1 e dalam perkuliaham timgkat dasar mahasiswa fpok …

53
1 LAPORAN PENELITIAN 1 I PENGEMBANGAN TES KETERAMPILAN MOTORIK BOLA VOLl e DALAM . PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR 1 MAHASISWA FPOK IK9P PADAMG - I MlilX PERPJSTAKAAN lKlF PADANG k I Oleh Drs. Hermanzoni -." I-- (Ketua Tim penem Penelltlan In1 diblayal Oleh : Proyek Operas1 dan Perawatan Fasilkas IKlP Padang Tahun Anggann 19944 995 Sunt Perjanjlan Kerja No. 027/PT37.H8R(.1.4.24 994 Tanggal 15 Juni 1994 INSTITUT KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN PADANG 1995

Upload: others

Post on 01-Dec-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

1 LAPORAN PENELITIAN

1 I

PENGEMBANGAN TES KETERAMPILAN MOTORIK BOLA VOLl e DALAM . PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR

1 MAHASISWA FPOK IK9P PADAMG

- I Ml i lX PERPJSTAKAAN lKlF PADANG k I

Oleh

Drs. Hermanzoni -." I--

(Ketua Tim penem

Penelltlan In1 diblayal Oleh :

Proyek Operas1 dan Perawatan Fasilkas IKlP Padang

Tahun Anggann 19944 995

Sunt Perjanjlan Kerja No. 027/PT37.H8R(.1.4.24 994

Tanggal 15 Juni 1994

INSTITUT KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN PADANG 1995

Page 2: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

PENGEMBANGAN TES KETERAWILAN MOTORIK BOLA. VOLI

DALAM PERKULIAkIAN TINGKAT DASAR

MAHASISWA FPOK IKIP PADANG

Personal ia . Penel i t i

Oleh :

Ketua : D r s . H e r m a n z o n i

Anggota : D r s . Tjung Hauw S i n D r s . D a h a r i s

Page 3: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

A BSTRA K

P e n e l i t i a n i n i b e r t u j u a n u n t u k rnenge tahu i s a m p a i s e -

j a u h mana t i n g k a t k e s a h i h a n dan k e t e r a n d a l a n s u a t u t e a t e r -

hadap t e s k e t e r a m p i l a n rno to r i k b o l a v o l i da l am p e r k u l i a h a n

t i n g k a t d a s a r . T e s merupakan s u a t u v a r i a b e l y a n g p e n t i n g d a n

b e r p e r a n da l am menen tukan h a s i l b e l a j a r mahas i swa , maka d i -

duga bahwa s u a t u t e s d a p a t d i k a t a k a n b a i k a p a b i l a t e s i t u

d a p a t rnengukur a p a y a n g s e h a ~ u s n y a d i u k u r .

P o p a l a a i d a r i p e n e l i t i a n i n i a d a l a h mahas i swa y a n g

m e n g i k u t i p e r k m l i a h a n b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r pada semester

J u l i - D e a e m b e r 1994, i n i d i i k u t i o l e h 60 o r a n g mahas i swa .

Ka rena jurnlah p o p u l a a i t i d a k b e g i t u banyak , maka semua popu-

l a s i y a n g ada d i j a d i k a n a e b a g a i s ampe l a t a u p e n a r i k a n s a m p e l

s e c a r a t o t a l s a m p l i n g .

I n a t r u m e n yang d i g u n a k a n u n t u k mengukur h a s i l b e l a j a r

k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r a d a l a h dengan

q e l a k u k e n tss, y a i t u t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i da-

l am p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a a a r .

P e r t e n y a a n p e n e l i t i a n yang d i e j ukan da l am p e n e l i t i a n

i n i a d a l a h s e b a ~ a i b e r i k u t :

1. S e b e r s p a j a u h t i n g k a t k e s a h i h a n t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k

b o l a v o l i d a p a t mengukur h a s i l bela j a r mata k u l i a h b o l a

v o l i t i n g k a t d a s a r ?

2. S e b e r a p a j a u h t i n g k a t k e t e r a n d a l a n t e s k e t e r a m p i l a n moto-

r i k b o l a v o l i d a p a t mengukur h a s i l b e l a j a r mata k u l i a h

b o l a v o l i t ing 'ka t d a s a r ?

T e k n i k a n a l i s i s d a t a y a n g d i g u n a k a n a d a l a h t e k n i k a-

ii

Page 4: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

n a l i s i s dengan k o r e l a s f M u l t i p l e dengan Metoda D o o l i t t l e un-

tub mencar i keaah ihan t e a , sedangkan un tuk menentukan kete-

r a n d a l a n sua t u t es menggunakan fo rmula P r o d u c t Moment. Hasil

a n a l i s i s dalam p e n e l i t i a n i n i a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t :

1. Tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g -

ka t d a s a r a d a l a h s a h i h , ka rena angka k o r e l a s i menun jukkan

r = 0,619. Angka i p i menunjukkan k o e f i s i e n kore laer i yang

t i n g g i .

2. Tes k e t e r a m p i l a n n o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g -

k a t d a s a r a d a l a h t e r a n d a l , d i n a n a angka k o r e l a s i menun juk-

kan r = 0,825. Angka i n i menunjukkan k o e f i s i e n k o r e l a s i

yang s a n g a t t i n g g i .

Page 5: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

PENGANTAR

Keg ia tan p e n e l i t i a n merupakan bag ian d a r i darma perguruan

k i n g g i , d i samping pend id i kan dan pengabdian kepada masyarakat.

Keg ia tan p e n e l i t i a n i n i ha rus d i l aksanakan o l e h IKIP Padanq yarlq

d i k e r j a k a n o l e h s t a f akademiknya dalam rangka meningkatkan m u t u

pend id i kan , m e l a l u i pen ingka tan m u t u s t a f akademik, b a i k sebagaj

dosen maupun p e n e l i t i .

Keg ia tan n e n e l i t i a n i n i mendukung pengembangan i l m u s e r t a

terapannya. Dalam ha1 i n i Lembaga P e n e l i t i a n I K I P Padang

berusaha mendorong dosen un tuk melakukan p e n e l i t i a n sebagai

bag ian yang t i d a k t e r p i s a h k a n d a r i k e g i a t a n mengajarnya, b a i k

yang secara langsung d i b i a y a i o l e h dana I K I P Padang maupun dana

d a r i sumber l a i n yang r e l e v a n a t a u b e k e r j a sama dengan i n s t a n s i

t e r k a i t . O l e t s karena i t u , pen ingkatan mutu tenaqa akademik

p e n e l i t i dan h a s i l p e n e l i t i a n n y a d i l a k u k a n s e s u a i dengan

t i n g k a t a n s e r t a kewenangan akademik p e n e l i t i .

Saya menyambut gembird usaha yang d i l a k u k a n p e n e l i t i un tuk

menjawab be rbaga i permasalahan pend id i kan , b a i k yang b e r s i f a t

i n t e r a k s i be rbaga i f a k t o r yang mempengaruhi p r a k t e k kepend id i kan ,

penguasaan m a t e r i b idang s t u d i , a taupun p roses penga jaran dalam

k e l a s yang s a l a h sa tunya muncul dalam k a j i a n i n i . H a s i l

p e n e l i t i a n s e p e r t i i n i j e l a s menambah wawasan dan pemahaman k i t a

t en tanq p roses pend id i kdn . Walaupun h a s i l p e n e l i t i a n i n i mungkin

mas ih menunjukkan beberapa kelemahan, namun 5aya y a k i n h a s i l n y a

dapat d i p a k a i sebaga i bag ian d a r i upaya pen ingka tan m u t u

pend id i kan pada umumnya. Kami mengharapkan d i masa yanq akan

datang semakin banyak p e n e l i t i a n yang h a s i l n y a dapa t langsung

d i t e r a p k a n dalam pen ingka tan dan pengembangan t e o r i dan p r a k t e k

kepend id ikan.

H a s i l p e n e l i t i a n i n i t c l a h m e n g i k u t i p rosedur dan p roses

pemeriksaan yang b e r l a k u d i Lembaga P e n e l i t i a n I K I P Padang, y a i t ~ \

m e l a l u i t e l a a h t i m p e r e v i u u s u l dan l apo ran p e n e l i t i a n , yang

d i l a k u k a n secara " b l i n d r e v i e w i n g " , dan seminar p e n e l i t i a n yang

Page 6: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

1 1 melibatkan dosen senior dan tirn Kredit Point IKIP Padang. Mudah-

I mudahan penelitian ini juga berminfaat bagi pengembangan ilmu 8 1

I pada umumnya dan peningkatan mutu staf akademik IKIP Padang. I

I Pada kesempatan ini saya ingin mengucapkan terima kasih

i kepada berbagai pihak yang membantu terlaksananya penelitian ini, !

i terutama kepada pirnpinan lembaqa terkait yang menjadi objek .

I penelitian, responden yang menjadi sampel penelitian, t i m pereviu

Lembaga Penelitian, Dosen Senior dan anggota tim Eredit Point I

IKIP Padang yang menjadi pembahas utama dalam seminar penelitian.

Kami yakin tanpa dedikasi dan kerja sama yang terjalin selama

ini, penelitian ini tidak akan dapat diselesaikan sebagaimana

yang diharapkan. Kerja sama yang baik ini diharapkan akan

menjadi lebih baik lagi di' masa yanq akan datanq.

Terima k a s i h .

Padang, Februari 1995

litian

Page 7: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

DAFTAR I S 1

Halaman

PENGANTAR ........................................... i v

DAFTAR IS1 ......................................... v

............................... BAB I PENDAHULUAN

................ A . L a t a r B e l a k a n g M a s a l a h

..................... . B T u j u a n P e n e l i t i a n

................................ . C Asumsi

D . Ruang L i n g k u p d a n P e m b a t a s a n m a s a l a h . . ................. . E P e r t a n y a a n P e n e l i t i a n

............. . F K e ~ u n a a n H a s i l P e n e l i t i a n Penyelasan I s t i l a h ......................... BAB I1 LANDASAN TEORITIS

A . B e l a j a r Gerak ....................... .. B . Konsep V a l i d i t a s ......................

................... . C Kerangka K o n s e p t u ~ l

................................ BAB I11 METODOLOGI ................... . A R ~ n c a n g a n ' P e n a l i t i a n

B . P o p u l a s i d a n Sampel ................... ................. C . J e n i s d a n Sumber D a t a

D . T e k n i k d a n A l a t Pengumpul D a t a ........ .................. E . T e k n i k A n a l i s i s D a t a

F . K e t e r b a t a s a n .......................... .................... BAB I V ANALISIS DAN PEMBAMSAN

.............................. . A A n a l i s i s

B . Pembahnsan ........................... BAB V ................ K9;SIMPULA N DAN REKOMENDA SI

............................ . A K e s i m p u l a n

. B Rekomendas i ........................... DAFTAR KEPUSTAKAAN ................................. 37

Page 8: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

A . L a t a r B e l a k a n a Masa lah

Bangsa I n d o n e s i a pada s a a t i n i aedang melaksanakan

P embangunan N a s i o n a l dalam r a n g k a m e n g i s i c i t a - c i t a kemerde-

kaannya. Pembangunan N a s i o n a l t e r s e b u t d i a r a h k a n k e s e g a l a

b i d a n g , h a 1 i n i t e r c e m i n da lam G a r i s - G a r i s B e s a r Haluan Ne-

g a r a a n t a r a l a i n pengembangan sumber daya manuaia u t u h yang

mewujudkan manueia pembangunan yang b e r b u d i l u h u r , t angguh,

c e r d a s , t e r a m p i l , m a n d i r i dan m e m i l i k i r a a a k e a e t i a kawanan, ,

b e k e r j a k e r a e , p r o d u c t i f , k r e a t i f , i n o v a t i f , b e r d i s i p l i n

s e r t a b e r o r i e n t a s i kemasa depan u n t u k menc ip t akan keh idupan

g a n g l e b i h b a i k (LiBnh 1988 : 9 0 ) . S a l a h e a t u b i d a n g pemba-

ngunan yang t u r u t membentuk manuaia s eu tuhnya a d a l a h b i d a n g

p e n d i d i k a n .

