intestinum tenue et intestinum crassum

24
Handout Anatomi Blok Gastrointestinal INTESTINUM TENUE et INTESTINUM CRASSUM Dicky Maulana Lazuardi G0012060

Upload: m-rizal-hermawan

Post on 08-Dec-2015

127 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

this

TRANSCRIPT

Page 1: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

Handout Anatomi Blok Gastrointestinal

INTESTINUM TENUE et INTESTINUM CRASSUM

Dicky Maulana Lazuardi

G0012060

Page 2: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

2

Intestinum Tenue et Intestinum Crassum

INTESTINUM TENUE

Intestinum tenue terdiri dari duodenum yang retroperitonealis dan jejunum serta ileum

yang intraperitonealis. Bagian intestinum tenue mulai dari distalis pylorus yang merupakan

awal dari duodenum, yang dilanjutkan pada flexura duodenojejunalis menjadi jejunum dan

seterusnya menjadi ileum sampai bermuara ke caecum.

a. Duodenum

Duodenum merupakan bagian pertama penyusun dari intestinum tenue. Organ yang

berbentuk huruf C ini mempunyai panjang 20-25 cm dan terletak kira-kira setinggi level

umbilicus. Duodenum terletak retroperitonealis kecuali pada pars superiornya.

Duodenum terletak pada regio epigastrica serta regio umbilicalis.

Pembagian duodenum berdasarkan pars-parsnya

Page 3: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

3

Pembagian duodenum juga berdasarkan pars”nya, untuk memperjelas letak

lig.hepatoduodenale, perhatikan area yang dilingkari

1. Pars superior duodeni

- Panjang sekitar 5 cm

- Mulai dari pylorus, berjalan ke atas dan ke belakang pada sisi kanan VL I

- Setinggi VTh XII – VL I

- Terdapat ampulla duodeni klinis: sebagian besar ulkus duodenum sering terjadi

pada bagian ini

- Berhubungan dengan hepar melalui ligamentum hepatoduodenale (duplicatur

peritonei)

- Sudut pertemuan antara pars superior dan pars descendens disebut sebagai

flexura duodeni superior

2. Pars descendens duodeni

- Panjang sekitar 8 cm

- Setinggi VL I – VL III

- Pada margo medialis terdapat muara ductus choledocus dan ductus pancreaticus

(Wirsungi)bermuara pada ampulla hepatopancreatica (Vateri)pada muara

ini terdapat tonjolan yg disebut papilla duodeni major

- Pada ampulla Vateri terdapat m. Sphincter oddi (gabungan dari m.sphincter

choledochi,m.sphincter ampulla Vateri,m.sphincter ductus pancreaticus)

Page 4: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

4

- Sekitar 2 – 3 cm diatas dari papilla duodeni major terdapat papilla duodeni minor

(Santorini)muara dari ductus pancreaticus accesorius

Papilla duodeni major et minor pada duodenum pars descendens

3. Pars inferior (horizontalis) duodeni

- Panjang sekitar 8 cm

- Setinggi VL III

- Sudut pertemuan antara pars inferior dengan pars ascendens disebut sebagai

flexura duodeni inferior

4. Pars ascendens duodeni

- Panjang sekitar 5 cm

- Setinggi VL III – VL II

- Beralih menjadi jejunum flexura duodenojejunalis

- Terdapat ligamentum Treitz (m. Suspensorium duodeni)membentang dari

flexura duodenojejunalis hingga crux dexter diaphragmatica di sebelah kiri dan

caudal dari foramen oesophageumfungsi: menaikkan flexura duodenojejunalis

agar tidak terjadi obstruksi

Vascularisasi

Duodenum mendapat suplai darah dari:

1. a.pancreaticoduodenalis superior cabang dari a.gastroduodenale, ada dua:

- a.pancreaticoduodenalis superior anterior

- a.pancreaticoduodenalis superior posterior

2. a.pancreaticoduodenalis inferior cabang dari a.mesenterica superior, ada dua:

- a.pancreaticoduodenalis inferior anterior

- a.pancreaticoduodenalis inferior posterior

Page 5: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

5

3. a. Supraduodenalis Wilkie cabang dari a.gastroduodenalememberi darah pd pars

superior duodeni

4. a.retroduodenalis cabang dari a.gastroduodenale

Darah duodenum nantinya akan dibawa ke:

1. v.pancreaticoduodenalis superior v.portae hepatis

2. v.pancreaticoduodenalis inferior v.mesenterica superior

Limfe

Mengikuti aliran dan bermuara ke:

1. Atas nl.pancreaticoduodenales nl.gastroduodenales

2. Bawah nl.pancreaticoduodenales nl.mesentericis superiores

Innervasi

Saraf-saraf berasal dari saraf simpatis dari plexus coeliacus dan plexus mesentericus

superior, dansaraf parasimpatis (n.vagus)

Struktur dinding

1. Tunica adventitia

2. Tunica muscularis

- Stratum circulare (dalam)

- Stratum longitudinale (luar)

3. Tunica submucosa terdapat glandula duodenalis (Brunner)

4. Tunica mucosa terdapat plica circulares (kerckringi)

b. Jejunum et ileum

Jejunum dan ileum mempunyai panjang sekitar 6 meter, dua perlima diatasnya adalah

jejunum, ileum menempatitigaperlima di bawahnya. Jejunum dimulai pada junctura

duodenojejunalis dan ileum berakhir pada junctura ileocaecalis.

Page 6: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

6

Struktur dinding (dari luar ke dalam)

1. Tunica serosa

- Merupakan peritonium viscerale yang membungkus jejunum dan ileum,

kemudian berlanjut ke arah dinding abdomen membentuk mesenterium.

2. Tunica muscularis

- Stratum longitudinale (luar)

- Stratum circulare (dalam)

- Plexus myentericus (Auerbach) terletak diantara kedua stratum

3. Tunica submucosa

4. Tunica mucosa

- Membentuk pelipatan yang disebut plica circularis (Kerckringi)

- Pada plica tersebut dijumpai vili intestinales yang didalamnya terdapat cekungan

yang disebut sebagai criptae lieberkuhn tempat bermuaranya glandulae

intestinales.

- Satu vilus intestinalis didalamnya terdapat:

Epithelium

Lamina propria

Lamina muscularis mucosae yang menjadi dasar vilus

Cabang-cabang dari plexus submucous Meisneri

Page 7: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

7

Hubungan dengan peritoneum

Alat penggantung jejunum dan ileum adalah mesenterium. Perlekatan mesenterium

pada dinding dorsal abdomen, yang membentang dari flexura duodenalis setinggi VL II

sebelah kiri, ke kanan caudal dari ventral pars ascendens duodeni atau menyilang

columna vertebralis. Perlekatan ini disebut radix mesenterii. Didalam mesenterium

terdapat bangunan-bangunan:

- Jaringan adiposa

- Aa.jejunalis atau a.mesenterica superior, yang membentuk arcade

- Cabang-cabang dari plexus mesentericus superior

- Nl.mesenterici dengan vasa-vasa lymphaticanya

Vascularisasi

- Arteriae:

Aa.jejunales et Aa.ileales cabang dari A.mesenterica superior

A.ileocolica vaskularisasi bagian bawah ileum

- Venae

Mengalirkan darahnya ke v.mesenterica superior

Innervasi

- Simpatis (inhibitor)n.Splachnicus minor

- Parasimpatis (stimulator)n.X

Systema lymphatica

- Bermuara ke nodus lymphaticus mesenterica superior

Page 8: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

8

Perbedaan jejunum dan ileum

Jejunum Ileum

Warna Merah tua Pink pucat

Diameter 2-4 cm 2-3 cm

Dinding/otot polos Tebal Tipis Vasa recta Panjang Pendek

Arcade arteri Hanya 1-2 tingkat Bersusun dan lebih kompleks

Lemak pada mesenterium Sedikit Banyak Plicae circularis Besar, pendek, rapat Sedikit, jarang

