srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

73
'oH-H" HHiDDtrE Effitil" ,Pf;m nEHfixltr fuHHH"" HfuqHH"ffi $H "H"Br BHr'- ffiH" HH H$ HS HH-h ffi ffi #r'n' *ffi- n$^Hn HH,HH" frH*fu ffiTfu nf,*Hu 'f;H #"H Hfir- HH,# ffiH HH m"nH Hilik. h*HH ffiiffi, HH-nH "*ffi ffi-H HH-HE EE BB tt"'Br Bt -E- Hd Dmlon Hn'"*fuHHffi#Hfrffi-ffiffiffi nf,H*ffi *$HT'$' HHffiSH Hf,ffi BB DN tFr.FE HH llHt"t Hff ffittH" nn Isi 28 lanpalan, uluLt gaklng ninfnfruu sAImI ngantoa dunugL PAI{DHU ITUUIL Kehlnpun dentns,, fi, uuml: o t u r R o tlivit d,inton ! Kenls Kl.{ ron. Targgal : 19 Mel 1983, BUtstsBBUtsBBEUU8BtstsUSBBBtsts88tsBBUSU88UUtsH8BO ruU m n n n Bna nmnm m nlUlDID !n nm IDII m mntrn m U n m m m t[ Dn I I I lU nm

Upload: pranowo-budi-sulistyo

Post on 30-Nov-2014

1.639 views

Category:

Documents


35 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

'oH-H" HHiDDtrE Effitil" ,Pf;m nEHfixltr

fuHHH"" HfuqHH"ffi $H

"H"Br BHr'- ffiH" HH H$ HS

HH-h ffi ffi #r'n' *ffi-

n$^Hn HH,HH" frH*fu ffiTfu nf,*Hu 'f;H #"HHfir- HH,# ffiH HH m"nH Hilik. h*HH ffiiffi, HH-nH

"*ffi ffi-H

HH-HE EE BB tt"'Br Bt -E- Hd Dmlon

Hn'"*fuHHffi#Hfrffi-ffiffiffi

nf,H*ffi *$HT'$'HHffiSH Hf,ffi BB DNtFr.FE HH llHt"t Hff ffittH" nn

Isi 28 lanpalan, uluLt gaklng ninfnfruu sAImIngantoa dunugL PAI{DHU ITUUIL

Kehlnpun dentns,, fi, uuml: o t u r R o

tlivit d,inton ! Kenls Kl.{ ron.Targgal : 19 Mel 1983,

BUtstsBBUtsBBEUU8BtstsUSBBBtsts88tsBBUSU88UUtsH8BOruU m n n n Bna nmnm m nlUlDID !n nm IDII m mntrn m U n m m m t[ Dn I I I lU nm

Page 2: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Pindaian ini untuk studi wayang dan tidak diperdagangkan.

Pindaian ini adalah salah satu hasil kegiatanKonservasi / melestarikan Kepustakaan wayang terbitan lama.

Kegiatan nir laba / non komersial dari perorangan sukarelawan di persaudaraan masyarakat wayanglndonesia, dengan cara memindah rekam dari bentuk kepustakaan tercetak di kertas menjadi bentukkepustakaan digital , dengan tujuan :

1. Melestarikan kepustakaan wayang, agar bisa disimpan lebih lama, disimpan lebih ringkas tanpamengurangi isi kepustakaan, penyimpanan dengan cara lebih mudah ( tidak memerlukankondisi penyimpanan yang rumit ), memungkinkan dibaca dari jarak jauh / tempat yangberbeda.

2. Persiapan isi ' Perpustakaan Digital Terbuka tentang Wayang' ( ' Digitized Wayang Open Library')yang mungkin terwujud di kelak kemudian hari.

3. Memudahkan atau lebih memungkinkan siapapun bisa membaca kepustakaan tersebut.

Nama tulisan : Serat Pustakaraia Purwa iilid t, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, g, t! ( jilid 10tidak ada ).Nama penghimpun cerfta : Ki Suryaaputro, Surakatta.Yang mengeluarkan ketikan : Ki Suryosaputro [ 8 Mei 1983 ].I catatan : Ki suryosaputro terkenaljuga dengan nama Ki rristuti ]

Foto copy tulisan tersebut diusahakan oleh : Neno Giri, Leuwinagung, Depok Timur, Jawa BaratDikonservasi di : Jakarta, pada tanggal : 02 Juli 2011,Dikonservasi oleh : Budi Adi Soewirjo, laman Wayangpustaka

Untuk mengetahuijudul kepustakaan lain yang sudah di-konservasi, silakan kunjungi lamanhttp: //wavangpustaka.wordpress.com , http://wavangpustaka02.wordpress.com atauFacebook : http://www.facebook.com/paees/W?vane-Purwa-Buku/82972E05747

Peran serta Anda dalam kegiatan konservasi ini sangat diharapkan.Untuk ber peran serta dalam kegiatan konservasi buku wayang lama, silakan kunjungi halamanhttp ://wava nqp usta ka.wo rd p ress. co.m/ko nse rva s i - ke p u sta ka a n-wava ng/

Page 3: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Dalang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro.

Oleh Budi Adi Soewirjo; admin blog Wayangpustaka, Facebook: Wayang Purwa - Links;Jakarta,04 Juli 2OIIhttps://www.facebook.com/#!/notes /wavang-nusantara-indonesian-shadow-puppets/dalang-ki-

tristuti-ra h madi-survosa putro/101503699301261 10

Tulisan ini disusun oleh admin blog Wayangpustaka sebagai seorang penonton wayang kulit, dari

sudut pandang penonton awam di luar lingkaran pelaku langsung seni pewayangan, ditulis untuksesama penonton wayang kulit, dengan tujuan berbagi bahan pengayaan guna apresiasi yang lebih

baik terhadap pewayangan. Harapan lebihnya, mudah-mudahan, bisa menambah panduan bagi

peminat untuk mendapatkan banyak pengayaan lebih banyak, dengan akan disajikan banyak alamattautan sebagai sumber rujukan.

Admin blog Wayangpustaka mulai tertarik, bagi dirinya sendiri, untuk mengetahui lebih banyak

tentang Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah menerima dari Neno Giri seorang pecinta wayang

kulit bermukim di Leuwinanggung Depok Timur sepuluh bendel foto copy an naskah ketikan ukuran

folio dengan judul " Serat Pustakaraja Purwa " yang dihimpun oleh Suryosaputro, Surakarta. Sepuluh

bendel tadi merupakan jilid 1 sampai dengan 9, ditambah jilid 11. Tidak ada foto copy untuk jilid 10.

Foto copy tadi hasil copy dari foto copy juga yang didapat Neno Giri dari daerah Wonogiri, Jawa

Tengah.

20o9Dari catatan lama bertanggal 08 Oktober 2€+l yaitu berita dari koran Solopos tentang meninggalnya

dalang Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra serta Obituari yang ditulis oleh Kitsie Emerson, ada hal yang

menarik bahwa Ki Purbo Asmoro melakukan penelitian terhadap karya tulis / naskah Ki TristutiRahmadi Suryasaputra serta pengaruhnya sebagai bahan thesis untuk mendapatkan gelar MagisterHumaniora.https :' /www.face book. co m'nages/Wava ng-N usa nta ra-l ndo nesia n-Sha dow-Puppets/171041283735#!/notes/wavang-purwa-links/08-nop-puiansea-pedalansan-ki-tristuti-rach m ad i-su rvosa putro-wafat/173895586085

Mengapa Ki Purbo Asmoro berminat untuk meneliti Naskah Tristuti Rahmadi Suryasaputra ?

Foto dari blog Melissa Alarez (seorang wanita asing yang meminati wayang kulit Jawa) 18 Juli 2008

http://castingshadowsindonesia.blogspot.com/2008/07loak-tristuti-rahmadi-survosaputro.html

Penelusuran pertama dilakukan terhadap thesis tersebut dan didapatkan bahan pengayaan

mengenai Tristuti Rahmadi Suryasaputra sebagai berikut :

http://i-lib. uem.ac.idliu rnal /deta il.php?datald=399

Thesis tersebut berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra Dalam

Pertunjukan Wayang Kulit Gaya Surakarta ', UGM 2004, penelitian disusun dan dilaksanakan Purbo

Asmoro ( Sekolah Tinggi Seni Indonesia di Surakarta ) dan Soetarno ( Institut Seni Indonesia di

Yogyakarta ).

Page 4: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Thesis untuk mencapai gelar Magister Humaniora pada Program Studi Pengkajian Seni Pertunjukandan Seni Rupa, Sekolah Pascasarjana Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta.

Abstractnya termuat di jurnal Humanika, 18(3), Juli 2005 dan file format PDF nya bisa diunduh di :

http://www.4shared.com/document/b6NqpO25/Abstract Thesis Ki Purbo Asmor.html

Penelitian ini memusatkan perhatian pada sejumlah permasalahan sebagai berikut :

1. Mengapa naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak digunakan para

dalang penganut pakeliran gaya Surakarta?2. Bagaimana cara dalang menyikapi naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi

Suryasaputra ?

3. Bagaimana dampak kehadiran naskah pedalangan susunan Tristuti Rahrnadi Suryasaputra dikalangan pedalangan ?

4. Bagaimana aspek tekstual-kontekstual naskah pedalangan susunan Tristuti RahmadiSuryasaputra ?

Di dalam abstract tersebut juga dijelaskan latar belakang kehidupan Tristuti Rahmadi Suryasaputrapada ' masa jaya 'nya sebagai dalang sebelum terjadi peristiwa G30S. Dan sedikit uraian mengenaimasa penahanan Tristuti Rahmadi Suryasaputra di Jakarta dan Pulau Buru.(#) Kemudian kehidupankesenian / pedalangan Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah kembali dari Pulau Buru terutama pada

masa Tristuti Rahmadi Suryasaputra produktif menghasilkan karya tulis pedalangan. Dengan rincidijelaskan tentang bermacam karya tulis pedalangan yang dihasilkan Tristuti Rahmadi Suryasaputra.

