tata cara penatausahaan - kementerian pupr

58
TATA CARA PENATAUSAHAAN DAN PENYUSUNAN LAPORAN PERTANGGUNGJAWABAN Bendahara Kementerian Negara/Lembaga/Kantor/Satker

Upload: others

Post on 23-Oct-2021

16 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

TATA CARA PENATAUSAHAANDAN

PENYUSUNAN LAPORAN PERTANGGUNGJAWABAN

Bendahara

Kementerian Negara/Lembaga/Kantor/Satker

Page 2: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

BENDAHARA PENGELUARAN ?

Page 3: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PP 45 TH.2013 (PS.1 AYAT 32)

Bendahara Pengeluaran Adalah Orang Yg DitunjukUntuk Menerima, Menyimpan, Membayarkan,Menatausahakan, dan MempertanggungjawabkanUang Untuk Keperluan Belanja Negara Dlm RangkaPelaksanaan APBN pada Kantor/Satuan KerjaKementerian Negara/Lembaga Pemerintah NonKementerian.

Page 4: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PP 45 TH.2013 (PS.23 AYAT 1)

BENDAHARA PENGELUARAN MELAKSANAKANTUGAS KEBENDAHARAAN ATAS UP

Page 5: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PP 45 TH.2013 (PS.23 AYAT 2)

TUGAS BENDAHARA ATAS UP :1. Menerima dan Menyimpan UP.2. Melakukan Pengujian Tagihan yg akan dibayarkan

Melalui UP.3. Melakukan Pembayaran yang dananya dari UP.4. Menolak Perintah Pembayaran apabila Tagihan Tidak

Memenuhi Prasyaratan Untuk Dibayarkan.5. Melakukan Pemotongan/Pemungutan dari Pembayaran

Yg Dilakukan atas Kewajiban Kepada Negara.6. Menyetorkan Pemotongan/Pemungutan Kewajiban

Kepada Negara ke Rekening Umum Negara.7. Menatausahakan Transaksi UP.8. Menyelenggarakan Pembukuan Transaksi UP.9. Mengelola Rekening Tempat Penyimpanan UP.10. Menyampaikan LPJ Kepada BPK dan Kuasa BUN.11. Menjalankan Tugas Kebendaharaan Lainnya.

Page 6: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

DASAR HUKUM

Page 7: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 8: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

BENDAHARA PENGELUARAN

Tidak boleh merangkap Bendahara Penerimaan

Menatausahakan seluruh transaksi Satker, tanggung jawab sebatas

uang yang dikelola

Tidak boleh menyimpan uang a.n. Pribadi

Wajib memotong pajak/bukan pajak

terhutang atas pembayaran yang

dilakukan

Wajib memberikan tandaterima bila

menerima langsung setoran dari wajib setor

KPA melakukan pemeriksaan kas

sekurang-kurangnya satu kali dalam satu

bulan.

Page 9: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

BENDAHARA PENGELUARAN

Membayar atas perintah PA/KPA

Berhak menolak perintah bayar bila tidak memenuhi syarat, dan bertanggung jawab secara pribadi atas pembayaran yang dilaksanakan

Menyampaikan LPJ ke KPPN paling lambat 10 hari kerja bulan berikutnya.

Penerimaan negara harus segera disetor ke Kas Negara, tidak dapat langsung utk membiayai pengeluaran.

Page 10: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PEMBUKUAN

SEBELUM 2010 MULAI 2010

Kepmenkeu 332/M/V/9/1968 Permenkeu : 162/PMK.05/2013Prt Dirjen Pb : Per-3/PB/2014

Hanya mengatur BKU Mengatur pengelolaan uang, pembukuan dan pertanggungjawaban

Jenis Buku :BKU dan buku Register

Jenis Buku :BKU dan Bk Pembantu, Bk Wasgar

BKU bentuk skontro BKU bentuk stafel

BKU harus ditulis tangan dengan ketentuan yang sangat detail

BKU dapat dengan komputer- BKU & Bk Pembantu dicetak min 1 x

sebulan, d.t.o KaSatker dan Bendahara- Wajib memelihara hasil cetakan dan data

base

BKU setiap bulan ditutup BKU wajib ditutup pada akhir tahun anggaran

Bila terjadi kesalahan Pembukuan, makaKoreksi pembukuan cukup dengan coretan dua garis dan diparaf atau dengan contra pos

