)kiya, madekambang

bulêd: lud, baladewa, alangdhara

balêdug: êlêg; [balêdugan]: êlêkan; [ambalêdug]: malêbug

balut: walut; [bêbalut]: walut-walut

bulêt: kêmul; [ambulêt]: milêt

bolot: bulut; [ambolot]: bonglot

bulus: kratalasah, krudhapada, krum, kurma, kurmanda, krumya,

--- 1092 ---

kyama, welusa, wadhungha, wayangsa, weyangga, badhangwang; [rupa bulus]:

kurmawatara; [dewaning bulus]: badhawanganala

bolos: bolês; [ambolos]: alês

balasah: balisah; [ambalasah]: anggayagah

balasar: [ambalasar]: nalasar

balasak: [ambalasak]: palasak

balesawo: (araning paseban ing jaman kuna)

balilu: cogo, côngga, mudha, glana, badhigul

balela: andaga

bilulung: silunglung; [bilulungan]: silunglungan, wayang-wuyungan; [ambilulung]: masilulung;

[abilulungan]: masilulungan

bala pêcah: wôngsa(of bôngsa)patra

balêdhèh: [ambalêdhèhake?

blêdhèg: anala, apyu, apuy, agni, dahana, siking, wrahaspati,

--- 1093 ---

pawaka, pudhi, puyika, dhos, mêrcu, mrêbyu, graksa, bahni, brahma, zie gêlap en gludhug

balumbang: botrawi

blêg: saplak; [ngêblêgi]: mabyaktani

balèg: diwasa

baligo: labuh

blêgdaba: tigarwi, gardaba, gadarba

balaba: mawantah

balabar: alab, bèr; [balabaran]: alab-alab; [ambalabar]: tular-tular, mêlatar, mêlabar;

[ambalabari]: kwaki

balèbèr: lyab, lyab-lyab, balabur; [ambalèbèr]: lumyab, malabar

balabak: (Têmbang teng). Têgêse: silêm; [kabalabak (têmbung)]: katanggêlêm

bulubêkti: galondhong pangarêng-arêng

balêbêg: [ambalêbêg]: malêbêg; [ambalêbêgi]: baribin

balithuk: nalibuk

--- 1094 ---

blong: bubul

balang: sawat, guntur, gutuk, bêntur; [bêbalang]: gutuk-gutuk; [ambalang]: sumawat,

manggutuk; [ambalangi]: nyawati

balung: aswi, asthika, tosan, tulang, saddha, saddhiha, saddhita, walung, wêlang, walêngka,

gagra, bula; [balung sungsum]: tulanggi; [bêbalung]: totos, pratulang; [balungan]: talingan,

walungan

bêlang: [bêlang buntal]: wêlêng-wêlêng, bolang-bolang

bolang: [bolang-bolang]: plôngka

blêngah-blêngah: dhangah

blangkrèh: [ambalangkrèh]: ngangkrah-angkrah

blangkêp: [ambalangkêp]: marbandhu

blongsong: têngkurung

balênggu: wêngkurah

bapa: ayahdi, rama, sudarma, yaya,

--- 1095 ---

yayah, bapak, byapa; [bapan]: waramana; [ambapa]: marama

bupati: W. A. bawahaning parentah

bopong: [ambopong]: mananggung

badhe: kasidan; [kabadhe]: kabadya; [pambadhe]: pamardika, pambatang

bidho: duk sakakap (blirik), jagawuru (putih), basu (irêng)

bodho: are, ugung of ugungan, ugong, nirgiba, cobolo, kumprung, dama, tru(of taru)na, pa,

pinga, pongo, pingging, punggung, jugul, mindha, mi(of mu) dha, manyênak; [luwih bodho]:

sudama, mudhati; [ambodhoni]: madama; [ambêbodho]: mangugong; [kabodhoan]:

katarunan, kapinggingan, kajugulan

--- 1096 ---

bêdhah: syuh, wawal, pradhah, bêntar, brah; [ambêdhah]: natas; [ambêdhahi]: natasi,

nyêdhahi

badhar: tukar, wi(of we)ragya; [ambadhar]: anglêbur; [ambadharake]: rêncêm; [kabadharan]:

wiragyan

bedhor: taji, wahwa

bêdhèk: cêtha

bêdhil: tinggar, sanjata, saragni, warahas, mrêtyukala, maskèti, bahnija, brajangkaya,

bramastra

bêdhol: daut, luyut; [ambêdhol]: anuhut, lumuyut, mandaut; [kabêdhol]: karênggut

budhal: hryangkat, umangkat, angkat, kinas, jêngkar

badhadhar?: bêdhadhi

badhidhing: tistis, tismas

badhaya: pangantêm

badhiyan: apiyan

badhèg: warganga,

--- 1097 ---

badhyag, badhyaga

bêdhag: kêjar; [ambêbêdhag]: manunumpwa, mêdhêl

budhêg: tuli, tambêng, tingêl

badhong: têbah jaja; [badhong wangun kêmbang gôndawari têbah jaja gôndawari];

