bhs jawa

MATA PELAJARAN : Bahasa Jawa

KELAS/PROGRAM : XII / IA, IS, Bhs, Agama

HARI/TANGGAL : Sabtu, 12 Maret 2011

JAM : 10.00 - 11.30 (90 menit)

PERHATIAN : a. Semua jawaban dikerjakan pada lembar jawaban yang tersedia! b. Nama dan Nomor test ditulis pada sudut kanan atas! c. Gunakan waktu yang tersedia dengan sebaik-baiknya!

I. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi menehi tandha ping ( X ) ana ing aksara a,b,c,d utawa e ana ing lembar jawab !

Wacanen kanthi premati wacana ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakon nomer 1 – 5 !

Baratayuda Perang Ngudi Adil lan Bener……………………………………………………………………………………………………………………

Sri Bathara Kresna kang banget kejot ing panggalih sigra paring sabda : “Yayi Arjuna, lamun sira darbe sedya amurungake Perang Baratayuda iki, tegese selak marang wajibing satriyaning praja. Awit satriya kudu darbe darma 3 werna yaiku : Siji rumeksa lan setya marang bumi kelahirane sarta prajane, kapindo setya tuhu marang janji, angandhemi wacana kang kawedhar, katelu tumindak ing bebener lan lelandhesan sipat adil, mungguh ing kasusilan, utawa kabudayan ing bebrayan agung. Baratayuda Jayabinangun wis katetapake dumadine. Sira kang kudu setya lan bekti marang ratu lan kadang wredha mesti kudu nyengkuyung melu andhadha lan mikul. Lamun sira minta wurunge perang iki, sira kalebu ewoning satriya tan angandhemi wacana kang wus kawedhar lan suka amblenjangi janji.

1. Pethikan crita ing dhuwur saka lakon .....a. Ramayanab. Mahabaratac. Arjuna Wiwaha d. Balakandha e. Arjuna Wiwaha

2. Baratayuda iku perang ngudi adil lan bener, Baratayuda iku perange .....a. Ngastina karo Mandurab. Ngamarta karo Ngalengkac. Wiratha karo Dwarawatid. Pandhawa karo Kurawae. Kurawa karo Punakawan

3. Sri Bathara Kresna punika nata ing .....a. Dwarawatib. Mandurac. Ngamartad. Ngastinae. Wiratha

KEMENTERIAN AGAMAUJIAN MADRASAH ALIYAH TAHUN PELAJARAN 2010/2011

UTAMA

Bhs Jawa/ XII/ Ujian Madrasah/ 2010-2011

4. Yen Arjuna minta wurunge perang, iku ateges …..a. Suka amblenjangi janjib. Kalebu ewoning satriya kang sedyac. Setya lan bekti marang ratud. Setya tuhu marang janjie. Baratayuda Jayabinangun

5. Pandhawa iku katurunane Prabu ….a. Destarasthrab. Basudewac. Pandhudewanatad. Bismae. Wisanggeni

6. Lakon Sintha Ilang, Sugriwa Subali, Anoman Duta, klebu pethikan crita ….a. Baratayudab. Mahabaratac. Ramayanad. Balakandhae. Arjuna Wiwaha

7. Abdine Pandhawa sing nduweni dasanama Bathara Narada utawa Bathara Ismaya yaiku ….a. Janakab. Semarc. Garengd. Petruke. Bagong

8. Ing ngandhap punika dasanamanipun Arjuna, kajawi …..a. Janakab. Partac. Pandhuputrad. Kresnae. Dananjaya

9. Anoman punika salah satunggaling sato kewan …..a. Peksib. Wanarac. Ulamd. Mendae. Esthi

10. Ing Panggung pagelaran wayang, ana diyan kanggo madhangi wayang kang diarani …..a. Cempalab. Kelirc. Anthawacanad. Ada - adae. Blencong

