rerepen karya k.g.p.a.a. mangkunegara iv · ││ sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │...

16
www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library I Javanese Manuscripts www.alangalangkumitir.wordpress.com AAK culture library 1 REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV “PRAYANGKARA” PUPUH I KINANTHI 1. ││Tata trepsilaning tembung tumiba tembang kinanthi kinantha-kanthaning gita gitane kang ingupadi pada panduming budaya dayaning reh silakrami││ 2. ││Kareming nala kalamun lam-lamen ing lami-lami lumalat mulat sasama samining bangsa marsudi suda sandeyaning karya karasa rosing dumadi││ 3. ││Sinambung sembadeng kidung kumedah kadiya wanti wantu wateking ngamudha padha mindhaka warjadi juwet juweh tan weweka wikaning awak pribadi││ 4. ││Beda budine wong punjul tan paja jejel ing kapti kapitamyat ing pantaka pantoging manah manis manohara ring sesame semune turida yekti││ PUPUH II DHANDHANGGULA 1. ││Pisang jenar gandanira amrik janma ingkang kajantakeng praja grahitanen sabacute ingkang tumibeh luput saranane kang palwa mili parikan jamu tawa ywa sira katungkul ing solah kang tanpa karya menyan pita ingkang we mijil jasmani engeta kawirangan││ 2. ││Nuswa alit tampingan Serandil pacet agung kang sasaneng toya kang narima sastitahe begja cilaka iku dasih nata ingkang sinelir waruju Sri Cempala nistha kawlas ayun tan pilih paraning marga jenang sobrah ancur bang jabaning tulis takdir tan kena selak││ “PRAYASMARA” PUPUH I DHANDHANGGULA

Upload: lamkhanh

Post on 06-Mar-2019

296 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 1

REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV

“PRAYANGKARA”

PUPUH I

KINANTHI

1. ││Tata trepsilaning tembung │ tumiba tembang kinanthi │ kinantha-kanthaning gita │ gitane kang ingupadi │ pada panduming budaya │ dayaning reh silakrami││

2. ││Kareming nala kalamun │ lam-lamen ing lami-lami │

lumalat mulat sasama │ samining bangsa marsudi │ suda sandeyaning karya │ karasa rosing dumadi││

3. ││Sinambung sembadeng kidung │ kumedah kadiya wanti │ wantu wateking ngamudha │ padha mindhaka warjadi │ juwet juweh tan weweka │ wikaning awak pribadi││

4. ││Beda budine wong punjul │ tan paja jejel ing kapti │

kapitamyat ing pantaka │ pantoging manah manis │ manohara ring sesame │ semune turida yekti││

PUPUH II

DHANDHANGGULA

1. ││Pisang jenar gandanira amrik │ janma ingkang kajantakeng praja │ grahitanen sabacute │ ingkang

tumibeh luput │ saranane kang palwa mili │ parikan jamu tawa │ ywa sira katungkul │ ing solah kang tanpa karya │ menyan pita ingkang we mijil jasmani │ engeta kawirangan││

2. ││Nuswa alit tampingan Serandil │ pacet agung kang sasaneng toya │ kang narima sastitahe │ begja cilaka iku │

dasih nata ingkang sinelir waruju Sri Cempala │ nistha kawlas ayun │ tan pilih paraning marga │ jenang sobrah ancur bang jabaning tulis │ takdir tan kena selak││

“PRAYASMARA”

PUPUH I

DHANDHANGGULA

Page 2: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 2

1. ││Pisang leash sang rajeng Kubarsi │ saben dalu datan antuk nendra │ gunting wohan swareng bendhe │ kaciptra

mung sireku │ garwa prabu Malawapati │ setyanana ngawula │

pambagening etung │ parane among sakedhap │ suling dara

wana lit turuting tepi │ yen nyawang tarataban││ 2. ││gayung sumur welut ing wanadri │tambanana inten branta

kula │ rotan buntal tan ginawe │ tingslsns masingsun │ putrid adi

nagri Kubarsi │ sakadare kewala │ salumpringing pantun │

lamine wanuh lan sira │ suku palwa kang arta cirri turanggi │

katon sasolahira││

3. ││Suket galeng rinumpaka gusti │ kang baita kandheg ing

samodra │ rontang-ranting temahane │ abdinya nedya labuh │

mring kusuma kanga sung branti │ blimbing mindha widara │

careme dumunung │ wismeng pupujan ngulama │raosing tyas

dhuh gusti kadya rinujit │ kang ketang among sira││

“REREPEN”