[badhong mancut]: sulardi; [badhong gandhowara]: gandhowara

bedhang: kalulut, timah, gundak; [bedhangan]: sab-sab, lambangsantun, lambangsari,

lambangsêkar, pagundagan; [bêbedhangan]: titimahan

bedhung: [bêbedhungan]: siwo-siwe; [ambedhung]: rêncêm, masiwo, ngu(of ngo)ncang;

[ambêbedhung]: siwo, sumiwo, masiwo-siwo; [bedhung- binedhung]: siwo siwa-siwo;

[abedhung-bedhungan]: masiwosiwan

bèdhèng: gula-gula, gulan, bedhengan

baju?: angsah

bojo: sênêng, pani,

--- 1098 ---

padmi, jatukrama, garwa; [garwaning ratu]: pramèswara, pramèswari, graha, garimi, garwa,

bini; [bojo lanang]: laki; [bojo wadon]: rabi; [anak bojo]: braja; [kaya bojo]: sagraha;

[panggarwa]: pananggaya; [kabojo (= kagarwa)]: kagraha

bujuk: nunung, dugaman; [ambêbujuk]: manalikrama

bajul: singanadi, wuhaya, buhaya

bujêl: guntung

bijig: sundhang, singat, gambul; [ambijig]: ninghat, sumundhang, sumingat; [ambijigi]:

anggambuli

bajang: ruci, kuthit, wa(of wê)likang, wujil; [buta bajang]: anja-anja, onja-onja

bajing: iturita, niyuninda, ramaja, karmanyu, wasukta, wayingha,

--- 1099 ---

maniyu, manyunya, manyu

baya: (khewan), krete, wuhaya, wilwaya, wilmaya, wayura, wayama, buhaya, buwaya, bajul,

thèngèl; [baya (têmbung)]: silih, bara, baya, bangging, banggya; [bêbaya]: kala, durga, dudu,

dudya; [baya-baya]: bara-bara; [ambêbayani]: patêrta

bayi: timur, bayya

bayu: nandi, nadi, nadilingga, nadya, nadhing, waywa

beya: banggi

byah: [ambyah]: muwah

bayan: (manuk), karda

biyèn: dhingin

biyantu: [ambiyantoni]: nyartani, nyarwani, manadukara, maluhi;

--- 1100 ---

[sabiyantu]: panahiraga

byar: tatas, gagatkamantyan; [mubyar]: abra, muncar; [mubyar-mubyar]: makara-kara;

[gêbyaran]: abran

bayar: [bayaran]: swakan, walandan; [ambayar]: maswak, malanda; [pambayar]: nanjrah

buyar: ura-uru, asah, ruhara, tawurag, lumbar, barasat; [ambêbuyar]: nglêlêbêr

byuk: tub, swa; [ambyuk]: pambyuk; [ngêbyuki]: atub, ambwani, mêngbya

byok: [ngêbyok]: matyak

biyêt: bêntèyèng; [ambiyêt]: gandhit

buyut: [eyang buyut]: mohiyang; [bêbuyut W. A.]: têtuwa pangkat panèkêt

biyas: nrang of nêrang, landhu, landhuyi, payus

bayawara: mahurna; [ambayawarakake]: mangurnakên

biyung: êmbok,

--- 1101 ---

ibu, rena, renya, wibi, dharani, mak, mibi, bu, bibi; [ing biyung]: ngibu; [ambiyung]: ngibu

boyong: nyang, tawan; [boyongan]: inyawagata, anyang, tawan, ba(of bi) yangan;

[bêboyongan]: tatawanan; [boyong-boyongan]: tawan-tawan; [amboyong]: umanyang,

ambahak, nawan, tumawan, manyang, manyanga, matawan, matawan-tawan, ngabuhaya;