Plaque peyeri Sedikit Banyak (khas)

INTESTINUM CRASSUM

Intestinum crassum membentang dari bagian distal ileum sampai ke anus, yang

mempunyai panjang sekitar 1,5m pada orang dewasa, dan merupakan 1,5 dari panjang

canalis analis intestinales. Diameternya lebih lebar daripada intestinum tenue. Posisi lebih

tetap dan sacculated.

Page 9: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

9

Intestinum crassum adalah suatu lengkungan yang berawal dari regio inguinalis

dextra sebagai caecum, berjalan ascendens melewati regio lumbalis dextra, hypocondriaca

dextra dibawah hepar, sebagai flexura hepatis (flexura coli dextra) setinggi VL II kemudian

berjalan ke kiri transversal menyilangi abdomen di regio epigastrica dan lumbalis

menujuregio hypocondriaca sinistra membelok sebagai flexura lienalis (flexura coli sinistra)

setinggi VL I dan berjalan descendens melewati regio lumbalis sinistra sampai ke fossa iliaca

sinistra membentuk flexura sigmoidea dan akhirnya masuk ke pelvis turun berjalan

sepanjang dinding posterior anus.

Intestinum crassum dibagi menjadi :

a. Caecum dan appendix vermiformis (organ intraperitoneal)

b. Colon:

- Colon ascendens (organ retroperitoneal)

- Colon transversum (organ intraperitoneal)

- Colon descendens (organ retroperitoneal)

- Colon sigmoideum (organ intraperitoneal)

c. Rectum (organ retroperitoneal)

Page 10: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

10

Susunan dinding

Dinding dari intestinum crassum terdiri atas 4 lapis seperti pada dinding canalis

intestinalis lainnya, yaitu dari luar ke dalam sebagai berikut:

- Tunica serosa

Berasal dari peritoneum visceral, pada beberapa tempat membentuk appendices

epiploicae

- Tunica muscularis, terdiri dari :

Stratum circulare (dalam)

Stratum longitudinale (luar) mengalami reduksi menjadi taenia coli

- Tunica submucosa

- Tunica mucosa

Sedikit ditemukan vili intestinales dan plicae circularis, tapi banyak ditemukan

nodus lymphaticus.

Bangunan-bangunan umum

- Taenia

Dibentuk oleh stratum longitudinale tunica muscularis, dimana pada intestinum

crassum tidak membenruk lapisan yang utuh dan kontinu, tapi tersusun ke dalam

3 pita longitudinal. Ada 3 taenia :

Taenia mesocolica

Merupakan tempat perlekatan mesocolon. Pada colon transversum

terdapat pada bagian dorsal, sedang pada colon ascendens dan

descendens terletak di medial.

Taenia omentalis

Merupakan tempat perlekatan dari omentum majus. Pada colon

transversum terletak di ventral, sedang pada colon ascendens dan

descendens terletak di sebelah lateral.

Taenia libera

Tidak dilekati oleh bangunan

Taenia tidak terdapat pada appendix dan rectum, karena ketiganya bersatu

menjadi stratum longitudinale.

Page 11: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

11

Pembagian Taenia

- Incisura dan haustra

Pada caecum dan colon, taenia panjangnya lebih pendek dari stratum circulare,

sehingga stratum circulare melipat-lipat ke dalam membentuk plicae

semilunares, sedang yang keluar membentuk haustra. Haustra dari luar kelihatan

menggembung (sacculated) diantara lekukan-lekukan yang disebut incisura

Page 12: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

12

Yang dilingkari: Haustra dan incisura (cekungan di antara dua haustra)

- Plica semilunaris

Ditutupi oleh mukosa yang ikut melipat dan tidak terdapat vili

- Appendices epiploicae

Kantung-kantung kecil yang berisi lemak. Dibentuk oleh tunica serosa colon.