PUPUH I

PANGKUR

1. ││Jirak pindha munggwing wana │ saying kaga we rekta kang

muroni │ nyanyambi kalaning nganggur │ wastra tumrap

mastaka │ pangikete wangsalan kang sekar pangkur │ baon

sabin ing nawala │ kinarya langen pribadi││ 2. Senthe lit sasaneng arga │ lenging roga mina kinarya dhesthi │

nglelejar lajering wuyung │ sikatan bang ngrembaka │ pinisuka

kasukan saananipun │ wimbaningkang candra wela │ mrih

purna pranaweng kapti││

3. ││Sarkara draw linama │ gelang sweda kramane marah siwi │

ilang laliyeng wulangun │ mundhu lit dhaonira │ lumeketing

kayuwanireng kayun │ parab madyaning Pandhawa │ sarjua

arjaning dhiri││

4. ││Singgang gung kang piniyara │ mardi siswa kakawinireng

estri │ wineh minulangken wadu │ puputhut mong Pregiwa │

kanfg sumewa pasewakaning kalangun │ pangrantamireng

pradangga │ sesendhonan genti-genti││

Page 3: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 3

5. ││Wicara tanpa karana │ babasane janma munggal sapanti │

ngayawara tanpa dunung │ sampan panggilap wreksa │

peprenesan linaras resmining kayun │ narmada lit ngalang

marga │ tan liya among ngrerepi││ 6. ││Ron eling tengering marga │ barat wetan mina lembat jaladri

│ sun saweni timuripun │ wantya sang naribrangta │ mangke

sampun diwasa warnane punjul │ karma sengseming sasana │

teka ana kang ngrasani││ 7. ││Jambe geng wijiling arga │ sarpa warna kisma mawur kapilih

│ gawe sumelanging kalbu │ satriyadi Singgela │ datan bias

nendra kalanireng dalu │ pamet brana jro pratala │ netra tansah

merem melik││ 8. ││Sumedhi putra Ngalengka │ bale nata sang Endrakitla resi │

kadya paran raganingsun │ dhandhang lit mitra dhustha │ yen

tuhua lir pawarta kang sun rungu │ kucumbining dwijawara │

sedheng sun kendhang sing ngriki││ 9. ││Piningset sampur wanita │ nateng angga rangkep

tundhaning sari │ kancandheting manah ingsung │ kadang

tepunging basa │ dene during kinaruh ing sidanipun │ turu wilis

tanpa patra │ jroning urip sun anteni││ 10. ││Wreksa angkuring suyasa │ kang toh kuda sendhang luber

kang warih │ sun tetedha ring Hyang Agung │ tirta wijiling

angga │ mung engeta bae marang dasihipun │ palwa kandheg

ing muwara │ sun labuh dhepani nagri││ 11. ││Katga pangruwat durmala │ sindu raga pasang ilining tasik │

pakaryan kringeta marus │ surya lalu diwasa │ datan nedya

ring pawaka │ lebur luluh sun andhemi││ 12. ││Saron geng mangka menggala │ pecuk seta kawuk kang

madha warni │ mung tolehen awak ingsun │ kuji geng Tasik

Waja V kasangsaya kadarpan ing tyas kadurus │ bantuning

janma baksana │ wimbuh yen mulat maskwari││

13. ││Pathining madya rangkep tembunging ngeksi │ yayah

saputing pandulu │ wastra tawing wiwara │ lir kataman

gebyaring kilat narawung │ jawata geng salah warga │ sakala

datanpa budi││

14. ││Saksi sabda mring pradata │ apuwara saya ngrebda kang

brangti │ papan wiyar tanpa taru │ ruharane kalintang │ timun

wana pinapasa pinrih mupus │ wulu bauning kukila │

keleringsung mung sawengi││

Page 4: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 4

15. ││Sadpada bubar sing tala │ esuk kambuh brangtaning tyas

tan sipi │ wilangan kinarya urup │ ketang laraning driya │ pager

kuda deling malang kang binekuk │ gung kapelak kapalangan │

saking kek sikareng budi││ 16. ││Tilam wastra ring kakapa │ raning prana ron lesah aneng siti

│ kasuraning tyas kang rawuh │ temu bang ande warna │

sanalika nir kadarman yun manempuh │ bubuk lit ngrabaseng

wastra │ enget pasuwitan mami││ 17. ││Wiwaradi dhatulaya │ jangkah madya niskara kang ngewani

│ yen ngantia tindak saru │ paparab sang mahdwija │sayektine

ginuyu mring kang tan sarju │ siwalingf wreksa dinanda │ ilang

tataliningsun nguni││ 18. ││Tambra lit kulineng arga │ jayeng toya janma mnyandi warna

│ angur baya sun salimur │ majastra tungtung seta │ dimen aja

kawistara brangtaningsun │ puja panulaking wisa │ Manawa

tembe pinanggih││ 19. ││Parabe Hyang Nilakantha │ lamun pasthi sira jodho lan

mami │ godhag antaraning laku │ leta wukir samudra │ paken

alit urut marga nora wurung │ pamoring estri lan priya │ dhaup

lawan sira gusti ││ 20. ││Titi pracihnaning kata │ pratandhane kang lagya andon

wingit │ baya nora natuk telu │ kang kaya raganingwang │

away mamak amitambuh marang ingsun │ nikukuh isining praja

│ mangga manggala linewih││ 21. Titi purwaning panitra │ prangwadanan ing ari Wrehaspati │

Besar tanggal kaping pitu │ nuju mangsa katiga │ ing tahun je

angka sewu pitung atus │ wolung dasa kalih enjang │

pangriptaning kang ngrerepi.