[amboyongi]: nawani; [amboyongake]: rawankên; [kaboyong]: inawagata; [pamboyong]:

panganyang; [aboyong]: atawan

bayangkari: karehanyar; [ambayangkari]: mangarehanyar, mangarerêngga

bam: sudantya, wahma, wahmita,

--- 1102 ---

bahêm

bumi: andhabuhwana, arcapada, narapada, rasatala, kisma, trimandhala, tribuwana, pratiwi,

pratala, pratyana, janaloka, mai(of mae)tala, mandhala, madyapada, buhwana, bantala,

buwana, buwananda, bumipadha, bumimandha, bumimandhala, ngandhabumi; [bumirata]:

kadhaton; [pakolèhing bumi]: bumipala; [dhasaring bumi]: wicaktala

bumbu: anggi, ragi of raragi, sêrba, wiyanggi; [ambumboni]: ragèri, miyanggi

bombrong: [ambombrong]: kêtêg-kêtêg, nguraya

bage: swagata, sambrama; [ambage]: andum, mara, mapara; [ambage dhuwit]: pamardana;

--- 1103 ---

[ambagèkake]: upasama, nuwagata, numôndha, numoda, numodha, nambrama, nambrani,

sambrama, manda(of mônda)bagya, mana(of masa)mbrama, ngupaksama, ngupasama,

ngamêr; [pambage]: buja(of boja)krama, bage, bagya

begananda: = beganônda Spr. (jêjuluke R. Indrajit)

bagor: karung

bigar: sudhat, wigar, garaksi, garjita, gambira, bêgar; [kabigaran]: kawigaran

bogok?: tumusuk

bagas: lagas, babuwas

bagus: araras, arja, adi, adar, adiwarna, asri, elok, ajêng, ayu, amangun, raras,

--- 1104 ---

radin, ratha, kêmpros, darma, sihita, swasta, swasti, sawawa, sumawa, sambu, sa(of

sê)mbawa, wagus, lintu, lintya, lalita, prata, pêkik, pelag, dharma, jêng, môndaditêm, bancèr;

[luwih bagus]: sri, sombita, lalita; [kabagusan]: kalalitan; [gumagus]: sumawawa

bagawan: bagawan

begal: rompak; [ambegal]: mangêntar, ngrompak; [kabegal]: kaêntar, kêntar; [kabegalan]:

kêntaran

bêgja: untung, oga, nohan, kontung, kamayan, kamayangan, daulat,

--- 1105 ---

woga, lawa, lwa(of la)ba, loba, lobe, bahage, bagi of bage, bagya; [bêgja gedhe]: ulab;

[kelangan bêgja]: kontung; [kabêgjan]: kanohan, kabagyan, kabageyan, subaga, subagya;

[kabêgjan ala?]: kadurlaban

bogêm: bodêm

bab: wèt; [sabab]: wèt, wawa, gwah

babu: inya, I(of hi)bu

babo: hèh, I(of i)ndung, andhah, arah, adhu, ibu, caha, dihah, taho, taye, tayo, tèbu, situ,

palibaya, nyibu, bibi

bibi: Tj. B. = ibu

--- 1106 ---

babah: [babahan]: babahan

bubuh: [bubuhan]: sibuhan, wunuhan, bibèn; [bubuh-bubuhan]: mawunuhan; [ambubuhi]:

ambibèni

babar: rêngkah, sêlar, wahana, wawar, pradha; [ambabar]: malayar, mêdhar; [pambabar]:

nanjrah, panglinggan; [pambabaran]: palayaran; [babar pisan]: sampurna

bubar: kukut, sah, wurah, larut, luwar, masya, gusis, bar, barasat, bawurag, byamo;

[bubaran]: wurahan, luwaran; [ambubarake]: ambra(of ambara)sat

bèbèr: byah, babar; [beberan]: babaran

bubrah: rajata, rêmpak, syuh, brah;

--- 1107 ---

[ambubrah]: rumusak, sumyuh, ngrajata, ngrumapaka; [pambubrah]: pangrurah

bobrok: alêm, bubruk

bubuk: kubu

bèbèk: cakrita, cakrama, kandhana, kambangan, duwaba, lusibuja

babad: têngêt, pipil

bêbêd: mahodhana, bêbêd

babut: prangwadani, babut

bèbèt: byut-byut

bobot: kati, katya, wat-wat; [boboting ...]: wyatning ...; [pambobotan]: pamotan

bebas: ênting, kaênti, kaênting, kabebas, bengkas

babal: [babal matêng]: madu kucing

bobol: bubul

bablas: tras, lêpas

babag: [babagan]: babakan

bêbêg: anggêtêm, gêtêm;

