materi aksara bali

44
MALAJAH AKSARA BALI KA UNGGAH OLIH PANGLIMBAK AKSARA SEJARAH AKSARA MANUT TUTR AJI SAKA SOROHAN LAN FUNGSI AKSARA BALI

Upload: imade-juliadi-supadi

Post on 15-Apr-2017

1.436 views

Category:

Education


24 download

TRANSCRIPT

Page 1: Materi aksara bali

MALAJAH AKSARA BALI

KA UNGGAH OLIH

PANGLIMBAK AKSARASEJARAH AKSARA MANUT

TUTR AJI SAKASOROHAN LAN FUNGSI

AKSARA BALI

Page 2: Materi aksara bali

INDIA aksara KAROSTI aksara BRAHMI

INDIA UTARA aksara DEWANEGARI

basa SANSEKERTA

INDIA SELATAN aksara PALLAWA

basa PALLAWA

PANGLIMBAK AKSARA BALI

Page 3: Materi aksara bali
Page 4: Materi aksara bali

SEJARAH AKSARA BALI MANUT TUTR AJI SAKA

Kabaosang dawegé dumun wénten jagat sane kawastanin jagat Majeti. Yan tuturang indik kawéntenan ring Majeti, wiakti jagaté kalintag becik. Tanahnyané subur, kadongané dadar, cocok pisan yan anggén pertanian. Sakéwanten kala punika para krama ring Majeti, tan pisan uning ring kaweruhan pertanian, kantun tambet-tambet, napi malih kaweruhan aksara, agama, sastra kalih piranti-piranti lianan during uningin ipun.

Page 5: Materi aksara bali

Majalaran antuk kawéntenané sapunika minab sampun sangkaning kaagungan Hyang Parama Kawi raris Ida nyupat jagat Majeti, antuk ngariptayang manusa mautama sane mapeséngan Sang Aji Saka.Gelisang satua, Sang Aji Saka sampun duur tur maduwé pusaka keris kadulurin parekan kakalih, sane mawasta I Sambada sareng I Dora. Sanunggil rahina geginanan Ipun wantah ngurukang panjakésanj wénten ring Majeti indik kaweruhan makadi agama,aksara,sastra miwah pertanian.

Page 6: Materi aksara bali

Kasuén-suén uning panjaké indik kaweruhan iwau sane kaurukang Sang Aji Saka. Nyambran raine ikrama pacang muponin kauripan mabekel antuk kaweruhan sane dahat mautama punika. Mawetu raris degdeg jagaté mupu sarwi tinadur murah sarwi timuku. Sampun landuh jagaté ring Majeti, metu raris kayun Sang Aji Saka pacing ngelimbakang ngicénin kaweruhan kajagat lianan, wantah jagat belat Negara mawasta jagat medag kemulan.

Page 7: Materi aksara bali

Sadurung Sang Aji Saka mamargi raris ngandika ring parekanné, sapuniki “ Bapa ajak dadua titian lakar ngalimbakang ngicén pangajah, jani bang titian tugas, Bapa Dora ngebag keris pusakané dini, Bapa Sambada ngiring titian ka jagat Medang Kemulan, yan ada anak nagih kerisé ané lianan tekén titian eda pesan baanga.” Makakalih parekané ngiring sapangandikan Sang Aji Saka.

Page 8: Materi aksara bali

Kaceritayang sane mangkin Sang Aji Saka sampun rauh ring jagat Medang kamulan, sada gegéson Ida ngojog pondok sane madaging sunar, saget katemu sareng anak lingsir lanang-istri meraga pandita. Irika ida masandekan temuli ngantenang kawéntenan kalih pandita sane sedeng keni pakéwuh. Ring dija makakalih Sang Pandita nenten nué putra tur maning sané mangkin galah Ida ngaturang caru, tetadahan retune ring Medang Kamulan marupa ajeng-ajengan maulam jatma adiri, adeng siu, jejanganan, miwah inum-inuman marupa sajeng mangda katur raina benjang.

Page 9: Materi aksara bali

cutetang bebaosané. Sang Aji Saka misadia pacang dados ulam ajengan bogan Sang Nata ratu ring Medang Kamulan.Dumun Sang Nata Ratu sane nyeneng ring medang kamulan nenten sios wantah raksasa, sane paripolahnyané kalangkung kaon, sane mapesengan Déwata Nawa Cengkar. Kakaonannyané nenten sios nadah jatma pinaka ulamnyané ritatkala ipanjak ngaturang caru. Sapunika panjaké silih genti mangda nagingin pangarsan Sang Prabu, yan tan sida antuka I panjak ngaturang caru, pacang keni danda, sakulawarga kapademang.

Page 10: Materi aksara bali

Sané polih giliran rahinané punika ngaturang carutan sioa wantah Ida Sang pandita Bekung ring ajeng. Ajengan, jangan-janganan, inum-inuman sampun Ida madué, nagging ulam jatma nénten prasida antuk ida duaning Ida bekung tan madué oka. Sampun sangkaning titah Sang Hyang suung momo angkara nenten pacing matuuh panjang, nadak sara raris anak mautama pacing nulungin Ida. Paigunan Sang Pandita sareng Aji Saka duk wenginé sampun puput wantah Sang Aji Saka pinaka ulam jatma, raris sampun rahina pasemangan pisah Ida mamarga sakulawarga ka puri medang kembulan kairing olih kaula-kaulané maduluran makta tetadahan tan lempas taler masarengan Sang Aji Saka.

