analisis potensi ekonomi lokal untuk …e-journal.uajy.ac.id/9667/1/0ep19223.pdf · 3.3.2 metode...
TRANSCRIPT
i
ANALISIS POTENSI EKONOMI LOKAL UNTUK PENGEMBANGAN
DAN PENGUATAN DAYA SAING DAERAH DI KABUPATEN ALOR
TAHUN 2009-2013
Skripsi
Untuk Memenuhi Sebagai Persyaratan Mencapai Derajat Sarjana
Ekonomi (S1)
Pada Program Studi Ekonomi Pembangunan Fakultas Ekonomi Universitas
Atma Jaya Yogyakarta
Disusun oleh :
Semuel Johanis Atama
NPM: 11 11 19223
FAKULTAS EKONOMI UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
YOGYAKARTA,
FEBRUARI 2016
ii
iii
v
KATA PENGANTAR
Puji dan syukur penulis panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa, atas
segala berkat dan rahmat-Nya sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi
dengan judul “ANALISIS POTENSI EKONOMI LOKAL UNTUK
PENGEMBANGAN DAN PENGUATAN DAYA SAING DAERAH DI
KABUPATEN ALOR Tahun 2009-2013”. Skripsi ini disusun dalam rangka
untuk memenuhi persyaratan guna memperoleh gelar Sarjana Ekonomi (S1) Pada
Program Studi Ekonomi Pembangunan Fakultas Ekonomi Universitas Atma Jaya
Yogyakarta.
Penelitian ini dapat dilaksanakan dan disusun menjadi skripsi atas bantuan
dari berbagai pihak yang telah memberikan kontribusi kepada penulis. Pada
kesempatan ini, penulis ingin menyampaikan ucapan terima kasih yang sedalam-
dalamnya atas bimbingan, bantuan, masukan, perhatian, waktu, serta dukungan
dari berbagai pihak dalam proses penulisan skripsi ini. Oleh karena itu, penulis
ingin mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada :
1. Bapak Budi Suprapto, MBA, Ph.D. selaku Dekan Fakultas Ekonomi
Universitas Atma Jaya Yogyakarta.
2. IbuNurcahyaningtyas, SE.,M.Si. selaku dosen pembimbing yang telah
berkenan meluangkan waktu, pikiran, dan tenaga serta memberikan masukan
untuk menyusun skripsi lebih baik.
3. Bapak Andreas Sukamto, Drs., M.Si. dan Dr. Sigit Triandaru selaku dosen
pembahas kolokium yang sudah memberikan masukan serta saran yang
bermanfaat dalam penyusunan skripsi ini
vii
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL...............................................................................................i
HALAMAN PERSETUJUAN PEMBIMBING..................................................ii
HALAMAN PENGESAHAN SKRIPSI..............................................................iii
PERNYATAAN.....................................................................................................iv
KATA PENGANTAR...........................................................................................v
DAFTAR ISI.........................................................................................................vii
DAFTAR TABEL ................................................................................................. x
DAFTAR GAMBAR............................................................................................ xi
INTISARI ............................................................................................................ xii
BAB I ......................................................................................................................1
1.1 Latar Belakang................................................................................................1
1.2 Rumusan Masalah ......................................................................................... 9
1.3 Tujuan Penelitian............................................................................................9
1.4 Manfaat Penelitian......................................................................................... 9
1.6 Sistematika Penulisan.................................................................................. 10
BAB II .................................................................................................................. 12
2.1 Landasan Teori ............................................................................................ 12
2.1.1 Teori basis Ekonomi ............................................................................. 12
2.1.2 Pertumbuhan Ekonomi ......................................................................... 13
2.1.3 Sektor Ekonomi Potensial......................................................................14
2.2 Studi Terkait ................................................................................................ 15
BAB III................................................................................................................. 18
3.1 Lokasi Penelitian ......................................................................................... 18
viii
3.2 Data, Sumber Data dan Teknik Pengumpulan Data.................................... 18
3.2.1 Data....................................................................................................... 18
3.2.2 Sumber Data ......................................................................................... 18
3.2.3 Teknik Pengumpulan Data.................................................................... 19
3.3 Alat Analisi.................................................................................................. 19
3.3.1 Metode Analisis Location Quotient (LQ) ............................................. 19
3.3.2 Metode Analisis Shift-Share (S-S)........................................................ 21
3.3.3 Metode Analisis Model Rasio Pertumbuhan (MRP) ............................ 24
3.4.2 Analisis Deskriptif ................................................................................ 26
3.4.2 Metode Analisis Overlay ...................................................................... 27
3.4 Batasan Operasional .................................................................................... 28
3.4.1 Potensi Ekonomi................................................................................... 28
3.4.2 Produk Domestik Regional Bruto (PDRB)........................................... 28
3.4.3Pertumbuhan Ekonomi ......................................................................... 28
3.4.4Pendapatan Perkapita............................................................................. 29
3.4.5Sektor-sektor Ekonomi .......................................................................... 29
3.4.6 Kegiatan Ekonomi ............................................................................... 30