(#) Kalimat yang menarik berkaitan dengan penahanan di Pulau Buru :

..... " Penderitaan Tristuti Rahmadi Suryasaputra selama 14 tahun di pengasingan (Pulau Buru)sebagai tahanan politik di era Orde Baru, juga merupakan tempaan baginya yang dapat memacukreativitas demi mempertahankan kelangsungan hidup. Oleh karena itu, tidak mengherankan jikateks-teks wacana pakeliran susunannya mempunyai ciri khas dan betul-betul mampu menyentuhrasa hayatan ". .....(Humanika halaman3T4l

Di tengah hutan belantara Pulau Buru inilah Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak mendapatinspirasi tentang sanggit pakeliran ". .....(Humanika halaman 370)

Selanjutnya, berikut ini Admin blog Wayangpustakaberkaitan dengan " Serat Pustakaraja Purula " yang

Suryasaputra , termuat pada Humanika halaman 37Idari Admin untuk lebih memudahkan pengertian I :

ingin mengutip abstrast hanya hal-hal yangdihimpun dan diketik oleh Tristuti Rahmadi

I dengan sedikit suntingan tata letak kalimat

" Tristuti, sejak tanggal 12 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1983, juga membukukan lakon-lakonwayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon (Jawa: balungan lakon ), diberijudul " Serat

Page 5: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Pustaka Raja Purwa ( Sampun Kadhapuk Balungan Lakofrl ", yang dikelompokkan dalam sebelas jilid( lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).

Jilid I berisi 22kerangka lakon, mulai dari lakon Lohire Guru sampai dengan Amitoyo.Jilid f l berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmowatisampai dengan Rabine Kitaka.Jilid lf l berisi 28 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Sakri sampai dengan Pandhu Tuwuh.Jilid lV berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Sucitra sampai dengan Rabine Joyodrata.Jilid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhan Paksa Jandhu sampai dengan

Gandawordaya.Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somadinola sampai dengan mBongun Candhi

Gadomadona.Jilid Vf l berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Brotayudo Seta Gugur sampai dengan SudarsonaKethok.Jilid Vlll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RabineYudayaka sampai dengan PatineAnglingkusume (lakon wayang madyal.Jilid fX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Raji Pomasa Robi Putri Banyuwongi sampai dengan

Potine Doneswaro (lakon wayang modya).

Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Rabine Jatimurti sampai dengan Lahire Rohwono(seri Lokapala).Jilid Xf berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Potine Mahesosuro sampai dengan Prabine

Kunthibojo (seri Ramayona). "

(catatan kaki nomor 8):Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehingga

urutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " SeratPustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunanK.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.

Admin blog Wayangpustaka :Catatan kaki nomor 8 ini penting diketahui oleh pembaca blog Wayangpustaka yang mengunduh filedigital konservasi serta membaca naskahnya Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro ; supaya tidak perlubingung membaca isi naskah itu jika sebelumnya sudah pernah membaca naskah lain karya R.Ng.

Ranggawarsita dan K.G.P.A.A. Mangkunagara Vllhttp://wavangpustaka02.wordpress.com /2011/07l03/serat-padhalangan-rineeit-purwa-kgpaa-

manekunegara-vii/

lnilah beragam khasanah kepustokaan woyang Jawo.

I tulisan tentang topik keragaman khasanah kepustakaan wayang bisa dibaca di

https://www.facebook.com/home.php#!/notes/wavang-nusantara-indonesian-shadow-puppets/beraeam-khasanah-kepustakaan-wavans-nusantara/10150346064996110 l

Blog Wayangpustaka akan meg-konservasi ketikan " Serat Pustakaraja Purwa " tersebut dan

menampilkan bertahap ringkasan isi masing-masing jilid di blog Wayangpustaka t

http://wavangpustaka.wordpress.com ], sebagai salah satu kegiatan menuju ke Perpustakaan

Terbuka Wayang Digital.

Page 6: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Nantinya file digital konservasi akan berukuran A4. Foto copy ukuran folio tadi difoto copy perkecilmenjadi ukuran A4. Hal ini disesuaikan dengan kemampuan alat pemindai yang ada.

Dari penelusuran di dunia maya, banyak diketahui tentang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro ; selamadi tahanan Pulau Buru maupun sesudahnya. Admin blog Wayangpustaka akan mencoba menulislanjutan dari tulisan ini.

Jakarta, 04 Juli 2.0tt

Page 7: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputrasekembalinya dari Pulau Buru akhir tahun t979 sampai dengan 2OOZ ( masa thesis Purbo Asmoromulai disusun )

Data disusun oleh : Budi Adi Soewirjo - laman http://wavanspustaka02.wordpress.comJakarta, 07 Juli 2011.

Semua bahan untuk menyusun data terurut waktu / kronologis di bawah ini adalah dari abstrakthesis Magister Humaniaora Purbo Asmoro di Universitas Gadjah Mada Yogyakarta tahun 2OO4

berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra Dalam PertunjukanWayang Kulit Gaya Surakarta ". Namun di sini data diolah dan disajikan terurut waktu. Terbentukdata mentah daftar karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra yang barangkali bisa dimanfaatkansebagai bahan pengayaan para pengapresiasi wayang ; dan barangkali bisa diolah lebih lanjut olehpeminat atau peneliti lain.

Mengapa saya merangkai data sehingga terbentuk data mentah ini ?

Landasan nya sama dengan ketika saya mengumpulkan data kepustakaan, meng-annotasi, meng-

klasifikasi serta menyajikannya dalam bentuk buku " Kepustakaan Wayang Purwa (Jawa). Terbitan

fndonesia antara tahun !948 s/d 1995 " yang sudah diterbitkan tahun 1995 dengan sponsor

Senawangi dan KITLV Belanda. Landasannya adalah keingintahuan pribadi, keinginan

mendokumentasi, keinginan berbagi bahan pengayaan pengetahuan wayang.

Di era digital dan internet landasan tersebut bertambah dengan keinginan - sebatas kemampuan -untuk mengkonservasi ke dalam format digital ; "berbagi baca" dengan pengapresiasi wayang laindengan memperhatikan rambu UU HAKI Indonesia ; persiapan isi dari Perpustakaan Terbuka WayangDigital yang bisa dimasuki dibaca oleh siapa saja, dari mana saja, kapan saja.

Di bawah ini daftar terurut waktu karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra - sebatas data yang

ada di abstrak thesis Purbo Asmoro. Sekiranya ada Pembaca yang mengetahui atau bahkanmempunyai karya tulis atau foto copy karya tuli lain yang belum tersebut di bawah ini , sudilah"berbagi pengetahuan" ; sehingga makin banyak khasanah karya tulis yang tertelusuri,terdokumentasi, terkonservasi untuk kepentingan jagad pewayangan kita.

Daftar terurut waktu karya tulis :

Antara tanggal 12 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1983, menuliskan I bahasa Tristuti : kahimpun

dening I lakon-lakon wayang purwa dan madya dalarn bentuk kerangka lakon (Jawa: balungan lakon

), diberi judul " Serat Pustaka Raja Purwa ( Sampun Kadhapuk Balungan Lakon | ", yang

dikelompokkan dalam sebelas jilid ( lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).

Jilid I berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Lohire Guru sampai dengan Amitaya.Jilid lf berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmawofi sampai dengan Rabine Kitoka.

Jilid lfl berisi 28 kerangka lakon, mulai dari lakon RobineSokrisampai dengan PondhuTuwuh.

Jilid lV berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Rabine Sucitra sampai dengan Rabine Joyadrota.Jilid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhon Paksa Jandhu sampai dengan

Gondawordoya.

Page 8: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somadinalo sampai dengan mBangun Candhi

Gadamadana.Jilid Vll berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bratayuda Seta Gugur sampai dengan SudarsanaKethok.Jifid Vflf berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RabineYudayaka sampai dengan Patine

Anglingkusuma (lakon wayang madyal.Jilid fX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Raji Pamosa Rabi Putri Banyuwangi sampai dengan

Patine Donesworo (lakon wayang modya).

Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Rabine Jatimurti sampai dengan Lahire Rahwana(seri Lokopala).Jilid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Patine Mahesosuro sampai dengan Prabine

Kunthibojo (seri Ramayana). "

(cataton kaki nomor 8) :

Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehingga

urutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " Serat

Pustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunan

K.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.

Antara 17 Agustus 1983 sampai dengan 12 Oktober 1983 menulis naskah janturan yang akhirnyamenjadi satu buku yang diberi judul Janturan Wayang Purwa dengan kronogram Kagunan DhalangHangesthi Gusti, terdiri dari 52 macam teks janturan dan / atau pocapan yang siap pakai, antara lain: janturan jejer Astina Ptabu Parikesit, Dhayohan Sabrang, janturan Gapuran, janturan KeputrenPurwacarita, janturan Keputren Mandura Dewi Kunthi, janturan Keputren Pancala Wara Srikandhi,janturan Keputren Astina Dewi Banowati, janturan candrane Raden Dursasana, pocapan Kreta

Jaladara, pocapan Gajah Puspadenta, janturan Karang Kadhempel, pocapan Madya Ratri, pocapan

Gara-gara, dan pocapan Gagat Enjang. Naskah janturan itu semula hanya digunakan oleh AnomSoeroto, Manteb Soedharsono, Sukasna Mudhacarita, dan Purbo Asmoro, akan tetapi selanjutnyaberkembang luas di kalangan para dalang, baik diperbanyak oleh Tristuti maupun disebarluaskanpara dalang bersangkutan tanpa sepengetahuannya.

Tahun 1983 data naskah tersebut:Judul "Janturan Wayang Purwa." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1983.

Tahun 1985 Data naskah :

Judul "Lahire Harjunasasra." Naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1985

Tahun L987 menyusun naskah pakeliran lengkap 12 episode serial tokoh Bima untuk Ki Manteb

Soedharsono. Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atas

prakarsa Yayasan Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Duabelas episode tokoh Bima susunan Tristuti :

Bima Bungkus, Bale Sigala-gala, Gandamana Sayembara, Babad Wana Marta, Dewaruci, Sesaji Raja

Page 9: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Suya, Pandhawa Dhadhu, Wirathaparwa, Kresna Gugah, Kresna Duta, Rubuhan (Duryudana Gugur),

dan Pandhawa Muksa.