Page 11: Materi aksara bali

Tan kocap ring margi, saget sampun rauh ring puri. Wiakti angob Dewate Cengkar nyingak aturanné tios ring sane sampun-sampun. Tumuli ngandika Dewata cengkar, “ Sakondjn kola nadah caruné, men apa lakar tunas bapa”, sapuniki baosné, masaur Sang Aji Saka,”Ratu Sang Prabu sadurung titiang padem, wenten sane lungsur titiang, wantah nunas tanah alumbang destar titiangé puniki pacang wehin bapan titiangé (sang Pandita).

Page 12: Materi aksara bali

Mewali Dewata Cengkar,”Beh alumbang udeh cai nunas tanah anggon apa? Sapalan nunas aéktar apang ada anggon mertiwi, lamun kéto, lautang kelésang udengé turmaning sikut tanahé, kola suba enggalan Makita nadah,”sapunika baos Dewata Cengkar. Digelis Sang Aji Saka ngelus destar raris kasikut tanahé. Sampun saking pengentas Hyang Widi, lipetan destaré nenten telas-telas anggén nyikut tanah, raris Dewate Cengkar kirig-kirig nyampingin muncuk destaré sayan ngedoh-ngedohang, sampun rauh reké ring tepi siring, taler kantun nglumbang-nglumbangang raris katambakin oleh Dewate Cengkar nanging nenten mrasidayang, pamuput kagulungipun macemplung katengah segarané ngantos tan maurip malih.

Page 13: Materi aksara bali

Sasédan Dewate Cengkar, panjak Medang Kembulan sami rumase ledang, sahasa mari ngangkat Sang Aji Saka mangda dados Prabu ngetosin Dewata Cengkar. Pinunas I panjak kadagingin raris Sang Aji Saka dados Prabu Medang Kambulan.Kacritayang sesampun Aji Saka dados Prabu ring Medang Kambulan, éling Ida ring keris pusakané, saha digelis ngandikain parekané I Sambada mangda ngambil ka Majati.

Page 14: Materi aksara bali

I Sambada tan purun tulak ring titah Sang Aji Saka, digelis ipun lunga ka Majati. Sarauhé irika tan mari ngojog genah I Dora Jaga ngrauhin titah Sang Aji Saka. Nanging I Dora tan nguéhin kerisdané ring I Sambada, duaning wenten piteket Sang Aji Saka duke dumun, “Dora yan ada anak nagih pusakané, elénan tekén titian, da pesan banga. “Raris parekané makakalih sami-sami pageh ngamargiang pangandika, mawetu rebat marebutin keris nyantos makakalih parekané padem.

Page 15: Materi aksara bali

Indik sepadem parekan makakalih kapireng olih Sang Aji Saka, pramangkin Ida Parisesel ring raga, rumase ring raga iwang ngicén tugas ring parekané makaklih wastu ngemasin padem. Duaning kangen ring parekan raris Sang Aji Saka makaryaa pangeling-éling sane masuara:

Page 16: Materi aksara bali
Page 17: Materi aksara bali

Aksara Wréastra

Aksara Baliné sané lumrah kajahin alit-alité saking SD rauh ring SLTA miwah perguruan tinggi ring Bali akéhnyané 18 (pelekutus), sané ketah kabaos abjad aksara Bali. Abjad aksara Bali punika sané sujatiné mawasta aksara Wréastra, inggih punika aksara Baliné sané kanggén nyuratang basa Bali lumrah. Tegesnyané, yéning pacang nyurat basa Bali sané lumrah, sané nénten madaging campuhan basa Kawi miwah Sansekerta, pacang prasida kasurat antuk abjadé sané pelekutus punika.

Page 18: Materi aksara bali
Page 19: Materi aksara bali

Panganggé Aksara Bali

Manut buku Pedoman Pasang Aksara Bali, panganggé aksara Baliné kabinayang dados tigang soroh, inggih punika: (1) panganggé suara, (2) panganggé ardasuara, miwah (3) panganggé tengenan.

Page 20: Materi aksara bali
Page 21: Materi aksara bali
Page 22: Materi aksara bali
Page 23: Materi aksara bali
Page 24: Materi aksara bali
Page 25: Materi aksara bali
Page 26: Materi aksara bali
Page 27: Materi aksara bali
Page 28: Materi aksara bali

MALAJAH AKSARA BALI

AKSARA SUCI

KA UNGGAH OLIH JULIADI SUPADI

SOROHAN LAN FUNGSI AKSARA BALINÉ

Page 29: Materi aksara bali
Page 30: Materi aksara bali
Page 31: Materi aksara bali

MALAJAH AKSARA BALI

AKSARA MODRE

KA UNGGAH OLIH JULIADI

SOROHAN LAN FUNGSI AKSARA BALINÉ

Page 32: Materi aksara bali
Page 33: Materi aksara bali

PANULISAN PASANG

AKSARA BALI

Page 34: Materi aksara bali
Page 35: Materi aksara bali
Page 36: Materi aksara bali
Page 37: Materi aksara bali
Page 38: Materi aksara bali
Page 39: Materi aksara bali
Page 40: Materi aksara bali
Page 41: Materi aksara bali
Page 42: Materi aksara bali
Page 43: Materi aksara bali

TITIANG PUTRA KEMBAR/

NGUNCARANG SUKSMA BANGET

LANTAN LALI TITIANG NUNAS

GUNG SINAMPURARING SAJERONING

KAKIRANGAN UNGGAHAN NIKI

OM SHANTI SHANTI SHANTI OM

Page 44: Materi aksara bali

YENING SAMPUN SELEG MALAJAH TUR MADASANG TUTUR GURU SINAH MAPIKOLIH BECIK