Terbanyak pada coln transversum.

Pembagian

Caecum

Morfologi dan topografi

Caecum merupakan bagian dari intestinum crassum yang terletak di perbatasan

ileum dan intestinum crassum. Caecum memiliki panjang sekitar 6cm dan seluruhnya

ditutupi oleh peritoneum. Adanya pelipatan peritoneum di sekitar caecum membentuk

Haustra

Incisura

Page 13: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

13

recessus ileocaecalis superior, recessus ileocaecalis inferior, dan recessus retro caecalis.

Caecum berhubungan dengan ileum melalui ostium ileale.

Caecum terletak di fossa iliaca dextra di atas dari M. Illiopsoas dan tepat di

belakang dinding abdomen. Pada bagian dalam dari caecum dapat dijumpai:

- Plica semilunares

- Valvula ileocaecalis (Bauhini)

Caecum sering tergang oleh gas dan dapat diraba melalui dinding anterior

abdomen pada orang hidup.

Vascularisasi

Caecum divascularisasi oleh R. Caecalis anterior posterior cabang A. Mesenterica

superior. Sedangkan venae mengikuti arteriae dan mengalirkan darah ke V. Mesenterica

superior.

Innervasi

Simpatis oleh n. Splanchnicus minor, parasimpatis oleh n.X

Aliran Limfe

Pembuluh limfe berjalan melalui beberapa nodi mesenterici dan akhirnya

mencapai nodi mesenterici superiores

Bangunan penting

- Valvula ileocaecalis (Bauhini)

Pars terminalis ileum masuk ke intestinum crassum pada tempat

pertemuan caecum dengan colon ascendens. Lubangnya (ostium ileocaecale)

mempunyai 2 lipatan yang berbentuk semilunar, yakni:

Page 14: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

14

Sebelah atas disebut labium superius, lebih convex

Sebelah bawah disebut labium inferius, lebih concave

Kedua lipatan tersebut membentuk sebuah katup, yakni valvula

ileocaecalis Bauhini. Sudut pertemuan keduanya membentuk suatu peninggian

yang disebut frenulum atau retinaculum valvulae ileales. Menutupnya valvula ini

akibat kontraksi dari M. Sphincter yang ada pada akhir ileum.

- Appendix vermiformis

Merupakan tonjolan buntu dari bagian apex caecum yang kaya akan

jaringan limfoid. Dasarnya melekat pada permukaan posteromedial caecum

dibawah junctura ileocaecalis. Panjang appendix vermiformis bervariasi dari 8-13

cm.Appendix vermiformis diliputi seluruhnya oleh peritonium, yang melekat

pada lapisan bawah mesenterium intestinum tenue melalui mesenteriumnya

sendiri yang pendek yang dikenal sebagai mesoappendix. Mesoappendix berisi

arteria, vena appendicularis dan saraf-saraf.

Macam-macam letak appendix:

Appendix retrocaecalis

Terletak di belakang caecum, mengarah ke atas, merupakan bentuk

paling umum

Page 15: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

15

Appendis postillealis

Terletak lebih mengarah ke kiri, di belakang ileum dan mesenterium

Appendix pelvicum

Appendix preilealis

Terletak lebih mengarah ke kiri, di depan ileum dan mesenterium

Appendix subcaecalis, terletak descendens ke caudal

Penentuan letak pangkal dan ujung appendix yang normal adalah sbb:

Menurut garis Monroe-Pichter

Diukur dari SIAS dextra ke umbilicus. Pangkal appendix terletak 1/3 lateral

garis Monroe-Pichter yang disebut sebagai titik Mc Burney.

Menurut garis Lanz

Diukur dari SIAS dextra sampai SIAS sinistra. Ujung appendix adalah pada

titik 1/6 lateral dexter.

