# 3 2008

ra-kursi32

samTavrobo programa `erTiani saqarTvelo siRaribis gareSe~:

SesaZleblobis zRvari, saocnebo perspeqtiva, Tu realobasazogadoebaSi mkveTrad polarizebuli poziciebis miuxedavad, 5 ianvris arCevani ergo

`saqarTvelo siRaribis gareSe~. mTavrobam prezidentisagan miiRo Sesabamisi davaleba da winasaarCevno dapireba programis saxiT Camoyalibda. saqarTvelos parlamentma ndoba gamoucxada mTavrobis axal Semadgenlobas da mis mier inicirebul siRaribis daZlevis proeqts.

umravlesobis mier mowonebuli da samoqmedod aRiarebuli dokumentis Tanaxmad, saqarTvelos mTavrobis mier warmodgenilia miznebi da amocanebi, romelic 2008-2012 wlebSi unda ganxorcieldes. axal samTavrobo gunds eWvic ar epareba misi Sesrulebis SesaZleblobebSi. Tumca, arsebobs gansxvavebuli mosazrebebic. erTi SexedviT, mTavrobis ganacxadSi ikiTxeba saocnebo perspeqtiva. am dokumentis ufro Rrma gacnobisas ki iqmneba STabeWdileba, rom warmodgenili calkeuli mimarTulebebi da tempebi ar Seesabameba faqtobrivad arsebul resursebs.

bunebrivia, didia sazogadoebis molodini da interesi Tavisi arCevanis mimarT. cxadia, mas aqvs ufleba icodes, Tu ras dauWira mxari, ramdenad realisturia miRebuli dapirebebis Sesruleba an ramdenad Soria aRTqmuli saocnebo qveyana, sadac Raribi da miusafari aRar iqneba.

saqarTvelos samTavrobo programa _ `erTiani saqarTvelo siRaribis gareSe~ _ ama wlis 4 Tebervals gamoqveynda. axla ukve SeiZleba masze safuZvliani msjeloba da prognozebis gakeTeba. Tumca, is, SeiZleba iTqvas, ganacxadia da misi realizaciisTvis parlamentis Sesabamis komitetebSi ukve ixileba mTliani paketis Semadgeneli kanonproeqtebi.

gamoqveynebuli saxiT, es dokumenti ar gaxlavT mxolod politikuri nebis gamomxatveli. mas axali ekonomikuri wesrigis, awmyos gardaqmnis da ukeTesi mermisis damkvidrebis pretenziac gaaCnia.

amdenad, gadamwyveti mniSvneloba aqvs ara ganacxadis gakeTebas, aramed mis safuZvlianobas (gaTvlebs), realizaciis gzebs da faqtobriv SesaZleblobebs.

aRniSnulTan dakavSirebiT, udavod sainteresoa rasTan gvaqvs saqme, rogor afaseben am dokuments qarTveli eqspertebi?

Jurnalma `biznesi da kanonmdebloba~ ramdenime kiTxviT mimarTa baton lado papavas.

la do pa pa va, saqarTvelos parlamentis wevri, profesori

ramdenad Seesabameba aRniSnul dokumentSi warmodgenili `mosaxleobisa~ da `erovnuli~ keTildReobis, aseve, erovnuli usafrTxoebis uzrunvelsay­ofad gansazRvruli orientirebi sazogadoebriv dakveTas da arsebobs Tu ara realuri resursi am programis ganxorcielebisaTvis?

`b.k.~

_ arc Tu ise di di xnis win sa qar­T ve los par la men t ma ndo ba ga mo ucxa­da mTav ro bas pre mi er­mi nis t ris la do gur ge ni Zis xel m ZR va ne lobiT. ndo bis ga mocxa de bis pro ce du ra imav d ro­u lad mTav ro bis im 5­wli a ni (2008­2012ww.) prog ra mis T vis ndo bis ga­

mocxa de ba sac gu lis x mobs, ro mel sac hqvia `er Ti a ni sa qar Tvelo si Ra ri bis ga re Se~.

zo ga dad ra Se iZ le ba iT q vas am prog ra ma ze? pir vel rig Si, un da aRi­niS nos is, rom es do ku men ti ar aris prog ra ma (ne bis mi e ri prog ra ma iwye ba