11. Sing dadi Underane crita ( ide pokok ) diarani …..a. Skenario

2


b. Temac. Alur/plotd. Watake. Setting

12. Bakuning crita wiwit lekas nganti pungkasan diarani …..a. Skenariob. Temac. Alur/plotd. Watake. Setting

13. Rantaman lakon sandiwara, drama, film apa dene sinetron diarani ….a. Skenariob. Temac. Alur/plotd. Watake. Setting

14. Kang dadi ciri khas drama, yaiku ….a. Ana panggungeb. Ana paraganec. Ana costumed. Naskah sing awujud tumindake. Naskah sing awujud pacelathon

15. Nemtokake paraga lan watak dilakoni lewat …..a. Pentas b. Stage manager c. Improvisasid. Casting e. Sutradar

16. Salah sawijining seni panggung kang asale saka Jawa Wetan yaiku ….a. Srandulb. Kethoprakc. Ludrukd. Wayange. Drama

17. Kang dadi bebukaning ludruk yaiku …..a. Tandhakan/Parikanb. Besutanc. Jaipongand. Gerongane. Kendhangan

18. Mula bukane ludruk saka kesenian rakyat, jenenge yaiku …..a. Besutan

3


b. Wayanganc. Tandhakand. Reoge. Srandul

19. Salah sijining tokoh protagonis ludruk kang dadi jagowane wong Madura yaiku ….a. Pak Mus Mulyadib. Pak Radenc. Pak Anom Surotod. Pak Sakerae. Ki Narto Sabdo

20. Dhialek kang dienggo ing pacelathon ludruk yaiku .…a. Bandunganb. Surabayananc. Sundad. Batake. Melayu

21. Salah sawijining kesenian rakyat ing Jawa Tengah yaiku …..a. Kethoprakb. Ludrukc. Ramayanad. Mahabaratae. Deglung

22. Ing ngisor iki klebu jenising kethoprak, kajaba ….a. Kothekan Lesungb. Kethoprak Gamelanc. Kethoprak Panggungd. Kethoprak Lesunge. Srandil

23. Ing ngisor iki kalebu cerita kang dipagelarake kethoprak, kajaba .…a. Warsa warsib. Besutanc. Ande ande lumutd. Ranggalawee. Angling Darma

24. Kang ngiringi irama gamelan kethoprak yaiku …. a. Tandhakanb. Parikanc. Geguritand. Jaipongane. Pradangga gamelan karo sinden

25. Kethoprak kang crito lan basane ora nganggo paugeran baku kasebut ……a. Kethoprak Jangkep

4


b. Kethoprak Lesungc. Kethoprak Ora Jangkepd. Kethoprak Gamelane. Kethoprak Panggung

SinomAyo kanca olah raga Mrih sehat badan jasmaniTemah landhep badan iraPenting tumrap siswa siswiKang lagi ngudi ngilmiKanggo gaman sarta sanguUrip tentrem raharjaGemah ripah loh jinawiTebih saking lara godha rencana

26. Tembang macapat ing dhuwur temane yaiku …..a. Olah ragab. Sekolah c. Hiburand. Kapinterane. Sangu Urip

27. Wong iku yen sehat jasmani lan rokhani bakal landhep pikire. Tembung landhep pikire tegese ….a. Sehat b. Bodho c. Pinterd. Minder e. Ala pikirane

28. Ing ngisor iki kang jumbuh karo gatra, guru lagu lan guru wilangan yaiku ….a. Gatra kapisan 10ab. Gatra katelu 9ac. Gatra kalmia 9id. Gatra kapitu 8ae. Gatra pungkasan 11a

29. Semi final piala AFF kang digelar ing Gelora Bung Karno Jakarta 19 Desember 2010, TIMNAS Indonesia bisa ngalahake Filipina kanthi biji 1 – 0. ing menit kaping 73 Filipina arep madakake biji ananging ora kasil, amarga dislametake dening Zulkifli

5


Syukur. Pemain AREMA iku kanthi patitis nyendhul bal saenggo Filipina gagal nyetak gol. Wektu iku kipper Indonesia Markus Maulana maju adoh saka ngarep gawang saperlu nangkep bal ananging ora kasil, Untung wae pemain kelairan Makasar 3 Mei 1984 mau ana ing ngarep gawang lan bisa nylametake bal kanthi sampurna.