P e n d i d i k a n merupakan p r o s e s budaya u n t u k meningkatkan

h a r k a t dan mar t aba t manusia , p e n d i d i k a n b e r l a n g s u n g seumur

h i d u p dan d i l a k a a n a k a n d i dalam l i n g k u n g a n k e l u a r g a , s e k o l a h

dan masya raka t . Ha l i n i d i n y a t a k a n da lam Gar i a -Gar i a B e a a r

Haluan Negara yang b e r b u n y i :

IVY e n d i d i k a n N a s i o n a l b e r d a s a r k a n P a n c a a i l a , b e r t u juan u n t u k meningkatkan k u a l i t a a manuaia I n d o n e a i a , y a i t u manuaia yang be r iman dan be r t aqwa t e r h a d a p Tuhan Yang

. Maha Eaa, b e r b u d i p e k e r t i l u h u r , b e r k e p r i b a d i a n , b e r - d i a i p l i n , b e k e r j a k e r a s , t angguh, b e r t a n g g u n g jawab, m a n d i r i , c e r d a a dan t e r a m p i l a e r t a s e h a t j aamani d a n r o h a n i " . (1988 : 149)

A dapun pembangunan d i ' b i d a n g pend i d i k a n menca kup b i -

dang p e n d i d i k a n jaamani dan o l a h r a g a , kesanggupan p e m e r i n t a h

da lam mernbangun b i d a n g p e n d i d i k a n j a sman i dan o l a h r a g a d i -

t uangkan dalam k e t e t a p a n ~a j e l i a Permuayawara tan Rakya t no-

Page 9: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

mor I1 t a h u n 1983. TAP. MPR. t e r a e b u t menetapkan bahwa pen-

d i d i k a n jasmani dan o l a h r a g a mendapat p e r h a t i a n yang sama

dengaa b i d a n g peabangunan l a innya . P e l a k s a n a a n p e n d i d i k a n j a sman i dan o l a h r a g a merupakan

b a g i a n yang i n t e g r a l d a r i p r o s e s p e n d i d i k a n d i s e k o l a h . De-

ngan demik ian p e n d i d i k a n jaamani d a n o l a h r a g a merupakan ba-

g i a n ku r iku lum s e k o l a h m u l a i d a r i s e k o l a h d a s a r sampai ke

p e r g u r u a n t i n g g i . Untuk melaksanakan a t a u t e n a g a p e n g g e r a k

k u r i k a l u m t e r s e b u t s a n g a t d i b u t u h k a n t e n a g a p e n d i d i k j a sman i

dan o l a h r a g a d i s e k o l a h Fang mampu b e r k o p e t e n s i dan p r o f e s i o -

n a l .

S a l a h s a t u lembaga yang t e r k a i t u n t u k megproses t e n a -

.ga k e p e n d i d i k a n da lam p e n d i d i k a n j a sman i dan o l a h r a g a a d a l a h

F a k u l t a s P e n d i d i k a n Olahraga d a n Keaeha tan (FPOK) IKIP Padang

ga ng merupa kan l e n b a g a p e n d i d i k a n p r o f e s i o n a l k e p e n d i d i k a n

d i b i d a n g k e o l a h r a g a a n dan k e s e h a t a n . Aal i n i d i n y a t a k a n da-

lam buku pedoman ETOK I K I P Padang yang b e r b u n y i :

" C i r i utama d a r i p e n d i d i k a n p r o f e s i o n a l a d a l a h u n i v e r s i - t a s yang memberikan t e k a n a n pada p e n d i d i k a n unum s e - b a g a i l a n d a s a n d ~ n p e n d i d i k a n s p e s i a l i s a s i gang m e m i - l i k i c o r a k kep ro f e s i o n a l a n k e o l a h r a g a a n d a n k e s e h a t - a n " . (Tim Komisi Kurikulum 1984 : 1 )

P a d s kurikul.um FPOn I K I P Padang t e r d a p a t t i g a f a s e

b e l a j a r menga j a r n a t a k u l i a h p r a k t e k o l a h r a g a . Adapun f a s e

b e l a j a r t e r s e b u t a d a l a h f a s e b e l a j a r m o t o r i k t i n g k a t d a s a r ,

r a s e b e l a j a r 5 o t o r i k t i n g k a t pendalarnan dan f a s e b e l a j a r

S a l a h s a t u mata k u l i a h gang d i t a w a r k a n a d a l a h mata

k u l i a h pe rma inan b o l a v o l i , yang merups kan s a l a h s a t u cabang

o l a h r a g a perma i n a n yang d i t a w a r k a n pada s e t i a p j u r u s a n yang

Page 10: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

a d a d i FPOK X K I P Padang. Y r o s e s b e l a j a r n y a m e n g i k u t i t i g ~

f a s e b e l a j a r m o t o r i k sebagaimana yang t e l a h d i u r a i k a n d l a t a a .

S e s u s i dengan pernbagian r a s e b e l a j a r mo to r ik , m a k ~ mata ku-

l i a h pe rma inan b o l a v o l i d i b a g i a t a s t i g a t i n g k a t a n y a i t u

t i n g k a t d a s a r , t i n g k a t pendalaman dan t i n g k a t a p e s i a l i s a a i .

Dengan adanfa p e n b a g i a n t i n e k a t b e l a j e r i n i , be rbeda p u l a a -

l a t e v a l u a s i u n t a k s e t i a p t i n g k a t b e l a j a r yang ada b e r d a s a r -

kan p e n c a p a i a n t u j u a n p e r k u l i a h a n un tuk masing-masing f a s e

b e l a j a r t e r s e b u t .

Tu juan b e l a j a r m o t o r i k permainan b o l a v o l i t i n g k a t da-

s a r a d a l a h a g a r mahasiawa d a p a t melakukan g e r a k a n t e k n i k p e r -

mainan b o l a v o l i s e c a r a k a s a r dan b e n a r . I n i d i b u n y i k a n dalam

buku pedonan FTOK IKIP Padang y a i t u :

"Gerakan t e k n i k d a s a r yang menun jang i d e d a s a r permain- a n dan m e n i t i k b e r a t k a n pada pengembangan kemanpuan dan k e t e r a m p i l a n m o t o r i k bermain b o l a v o l i s e b a g a i p e r - s i a p a n k o n d i s i dalam penguasaan t e k n i k b e s e r t a d i d a k t i k me tod ik menga ja rkannya" . (F'POK IKIP Padang 1988 : 361)

Agar ma h a s i s w ~ dapa t melakukan t e k n i k d a s a r t e r s e b u t ,

maks d i t u n t u t un tuk d a p a t memahami d ~ r i k e s e l u r u h a n m a t e r i

p e r k u l i a h a n rne l a lu i i d e permainan s e c a r a s e d e r h a n a . D i aam-

p i n g i t u jugs d i t u n t u t kepada mahasiswa u n t u k d a p a t melakukan

t e k n i k - t e k n i k da s a r j a n g menun j ang p e l a k s a n a a n i d e permainan

i t u s e n d i r i dalam p e n c a p a i a n t u j u a n p e r k u l i a h a n . A p a b i l a ma-

has i swa d a p a t melakukan t e k n i k d a a a r t e r s e b u t d i h a r a p k a n ma-

has i swa d a p a t be rma in b o l a v o l i dan d a p a t menga j a rkannya .

S e t i a p t e r j a d i n y a p r o s e s p e n g a j a r a n d i p e r l u k a n s u a t u

l a n g k a h u n t u k mengetahui s e b e r a p a j auh h a s i l b e l a j a r t e l a h

d i c a p a i . Untuk menentukan h a s i l b e l a j a r d i p e r l u k a n e v a l u a a i ,

s e p e r t i yang dikemukakan o l e h Mochamad Moeslim dan Arms Ab - MklK UP1 PERPUSTAKAAN

Page 11: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

d o e l l a h ( 1 9 7 8 ) d a l a a buku -- T e s d e n P e n ~ u k u r a n da l am ~ e o l a h r a -

gaRn yang; :menyatakan bahwa : ItSemua p r o s e d u r r a n g b e r t u j u a n

u n t u k menentukan mutu a t a u k u a l i t a s d imasukkan keda l am b i d a -

ng e v a l u a s i l l .

B e r d a s a r k a n h a 1 i n i , hendaknya t i m p e n g a j a r b o l a v o l i

t i n g k a t d a s a r s u d a h mernpunyai s u a t u tes y a n g merupakan a l a t

u k u r k e t e r a m p i l a n b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r y a n g t e r a n d a l d a n

s a h i h s e s u a i dengan p r o s e s bela j a r y a n g t e r j a d i .

Pads seaester J a n u a r i - J u n i 1986 t i m penga j a r mata ku-

l i a h p e r m a i n a n b o l a v o l i d i FPOK IKIP P a d a n g t e l a h rnenampil-

kan s u a t u b e n t u k t e s k e t e r a m p i l a n u n t u k m e n g e t a h u i ke t e r am-

p i l a n m o t o r i k p e r m a i n a n b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r b a g i m a h a s i s -

wa y a n g m e n g i k u t i p e r k u l i a h a n b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r . Ada-

pun t e s k e t e r a m p i l a n da l am p e r k u l i a h a n b o l a v o l i t i n g k a t da-

s a r i t u a d a l a h t e s k e t e r a m p i l a n s e r v i c e , t e s k e t e r a m p i l a n

p a s e t a s d a n tes k e t e r a m p i l a n p a s bawah.

Adapun tes k e t e r a m p i l a n b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r ter-

s e b u t , t e l a h d i l a k u k a n p e n e l i t i a n t e r h a d a p t i n g k a t k e s a h i h a n

d a n t i n g k a t k e t e r a n d a l a n n y a . Y e n e l i t i a n t e r s e b u t d i l a k u k a n

o l e h p e n e l i t i s e n d i r i , dimana t i n g k a t k e t e r a n d a l a n d i p e r o l e h

s e b e s a r r = 0 , 6 6 7 s e d a n g k a n t i n g k a t k e s a h i h a n d i p e r o l e h r

s e b e a e r 0 , 4 7 9 . B i l a d i l i h a t d a r i h e s i l y a n g d i p e r o l e h , d a p a t

d i k a t a k a n bahwa t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i t i n g k a t

d a s a r t e r s e b u t be lum b i a a d i k a t a k a n s u a t u t e s y a n g b a i k . s u -

h a r s i m i A r i k a n t o (1987 ) menya takan bahwa s u a t u t e s yang b a i k

a d a l a h t e s Fang meapunyni k o e f i s i e n k o r e l a s i 0,800 sampa i de-

n g a n 1,OO. Sedangkan Depar temen P e n d i d i k a n d a n Kebudayaan

U n i v e r s i t a s Te rbuke ( 1985 ) menya t a k a n ba hwa b i l a koe f i s i e n

Page 12: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

k e t e r a n d a l a n ku rang d a r i 0 ,750 i n i menunjukkan k e t i d a k t e t a p -

a n dan s a t u a l a t ukur gang t i d a k b a i k , sedangkan k o e f i s i e n

k e s a h i h a n Jan& l e b i h k e c i l d a r i 0,600 menunjukkan a l a t pengu-

k u r gang n i l a i n y a ku rang un tuk meramal.

T e r l e p a s d a r i h a s i l yang d i p e r o l e h , p e r l u k i r a n y a un-

t u k melakukan sua t u p e n e l i t i a n t e r h a d a p pengembangan t e e ke-

t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r

mahasiswa FPOK IKIP Padang. Diharapkan d a r i p e n e l i t i a n i n i

a k a n d a p a t d inngkapkan s u a t u t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a

v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r Fang memenuhi a y a r a t se-

b a g a i s u a t u t e s un tuk mengukur k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i

dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r .

B. Tujuan P e n e l i t i a n

S e s u a i dengan pokok pe rmasa lahan yang a k a n d i t e l i t i ,

maka p e n e l i t i a n i n i b e r t u j u a n s e b a g a i b e r i k u t :

1. Untuk m e l i h a t v a l i d i t a s ( k e s a h i h a n ) t e s k e t e r a m p i l a n moto-

r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r mahasiawa

FTOK IKIP Padang dalam mengkur h a s i l b e l a j a r .

2 . Untuk m e l i h a t r e l i a b i l i t a s ( k e t e r a n d a l a n ) t e e k e t e r a m p i l a n

m o t o r i k b o l a r o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r mahasis-

wa FPOK I K I P Padang dalam mengukur h a s i l b e l a j a r .

C . Asurnsi

Adapun asurnsi yang mendasa r i p e n e l i t i a n i n i a d a l a h

sebaga i b e r i k u t :

1 . Dosen yang menga j a r mata k u l i a h b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r

i n i t e l a h mempungai wenenang menga j a r .

2. Semakin banyak b e r l a t i h t e k n i k t e n t a n g b o l a v o l i , semakin

mudah u n t u k melakukan t e s k e t e r a m p i l a n .

Page 13: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

3. Mahasiswa yang men jad i o b j e k dalam p e n e l i t i a n i n i a d a l a h

mahasiswa yang m e n g i k u t i p e r k u l i a h a n b o l a v o l i t i n g k a t

d a e a r .

D. Ruanp, Linp,kup - dan Pembataean Masalah

1. Ruang Lingkup P e n e l i t i a n

Memperhatikan j u d u l p e n e l i t i a n yang dikemukakan bah-

wa s e b a g a i ruanp, l i n g k u p p e n e l i t i a n i n i a d a l a h e v a l u a s i

p e n d i d i k a n dalam p e n g a j a r a n k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a vo-

li dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r .

2. P e , b a t a s a n Masa lah

Berhubung karena t e r b a t a s n y a t e n a g a dan n a k t u yang

t e r s e d i a , maka p e n e l i t i a n i n i hanya m e n e l i t i t e n t a n g v a l i -

d i t a s ( k e a a h i h a n ) dan r e l i a b i l i t a s ( k e t e r a n d a l a n ) t es ke-

t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t

d a s a r mahasiswa R O K IKIP Padang.