Tahun 1987, data 3 naskah lain :

"Lampahan Babad Wana Marta," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987

"Lampahan Sasaji Raja Suya," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987"Lampahan Wirathaparwa," naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1987

Judul

Judul

Judul

***

Tahun 1988, data naskah

"Lampahan Samba Sebit." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, L988Judul

Tahun 1993 menyusun naskah pakeliran serial Bharatayuda untuk Ki Manteb Soedharsono.

Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atas prakarsa Yayasan

Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Kegiatan acara ini seperti yang sudah dilaksanakan tahun 1987.

Sembilan lakon serial Bharatayuda susunan Tristuti : Bisma Gugur, Ranjapan (Abimanyu Gugur),

Suluhan (Gathutkaca Gugur), Tigas/Timpalan (Burisrawa Lena), Jambakan (Dursasana Lena, Druna

Gugur), Salya Gugur, Brubuh (Sangkuni, Duryudana Gugur), Aswatama Nglandhak, dan ParikesitJumeneng Nata.

Tahun L993 menyusun naskah Janturan Jilid ll, dengan kronogram Cahyaning Kusuma HambangunPraja. Buku ini berisi 24 macam janturan, 2 macam pocapan, 3 macam ginem, dan 30 tembangsinopsis lakon wayang.

Data naskah tersebut :

Judul : "Janturan jilid ll." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, L993

Data naskah lain :

Judul : "Lampahan Kresna Duta." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, L993

Tahun !994 menyusun naskah pakeliran Banjaran Karna untuk Manteb Soedharsono.

Tahun 1994 menyusun naskah pakeliran Anggada Balik untuk Ki Purbo Asmoro.

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Baladewa untuk Manteb Soedharsono.

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Rahwana untuk Manteb Soedharsono.

Page 10: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Sumantri Ngenger untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskanpada Festival Greget Dalang)

Tahun L997 menyusun naskah pakeliran Wahyu Darma untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan di

Pondok Tingal Borobudur)

Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran (bersama Sumanto) Rama Tambak untuk MantebSoedharsono.

Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran padat lakon Pikukuhan untuk Manteb Soedharsono.

Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran Alap-alapan Sukeksi untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan di

Jakarta dan forum Rebo Legen). Judul lakon diganti oleh Purbo Asmoro menjadi Melik Nggendhong

Lali. Sanggit pakeliran ini banyak mengalami perubahan, dipadukan dengan sanggit pakeliran padat

lakon Alap-alapan Sukeksi karya Sumanto (1980).

Tahun 1999 menyusun naskah pakeliran padat lakon Srikhandi Gugat untuk Manteb Soedarsono.

Tahun 1999 menyusun naskah pakeliran Bimasuci untuk Ki Warseno Slenk (dipentaskan di lAlNSunan Kalijaga Semarang)

Tahun 2000 menyusun naskah pakeliran Babad Wana Marta untuk Muhammad Pamungkas PrasetyoBayuaji (dipentaskan untuk ulang tahun Rebo Legen)

*** Akhir daftar.

Page 11: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-l-

53.

ffiffih{ffi I

%B'u.

I. . (TABnr,a surE[).

Prrtu Partanu ayr lnCglb Prrbu Soryanlnatal nyang l"ghlti pntaeBadyu Partrnr 4lbtr patlb Srcry3abrdra. n"fba3 r - Ingtang putra Xrta Dg

vd. palt{nr rupcnr Lagrrra Batban 8*rt, saktng Saptlrga. &[ patlb lrtnr -bilrh Sapt$gr punrbr rabaggrttng pcrtaprn lngt"rng papan atnngfpun t -blb o.Hn8 Xagerl 0uJulrla. Ing rugla Dovt Partlal kalarar do.t.8 pan -ralr fO00 nagrrl. Prull^1, Ll'pat'lb nrlyr Lantual ladosil, Batliera $JA,H.. ltlnenl rartrnr! plnangglh .al ab babat plsrn uedyt plnacnban Lt-no ugundra-ton para nJr UnO nr3rrrl. ft Patlh randlla nrnton perlt bldhrl.

SIDS latr ln.lnr. ngadhrton, pln*rg garra trn8jeng rahr p6tr1 .;-Rcn3geuatl. Fa \f rna.

, tt. trrgfffi Pr4ryi .t g K lr t .I

P!ah' Sandavlata 'q.Fl nrrnlpun t aog rryl narcndrr lng Carbr,nl11 Prabu Saara &dlhi. Eq1}1j r - Sad ryayrnakcn Dcyl Parttrrlr &Ia Brrl-r.ng.n hl'rhd. rrl'g &Juf^aba sarrdya,.bclr. &BA&.-S4[l&-t - fa{a Penng-Ruba Lrr garbarulrl Lebrprg praJurlt &Jur-ha, gqlayulDg robag. dabs -panoalan. fadSra GuJuL[a kaoral gya nrnfur. :

Brtbra Salr'l lyrng 9oner $"rqg Pctru}. Renbqg t SaH. nsater -d!ry'La- dcrf-ry kanS cyrry Bcgruan Klqnqyasar lsbot ng&cnya bpogln rabd.

yt&darl. Ertungkr praptanhq dtnara aladan ur., dltya X1b SAHPIINC; rs-ea rlDgrcl' dadya PtRfrc gEf,ln. Belclsa badbar $ftnn8 Patrrt, parlry nlrlt,SaDg Bagur tlry bobontr u{.ng XagarC. t}uJulaba. hmanlng rabdr 4nenS Pg

i

tuL allna,.f,atungka prsptartDg 11 patlh Srenggabadral rlnta trryr rrLug Ea,-

thara gatr| puruna ndhcpant ltagarf 0uJurala. l{anavl eoubeda ngundrralo -paranggule ratu rc(Xt uagarl, bndbo tagal{Er Dorl PEttld.. SaH.

laSah Sfrbldhal tapanslrranc.

nggalf.rls carlyoa Batbara, S!H. uua dusugl lng GuJulahiT Frar -ngartanlng Pratn Prttcy1j ayi. tluoya ngatoa ycn !a!1. Batbara eb*o Prabu

Partan{;ye tilanghrng ruLal nnatsn tapaarrlan ndhepanl prdl Cn{uraha,

Batbara g.H. lagabr Lalong lagut pqnrb. Prang ralor Prah Saldarlsta lan

DI

H

Page 12: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-2-

Prabu Saln $rd{Ll kaoraa, tcnatr Leplryu. Bathan S8}crl Etrt€tr dbeup kbydr IbYl Partbl. I

f,aoarltar ,alobctlptrn Brtbera SaH. vonton lDg kcdhaton GuJull rhar Prehr -PsftErUaya pelcrrr"gkt'ng tcngsor dhatong kaprarlranlng tang Eanb' Prul-La trnrb nlyat ncdya nggcEuru dbateng Saptrrjr, llu\ya parft hlng pNrtrr -Ard'n patlhl Srng llate blathd lrtn6 SrPtarga. '

&H.Dg yul ka'gou llayan lDgbrg rrra bEtD f.Itglcatrg eyanf, BrtIAra Salrrl. gya tnadnr oapanatatano terpa pallt kang. garrte gabsb ndholg. -nggarbtnl. rBotcn daryu Doyl Pertlnl Ladhcrokaken plra lqpra1 nrtml kanS -rala lrt-ug Saptlrge. i

CrrDqAEtlt r - Iarpahlra Prabq Partay{aya r"g nalga kryang$lb tlgkeng ra-

$ frlg tfagart hn aIE Prahr Sadhala. Sarcng PartavlJaya lgalen ncd3ra nggg

gsnr dbatcng Saptarga; Prab Srdhdrs raroralqn ber3aglpun lngkalg bapa gfnr 1ng Tegrl Buban Bool Drapara. Prrbu Pu'lottfJ aya ksuggubr. gya ucuggol

I

nr{.ry Tegrl Bbrban.i

IV. .

Rer! Dlapara ryarlg krDS'putra Brnbtng hrrala {ngglh Soketug-ac-

tilrhrl,. f,atrngkr eouanlpun Pratu Saalhali lngeaDg ngfsntamken ae{ranLng -Prrhr Partaflryr nilruun badbr pumrrlta. Sarg tltb srgab, nrll Iarya go-18r r l. Ingkang putra Dnrsasa kagctaL alrnar nrlJ'e lcattrbals uangarl.

2. Ab{l on4harg plnoJ EbaD ngglothltr gttngah gasalg: laIlb.3. Bcrarpadan Pa!Sga!8, tyu Jrgor gtmrgablrangtul dadoa rarrug kh-

luLr m\ya nJ rantbal lrual rr.