Ukara ing ngisor iki kang jumbuh karo wacana ing dhuwur, kajaba …….a. Indonesia bisa ngalahake Filipina kanthi biji 1 – 0b. Filipina ora kasil nyetak gol kanthi pungkasaning wektuc. Gawang Indonesia bias dislametake dening Zulkifli Syukurd. Markus Maulana kelairan Makasar 3 Mei 1984e. Zulkifli Syukur saka pemain kleb AREMA

30. Miturut isine wacana ing dhuwur kalebu jinising wacana .…a. Narasib. Argumentasic. Eksposisi d. Deskripsi e. Persuasi

31. Propaganda (ngajak-ajak), iklan, selebaran, kampanye lesan mujudaken tuladha wacana …..a. Narasib. Argumentasic. Eksposisi d. Deskripsi e. Persuasi

32. Kanggo Mahargya dina HAB DEPAG 2010, ing Karanganyar dianakake maneka warna lomba. Salah sijine yaiku lomba bola Voli kang digelar ing MTsN Karanganyar 23 Desember 2010, minangka Juara yaiku MAN Karanganyar kang kasil ngalahake MI Sroyo 2 set langsung ing babak final. Kabeh mau bisa kasil amarga panyengkuyung para pemain lan supporter guru- karyawan MAN Karanganyar kanthi semangat lan pengarep-arep dhuwur. Pak Oni minangka pemain andalan MAN Karanganyar.

Paragraf ing dhuwur kalebu jenise paragraf ….a. Deduktifb. Induktifc. Ineratifd. Deduktif – Induktife. Tanpa ukara baku

33. Sak peteng – petenge guwa lawaIsih peteng guwa leleSak seneng – senenge pilahan wong tuwa

6


Isih seneng pilihane dhewe

Unen – unen kasebut arane ….a. Cangkrimanb. Wangsalanc. Parikand. Geguritane. Tembang

34. Ing ngisor iki dhasar sing digunakake wong Jawa yen arep jejodohan yaiku .…a. Bobot, bibit, bebet b. Rupa, bandhac. Pangkat, bandhad. Katresnan, rupae. Sing golek wong tuwa

35. Mas Raharja kalian Mbak Murti anggenipun balewisma sampun 10 taun nanging dereng dipun paringi putra. Kang dikarepake balewisma yaiku ….a. Gawe omahb. Tuku omahc. Omah –omahd. Ndandani omahe. Ngenggoni omah

36. Nduk, eyang putri aturana .... karo .... dhisik !Tembung kang trep kanggo ngisi cecek –cecek ing dhuwur yaiku .…a. Unjukan, nedhib. Benteran, dhaharanc. Ngunjuk, nedhid. Nginum, dhahare. Ngunjuk, dhahar

37. Mungguh lakuning budaya Jawa iku vertical, horizontal, lan integral jumbuh karo bebrayane. Kang dikarepake horizontal ing dhuwur, yaiku sambung rapete ing antarane ….a. Manungsa lan alamb. Manungsa lan tetuwuhanc. Manungsa lan kewand. Manungsa lan manungsae. Manungsa lan gusti

38. Muga –muga lakumu tansah nemoni .…a. kesugihan\b. kfigfyn\

7


c. kesLmetTn\d. kewir=zn\e. ke[satTan\

39. Rigen, tegen lan mugen, yen ditulis aksara jawa .…a. rigenTegenLnM|gen\b. rigen\tegenLnM|gen\c. ri[g[nTgenLnM|gen\d. rigen\[tgenLnM|[gn\e. ri[gn\tegenLnM|[gn\

40. Dina ibu dipengeti saben tanggal ….a. ;22;[f[smeB/b. ;23;[f[smBe/c. ;24;[f[smBe/d. ;18;AgusÒ|s\e. ;22;AgusÒ|s\

II. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kang patitis !

1. Gathekna pethikan crita drama ing ngiso iki !

Panggung : Pawon utawa dhapur. Sepi. Sing ono mung Dodi. Dodi arep njupuk serbet, ora sengaja nyenggol gelas, pecah. Swarane banter banget.