--- 1108 ---

[ambêbêg]: ambêngkêng, ngunêngi

bobab?: andu(of ando) para

bathi: la(of lo)ba, labah, dhatu; [ambathèni]: lumaba

bathu: [bathon]: basidhwan

bathara: watara, pandya, yama, brahma

bathara endra: Hyang Iswara, Hyang Sakra, Sang Hyang Endra, Sang Hyang Sakra

bathari ratih: Sang Hyang Ratih

bathara kala: Kala

bathari sri: Hyang Sri

bathara guru: Hyang Ari, Hyang Iswara, Hyang Rudra, Hyang Siwah, Hyang Sangkara

bathara brama: Hyang Brahma

bathuk: istadha, canta, cicithak, rattha, wahya, wanta, watriya, watthawa, larapan,

paradinan, paralarapan, pilis, bahli, batawaka, thila

--- 1109 ---

bathok: barwan

buthêk: hwal, rêtuh, kêpu, lêtuh; [isi buthêk]: mèsyuwal

bêthot: dudut; [ambêthot]: andudut, dumudut, mupak

bêthuthuta:[20] wê(of wi)rurut; [ambêthuthut]: wi(of mi)rurut

bathang: kawa, kawi, kuwônda, kupona, sa(of sasa)wa, wandha, wangkya, batang, bangke;

[bathangan]: watangan; [bêbathang]: kunarpa, kuwônda, sasawan, wangke; [wujud

bathang]: oksawa

bang: [= abang]: sêsang, puru, dhuwit (Java Bank); [bang-bang awak]: dhandha; [ngêbang]:

muru; [ingabangan]: ngara-ara; [ingêbang]: ikanang; [pangêbang]: puru, mawang

bung: êbung

bèng: galuh

bango: (manuk), guthaka

bêngi: [zie ro]: kulên, wêngi;

20. bêthuthut.

--- 1110 ---

[bêngi]: latri, latrya, malêm, kêdhès

bangah: (kêmbang), nyajrahja

bungah: êntyarsa, arsa, arse, arsana, arsya of arsaya, aring, akra, asana, asir, iski, astam,

astama, amham, ugung, ugungan, abra, abirama, anggèr, rêna, rêne, rênan, raras,

rarasrum, rasika, kaharsan, kaharsayan, kahastaman, karênan, karsana, kakarsana, kaba,

tarsa, tru(of tu)stha, saharsa, saharsaja, saharsaya, sar,

--- 1111 ---

sarca, sarsana, suka, sukita, satarpala, swarja, swaraga, siwwan, sumarsa, sêmbah, su(of

so)ba, wija, wijah, wijah- wijah, wigar, laharsa, lawên, lila, lalita, langêh, langên, lênglêng,

langgên, langgênan, lêngêng, parahita, pirêna, pari(of piri)suka, pragnyana, pajintya,

pamulanga, maharsa, maharsayani, masir, muwah, muwêh, garaksi, gar(of gêr)jita, girang,

girang-girang, gambira, berag,

--- 1112 ---

bambang, bangbang, thustha; [bungah kapati]: êla-êla; [suka bungah]: sukarsa; [luwih

bungah]: êntyarsa, AmAm, sukarja; [bêbungah]: anasira, upasaddha, suba-suba;

[bêbungahan]: pasukan; [bungah-bungah]: asir-asiran, ciya-ciya, kasir-kasir, kaba-kaba, sir-

asiran, sirasiran, wijah-wijah, masir-asir, muwah-muwah; [ambêbungah]: manunuka, mijah

agirang, mijah-mijah, mamandhi, manggigirang, gumirang-girang, nglarangên,

ngupasaddha; [ambungahi]: maharsayani, milangêni; [ambungahake]: arnakên, nawakna,

sumuka, subasita, masukan, masukanya, milangêni, nglangêni; [kabungahan]: ciyaka,

kaharsan, kaharsayan,

--- 1113 ---

kahastaman, kaegaran (niet hèng), kacaryan, karasika, kasiran, kasoban, kawigaran,

kalawên, kalêngêngan, kaparahitan, kagirangan, langyan; [abungah]: maharsa, masoba,

mawijah, mijah; [bungah kêpati]: êla-êla; [suka bungah]: sukarsa; [luwih bungah]: êntyarsa,

AmAm, sukarja; [pangarêping bungah]: sarsamoni, subamanggala

bangun: wangun, mangun; [bangunan]: wangunan; [ambangun]: kiwul, mangên;