E. P e r t a n y e a n P e n e l i t i a n

S e s u a i dengan t u j u a n dan a s u m s i p e n e l i t i a n yang t e l a h

dikemukakan, maka dalam p e n e l i t i a n i n i d i a j u k a n p e r t a n y a a n

p e n e l i t i a n e e b a g a i b e r i k u t :

1. Sebe rapa jauh t i n g k a t k e s a h i h a n t e s k e t e r a m p i l a n b o l a vo-

li u n t u k mengukur h a s i l b e l a j a r rnata k u l i a h pe rma inan bo-

l a v o l i t i n ~ k a t d a s a r ?

2. Seberapa t ingp; i t i n g k a t k e t e r a n d a l a n tes' k e t e r a m p i l a n bo-

l a v o l i menghas i lkan s k o r h a s i l b e l a j a r mata k u l i a h p e r -

mainan bo la v o l i t i n g k a t d a s a r ? ,- 1

I. MIL!!! UPT PERPUSTAKAAN 1 F. Kegunnan H ~ s i l P e n e l i t i a n !KIP PADAFJG

!

B e r t o l a k d a r i t u j u a n gang hendak d i c a p a i dalam pene -

Page 14: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

l i t i a n i n i , s e r t a memperhat ikan p e r t a n y a a n p e n e l i t i a n yang

dikemukakan d i a t a s , maka p e n e l i t i a n i n i d i h a r a p k a n berman-

f a a t b a g i s t a f penga j a r F'POK IKIF' Padang, t e r u t a m a b a g i do-

s e n mata k u l i a h b o l a v o l i a g a r d a p a t meningkatkan a l a t eva-

l u a s i dalam mengeva luas i h a s i l b e l a j a r mahasiswa FPOK IKIP

Padanp,.

G. P e n j e l a s a n I a t i l a h . Untuk rnenghindar i i n t e r p r e t a s i yang b e r b e d a t e r h a d a p

p e n g e r t i a n pemakaian i s t i l a h - i s t i l a h yang d igunakan da lam t u -

l i s a n i n i , p e r l u d i b e r i k a n p e n j e l a s a n t e n t a n g i s t i l a h gang

d i p e r g u n a k a n dalam p e n e l i t i a n i n i a n t a r a l a i n :

1. Pengembangan t e s a d a l a h p e r b a i k a n t e r h a d a p s u a t u a l a t a t a u

i n s t r u m e n yang d i g u n a k a n u n t u k memperoleh i n f o r m a s i t e n t a n g

s e s e o r a n g a t a u o b j e k ( ~ r m a A b d o e l l a h 1978 : 3)

2. K e t e r a m p i l a n a d a l a h s u a t u k e t e r a m p i l a n yang menampilkan

p r o s e d u r a t a u t e k n i k dan s u a t u k e t e r a m p i l a n gang menampil-

kan p r o d u c k a t a u h a s i l (Arma A b d o e l l a h 1985 : 1 9 )

3. P e n ~ e m b a n g a n t e s k e t e r a m p i l a n yang dimaksud dalam p e n e l i -

t i a n i n i a d a l a h s u a t u a l a t gang d igunakan u n t u k mengetahui

k e t e r a r n p i l a n mahasiswa FPOK IKIP Padang dalam p e r k u l i a h a n

b o l a r o l i t i n g k a t d a a a r yang i tem-i temnya t e r d i r i d a r i p a s

a t a s , p a s bawah dan s e r v i c e .

4. Bola v o l i t i n g k a t d a s a r a d a l a h s u a t u mata k u l i a h yang d i -

t awarkan kepada s e t i a p j u r u s a n dan program yang ada d ' i

F'F'OK IKIP Padang.

Page 15: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

BAB I1

LANDA S A N TEORITIS

i A . Rela j a r Gerak

Mempe la j a r i k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i t i d a k ter-

l e p a s kupe sannya t e n t a n g g e r a k s e b a g a i motor k e t e r a m p i l a n .

I I Orang s e r i n g menyebut b e l a j a r g e r a k yang berhubungan dengan

! era k manueia, d i dalam p e n d i d i k a n o l a h r a g a g e r a k manusia

1 (man i n movement) i n i l a h gang d i m a n i p u l a s i dalam bentuk-ben-

t u k l a t i h a n f i a i k un tuk mencapai e a s a r a n dan t u j u a n p e n d i d i k -

a n k e o l a h r a g a a n .

P e n g e r t i a n umum t e n t a n g b e l a j a r , b i s a d ipandang seba-

g a i s u a t u f u n ~ s i (Surakhmad 1982) . P e n g e r t i a n t e r s e b u t juga

b e r l a k u t e r h a d a p b e l a j a r g e r a k , hanya s a j a p e n g e r t i a n i t u ha-

r u s d i t ambah dengan a s p e k khusua yang b e r k a i t a n dengan g e r a k ,

p r o s e s p e n a a j a r a n dan t u j u a n .

Sebnga imam d i k e t a h u i bahwa dalam b e l a j a r g e r a k , ada

b e b e r a p a ka t e g o r i kemampuan manusia yang dapa t dikembangkan

m e l a l u i b e l a j a r . Romiszwski (1981) m e n g i d e n t i f i k a s i k a n empat

kemampuan p e n t i n g y a i t u k e t e r a m p i l a n k o g n i t i f , . k e t e r a m p i l a n

moto r ik , k e t e r a m p i l a n r e a k s i dan k e t e r a m p i l a n i n t e r a k s i .

K e t e r a m p i l a n k o g n i t i f merupakan k e t e r a m p i l a n p r o s e s

i n t e r n a l yang me l iba t k a n a k t i f i t a s men ta l dalam p r o s e s b e r -

p i k i r l o g i s , pengambi lan kepu tusan , p e n y e l e s a i a n masa lah . Ke-

t e r a m p i l a n m o t o r i k a d a l a h k e t e r a m p i l a n mengujudkan t i n d a k a n

a t a u k e g i a t a n f i s i k , ke t a j aman p e r s e p s i . K e t e r a m p i l a n r e a k s i

mernpakan k e t e r a m p i l a n dalam mencon t ro l d i r i s e n d i r i yang

b e r k ~ i t a n e r a t dengan p e r a s a a n , s i k a p dan k e b i a s a a n d i r i . Ke-

t e r a m p i l a n i n t e r a k s i a d a l a h k e t e r a m p i l a n pang b e r k a i t a n - d e y

8

Page 16: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

ngan p e a e l i h a r a a n dan p e n i n g k a t a n hubungan dengan o r a n g l a i n .

B e r d a s a r k a n i d e n t i f i k a s i gang d i a t a s , maka s a l a h sa - I

I

t u k a r a k t e r i s t i k k h u s u s dalam m e m p e l a j a r i g e r a k a d a l a h pada

komponen k e t e r a m p i l a n m o t o r i k (psychomotor s k i l l s ) yang me-

rupakan ka j i a n d a r i mo to r l e a r n i g . D i s i n i l a h l e t a k perbedaan-

nya dengan b e n t u k b e l a j a r l a i n , un tuk l e b i h j e l a s n y a Homis - zowski (1981) mendef i n i s i k a n b e l a j a r g e r a k a d a l a h b e l a j a r

I yang d i u judkan mela l u i r e spon- re spon musku la r yang umumnya

I d i e k s p r e s i k a n dalam g e r a k t u b u h a t a u b a g i a n - b a g i a n tubuh .

B e l a j a r g e r a k merupakan s u a t u p e n g a t u r a n kemba l i p o l a -

p o l a da s a r g e r a k yang mengakiba t k a n p e r u b a h a n t i n g k a h l a k u

g e r a k yang t e r j a d i s e b a g a i s u a t u h a s i l l a t i h a n (Robb, 1972).

K e t w a r n p i l a n yang d i t u n j u k k a n dalam penampi l an s e s e o r a n g me-

r u p ~ k a n s u a t u g e j a l a t e n t a n g h a s i l a p a yang t e l a h d i p e l a j a r i

(Knapp, 1972) . Dan Arma A b d o e l l a h (1985) rnenyatakan k e b e l a -

j a r a n k e t e r a m p i l a n mengacu kepada s a t u pe rubahan dalam p e r i -

l a k u e f e k t o r yang t e r j a d i s e b a g a i s a t u -basil l a t i h a n . Dengan

demik ian k e t e r a m p i l a n . gang d i p e l a j a r i m e l a l u i p o l a - p o l a d a s a r

g e r a k dan d i u j u d k a n m e l a l u i r e s p o n a k a n menc ip t akan h a s i l .

Dalam h a 1 i n i h a s i l k e t e r a m p i l a n . d a l a m p e r k u l i a h a n b o l a v o l i

t i n g k a t d a s a r a d a l a h k e t e r a m p i l a n yang d i p e r o l e h selama p ro -

ses b e l a j a r .

Banyak f a k t o r gang mungkin dapa t mempengaruhi h a s i l

b e l a j a r k e t e r a a p i l a n b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t da-

s a r , s n t ~ r a l a i n t e s gang d i p a k a i , f a k t o r k e h a d i r a n dan d i - .

s i p l i n dalam p r o s e s b e l a j a r menga ja r p r a k t e k . Namun yang l e -

b i h p e n t i n g dalarn menentukan k e t e r a m p i l a n be rma in b o l a v o l i

a d a l a h t e s gang d i p a k a i . Tes i n i b e r t u j u a n u n t u k menge tahu i

Page 17: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

keterampilan mahasisna dalam bermain bola r o l i t i n g k a t dasa r .

Dengan ka ta l a i n , untuk mengukur kemampuan mahasiswa a t a u ha-

s i l jang d i c a p a i o l e h mahasiswa dalam melakukan beberpa tek-

n ik bermain bola r o l i t i n g k a t dasa r .

Dalam permainan bola r o l i ada sejumlah t e k n i k dasa r

ynnR harus d i k u a s a i o l e h s i s n a dalam mempelajari keterampilan

bermain bola r o l i , j a i t u : t torerhand pas s , f o r e arm pas s , s e r -

r e , a t t a c k , block and s p i k e r ecep t ion t t (S tokes dan Halay 1984

: 31) . Sedangkan menurut B e u t e l s t a h l (1986) y a i t u s e r v i c e ,

t h e d ig , vo l l ey a t a u s e t , smash a t a u s p i k e dan block. Akan

t e t a p i Sans p a l i n g dominans'sekali ' dalarn bermain bola . . . r o l i

t i n ~ k a t d a s a r nttdala h ' - s e r v f e e , pas- a t a s , ;pas bawah. - Dengan -

a l a a a n t i d a k mungkin seseorang d ika takan berrnain bola r o l i , :

d e n ~ a n benar b i l a d i a s e n d i r i t i d a k daps t melakukan s e r v i c e ,

menerima s e r v i c e dengan p a s bawah dan d i samping i t u p a s a t a s

merupakan ha1 yang pokok untuk mempassing bola kepada teman.

I n i d i t u n j a n g o l e h Durrwachter (1986) menambahkan bahwa Itper-

mainan bola r o l i ba ru dapat d i laksanakan seca ra l a n e a r dan

t e r a t u r epab i l a s i s n a dapa t mengua s a i unsur-unsur dasa r per-

mainan y a i t u p a s s i n q dan ae rv i ce t t . Dengan demikian j e l a s l a h

bahwa ke t iga t ekn ik d a s a r ini p e r l u d i k u a s a i o l e h mahasiswa

d i dalam bermain bola v o l i t i n g k a t dasar .

Untuk menentukan keterampilan mahasiswa dalam permain-

an bola r o l i t i n g k a t daaar p e r l u diadakan p e n i l a i a n h a s i l be-

l a j a r , untuk i t u p e r l u edanga aua tu a l a t ukur yang memenuhi

s y a r a t .

B. Konsep V ~ l i d i t a s

Ngalirn Purwanto (1984 : 3 )

Page 18: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

e v a l u a s i p e n d i d i k a n a d a l a h u n t u k mendapa tkan d a t a p e m b u k t i a n

g a n g a k a n menunjukkan s a m p a i dimana t i n g k a t kemampuan d a n ke-

h e r h a s i l a n murid-murid da l am p e n e a p a i a n t u j uan kur iku lumf l .

T u j u a n e v a l u a s i p e n d i d i k a n i n i d i p e r k u a t o l e h H a r o l d , Ba r r aw

d a n Mc. Gee (1986 : 1 9 ) y a n g m e n d e f i n i s i k a n :

l lEvalua s i a d a l a h p r o s e s p e n d i d i k a n Fang menggunakan t e k - n i k u k u r a n , a p a b i l a d i g u n a k a n b a i k u n t u k h a s i l a t a u p r o s e s , b a i k yang d i h a s i l k a n da l am d a t a k u a n t i t a t i f d a n k u a l i t a t i f gang d i n y a t a k a n da l am t a r a s u b y e k t i f maupun o b y e k t i f dan d i g u n a k a n u n t u k p e r b a n d i n g a n dengan k r i t e - r i a gang d igambarkan" .