# 3 2008

33ra-kursi

mim dinare si tu a ci is aR we riT, anu ra mdgo ma re o­baa, ra aris miR we u li, sad aris prob le me bi, aqe­dan ga mom di na re, ya lib de ba miz ne bi, Sem deg miz nis miR we vis sa Su a le be bi, miz nis miR we vis va de bi da mis Ses ru le ba ze pa su xis m ge be li in s ti tu te bi – ai, ase Ti un da iyos prog ra ma). un da iT q vas, rom mTav ro bis kan di da te bis T vis ndo bis ga mo sacxa deb­lad par la men t Si aqam de war mod ge ni li am ti pis ar cer Ti do ku men ti aras d ros yo fi la prog ra ma, iyo es zu rab Jva ni as, Tu zu rab no Ra i de lis mi er war mod ge ni li do ku men te bi, ro me lic ara er Txel iq na par la men t Si mo wo nebuli. yve la es do kumenti iyo zo ga di gan cxa de be bi ab s t raq tul Te meb ze, yo­vel g va ri kon kre tikis ga re Se. Se iZ le ba iT q vas, rom es uf ro iyo gan z ra xu lo ba Ta ga nacxa de bi, vid re prog ra me bi. Tum ca, mo diT obi eq tu rad Sev xe doT prob le mas _ Se eZ lo ki ro me li me mTav ro bas mo­em za de bi na se ri o zu li pro grama? pa su xi uar yo fi­Tia – ar Se eZ lo da es arc ax la Se uZ lia, Tun dac imi tom, rom amis obi eq tur sa fuZ v lebs Ta vad kon­s ti tu cia ga mo ri cxavs. yve la Sem Tx ve va Si mTav ro­bis T vis ndo bis ga mocxa de bis, mi si wev re bis Ser­Ce vi sTvis sa Wi ro va de bi im de nad Sem Wir do e bu li iyo, rom am va deb Si prog ra mis da we ra fi zi ku rad iyo Se uZ le be li. rac Se e xe ba am axal do ku ments, ro mel sac ase ve prog ra ma hqvia, wi na mor be deb Tan Se da rebiT aS ka rad uke Te sia iqi dan ga mom di na re, rom aqam de ar se bu li zo ga di da bun do va ni gan cxa­de be bis fon ze gaC n da kon k re ti ka, anu gaC n da kon­k re tu li Ca na we re bi eko no mi kis zrdis tem p Tan, in f la ci is do nes Tan, bi u je tis prob le meb Tan, so­ci a lur Te ma ti kas Tan da kav Si re biT; aq uk ve aris kon k re tu li pa ra met re bi, kon k re tu li in di ka to­re bi, ra zec 5 wlis Sem deg mTav ro bas (Tu ki im pe­ri o dis T vis is Ta vis ad gi las iq na), Se iZ le ba mos­Txo vo pa su xi. mi u xe da vad ase Ti kon k re ti ki sa, es do ku men ti prog ra ma ma inc ar aris da ai, ra tom: jer er Ti, yve la fe ri mo ce mu lia zo ga dad, rom 5 wlis gan mav lo ba Si am yve la fers mi vaR wevT, mag­ram ra ga ran tia ar se bobs imi sa, rom es gun di 5 we li iq ne ba mTav ro ba Si?! Cve ni kon s ti tu ci u ri mo de liT yve la ze da uc ve li xom swo red mTav ro­baa (pre zidenti air Ce va 5 wliT, par la men ti _ 4 wliT, mTav ro bas ki Tun dac bi u je tis mi Re bis mo­men t Si uk ve aqvs ndo bis ga mocxa de bis prob le ma). ami tom, es yve la fe ri ga we ri li un da iyos wle bis mi xed viT, rom Tun dac pir ve li wlis gav lis Sem­deg vi co deT, am mTav ro bam ra ga a ke Ta, ram de nad

Se e sa ba me ba am er Ti wlis Sem deg mi Re bu li pa ra­met re bi sa bo loo miz nis miR we vis di na mi kas. ase rom, er Ti wlis Sem deg vla di mer gur ge ni Zes (vi me o reb, Tu am mTav ro bis wev re bi isev is x de bi an Ta vi anT ka bi ne teb Si), ver Se ve kiT xebiT, ra ro gor srul de ba, rad gan Se saZ loa mi vi RoT pa su xi, rom win ki dev 4 we lia. ami tom, is, rom Se sas ru le be li amo ca ne bi wle bis mi xed viT ar aris ga we ri li, am do ku men tis pir ve li mi nu sia. am do ku men tis Sem de­gi mi nu si gax lavT is, rom ar Cans, ris sa fuZ vel­ze keT de ba es yve la fe ri, anu ra re sur si ar se bobs mis gan sa xor ci e leb lad, ra Ro nis Ziebebia ga sa ta­re be li imi saT vis, rom aq ga we ri li pun q te bi iq nas re a li ze bu li da Sem de gi, anu me sa me mi nu si _ do­ku men t Si ar Cans, kon k re tu lad vin un da ga a ke Tos es yve la fe ri, anu aq sa u ba ri un da iyos, ro me li sa mi nis t ros an sa mi nis t ro Ta er Tob li o bis ga sa­ke Te be lia esa Tu is Ro nis Zi e ba, ra sa marT lebrivi do ku men ti un da iq nas mom za de bu li kon k re tul Sem Tx ve va Si da vin aris mas ze pa su xis m ge be li. Tum­ca, Ta vis Ta vad es Za li an sa in te re so do ku men tia.