Prth Partev$aya dahat Dgurgun, mrta nantep ns4ya aurita. f,a-nsfg'3$i.hapar:a nrndlut boban t Pratu Partar{aya krdab punrn rreJaya

lnglsDg puan Brgavan f,arunayual saltr lblbarateu pagurc! Saptargr. glng

Xatr tnglhr nrlya |!iher.. Sa4 lllb lolankl.Xqgq$tS, brp$f ra Prahr Psrt$draya kapa'lggth Eegaran Sahrtrer tlt**nerbc ugup{ra nrrcanlng ksng trrtra Batbara,SlH.. tfualryu, un{aga blllh Pra.

bu ParterdJayr Eo{ya ureJayr ke.g rutar nrntca dlpun otatcu da&s crleug

Prabu ParteutJayn tobatl feJcng kadbacuhm oouEll Bgv. f,anrnayua ptyarbaf:

lng Saptarga. Sandfea runtou hrdhrlr drne gahrtre! pglrJ eugdcen l8PEh.

g$DM[& r - Igpabtra Dcyl PartJ,nl lrghDg nggarbtnl eepub, kadbcnla-kcn para lnya. Rrrugl lng urna $rng8ul, babann E{11 prlgra. Pe,-

ra inya ga!! blngung. Eadadnk BBv. Sahrtrcn llrong tongl@yl tl-Jcbang bqyl, grt tnrurirn parlng plbrrrrngrn. Dsvl Psrtltrl lrn Ja-bang bayt dlpun up*ara (pulaaara). ItPl ellPun Jerua-Jlnlrrnal-Sclsgtrer ngalcn yGB rardrrnun Bathard, Satcrl. Ibttt Part"fd alll|ng

Icor padrr 6rito parrah nharJ anlng Lrng vrlyab. Jabang hryl' plna-

rtJqgaD lrakaglb Barbrng PULA'9ARA lngglb PAIrfSfil; nildn uana ltISnr}" 11gglh sLncbat vrpa Pilarara. lluntcn taboyong lundn lrlDg -Portrpan Saptarga. Art

Page 13: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-3-

V. PEBDIPIU gAPTT TRGA.

Bcganal f,amnaya"., potU.t, 6"f."". U""pf oovanlpun { ngking ra-yab Eatlara SaH., ratur b{lrh sarpun pal,rJ-apa. rang cyltlg d$rt gu}a.

EEt{Dgka praptrnlra Bgr. 9atutrcr aanrl tbpong J abang bayl BalbaT Pafs-sara (nbgara - Parioara) tuvln DcrI Parttd nugul kabg t:ati, Batbara ga-

trl. f,ams1 dhatougtpur oclory Praln Partan{rIar nurnn ugnrnglcbl padralpug Bgs. f,gnnayasa nyusu! nrrat aawl letur tobat, fannayaae, dahrt ngIas, nuaton Iartrnt balf nrJud Jalla ranrDgra. garta ailget bl'g,th, dcnc

ginarggih lrtgkang putra Parbblr SaH. sartr kang uryab Barbary Pal.alara.

frabn Pertan{rya turcor 'kapacka donlng Rorl Driparal o,iatcn bi-4hrr repa$ttn lng lalbung gulrDg. [df8!pah pfnanggft, dadot prEntr Partgr{eya tandhlrg Bcrl Draparal nalgllg Partav{aya kaaorrDr gpra rundrr.Ihnrgl ngarrantng Bgy. f,anuayara, Rcal Dnapara lgsranFulan. Xo{lng nrLya dlpun ptalrn di&r 0rnaral kabrneang'barat dcnlqg &pal+ur' datra6 -Iarpnug dbarab tng pojok JUaA rlctb tllrn. Prahr SEdhta ngnl, t.ll*dhJngan dr"tl'g putht $rpalrva, tcrah kamran null }lnsJat. I

,19 :,rc1 . L983..

54, tsilsstfrilffit|$ffiltsssfttsfft$l|$tt$rl

ffiffiLffiffiffiF#ffiHff#ffiffiLffiffiffiffiffi

BIDAD Ufftrnl -Lr,,HlPil"EiA.E l ..)

I. UASIRI Y I R A'JT E;A ,.-

Prabu Bagukcsnin nyrry lugtrng prtre Raden Bcsrkctbl dsfth patlbUaralta. Bprht"fr l - lbntc! tqJa Burrrler lng veEa Ec:rirg. S""g Nata dbrtn&

nrl-ug kang rayf Ea:ya Srl AntL Llnen nttt pr{kaal' eandlka gya H.dbal. Ea;j.

rtr rcranlprrn patlh Sronggrbadra nptng f,agar{. GuJut ahal nabr Lrntira {3r-nlng hang.quotl Prahu Partay$aya DlrunrD b{yanfu sabab nagar.L G.rrJvreha La-

hrrogan paiabgn*a aattry [agart SXuandryura balentpun Prabu BalfT,r Jat.r3an Sang nate 0durahE rbotcn prrrun ngranrlc agart gylrah. Pratu Ba^nkegrata\gya uhean payl lpo &rya Hanungkaral Earya Kitakal Earye Partala'Eyqng pl.tlh Uarsl.tr budhsr bcbantu rrfrg f,agar{. GuJulaha.

&!g f,ata lundnr ngadhaton pl'aprg garra kangJ elg reb hyl Retqldt ga)a Dovl lartu. l{untcn buJ anr.

Page 14: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- 4-

II. IAOABI S T Y A !I D A P U R A .-Sang Prabu BaJ I Bsflle nyrng patlb AaJ ah Bluggal^e, f,arya Pl1ala.

Rerbe.e : - Ssng xete lcntaa rbcdbab n.gar{. Dadrapura, nyedanl, prabu Bal:a-+lhq'a. bnc fnrtra natr &drapura lolot dcreng keoepeng. Sanaqgte Sang: lla-tr ncdyri lbedtah Xagarl. OuJulghsr nanglnt nirrug rqtta yen dnta bcbalfurrlng lllratha. Uunton dbrrrub cBggd nupuh prang rrlng GuJulabal J ala5anPrah Partan{qya dstan puru! qgramk agart eyluah..Pan nanggara gya qa

ucga tnrc budhal.

PERlt0 GAC^r- r - lladla Slnandrpura kapapas vadya ftratha, fan CilJrf^;ha, -dadya poralg. [arya llarungkarE ngasta puerka Hanlbarar uadya St-uandapura

aant kauaap tlanlharal eanallka dadl rcoa.R4f a BalLka rurtrg, mlya mJa -prabara nerpub para Earya snaytn Ulratba, ganl'karpnrrg. Prabu PartardJa-yF lgrnrgct dhatcng Ulrathal [aJ a Baanta nubtl.

IIr. LEBl,lBlU

Begrra$ farunayarr l-u8g1b Bcgauan frr{nggar f^aggl-h nsr* (anor -1

lngglh Batbara Praval uy.'rg Lanli putra Begaran Sahttras tuuln uayqb Batha

ra SaH. aard,nbrlt grrra Dcttl Prrtld rahghl t aqg putra Banba4g Panreina, -Puthrt $rpeJrua darah Serar Oareng Petnh.$gplgg t - Barlho cel.qanan Para-Blrap nnnglnS Dcst Per:t{n{ nolbe trrs gera.b. Hslgka ulrofu rarta ycn bo-san CUJEbhr pgungol !r{ng lltretha. Batban SakrL gya tautur nyatdakrn rg r

ta naraaepuhnya rrlng lflrathal kadhorstalcn SrpaLara dalah panrlerrn &rrl{lra gye pangkat. &EBA[$.-$E[E,l - lloDton u,..a Sabl kabogal rasoksa rEEl"rFg sluandapura, da(ya peranSl denarra rarl peJr!.CAXD[fftq t - Lr8 [Ailr . {, E L I tr G. . Putra ilato bdrapura atnqfrqlug syql

gl Piahr Baradhanar "tsttillh Radsn fardbats kang nodhory tapa. Ia-trnets praptand,ng Eerya Srl lntl, bnd8rgu ka4g nerbc tapa. RaclOn

f,gdhilr8 natur pfdongatr sskt"g hdrapura !ryr"aqg kabodbeh dCnlnS

Rqtr BallLa. hggatllU. ocr{yoao Bodyan Kardhana gye kalantbl do-nlng Earya Srl Ant{ Frran lrlng,'lllraths;

IV. NAGARI I{ LR A T B A .

Pratnr Bagukcgso" *1 aturlpua Harya Srl fntl.r blLlb tcJa !tru-nar lng uanr Ket lng punlka tutq toJ rnlpun iatr{ya lngbDg ncrbo taprr lng-gth p""1\" Bailsn ferdbana !ryka,ng sarpun kasosanahon. &rya Sl lntl r8l -ngandharatren lelaqlahrnrpun Bedcn Kar,lhaRs, tela.b Prabtr Bagulceasan qaUt,

vela,a. Raden Eardhana nulya kapaerBhaken dhatong Earya SEl fntdl p!.nar!ag-

an bana.b srna'f,erl.B Llnon rbabadLr sartr kaparfngan radya lngLtng babad -uanr,. Earya Srl Antl Eyetg Raden [rrdbrnlr mlya panlt nradrr.

frtrrDgba praptadrc Pratrr Partav{aya qyusun ngungde bbct Doga-

rl GuJulahq supur kabcdr'ah dlnlng Prah Bellka. lluntcn kasrgul onanlpunBathara 8aH.1 Srpalaua lrn panrt$ranr BIb garl rerargluiitn. teJcnS Sang-llata tllratha qgcrtga.ktn aadaye para ndlbyrl ngedsl! persngrn rapsgrtanBaJa Balllrl vutRya aanektr gye hrdbal

I

Page 15: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- 5-I

Pratu Bltrk r petlh OaJrb Blnggala, Earya Pllara, Dltya Xrldhagga sgal -ntutl' playrur Prahr PartairfJ ays, Eapapag para Eu/a oatsl'rg Utratba, da-

4ya prapg calpub. Gala.tr ElnggalE pbJatr dcnr'g $rpalaua, Dltyr f,rlehagaapeJ ah dcnlFg Battrara SaH,. Prcbu Ba}|.b nganr&,, Earya ltarqurgkara ngllr-Pcr nala Brl{lea hauaap puoata }lanlbarel eanallka dados !Boa, mrlya hatflrlrlng Pretu Bcaukcgrua.

i

Prrb'BurkcgrqJra pnlya dharuhr rcoa H,nsn lgnrrat. f"tj'" Hapng-kara ngaata Lloa'h lfukrsrLsr reca kaurapl badhar Jaha lantrngsa Prahr 8a-lf ka. IaJcng Brr.f a la'lrlea tolrikr Sang ttata tflratlL kersa narpll aarrgbg -lagarl Slnandrpura'ke.r.h kabevab Prala l{tratba. BaJs la'lllra randlEa.