Dilakukan dengan cara yang sama dg contra pos, namun harus dibuat Berita Acara Kesalahan Pembukuan diketahui Ka Satker

Page 11: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

Pada hari ini, .......... Tanggal ........... Bulan .......tahun Dua ribu dua belas, kami selaku Kuasa Pengguna Anggaran telahmelakukan penutupan Buku Kas Umum Satuan Kerja ........ dengan posisi Saldo sebesar Rp. ................,- dengan nomor buktiterakhir nomor..............

I. Adapun hasil pemeriksaan penutupan sebagai berikut : A. Saldo Kas Bendahara

1. Saldo BP Kas (Tunai dan Bank) Rp. ..............................2. Saldo BP BPP Rp. ..............................3. Saldo BP UM Perjadin Rp. ..............................4. Jumlah ( A.1 + A.2 + A.3 ) Rp. ...................

B. Saldo Kas tersebut huruf A, terdiri dari :1. Saldo BP UP Rp. ..............................2. Saldo BP LS-Bendahara Rp. ...............................3. Saldo BP Pajak Rp. ...............................4. Saldo BP Lain-lain Rp. ...............................5. Jumlah ( B.1 + B.2 + B.3 + B.4 ) Rp. ....................

C. Selisih Pembukuan ( A.4 – B.5 ) Rp. .........................

II. Hasil Pemeriksaan KasA. Kas yang dikuasai Bendahara :

1. Uang Tunai di brankas Bendahara Rp. ............................2. Uang di Rekening Bank Bendahara Rp. ............................3. Jumlah Kas ( A.1 + A.2 ) Rp. ......................

B. Selisih Kas ( I.A.1 – II.A.3 Rp. ..............................

lll. Penjelasan : (Bila ada selisih)1. ....................................................................................................................................2. ....................................................................................................................................

Mengetahui :Bendahara Pengeluaran ..................... Kuasa Pengguna Anggaran.....................

................................................... ......................................................

Page 12: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PEMBETULAN KESALAHAN PEMBUKUAN

Page 13: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 14: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 15: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 16: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 17: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 18: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

FORMAT BUKU

• BUKU KAS UMUMBUKU BKU.xlsx

• BUKU PEMBANTUBUKU PEMBANTU.xlsx

• BUKU PENGAWASAN ANGGARANBUKU WASGAR.xlsx

• BUKU APLIKASI & OTORISASIBUKU APLIKASI OTORISASI.xlsx

Page 19: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

UANG YANG DIKELOLA BENDAHARA PENGELUARAN

Page 20: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 21: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 22: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENCATATAN DI BUKU KAS UMUM

Page 23: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN DIPA YANG SAH

BKUD –K Jumlah

DIPA

TERIMA DIPA

Bk. WasgarDiisi Pagu

Akun/MAK

Page 24: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN SPM-SP2D UP / TUP

BKUD –bruto

SPM-SP2DUP/TUP

Bk. UPD –bruto

Bk. BankD –bruto

Page 25: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN SPM-SP2D GUP ISI TANPA POTONGAN

BKUD –bruto

SPM-SP2D

Bk. UPD –bruto

Bk. BankD –bruto

Bk. Wasgarbruto

Klm pengesahan

Page 26: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN SPM-SP2D GUP BILA ADA POTONGAN UP

BKUD –bruto

K-potonganUP

SPM-SP2D Bk. UP

D –Netto

Bk. BankD –Netto

Bk. Wasgarbruto

Klm pengesahan

KhususuntukGUP

Page 27: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN SPM-SP2D GUP NIHIL

BKUD – K bruto

SPM-SP2D

Bk. WasgarbrutoKlm

pengesahan

Page 28: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN SPM-SP2DLS-BENDAHARA

BKUD –bruto

K-potonganpajak

SPM-SP2D Bk. LS Bend

D – Netto

Bk. BankD – Netto

Bk. WasgarBruto

Pengurang pagu

Page 29: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN SPM-SP2DLS-PIHAK KETIGA