Vascularisasi

Arteriae : A.appendicularis (cab. A.caecalis posterior cab.A.Ileocaecalis)

Venae : V.appendicularis menuju ke V.caecalis posterior

Innervasi

Simpatis : n.splachnicus minor, parasimpatis N.X

Colon ascendens

Membentang ke atas dari caecum sampai ke permukaan inferior lobus

hepatis dexter, lalu colon ascendens membelok ke kiri, membentuk flexura coli

dextra, dan melanjutkan diri sebagai colon transversum.

Vascularisasi

Arteriae : A.ileocolica et A.colica dextra (cab.A.mesenterica superior)

Venae : bermuara ke V.mesenterica superior

Page 16: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

16

Innervasi

Simpatis : n.splanchnicus minor, parasimpatis : N.X

Limfe

Nl.colica nl.Mesenterica superior

Colon transversum

Berjalan menyilang abdomen mulai dari flexura coli dextra sampai flexura

coli sinistra. Flexura coli sinistra lebih tinggi daripada flexura coli dextra dan

digantung ke diaphragma oleh lig. Phrenocolicum. Mesocolon transversum

menggantungkan colon transversum dari facies anterior pancreas. Mesocolon

transversum dilekatkan pada pinggir superior colon transversum, dan lapisan

posterior omentum majus dilekatkan pada pinggir inferior. Karena mesocolon

transversum sangat panjang, posisi colon transversum sangat bervariasi dan

kadang-kadang dapat mencapai pelvis.

Vascularisasi

Arteriae : 2/3 proksimalA.colica media cabang A.mesenterica superior

1/3 distal A.colica sinistra cabang A.mesenterica inferior

Venae : mengikuti arteriae yang sesuai dan bermuara ke V.mesenterica

superior dan V.mesenterica inferior

Innervasi

2/3 proksimalsaraf simpatis n.Splachnicus minor, parasimpatis N.X

1/3 distalsaraf simpatis n.splanchnolumbalis dan parasimpatis

(N.Splanchnici pelvici/n.erigentes)

Limfe

2/3 proksimalnodi colicinodi mesenterici superiores

1/3 distalnodi colicinodi mesenterici inferiores

Colon descendens

Terletak pada kuadran kiri atas dan bawah . berjalan ke bawah dari

flexura coli sinistra sampai ke pinggir pelvis.

Vascularisasi

Arteriae : a.colica sinistra et a.sigmoidaecab. A.mesenterica inferior

Venae: mengikuti perjalanan arteri, bermuara ke V.mesenterica inferior

Innervasi

Simpatis:n.splanchnolumbalis dan parasimpatis n.splanchnici

pelvici/n.erigentes

Limfe

Dialirkan ke nodi lymphoidei colici dan nodi mesenterici inferiores yang

terletak di sekitar pangkal arteria mesenterica inferior.

Page 17: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

17

Colon sigmoideum

Merupakan bagian tersempit dari colon yang terletak di fossa iliaca

sinistra (dasar dari cavum pelvicum). Colon sigmoideum terletak intraperitoneal

dengan penggantungnya yang lebar yang disebut mesocolon sigmoideum. Colon

sigmoideum melanjutkan diri ke rectum setinggi corpus VS III.

Vascularisasi

Arteriae : Aa.sigmoidea (cab.A.mesenterica inferior)

Venae: Vv.sigmoidea V.mesenterica inferior

Innervasi

Simpatis:n.splanchnolumbalis

parasimpatis:n.splanchnici pelvici/n.erigentes

Rectum

Merupakan bagian terminal dari intestinum crassum yang merupakan

kelanjutan dari colon sigmoideum. Rectum terletak di linea mediana sebelah

anterior dari sacrum. Dia berjalan descendens dari flexura sigmoidea sampai

orifficium anal, penggantungnya disebut dengan mesorectum.

Rectum dapat dibagi menjadi 2 bagian:

Rectum proprium

Sisi luarnya terdapatflexura sacralis dan flexura perianalis, sedang

sisi dalamnya (tunica mucosa) terdapat lipatan-lipatan transversal yang

disebut plicae transversalis recti (Houston). Batas antara rectum

proprium dengan canalis analis disebut ampulla recti.