Katilngka oonarlpun Harya Ss'L ,Antl lan Radsn f,arrlhana, lCtrr bIUbnut purna DggeDya batrd varta Kcll.ng, sarta salpun da&g nagar{.| nrqg Xa-

ta da.bEt otrkrl nunton Cbnnrh dbatcag Srl .lntJ. uupadoa putrranlprrn l'gt a'rg

Dana Betna frtatl kadbrupna altdc Radcn &ralbana. Srl Antl san,l{ta.,Mrn-teu Radcn fardhana kaJuncnengakcu narendra {ng uana 5gkErts sarl}un slra-Dgun praJr'uau1 pfiurd,ngan rarl Xagarl l{AID[nlfl, raRg nata nr,lha JeJu*luk PRIBU Hlxm,AtrISIlnA. Inghng'rayl lpo, 'Radcn ABTIDRIIA rdnlsr,itra n1-nalgka pqlatd.h 1n8 llandafitr. '

fagl.nr nonton bfsytl grlr{sg gaptargar Deirl Pargld gcda. Ggggp -Prah PartanfJaya lan Bathara gakrlr gye liln&rr nr{,ng Saptarga. llunys -dumgl frg Sqltarta, kiranaban:Lng Dctrt Partdnl ptnartpulnEo Bathara SrtrLnanAhng gandrung r ErlVa kclah tenpa pultr panalauan nutrtdo

-j., r

OO..-

19 rei 1983.

ru$ffiffif,ffituhHffififfiffiffiffiffiffffiH nffi,..

I. .

Prabu Bacrrkeayaral patlh yttfi", gang PuJ angga Doganan lteratrrala'

RcnbaF r - galg ttata rcntac uigudba.qf uranclgalen natei putranl4g la4g

paDan Rcsl llapnbana pnton !ry TNDah Gandare, plnarlugan JeluJlk Brabu

t{ancrtya. Sarta raaggall,h sfunantng Batiara Sahlr gabab &ecalan talg -garsa Donl Partdnl lngkalg sar5,un sedl' Pranlle Sarg Us,ta gya teta-tatab'trdhor'nartuyl. nrl.ng Saptrqga.

fi. trlol8u-I3t n r I u I r r!:*uy* 6arcirlra)

Page 16: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-6-

II. .( uUa^rarrqg rerodra) .

BaJ a dttya Prabu Far a lhrdcu a ryang patlh HurtyalrLfur, dltya tr1,

lr Fantu. Btnbg, t - S8,D8 xrta aodye ralog trab Ul.snr sobflg aatttyrr, og

bsb J alanlpun BaJ I Balvel Eyvang lllsnu bgkang drnoL rAaal. Gya bnrdhr.r -nrllg Ulntba ngenthl ua{ya lslonhntoPERAFC CIOAL r - Uadya lcbrhrt prrng tanan prqturit Ulratb. Irlsnbt -kaecaor, gyr lcsbpangan ta4f rrg sanro .

T[I. IIAilA TITBRASARA a-

Bathrra Safcl !y8lg $cuar Garcng fan P;truk. ECEhEg. t - Sslg Ba-gua tnnba.h leng.ctsn karg garsa, Dovt Partfd karg katcnbcn acdal nlla dar

tan nedya londtrr nr{.ng Saptar8a; EEEASL-$E$B t - Dhatcnglng uadya lclqht bals TtrtLacartl lbobrgal SEIrrtr da&o'perer8. Ialmlpt kanran gya

glllngLLt.IV.WrW.

Prabu At{BIf,lSA ryang garyr lbvl UIIASI'nanglu lrsFg putrrr taLsth -Jabang bayl Eane Radon ltllASA,tanrab nangle.'Egrbas : - SaDB Nata nrrplvangalt, lclncu oosalr nrtng Saparga nonpll dnjet rab. Pranlla Prabu .[l-blnara gya hdba1 lrl-ng Saptsrga tagerur putre.CAIIDRAX^Itr r - Ing uslr Prahl llrralvtJ a tspangglb Bethara Sa.H.. Drpl SBlg

Bagus'Dgalccr tmh lflrnrr nulya nc{ya kaprarnaa dc"l'g +"9 R4f e -DLtyae dsdl poraDg dodrcg. Petnrk lus4tar nrlng gaptarga.

V. PEMAPTX SAPTA ARGA..l

Bcganan [anr'nayrra lryglb Bogauan f,altlgga lnSgf,b f,lrr lrygfh Bltbara Pranal ryang kEDg putri Bogarnn Satutren nangb lngtra* rnyab Barbsng Palarara tansah nangla. fEttlgkc rarnrbnya Prabu Basukeruara ryrng. -Prabu PartardJaya t.ug GuJu1aha. @ r Tangtae Palegalar telta luroenc Bathara S*d. ;

KatunqLa eoranlpun Xalendra f,aolpura Prabo .Anblaasa Lydtg grnra -Rctna t{lyaal ngenban fang putra Raden Ulyaar. S"rq l{atc ngatrralor bab -vargeltlng J avatal lan pcrlunlDg tout!. Bcgaran Kanuayara nunton dh8nrh

dbateng futac lllyaol klnen noaqll Palasara. TrongS$aa &Dg Utyest tlSraneeept J rbang bayl Pa1aeara, rlnangtop kJayan lltyaral kakeUlfprrn nuntea

kradcl aab.ng Rrngl9. SanaUla Prahr Baarkogvala ruaaoa rcnar nDton ll-tur bltlh bayl kalEltb punlka dlpun kidangakonr l-ng nbenJ arg Sang f,ata -Itlratha tagab parlng PrtJa.

f,asanr Petnrk qouarr gan L laturl btlth Bathara Salrl ded. ca prang

blayar rabr'f rg le leuhlt Prabu fala, Hurdr$ a. Prebu Partau{ aya lan Sryg

bsa aglls bldrraL ncdYa b.bantu;

Kaoarltp, karg carpub pran| galrf. fsn faJ^u Murdu{ r ta}slh nqkct. Prab-Partau{aya Blstutg, nanglng datan paaah. hngu-da-ngu Bathara SEXrf scdr

nuksra lareudhal detUrg para doul.

Page 17: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-7-

Putht $rpalara nqfur tandhr'rg kJryan Prabu fara lfurdrfJa aben lraaekton, nnnton pra.8 nrhrt, yataBs Prabu Xal^u lftrrdn$r aJur da{ya ndbg-Pa.qgarublrrtrD, tora.b goda rlya-llrt. Dcnc'$rpalava badhar dadya oatr{yaaran Wyang Bayu Sangara gya hndur nrlng warga.

Prahr PartardJ aya mrndur lrl.ng Saptarga, natur dhateng Prahr Baag

Losvara lan Bcgaran famnayEaEe bab nrkEvanlpun Bethara Ssb"|. fan Srpalgua. Prabu Anbtnaaa nunteil parlt lundur rr{ng f,aolpuree Prabu Brgukcryrraratur bllLh kang putra Radra lllyasa gbsnjar vara Glyantdl narylng LLlenntlar rcat'rn .lng Saptarga telarpn. ilatr Kaslpura garlrblt grrr B Dltur -sunarrggar DnUc panlt lilnftrr.

Prang aurrk-arrrl.rn r urdyr loleltut, tlnandhlngan Bogauan Salrrtrsnlngkang rat,al aJ 1 uantra vlbuar srgung Lslerbut sanl dhasr.h lrr"fuh m|ya tobat. l{aaans lodbawr,rn vargoul ndng kandl'snge dhcvc-dlrove.

a

,19 - rcl 1983.

56. LffiFfififfiffiHHfiffiff$ffi}ffiffiH}qffiHnFffi

r. . (ulmAs)

Pratn llandralc6arare lngglb Prabu f,ardbana ryang patlh !s!g lrl -lpc Radou Artadrlya. Rcubaq t - SrlB Nete rraa nylranl hng garsa ktDg-Jeng ratu Denl Artatl kstrg rus Dggtrblnl. f,anglng nonten nanaLa !lHrg--nagarl Hdd-ladtaka Prabu llltyakar4he ncdyr, nyurnn garra nata l{andrrala...

Katlrgka rarnt\ya tnghalg pEran Ucehang 'f,anrfyan Prabu llahc$rsrr,

nganthl rang .lot, narcndn tng Gltlngrlcrl Prebu Dbenadenar lad ngEbllalon nggsDya arga qylDarl grnrar sartc leDgtch gatdrg l{anlnantake. Pr:abu

Itandralceayata parrah rrlng hsng panan u{,b rabarJ +nlng pral a }landar:aka.

Prabu Dhanadeua lngkarg EaSalr gya parLt napagalen paraqguuLs.I

rr. lqaoaer HA4l{aryrAqf { RrMA BrHA!$a[a)

\f a dltya Prabu l{ltyakardba lyEng pailL }lanangya}Bar DaEpl onq&lpnn kang rayl gqL'tn8 DuaraeatJ. Praya Prabu Hartyrr f,ala Kregna tunln pa-

tlb Eegva Pangga. Bggllg t.- Sanl satntlDn ue{ya ugrebat garea }lapdar:aka

lunton bobLdhalsn tasa{ya rasekaa. PERAUILCAAAL t - Rasekga t{anllanttka-

Page 18: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-8-

lan D,rarauati. kapapag prdurlt 0tlJ.ngueol, da4ya pcrug. Prabu Dhanedena

kaeoranr terahan Prabu tlandrrkcsuar!, utrsan nr{:rg lllratha uLnta bcbantr.

IIr. tFRttPJl[ g a P t A A R c_A .

Bagavan Sahrtrcn dbacub dhateng lngr."l,U saysb Balbang Palgeara .;-dsfsb Laalalg tangg[ Butu Rodel lfl.yaral ryrng

- gerar Gareng Petrrrk, klnen

aa.blyantn nrlag tlandarala. Sandlka, urateu ltdhar .PERAI{0 SEffR t - Uoutan vana Palasara lan Ulyaoa tabcgal denara oaH-ng -Uantnantalca, dadoo ptraqg. lfagau, dcnava satt pcJah.