SPM-SP2D

Bk. WasgarBruto

Pengurang pagu

Page 30: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PEMBAYARAN PASTI DGN DANA UPDAN MEMUNGUT PAJAK

BKUK – Kuitansi

D- PPND-PPh

KUITANSI

Bk. UPK - Kuitansi

Bk. KAS Bank/Tunai

K-KuitansiD-PPND-PPh

Bk. PajakBendahara

D (Pungutan) kolom PPN, PPh

Pot. PPN

Pot. PPh

Bk. WasgarKuitansi

Page 31: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENYETORAN PAJAK YANG DIPUNGUT ATAS PEMBAYARAN PASTI DGN DANA UP

BKUK- PPNK-PPh

S S P Bk. PajakBendahara

K (Setoran) PPN, PPh

Bk. KAS Bank/Tunai

K-PPNK-PPh

SetoranPPN

SetoranPPh

Page 32: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENYETORAN SISA UP/TUP KE KAS NEGARA

BKUK- Setoran Sisa

UP/TUP

S S B P Setoran SISA UP

Bk. UPK (Setoran) Sisa

UP/TUP

Bk. KAS Bank/Tunai

K-Setoran Sisa UP/TUP

Page 33: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PEMBAYARAN DGN UANG LS BENDAHARA

BKUK – jmlh dibayar

DAFTAR Bk. LS BendaharaK – jmlh dibayar

Bk. KAS Bank/TunaiK – jmlh dibayar

Page 34: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

DISETOR SISA BELANJA LS BENDAHARA

BKUK – Jmlh

kelebihan

SSPB Bk. LS Bendahara

K – Jmlhkelebihan

Bk. KAS Bank/Tunai

K – Jmlh kelebihan

Page 35: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

CEK UNTUK MENGISI BRANDKAS

BKUD – K (IN-OUT)

CEKBk. Tunai

D – Cek

Bk. BankK – Cek

Page 36: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

MEMBAYAR PANJAR PERJADIN

BKUD – K (IN-OUT)

Kwit. Panjar Bk. Panjar

PerjadinD – Nilai Panjar

Bk. KAS Bank/TunaiK – Nilai Panjar

Page 37: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

MENYALURKAN DANA UP KE BPP

BKUD – K (IN-OUT)

Nilai yang disalurkan Bk. BPP

D – NilaiDisalurkan

Bk. KasBank/Tunai

K – Nilai Disalurkan

Page 38: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

SPJ PERJADIN + SISA PANJAR

BKUK – SPJ Perjadin

SPJ Perjadin

Bk. PanjarPerjadin

K – SPJ Perjadin

Bk. TunaiD – Sisa Panjar

Tunai SisaPanjar

Bk. UPK – SPJ Perjadin

BKUD-K (in-out)

Sisa Panjar

Bk. PanjarPerjadin

K - Sisa Panjar

Bk. WasgarSPJ Perjadin

Pengurang Pagu

Page 39: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

SPJ PERJADIN + BAYAR KEKURANGAN PANJAR

BKUK – SPJ Perjadin

SPJ Perjadin

Bk. PanjarPerjadin

K – SPJ Perjadin

Bk. TunaiK – Kekurangan

Dibayarkekurangan

Bk. UPK – SPJ Perjadin

BKUD-K (in-out) Kekurangan

Bk. PanjarPerjadin

D - Kekurangan

Bk. WasgarSPJ Perjadin

Pengurang Pagu

Page 40: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

LPJ BPP + SISA UP

BKUK – SPTB

SPTBBk.BPPK – SPTB

Bk. TunaiD – Sisa UP

Tunai SisaUP

Bk. UPK – SPTB

BKUD-K (in-out)

Sisa UP

Bk. BPPK – Sisa UP

Bk. WasgarSPTB

Pengurang Pagu

Page 41: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PUNGUTAN PAJAK/PNBP OLEH BPP

BKUD – Pungutan Pajak/PNBP

Pungutan Pajak/PNBP

Bk.BPPD – Pungutan Pajak/PNBP

Bk. PAJAK/PNBP

D – Pungutan Pajak/PNBP

Page 42: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

SETORAN PAJAK/PNBP OLEH BPP

BKUK – Setoran Pajak/PNBP

SETORAN Pajak/PNBP

Bk.BPPK – Setoran Pajak/PNBP

Bk. PAJAK/PNBP

K – Setoran Pajak/PNBP

Page 43: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN ATAS AKTIFITAS LAINNYA