Dodi : (Plonga –plongo. Raine pucet. Kringete dleweran ing pipine. Nyekeli sirahe banjur diusek –usek.) “Wah cilaka ki! Piye anggonku matur Bapak mengko. Ah, timbang mumet, becike aku turu bae.” Mbuh, mangsabodhowa mengko.” (Dodi nggremeng karo mlaku mlebu kamare, langsung ngglethak, turu.)

Bu Darmo : (Kondur saka pasar, kaget pirsa ana gelas pecah pating slebar ing pawon.) ”Mbok, sapa sing mecahke gelase Bapak?”

Mbok Tumi : (Sing lagi mulih saka warung. Matur karo gedheg.) ”Duka, bu. Kula wau kesah warung tumbas gendhis. Wau dereng pecah kok Bu.”

Bu Darmo : “Wah, Bapak mesthi duka ki, wong gelas klangenane je! Tulung, Mbok, resikana pecahan gelas iki. Ati –ati yen ngenani sikil.”

Mbok Tumi : ”Nggih, bu.” (Mbok Tumi banjur njupuk sapu duk lan engkrak plastik.)

Bu Darmo : ”Lha .., Dodi nyang ngendi, Mbok?”Mbok Tumi : (Tetep nyapu gelas pecah) “Tilem menawi.”Pak Darmo : (Bubar siram banjur leyeh –leyeh neng kursi teras sinambi maca

koran. Wedang wis cumepak ing dhuwur meja.) ”Bu, gelasku kok kaya ngene. Gelasku endi?”

8


Bu Darmo : ”Anu, Pak, pecah.”Pak Darmo : (Swarane banter, rada duka.) ” He, piye? Pecah! Sapa sing mecahke?”Bu Darmo : ”Ora ngerti, wong aku nyang pasar. Mbok tumi nyang warung.”Pak Darmo : (Nimbali putrane) ”Dodi!”Dodi : (Mara karo atine dheg –dhegan) ”Dalem, pak.”Pak Darmo : ”Awakmu apa mecahke gelase Bapak?”Dodi : (Glagepan) ”Sanes kula, Pak.”Pak Darmo : (Karo getem –getem mireng wangsulane Dodi) ”Ya, wis. Saomah ora

ana sing mecahke, ateges kucing sing tlanyakan.”Dodi : (Rumangsa salah weruh Bapake ora kaya adat saben, ora tau

gujengan.) ”Aku kudu matur Bapak. Aku kudu blaka karo Bapak. Aku siyap nampa akibate.”

Pak Darmo : (Lenggah ing kursi goyang. Pasuryane katon sedhih. Pirsa Dodi nyedhaki banjur mundhut pirsa.) ”Ana apa, Dod?”

Dodi : (Mlaku alon –alon, nyedhaki Bapake.) ”Anu, Pak, Kula badhe matur.”Pak Darmo : ”Arep matur apa, kok sajak wigati?”Dodi : ”Badhe matur, menawi ingkang mecahaken gelasipun Bapak,

sejatosipun kula. Menawi Bapak badhe ndukani, kula mboten badhe mbantah. Menawi badhe dipun ukum, kula nggih purun nampi. Kula salah lan dosa kaliyan Bapak.”

Pak Darmo : (Mung mesem. Dodi dirangkul.) ”Dhuh, Ngger cah bagus, iki sing Bapak tunggu –tunggu. Sejatine Bapak wis pirsa yen sing mecahke gelas iku kowe.”

Dodi : ”Lho, kok Bapak pirsa menawi kula ingkang mecahaken, sinten ingkang nyanjangi Bapak?”

Pak Darmo : ”Sing ngandhani, ya awakmu dhewe. Awit kowe nglindur saben bengi. Aku sing mecahke. Aku sing mecahke. Ngerti?”

Dodi : (Sajak isin, karo ndhungkluk.) ”O, ngaten ta.”Pak Darmo : ” Saiki aku wis bungah krungu pengakuanmu. Paribasan luwih becik

kelangan sewu gelas, tinimbang kelangan watak satriya lan watak jujurmu, Dodi.”

