membangun ekosistem kbl -...

34
MEMBANGUN EKOSISTEM KBL Balai Besar Teknologi Konversi Energy (B2TKE) Serpong, 18 Juni 2020

Upload: others

Post on 27-Jun-2020

20 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

MEMBANGUN EKOSISTEM KBL

Balai Besar Teknologi Konversi Energy (B2TKE)Serpong, 18 Juni 2020

Page 2: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

DEFINISI :

“Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungantimbal balik tak terpisahkan antara objek (mahluk hidup)dengan lingkungannya. Ekosistem bisa dikatakan juga suatutatanan kesatuan secara utuh dan menyeluruh antara segenapunsur lingkungan hidup yang saling memengaruhi.”

Source : id.wikipedia.org › wiki

Page 3: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Latar Belakang1. Trend transportasi masa depan adalah EVPerkembangan EV/ KBL di dunia:• Sampai tahun 2018, total EV mencapai 5.2juta unit, meningkat 63% dari tahun 2018• Penerapan kebijakan dan regulasi barupa pembatasan jumlah kendaraan konvensional ICE (internal combustion engine) serta pemberian

insentif KBL dan charging station (CS/SPKLU) terbukti mendorong pertumbuhan KBL dan ekosistem di negara-negara maju

2. EV bagi Indonesia merupakan “disruptive technology” yang kehadirannya sudah ditunggu karena:• Membantu mengurangi polusi/Emisi GRK, terutama di kota besar• Mengurangi ketergantungan terhadap sumber energi fosil, dan untuk Indonesia EV berpotensi dapat mengurangi impor BBM (sekitar Rp.

550T di tahun 2025)

3. Pemerintah mengeluarkan PerPres No.55 tahun 2019 tentang Percepatan Program Kendaraan Bermotor Listrik (KBL) berbasisbaterai untuk transportasi jalan sebagai bukti keseriusan Pemerintah dalam mendorong perkembangan KBL.

Tujuan1. Terciptanya suatu Ekosistem KBL

Ekosistem yang saling menopang industry dari hulu ke hilir, hingga ke pengguna

2. Sosialisasi dalam rangka memasyarakatkan teknologi KBL dan Infrastrukturnya

Page 4: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

PRESIDENTIAL REGULATION NO.55/2019

Primary

Content

Manufacturing of

EV / EV

Components

Charging

infrastructure

Incentives

Local Content

Role of PLN

Special Task

Force

Page 5: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Peraturan KBL Nasional

Bab 3 pasal 17 tentangpemberian insentif fiskal dan nonfiskal

Bab 3 pasal 19 tentanginsentif fiskal

Perpres No. 55 Tahun 2019 tentang “Percepatan program kendaraan bermotor listrik berbasis baterai”

Beberapa poin penting:

Bab 3 pasal 20 tentanginsentif nonfiskal

Bab 4 tentang penyediaaninfrastruktur pengisian listrikdan pengaturan tarif tenagalistrik untuk kendaraanbermotor listrik berbasisbaterai

Page 6: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Public Transportation

Penerapan KBL

TransJakarta

TaxiMotorbikeTaxi (Ojek)

Sharing Vehicle

Pollution Free Zone

• Ketersedian listrik dan SPKLU

• Terciptanya Pasar KBL

• Kesiapan industry komponen KBL

• Ketersediaan Batere kualitas tinggi, densitas daya tinggi , dan dapat di charge secaracepat

• Dukungan Fiskal dan insentive

• Regulasi yang memberatkan Kendaraan yang berpolusi

• Komunitas KBL

MEMBANGUN EKOSISTEM KBL INDONESIA

EKOSISTEM KBL

Page 7: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

2019

KILAS TERBANGUNNYA EKOSISTEM KBL 2019 Peresmian EV CS BPPT 5 Des 2018 e-Taxi Blue Bird

22 Apr 2019FGD Menyambut Era KBL 17 Jul

IEMS 2019 4-7 Sep 2019

Pameran & Konvoi KBL Kemenhub31 Agt 2019

Peresmian SPKLU PLN 28-29 Okt 2019

Karnaval Jakarta Langit BIru 27 Okt

MoU PLN dg 20 Stakeholder16 Okt 2019

FGD Model Bisnis SPKL 25 Nov

Perpres No.55/203912 Agt 2019

Terbitnya Perpres

No.55 tahun

2019Tentang

Percepatan Program

Kendaraan Bermotor

Listrik Berbasis

Baterai untuk

Transportasi Jalan

Peresmian SPKL dg

TKDN di LEN Bandung

23 Des 2019

2018

2020

Page 8: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

8

Page 9: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Kajian Analisa Tekno Ekonomi SPKLU (Studi Kasus: PT. Pertamina (Persero) Tbk ) 9