# 3 2008

ra-kursi34ki dev er Ti mo men ti – me aR v niS ne, rom mTav ro bis

dam t ki ce bis sa kon stitucio va de bia Sem ci re bu li. war mo id gi neT, am do ku men t Si aris Za li an mniS v ne­lo va ni Ca na we re bi eko no mi ka sa da so ci a lur sfe­ro ze. ga vix se noT, ro dis Se mo u er T da axal mTav­ro bas jan dac vi sa da so ci aluri dac vis mi nis t­ri – is niu­ior k Si iyo da Tbi lis Si par la men t Si mTav ro bis Se mad gen lo bis dam t ki ce bis wi na dRes Ca mo vi da. eko no mi ku ri gan vi Ta re bis mi nis t ri pre­zi dents ax l da stras bur g Si, isic dam t ki ce bam de sul ram de ni me dRiT ad re Ca mo vi da. ase rom, arc erTs da arc me o res am do ku men tis Sed ge na Si mo na­wi le o ba ar mi u Ri aT, rac imas niS navs, rom par la­men t ma ndo ba ga mo ucxa da mTav ro bas, rom lis or sak van Zo fi gu ras (ro mel Tac uSu a lod exe baT es do ku men ti), ama ze ar umu Sa via! imi tom ki ara, rom ar un do daT, ub ra lod, ver imu Sa veb d nen, rad gan fi zi ku rad aq ar iy v nen. es aris ki dev er Ti da das­tu re ba imi sa, rom kon s ti tu ci u ri va de bi mTav ro­bis da kom p leq te bas Tan da mis T vis ndo bis ga mocxa­de bas Tan da kav Si re biT aris xe lov nu ri. kar gad ga mi geT, me war ma te ba min da vu sur vo jan dac vi sa da so ci a lu ri dac vis axal mi nistrs, ise ve ro­gorc mTli a nad axal mTav ro bas, imi tom rom mTav­ro bis war ma te ba qvey nis war ma te bac iq ne ba, mag ram ro gor mov Txo voT pa su xi san d ro kvi taS vils im do ku men tis Ses ru le ba ze, rom lis Sed ge na Sic mas faq tob ri vad mo na wi le o ba ar mi u Ria. amiT sqe mis ara o bi eq turobaze va ke Teb aq cents, anu ima ze, rom im va deb Si, ra va deb Sic ase Ti ram un da ga keT des, obi eq tu rad prog ra mis war mod ge na Se uZ le be lia.

ga da vi deT do ku men tis sa Ta ur ze _ `er Ti a ni sa­qar T ve lo si Ra ri bis ga re Se~. `si Ra ri bis ga re Se~ niS navs imas, rom qve ya na Si si Ra ri be aRar un da iyos. ax la wa gi kiTxavT punqts mTav ro bis mi er war mod ge­ni li do ku men ti dan, rom lis mi xed vi Tac mTav ro ba su lac ar Tvlis, rom qve ya na Si si Ra ri be sru lad aR mo ifx v re ba: `sag r Z nob lad Sem cir de ba si Ra ri be~ (qve Ta vi `mo sax le o bis ke Til dRe o ba~, pun q ti – 3). niS navs ki es imas, rom si Ra ri be aRar iq ne ba? Sem deg vkiTxu lobT _ `5 we li wad Si so ci a lu ri prog ra­mebis be ne fi ci ar Ta 50%, ma Ti ke Til dRe o bis ga um­jo be se bis ga mo, ga mo va be ne fi ci ar Ta si e bi dan~. ki, ba to no, mag ram me o re 50% xom dar Ce ba? aq ar aris naC ve ne bi, be ne fi ci ar Ta sa er To ra o de no ba, mag ram 50% Tu ga mo va, na xe va ri xom rCe ba da ro gor iq ne ba 5 wlis Sem deg sa qar T ve lo si Ra ri bis ga re Se? ver iq ne ba, xom? _ Sev Tan x m deT ama ze! ase rom, mTav ro ba