Sedangkan Mochamad Moeslim d a n Arma A b d o e l l a h ( 1 9 7 8 ) ,

rnemberikan b a t a s a n t e r h a d a p e v a l u a s i a d a l a h s e b a g a i s u a t u

p r o s e s m e n i l a i . k e e f e k t i f a n p e n c a p a i a n d a r i s u a t u uaaha a t a u

k e g i a t a n . J a d i e v a l u a s i da l am p e n d i d i k a n mempunyai a r t i se-

b a g a i s u a t u p r o s e s m e n i l a i k e e f a k t i f a n p e n c a p a i a n d a r i ' t u j u a n

p e n d i d i k a n . Sedangkan s e t i a p e r a l u a s i y a n g d i l a k u k a n mempu-

n y a i f u n g s i pokok y a n g p e n t i n g y a i t u :

l11. Untuk m e n g e t a h u i kemajuan d a n perkembangan a n a k d i - d i k s e t e l a h mengakh i r i /me l akukan k e g i a t a n b e l a j a r s e l ama j angka wak tu t e r t e n t u . .

2. Untuk m e n g e t a h u i sarnpai d imana k e b e r h a s i l a n s u a t n metoda sistim penga j a r a n y a n g d i p e r g u n a k a n .

3. Menge t ahu i k e k u r a n g a n a t a u kebu rukan y a n g d i p e r o l e h d a r i h a s f l e v a l u a s i t l . (Nga l im P u r w a n t o 1984 : 4)

, Menurut Bovard , C o z e n s dan Haeman, p r o s e s e v a l u a s i

rnencakup t i g a l a n g k a h :

'la. Menentukan t u j u a n yang a k a n d i e a p a i . b. Mengurnpulkan d a t a d a n i n f o r m a s i . Dalam p r o s e s eva-

l u a s i semua p r o s e d u r d i p e r g u n a k a n , ba i k k u a n t i t a t i f maupun k u a l i t a t i f .

c . Meaper t imbangkan a r t i d a r i p e n d i d i k a n d i t i n j a u d a r i s u d u t t u j u a n j a n g d i c a p a i d a n d a r i k e t e r a n g a n - k e t e - r a n g a n dan d a t a gang dikumpulkanl1 . (Mochamad Moeslim d a n Arrna A b d o e l l a h 1978 : 4 )

B e r d a s a r k a n b e b e r a p a a r g u m e n t a s i d i ' a t a s j e l a s t e r l i - '

h a t bahwa e v a l u a s i merupakan h a 1 gang p e n t i n g da l am p e n d i d i k -

Page 19: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

a n . Dengon d e n i k i a n kegunaan d a r i t e a k e t e r a m p i l a n b o l a v o l i

t i n g k a t d a s a r a d a l a h u n t u k d a p a t menentukan h a s i l yang d i c a -

pa i mahasiswa dalam p e r k u l i a h a n p r a k t e k b o l a v o l i t i n g k a t

da s a r .

S u h a r s i m i A r i k u n t o (1987 : 53), mengemuka kan bahna

t e s gang d a p a t d i k a t a k a n b a i k s e b a g a i a l a t pengukur h a r u s m e -

menuhi b e b e r a p a s g a r a t , Ya i t u :

" 1 . V a l i d i t a s Sebuah t e s d i k a t a k a n v a l i d a p a b i l a t e s t e r s e b u t da- p a t mengukur apa yang hendak d i u k u r .

2. H e l i a b i l i t a a ,

Sebuah t e a , d i k a t a k r e l i a b l e a d a l a h j i k a memberikan h a s i l yang t e t a p apabi1a:dkteakan b e r k a l i - k a l i " .

Adapun k r i t e r i a gang d i g u n a k a n un tuk menentukan a l a t

e v a l u a s i a d a l a h m e l i p u t i b u k t i - b u k t i s t a t i s t i k dan d i l e n g k a p i

dengan p e r t imbangan-per t imbangan p r a k t i s dan pendapa t ob jek-

t i f . K r i t e r i a l a i n gang berhubungan dengan p e m i l i h a n a l a t

e r a l u a s i s e p e r t i yang dikemukakan o l e h ~ n i v e r a i t a s Terbuka

(1985 : 5 - l o ) , menyatakan p e m i l i h a n a l a t e v a l u a s i ke te ram-

p i l a n a d a l a h :

A l a t e r a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s mengukur kemampuan- kemampuan gang p e n t i n g . A l a t e r a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s menyerupa i s i t u a s i b e r n a i n sesungguhnya . A l a t e r a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s mendorong yang d i - t e s melakukan g e r a k a n dengan gaya yang b a i k . - A l a t e v a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s d i l a k u k a n hanya s a t u o r a n g . A l a t e v a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s menar ik . A l a t e v a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s eukup s u k a r . A l a t e v a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s d a p a t membedakan t i n g k a t kemampuan. A l a t e v a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s d i l e n g k a p i dengan c a r a menskor yang t e l i t i . A l a t e v a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s mempunyai t u k u p jumlah p e r e o b a a n . A l a t e v a l u a s i k e t e r a m p i l a n h a r u s d i p e r t i m b a n g k a n de- nuan b u k t i - b u k t i s t a t i s t i k .

Dengan demikian t e s d a p a t d i b a t a s i sampai dimanakah

Page 20: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

k e t e l i t i a n rnengukur apa gang hendak d i u k u r . S u a t u a l a t t e a

d i k a t a k a n t e r a n d a l j i k a i a meng.has'ilkan:.gambaran ( h a s 1 1 t e s )

yang b e n a r - b e n a r dapa t d i p e r e a y a . C i r i - c i r r i menunjukkan bah-

wa a l a t t es yang sebena rnya d a p a t d i a n d a l k a n da lam mendapat-

kan ha s i l tes t e r s e b u t . J i k a a l a t t e s /pengukurnga t e r a n d a l ,

a d a l a h pengukuran yang d i l a k u k a n b e r u l a n g - u l a n g dengan mema-

k a i a l a t tes gang sama t e r h a d a p o b j e k yang sama, maka h a s i l -

nga a k a n sama a t a u r e l a t i f sama.

Kesah ihan merupakan t i n g k a t a n s e b e r a p a j a u h t e e d a p a t

mengukur apa gang hendak d i u k u r . AERA, APA, .& NCME (1985 : 9)

m e n d e f i n i s i k a n v a l i d i t a s s e b a g a i " t h e a p p r h p r i a t e n e s s , mean-

i n g f u l n e s s , and u s e f u l n e s s o f t h e s p e c i f i c i n f e r e n c e s made

f rom t e s t s c o r e s n . S a t u h a 1 yang p e r l u d i c a t a t d a r i p e r n y a t a -

a n i n i a d a l a h bahwa v a l i d i t a s s u a t u i n s t r u m e n bukan m a s a l a h

ada a t a u t i d a k n y a b u k t i , t e t a p i m a s a l a h d e r a j a t k e s a h i h a n

kes impu lan yang d i b u a t pemakai h a s i l pengukuran t e r h a d a p ke-

p u t u s a n gang d i p u t u s k a n n y a . 0 i e h s e b a b i t u , dalam p r o s e s pem-

v a l i d a s i a n s u a t u i n s t r u m e n , s u a t u kes impu lan gang d i p e r t a n g -

gung jawabkan p e r l u d idukung o l e h b e r b a g a i b u k t i dan in io rma-

s i gang r e l e v a n , s e h i n g g a a l t e r n a t i f ( i n t e r p r e t a s i a t a u ke-

s i m p u l a n ) l a i n memang ku rang d idukung d a t a yang memadai.

Hambleton ( 1984) mengatakan bahwa p e m v a l i d a s i a n s k o r

yang d i h a s i l k a n o l e h s u a t u p r o s e d u r pengukuran ( t e s ) d a p a t

d i l a k u k a n dengan mengu j i r e l e v a n s i i s i d a r i t e s i t u . Relevan-

s i i s i s u a t u t e s i n i dimaksudkan s e b a g a i kecocokan a n t a r a

i t e m c o n t e n t dan t h e o b j e c t i v e t h e items a r e i t e n d e d t o mea-

s u r e (Hambleton 1984 : 205). S a l a h s a t u p e n d e k a t a n un tuk me-

Page 21: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

n g u j i r e l e v a n s i i s i t e s i n i a d a l a h item o b j e c t i v e c o n g r u e n c e

da lam k o n s e p c r i t e r i o n r e f e r e n c e d t e s t i n g .

S u h a r n o Hp dkk (1982) mengemukakan s u a t u t e s , y a i t u

r e l i a b i l i t a s t e s d i c a r i dengan tes r e t e s d a n tes k r i t e r i o n

dapa t d i p e r g u n a k a n d e n g a n c a r a m e n g k o r e l a s i k a n dengan t e s

g a n g t e l a h d i k e t a h u i v a l i d i t a s n y a . P e n d e k a t a n m e l a l u i b e r b a -

g a i r e l e v a n i n i a k a n d i p a k a i d a l a m p t o s e d u r p e g v a l i d a s i a n

T e s K e t e r a m p i l a n M o t o r i k B o l a Voli da l am P e r k u l i a h a n T i n g k a t

D a s a r Mahasiswa WOK IKIP' Padang . P r o s e d u r p e m v a l i d a s i a n y a n g

d i p a k a i mencakup p r o s e d u r Fang d i a n j u r k a n o l e h S u h a r n o Hp dkk

(1982) s e b a ~ a i a l a t u n t u k r e l e v a n s i b u t i r t e s y a n g i n g i n d i -

ungkapkan ( v a l i d i t a s i s i ) . 1.. . - Log ika :dan s t a t i s t i k h a r u s d i g u n a k a n u n t u k mempe-

l a j a r i k e s a h i h a n , i n i a d a l a h s u a t u l a n d a s a n u n t u k me-

n e n t u k a n item-i tem tes . K e t e r a n d a l a n d a n k e s a h i h a n a e b u a h

a l a t e v a l u a s i d i n y a t a k a n dengan k o e f i s i e n k o r e l a s i .

Koef i s i e n k e s a h i h a n menunjukkan t i n g k a t a n hubungan an-

t a m k r i t e r i o n d a n t e s yang d i k o r e l a s i k a n d e n g a n s k o r - s k o r tes. Semakin t i n g g i t i n a k a t hubungan s emak in nya t a t e s

i t u mengukur a p a gang h a r u s d i u k u r .

B e r d a s a r k a n k e t e r a n g a n d i a t a s menunjukkan bahwa

k e b e r a d a a n tes k e t e r a m p i l a n a d a l a h mengarah kepada rnengu-

k u r k e t e r a m p i l a n da l am p e r k u l i a h a n b o l a v o l i t i n g k a t da-

s a r . Dalam h a 1 i n i p e n u l i s hanya m e l i h a t a t a u mempokus-

Page 22: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

kan p e n e l i t i a n i n i p a d a k e s a h i h a n d a n k e t e r a n d a l a n t e a k e t e -

r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i da lam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r .

O leh sebab i t u s a n g a t d i r a s a k a n p e r l u s e k a l i p e n e l i t i -

a n i n i d i l a k u k a n , guna t e rkumpu lnya i n f o r m a s i yang d a p a t d i -

j a d i k a n b a h a n bagi pengamat d a n s ta f p e n g a j a r da l am uaaha - u s a h a p e r b a i k a n t e a k e t e r a m p i l a n u n t u k masa-masa menda tang .

C . Kerangka K o n a e p t u a l

K e b e r h a s i l a n a e s e o r a n g d a l a m b e l a j a r b o l a v o l i t i n g -

k a t d a s a r s a n g a t d i t e n t u k a n banyak h a l , a n t a r a l a i n l a t a r

b e l a k a n g mahaeiswa, metoda m e n g a j a r , b a k a t mahas i swa , s i a t i m

penga j a r a n s e r t a a a r a n a d a n p r a e a r a n a . Namun d a r i semua y a n g

d ikemukakan , f a k t o r t e s i t u s e n d i r i t i d a k mungkin d i a b a i k a n

b e g i t u s a j a d a n malah merupakan f a k t o r y a n g s a n g a t p e n t i n g .

T e s merupakan s u a t u a l a t e v a l u a s i y a n g b e r t u j u a n un-

t u k r n e n i l a i s e c a r a komprehens ip t e r h a d a p s e s e o r a n g i n d i v i d u ,

dengan k a t a l a i n t e s merupakan s u a t u a l a t pengumpul i n fo rma-

s i . S u a t u t e s d a p a t d i k a t a k a n b a i k a p a b i l a t e s t e r s e b u t m e m -

p u n y a i v a l i d i t a s d a n r e l i a b i l i t a s .

Untuk m e l i h a t k e t e r a n d a l a n tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k

b o l a v o l i da l am p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r p e r l u d i l a k u k a n

t e a u l a n g ( t e s r e t e s ) . H a s i l t es r e t e s i n i d i k o r e l a s i k a n de-

ngan h a s i l t e a k e t e r a r n p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i da l am p e r k u -

l i a h a n t i n g k a t d a s a r y a n g p e r t a m a .