Pak Darmo : (Unjal ambegan amarga bombong manahe) ”Gandheng awakmu wis ngakoni salah, saiki tak ukum ngumbah motor sing resik, ya? Mengko yen wis rampung terus nglencer bareng.”

Dodi : ”Siap, Bos!” (Dodi ngumbah motor karo nyanyi rengeng –rengeng)

Kumpulan Naskah Juara Lomba Mengarang Cerkak Berbahasa Jawa

Pethikan crita ing dhuwur golekana unsure intrinsike !a. Tema b. Alur c. Paraga lan watake, buktined. Papan panggonane. Amanat

2. Apa kang diarani sandiwara ? menawa nyemak sandiwara kudu nggatekake bab –bab apa wae, sebutna lan jlentrehna !

3. Sebutna watak lan ciri –cirine punakawan catur !

4. Tulisen aksara jawa kalimat ing ngisor iki !

9


Tata karma, tata susila lan subasita wigati tumraping bebrayan agung, awit manungsa iku kudu sopan anggone ngendikan lan santun tindak tandukipun.

5. Gawea paragraph deduktif nggunakake basa karma inggil !

- - - 000 - - -

KUNCI JAWABAN BAHASA JAWA KELAS XIIUJIAN MADRASAH ALIYAH

TAHUN PELAJARAN 2010/ 2011

I. PILIHAN GANDA

1. B2. D3. A4. A5. C6. C7. B8. D9. B10. E

11. B12. C13. A14. E15. D16. C17. A18. A19. D20. B

21. A22. E23. B24. E25. C26. A27. C28. E29. D30. B

31. E32. B33. C34. A35. C36. E37. D38. C39. B40. A

II. ESSAY

1. A. Tema : Kajujuran

10


B. Alur : MajuC. Paraga Watak Bukti -Pak Darmo - wicaksana, disiplin - ”Dhuh, Ngger cah bagus, iki sing

Bapak tunggu –tunggu. Sejatine Bapak wis pirsa yen sing mecahke gelas iku kowe.”-” Saiki aku wis bungah krungu pengakuanmu. Paribasan luwih becik kelangan sewu gelas, tinimbang kelangan watak satriya lan watak jujurmu, Dodi.”

-Bu Darmo - Sabar - “Wah, Bapak mesthi duka ki, wong gelas klangenane je! Tulung, Mbok, resikana pecahan gelas iki. Ati –ati yen ngenani sikil.”

-Dodi - Jujur, Satriya - ”Aku kudu matur Bapak. Aku kudu blaka karo Bapak. Aku siyap nampa akibate.”-”Badhe matur, menawi ingkang mecahaken gelasipun Bapak, sejatosipun kula. Menawi Bapak badhe ndukani, kula mboten badhe mbantah. Menawi badhe dipun ukum, kula nggih purun nampi. Kula salah lan dosa kaliyan Bapak.”

-Mbok Tumi - Lugu, apa anane -”Duka, bu. Kula wau kesah warung tumbas gendhis. Wau dereng pecah kok Bu.”

2. Wangsulan :

Sandiwara yaiku piwulang kang diandharake kanthi sinandi utawa balk-blakan.Babagan kang perlu digatekake nalika nyemak sandiwara: a. Acting, yaiku solah bawa, polatan (mimik) paraga jroning ngayati tokoh sing

diparagakake.b. Vocal, yaiku ucapane paraga kang mesthi bae kudu keprungu dening kabeh penonton lan jumbuh karo karakter tokoh sing diparagakake.c. Blocking, yaiku aturan pindhah papan tumrap paraga supaya sandiwara ing panggung bias luwih tumata, urip lan ora mboseni.

3. Wangsulan : -Semar -Gareng -Petruk -Bagong

4.Wangsulan : ttk]m ttk]m,ttsusillnSu bsit wigtitum]p=ibeb]ynAgu=,awitMnu=saikukufu [sopnH=[go[nzenFiknLnSnÒ|nTinFkTnF|kipun¿

11


5.Wangsulan : Kawicaksanan Guru.

12

bhs jawa

Documents