[pambangun]: pamangun; [bangun esuk]: gôndayoni

bangêr: amêng, mêng

bingar: gar

bangke: kunarpa, sawa, sawan, wangke, wangkeya, lawayan, layon,

--- 1114 ---

laywan, panya; [ambuning bangke]: sawan; [pambangke?]: sawanan

bêngka: bêngak, bêngkak, bêngêng

bêngok: [ambêngok]: matak, matêk, mêtak, bêngak; [pambêngok]: patêk, pêtak

bêngkah: rêngat, wêncah, watah

bungkah: ranggah, wod

bêngkak: bèrêm

bengkok: rubung

bongkot: buncar, buntar, bungkah

bungkus: pênak

bengkas: [pambengkas]: pamati

bungkêm: pramanêm; [ambungkêm]: mramanêm, mapasa

bangkang: [ambangkang]: swala

bangkong: taluktak

bêngkung: Woord. tikêl; [ambêngkungake]: tumikêl

bangêt: ande, andrês, andik, hra, arda, ardya, ardhya,

--- 1115 ---

adrês, adrasa, hat, ati, etu, asru, alisuh, êlêm, ampêh, angdik, nayatya, kapati, kapalalun,

kamantyan, dahat, dahattên, dahatya, drês, drasa, dar(of drê)pa, darpaya, dik, dyaya, dig,

tisaya, tibra, su, sahad, sinipi, sru, sêru, sarad, sêkung, sadarpa, sewot, swawa, salat, sipi,

sayat, sumipi, sangêt, wi,

--- 1116 ---

wèt, wlas, wiparita, wabra, lud, lêwu, liwat, lêwês, lalu, pati, dhêndha, dhik, yantya, maha,

mandya, mantêk, mantya, murti, mrata, murtya, matya, bandat, bwak, byanta; [bangêting]:

nikèng; [bangêting kuwat]: ayannya; [bangêting sêkêl]: atiningakung; [ambangêtake]:

nayatake; [kabangêtên]: kadahat, katara, kabina, kabaran, sewotên; [abangêt-bangêt]:

masawat-sawat

bôngsa: andhe, kula, wètbèt, wangsa, wangse, wôngsa,

--- 1117 ---

gotra, bangsa; [bôngsa satriya]: aksatriyakula; [bôngsa luhur]: wangsawan; [bôngsa jin]: jan;

[kulabôngsa]: kulawangsa

bêngis: candhala, kuhaka, sugal, wêngis; [abêngis]: mawêngis

bangsal: watangan; [binangsalan]: witana; [bangsal cilik]: witana

bangawan: narmada, nadi, bahnawa, bahnawi

bunglon: kilasa, tanu, sarutaka, saputatha, patrakilasa, bisawarna

bôngga: wangga, pampang, bangga

bonggol: kulisa

bênggang: [ambênggang]: sumêngkang, jumaha; [pambênggang]: pamêngkang

bênggêng?: sirang

bango buthak: wiyôngga

bungbung: wungwung

bingung: urung, ruhara, rancari, siwo, wirurut, liwung,

--- 1118 ---

linglung, gawa, thilêg

tharik, thèrèk: tarap, tap

thak: [pangêthak]: paminge

thuk: = a(of ê)thuk; [mathuk]: madhuk; [pêthuk]: adhang, anggêh; [mêthuk]: asêng,

asêngsêng, amapag, tatrap; [mêmêthuk]: nunungsung; [mêthukake]: amapagakne;

[pamêthuk]: pamapag

thukul: darrya, darya, tuhu, truntung, titah, tuwah, tuwuh, tumuwah, timbul, wakya, matra,

baru; [thukulan]: cukulan; [thêthukulan]: trêna

thole: kaki, kulup; [mênthele]: ardawalepa

thêlêng: [manthêlêng]: malêlêng

thithik: dêmi, matra;

--- 1119 ---

[thithikan]: thithik; [sathithik]: cicik, sapala, samatra, sumapala; [kurang sathithik]: mèh;