BKUD – Buki PNBP

BUKTI PENERIMAAN

LAINNYA

Bk.KAS BANK/TUNAI

D – Bukti PNBP

BP LAINNYAD – Bukti PNBP

Page 44: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

SETORAN ATAS AKTIFITAS LAINNYA

BKUK – Setoran

PNBP

SSBPBk.KAS

BANK/TUNAIK – Setoran PNBP

BP LAINNYAK – Setoran PNBP

Page 45: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENERIMAAN JASA GIRO

BKUD – Jasa Giro

REKENING KORAN

BP. KAS BANKD – Jasa Giro

BP LAINNYAD – Jasa Giro

Page 46: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENYETORAN JASA GIRO & PAJAK

BKUK – Jasa Giro/

PAJAK

SETORAN JASA GIRO/ PAJAK

BP. KAS BANKK – Jasa Giro/PAJAK

BP LAINNYAK – Jasa Giro/

PAJAK

Page 47: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

BIAYA ADMINISTRASI BANK(Sebagai Belanja Operasional Kantor)

BKUK – Biaya

Adm Bank

BIAYA ADM BANK

BP. KAS BANK

K – Biaya Adm Bank

BP UPK – Biaya Adm

Bank

Bk. WasgarPengurang Pagu

MAK/AKUN Baiya Adm Bank

Page 48: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENCAIRAN DANA PHLN

Direct Payment (PL)

Aplikasi diajukan ke KPPN Khusus Jakarta VI

Porsi Loan

PPN tidak dipungut, PPhditanggung pemerintah

Porsi GOI

PPN dan PPh dipungut

Pembayaran langsung dariPPHLN dng Withdrawal

Authorization

Dasar pembukuan : SP3

Special Account (RK)

Pada umumnya dalam Rupiah, kecuali PHLN dari Bank

Dunia/IBRD kemungkinan valas

Porsi loan

PPN tidak dipungut, PPhditanggung pemerintah

Porsi GOI

PPN dan PPh dipungut

Jika dalam Rupiah SPM diajukan keKPPN setempat seperti APBN

Rp.Murni, pembayaran denganSP2D

Jika valuta asing SPM diajukan ke KPPN Khusus Jakarta VI

Page 49: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

TRANSAKSI DAN PEMBUKUAN BENDAHARA PENGELUARAN

TRANSAKSI BKUBP KASTUNAI

BP KAS BANK

BP – UP BP – BPPBP –

PAJAK/ PNBP

BP UM Perjadin

BP LS BENDH

WAS GAR

TRANSAKSI NON KAS

Terima DIPA D – KDiisi pagu

MA

SPM -LS Pihakketiga sah

PengurangMA bruto

Pot. Pajak

TRANSAKSI ATAS UP

Terima SPM UP/TUP sah

D bruto D bruto D bruto

Pemb pasti dg UP

Pungutan pajak

K bruto

D potng

K bruto

D potng

K bruto

D potngK bruto

D pajak

Pengurang MA bruto

Trm SPM-GUP sah, bila ada potonganUP

D brutoK potng

UP

D brutoK potng

UP

D brutoK potng

UP

Sudahdisahkan

bruto

Setor Pajak ke Kas Negara(SSP)

K K K K pajak

Setor sisa UP ke Kas Negara (SSBP)

K K K K

PENGISIAN BRANDKAS DARI BANK

Isi brandkas daribank (CEK)

D – K D K

Diterima SPM GUP Nihil

D - KSudah

disahkan bruto

Page 50: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

TRANSAKSI DAN PEMBUKUAN BENDAHARA PENGELUARAN

TRANSAKSI BKUBP KASTUNAI

BP KAS BANK

BP – UP BP – BPPBP –

PAJAK/ PNBP

BP UM Perjadin

BP LS BENDH

WAS GAR

PENYALURAN DANA KE BPP DAN LPJ BPP

Penyaluran danaUP ke BPP

D – K K K D

Terima LPJ dari BPP atasbelanja UP

K K KPenguran

g MAbruto

Pengembalian sisa UP dari BPP

D – K D D K

Pungutan pajakoleh BPP

D D D

Setoran pajak olehBPP

K K K

Diterima Bukti Setor pajak berupa SSP

D - K D-K D-K

SPM LS – BENDAHARA

Terima SPM-LS Bendahara sah, potongan (pajak)