Page 10: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Urgensi Transformasi ICE ke KBL

Sumber: BPPT - Outlook Energy Indonesia 2017

Cadangan minyak bumi

Pemanfaatan BBM per sektor

Emisi Gas Rumah Kaca (GRK)

• Penurunan cadangan

terbukti bahan bakar

fosil

• Pengkonsumsi BBM

terbesar berasal dari

sektor transportasi (85%)

• Kesadaran untuk

menciptakan lingkungan

yang bersih

Kendaraan berbasis

listrik (KBL)

Stasiun pengisian

listrik umum (SPKLU)

Transformasi

Page 11: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Penjualan KBL di beberapa negara Penjualan dan proyeksi KBL di Indonesia

Perkembangan KBL Global dan Nasional

JenisKendaraan

TipeKendaraan

2019 (realisasi)

2020 2021

Roda 4

Mitsubishi Mobil BEV 10 10 10

BMW Mobil BEV 10 10 10

Hyundai Mobil BEV 0 20 250

BYD Mobil BEV 20 220 220

Tesla Mobil BEV 4 10 14

Roda 2

Gesits Motor BEV 81 61.500 60.081

Viar Motor BEV 500 - 500

Selis Motor BEV - 2000 2000

Sumber: IEA, Global EV Outlook 2019 Sumber: Wawancara dengan produsen

Page 12: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

DAFTAR MOBIL BERBASIS LISTRIK YANG DIJUAL DI INDONESIAsumber : https://otomotif.bisnis.com/read/20190807/

https://kumparan.com/kumparanoto

Berikut daftar harga mobil listrik yang sudah dipasarkan saat ini:

• BMW i3s BEV Rp1,2 miliar

• BMW i8 Hybrid Rp3,54 miliar

• Mitsubishi Outlander PHEV Rp1,2 miliar

• Toyota Camry Hybrid Rp809,4 juta

• Toyota C-HR Hybrid Rp524,850 juta

• Toyota Alphard Hybrid Rp1,419 juta

• Suzuki Ertiga Hybrid Rp228,5 juta

• Nissan X-Trail Hybrid Rp664,7 juta

• Lexus LS500 Hybrid Rp4,3 miliar

• Renault Twizy BEV Rp400 juta (perkiraan)

• Mercedes-Benz E300 eAMG Line PhEV Rp2,139 miliar

• Tesla Tipe model 3 Rp1,5 Milyar

• Tesla tipe X/75 Rp. 2,85 Milyar

• Tesla Model S P100D Rp.4,4 Milyar

• Hyundai Ionaic Rp.569 juta

Page 13: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Great Asia Link KBL R4- Nasional

13

Berdiri 2013, Idle sejak 2015, mulaiproduksi terbatas lagi 2018, ..satu-satunya yang telah dapat NIK dariKemenHub untuk R4 kala itu

Page 14: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

14

GESITS – WIMA , KBL R2 Nasional

Merek Lain ; Selis, Viar, SDR, BF Goodrich, E-Moto, Treko, ECGO, Niu, Honda PCX, Yamaha E-Fino, Gogoro, Zero, United, Volta, dll.

Page 15: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Komparasi kendaraan bermotor

(Sepeda Motor roda 2)

Kendaraan Volume

(cc)

Daya

(kW)

Daya (hp) Torque

(Nm)

Teknologi Motor Bakar

Honda Beat Pop 110 6,38 8,68 9

Yamaha Mio M 125 7 9,53 9,6

Honda PCX 149 10,8 14,7 13,2

Yamaha NMax 155 11,1 15,1 14,4

Honda CBR 250 17,7 23,7 17,7

Kawasaki Ninja 250 23,5 32,0 21

Honda Rebel 471 35 47 45

Teknologi Motor Listrik

Gesits - 5 6,7 30

Viar Q1 - 0.8 1,1 10

United MG1 - 3 4,1 -

Honda E-PCX - 4,1 5,6 18

Zero - 40 54 92

SUP

ERIO

R

SUP

ERIO

R

Kendaraan Volume

(cc)

Daya

(kW)

Daya

(hp)

Torque

(Nm)