PUPUH II

DHANDHANGGULA

1. │Rengating tyas rinapih ngrerepi │ rinumpaka sinawung

sarkara │ wawangsalan karemene │ dhuh babo roning pantun

│ ancur pethak tumraping carmin │ saya lami karasa │

kalabang sumunu │ nor arena ing tyas ingwang │ benthic

wreksa atmajeng Sentanu resi │ tan jenak aneng wisma││

2. ││Pakis mudha sekar awoh tasik │ alelungan tanana sineja │

jalidri amba godhonge │ mung ketang kang maweh kung │ kuta

Page 5: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 5

alit wungu kang warni │ ambalut tur jatmika │ bajuning dyah

tanggung │kuning bentrok maya-maya │ sekar pisang basa

kawining nagari │ patut musthikang praja││ 3. ││Suteng Endra watese kang tulis │ sun watara janma

madyapada │ puter geng tutul murdane │ Tanana kang

kadyeku │ tapas aren kang senthe wukir │ duk kuna jare ana │

sanjata pamupuh │ putrid adi ing Manggada │ watang criga tepi

wastra kang cinawi │ kiraku during padha││ 4. ││Menyan seta pangabaran peksi │ selawase sun anjajah

praja │ pager pura pulas jene │ Batawi prapteng Kudus │

kakawine kang sosotyadi │ during tau umulat │ andakara

murup │ memper mirib warnanira │ lambing brana pelem alit

ganda wangi │ urup den doli karya││

5. ││Bale nata murweng darbe siwi │ baya paran tembe dadinira

│ gancar wayang upamine │ lakone raganingsun │ pacet agung

kang suling paksi │ tan betah anyawanga │ putusing

pangawruh │ kang kadya wulan purnawa │ kendhal jeram

pungkas ingkang bangun enjing │ kaserang saput driya││ 6. ││Sipat Kresna ron leash neng siti │ sun celaki wuwuh tejanira

│ ancur sotya tanuning we │ dhasare nyata punjul │ jambe arga

nateng Biraji │ gawe kisruhing driya │ gagelang panuduh │

kongsi lali neng paseban │ bikang rekta neng wastra ngiras

bebenting │ micara nora cetha││

7. ││Krameng boja praja sang Sumali │sun tatedha sang

kalengkaningrat │ taru kang nedheng rumembe │ dadiya

jodhoningsun │ kancuh ingkang duta narpati │ mangka

kanthining gesang │ tyas sangsam binumbu │ saiba ayeming

driya │ mulat sastra jinten langking madha warni │ nurunken

wiji priya││

8. ││Sarah tala narendra kapi │ lamun benjang tembe dadi garwa

│ bidho geng pingul warnane │ sun reka-reka wuru │ nateng

Kobar kang dindang kuning │ supadi anjintela │ pangabaran

pandung │ tumuli ingsun ngrerepa │ lagu sastra sirating

bramara gusti │ ing sekar madu retna││ 9. ││Kirab wastra kadang Kartapati │ ingsun kebut aneng

daganira │ kepet dangan lomeng wade │ yen nglilir mirah

ingsun │ paparabe Hyang Surapati │ sun wedene ana wilwa │

ron usada rowang temah dadi weri │ pesthi balik

maringwang││

Page 6: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 6

10. ││Gudhe pandhak sendhang geng ing wukir │ kaya ngapa

leganing tyasingwang │ tarudi swarga enggone │ sasat katiban

daru │ pisang panjang kang tanpa sari │ gapyakl gebyare ana

│ wisayaning manuk │ sakala datan panon rat │ ganggeng

wreksa prajane sang Suryasiwi │ rumasuk malbeng angga││

11. ││Teken palwa sela kang rininjing satangine saking pagulingan

│ kang lampis wungu kembange │ pantese pungun-pungun │

rajeng praja ing Ngambarkawit │ sun ajak marang jamban │

prasidaning laku │ banjur malbeng patamanan │ sepat panjang

kukila kang mangsa pari │ mider angalap sekar││

PUPUH III

S I N O M

1. ││Panedhaking purwa madya │ lumunturing tyas kaswasih │

paparikan rema seta │ unthuking nila upami │ sapa wani

mengkoni │ mring retna dyah kang pinunjul │ narpati ing

Sindhula │ wreksa minangsaeng siking │ mesthi bareng lebur

luluh lan wakingwang││ 2. ││Sanajan kang manca praja │ nagri kang urut pasisir │ carita