Untuk m e l i h a t k e s a h i h a n t e e k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a

v o l i da l am p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r , p e r l u d i k e t a h u i ter-

l e b i h d a h u l u hubungan a n t a r a dua v a r i a b e l y a n g d iungkapkan .

Kedua v a r i a b e l yang d imaksud a d a l a h t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k

Page 23: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

b o l a v o l i da l am p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r y a n g t e r d i r i d a r i

s e r v i c e , p a s a t a a d a n p a s bawah merupakan v a r i a b e l b e b a s s e -

d ~ n g k a n tes B a t t e r y Utama d a r i S u h a r n o Hp y a n g t e r d i r i d a r i

s e r v i c e , p a s a t a s d a n p a s bawah merupakan v a r i a b e l t e r i k a t .

D i d a l am t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k C o l a v o l i da l am p e r -

k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r i n i a d a t i g a t e k n i k d a a a r p e r m a i n a n

b o l a v o l i y a n g a k a n d i t e s . S e t i a p t e k n i k t e r s e b u t d i l a k u k a n

t e a y a n g b e r b e d a , d imana n i l a i d i b e r i k a n da l am bei tuk angka

a t a u a k o r . H a s i l d a r i t i a p - t i a p b u t i r t e a i n i d i k o r e l a a i k a n

d e n g a n h a s i l d a r i t i a p - t i a p b u t i r t e s B a t t e r y Utama d a r i

S u h a r n o Hp, a e h i n g g a menun j ukkan k s s a h i h a n d a r i b u t i r - b u t ir

tes t e r s e b u t . Kemudian h a s i l d a r i t i a p - t i a p b u t i r t e s d a r i

p a d a t e a k e t e r a m p i l a n n o t o r i k b o l a v o l i d a l a m p e r k u l i a h a n

t i n g k a t d a s a r i n i masing-maaingnya d i k o r e l a s i k a n s a t u s a n a

l a i n n g a , s e h i n g g a menunjukkan b e s a r n y a k o e f i s i e n i n t e r ko-

r e l a s i b u t i r - b u t i r tes t e r s e b u t . H a s i l d a r i semua k o r e l a s i

i n i l a h g a n g d i g u n a k a n s e b a g a i p e n g u j i k e s a h i h a n t e a k e t e r a m -

p i l a n n o t o r i k b o l a v o l i da l am p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r .

Untuk d a p a t l e b i h memahami k e r a n g k a k o n s e p y a n g d i -

kemukakan d i a t a a , maka b e r i k u t i n i d igamba rkan v a r i a b e l - v a r i a b e l y a n g a k a n d i t e l i t i s e r t a k a i t a n n y a .

1. Untuk m e l i h a t k e t e r a n d a l a n tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a

v o l i da l am p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r .

T e s I T e s I1

Tea p a s a t a a C--------,

T e s p a s a t a a

Page 24: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

2 . Untuk wel iha t kesahihan t e s k e t e r a a p i l a n motorik bola

v o l i da l an perkul iahan t i n g k a t dasar

Tea keterampilan motorik

bo la v o l i :

Tes Ba t t e ry Utama

d a r i Suharno Hp :

(Tes s e r v i c e c--------------) Tes s e r v i c e

Tes pas a t a s - Tes p a s a t a s

I I Tes pas bawah C-------------) Tes pas bawah

MlLIM UP1 PERPUSTAKAAN !KIP PADANG

Page 25: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

BAB I11

METODOLOGI

A . Rancanuan P e n e l i t i a n

P e n e l i t i a n yang b e r j u d u l "Pengembangan Tes K e t e r a m p i l -

a n Moto r ik Bola Vol i da lam P e r k u l i a h a n T i n g k a t Dasa r Mahasis-

wa F P O K IKIP Padangu . Merupakan s u a t u p e n e l i t i a n yang b e r t u -

j uan un tuk m e l i h a t a e j a u h mana t i n g k e t k e t e r a n d a l a n dan ke-

a a h i h a n t e a k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i d a l a n p e r k u l i a h a n

t i n g k a t d a s a r .

Untuk mengetahui k e t e r a n d a l a n t e a k e t e r a m p i l a n moto-

r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a e a r yang d i p e r g u n a -

kan a d a l a h h a s i l t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i d a l a n

p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r yang pe r t ama d i k o r e l a a i k a n dengan

h a s i l t e s kedua , j a r a k a n t a r a p e l a k s a n a a n t e s pe r t ama dan ke-

dua hanga s a t u h a r i . Sedangkan u n t u k m e l i h a t k e s a h i h a n

tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i da lam p e r k u l i a h a n t i n g -

k e t d a a a r a d a l a h h a e i l t e e k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i

dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d e s a r d i k o r e l a s i k a n dengan h a s i l

t e a B a t t e r y Utana d a r i Suha rno Hp.

V a r i a b e l - v a r i a b e l yang d iungkapkan da lam p e n e l i t i a n

i n i d a p a t d i g o l o n g k a n kedalam dua k a t e g o r i y a i t u v a r i a b e l be-

b a s dan v a r i a b e l t e r i k a t . Adapun yang dimaksud dengan v a r i a -

b e 1 b e b a s a d a l a h t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam

p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r , aedangkan v a r i a b e l t e r i k a t a d a l a h

t e s r e t e s ( t e a u l a n g ) d a n tes B a t t e r y Utama d a r i Suharno Hp.

B. P o p u l a s i dan Sampel

1 . P o p u l a s i

Berda s a r k a n i n f o r m a s i yang d i t e r i m a d a r i t i n penga-

Page 26: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

19'

j a r mata k u l i a h b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r , d i t e m u i jumlah

mahasiawa yang mengikut ' i p e r k u l i a h a n b o l a v o l i t i n g k a t da-

g a r b e r j u m l a h 60 o r a n g yang t e r d i r i d a r i BP 92 t i g a o r a n g

BP 93 b e r j u m l a h 25 o r a n g dan BY 94 b e r j u m l a h 32 o r a n g .

2. Sampel

Berhtabung k a r e n a jumlah mahasiswa yang m e n g i k u t i

p e r k u l i a h a n b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r t i d a k b e g i t u banyak,

maka semua p o p u l a s i yang a d a l angsung d i a m b i l s e b a g a i Baa-

p e l a t a u p e n a r i k a n sawpel s e c a r a t o t a l sampl ing . J a d i jum-

l a h sampel dalam p e n e l i t i a n i n i sebanyak 60 o r a n g .

C . J e n i a dan Sumber Data - 1 . J e n i s Data

J e n i s d a t a yang d i b u t u h k a n dalam p e n e l i t i a n i n i a-

d a l a h d a t a p r i m e r y a i t u :

a . H a s i l t e s a e r v i c e , h a s i l t e a p a a a t a a dan h a s i l tes

p a a bawah dengan s a t u a n ukuran angka .

b . Has i l t e s ulang s e r v i c e , h a s i l t es ulang pas a t a a dan

h a s i l t e s u l a n g p a s bawah dengan s a t u a n ukuran angka .

2. Sumher Data

Untuk mendapa t k a n d a t a yang d i p e r l u k a n dalam pene-

l i t i a n i n i a d a l a h dengan mengadakan t e s , maka aumber d a t a

a d a l a h b e r a s a l d a r i mahasiswa yang mengambil .mata k u l i a h

b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r pada s e m e s t e r Jul i -Desember 1994

yang t e r p i l i h s e b a g a i sampel.

D. Tekn ik dan A l a t Pengumpul Data

1 . Teknik Pengumpul Data

Oleh k a r e n a d a t a yang d i b u t u h k a n dalam p e n e l i t i a n

Page 27: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

i n i a d a l a h d a t a p r i ~ e r , rnaka u n t u k m e n d a p a t k a n d a t a y a n g

d i b u t u h k a n d i p e r o l e h d e n g a n c a r a melakukan t e s y a n g b e r -

s i p a t k e t e r a m p i l a n ( m o t o r i k ) .

2. A l a t Pengumpul D a t a

S e b a g a i a l a t pengumpulan d a t a t e r s e b u t a d a l a h de-

n g a n m e l a k s a n a k a n t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i

t i n g k a t d a s a r y a n g i t e m - i t e m n y a t e r d i r i d a r i s e r v i e , p a s

a t a a d a n p a s bawah.

A l a t d a n p e r l e n g k a p a n y a n g d i p e r g u n a k a n :

- 1 0 b u a h b o l a v o l i

- S a t u b u a h n e t b o l a v o l i

- S a t u l a p a n g a n b o l a v o l i

- B l a n k o n i l a i d a n a l a t t u l i s u n t u k m e n c a t a t h a s i l t e s

Dalam p e n g a m b i l a n d a t a d i b a n t u o l e h :

- S e o r a n g pe lambung b o l a

- S e o r a n g pengawaa t e s t e e d a n merangkap pembaca h a s i l t e s

- Dua o r a n g pengumpul b o l a

P e l a k s a n a a n t es k e t e r a r n p i l a n b o l a v o l i

1 . S e r v i c e

a . S e r v i c e d i l a k u k a n d a l a m k o t a k a e r v i c e s e s u a i d e n g a n

p e r a t u r a n y a n g b e r l a k u .

b . S e r v i c e d i l a k u k a n l i m a k a l i u n t u k d a e r a h s a s a r a n A

d a n l i m a k a l i u n t u k d a e r a h s a s a r a n B.

c. T e s t e e y a n g a e l a k u k a n s e r v i c e h a r u s menunjukkan s a -

s a r a n t e r l e b i h d a h u l u .

P e n i l a i a n :

a . B o l a g a n g d i s e r v i c e masuk k e d a e r a h s a s a r a n A , d i -

Page 28: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

b e r i s k o r s a t u .

b. B o l a y a n g d i s e r v i c e masuk k e d a e r a h s a s a r a n B, j uga

d i b e r i s k o r s a t u .

c . S k o r a k h i r a d a l a h jumlah d a r i 10 k a l i a e r v i c e y a n g ma-

s u k p a d a s a s a r a n .

Untuk l e b i h j e l a s n y a p e l a k a a n a a n a e r v i c e d a p a t d i l i h a t

p a d a g a a b a r b e r i k u t i n i :

B e n t u k t e s s e r v i c e

P a s Bawah

a . P a s s i n g d i l a k u k a n d e n g a n p a s bawah.

b . T e s t e e b e r a d a d i d a e r a h A , u n t u k mempaasing b o l a k e

s a s a r a n X s e b a n y a k l i m a k a l i .

c . T e a t e e b e r a d a d i d a e r a h B, u n t u k rnempasaing b o l a ke

a a s a r a n X s e b a n y a k l i m a k a l i .

d . Pe lambung b e r a d a d i k o t a k a e r v i c e , d a n b e r t u g a s we-

lambung b o l a s e b a i k mungkin k e a r a h t es tee , s e h i n g -

g a t e e t e e mendapa t kemungkinan u n t u k b i a a mempas -

Page 29: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

s i n g b o l a dengan b a i k .

e. B s i k a t a u t i d a k n y a j a l a n b o l a yang di lambungkan pa-

da t e s t e e , d i t e n t u k a n o l e h t e s t e e i t a s e n d i r i .

P e n i l a i a n :

a . P a s s i n g yang s a h , p a s s i n g yang d i l a k u k a n pada da-

e r a h A dan B

b. Bola yang masuk pada a a s a r a n d i b e r i a k o r s a t u dan

b o l a gang j a t u h d i l u a r a a a a r a n d i b e r i s k o r n o l .

c. Skor a k h i r a d a l a h jumlah d a r i 10 k a l i p a s s i n g .

Ben tuk t e a p a s bawah

3 . P a a Ataa

a . P a a a i n g d i l a k u k a n dengan p a s a t a s

b. T e a t e e b e r a d a d i dalam l i n g k a r a n A

c. P e l a n b u n g b e r a d a d i t i t i k X b e r t u g a a melambung b o l a

s e b a i k mungkin k e a r a h t e e t e e , aeh ingga t e s t e e men-

dapa t k a n kesempa t a n a n t u k mempassing b o l a dengan ba-

i k .

d. B a i k t i d a k n y a lambungan b o l a d i t e n t u k a n o l e h tes tee

M!Llr( UP1 PERPUSTAYAAN

Page 30: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

i t u s e n d i r i .