D bruto

K potng

D bruto

K potngPot. Pajak

(KPPN)

D bruto

K potng

Pengurang MA bruto

Pembayaran dgn LS-Bendh

KSebesardibayar

Ksebesar yg

dibayar

KSebesar

yg dibayar

Ksebesar yg

dibayar

Page 51: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

TRANSAKSI DAN PEMBUKUAN BENDAHARA PENGELUARAN

TRANSAKSI BKUBP KASTUNAI

BP KAS BANK

BP – UP BP – BPPBP –

PAJAK/ PNBP

BP UM Perjadin

BP LS BENDH

WAS GAR

TRANSAKSI UM-PERJALANAN DINAS

Pembayaran UMPerjadin

D – K K K D

Prht. rampung= UM Perjadin

K nilai perjadin

K nilai perjadin

K nilai perjadin

Pengurang MA

Prht. rampung< UM Perjadin

Pengembalian sisa UM Perjadin

K nilai perjadin

D – K D D

K nilai perjadin

K nilai perjadin

K

Pengurang MA

Prht. rampung> UM Perjadin

Pembayaran kekurangan

K nilai perjadin

D - K K K

K nilai perjadin

K nilai perjadin

D

Pengurang MA

PENERIMAAN PNBP / LAIN-LAIN

PenerimaanPNBP/ Lain-lain

D D D D PNBP

Setor PNBP ke Kas Negara

K K K K PNBP

Page 52: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

TRANSAKSI DAN PEMBUKUAN BENDAHARA PENGELUARAN

TRANSAKSI BKUBP KASTUNAI

BP KAS BANK

BP – UP BP – BPPBP –

PAJAK/ PNBP

BP UM Perjadin

BP LS BENDH

WAS GAR

JASA GIRO, BIAYA ADMINISTRASI BANK

Jasa giro bank D D D - PNBP

Jasa giro disetor ke Kas Negara oleh bank

K K K – PNBP

Pajak atas jasa giro

K KK - PNBP

Biaya admnistrasi bank, buku cek(dianggap operasionalkantor, diba-yar dengan UP)

K K KPenguran

g MA

Page 53: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 54: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 55: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

REKONSILIASI INTERNAL PENCATATAN BENDAHARA DAN UAKPA

URAIAN UAKPA BENDAHARA

Kuitansi ex UP yang belum di -SPM-GU / SP2D-kan

Belum dianggap realisasi, belum mengurangi paguanggaran DIPA

Sudah dianggap realisasi yang mengurangi pagu anggaranDIPA

Kas di BendaharaPengeluaran

Terbatas pada Saldo UP Meliputi uang yang bersumberdari:- UP-LS-Bendahara-Pungutan pajak/PNBP-Penerimaan lainnya.

SBS yang belum disetorke Kas Negara

Belum dianggap realisasi, belum mengurangi target anggaran penerimaan DIPA

Sudah dianggap realisasi yang mengurangi target anggaranpenerimaan DIPA

Kas di BendaharaPenerima

Tidak tercatat Tercatat sebesar SBS yang belum disetor ke Kas Negara

Page 56: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR
Page 57: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

PENYUSUNAN/PENGIRIMAN

LPJ BENDAHARA PENGELUARAN

LPJ disusun berdasarkan BKU dan Buku Pembantu dan yang telah diperiksa dan di rekonsiliasi oleh Kuasa PA.

LPJ ditanda tangani Bendahara dan diketahui Kuasa PA

Dikirim dalam rangkap 2 ke KPPN, Menteri/Pimpinan Lembaga dan BPK paling lambat 10 hari kerja bulan

berikutnya.

- Daftar Rincian Saldo Rekening, Rekening Koran, BA Pemeriksaan Kas dan Rekonsilasi, Konfirmasi

Penerimaan Yang Diterbitkan KPPN

Page 58: TATA CARA PENATAUSAHAAN - Kementerian PUPR

TERIMA KASIH