kangf pininguit serat │ kendhang geng tengareng jurit │ tan

wurung sun tekani │ sun ajak gondhelan sabuk │ kusuma

menyan seta │ sarati dyah esthi putih │ singatiwas murdane

dadi sasrahan││ 3. ││Gusti kang pindha musthika │ pasewakan Hyang Pramesthi

│ ombak geng mawa maruta │ surendra buwana dadi │ yen

nora samudra marus │ rondhon kentar ing toya │ balumbang

alit pesagi │ tyas sumarah jiwa raga dadi tambak││

4. ││Legawane tyas sambada │ walang panjang mangsa pari │

kaleca kang rasa kamla │ sosotya munggeng wiyati │

mumundhuta wong kuning │ lintang munggeng langit biru │ iku

yogya kinarya │ lumayanira maskwari │ susuk kondhe sineling

retna mutyara││ 5. ││Lan ing swarga iku ana │ aran tirta maosadi │ karyanen

panacap rema │ dimen memak andrawilis │ welasan songsong

Page 7: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 7

kuning │ dhuh angger panedhaningsun │ pasiran ing bengawan

│ paksi sasmitaning lalis││ 6. ││Saengga jro pagulingan │ tan nedya sawaleng kapti │ kang

ganda tumraping angga │ ing ngindar banara pati │ darma ulun

nglampahi │ punapa reh ta wong ayu │ narpati ing Ngayodya │

wong agung kang andon jurit │ tyas kadhadha dhadhap

sakarsaning puja││

7. ││Laos wohe pindha wreksa │ cabe lit ronnya malintir │ cacade

karem nglalaga │ megat tresna wong lagya sih │ kadereng ulun

iki │ amrih kapadhaning kayun │ cumbananing manyura │ kang

tambang pangenceng kelir │ wong parigel tangeh luntura

sihira││ 8. ││Baya sida mati ngarang │ yen gusti tan luntur kang sih │

kalabang mawa panjuta │ gagelang munggeng dariji │ tan rena

laliningsih │ dhuh dadia papujanku │ kusuma menda wana │

siti rengka ing tetegil │ kalilana kawula ngudang bandara││ 9. ││Wader gung kang pindha gada │ kakayangan Suranadi │

patra jana saupama │ gagala pangarah mami │ puput

jiwangong gusti │ kabanjur sida kalantur │ dhuh angger

welasana │ sapa yoga mring nak mami │ nora liya mung sang

retnaning buwana ││ 10. ││Karoya kang pindha warna │ kusumeng dyah Kaelani │ yayi

welasa maringwang │ away gung manggung prihatin │ lalu

mangsa wonfg kuning │ paparikan jayeng ranu │ sudanen weh

wiyoga │ yen kasep ambabayani │ gudhe rambat yayi laraku

kesandhang││ 11. ││Prang wusananing brangta │ supadi lipur ing anggring │ ywa

manggung tyas duka cipta │ bantheng bang wisma nagari │

dadia getih daging │ aja pijer kaparingu │ bale kuda bandara │

janma kang kentar ing warih │ tyas naratab yen enget mring

warnanira││

12. ││Sasawi kang munggeng wisma │ wringin seta madha warni

│ yen lagya eling mring sira │ kadya wong kena ing dhesthi │

tan wrin sasami-sami │ tangeh karep mring tumuwuh │

papaesaning netra │ mungsuh kang ngajak lalis │ lalu aja myat

bantala ngantariksa││ 13. ││Dhuh adhuh raga manira │ teka sae sira urip │ teka sae sira