IV. ITIGARI f IRATEA.

Pratu Bantkesvara ryang Farg putra Raden Basketbl dalrb para EqE

ya, nanpl oouenrpun utrsar aaklng HaldarEla Patl"b Arbadrlyal latur nnh-rnra blyanfu. Prabu Bart&esvara LslaDgktrry T*, gya J engtcal rr"try tlands-

ralra ngantbl lcang putre Radon BaaukertJrll Harlra Hanungkara, &rya E[t*aKecqr.{ ta, dunrgl fshfun lla^nd$alo gya calpuh prang. l{edye ragckra kau-eap Hanlbara dcnlng eOi Hanungkara, tenab sall dsdog tGolo Patlb lltTnangyakaa lin Eegva Pe'gga kcplayu.

Y. t{loARI l{a}f DAB[trA.Prabu Handrekcssara naFpl rarnrbngra kang raka llata t{lratlb P:ub -

Bazukesvarae lan rala tararcpub Earya Srl ADtt r ugl Bartilg Palrs$a d!-ldt Radon Ylyaca. Sadaya uau kaJayl Jagong elranan, ugi ne{ya bcbrntu.Katungka kangJcng rahr Doyl Artatl babcran rlyoa'lcabng, plnarl"ngrn t4lalh &ADH U A lI D R A I) U I P A.

Prabu Bagrkoararr ntlya dharnrh dhatory Pal agara lLncn nrarl rr{.gpaprEngtl. SandrLa

"ofy. panglrt.

qAlDnAf$ t - Prabu l0.tya [udha rlvab Prahr ]lartyu Erla Ereoa, lrrpi -cturlng patlh h! ilssk{ng uadyr. Slgn, aanL hdhsl noryub prury.Pa.Laaara rsn Utyaro kang nalur BaJa Dltya krlralt! karoranr nrntcagarl lun&r. i -'

a-

19 . rcl 1983.

Page 19: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-9-

57. ffiffiffififfiffiffiffiffi[$H{ffiWF*fi h-."

Prabtr Baankurrn ryreg patlh Hudhadarll (nrtlb ltaai.tr nlr rrtl),Eg!hl8, r - SllnanlnS LarS putra Baddn Barukcthlr JaLarar krtllrr rdr {gnrng t anS grrua Retna SlbcLtL. f,asarr ruanlpun utusan saHug [agarl Gu-

Julaha, utueanlpun Prabu Partana uo.gglh patd.h Srcnggebadra, ngatnrafcn

narala. Drpl narraJ^B ssrpurr tluupttaa dc.l'rg gdry Xata Ulratbal EtttsB -Prabu Baslcoayara parlqg dbarnrh dhrtong patlh Srenggabadral uananl pD-ccn yektoa putranlpun Prabu Partcna lngkans nala Dcsl Danar{l nrpena bgcrsa de'.l'g Badcn BagukotH., Il,nen uyouanaken rr{.ng flratha. Patth

-Srenggrbadra randlIa, nuntcn Parlt vangrul.Sang lfata uu\ya dabwb lrlry prtlh Hudr'adana klncn Dgrlpaya e1rq1

nf 'g kang putra. $an4fta mr\ye b!,dhrrr . Solg Nata hrndur ngadbatonl ptna-pag garra kangJ eng ratu kalall.h t L. Ibul Rctnadl.. 2. Doul Uagtn.

IfC PASEtsAI ]UAYI t - f,l Pati.b ngahtrakon parentahtlg Lang sLaunutr dha-teng para llarya t L. Rtdon Baruteatu (putra nata gakrng Dovt Yarlu).

2. Harya Hanunglcara. 1. Earya f,lt'La. 4. hrye Puta=

. Lf,. 5, llncnggung DanagErara. 6. I\ncnggung Ea3--

-nylna Dailt'

II. TAGARI E lt D R A P U R A .-RaJa dltya Pratu Ihgnlyara ryEnS puJangga dltya Rgst llrekr, rrllth

buta baJang k{n.'ya gulang-guls.B DLtya Teoel patJ.b fEf^a Blgcra. Irlg=reaFg rlnonD$s r - Sil.manlug putra hlatlb Dltyi feF llagna Ln Dettl Ea8-

!11. Sarg Resl Uroka lrrykenS fagah nguladanlr glt panlt bd'&!,l. Patlh 11-

no! DJ arytangl. I

pERA{C G.qCrT r - lJa{ya racrkea hdrapura kapapag praJur{.t Ulratba1 da&o

pcrug. Parir denava Laaoranl gya Luldar nanJ{ng sanao

III. PERTAPAT S A P.T A A R G A .

Bcgauan Srt.tt"" db^arnrh nrl.ng kang sayah Palasga, Ilnen lguPaya -alrnanlng kang rala Redon BenrketJd. GSra pangkat dsf$ Scnar fnrcng p6--

truk. PIntKi SEIAR r- Ing t ansr Pa]agara tabegel raselaa saLl'rg bdrapu-

ra tera"b da&g porang. 'tfadya rrgckta oarl tlnas.

rv.w(unruslrm).Prabu Partrna tfnangfsu krrg putra Dcut llansrtl nyusuB lasuvltq!

Page 20: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-IO-

alcon rrLn8 Radcn Banrtothl, tratillgka oouanlpun patlb Snnggabadral laturbt.ttb Prabu Bagukegnare kapalcng aarpl oranlpun Dorl Darastl. Oya tata-tata bl4hsl ErUg lll,ratha.gAfDHAfAX r - fng sanr f,rondllyllllo Dl.tya Esf.a Ergua lan nyl Do1rl E1gnf

scrl tapernytrnrn nrvrt dr&s lanrng-a. $uang Xande turnn, anF,

ackra lraka'lr! dlnandoran dadoa Jalm DdrrnSno Dl,tya faft Eagna,'r-

varal putrl nanl Dcsl UlBlilIr donn DEvl Eaglrf f-ngglh innnl Inrtdnarl R.tnr llItRIlTI nrnglng tlultah hrdhc3' Sarl kedhanbu srltEaatrLya LaDg neube tape. Sen4lka gya hrdh"r.

Kaoarttg, Donl tlaranl lan Uuryatl sa,ratBa-lar3a 'tggonyE rcnbagan tansEb

aulaya, cabab tlgt ang cafunggeL budheg. faabdaf rlontcn ccbug k"ry nqrbo

tapa, nanl pun $tlN0ff.ABA. lllrcng plrenbagenrng putrl hlcallb l.ngkang sari-

sl ruleya ulu, oclcng srngtara gunuJ ong lrtrb-lateh, nuntcn uunryl por--nahr FB llaran{ lan lluryait" I hagyat nulya aari llnqf ar.CAnDEAf^An t - Raden Basukcthl ncdheng tapa lng ue"ra, gltlngab'd.nl.ng hlg

'rq)'l Banbang Palasarer Bya raranglulal. EafuDglta praptantng Dstrl

HargFl lan lluryatll gell lafur nlruuun cnrnltar nrnglng kabuJong, qq

',llg rrraha (celeng). Katungka preptaFrr'g celeng srngkara, ugl ne-dya ndhcrek sndtai Daton vllaangnrr ur denlng oatr-tya katallhr tc-nah cclong nurlng, dsdt pcrong. Obtcng badlrar Jalna Ernulgsr Lrrg-

glb nar! prn, $rnglrta. Xunton katarpl panrvltonlpun,f,asanr praptanlng 8cg1 Yrckal Dyuyun putr{. kalaUb rraur aabab nlgton p+ngr{ttg punl}a gusttaipua. BasuLethl datan su&a, nuntrn pc-rang, Rosl ltrcka tangab kascoor. hrtrl ka,lth galt nger!-k, tolqh -badlrar Dltya Kela HaSrE 14" rasclal' Eagnt. lfuntcn aarl nfrhlng pgrang, Barbotg Palagara nglrpaoaken Jsrparlng, buta kakELth potab.Bsai Ureta kcplap uangeul nrlng hdrqrura, Dene Pal agata ryang R

BacmtetbL hnds rr{ng llratba.CAIIDHAK.{il r - Int bdrapura Prabu Hagnlyara, dupl narpl aturtng Rcal l|r1kae bilLb kanS'putre LaLallh pcJab'alcning rrtrlya lJlretha, gya rurlng qtL nglunrg rrflg Hlratha.

V.ltMAru HTRATEA.Prah Brgukecvara Drrpl aouanlpun Piahr Partana laarabakcn lnj-

kaFg putra Dcrl Datrartl. f,atargka eoranlpun Badcn Ersrkctbll Palarane-Surgkara I ori paDakaeano SrDg llata lalghrrg oukel Danl h'nartf nrntcn'Lapdhaupakou antuk Raden Baguhothl. f,agarq pangantlptu Prabu Eagnlyan, 1lJcng praq a!uk-a[uke'. Banbang Palarara ruJa baratl nenpuh rungarh tc--eah [email protected]

TJ N C F B -_ f, A I 0 ll .: 19 nrl L989.

Page 21: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-LL-

58.' ffiffiffiffiff#ffifhilffiffitr$ffin ffiffiffiWmffiffi

I. NICAEI HANDARAKA.

Prrh Handrelcorsara Vang patlh Artrdrtya. fitrbgg, r - Badbg dbrrry

tpm Lnng prtra nata Badcn Handradvlpc plkantuk prrtrnn{ ng Pratn BurtrE-{ye lnS ltagarl bryvrpurr (prttrtu ralfng yl&daff Battart rltrelol) tng-kang nad, D.rrl $:L l{lrrtrs. tfuglng kaprmdhutan bcbsla, gagra^bJr rnJud r

L. Jtnentn daha.al kagungarlpun Evang Bnha.2. Jl-nentra englnr kagunganlpun 4n ang Ba;ru. ,

3. Jlnantre tlrtrr klguganlpun Eyuary lJlqr.gasta lallbr putrt hrlyapure vau Lalrpar dc''rng Rgrf a Bgoillrrptfa

Prah Jeya Srngtua. Ssng f,ata nrnton dhauuh dhatrng kug rr}rl patlb Artgdrlya lclrleo pyar nrlng Saptargal narabalon pcpundhutan purlla dhrtong -Bcgauan Salutu. El Patlb aandllr gya bldhalr uganthl tulcnggung ArtrLallan tuueDg3lrg Drfyand!.

