0
SAFETY PAUSE
TEORI API
Health Safety Security and Environment
2
adalah rantai reaksi
kimia yang diikuti
oleh pengeluaran
panas dan cahaya
adalah
API yang tak diingini
dan tidak terkendali
KEBAKARAN
API
Health Safety Security and Environment
3
MENGAPA API
BISA MENJADI
KEBAKARAN
?????
KARENA ADANYA
PERAMBATAN
PANAS
Health Safety Security and Environment
4
KONVEKSI
RADIASI
KONDUKSI
Udara terpanasi akan naik
PERAMBATAN PANAS
Health Safety Security and Environment
5
BAHAN BAKAR
DAERAH BISA TERBAKAR
TITIK NYALA
ENERGI CUKUP
RANTAI REAKSI RANTAI REAKSI
Health Safety Security and Environment
6
APAKAH SETIAP
PERTEMUAN UNSUR-
UNSUR API PASTI
TERJADI API ?????
API terjadi bila
ADA PENDUKUNG REAKSI BAGI
UNSUR-UNSUR API SEHINGGA
TERJADI RANTAI REAKSI
TITIK NYALA
DAERAH BISA TERBAKAR
ENERGI PANAS YANG CUKUP
yaitu
TIDAK
Health Safety Security and Environment
7
adalah suhu terendah dimana
suatu zat memberikan cukup
uap dan akan menyala (terbakar
sekejap) bila ada sumber panas
dengan energi yang cukup
adalah suhu terendah dimana
suatu zat memberikan cukup
uap dan akan terbakar
(menyala terus menerus)
bila ada sumber panas dengan
energi yang cukup
TITIK NYALA
TITIK BAKAR
Health Safety Security and Environment
8
3. STARVATION
(MENUTUP KERANGAN)
1. COOLING
(PENDINGINAN) 2. SMOTHERING
(PENYELIMUTAN)
4. MEMUTUS RANTAI REAKSI
Health Safety Security and Environment
9
KLASIFIKASI KEBAKARAN
& MEDIA PEMADAM
Health Safety Security and Environment
10
Golongan A : padat bukan logam
Golongan B : Cair atau gas bisa terbakar
Golongan C : Instalasi listrik bertegangan
Golongan D : l o g a m
KLASIFIKASI INDONESIA (PERMEN DEPNAKER NO. PER-04/MEN/1980 TENTANG APAR)
Health Safety Security and Environment
11
MEDIA PEMADAM adalah bahan-bahan
yang dipergunakan untuk mematikan api
dalam suatu kebakaran
JENIS FASA media pemadam :
1. CAIR : air dan busa pemadam (foam)
2. PADAT : pasir dan tepung pemadam (DCP)
3. G A S : CO2, campuran nitrogen
Health Safety Security and Environment
12
CARA BUSA MEMADAMKAN API :
1. Penyelimutan
2. Mencegah penguapan
3. Pendinginan
4. Melokalisasi api
5. Busa berfluor : mencegah nyala ulang
Health Safety Security and Environment
13
KEKURANGAN :
o Berat
o Sulit mengalir
o Kotor
o Menimbulkan karat
Untuk MENUTUP TUMPAHAN MENCEGAH
KEBAKARAN
Untuk KEBAKARAN KECIL
Health Safety Security and Environment
14
JENIS BERDASARKAN KELAS KEBAKARAN
1.Tepung KIMIA – TIDAK BOLEH UNTUK KEBAK LOGAM
2. Tepung KERING – HANYA UNTUK KEBAK. LOGAM
(USA : dry powder, Inggris : special dry chemical)