BAB IV ................................................................................................................. 31
4.1 Gambaran Umum Kabupaten Alor.............................................................. 31
4.1.1 Letak Geogerafis................................................................................... 31
4.1.2 Demografis............................................................................................ 33
4.1.3 Kondisi Perekonomian Kabupaten Alor ............................................... 34
4.2 Analisi Sektoral ........................................................................................... 37
4.2.1 Analisis Location Quotient ................................................................... 37
4.2.2 Analisis Model Rasio Pertumbuhan (MRP) ......................................... 40
4.2.3 Analisis Overlay ................................................................................... 42
4.2.4 Analisis Shift-Share .............................................................................. 45
4.2.5 Pembahasan .......................................................................................... 48
4.2.5.1 Potensi Sektor Pertanian ............................................................... 53
4.2.5.1.1 Sub Sektor Perikanan Laut .................................................... 53
ix
4.2.5.1.2 Sub Sektor Tanaman Pangan................................................. 54
4.2.5.1.3 Sub Sektor Perkebunan.......................................................... 56
4.2.5.1.4 Sub Sektor Peternakan........................................................... 57
4.2.5.2 Potensi Pengembangan Ekonomi Kabupaten Alor ....................... 59
BAB V................................................................................................................... 61
5.1 Kesimpulan.................................................................................................. 61
5.2 Saran ............................................................................................................ 62
DAFTAR PUSTAKA.......................................................................................... 63
LAMPIRAN......................................................................................................... 66
x
DAFTAR TABEL
Halaman
Tabel 1.1 ...............................................................................................................4
Tabel 1.2 ...............................................................................................................5
Tabel 4.1 ..............................................................................................................33
Tabel 4.2 ..............................................................................................................35
Tabel 4.3 ..............................................................................................................36
Tabel 4.4 ..............................................................................................................37
Tabel 4.5 ..............................................................................................................38
Tabel 4.6 ..............................................................................................................41
Tabel 4.7 ..............................................................................................................43
Tabel 4.8 ..............................................................................................................46
Tabel 4.9 ..............................................................................................................51
Tabel 4.10 ............................................................................................................53
Tabel 4.11 ............................................................................................................54
Tabel 4.12 ............................................................................................................55
Tabel 4.13 ............................................................................................................56
Tabel 4.14 ............................................................................................................57
Tabel 4.15 ............................................................................................................58
Tabel 4.16 ............................................................................................................59
xi
DAFTAR GAMBAR
Halaman
Gambar 1.1 .................................................................................................. 3
Gambar 1.2 .................................................................................................. 7
Gambar 4.1 .................................................................................................. 32
xii
ANALISIS POTENSI EKONOMI LOKAL UNTUK PENGEMBANGAN
DAN PENGUATAN DAYA SAING DAERAH DI KABUPATEN ALOR
TAHUN 2009-2013
Di Sususn oleh:
Semuel Johanis Atama
NPM: 11 11 19223
Pembimbing Nurcahyaningtyas, SE.,M.Si
INTISARI
Penelitian ini bertujuan untuk menganalisis potensi ekonomi lokal di
Kabupaten Alor, yang dilakukan dengan menelaah PDRB untuk melihat adanya
potensi basis/unggulan dan non basis/non unggulan. Apabila pemerintah daerah
menginginkan daerahnya berdaya saing maka program pembangunannya harus
sesuai dengan potensi unggulan yang dimiliki.
Pendekatan yang digunakan adalah kuantitatif deskriptif, dengan metode
Location Quotient, Shift-Share, Model Rasio Pertumbuhan dan Overlay. Data
yang digunakan dalam penelitian ini adalah data sekunder dalam kurun waktu
tahun 2009-2013. Data bersumber dari BPS Kabupaten Alor serta Bapeda
Kabupaten Alor.
Hasil penelitian ini menyimpulkan bahwa sektor listrik, gas, dan air
minum; industri pengolahan serta jasa-jasa merupakan sektor unggulan di
Kabupaten Alor dengan nilai LQ > 1. Ada pun sektor pertanian memiliki LQ < 1
namun perannya terhadap pembentukan PDRB serta pereknomian Kabupaten
Alor cukup besar. Sub sektor pertanian yang potensial untuk di kembangkan yaitu
sub sektor perikanan laut, tanaman pangan, perkebunan serta peternakan.
Kata Kunci: Potensi Unggulan, Daya Saing Daerah, PDRB, Upaya Pemerintah