Ta vad ve aRi a rebs, rom is Zi ri Ta di lo zun gi, ro me­lic sa Ta ur Sia ga ta ni li, mi uR we va dia. sa er Tod, es teq s ti da mas Si ga ke Te bu li zo gi er Ti Ca na we ri co­ta iumo ris gan wyo ba ze ma ye nebs, mag ram mkiTx vels min da uf ro se ri o zu lad da ve la pa ra ko am Te ma ze. si Ra ri be mar T lac rTu li fe no me nia da ar se bobs si Ra ri bis ori ga ge ba _ ab so lu tu ri si Ra ri be da far do bi Ti si Ra ri be. ga e ro­s stan dar te bis mi xed­viT, ab so lu tu rad Ra ri bad iT v le ba ada mi a ni, ro me­lic dRe Si ver mo ix mars 2 ame ri kul do lar ze mets. ama ve stan dar te biT Ra ta kad iT v le ba is, vi sac dRe­Si erT do lar ze me tis mox ma re bis sa Su a le ba ara aqvs. es aris ab so lu tu ri si Ra ri bis da si Ra ta kis zRva ri da es is Te maa, ro me lic Cven qve ya na Si daZ­le va dia. Tu amis ga ke Te bas (a nu ab so lu tu ri si Ra­ri bis da mar cxe bas) sa qar T ve los mTav ro ba 5 we li­wad Si geg mavs, es Sec do maa. es is sa kiTxia, ro me lic nor ma lur ma da pa tiv moy va re mTav ro bam, im war ma­te be bis fon ze, ro mel sac Tvi Ton ve Za li an kar gad api a rebs, un da daZ li os, sul co ta, or we li wad Si ma inc. dRe Si 2 do la ri, es Tve Si 60 do la ria, rac 95 lar ze nak le bia. ma Sa sa da me, praq ti ku lad gaT­v la ima ze, rom Cven Ti To e ul mo qa la qes Tve Si 95 la ri Se mo sa va li ma inc hqon des, dRe van de li Se saZ­leb lo be biT, Se iZ le ba erT, maq si mum or we li wad Si da re gu lir des. es sav se biT re a lu rad ga dawy ve ta­di amo ca naa.

rac Se e xe ba far do biT si Ra ri bes, mi si zRva ri cva le ba dia imis da mi xed viT, Tu ro go ria qve ya na­Si eko no mi ku ri gan vi Ta re bis do ne. mo viy van aseT ma ga liTs: al baT eW vi ara vis epa re ba, rom ame ri kis Se er Te bu li Sta te bi ma Ral gan viTa rebu li sa xel­m wi foa. ro gor fiq robs Cve ni mkiT xve li, ar se bobs Tu ara ame ri ka Si si Ra ri be? ar se bobs! ofi ci a lu­rad aRia rebulia, rom ame ri ka Si si Ra ri bis zRvars miR ma cxov robs mo sax le o bis 12%. ras niS navs ame­ri ka Si `si Ra ri bis zRva ri~? es niS navs, rom sa Su­a lod 4­su li a ni oja xi, ro mel sac we li wad Si 20 aTas do lar ze nak le bi Se mo sa va li aqvs, aris Ra­ri bi, anu, Ti To e ul wev r ze ga mo dis 5 aTa si do­la ri we li wad Si. bu neb ri via, sa qar T ve lo Si 5 aTa­si do la ri rom hqon des erT suls, igi su lac ar iq ne ba Ra ri bi, mag ram ame ri ka Si sul sxva eko no­mi ku ri gan vi Ta re bis do ne, sa mom x ma reb lo ka la­Ta da cxov re bis pi ro be bia, ami tom iq si Ra ri bis zRva ri uf ro ma Ra lia, vid re Cven Tan. es ki imas niS navs, rom eko no mi kis gan vi Ta re bis kva lo ba ze zRva ri ic v le ba, zRva ri Tu ic v le ba, ro gorc ar

# 3 2008

35ra-kursi

un da gan vi Tar des qve ya na eko no mi ku rad, si Ra ri be yo vel T vis dar Ce ba, anu yo vel T vis dar Ce ba ada­mi an Ta gar k ve u li rao de noba, ro me lic ne bis mi er qve ya na Si aR moC n de ba si Ra ri bis zRvars miR ma, ra­kiRa, ro gorc uk ve aR v niS neT, zRvris gan sazR v­ris kri te ri u mia cva le ba di da igi da mo ki de bu lia qvey nis eko no mi ku ri gan vi Ta re bis do ne ze. aqe dan ga mom di na re, gety viT mTa vars _ si Ra ri bis ab so­lu turi aR mofx v ra, anu qve ya na si Ra ri bis ga re Se, es ise Ti ve idea­fiq sia, ro gorc Ta vis dro ze per­pe tu um­mo bi les Seq m na iyo. ma Sa sa da me, ase Ti ram Se uZ le belia da es rom asea, ga moC n da Ta vad mTav­ro bis Ca na wer Sic: war mod genili do ku men tis sa Ta­urSi aris ble fi, do ku men t Si ki Ca na we ri, `sag r Z­nob lad Sem cir de ba si Raribe~, si mar T lea. Tum ca, aqac vi sur veb di, da kon k re te bu li yo, ram de nia qve­ya na Si be ne fi ci ar Ta prog ra mis mim Re bi, Ra ri be bi ari an mar to be ne fi ci ar Ta prog ra mis mim Re be bi, Tu yve la, vinc va u Ce ri mi i Ro, amas Tan, isi ni, vinc va u Ce re bi mi i Ro, Tu Ra ri be bi ar ari an, ra tom ga­da ya ra mTav ro bam es fu li?! ase rom, aq win kon k­re tu li sa kiTxe bi iwevs, rom le bic ga u ge ba ria da am sa kiTx Sic gvaqvs prob le ma.