Teknologi Motor Bakar

Daihatsu Ayla 998 48,5 65 86

Daihatsu Sigra 1197 35,8 88 108

Daihatsu Sirion 1329 70,8 95 122

Honda HRV 1497 89,5 120 145

Nissan Serena 1997 111,8 150 199

Nissan XTrail 2488 126,0 169 233

Teknologi Motor Listrik

Wuling E100 - 29 39 110

Mitsubishi i-

MiEV

- 47 63 180

Nissan Leaf - 80 110 280

Tesla Model S - 285 382 430

Tesla Model X - 375 503 660

Komparasi kendaraan bermotor

(Mobil roda 4)

SUP

ERIO

R

SUP

ERIO

R

Page 16: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Transformasi Industri Oil and Gas Global ke SPKLU

SHELL

✓ 2017

✓ Belanda, Jerman, Perancis, Inggris

✓ 40000 titik

✓ 2017

✓ Hungaria, Rumania, Rep. Ceko,

Slovenia, Kroasia

✓ 222 titik

BP Chargemaster

✓ 2019

✓ EVgo- Chevron

✓ USA

✓ Acquisition of EVCS

company on 2018

✓ Inggris

✓ 7000 titik

Page 17: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Jenis-Jenis Pengisi Daya Kendaraan Listrik

Slow Charge 3,7kW – 11kW

Fast Charge 22 kW – 43 kW

Normal Charge 3,7kW – 22 kW

Quick Charge 22 kW – 90 kW, (Typ 50 kW)

Page 18: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

SPKLU SAAT INI

SPKLU

mulai

terlihat

terpasang

disekitar

JABODETA

BEK

BPPT owned EV CS

Taxi Company operated EV CS

Utility Company (PLN) Owned EV CS

EV CS at Shopping Mall

AirportTaxi Pool , BB & GRAB

Page 19: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

SPKLU di Indonesia (saat ini terpasang 76 unit)

No

.

LOKASI PLUGS, TYPE,

POWER

UNIT Brand/

Origin

1 BPPT

Thamrin

AC type 2 , 43 kW 1 Circutor/HS

PowerDC CCS 2, 50 kW

DC Chademo, 50 kW

2 B2TKE-

BPPT,

Serpong

AC type 2 , 33 kW 1 ABB

DC CCS 2, 20 kW

DC Chademo,20 kW

DC Portable (CCS2,

Chademo), 20 kW

1 Setec

3 BPPT

Sumba

CHAdeMO, 50kW 1 Sindengen

4 BPPT-

LEN,

Bandung

AC type 2 , 43 kW 1 Circutor/HS

PowerDC CCS 2, 50 kW

DC Chademo, 50 kW

5 Pertamina,

Kuningan

DC Chademo , 53 kW 4 Mitsubhisi

(1), BMW

(1), Bosch

(2)

6 Pertamina,

Pusat

AC type 1, 10 kW 1 Siemens

No. LOKASI PLUGS, TYPE, POWER UNIT Brand/

Origin

7 PLN

DISJAYA

AC type 2 , 65 kW 1 Delta

DC CCS 2, 87.5 kW

DC CHAdeMO, 62.5 kW

AC type 2 , 43 kW 1 Schneider

DC CCS 2, 50 kW

DC CHAdeMO, 50 kW

AC type 2 , 33 kW 1 ABB

DC CCS 2, 20 kW

DC Chademo,20 kW

8 PLN

Bandung

DC CHAdeMO, 50 kW 1 Setec

9 AEON Mall

(Tangsel)

AC type 1 1 Proteksindo,

AC type 2

DC CCS2 20kW 1 Delta

CHAdeMO 20kW

10 SMA 2,

Tangsel

DC CCS2, 20 kW 1

DC CHAdeMO, 20 kW

AC Type 2

11 Plaza

Indonesia

AC type 2, 2x3.7 kW 1

No

.

LOKASI PLUGS, TYPE,

POWER

UNIT Brand/

Origin

12 Pacific

Place

AC type 2, 20 kW 2

13 Poll

BlueBird,

Mampang

AC Type 2, 32 kW 12 Tesla

BYD

14 ITB Prototype type2 1

15 UGM Prototype 1

16 ITS Prototype 2

16 PLTA

Cirata

AC type 2 2

17 AP II AC type 2, 32 kW 1

DC, GB/T (bus), 120

kW

1

18 TransJakar

ta

DC, GB/T, 120 kW 1 Setec

19 UNS Prototype 1

20 Mitsubishi DC CCS dan

CHAdeMO

15 Delta

21 Poll GRAB,

BSD

AC type 2, 3 phase 20 Powerindo

Page 20: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Penyedia SPKLU Di Indonesia