II. .

Pratn Jaya fuDgkara ty8!g lngkang rayl patlh Jaya $uerka. [arplprrptanlDg rqf a d,ltya lng hdr8pura Prsbu Hagntyara; lngtrlg no{ye gabt

-yrDtu Prabu Jeya $tnglcanr rl.nangka J aLaran "ggcnya nedya nalog pettnt-ugputra lrakal { [ ]ty. r'a'l a Eanga hn bnl ErgDl. salcr ng oatrtya ]rLratha.

Rel-{ a8 }landarals' pualka baua"b Uag'arl Hlratba, rlb Prabu Eagnl-yars parlng blyantur Jf.E krkalh nsne Batdha Saktt fuvln Jltr ftthrlEl ka-dharnrhnn rbegal leh'llg pengantoD" JLn brkallh erndltr, gyr bidbal. PatlhJaya Srncrke qf slpargl kanttl ngorlg 'ued;/a.

BBBTIC GfGAr' r - lla4la Hgcdbarpura Lepepag ua{ya Mandaror.a, dedl. anl^q;ra.

Nangr"g vadya ltgedharpura kaeoran; gyr Dy{.pang Earga.

III. PERT .

Eegavan Sahrtrcn narpl oouanlpua utltsalr saLr'g UandaraLa H' patlhAr{adrlya lngkqng nagrabaken puldhrtan penganten putrt sak{ ng DlrrTuapure.

Sa.Dg tllhl gya dbarnrb nr{.ng lrong ua},ab Palararal klnen nyuyun pqlndbrtan

sau dhEtcng Srrarg Bsyu. Banbang Pa.Iasara oandlkar gya bldhal aryaneLarano

PERAilG SEKAR' r - lbutoD uana Palasara kabegal ragekea sa|c{'g Xgcdhanpurat

tonab da&a palcalara. tia4ye rasckga salt pcJah.

" rv.trAryHilqA[ ARGA- l{ARItrA.Hyrary Bayu nanpl nyqhn{nrm {yvang Naradar rapdrlu pstfnS plraal

Page 22: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-12-

btllh tulur Srreng Bayu !ry nagarl llrrynapura, pepundhrtan astrg -calon bcgal. Ingkslg rcnghr patr|,b, narcndra furyrapura nodhl Dua.ug Prabu

l{andrakesr.rra apa bcnsr panccn tunggal trr.trn trah ryrang Baytr. }langLa lagrLaDg kapatrh ngupaye peptutdbutal rrnghc trrb lltaou; nfb kedeb lngbry prgy1tna.

Eatunskr oouanlpun Barban3 Palrcuaz Scrar Gareng lan Pctrrrko !h-tur ucdya nynuun ngarJlll J fnaltra da.bepa, rartrta lan tlrta. Suang Bq;ru -ngand{kar bllLb Jlnant'ra trttsa yau aboton karat petral rabab Jflrntn t -ttge vau mgcdlfun kasat notral nsrulg tteg karanrpun kl'arrya pratcndha

-oya.b'ocalunflg J aran,Enasanentcn llpang Baytt lngglh kaparcng pa1,l1g kalonggaran dbatcng

Palaaaral lnggfh punlka Bagod,onrrrgr wJurt{rg Jlnantra totlga rdlr lrlnu -sagod ngrlaal lcalangonantng Wvang Bryu lnglcatlg DaEa KAIII BAR.[[. Balbang -Palarara saga.hr nunten qyalctt kayt! baratl Lada&k kagcblat lng algla Ie-drsr Palagarq bntal. Senar utrr{.ng sulL ngcntutr bstat lenrg alna, kq)ru -oba.h, rrob ptraala saDya rcnta"h, y8rna OaJEb Sotu Bandar Xaga Kanotnl ElDr-ten pcrang lavan Palagara. Uangllg gya kaFleab dcnf.ng {nrang Ba;ru. Sarta -sagrh narlngalen pepundhrtan tnrs LaJuJWakcn ErtDg Xagrrl Drryrnpura.

Saha mllb Efuang Bap parlng vlelll bl]fh nengke l-ng uancl pcngqg

tcn kaarak, ba4he rpnton ganbclaLa. Prarlls nonSb Palagara Llncn q)rlpta -krasanae Jlnantra angLn, Brrrrl natr.k aJ1 l[Ol{IA TANIPAS. Iu\ye Paraoara g{ncJang. lfuonya lebda gya psrlt uapganl.

V. UACAru }IANDARAKA.Pratu l{aldrclcoouafr nanpl rauubnlra Pratu Bagukossara lrn Pratrr Ha-

bearalal Harye Srt Artlr Dyarg Earye Manungtrra. f,atungka eovenlprm lqa-bang Pa.lasara ngaturatpn kroagahanlpun Svang Bayu bab pcpundhtan: lfunten

ngrrak pcnganten Badcn Hendradvlpa rtbatcug il"gert Drryuapural karr151 Dl.tlhbaltr, ftbot nyabrang garodra.

Kncar{ ta, Jb Batdha Sckti lyrFg f,athr]Er ngqya nbegal penganten. Gya r.gtrctpta paaang tenrn3, torah prahtne pongEnlcn peca.hr kElg nlttb sarya rrlc-lep. Banbang Pal^asEre nulJa,ratalc sJl UICttfA Tfi{fPAgr kadedat ana barat gg

dho tetr'lung, tonab Lutg klolop BorJra kaontat rrLng 4hrratan.T'nuntca palosara ra, Barya Hanpngkara. nadosl lrqng pasF4g tcnrng,

plnangglb Jf! kd(affb, ngaku utusan aaLl'g Ngedha.pura ne{ra rraJtyr po -ngantcn. IoJeng clados pora4go IIarTa t{anunglcare ngrotc puaaka fianrhrrar JlnBetdbs Sektt latr Kathlte Lauoap Mantharal oarell,Lr dsdl tooro XuLya ksdu-nrngaken tng gletJc oanodra, kt-uen tunggu scgErar vfnarab Ll.nen parlng q*Dya4g paluJ a urLng qdbgah J alla. lpa panuuunc Eanungsa, kaleralgatrr qfpaya antuk kaJcn lan kaerlngan. Sonton sall Lltlh palna ral:l.h lrtng hryyg.plllao

Page 23: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-u-OAXDHA4AX t - NaSarl Drryuapura Prabu Baratnasa EyaDg putra Dcrl SrL lJl-

ratna' Xanpl rarnr\ya bcran caltng llandaralca Prabu l{anclralcrratar-Pra,bu Basukcgvt!8r Prahr l{ahoevaral IIarTa Srt ABtl, Earya

-Haruqgh

ral Palaalto' ryrry pcngaatcn Radon l{andradnlpr.$lnarryarr ranrhnya &rnng Bryu, ngatbga.latcn Jlnaatra dahane, -g,

nrta dClsb tlttrr turlD Bqls Drr5ruapura la. Handaraba Laabn humn

Suang Bayu,

Radon lhndradrdpr nrlyc }adbaupaton ptkarntfllc Dorrf Sr1 lllratla.Kasanr pangaruhlpun Pra,btr Eagnlyara hyln Prabu Jaya Sunglara da-

bb patth Jaye &ruerkal nr4ya Byurur Daul Sl lllratua. h&g prug saqt-alukan. Prabu Eagntyara DoJtb deulng Barbarg Palaaara. Dene Prabnr Jaya

-erngkara karcgtrr &[a lunoJar.

a-

f9 ncl L98t.

r i r tr t r r'.tf$$t$$tl$llllfi+ll$lltlll$lltltl$ll* r* ** r

5e.ffiffiffiilffiffiffiffiffi[$hilfl$tr#T*F$H H-

I. UAOARI H A T DU R A .-Prabu f,unthtboJa uyang hlg putra Raden Baarlonthlr patdb Pralartl,

ts ddtl tuneuggrrng PraplanrbElco llarpl raw\ya kang cyrng narendra trrudyaPrah Barata. Rerbas t - Badbc dbiuplpun Radcn Bagnluntht plkaltuk putra l{!ratba Doul Bandbandar{.' nangtng krptrcng pauartoo blll.h Sang p11td ugl U'tlnar rqf a dltya lng Gtrthve Prah (brrcandra. Prch Barata, qrntrn dharnrb pllgrnton enggal kaaralc dbst rg Ulrathr hcrarbn. Ssng Urta &ltelboJa randlbgya tatr-tata ngar.ak pcrrgantrnl b!,dhar.

Sug Prabu EurthlboJ a kundur ngadbaton, plnapg. ksng gatsa Lang-J ong ratu Donl hdragrl. f,u\ya brJ anr.

rr. lfAclnr o r R ll, I r I .-Raf a dl,tya Prah Goraoandra Dyang kang rryl Isksendra ElrEhllalta-

ka Prabnr l{ttyc trrr.lh4. EShrS t - f,anrilnan blyantu nenptrb prang Ilretha, -Prah l{ltyalordba datatr Pururr rabrb runro, kabaeab Narcndra lll.rrtbt. Pranlle narug adtnbrnl eaklng Letoblhrqr nggonyr Prabu Goracandra lrse ngrobatD.vl Bandha'dtt'1.. [ulya rlyagr uadya rarclaal bldhEl rrfry fl16tbr.PBRltfi GAO Ur. | - Denava Glrllava lan [bsblrant*r kepapag bstsrn ]lenrtrna

i*Ut. aulaya

^":" por&ngo Denava karcgcrr nylrpang rarga' lrnl|.lg yrtrl,

Page 24: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-v--

III. PEBTIIPAtr S A-PT A A R C A .-Bc8euar Sakutrou lyang uryab Brrbeng Palrcrra2 B.Ulyaca (putra-tr

h!.naaa lynryd.&ub!&t-SaDg llllil no{ya JagoDg prngantcn nr{.ng ll!.ratbr, LDg-

kang uayrb rcrlaathl iaprnalaufDlr hr.lhal. FERANQIEf,AB r Uadya ragekca GlIilala aarl rbrbogal Lng nargtr dE&A prdrg. Dcnavr saFl pcJah.