P e n i l a i a n :

a . P a a a i n g yang s a h , p a s s i n g yang d i m u l a i d a r i dalam

l i n g k a r a n A m e l e u a t i n e t dan masuk k e s a s a r a n B yang

mempunyai j a r i - j a r i s a t u meter .. b. Bola yang masuk k e s a s a r a n d i b e r i s k o r s a t u dan no1

b i l a j a t u h d i l u a r a a s a r a n .

c . Bola yang d i p a s s i n g k e a u d i a n menyentuh n e t dan ja-

t u h pada a a s a r a n d i b e r i a k o r s a t u .

d . Skor a k h i r a d a l a h jumlah s k o r d a r i 10 k a l i p a s a i n g

Bentuk t e a p a s a t a s

E. Teknik A n a l i a i s Data

S e s u a i dengan p e r n a s a l a h a n p e n e l i t i a n , t u j u a n d a n p e r -

t a n y a a n p e n e l i t i a n , naka d a t a Fang terkrxmpul dalam p e n e l i t i a n

i n i d i o l a h dan d i a n a l i a i s dengan s t a t i a t i k . Dimana un tuk men-

Page 31: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

c a r i ke t e r anda l an t e a ke te rampi lan motor ik bola v o l i dalam

p e r k u l i e h a n t ingka t d a a a r dengan menggunakan k o r e l ~ s i Pro-

d u c t Moment, sedangkan an tuk mencari kesahihan t e a keteram::

p i l a n motor ik bo l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t daaa r

mengguna kan k o r e l a s i Mu l t i pe l dengan Metoda D o o l i t t l e , yang

formulanya s e b a g a i b e r i k u t :

Formula P roduc t Moment

Formula M u l t i p e l dengan Metoda D o o l i t t l e

Se l an ju tnya n i l e i r gang d i p e r o l e h akan dapa t diung-

kapkan' sampai- s a j a u h mana t i n g k a t v a l f d i t a s d a n ' r e l l a b i l i t a s

t e s ke t e r amp i l an motor ik bo la v o l i dalam perkul- iahan t i n g k a t

daaa r , s e s u a i dengan pe r t anyaan p e n e l i t i a n yang dikemukakan

pada bahag ian t e rdahu lu . Dan d a r i h a s i l r yang d i p e r o l e h a-

kan dapa t juga ditemukan b u t i r - b u t i r t e s nana yang b i a a d i -

pergunakan s e l a n j u t n y a untuk n e n g a j i a t a u mengetes mahasiswa

d a l a a mengikut i p e r k u l i a h a n bo la v o l i t i ngka t d a a a r pada

FPOK I K E Padang.

F. Keterba t s s a n

D i da lam a e n e l i t i "P engembangan Tes Keterampi lan Mo-

t o r i k Bola Vol i dalam P e r k u l i a h a n Tingka t Dasar Mahasiawa

Page 32: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

FPOK IKIP Pa dangn . D i s a d a r i sepenuhnya a d a k e t e r b a t a s a n da-

larn bebe rapa h a 1 dan s e k a l i g u s yang i k u t mempengaruhi k u a l i -

t a s p e n e l i t i a n i t u a e n d i r i . K e t e r b e t a a a n t e p a e b u t m e l i p u t i

a n t a r a l a i n :

1 . T e r b a t a s n y a waktu dan t e n a g a , s e h i n g g a p e n e l i t i a n i n i ti-

dak d i l a k u k a n a e c a r a expe r imen t .

2. Dalam p e n e l i t i a n i n i , p e n u l i s menggunakan t e a dalam me-

ngumpulkan d a t a . 3. Kemampuan s t a f penga j a r mata k u l i a h b o l a v o l i juga i k n t

menentukan h a s i l b e l a j a r p r a k t e k b o l a v o l i t i n g k a t d a a a r

d i samping i t u f a k t o r a a r a n a dan p r a a a r a n a a e p t a waktu

yang t e r a e d i a b a g i mahaaiawa u n t u k b e l a j a r juga d a p a t mep

p e n g a r u h i n y a , d i a i p l i n d i r i juga cukup b e r p e r a n t e r h a d a p

h a a i l b e l a j a r p r a k t e k b o l a v o l i t i n g k a t d a a a r .

4 . H a a i l yang d i a m b i l u n t u k menentwkan k e s a h i h a n dan k e t e r a n - d a l a n t e a k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r

t e r s e b u t a d a l a h dengan mengadakan t e s . Apakah h a a i l ter-

s e b u t bena r -bena r mencerminkan h a s i l b e l a j a r aelama me-

n g i k u t i p e r k u l i a h a n b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r pada FPOK

IKIP Padang , Apakah t e a yang d i p a k a i s e b a g a i mengukur ha-

a i l b e l a j a r p r a k t e k b o l a v o l i t e r a e b u t b e t u l - b e t u l t e l a h

mengukur a p a yang seha ruanya d i u k u r ? masih p e r l u d i p e r - t a n g a k a n kebenarannya .

5 . Sampel d a r i p e n e l i t i a n i n i t e r d i r i d a r i j u r u s a n yang sama

dan t i n g k a t yang b e r b e d a . Walaupun d i b i m b i n g a t a u d i a j a r

o l e h dosen yang sama, namun perkembangan, m o t i v a s i dan a=

mangat b e l a j a ~ a e t i a p i n d i v i d u belum t e n t u aana .

Semua a s p e k t e r s e b u t d i a t a s belum aempat d i t e l u a u r i

Page 33: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

dalam p e n e l i t i a n i n i . Namun keaemuanya i t u dapat d i c a t a t se-

b a g a i beberapa f a k t o r keterba t a s a n dalam p e n e l i t i a n i n i .

Page 34: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

BAB I V

ANALISIS DAN PEMBAHASAN

Pada bab-bab sebe lum i n i t e l a h dikemukakan ha l -ha1

gang berhubungan dengan t u j u a n p e n e l i t i a n , p e r t a n y a a n pene-

l i t i a n dan d a t a yang d i p e r l u k a n . D i samping i t u t e l a h d i u r a i

kan c a r a mendapatkan dan m e n g a n a l i s i s d a t a .

S e l a n j u t n y a pada bab i n i , a d a l a h b a g i a n yang merupa-

kan i n t i p e n a l i s a n , dimana d a t a yang sudah d i p e r o l e h a k a n

d i o l a h dan d i a n a l i s i a s e a u a i dengan c a r a dan k e t e n t u a n yang

t e l a h dikernukakan pada bab sebe lum i n i . Dan pada b a g i a n i n i

dikernukakan rumusan h a s i l p e n e l i t i a n yang d i p a p a r k a n a e s u a i

dengan t u j u a n yang d i t e t a p k a n , s eh ingga i n t e r p r e t a a i d a r i

d a t a yang t e l a h d i o l a h d a p a t menggambarkan neberapa j a u h t u -

j uan yang t e l a h d i g a r i s k a n d a p a t t e r p e n u h i . P e n y a j i a n h a s i l

p e n e l i t i a n a e r t a pembahasannya a k a n digambarkan s e b a g a i be-

r i k u t :

A . A n a l i s i s

B e r d a s a r k a n d a t a gang te rkumpul dalam p e n e l i t i a n i n i

d i s a r i n g dan d i p e r h a t i k a n aa t n p e r s a t u , s eh ingga d i p e r o l e h

d a t a yang b e t u l - b e t u l b a i k untuk d i o l a h . D a r i 60 o r a n g rnaha-

s iawa gang t e r p i l i h s e b a g a i sampel dalarn p e n e l i t i a n i n i , tex

n y a t a s e l u r u h d a t a yang d i p e r o l e h d a p a t d i o l a h .

Berpedoman d a r i permanalahan gang i n g i n d iungkapkan

dalam p e n e l i t i a n i n i , s e r t a t e k n i k a n a l i s i s d a t a yang t e l a h

d i t e t a p k a n , maka a n a l i s i s mencakup k e a a h i h a n dan k e t e r a n d a l -

a n t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g

\ ra t d a s a r rnahasiawa FPOK IKIP Padang, a e k a l i g u s merupakan

MlLlK UPT PERPUSTAKA AN

Page 35: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

p e r t a n y a a n p e n e l i t i a n yang akarl d i jawab dalam u r a i a n b e r i k u t .

Berda s a r k a n p e r t a n y a a n p p n e l i t i a n yen& d i a jukan , un-

t u k rnengetahui t ingka t k e a a h i h a n dan k e t e r a n d a l a n t e a k e t e -

r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a a a r ,

a k a n d i u r a i k a n a e c a r a t e r p e r i n c i m e l a l u i penemuan-penemuan

j a n g d i p e r o l e h . S e c a r a b e r u r u t a n - a k a n dikemukakan aa t n per-

a a t a a e b a g a i b e r i k u t :

1. s e b e r a p a j a u h t i n g k a t k e s a h i h a n t e a k e t e r a m p i l a n m o t o r i k

b o l a v o l i d a p a t mengukur h a a i l b e l a j a r mata k u l i a h t i n & -

t a t d a a a r ?

Koef i s i e n k o r e l a a i a n t a r a k r i t e r i u m dengan t i a p - t i a p

p r e d i k t o r menunjukkan k e a a h i h a n b u t i r - b u t i r t e a , s edangkan

k o e f i a i e n k o r e l a s i a n t a r p r e d i k t o r a t a u i n t e r k o r e l a a i b u t i r -

b u t i r t e a . Untuk mendapa t k a n h a s i l t e r s e b u t d igunakan f o r -

mula P r o d u c t Moment.

S e t e l a h a t a t i s t i k k e a a h i h a n d a r i b u t i r - b u t i r t e s dan

i n t e r k o r e l a s i b u t i r - b u t i r t e a d i k e t a h u i , koef i a i e n k o r e l a s i

ganda d a r i r a n g k a i a n t e a d a p a t d i h i t u n g dengan menggunakan

f o r m u l a k o r e l a a i M u l t i p e l , memnkai metoda U o o l i t t l e . S e t e l a h

d i l a k u k a n p e r h i t u n g a n , maka d i p e r o l e h angka-angka a e b a g a i

b e r i k u t :

I n t e r k o r e l a a i a n t a r a b u t i r - b u t i r t e a ( A 2 ) , (A~), ( A ) 4 dan k o r e l a a i a n t a r a k r i t e r i u m

dengan b u t i r - b u t i r t e a

Page 36: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

!/ Menghitung n o e f i a i e n Korelsi Uanda dengan

I/ metoda D o o l i t t l e

6 V a r i a b e l . . X . . X2 .

X3 4 :

B a r f s : Langkah : ner ja

S e t e l a h semua a e l - a e l pada t a b s 1 p e r r i a p a n ter is i b i -

l a n g a n , maka d i l a n j u t k a n menghitung k o e f i a i e n P

Page 37: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

Pemeca han Koef i s i e n Regresi Bagi

Peraamaan Regres i Mul t ipe l

Dar i h a a i l perh i tungan pengolahan da ta t e r a e b u t d i

a t a n , t e r n j a t a k o r e l a s i a n t a r a v a r i a b e l - v a r i a b e l gang d i t e -

1 i t i dalam p e n e l i t i a n i n i rnenun jukkan hubungan yang p o s i t i f .

Dimana angka k o r e l a s i yang d ipe ro l eh nenunjukkan r = 0,619.

Mempedowani d a r i h a a i l r yang d ipero leh , t e r n g a t a t i n g k a t

keeahihen t e s keterampilan motorik bola v o l i dalam p e r k u l i a h

an t i n g k a t d a s a r mempunyai keeahihan yang t i n g g i .

2. Seberapa jauh t i n g k a t ke te randa lan t e a keterampilan moto-

p ik bola v o l i dapat mengukur h a s i l be la j a r mata ku l i ah

t i n g k a t d a s a r ?

Per tanyaan p e n e l i t i a n yang d ia jukan ber iku tnya ada l ah

untak I U e n ~ e t ~ h u i s e jauh mana t i n g k a t ke te randa lan t e s kete-

rampilan motorik bola v o l i dalam pe rku l i ahan t i n g k a t d a s a r

Page 38: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

Untuk memperoleh h a r i l i n i d igunakan f o r m u l a Y r o d u c t Moment,

i n i a k a n d i u r a ' i k a n r e c a r a t e r p e r i n c i r n e l a l u i penemuan-pene-

muan yang d i p e r o l e h y a i t u :

D a r i h a s i l p e r h i t u n g a n p e n g o l a h a n d a t a t e r a e b u t d i

a t a a , t e r n y a t a k o r e l a a i a n t a r a v a r i a b e l - v a r i a b e l yang d i t e l i - *

t i da lam p e n e l i t i a n i n i menun jukkan hubungan yang p o s i t i f .

Dimana angka k o r e l a s i yang d i p e r o l e h nenunjukkan r = 0.825.

Mempedomani d a r i h a s i l r gang d i p e r o l e h , t e r n y a t a t i n g k a t ke-

t e r a n d a l a n t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i -

a han t i n g k a t d a s a r mempun y a i k e t e r a n d a l a n yang s a n g a t t i ngg i .

B e r d a a a r k a n h a s i l a n a l i s i s yang d i p e r o l e h , dimana p e r -

t a n y a a n p e n e l i t i a n yang d i t e t a p k a n t e r d a h u l u d a p a t d i n y a t a k a n

bahwa t i n g k a t k e t e r a n d a l a n t e a k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i

dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a r a r , d a p a t nengukur h a a i l b e l a j a r

a a t a k u l i a h b o l a v o l i t i n g k a t d g a a r . Dimana p 6 r t a n y a a n pene-

l i t i a n yang dikemukakan a d a l a h p e r t a n y a a n p e n e l i t i a n yang

b e r k a i t a n dengan p e n g u j i a n k e t e r a n d a l a n t e a k e t e r a m p i l a n mo-

t o r i k b o l a v o l i da lam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r .