a. Tk REGULER – COCOK U/ KEBAK. KLAS A & B KLASIF. EROPA
b. Tk SERBAGUNA - COCOK U/ KEBAK A, B & C KLASIF. EROPA
Health Safety Security and Environment
15
1. Ukuran butiran kecil & seragam
2. Mudah mengalir
3. Ringan
4. Mudah terpancar
5. Tidak menyerap air
6. Tidak menimbulkan karat
Health Safety Security and Environment
16
BAHAN BAKU BAHAN ADITIF
1. NATRIUM BIKARBONAT (NaHCO3 ): reguler,
membentul lapisan sabun di permukaan,
1. Untuk meningkatkan
daya alir
2. POTASIUM BIKARBONAT (Purple K) : reguler,
kemampuan 2 kali NaHCO3
2. Agar tahan tidak
menggumpal
3. POTASIUM KHLORIDA (Super K) : reguler,
kemampuan ≤ Pot. Bikarbonat
3. Mencegah higroskopis
4. MONO AMONIUM FOSFAT (MAP) : serba guna,
kemampuan setara Nat. bikar. U/ pamadaman
klas B
5. MONNEX : serba guna, kemampuan 4 kali Nat.
bikarbonat
B A H A N :
Health Safety Security and Environment
17
TEPUNG KIMIA
PENYELIMUTAN
PENDINGINAN
RADIASI PANAS
MEMUTUS RANTAI REAKSI API
Health Safety Security and Environment
18
PRINSIP PEMADAMAN
Penyelimutan
Dilusi/Penyebab Terjadi
Pendinginan
Health Safety Security and Environment
19
ALAT PEMADAM API RINGAN
Health Safety Security and Environment
AIR BUSA CO2 KIMIA
KERING
HALON
1211
Kayu, kertas, kain, plastik,
sampah, dll.
A
Bahan cair yang mudah terbakar
yang tak larut B
Bahan cair yang mudah terbakar
yang larut di air : aceton,
alkohol, dll. B
Bahan gas : LPG, LNG C
Peralatan yang bermuatan listrik E
Kendaraan bermotor
TEPAT SEKALI
BUSA KHUSUS
INTERIOR INTERIOR & MESIN
API AWAL
INTERIOR & MESIN
INTERIOR & MESIN
INTERIOR & MESIN
Health Safety Security and Environment
21 Health Safety Security and Environment
22
CARA PENGGUNAAN APAR
Health Safety Security and Environment
23 Health Safety Security and Environment
BUKA KUNCI PENGAMAN
CABUT SELANG
PASTIKAN POSISI BERADA DI SAMPING APAR
TEST
ARAHKAN SEMPROTAN KE DASAR SUMBER API
PERGUNAKAN TEGAK
TEKAN GENGGAMAN !
DI UDARA TERBUKA
JANGAN MELAWAN ARAH
ANGIN!
Health Safety Security and Environment
Ok, lalu bagaimana?
• PERHATIKAN area kebakaran
– Jika nyala api terjadi ulangi lagi pemadaman
– Jika Anda tidak dapat mengontrol kebakaran ,
TINGGALKAN SEGERA! Menuju pintu EXIT
• Setiap selesai pemadaman : yakinkan api telah padam, baru mundur sampai jarak aman dan jangan langsung balik badan.
• Selesai pemadaman sewaktu membalik kembali, pancaran nozzle harus selalu diarahkan kebawah.
Health Safety Security and Environment
PENGGUNAAN APAR
CEPAT, AMAN & TEPAT (CAT)
ikuti arah angin
Sudut + 30O – 60O
Sumber dasar api
Jarak
terlalu dekat
Melawan arah angin
Ke lidah api
Health Safety Security and Environment
JANGAN PERNAH memadamkan api jika kondisi berikut terjadi:
•Tidak mempunyai peralatan pemadam yang memadahi
•Api telah menjalar melampaui titik aslinya •Naluri Anda mengatakan kepada anda untuk
KELUAR
Health Safety Security and Environment
28
SELIMUT API / FIRE BLANKET
Health Safety Security and Environment
29
Selimut api atau fire blanket yang terdapat dipasaran,
menggunakan bahan dari kain katun jenis terpal (Gambar 1),
direndam selama 1 x 24 jam dengan bahan kimia penghambat
api, kemudian dikeringkan.
Health Safety Security and Environment
Manfaat atau fungsi selimut api adalah untuk memadamkan
kebakaran pada tahap awal terjadinya kebakaran, misalnya
kebakaran akibat kompor minyak, kompor gas, hubungan arus
pendek listrik, dan pemadaman pada kendaraan yang terbakar
(Gambar 2).
30 Health Safety Security and Environment
31
Kemampuan Selimut Api Memadamkan Kebakaran
Selimut api mampu memadamkan kebakaran pada kelas kebakaran :
A (Bahan padat), seperti kayu, kain, kertas, plastik dan lain-lain;
B (Bahan cair mudah terbakar),seperti bensin, tinner dan lain-lain;
Atau
Bahan padat dan cair, seperti minyak untuk menggoreng, lemak, dll
Health Safety Security and Environment
32 Health Safety Security and Environment
33 Health Safety Security and Environment
Teknik penggunaan Selimut Api/ Fire Blanket
34
TERIMA KASIH
Health Safety Security and Environment