urip │ duwe pupujan yu endah │ mendhang sosotyaning bumi │

teka tan anemahi │ sewu tan dreman wakingsun │ momong

Page 8: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 8

kalulutira │ ywa pijer nandhang prihatin │ paran dene delap

kumudu tunggalan││

PUPUH IV

P U C U N G 1. ││Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang

wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit

tembang wangsalan││ 2. ││Kang tinembung, ing pangriptanireng tembung │ kadi mene

aja │ kalantur nandhang prihatin │ ketungkula nglukita lali

wigena││ 3. ││Sotya rekta, garwa Kumbakarna prabu │ dhuh angger mas

mirah │ dudukeng dasih kaswasih │ grahanarda niaya wong

tanpa dosa││ 4. ││ Kadhal gogo, kayu alit maleng ranu │ dhuh woting

tyasingwang │ para tembayanta gusti │ suka juren dasih ta

atyadhah duka││ 5. ││Kajang tawang, kalpika rekteng panuduh │ acantheng mirah

│ mundhuta lintang ing langit │ lan karuyanen payangganing

gelungira││ 6. ││Jatyeng ranu, pasewakan jro tumenggung │ sajroning

wigena │ ubayane sun anteni │ wiwindona kawulane ngarsa-

arsa││ 7. ││Beras pulut, ing Yujana sang aprabu │ angger wuwusira │

tan darbe paningal kalih │ mung abdine katon jroning

karasikan││ 8. ││Dhandhang alit, among dhustha paminipun │ sun tatedha

mirah │ sira den tuhu ing janji │ eman lamun yen uncata ing

prasetya││ 9. ││Widheng galeng, putrid adining Madayun │ sapa duwe

garwa │ ayu tur tuhu ing janji │ sasolahe jatmika bisa weh

rimang││ 10. ││Jamang wakul, satriya kumendhir tunggul │ eman dara eman

│ kawengku wonfg naliyaning │ bok Manawa ing karsa kurang

waspada││

Page 9: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 9

11. ││Sotyo karna, wreksa lina rone trubus │ intene pun kakang │

begjane kang duwe krami │ baya mirah kang pinuja dadi sira││ 12. ││Sarah madu, kunir pita jangkrik gunung │ lam-loamen tyas

ingwang │ yen tan temu sira gusti │ sawer ponthang ing tyas

anggung melang-melang││

13. ││Siti rengka, badan pisah wredinipun │ kadi tanpa jiwa │

lamun tan mulat sirekiu │ kunta kresna ing tyas anggung

nyakrabawa││ 14. ││Mirah ingsun, surya diwasaning laku │ sajroning anendra │

mung sira bae kaeksi │ kukus gantung ngalilir katon

gumawang││

15. ││Saron bumbung, terong alit ing babatur │ kang kula wibawa

│ bandara papatih Bali │ cacengklungen nganti paguting

asmara││ 16. ││Gudha pingul, kang jae munggeng wana gung │ yen wong

kaya ngapa │ aweta tyas Poyang-paying │ sewu wuyung miyat

ing tyas geramehan││

17. ││Yam-yam tilam, prajiwataning jinemrik │ adhine pun kakang

│ nila pakaja rethathit │ baya sira kumalaning pagulingan││

18. ││Lepning sekar, retna sosotyaning ayu │ kumalaning jagad │

baya kartika ingukir │ sun watara musthika ingkang pinudya││ 19. ││Sawi janur, putrid Kelan puspa luluty │ angger wartakena │

dasihmu kawelas asih │ gilang-giolang gumuling datanpa

rowang││ 20. ││Garwa Karna, palwa kandheg samodra rowang │ sun labuhi

sira │ kaganjur kabyataning sih │ sun tatedha dadia kanthi

manira││

“MANUHARA”

PUPUH I

DHANDHANGGULA

1. ││Puteking tyas daruna geng kingkin │ kagunturan ing karma

sarkara │ kelut kalimput angene │ nir kabudayanipun │ lir

kataman ing astra bahni │ brastha tanpa upaya │ puwara geng

wuyung │ wahya wiyadining driya │ driyasmara maripih marek

ngenani │ nangsaya maweh brangta││

Page 10: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 10

2. ││Ingimur-imur mara mrepeki │ linali-lali saya ngalela │ lenge

ing tyase ngalela │ lenge ing tyase ngaleleh │ parang

wusaneng gandrung │ de kadereng darung kapati │ kapatuih

ing pantaka │ pan teka kadurus │ kadrawasan ing kung rimang

│ reming netya satata kang mikatoni │ kontraning dyah

kotama││ 3. ││Tam-tam tuman tumonton ing resmi │ reseping tyas ing

respanitira │ nirnakken langen resmine │ sor kang angsana

tunjung │ tunjung merang marang maskwari │ rekasa

lumawana │ kucem warnanipun │ sari-sari sabuwana │

kasangsara lan sira rebut mamanis │ manungsung asung

ganda││ 4. ││Ganda arum tinumrapken maring │ wandanira sumrambah

watara │ sumrik-sumrik sarandune │ kongas mangekes ing

kung │ madu-madu pathi sabumi │ bubar padha tumiba │

tumpeg tumpuk sungsun │ seseg aneng sariranta │ kumarane

kumerab amerab amerak ati │ marwasa weh wiyoga││

5. ││Miwah lidhah lawan kilat thathit │ apapanthan lawene

anuksma │ kaneng liring karemane │ marma lamun tumundhuk

│ lir anggane sara sang kali │ lumarap ngalap jiwa │ nir

jiwatanipun │ sumawana suryua candra │ myat kartika prabane

amrabawani │ marang wadananira││ 6. ││Sotya-sotya musthika di-adi │ jagad raya wus ngumpul

sadaya │ dumunung tyasira angger │ kontap ngumala mertdu │

kasusilan silaning estri │ sutreptining akrama │ teja lan

kukuwung │ kawangwang │ neng imbanira │ mamanone

nanangi ana ing ati │ oneng anon mring sira││ 7. ││Pradapane ingkang taru resmi │ raras rume rumarap ing sira