B. Y emba ha aan

Berpedoman kepada h a 1 penemuan a e p e r t i yang dikemuka-

kan pada a n a l i a i a dan p e n y a j i a n p e r t a n y a a n p e n e l i t i a n t e r d a -

h u l u , p e r l u d i b a h a s maaalah-masalah yang b e r k a i t a n dengan pe-

Page 39: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

nemuan gang dimakeud. Diharapkan akan dapa ti memper j e l a s ke-

aen janean a n t a r a apa gang d iha rapkan dengan kenyataan yang

d i t emui .

1 . Berdaaarkan a n a l i a i s d a t a , t e r n y a t a t e r d a p a t hubungan

yang b e r a r t i a n t a r a v a r i a b e l - v a r i a b e l yang d i t e l i t i d a l a n

p e n e l i t i a n i n i . Hal i n i dapa t d i l i h a t d a r i h a s i l a n a l i s i s

yang d i p e r o l e h . Mempedomani h a s i l t e r s e b u t , maka t e a ke-

t e r a m p i l a n motor ik bola v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i ngka t

d a s a r yang d i u j i dalam p e n e l i t i a n i n i d a p a t d ika t akan sa-

h ih . Keaahihan t e r a e b u t dapa t d inya t akan d a r i h a s i l ana-

l i s i s yang d i p e r o l e h , i n i a e s u a i dengan pe r t anyaan pene - l i t i a n yang d i a jukan y a i t u pe r t anyaan p e n e l i t i a n yang ber -

k a i t a n dengan pengu j i an v a l i d i t a s t e a ke te rampi lan mot0 - r i k bola v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t daea r .

Dengan adanya k o ~ e l a a i yang p o s i t i f a n t a r a v a r i a -

b e l - v a r i a b e l t e r s e b u t , ma ka p e r l u d i t i n jau f a k t o r - f a k t o r

gang mendukung k a i t a n a n t a r a v a r i a b e l - v a r i a b e l yang d i -

maksud, sehingga dapa t memperjelae h a s i l - h a s i l penemuan

yang d i p e r o l e h . D i t i n j a u d a r i t e e ke te rampi lan motor ik bo-

l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r yang dipergunakan

merupakan ke t e r amp i l an d a s a r yang dominan d i dalam perrna-

i n a n bo la v o l i i t u s e n d i r i . Keterampi lan d a s a r i n i d i n i -

l e i be rdaearkan kepada sko r a t a u angka, eemakin b a i k s k o r

a t a u angka yang d i p e r o l e h nemakin ba ik p u l a v a l i d i t a s t e s

ke te rampi lan motor ik bo la v o l i t i n g k a t d a s a r . Sebal iknya

a p a b i l e rendah akor a t a u angka yang d i d a p a t , maka rendah

p u l a v a l i d i t a a t e s t e r s e b u t . I n i b e r a r t i p e n i l a i a n yang

d i b e r i k a n a d a l a h eecara k u a n t i t a t i f , karena hanya memper-

Page 40: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

h a t i k a n a k o r a t a u angka yang d i p e r o l e h .

2. B e r d a s a r k a n h a s i l a n a l i s i s yang d i temukan, t e r n y a t a t i n g -

k a t k e t e r a n d a l a n tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam

p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r a d a l a h s a n g a t t i n g g i . Dengan

ka t a l a i n t e r d a p a t hubungan yang b e r a r t i a n t a r a va r i ab , e l -

v a r i a b e l gang d i t e l i t i . Hal i n i d a p a t d i l i h a t dengan nya-

t a pada angka k o r e l a s i p o s i t i f s e b e s a r r = 0,825. I n i

b e r e r t i bahwa t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam

p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r a d a l a h t e r a n d a l .

S e p e r t i d i k e t a h u i , bahwa a d a dua c a r a un tuk mengu-

k u r k e t e r a n d a l a n a u a t u tes y a i t a k e t e r a n d a l a n s t a b i l i t a s

dan k e t e r a n d a l a n eku iva l e n . Untuk t e a k e t e r a m p i l n n moto-

r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a a a r i n i diperg;

nakan k e t e r a n d a l a n s t a b i l i t a s dengan metoda p e n g u j i a n t e e

kemba l i ( t e a r e t e s ) . Dimana b e n t u k t e s aama, o r a n g yang

sama, t empa t yang aama dan waktu yang be rbeda , s e h i n g g a

kemungkinan f a k t o r yang mempengaruhi o r a n g yang d i t es

d a p a t d i h i n d a r i , s e p e r t i f a k t o r l a t i h a n . K a l a u j a r a k an-

t a r a t e s pe r t ama dan kedua lama, maka t e s t e e d a p a t mela-

kukan l a t i h a n - l a t i h a n un tuk menghadapi t e a kedua, s e h i n g -

ga dapa t merobah kemampuan t e k n i k n y a . Uengan demik ian pe-

ngu j i a n k e t e r a n d a l a n r a n g d i l a k u k a n t i d a k b e n a r . ~ a l i z e r

dan Wiener ( 1978) menga t a k a n bahwa k e t e r a n d a l a n t e a re tes

a d a l a h t e k n i k yang hanga cocok d igunakan k a l a u anda b e r -

maksud menduga bahwa v a r i a b e l yang sedang anda u k u r t i d a k

a k a n beruba h aelama pengukuran per tama dan kedua.

Tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h -

a n t i n g k a t d a s a r i n i a d a l a h un tuk mengukur s e j a u h mana pe-

1 llLlK UPT PERPUSTAKARN 1

Page 41: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

n i n g k a t a n k u a l i t a s t e k n i k b o l a v o l i d a r i mahasiswa yang me-

n g i k u t i n y a . Sebenarnya u n t u k m e n i l a i k u a l i t a s t e k n i k o l a h r a -

ga s e s e o r a n g b i s a s a j a dengan c a r a pengama t a n ( o b s e r v a s i ) , a k a n t e t a p i u n t u k mengh inda r i adanya u n s u r s u b j e k t i f i t a a d i

dalam memberikan p e n i l a i a n , maka d i s u s u n l a h s u a t u t e s k e t e -

r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r

yang d i u j i k e s a h i h a n dan k e t e r a n d a l a n n y a da lam p e n e l i t i a n

i n i . H a k ~ J o n i ( 1986) menga t a k a n bahwa dengan b e r d a s a r k a n

pengukuran , p e l u k f s ~ n d a t a : men jqd i l e b i h ' a c c u r a t e , o b j e c t i v e . .

dan communicable. . -

Dengan t e r d a p a t n ~a hubungan yang b e r a r t i a n t a r a va-

r i a b e l - v a r i a b e l yang dimakaud, maka t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k

b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r yang d i p e r g u n a k a n

d a p a t mengukur h a s i l b e l a j a r k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i

t i n g k a t d a s a r mahasiswa FTOK IKIP Padang.

Page 42: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

BAB V

KESIMPULA N DAN REKOMENDA SI

Berda s a r k a n u r a i a n - u r a i a n dan h a s i l penemuan s e r t a pem-

b a h a s a n yang dikemukakan pada b a g i a n t e r d a h u l u , maka pada ba-

g i a n i n i dikemukakan b e b e r a p a k e s i m p u l a n , U e r t i t i k t o l e k d a r i

kesimpula n yang d iungkapkan, dikemukakan b e b e r a p a rekomendas i

yang mungkin ada manfaa tnya . B a i k t e r h a d a p p e n e l i t i l a i n m u -

pun b a g i pengambi l k e p u t u s a n dalam p e n d i d i k a n s e r t a t i m penge-

l o l a p e r k u l i a h a n pe rma inan b o l a v o l i d i WOK IKIP Padang.

A . Kesimpulan

D a r i a n a l i a i s d a t a gang t e l a h d i l a k u k a n t e r h a d a p kum-

p u l a n d a t a d a r i v a r i a b e l - v a r i a b e l yang d i t e l i t i dalam p e n e l i -

t i a n i n f , maka d a p a t dikemukakan bebe rapa kes impu lan y a i t u :

1. Tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g -

k a t d a s a r yang d i t e l i t i dalam p e n e l i t i a n i n i . a d a l a h s a h i h .

Hssil a n a l i s i s menunjukkan r = 0,619. Angka i n i menunjuk-

kan t i n g k a t k e s a h i h a n cukup t i n g g i .

2. Tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g -

k a t d a s a r yang d i t e l i t i dalam p e n e l i t i a n i n i a d a l a h t e r a n -

d a l , ka rena h a s i l a n a l i s i s menunjukkan r = 0,825. Angka

I i n i menpa t a k a n bahwa t i n g k a t k e t e r a n d a l a n n y a s a n g a t t i n g g i .

3 . D a r i h a s i l yang d i p e r o l e h , maka t e s k e t e r a m p i l a n m o t o r i k

b o l a v o l i dalam p e r k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r yang d i t e l i t i da-

lam p e n e l i t i a n i n i d a p a t d i j a d i k a n s e b a g a i a l a t un tuk me-

ngukur k e t e r a m p i l a n mahasiawa dalam m e n g i k u t i p e r k u l i a h a n

b o l a v o l i t i n g k a t d a s a r . ffllLII( UPT PE~PUSTAKAAN

B. Hekomenda s i / PM,II\NG - 1 B e r t i t i k t o l a k d a r i u r a i a n t e r d a h u l u , a e r t a kes impulan

Page 43: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

yang d i k e v u k a k a n d i a t a a , rnaka da l am u r a i a n b e r i k u t i n i d i -

kemukakan b e b e r a p a r e k o m e n d a s i yang mungkin a d a manfaa tnya

u n t u k d i p i k i r k a n d a n d i e v a l u a s i be r s ama . Hekomendasi yang d i -

maksud a n t a r a l a i n :

1. D i h a r a p k a n tes k e t e r a m p i l a n m o t o r i k b o l a v o l i da l am p e r -

k u l i a h a n t i n g k a t d a s a r dapa t d i t e l i t i k e m b a l i kebena ran -

nya , a g a r dapa t d i j a d i k a n s e b a g a i a l e t u n t u k menpukur s p a

G n g s e h a r u s n y a d i u k u r .

2. Keberha s i l a n mahasiswa da lam m e n g i k u t i t e s k e t e r a m p i l a n

b o l a r o l i d i t e n t u k a n o l e h b e b e r a p a f a k t o r , t e r m a s u k d i a n -

t a r a n g a f a k t o r m i n a t , b a k a t , m o t i v a s i d a n kemampuan. Fak-

t o r i n i p e r l u juga d i t e l i t i a g a r d a p a t d i k e t a h u i j a l a n

k e l u a r n y a .

Page 44: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

DA FTA R KEP USTA KA A N

A r i k u n t o , S u h a r s i m i . ( 1987 ) . D a s a r - d a s a r X v a l u a s i P e n d i d i k a n , J a k a r t a , PT. B i n a A k s a r a .

A b d o e l l a h , Arma d a n Moeslim, Mochamad. ( 1 9 7 8 ) . Tea d a n P e n ~ u - k u r a n da l am k e o l a h r a g a a n , Y o g y a k a r t a , PKIK 1kIP Yogye - kar.

. ( 1 9 8 5 ) . P e n a u a s a a n K e t e r a m p i l a n Ge rak , .Ja- k a r t a .

AERA, APA, & NCME. ( 1 9 8 5 ) . S t a n d a r d s For E d u c a t i o n a l a n d Psg- c h o l o g , i c a l T e s t i n q . Wash ing ton , DC: P e n g a r a n g .

Ba r r aw , H a r o l d M d a n Mc. Gee, Resemary. ( 1 9 6 8 ) . A_ P r a c t i c a l A p r o a c h To Measurement In P h y s i c a l . E d u c a t i o n , P h i l a d e l - p h l a , I e a & P e b i g e r .

B e u t e l s s t a h l , D i e t e r . ( 1 9 8 6 ) . B e l a j a r Be rma in Bo la -- V o l i , Ban- dung, P i o n e r J a g a .

Depar temen P e n d i d i k a n Kebudagaan. ( 1985) . P embua t a n A l a t Eva- l u a s i K e t e r a m p i l a n O l a h r a g a , P r o g r a m Ak ta Menga j a r V-B, U n i v e r s i t a s Terbuka .

G u i l f o r d , J.P. ( 1 9 6 5 ) . F u n d a m e n t a l S t a t i s t i c s P s y e o l o a y a n d E d u c a t i o n , N e w York, Mc Granw-Hi l l Book Company, I n c . -

Hadi , P r o f . Dr s . S u t r i s n o , M . A . ( 1 9 8 2 ) . S t a t i s t i k 2, Yogyakar- t a , F a k u l t a s P s i k o l o g i U n i v e r s i t a s G a j a h klada.