No. NAMA PT MEREK PRODUK PLUGS, TYPE, POWER PIC KETERANGAN

1HS Power/ELMCO, Tangerang, Banten

CIRCUTOR (Spain)- AC type 2 , up to 43 kW- DC CCS 2, up to 50 kW- DC Chademo, up to 50 kW

STEVANUS (CEO/Owner)Hp. 0815-9427-145

2PT. ABB Sakti Industri, Jakarta

ABB, ( Europe)- AC type 2 , 33 kW- DC CCS 2, 20 kW- DC Chademo,20 kW- DC Portable (CCS2, Chademo), 20 kW

DODON(Markt. Director)(0816-755-253)

3PT. Tri Energy Berkarya DELTA- AC type 2 , up to 43 kW- DC CCS 2, up to 50 kW- DC Chademo, up to 50 kW

EDBERTHp. 0811-9851-027

4PT LEN (Persero) License - AC type 2 , up to 43 kW- DC CCS 2, up to 50 kW- DC Chademo, up to 50 kW

RidwanHp. 0818-124-434

5POWERINDO- DC Chademo , 53 kW- AC Type 1, - AC Type 2,

Billy Hp. 0822-4000-9653

6PT. Robert Bosch Automotive BOSCH (Germany)

- AC Typpe 1 and 2

Toto Suharto Hp. 0812-8071-5889

7PT. Tirta Jaya Primakarsa, Graha Telkom Sigma BSD.

Phoenix Contact

- AC type 2, and CCS

Alan Wintareja(Sales Manager)Hp. 0811-105-7929

8Wenzhou Blusky Energy Tech., Co Bluesky (China)AC-DC Chargers (up to 240 kW)

Joseph TundangHp. 0811-163-228

9PT Anugerah Buana Seraya SETEC (China)AC-DC Chargers (up to 240 kW)

RahmatHp. 0813-3100-0995

Page 21: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Panduan Penempatan SPKLU

Area komersialArea apartemen

Area jalan / rest area

SPKLU Multiplug

Sumber : Siting and Design Guidelines for Electric Vehicle Supply Equipment, Transportation & Climate Initiative dan US DoE, November 2012

Page 22: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Panduan Penempatan SPKLU (2)

Area parkir armadaArea SPBUArea parkir bahu jalan

Sumber : Siting and Design Guidelines for Electric Vehicle Supply Equipment, Transportation & Climate Initiative dan US DoE, November 2012

Page 23: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

23

Standard

Page 24: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

PLUG DAN SOKET PENGISIAN MOBIL LISTRIK (CHARGE AC)

GB/T 20234.2IEC 62196-2 Type 2Type 1

Spesifikasi 480V120 V/ 16 A (L 1)70 A (1-P)/63A (3-P)

AC

Konektor

Inlet di kendaraan

Standar SAE J1772/IEC 62196-2

AC 1-P AC 1/3-P 220 V (1-P)/380 V (3-P)

240 V/ 80 A (L 2) 70 A (1-P)/63 A (3-P)

Plug dan soket EV ( Tegangan AC)

Page 25: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

PLUG DAN SOKET PENGISIAN MOBIL LISTRIK (DC CHARGE)

DCCCS COMBO 1 CCS COMBO 2 CHAdeMO GB/T

AA BBConfiguration EE FF

Connector

Vehicle inlet

Standard* J1772 Combo 1 IEC 62196-3 Combo 2 CHAdeMO GB/T 20234.3

Up to 500 V Up to 850 V Specification Up to 200 A Up to 125 A

Up to 100 kW

500 V Up to 750 V

125 A Up to 250 A

62.5 kW

Page 26: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Spesifikasi Teknis SPKLU

• SPKLU berjenis fast charger dan ultra fast charger lebih sesuai untuk diterapkan pada SPKLU

• Pada tahap awal pengembangan SPKLU ini, pemerintah akan merekomendasikan plug iniType 2 untuk AC dan CCS Combo 2 untuk DC, namun Jenis plug-in yang lain (Seperti Chademo, dsb.) diperkenankan jika akandibangun oleh pihak private.