ki dev er Ti ram min da auci leb lad aR v niS no – es aris Za li an cu di qar Tu liT da we ri li do ku men ti, gan sa kuT re biT Ri mi lis momgvrelia am ti pis Ca na­we re bi _ `u mi sa mar To (brtye li) dax marebis praq­ti ka Se ic v le ba...~, es, al baT, in g li su ri dan na­Tar g m nia da Za li an sam wu xa roa, rom sa qar Tvelos mTav ro ba Si ar mo i Zeb na qar Tu li enis re daq to ri, ro me lic am do ku ments ga a ke Til Sobi lebda. ki dev erT ku ri oz ze min da Tqve ni yu rad Reba Se va Ce ro _ am do ku ments aqvs ori Ta vi, ori ve eko no mi kur blok Si, rom leb Sic fi gu ri rebs sity va `ke Til­dRe o ba~, erTs hqvia `e rov nu li ke Til dRe o ba~, me o res _ `mo sax le o bis ke Til dRe o ba~. Cem T vis ga u ge ba ria da min da do ku men tis av to rebs vkiTxo, ra gan s x va ve baa `e rov nul~ da `mo sax le o bis~ ke­Til dRe o bas So ris? es yve la fe ri xum ro bis xa­si aT ze ki aye nebs ada mi ans, mag ram es sa xel m wi fo do ku men tia da sa xu ma ro nam d vi lad ar aris. is, rom qar Tu lis karg mcod nes wa e kiTxa (a mis ga sas­wo reblad ma Ra li eko no mi ku ri ga naT le ba su lac ar iyo sa Wi ro), yve la fe ri rig ze iq ne bo da. Tum ca, gety viT rom `e rov nu li~ xSi rad `sa xel m wi fos~ Tval sazrisiT ga mo i ye ne ba xol me, mag ram eko no­mi ka Si aris cno bi li ter mini ­ `ke Til dRe o bis sa xel m wi fo~ (a nu sa xel m wi fo, ro me lic ori en t­

ti re bulia mo sax le o bis ke Til dRe o ba ze), ai, `sa­xel m wi fos ke Til dReoba~ ki nam dvi lad ar msme nia! ama ze av to reb ma un da gag v cen pa su xi (Tum ca veW­vob, rom maT es mo a xer xon).

_ mTav ro bis mi er war mod ge nil do ku men t Si bev ri kon k re tu li cif ria, ra mo na ce meb ze day r d­no biT ga keT da prog ra ma Si es gaT v le bi, imis gaT­va lis winebiT, rom sta tis ti kis de par ta men ti eko­no mikis sa mi nis t ros qves t ruq turaa da is da mo u­ki deb lad kar ga xa nia ve Ra ra fers iT v lis?

_ Ta vi dan ve gety viT, rom ra ki Ra do ku ments da sa bu Te ba ar aqvs, ver gety viT, sa i dan mo dis mas­Si da fiq si re bu li kon k re tu li cif re bi.

min da mkiTx ve lis yu radRe ba Se va Ce ro erT cif r ze _ es aris mTli a ni Si da pro duq tis zrdis tem pi ­ `mom dev no 5 wlis gan mav lo ba Si eko no mi ka wli u rad 8%­iT ga iz r de ba~. vTvli, rom es sak ma­od re a lis tu ri Ca na we ria, mag ram aq min da Se gax­se noT ase Ti ram: wi na sa ar Cev no pe ri od Si mTav ro­ba 5 we li wad Si mTli a ni Si da pro duq tis ga sam ma­ge bas gvpir de bo da, eko no mi ka 3­jer ga iz r de bao! es niS navs, rom 5 we li wad Si eko no mi kis sa Su a lo wli u ri zrdis tem pi un da iyos 24­25%. es rom Se uZ le be lia, Ta vi dan ve na Te li iyo da mxo lod wi na sa ar Cev no da pi re ba iyo, iqi da nac Cans, rom ar Cev ne bis Sem deg mTav ro ba uk ve re a lis tu ri 8%­iT Se mo vi da.