[sathithik-sathithik]: tharthir

thèthèk: [thethekan]: thithik; [nèthèk]: maninging

thathit: cancala, cicil, rantang, tathit, wagyut, lewa, laban, pacatita, gurnita zie kilat

thingthing: [mathinthing = mathingthing]: bênthing

thongthong: kulkul; [thong- thongan]: kulkulan

ngahad: aditya, dite

ngon: [angon]: umyar, angwan; [pangonan]: pahyaran, pangumuran

ngênês: purês

nginang: patiga

ngêndhanu: awuk -awuk

ngucap: kêcapan

ngèr: [ngèngèr]: su(of suma)wita, matik, masawita; [pangeran]: esa, rabin; [pinangeran]:

winênang; [pangengeran]: pukulun

--- 1120 ---

ngrêksa: [pangrêksa]: patunggwa

ngradon: mapiêt

ngrês: [angrês]: kas; [ngêrês-êrês]: tidharsa

ngarêp: [kapara ngarêp]: kamukan

ngrêgênêng: ngêndhukur

ngrêbda: asrêb

ngarang: ngawis

ngiring: [pangiringan]: paduluran

ngrênggunuk: maluruk-luruk

ngidung: ngudang

ngitak?: osa

ngêsa?: ambak

ngêsah: angsah, angsasa

ngiswapa?: ngaswapu

ngêwêng: ngiwêh

ngawôngga: awangga

ngêlu: musang

ngêlih: [= ngêlèh]: anglih, nastapa, nimbal, luwe, lapa; [anglih]: anglong

ngalualah: surastra

ngulandara: tlèngsor

ngaloko: kasrêpan

nglela: ngatara

ngèlmu: upèksa, nuning, kawigêna, danur, darma, sambat, wina, weda, wigêna,

--- 1121 ---

pranahara; [ngèlmu adat]: subasita, banagaraman; [ngèlmuning ratu]: dadurweda,

dhanurendra; [ngèlmu kapandhitan]: darmasunyata; [ngèlmu kanyataan]: darmasunyata;

[ngèlmu kamuksan]: danurweda, darmasunya; [ngèlmu lima]: pôncaweda; [ngèlmu palak]:

dyama; [ngèlmu pêpingitan]: kamuksaman; [ngèlmu padhukunan]: upiksa pramosadana;

[sugih ngèlmu]: danurdana

ngulama: W. A. ulah ngèlmu

ngalam dunya: ngarcapada

ngalamat: pracihna

nglangi: ngalangi

nglêngkara: ingasa

nglanglang: masambang

ngudhili: pindhah

ngêdhêm: dhêdhêm

ngejawantah: atma

ngujiwat: nginggut; [ngujiwati]: ngingguti

ngayawara: andalami

ngum: [angum]: akêm

ngêmu: anghêmu, rumuwat; [ngêmu rasa]: nidham

ngima imantaka: zie imaimataka

ngamarta: (araning nagara Ngamarta = Batanakawarsa)

ngimpi: zie impi

ngêmum: mêsbok

--- 1122 ---

ngegla: nedya

ngêthok: karisa

ngabèi: W. A. ngimpuni

ngungun: sêngêr; [pangungun]: panyangêng

ngangrangcawi?: rangrangsawi

ngêngrêng: angrêng

ngungkad: ngunggar

ngingkis: nis, namar

nganglang: ririwêk

(Tamat)

--- 0 ---

VERKORTINGEN.

Javaansch - Kawi Woordenboek

Ar. = Ngarab | B. Y = Bratayuda | D. N. = Dasanama | D. W. = Damarwulan | én = sarta | fr.

= wadon | g. = ... | Ep. = Êmpu | A. P. = Ajipamasa | E. T. = Èsmutani | i. = ... | J. K. =

bausastra kawi | J. È. = sidin | K. = krama | K. N. = krama ngoko | Kd. = basa kadhaton | Ks.

= basa kasar | Kw. = basa kawi | K. J. = Bausastra Jawa | K. T. = Kitab Tuhpah | L. P. =

Lokapala | M. M. = Manikmaya | M. N. = Mangkunagara IV | Md. = madya | Ml. = Malayu | N.

= ngoko | Ngr. = ngrèni | of. = utawa | P. I. P. II. = Purwalêlana I. II | P. S. = Padmasusastra |

P. R. = Pustakaraja | Pr. = prabu | Pa. S. = Panitisastra | Pr. S. = Paramasastra | Ê = ... | R.

= Radèn | R. K. = Rama Kawi | Rms. Swt. = Radèn Mas Suwita | Spr. = paclathon | T. A. =

Tapêl Adam | C. B. = Carakabasa | C. S. = côndrasangkala | W. A. = Waduaji | Wbk. =

Bausastra | Wwh. = wiwaha | X. = ... | zie = nontona | z = ...

Copyright © 2011-12 Yayasan Sastra Lestari. All Rights Reserved.

http://www.sastra.org/katalog/judul?ti_id=11