│ wus surem ngalih sunare │ sumirat maring tutuk │ tungtung

seta ngrorontog ati │ bremara lan mutyara │cahyane

cumundhuk │ cumandhi ring wajanira │ narawungi wangun lir

tetesing warih │ kengis ngasmareng cipta││ 8. ││Lung-elungan kalanganing langit │ anganglangi

lumengenging kisma │ tumungkul ngukel sinome │ sinatmata

weh trenyuh │ ayuhing tyas rudita gati │swara samarcapada │

kang mardangga arum │ rumeket keket lan sira │ srining

swara lir rindinging pra absari │ kumenyut nganyut jiwa││

9. ││Temah tumpeg pepeg saananing │ tri buwana kumarane

mara │ merak marang sira kabeh │ kambuh-kambuh buburu │

Page 11: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 11

mring kusuma kudu andasih │ asih ngestu pada │ ajrih bok

sinatru │ sinadarga lamun sira │ musthikeng rat nadyan

Supraba lan Ratih │ mung dadi kanthinira││

PUPUH II

KINANTHI

1. ││Midering rat angelangut │ lalana jajah nagari │ mubeng

tepining samudra │ sumengka anggraning wukir │ anelasak

wana wasa │ tumurun mring jurang terbis││ 2. ││Sayekti kalamun suwung │ tangeh miriba kang warni │ lan

sira pepujaningwang │ Manawa dhasaring bumi │ miwah

luhuring akasa │ tuwin jroning jalanidhi││

3. ││Iku ta sapa kang weuruh │ nanging kirane tyas mami │

sandyan ing tri buwana │ anaa kang madha warni │ maksih

sumeh semu sira │ lurus larasing respati││ 4. ││Myang dedeg pangadegipun │ sedheng sedhet amantesi │

sembada genging sarira │ lelewane milangoni │ wiraga raga

karana │ murweng dyah yang-yanging bumi││

5. ││Manis gapyak lukitarum │ dhemes luwes merak ati │ susila

tyase ngumala │ solahe Nyudarawerti │ juwawut geng kang

salaga │ parikudu sung ngengeri││ 6. ││Kadereng kudu andarung │ kumedah dadia abdi │ nira

sang kalengkaning dyah │ kang merdu martaning dasih │ asih

mring kwula wiyoga │ yogane kang ngusadani││

7. ││Sada kalaning lara kung │ kinungkunga ing pangeksi │ ing

ngupakareng wiwida │ widagdaa ing pangremih │ reseping

tyas manuhara │ larasing reh neng jinem mrik││ 8. ││Baskara mijil kalalun │ jnama prinayitneng westhi │ sirna

tyas mring kasujanan │ araning jati ngemasi │ gung rimang

branta mangarang │ rangu-rangu angranuhi││

9. ││Sayakanira Hyang Wisnu │ sarane giyota milir │ gung

kacakra solahira │ mangimur-imur ngrerepi │ we wijil ing

antariksa │ pama edan andaleming││ 10. ││Sang wresni Kesawa perabu │ bremara kang taleng siti │

setyanana tur kawula │ paron pamunduling rukmi │

ngendraloka janaloka │ satata ulun sumiwi││

Page 12: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 12

11. ││Sastra pangandheging kidung │ sudarma Basudewaji │

ngestu pada mring kusuma │ manjanmaa ping sakethi │

pusara pangiket gangsa │ tumutur tan sedya kari││ 12. ││Upama sira mas ingsun │ manuksma mring taru resmi │

ingsun manuksma ring sekar │ gadhung rumambat ing uwit │

lumalat mulet pradapa │ tumali tangkil kumantil││ 13. ││Yen sira nuksma riningsun │ marang ingkang sarwa sari │

ingkang kang dadya sadpada │ rumarah mara mangungsir │

mangingsep maduning kusuma │ sanetyasa liliron sih││ 14. ││Aywana sawaleng kayun │ kewala kadya angganing │ mimi

kalawan mintuna │ supeket ing siyang ratri │ lusi geng kang

sabeng rawa │ mung sira kang lulut mami││ 15. ││Kambing wana kang sisiyung │ iswara nagri Biraji │

pangudang-kudanging driya │ yen kalakon dadi gusti │ kawis

pita mawa ganda │ among aja manggung runtik││ 16. ││Manawa netyanta sirung │ ilang tejaning mamanis │ sirna

tyas mring kasusilan │ kusut raras ruming estri │ kang carma

tumraping pada │ owelku kapati-pati││ 17. ││Dhukut tegal pindha pantun │ pamintengwang kusumadi │

wangkawa manaweng surya │ yen bendu marang kang

ngabdi │ ngisma sasaneng kawaka │ gedhongen neng jinem

wangi││ 18. ││Gepyoken wudharing gelung │ suduken ing sadak rawis │

gablogana burat wida │ panduken kanaka lungit kalesa kentar

ing toya │ sumarah karsanta gusti││

19. ││Carma wreksa kang wus luru │ nalikanira samangkin │

kalpika tumraping braja │ yen kapetuk lan sira ri │ larap

ingkang riris madya │ kumepyur ing tyas tan sipi││ 20. ││Dhengkelen kongsi samenut │ teratapan telung ari │