Hambleton, R.K. ( 1 9 8 4 ) . V a l i d a t i n g The T e s t S c o r e s . Dalam Ho- n a l d A . B e r k ( ~ d . ) , A G u i d e To C r i t e r i o n - r e f e r e n c e d T e s t C o n s t r u c t i o n . ~ a l t i m z r , MD: J o h n s Hopk ins U n i v e r s i t y P r e s s .

Knapp, B. ( 1 9 7 2 ) . S k i l l I n S o r t The A t t a i m e n t P r o f i c i e n c e , London, R a u t l e d g e & ~ a & 8 ~

M e s s i e k , S. ( 1 9 8 9 ) . V a l i d i t y . Dalam R o b e r t L. L i n n ( ~ d . ) , E- c a t i o n a l Measurement ( e d i s i k e t i g a ) . N e w York: Maamilan.

P u r w a n t o , Ngal im. (1984). P r i n s i p - p r f n s i p - d a n T e k n i k E v a l u a s i Penga j a r a n , Bandung, C V . Hemaja Karya .

Rorniszowski, A . J . ( 1 9 8 1 ) . D e s i n ~ n i n a I n s t r u c t i o n a l Sys tem, London, Kogan P a g e .

Robb, D. M a r g a r e t . ( 1 9 7 2 ) . - The Dynamics - O f Mo to r S k i l l Aegni - s i t i o n , N e w J e r s e y , renti ice H a l l , I n e .

Surakhmad, Winarno. ( 1 9 8 2 ) . P e n g a n t a r I n t e r a k s i Henaa j a r Be- l a j a r , B a n d u n g , P e n e r b i t T a r s i t o .

Suha rno , Hp. ( 1982 ) . Tes Kecakapan Be rma in B o l a V o l i Untuk - -- P e l a j a r P u t e r a S e k o l a h Menengah A t a s Y o g y a k a r t a , f a - -'

Page 45: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

38

kul t a g Keguruan Ilmu Keolahragaan IKIP Yogyakarta. I

I I S t o k e s , Roberta dan Haley, Mick. (1984) . V o l l e y B a l l Every ; i - One, Wiston-salem, North Caro l ina , Hunter Texbooks Inc.

Page 46: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

H a s i l Tes K e t e r a m p i l a n Bola V o l i

dalam P e r k u l i a h a n Tingka t Daaar

Tes I Tes I1 S e r - P a s P a s S e r - P a s Yaa

No. Nama :vice:Atas:Bawah v i c e :Atas :Bawah :

1 . M u f r i z a n : 7 : 1 0 : 9 8 8 7 . 2 . Y u n e f r i : 6 8 : 8 7 : 7 1 0 . . 3. ~ z r i n B u s r i : 8 9 : 6 8 8 7 ' : 4 . E r i a n d i : 5 8 : 9 6 8 8 . 5. Niz i rwan

6 . Darmini

7. Nasri l 8. Defr i J o n i

9. Kisman

10 , E i g h t s r i n o v i z a

11 . Enda Firma

12. Ender

13. I n d r a Roz i

14. F a i s o l

15. Zul F a d l i . 16. Desmir

17. Herrnon jaga

18. Armon

19. ~ l p i a n t o

20. F a u z i

21. D a s r i l A

22. R iza Ledya

23. Z u l f a k h e n d r i

24. N o f e r i Adra

25. Ot A f r i o n P u t r a

26. S y a f r u d i n

27. Muhammad Yandr i zon

28. Y u l i p a t i a n a

29. Ria Masrohani

30. T u t i F r i d i a n t i

31. Awal R u l i z a l

32. N e t r i s a l

Page 47: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

33. Ahmad Tobroni : 8 7 : 8 6 : 7 : 9 : 34. Bambang Irawan Z : 7 9 6 7 9 7 : 35. Eva Herawati : 7 7 6 8 1 0 8 :

36. E l v i I r a w a t i : 9 1 0 : 8 7 : 8 : 9 : 37. S e p t r i a ~ o d i : 6 5 8 6 : 5 : 7 : 38. Anrison : 7 6 5 1 0 : 7 : 8 :

39. Adhadi : 8 7 7 7 : 6 : 5 : 40. I n d r a g e l d i : 5 8 8 8 : 6 6 : 4 1 . P u t r a I l l a h K h a i r : 7 : 6 : 7 1 0 : 7 : 8 :

42. R e d i s u s i l o z b : 9 8 1 0 7 8 9 : 4'3. E l i z a r : 7 7 9 8 6 7 : 44. La smanidar : 7 6 : 6 4 : 8 : 6 : 45. P a l m i z a l : 5 7 5 5 : 5 7 : 46. Muhammad A l i : 1 0 7 : 8 9 8 : 8 :

47. Ridwan : 8 8 1 0 7 6 : 8 :

48. Zulbedi : 7 6 : 8 7 : 7 : 8 :

49. Y u l i a n Surya : 6 6 8 6 : 8 : 5 : 50. M i s r i a n t o : 7 : 5 6 7 6 : 51. Syafyu Afdal : 7 6 : 6 5 : 8 : 9 : 52. D e s l i a r n i : 7 : 7 1 0 7 7 8 : 53. Sugeng S a k t i o Adri : 6 : 7 : 9 6 6 7 : 54. M a s r i z a l : 8 8 1 0 8 7 7 : 55. Afridoza ldi : 7 8 7 7 : 5 : 8 :

56. Maryadi : 6 6 : 5 7 . : 7 : 6 : 57. Jon S u l a n i : 7 5 : 5 6 : 7 : 5 : 58. Yanuar Y u l i : R 1 0 7 8 : 9 : 7 : 59. Mabrur : 8 : 7 : 9 9 : 7 : 7 :

Page 48: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

H a s i l Tea B a t t e r y Utama d a r i Suharno Hp

Ser- : Umpan : P a s s i n g : vice : (Pas a t a a ) : ( p a s bawah) :

MILIK UPT PERFUSTAKA AN IMP PADANG

Page 49: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …
Page 50: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

-

PETUNJUK PELAKSANAAN TES BATTEdY UTAMA

DARI SUHARKO HP

1 . S e r v i c e

P e l a k s a n a a n :

1 . T i a p - t i a p t e s t e e melakukan 8 k a l i s e r v i c e b e r t u r u t -

t u r u t d a r i d a e r a h s e r v i c e .

2 . S e r v i c e d i a r a h k a n kepada s a l a h s a t u d a e r a h s a s a r a n

yang t i a p - t i a p d a e r a h s a s a r a n mefipunyai n i l a i ter- t e n t u .

P e n i l a i a n :

1. S e r v i c e s a h b i l a d i l a k u k a n d i d a e r a h s e r v i c e , dengan

t e h n i k s e r v i c e t a n g a n a t a s dan t i d a k menyimpang d a r i

p e r a t u r a n .

2 . B i l a b o l a s e t e l a h d i s e r v i c e masuk d i d a e r a h s a s a r a n 2 A L=(2 x 9)m maka d i b e r i n i l a i 3 .

3. B i l a b o l a s e t e l a h d i s e r v i c e masuk d i e a e r a h s a s a r a n

B L=(4 x g)m2 maka d i b e r i n i l a i 1.

4. B i l a b o l a s e t e l a h d i s e r v i c e masuk d i d a e r a h s a s a r a n 2 C L=(3 x 9)m maka d i b e r i n i l a i 2 .

5. Bola yang s e t e l a h d i s e r v i c e j a t u h t e p a t pada g a r i s

b a t a s a n t a r a dua d a e r a h s a s a r a n s e r v i c e , maka d i b e r i

n i l a i t e r t i n g g i d a r i ke-dua d a e r a h s a s a r a n yang ber-

d e k a t a n .

6 . S e r v i c e a k a n d i b e r i n i l a i no1 a p a b i l a :

a . T i d a k s e s u a i dengan p e r a t u r a n p e l a k s a n a a n s e r v i c e .

b, S e t e l a h memba t a l k a n s e r v i c e dua k a l i b e r t u r u t - t u -

r u t ,

7. N i l a i a k h i r a d a l a h jumlah d a r i d e l a p a n k a l i s e r v i c e .

Page 51: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

Gambar 1. Daerah s a s a r a n s e r v i c e

2. P a s s i n g ( p a s bawah)

P e l a k s a n a a n :

1. P a s s i n g d i l a k u k a n dengan t e h n i k p a s bawah.

2. T e s t e e menempatkan d i r i d i dalam l i n g k a r a n A yang b e r -

j a r i - j a r i 1 m. T i t i k A merupakan t i t i k p o t o n g d i a g o n a l

CE dan BD dalam empat p e r s e g i p a n j a n g BCDE.

3. Pe lanbung menempatkan d i r i d i t i t i k P, d a n b e r t u g a s

melambungksn b o l a s e b a i k mungkin k e a r a h t e s t e e , s e -

h ingga t e s t e e mendapatkan kemungkinan u n t u k d a p a t mem-

p a s s i n g b o l a dengan b a i k .

4. B a i k dan t i d a k n y a lambungan b o l a d i t e n t u k a n o l e h penga-

was.

5. Bola yang t e l a h di lambungkan dengan b a i k , s e t e l a h dua

k a l i b e r t u r u t a n d i t o l a k o l e h tes tee , maka t e s t e e t e -

l a h d i a n g g a p melakukan p a s s i n g s a t u k a l i dan d i b e r i

n i l a i n o l .

P e n i l a i a n :

1. P a s s i n g yang s a h a d a l a h p a s s i n g yang d i m u l a i d a r i da-

lam l i n g k a r a n A , dan b o l a yang d i p a s s i n g h a r u s mele-

w a t i d i a t a s t a l i s e t i n g g i 1 , 7 5 m , yang d i p a s a n g 3 m

d a r i g a r i s t engah l apangan b o l a v o l i , a a n nasuk d i -

d a e r a h s a s a r a n .

Page 52: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

2. B i l a b o l a masuk d i dalam d a e r a h a a s a r a n A dan Ci b e r - 2 ukuran L=(3 x 2)m maka d i b e r i n i l a i dua ( 2 ) .

3. B i l a b o l a masuk d i dalam d a e r a h s a s a r a n B yang be r - 2 ukuran L=(3 x 2)m maka d i b e r i n i l a i s a t u ( 1 ) .

4. Bola yang s e t e l a h d i p a s s i n g dan melambung, kemudian

menyentuh t a l i s e t i n g g i 1 , 7 5 m d a n lewat d i a t a s n y a

a d a l a h s a h .

5. Bola yang s e t e l a h d i p a s s i n g kemudian menyentuh n e t

dan j a t u h k e dalam d a e r a h s a s a r a n d i b e r i n i l a i no1

6. Bola yang j a t u h t e p a t d i g a r i s b a t a s a n t a r a kedua da-

e r a h s a s a r a n d i b e r i n i l a i t e r t i n g g i d a r i kedua sasa-

r a n yang b e r d e k a t a n .

7 . Bola yang d i p a s s i n g j a t u h d i l u a r s a s a r a n d i b e r i n i -

l a i n o l .

8. P e l a k s a n a s n p a s s i n g yang t i d a k s e s u a i dengan p e r a t u r -

a n pe rma inan d i b e r i n i l a i n o l .

9. Nila i a k h i r ada1a.h jumlah n i l a i d a r i h a s i l d e l a p a n

k a l i p a s s i n g .

Ganbar 2 . Daerah s a s a r a n p a s s i n g

Page 53: 1 e DALAM PERKULIAHAM TIMGKAT DASAR MAHASISWA FPOK …

3. Umpan ( p a s a t a s )

P e l a k s a n a a n : 1 . T e s t e e b e r d i r i menghadap tembok A dengan membawa b o l a

2. B i l e mendengar aba-aba p e l u i t d a r i p e t u g a s , maka tes- t e e s e g e r a melambungkan b o l a k e a r a h p e t e k s a s a r a n B

yang b e r u k u r a n l e b a r 1.52 m yang g a r i s b a t a s bawah pe-

t a k s e s a r a n n y a s e t i n g g i 3,3 m. 3 . S e t e l a h b o l a memantul, maka d i l a n j u t k a n b o l a k e d a e r a h

s a s a r a n t e r s e b u t . Teknik umpan s e s u a i dengan p e r a t u r a n permainan dan menggunakan t e h n i k p a s a t a s .

P e n i l a i a n : 1. Umpan yang s a h a p a b i l a b o l a masuk d i dalam d a e r a h sa-

s a r a n , dengan b a t a s t a k t e r h i n g g a d a r i p e r p a n j a n g a n

g a r i s b a t a s sampai k e a t a s . 2. P e r h i t u n g a n n i l a i d i m u l a i d a r i p a n t u l a n b o l a d a r i t en -

bok s e s u d a h lemparen/lambungan o l e h tes tee .

3. Bola yang mengenai gar i s b a t a s d a e r a h s a s a r a n a d a l a h

sah . 4. N i l e i a k h i r a d a l a h jumlah p a n t u l a n yang s a h selama 45

d e t i k . I I 1 I 1 I

B

I 1 ,52 m

A 3,3 m

X

Gambar 3. Daerah s a s a r a n urnpan