rac Se e xe ba 7%­ian in f la ci as _ mi ve sal me bi amas, rad gan, ro ca we ren sa Su a lo in f la cia 7%­ia, imas niS navs, rom cud we li wad sac ki in f la cia ar iq­ne ba or niS na, rad gan, ro gorc we si, ga dax ra da­geg mi li dan 2%­ze me ti ar un da iyos (a nu in f la­ci as 9%­ze mets ar gu lis x mo ben). Ca na we ri Za li an kar gia, mag ram aq er Ti ram min da sa gan ge bod aR v­niS no _ dRes in f la ci as (ro gorc sxva sta tis ti­kur in for ma ci as qve ya na Si), aq vey nebs sta tis ti kis de par ta men ti. is, rom sta tis ti kis de par ta men­ti di di xa nia `da ko dil mdgo ma re o ba Si a~, Za li an kar gad vi ciT. `var de bis re vo lu ci is~ Sem deg es de par ta men ti Se iy va nes mTav ro bis Se mad genlobaSi, igi eko nomikuri gan vi Ta re bis sa mi nis t ros struq­tu ru li na wi lia da rac un daT, imas aq vey ne bi ne­ben. swo red ami to maa, rom mo sax le o bis mtki ce biT, qve ya na Si in f la cia ga ci le biT ma Ra lia, vid re amas sta tis ti ka aq vey nebs. ro de sac ga su li wlis no em­ber Si pir ve lad ucxa deb d nen ndo bas la do gur ge­niZes, man da a ye na sta tis ti kis gar daq m nis auci leb­lo bis sa kiTxi (rac me Za li an mo me wo na da amis T vis

# 3 2008

ra-kursi36

Se va qe ki dec) da war mo ad gi na sa mi mo de li: sta tis­ti kis de par ta ments un da da e niS nos sa me ur veo Tu sa meT valyureo sab Wo, ro mel mac xe li un da Se­uwyos mis da mo u ki deb lo bas, an sta tis ti kis de­par ta men ti Ca mo ya lib des ro gorc da mo u ki de be li or ga no (i se Ti, ro go ric Cven Tan moq me di ma re gu­li re be li or ga no e bi a), an ga da vi des pre zi den tis daq vem de ba re ba Si. gur ge ni Zes hqon da geg ma, rom sta tis ti kas ra Rac un da eS ve los, ra Ta igi gax­des da mo u ki de be li. aq ve min da da va kon k re to Ce mi Se xe du le ba am sa kiTx Tan da kav SirebiT: am sa mi mo­de li dan Cem T vis er Tia op ti ma lu ri. vTvli, rom sta tis ti ka iq ne ba da mo u ki de be li, Tu ki is ga da­va pre zi den tis daq vem de ba re ba Si da gety viT, ra­tom. Tu sta tis ti kis de par ta men ti dar Ca mTav ro­bis Se mad genlobaSi, sa meT val yureo Tu sa me ur veo sab Wo ve ra na i rad ver uz run vel yofs mis da mou­kideblobas, zus tad ise ve, ro gorc sa zo ga do eb ri­vi ma uwye be li ver aR moC n da da mo u ki de be li. verc me o re mo de li ivar gebs, vi na i dan aseT Sem Tx ve va Si de par ta men ti ma inc bi u je ti dan mi i Rebs da fi nan­se bas... ma re gulirebeli ko mi si e bis da erov nu li ban kis da mo u ki deb lo bas uz run vel yofs is, rom isi ni bi u je tidan fuls ar iRe ben, anu isi ni eko no­mi ku rad ari an da mo u ki deb le bi, vi na i dan isi ni ma­Ti ve re gu li re bis sfe ro e bi dan mi Re bu li Se mo sav­le biT ar se bo ben. Tu ki sta tis ti kis de par ta men ti bi u jet ze iq na da mo kidebuli, is ise ve iq ne ba da­mo u ki de be li, ro gorc `sa zo ga do eb ri vi ma uwye be­li a~ vi Tom da mou kidebeli. ase rom, es yve la fe ri aris ilu zia. ami tom Cve ni sa kons titucio mowyo­bis pi ro beb Si er Ta der Ti swo ri me qa niz mi aris sta tis ti kis de par ta men ti da eq vem de ba ros sa qar­T ve los pre zi dents, sa par la men to res pub likaze ga das v lis pi ro beb Si – par la ments. pir vel rig Si,

pre zi dents un da sWir de bo des imis cod na, ro gor mu Sa obs mi si mTav ro ba! dRes ki, Cven da sam wu xa­rod, sta tis ti ka aris pi a ris ele men ti.