Page 27: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

LOKASI POTENSIAL DI JABODETABEK

BNI 46, WTC, Grand Indonesia

(Jakarta Pusat)

Senayan malls & hotels

(Senayan Area) PIM, CITOS, Kokas

(Jakarta Selatan)

Taman Anggrek,

Central Park

(Jakarta Barat)

Margo City

(Depok)

Delta Mas

(Cikarang)

Botani Square

(Bogor)

Kota Wisata

(Cibubur)

Taman Kota, Aeon Mall BSD

(Tangerang)

Mall of Indonesia,

Mall KG

(Jakarta Utara)

Blue Bird, 11 Sep 2019

DEMAND DRIVEN

(BLUEBIRD)- JABODETABEK (10 Lokasi)

- BALI (TBD)

2020 2021

5 55 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

Potensi Penambahanjumlah SPKLU per Tahun

Page 28: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Rekomendasi Lokasi Pembangunan SPKLU

No Lokasi yang disarankanJumlah Unit SPKLU dibangun

2020 2021 2022 2023* 2024* 2025*

1 Sekitar Mall Taman Anggrek/Central Park 5 5 10

2 Sekitar Mall of Indonesia 2 5 10

3 Sekitar Grand Indonesia 2 5 10

4 Sekitar Senayan 3 5 10

5 Sekitar Mall Pondok Indah 2 5 10

6 Sekitar Jl. TB Simatupang 5 5 10

7 Delta Mas Cikarang 5 5 10

8 Cibubur 5 5 10

9 Bogor 5 5 10

10 Depok 5 5 10

11 Serpong/Alam Sutra 5 5 10

12 Bandara Soetta 2 5 10

13 Bandara Halim 2 3 5

12 Jalan Toll Jakarta - Bandung dan Sebaliknya 4 6 10

13 Jalan Toll Jakarta - Bogor dan Sebaliknya - 4 10

14 Bandung - 10 15

Jumlah Penambahan SPKLU oleh Pertamina 52 83 160 170 295 500

Jumlah SPKLU yang dibutuhkan versi PLN 180 390 693 1030 1558 2465

Page 29: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Jenis Baterai untuk KBL

Sumber: IRENA - Innovation Outlook EV Smart Charging 2019

• Baterai Lithium-ion banyak digunakan untuk KBL karena

karakteristiknya ringan, reaktif, high energy density

• Li-ion memiliki beberapa tipe berdasarkan teknologi katodanya yang

mempengaruhi energy density

• Li-ion jenis nickel cobalt aluminium oxide (NCA), nickel manganese

cobalt (NMC), lithium ferro/ iron phosphate (LFP) memiliki densitas

energi yang besar, tetapi NCA tidak stabil di high temp

• LFP memiliki keungggulan tingkat keamanan, lifetime dan harga

sehingga direkomendasikan untuk pengggunaan KBL terutama R2

Perbandingan Jenis baterai KBL

Perbandingan Jenis baterai Li-ion

Perbandingan Jenis baterai LFP dan NMC

Page 30: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Perbandingan Spesifikasi Baterai Motor Listrik

Spesifikasi Gogoro Oyika Gesits Honda PCXTeknologi LiFePO4 (LFP) Li-ion Li-ion LiFePO4 (LFP) Li-ion LiFePO4 (LFP) Li-ion

Tegangan (V) 50,3 60 72 50,4 (*2x kasih

note)

Kapasitas (Ah) 25,6 20 20 20,8

Kapasitas (kWh) 1,3 1,2 1,44 1,052

Waktu pengisian

(jam)

2,5 NA 2-3 3-4

Jumlah baterai

per motor

2 1 1 2

Jarak (km)*2 baterai

95* 50 50 69*

Berat (kg) /

dimensi (mm3)

9 NA

410 x 127 x 118

10

Harga (Rp) NA

(Sistem sewa)

Bundling dengan

motor ~19juta

5 juta NA

(Sistem sewa)

Gogoro

Oyika

Gesits

Honda PCX

Page 31: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Fasilitas Penukaran Baterai

Gogoro

OyikaHonda PCX

Page 32: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

Sumber, http://autocarstuff.co.nz/autocar-news-app/

DAUR ULANG BATERAI

Page 33: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal

• Studi Literatur proses recycling baterai• Pemanfaatan Baterai yang kondisinya masih 40%

untuk PV Rooftop• Proses Dismantling baterai• Proses Leaching serbuk katoda dan anoda

baterai bekas• Studi Literatur Proses Ekstraksi, Stripping dan

Pemurnian• Dsb.

DAUR ULANG BATERAI/PEMURNIAN

Page 34: MEMBANGUN EKOSISTEM KBL - b2tke.bppt.go.idb2tke.bppt.go.id/images/Event/Materi_Presentasi_Workshop_Roadm… · “Ekosistem adalah suatu sistem yang terbentuk oleh hubungan timbal