gumeter luwih rong dina │ gragapan saari-ari │ who gebang

kang rinumpaka │ kaya ta ana sumandhing││

21. ││Sotya kakawin ranipun │ mulat nganan mulat ngering │

puspita rinawis rengga │ gugubah den walik-walik │ garwa

sang resi Wisrawa │ dupi tan ana kaeksi││ 22. ││Anjegreg jenger anjetung │ jinjang jejantunge rujit │ cipta

murca ring tyasira │ gumulung ngrangkul geguling │ rinasa

rasa udrasa││

PUPUH III

Page 13: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 13

M I J I L

1. ││Wastra ngangrang tebenging patani │ panggagasing batos

│ atma dwija Sampani wastane │ gung karanta ing siyang

myang ratri │ ingkang sarpa langking │ mung sira riningsun││

2. ││Patarendra parabing pawestri │ paran wekasing don │

kang toh pita sumrambah anggane │ lagya ana panujuning ati

│ ron leash ing siti │ ewuh marganipun││ 3. ││Waeladi tanayeng Kadhiri │ kinira tyasingong │ yeksa

prabu gorang sakadange │ datan mantra sira animbangi │

janma gung kajodhi │ wit asor kalangkung││

4. ││Tawing wastra ron kamal kang kuning │ nadyan sang lir

sinom │ kukila gung sabaweng ratrine │ datan suda

anganggep kakasih │ meksa raganingsun││ 5. ││Pasir kresna ngujwala kaeksi │ lila trusing batos │ gothaka

lit kawistara lenge │ suka dadya panongsong pakathik │

roning tangkil kawis │ sokur raganingsun││

6. ││Satriyadi pureng Glagahwangi │ patahen wakingong │

pragosa lit janjan ing warnane │ dadya tukang panebah jinem

mrik │ jajaganggan neng wukir │ wasis nora kidhung││ 7. ││Gudhe pandhak kanga apatra ruwit │ kapriye riningong │

suwati kang ngrabaseng tirise │ yen manggunga mung

srawungan angling │ atmajeng Kekayi │ brangtengsun

kadurus││ 8. ││Wanara gung kramaning pangaksi │ tan kuwawa anon │

Sri Narendra Manggada parabe │ mring citranta ingkang

pindha sasi │ tungguling apsari │ prabane ngunguwung││ 9. ││Sadpada lit uleng aneng panti │ cengeng yen tumonton │

turangga bang rekta sakiswane │ napas seseg keketeg kumitir

│ we mijil ing dhiri │ kang karinget kumyus││ 10. ││Kampuh nendra raning wana basmi │ sumingep kang

panon │ dewata ngin sira palenggahe │ tanpa bayu yayah

angemasi │ srayaning pakarti │ sambat jroning kalbu││ 11. ││Patra wisa yoganing maharsi │ dhuh pupujaningong │ basu

wiring andanu wismane │ tutulunga babo ing kaswasih │

pundhen Pandhusiwi │ usadeng lara kung││ 12. ││Puspa kiswa kang winudhar enjing │ sajroning meh layon │

kang kinteki pakirim cirine │ lamat-lamat ing swara tanpa

ngling │ ri sang Nangkula ri │ yen sira dewayu││

Page 14: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 14

13. ││Tambang pisah panduken jemparing │ kang manah

sumedhot │ kepet dangan drananing panggawe │ lir ginugah

gumregah alinggih │ lung mangkana usadi │ leng-leng lenguk-

lenguk││ 14. ││Cipta maya rukem kang tanpa ri │ ngangen-angen batos │

sotya reta Gulangge prajane │ mirahingsun sira aneng ngendi

│ diwasaning ari │ teka tan kadulu││

15. ││Gudhe pandhak unggyaning piranti │ apa aneng gedhong │

taru arga lisr kiswa rondhone │ dyan umadeg mara marepeki

│ pasewakeng tami │ mangu manguk-manguk││ 16. ││Paksi toya kulawu kang warni │ ing ngungak tan pandon │

raning janma pangresik tilame │ tebah jaja cangkelak abali │

sela cala radin │ neng latar pitekur││

17. ││Duk semana wayah madya ratri │ Hyang Candra katonton

│ maratani udare lawene │ tinaweng ing imalaya nipis │

rumamyang kaeksi │ lir pupur rinembug││ 18. ││Neng wadananira sang maweh gring │ amelok sumorot │

kapiteng tyas winudhar astane │ manembrama ing tembung

mamanis │ dhuh hyang-hyanging bumi │ titinjo maringsun││

19. ││Apasira kang paring usadi │ mring dasih kang nglamong │

asih temen marang gegebale │ dupi kontra kang ima

lumindhih │ tumungkul agandrung││ 20. ││Nenggak waspa tumingal manginggil │ kartika mancorong