Canalis analis

Pada bagian ini lapisan otot berkembang baik dan stratum

longitudinalenya lengkap (tidak ada taenia). Pada permukaan dalam

dapat dijumpai:

1. Columna rectalis/analis (Morgagni)

Merupakan lipatan tunica mucosa longitudinal karena adanya

anastomose arteri dan vena cabang-cabang dari pars

intramuscularis A.rectalis superior

2. Valvulae anales

Merupakan pelipatan mucosa yang menghubungkan tiap 2

columna pada bagian caudal

3. Sinus rectalis

Cekungan diantara valvulae anales

4. Zona haemorrhoidales

Tempat yang memungkinkan terjadinya benjolan haemmorhoid

(karena pelebaran Vv.Haemorrhoidales)

Otot-otot fungsional rectum:

o M.levator ani

Page 18: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

18

o M.sphincter ani internus (otot polos)

o M.sphincter ani externus (otot skelet)

Vascularisasi

A.rectalis superior cabang A.mesenterica inferior

A.rectalis media cabang a.hypogastrica

A.rectalis inferior cabang a.pudenda interna

Vena menuju ke vena porta hepatis

Innervasi

Simpatisn.splanchnolumbalis

Parasimpatisn.splanchnici pelvici/n.erigentes

Rectum bagian caudal juga mendapat innervasi dari cabang plexus

sacralis yaitu n.pudendus yang disebut n.haemorrhoidales inferior

Page 19: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

19

Rumus Z

Pendahuluan

Rumus Z merupakan rumus yang digunakan untuk mempermudah dalam menghafal

vascularisasi dan innervasi dari systema digestiva. Rumus Z dibagi menjadi 3 regio

berdasarkan dari huruf Z. Regio pertama, bagian ATAS dari huruf Z, meliputi organ gaster,

duodenum, hepar, vesica felea, pancreas, dan lien. Regio kedua, bagian KIRI dari huruf Z,

meliputi organ jejunum, ileum, caecum, colon ascendens, colon transversum (2/3

proksimal), dan appendix. Regio ketiga, bagian KANAN huruf Z, meliputi organ colon

transversum (1/3 distal), colon descendens, colon sigmoid, dan rectum. Bisa dilihat pada

gambar dibawah:

a. Arteriae

Regio ATAS (A) akan mendapatkan vascularisasi dari percabangan Truncus coeliacus.

Percabangan tersebut meliputi:

- A. Hepatica communis (a.gastrica dextra, r.dextra a.hepatica propria, r.sinistra

a.hepatica propria, a.hepatica media,a.gastroduodenales)

- A. Gastrica sinistra

- A. Lienalis (r.pancreaticus, r.gastrica brevis, r.gastroepiploica sinistra)

Regio KIRI (B) akan mendapatkan vascularisasi dari percabangan a.mesenterica

superior. Percabangan tersebut dapat dijelaskan seperti berikut:

A = Regio ATAS

B = Regio KIRI C= Regio KANAN

Page 20: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

20

- A. Colica media

- A. Pancreaticoduodenales

- A. Colica dextrra

- A. Ileocolica

- A. Intestinales

Regio KANAN (C) akan mendapatkan vascularisasi dari percabangan a.mesenterica

inferior. Percabangan tersebut adalah:

- A. Colica sinistra

- A. Sigmoidea

- A. Rectales superior

b. Systema Venosa

Inti dari systema venosa pada systema digestiva adalah semua darah venosa akan

bermuara ke v. Mesenterica superior & v. Lienales kemudian bermuara ke vena porta

hepatis untuk selanjutnya mengalami metabolisme di hepar.

c. Systema Nervosa

SIMPATIS

Persarafan simpatis sebagai inhibitor. Regio ATAS, terdiri dari gaster, duodenum,

hepar, vesica felea, lien, dan pancreas mendapatkan innervasi seperti berikut:

- Afferent

SBN I SBN II

SBN I = Ganglion spinale

SBN II = NILCLMS (Th V-IX)’

- Efferent

SBN I [pre gln] SBN II

SBN I = NILCLMS (Th V-IX)

Pre ganglion = N.Splanchnicus major

SBN II = Ganglion coeliacum

Regio KIRI,terdiri dari jejunum, ileum, caecum, colon ascendens, colon transversum

(2/3 proksimal), dan appendix mendapatkan innervasi sebagai berikut:

Page 21: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

21

- Afferent

SBN I SBN II

SBN I = ganglion spinale

SBN II = NILCLMS (Th X-XII)

- Efferent

SBN I [pre gln] SBN II

SBN I = NILCLMS (Th X-XII)

Pre ganglion = N.Splanchnicus minor

SBN II = Ganglion mesenterica superior

Regio KANAN, terdiri atas colon transversum (1/3 distal), colon descendens, colon

sigmoid, dan rectum akan mendapatkan innervasi sebagai berikut:

- Afferent

SBN I SBN II

SBN I = ganglion spinale

SBN II = NILCLMS (L I-III)

- Efferent

SBN I [pre gln] SBN II

SBN I = NILCLMS (L I-III)

Pre ganglion = N.Splanchnolumbalis

SBN II = Ganglion mesenterica inferior

PARASIMPATIS

Persarafan parasimpatis sebagai stimulator/accelerator. Regio ATAS & KIRI

mendapatkan innervasi sebagai berikut:

- Afferent

SBN I SBN II

SBN I = ganglion nodusum

Page 22: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

22

SBN II = Nucleus dorsalis N.X

- Efferent

SBN I [pre gln] SBN II

SBN I = Nucleus dorsalis N.X

Pre ganglion = N.Vagus

SBN II = Ganglion terminale

Regio KANAN akan mendapatkan innervasi sebagai berikut:

- Afferent

SBN I SBN II

SBN I = ganglion spinale

SBN II = NILCLMS (SII-IV)

- Efferent

SBN I [pre gln] SBN II

SBN I = NILCLMS (SII-IV)

Pre ganglion = N.Erigentes

SBN II = Ganglion terminale

Klinis

Ulkus peptikum: luka menganga

di duodenum pars superior

Crohn Disease: Inflammatory

bowel disease di ileum pars

terminalis dan colon

Page 23: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

23

Ulkuspeptikum: Radang di

appendix vermiformis

Ulcerative Colitis: Inflammatory

bowel disease di segmen colon

dan rectum

Diverticulosis: Herniasi tunika

mukosa dan submukosa colon

melewati tunika muscularis colon

Volvulus: Perputaran colon,

sering sampai terjadi torsi,

obstruksi, strangulasi dan

konstriksi

Appendicitis akut: Radang akut

pada appendix vermiformis

Page 24: Intestinum Tenue Et Intestinum Crassum

[INTESTINUM TENUE ET INTESTINUM CRASSUM] G0012060

24

Sumber:

- Buku Pantom (PanduanAnatomi)

- Drake R.L, Mitchell A.W.M, Vogl W. (2007). Gray’s Anatomy for Students. Elsevier

Inc.

- Derrickson B, Tortora G.J. (2012). Principle’s of Anatomy and Phisiology 13th

Edition. USA: John Wiley & Sons, Inc.

- Handout anatomy 2009

- Moore K.L, Dalley A.F. (2006). Clinically Oriented Anatomy. Edisi ke-5. USA:

Lippincott Williams & Wilkin

- Snell RS (1997). Anatomi Klinik untuk Mahasiswa Kedokteran. Edisi ke-3. Jakarta:

EGC

SEMOGA BERMANFAAT

Carcinoma caecum

Intussusception: Invaginasi/

pelipatan ke dalam dari segmen

ileum dan colon