rac Se e xe ba imas, Tu ram de nad Se e sa ba me ba es prog ra ma sa zo ga do eb riv dak ve Tas, gety viT Sem­degs: wi na sa ar Cev no pe ri od Si iyo da pi re ba _ de­kem bridan mi ni ma lu ri pen sia iq ne ba 55 la ri, ian v­ri dan _ 76 la ri. aris ian var Si 76 la ri?! mgo ni, ara. mex si e re ba im de nad mok le xom ar gvaqvs, rom 2­3 Tve Si yve la fe ri dag va viwy des! isic xom iyo naT q va mi, rom 2 we li wad Si, anu 2009 wli dan pen sia 100 do la ris eq vi va len ti un da gax des. vna xoT, ra gvi we ria am do ku men t Si _`ga ta re bu li sa pen sio re for mis Se de gad ga iz r de ba so ci a lu ri pen si­is pa ke tis mo cu lo ba da xa ris xi, sa pen sio pa ke ti 100 do lars mi aR wevs da iq ne ba si Ra ri bis daZ le vis erT­er Ti kom po nen ti~. es Ca na we ri su lac ar niS­navs imas, rom pen sia mi aR wevs 100 do lars (pa ke­ti mi aR wevs 100 do lars). ve Tan x me bi, es re for ma si Ra ri bis daZ le vis erT­er Ti Zi ri Ta di kom po nen­ti nam d vi lad iq ne ba (i mi tom, rom me dRe Si 2 do­lar ze vsa ub rob di, xo lo Tu 100 do la ri gax da, Cven Ra ri bi pen si o ne ri aRar gve yo le ba), mag ram ro dis, aq xom va de bi ar aris mi Ti Te bu li?! es ki faq tob ri vad ab s t raq tu li Ca na we ria, rad gan fra­za `a ra ug vi a nes 2012 wli sa~ prog ra mis ena ar aris _ da pi re ba kon k re tu li iyo, val de bu le ba ki _ bun do va nia.

ki dev er Ti bun do va ni Ca na we ri _ `bi u je tis 1/3 mi mar Tu li iq ne ba so ci a lur prog ra meb ze~, – am pa tiv sa cem xalxs xom Se eZ loT Ca e we raT, `a ra­nak leb 1/3­isa~, an `a ra u me tes 1/3­isa~, zus tad 1/3 yo vel T vis ro gor iq ne ba mi mar Tu li so ci a lur prog ra meb ze?! am Tval saz ri siT, es Ca na we ri sak ma­od uxer xu lad ga mo i yu re ba. Se iZ le ba vin mem Cem ze Tqvas, wvril man ze eda vebao. me ki vam bob, rom es ar aris wvril ma ni, Tun dac iqi dan ga mom di na re, rom Cve ni bi u je tis zrdis kva lo ba ze bi u je tis 1/3 sak­ma od di di na wi lia, so ci a lur prog ra meb ze gaS ve­bu li xar je bi ki uSu a lod in f la ci u ri xar je bia! ase rom, es sa kiTxic did kiTx vis ni Sans ba debs da ara mxo lod es. vTqvaT, ase Ti Ca na we ri: ̀ Se nar Cu ne­bu li iq ne ba po zi ti u ri mig ra cia. faq tob ri vi mo­sax le o ba 150 aTa siT ga iz r de ba, sam Sob lo Si dab­ru ne bul Ta ricx vi ga daa War bebs emig ri re bul Ta ricxvs~ (Za li an gTxovT, Tqven ma Jur nal ma er Ti kar gi de mog ra fi u li ma sa la ga a ke Tos sa qar T ve­lo Si ar se bul mdgo ma re o bas Tan da kav Si re biT). es

# 3 2008

37ra-kursi

ianvris arCevnebSi Catarebuli plebiscitis mixedviT, saparlamento arCevnebi gazafxulze unda dainiSnos. aRniSnulis gaTvaliswinebiT, warmodgenili samTav­robo programa xom araa winasaarCevno dapirebebis erTgvari kaskadi?

_ ara mgo nia, rom wi na sar Cev nod es do ku men ti vin mes ga ax sen des. pi ri qiT, sa par la men to ar Cev ne­bis win axa li da pi re be bis fo i er ver ki iq ne ba imis T­vis, ra Ta amom r Ce vel Ta xme bi xe lax la iq nas na yi di. ase rom, rbi lad rom vTqvaT, Cven win gve lis po­pu lis tu ri gan cxa de be bis ki dev ara er Ti ku ri o zi, ro mel Ta asax vac iZu le bis we siT Ta vis prog ra ma Si mo u wevs ga mar j ve bu li par ti is (Tu ki ase Ti er Ti iq na) mTav ro bas. me ma inc vi me dovneb, rom Cve ni mo­ma va li par la men ti uf ro mra val fe ro va ni iq ne ba da

Se saZ le be li gax de ba, gvyav des da ba lan se bu li mTav­ro ba. `ben du no mi ka~ sa qar T ve lo Si un da dam Tav r­des, rad gan es xal xu ri TviT Se moq me de bis erT­er­Ti na ir sa xe o baa. aris xe lov ne ba da aris xal xu ri TviT Se moq me de ba. Cven dRes mTav ro ba Si gvaqvs xal­xu ri TviT Se moq me de ba, Cven ki xe lov nebis os ta te bi gvWir de ba. ro go ri kar gic ar un da iyos xal xu ri TviT Se moq me de ba, is ma inc TviT Se moq me de baa.

moamzadailnar goreliSvilma

`b.k.~

ra ekonomikur models irCevs mTavroba Tavisi upiratesobis dasamkvidreblad (xelisuflebaSi yofnis periodis gasaxan grZli veb lad), acxadebs ra, rom momdev­no 5 wlis ganmavlobaSi SenarCundeba bolo wlebis kursi da dinamika. mis mxridan ramdenad igrZnoba pasuxismgebloba aRebuli valdebulebebis mimarT?