│ neng pracima kumedhap cahyane │ lir kincanging alis kang

maweh gring │ adhuh sambat mati │ kapeteg ing gandrung││

21. ││Tan antara ingkang lintang ngalih │ gumebyar cumlorot │

ingsun sidhep liringira angger │ aduduka mring kang lagya

anggring │ puwara asepi │ aliwung mangun kung││ 22. ││Titi sonya ngrancaka ngranuhi │ sasangka wus ngayom │

angenani laleyan sunare │ wawayanganing angga dumeling │

tinubruk liniling │ ngengleng gandrung-gandrung││

23. ││Dhuh dhuh adhuh woding driya mami │ juwita winongwong

│ glis sapanen inten gegebale │ away mendel tanpa ngandika

ris │ paran dosa mami │ de prapta tumambuh││ 24. ││Lamun ana sisipe kang abdi │ saking tan rumaos │

anglirwaken marang sarirane │ tarlen muhung aksamanta

gusti │ upamengsun kadi │ mas kentar ing ranu││

PUPUH IV

Page 15: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 15

MASKUMAMBANG

1. ││Ing sakarsa tan nedya sawalenfg galih │ tempuhna asmara

│ bengkas puspitaning weni │ suka palastra ing tilam││ 2. ││Sadangune neng latar gung salah kapti │ wus bangun

rahina │ sumirat sunaring rawi │ sumuluh ing antariksa││ 3. ││Temak kucem kusut sasangka kalindhih │ nir ujwalanira │

kang dinalih kusumadi │ pawara tanpa karana││ 4. ││Kagyat kanggeg kagugu solahing nguni │ tansah sayut

driya │ mimba sang wisma angalih │ tumama maring

udyana││

5. ││Ngenggar-enggar mrih purna pranaweng kapti │ borating

turida │ dupi prapta samapaning │ wedari mulat puspita││

6. ││Lagya nedheng kongas gandanya mrik minging │

tumujweng nasika │ enget mring sang weh wiyadi │ angles

anglosod infg kisma││ 7. ││Amiyarsa swarane bramara ngrungih │ angrurubung sekar

│ kang mendem madune pinrih │ weh yatna nyana sasmita││ 8. ││Dyan umadeg alon denira lumaris │ mring taman met sekar

│ cinangking neng asta kering │ satata kinuswa-kuswa││ 9. ││Asta kanan tumumpang neng pundhak kering │ mider-

mider miyat │ panjarahe kang sarwa sari │ uninga tyas

kaonengan││

10. ││Sambat-sambat dhuh babo sang kadi ratih │ baya tan

supena │ tangeh tukua pawarrti │ dasihe anandhang

brangta││ 11. ││Pisang leash patih nagri Maospati │ sadalu wandengwang

│ paksi kresna raning aji │ ngagak-agak datan nendra││ 12. ││Gadarba geng narmada katunan warih │ singa kasatmata │

pandakwa mring wong ajuti │ panarkengsun yayi sira││ 13. ││Garwa wipra wogan lit tumambal panti │ angendhangi

karsa │ matswa geng munggeng jahnawi │ paparing pituwas

branta││ 14. ││Kelor wana ubaya kang tanpa warni │ wusana tan nyata │

careme sasaneng tegil │ katuwone raganingwang││

15. ││Sotyaning tyas kadya tang we mangsa katri │ jenar tanpa

teja │ lir cintaka minta riris │ angajab tibaning warsa││

16. ││Kang minangka warsane sira maskawari │ raras weh

martana │ taru lata tur andadi │ cintakane tan sangsara││

Page 16: REREPEN KARYA K.G.P.A.A. MANGKUNEGARA IV · ││ Sekar pucung, ing tyas supadi mangun kung │ anandhang wigena │ kalantur lumuntur ing gring │ sinalimur nganggit tembang wangsalan

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library I Javanese Manuscripts

www.alangalangkumitir.wordpress.com

AAK culture library 16

17. ││Yen tan kadya mangkana paranta gusti │ sayekti kadawan

│ drawayane tyas naputi │ dumadi dadalan lena││ 18. ││Tambra mimba kramane pangamet kapti │ anggur

sinruweya │ wilada kang patra lempit │ lowung dadi

embanira││

19. ││Tepi dwaja piji geng kang munggeng kawis │ pirangbara

benjang │ satriya Singgela nagri │ bisa males ing sihira││

20. ││Kawi papa mantasa nagri Kubarsari │ sakadaring sudra │

kalabang renaming driya││ 21. ││Sarpa kresna tutula munggeng turanggi │ among

timbangana │ prajane sang Wisnusiwi │ dhuh mirah tresna

kawula││

@@@