`b.k.~

_ am do ku men tiT da ka non p ro eq t Ta im pa ke tiT, ro me lic mTav ro bam par la men t Si war mo ad gi na, wi na wle bis kur si nam d vi lad Se nar Cu ne bu lia _ sa qar T­ve los sa xel m wi fos ngre va grZel de ba! Tum ca, pre­zi den ti gvpir de bo da, rom aqam de `ucxop la ne te le­biT~ da kom p leq te bu li cu di mTav ro ba gvyav da da iman ga u fu Wa saq me qve ya nas da rom is `cu di~ mTav­ro ba mo sa So re be lia. axal do ku men t Si ki we ria, rom Zve li kur si Se nar Cu ne bu li a(?). am kur sis kon teq s t­Si ki aris ise Ti sa kiTxe bi, ro go rebicaa: Ta vi su fa­li in dust riuli zo nis sa bo lo od ga for me ba (ro me­lic da Ru pavs sa qar T ve los eko no mi kas da ara mar to eko no mi kas!) da rom un da ga uq m des erov nu li ban ki. ase rom, kur si nam d vi lad Se nar Cu ne bu lia da es ra­tom aris sa a ma yo, nam d vi lad ar mes mis, sa a kaS vi li xom gvpir de bo da, rom kur si un da Sec v li li yo(?!)

rac Se e xe ba mTav ro bis mi er ar Ce ul eko no mi kur mo dels, axals ara fers ga mo vi go neb, rad gan Cem ze uke Te sad uk ve Tqves da es Tqva ba ton ma so so cis­ka riS vil ma – am mo dels hqvia `ben du no mi ka~. me yo vel T vis va Ri a reb swor mig ne ba sa da karg ga mo­naT q vams. ama ze uke Tes axal ter mins ver mo vi go nebT,

`sa qar T ve lo Si hyva vis `ben du no mi ka~, es brwyin va le naT q va mia! axa li sam Tav ro bo cvli le biT ben du qi Zis gav le nis sfe ro ara Tu Se sus t da, uf ro gaZ li er da ki dec. aqam de ka xa ben du qi Ze iyo mTav ro bis sak ma od gav le ni a ni, go nebamaxvili, Wkvi a ni da Zli e ri, sa ku­Ta ri Ta vis T vis mo mar Tu li, mag ram ma inc mi si erT­er Ti wev ri. ax la is mi nis t ri ar aris, ofi ci a lu rad po li ti ka Si arc un da Can des, is kan ce lariis gam gea, mag ram Zne li war mo sad ge nia, rom ba to ni ka xa ben du­qi Ze do ku men te bis er Ti ad gi li dan me o re ze ga da ad­gi le ba ze oc ne bobda odes me. mas eyo le ba mo ad gi le, ro me lic amas ga a ke Tebs. ma Sin, ra fun q cia eni We ba mas? _ mTav ro bis sxdo ma ze ver cer Ti sa kiTxi ver Se va, Tu ar aris kan ce la ri is gam gis vi za. amiT ben­du qi Ze xde ba praq ti ku lad mTav ro bis cen zo ri, anu igi ga dawy vets, ro me li sa kiTxi ga vi des da ro me li – ara. aq ve Se gax se nebT pre mi er la do gur ge ni­Zis gan cxa de bas, rom ka xa ben du qi Ze mi si Ta na­moaz re da ide e bis ge ne ra to ria. ase rom, am axa li ga da ad gilebiT ka xa ben du qi Ze iZens `ru xi kar di na­lis~ fun q ci as _ avan s ce na ze ofi ci a lu rad ar Cans, Tum ca, yve la fers akon t ro lebs.

Za li an rTu li Ca na we ria, ro me lic cu dad Se iZ le­ba Se mog vib run des. Tu av to re bi gu lis x mo ben, rom mo ma val 5 we li wad Si mox de ba sa qar T ve los sru li re in teg ra cia, anu mox de ba afxa ze Ti sa da sam x reT ose Tis Se mo er Te ba (ra sac, cxa dia, su liT da gu­

liT mi ve sal me bi), ma Sin ra o de no ba 150 aTa si co­tac Se iZ le ba iyos. Tu aq is ada mi a ne bi igu lis x me­bi an, vinc am wle bis gan mav lo ba Si da to va qve ya na da isi ni un da dab run d nen, is mis kiTx va, ra tom, ris sa fuZ velze?