'IV..,

Pratu Erarera Dy.4g kang garcr s.l.llB lllratha Dcsl Banrratl ihfrhputra Radyan Pllala. Ronbat t - tlnLrbcfs! kang rrlr Nata Ulrathar qlum -ncngl nggarya lrsa gadbaL darel lanht. Qya tata orrroga hrdhrr mgrrul putrrLltlh baltE. Egg45&1r lanrihrJr raLi.B pdua &rnrg1 gls& banr,b fllrathe, Pra

bu Easra[a nra, ang barlsan lallrg 01r1]aua, Pratn Goracandr:a nedya ngrobct

DouI Basusatl, touh da&s prrng. Pratu Eagrrna karranr &Ia lnlalar ldryflratha.

v.NAoAru UTBATEA,-Prabu Bogukrsuua nyug nrrastpub [ata Ho,rr,ang f,anrlyan Prabu Hala

suara nluab Prabu Dhanrdcna, BBr, Salcutrenl Banbcng PalagararB.l[lrrlt-,CtfQb

iranrlaran.:EC*fS,t:rNgrasl pengantoB sa,klng Man&ra dereng dhstong. f,acan-oouanlprn Prah Hasrans eagarsa putrcl ratrr rananl lontes pancalara kl^eyan

RaJa Dl.tya tng Glrllasa.tan d?,agu pengantrn llandura prapta; Baden Banrluntht nyalg Lery ra

ra Prah f,untblboJ r aabr hry oysg Prah Barata. nusgab Raden Bcsulonthl-

Ladhrtpalrn antrt DoYl lsD4hrn'hr{.Bcgauan Saktrtrcr. ratur dbrteng Sary llatr lfbatbar nyunurten Jodb

uayebntri, engLat, Rrdcn Ulyara putnntpttn Pratu lnbbalr E*|lS f,agarl f,arl-purao Prabu Basukcssera ragah ngSddc putrl trah hrrtaorrlta, rnye\ye orrargL Prah SrC,kala, nar!. Devt lfagtutl, nrnglng ugcr tltyaaa ragod ngundrra-

krn parangnrtg salr{ng Olr{.laya. Sang ltlbl Ea3ahr uuntsn sarllblt klayan :--fDgkarg rayl Ulyara ncdal qf aule napagakcn nongaabo

Iur oaJrrel r - Prabu Gorrarndra ryarukr,,Radcu,tllyaea f"S!."tg EtJo',g DgEl-pll puealrd'rlng karg rake Paraearl nata ssnJata UAIAIAXIT katanataken Gora-candrr peJ ah. Pnbu l0tyalcs4ha kade..qtan Prabu Bagrlcauarar nuntca dlpun

&rk!d kathlh-k8th!.hr ratant Xltyakardha natur tobat'Badcn lllJara nrnten Ladhaupalccn antuk Doyl. lfasbtL.

*'n tot S;i Fel

t e t '- ,

I

Page 25: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-L5_

60. LffiFmnffiffiffi'ffiHffiff#ffi$ffiffiffiffiTfi

I. NAOARI I{ANDARAEA.

Prabu lhndradntpa ryang patlb ltr\yrtna. B3gDtg, t - SanB Xata ttaauylrarl hlg garra Dovl $rl lllratra putra Prah Baratna{ya t4 llrrlmapura.( Ucnf Sr1 lflratna talPur nSgdrbr nr ) . Nogt

"a rcnt,dn ParangEuka r1| a dltyr -

eaLi'rg [agarl csndhl hmtqll Prabu f,.Ia Dtrl &s6!g r lDgklrg ne(ya lgalruna-ken g'ng prarcsuarl. (fal^o Dnl lgvara. prurlha putrrnlpun Snarg fa\yata).[strngka rantbqyr kang ratr'nata &.tbguosl Prrbu Dt'anadorar lagah blyantu

lg{.lsrlrnrng rayl. Wa bl+rh-r pacak barlg.

rI.UIOIBI OAIIDf,I BUllt.['LA.

RaJ a ditya Prabu fe,la Dnf Aouerr. lyang rayl lpe Raden Jaye f,unan,Barya Drartballrael petlb DLrZadrattba. Rsrbes r - Xe{ya rbodhah Handan&a

kanthL erana ngrebat ganranr ng nata Prabu Handra&dpa. Oya budh-r nerpuh pg

la,Dgo PE4AIG A{G{L r - HadYa Candh{ Buntara canpub Pra1'' lanan bab }h,'darlka kanthl aenapatl llata OltLuguesl Prah Dbanadeua. Uasana Jayahrara la!, -Draatba"larar kapren, mnton ntndur.

III.PERTTPTN gAPTA A RG A.-

Bcgaven Sakutron dbarnrh urlag ksry uayab Palaeara, kLncn bobantr -dhateug Mand^erata. Sandlka, uulya panglat rgrntbt Sersr Oareng lrn Pstrrrk.

PEnAilC S.EF{B t - Denarn Candblbuntala nbcgrl SsDg Bagug, da{ya prncalara. -Para raseLsa larl hasoran bubat uanrut.

IV. Nm.r8I t

Pratu Mltya Eardhe ryalg kEng putrc Radea,dltye IILA DI'U I,AUACAI

patlb faLa lfarang Iaksa. Reublrn s - Ssng lakcendra nedya aelah kEprabou 8u-mantl ksng putral nq'g{ qg dltyr Nl]^sdsdl f,avaca dereng puru[r ftbot hEt€rr'bcn aupcna plnangglb yldadarto Kalg nara nu\ya dharnrb, lngkang putrra tslncn

radoal grl&dad rau, lEbet o].!.ng;-elrng paqfenengantpun punlla takrlb ttrb--1ne f5;'yang Earuapuroa (lauata). tralg putra gandlla, gya panlt, bldh'loCAIDEAI.I{ r - IDg tfa8e }'|.[NTIAXIA, pnten sl&darl slral. Ne'gBt Detrl lE-

ITA9UAIA putranlpun Svang Suatdba Nl.t'ya. Dltya Nllaalcalt Karaca Spl unlnga uldodarl rlranl gya nyldra IACA kang kelpal klayin butl-[Eo

Kacgntta, drpt SaDg Dcvt purna. saEng alral, nedya buaanar. nangla kaoa da-

Page 26: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-16-

tan nonton, aunten nnnglr ratltl nadosl. IaJeng p{nar€glb Dttya Ullsdadl f4,

u&oa; ngakon nanavl kaca kEbektr. faaunri denlng SsDg bsl, mf^ed8dl t!fu-gi narrngakeu ugor SatU Deyl puru['lcrgann.

fad.tlfuk rpntoa gcndg.a n8!4, ruIA SU[.A f-Dglring balr13ekga tlr89,;-nreJang dltya Xrladadl, Kasaoa.h,tn pru8. Iatrrngka praptantra nelUrry fa,-lerara ryslg panaLauanr rfuah k .4g sqry& pancalara. Drpl rnra tehru-tt-naF-rdtr DLtya [Ltadldl f,araca ngehsn fsru treb Enrslg Earnapurnal Egnal{ka -rlnargh'I alcNdDg Pa^la,sara turtln kaalon tt&Dg. llasrnr Balbang Palrgcra te-gah nbtyanhr prangr mrntcn latal df CISUU0. Oandarsa RaJa Sra1s ngDuptrtlJr labandrl ratur tobat gattr cagah gutdtl nrtrg Banbang Palraara 1S er-hrf-n$un. Pa,lasara Lodtryt nrnpll rqDgttrg ksntFt JanJl ycn plnrJu nrndbaag

rrlbct, Lc,l.h purun tctulnng. BaJa $ralt san&lla.Dctrt llltyaouara ntntca kaparlngeLen rlnqngta, gsrya dbrtcqS l[.tya -

lfll^ud8dl Earaca; gya rarya pcploaban. Polaalra trua lrt-ag l{a.ndlrata.

V. .-Prab ltandradnlpr nyug rara raraeqluh Lng Duyrapura Prah Barat-

ra{ya' tur.f.D raJa tllratba Prah Bagtcauerra da]ah.Bsnbary Palasara. Sadaya

rau aarya JagoDg olralanl turdn cablyantrr {ng hga.Tan dangu garr a nsta llandarala Dcyl Srd lflratua, brbaran rlJ ll -

dhaloplt. Ingkang prlya ptnrrlngan lcaErolh Radsn l.l A tl D B A P I I I, dono

lnglrangpntrt pharfnganuerangi Der.t M AU IIBAREgI{ I.fasaru panga.utrklng Natr Ielsa lrg Canihr hrnta.lo Prabu {.I. Drl Ag

Bana, tlnb,ilbeban donlng Banbang Pa.lasua lDghang nlaata ganJ ata IARIXAI|G, -Kala Dnl Asvara peJ a^h. Earya Jaya f,urara tuna.J

"r ng,tngsekake! 1nrtra lata -frgf.,ng talglh alltr lala DIITA BlEASllAlA.-

TI,XC-&B-r- EtIOU.,. ?O roj. 1983. :

Page 27: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- I7-

61 . ffiffiffintr{Hffiffiffi[$ffiH]ffiffiffi Hrnn

I. XA[ilRI U r R I T f, A .-Prabu Basukrrvarn ryarg hDg putra Radrn Begukrtbt trn BagrmS*.,

fulah patlb lludha Dulr. Rqlbrr s - SErt Xrtr arsa rcloh L-frrboD grneltd.lnjkary putra na4yan Besulrtzhl, naryla8 nangLr sabtbardprn rrlalcaraletcnlqrrrnt putrr Redcu Baarndrn pltantuk putrrnlpun Earyr HuungLarra faCfrngucvrngl D.Yt H A L I B B A T l .

fatuegfa oovanlpun lnghng rtyl Lrya t{a-u'rghurr'ratur b[fb lnghDg putre putrl Dovl llaltbrata slna. Pratu Brgukosnrra gya dbarnb rr{ngkrtrg rayl Pnrlu llanerlyr fnf Qanaan rylnt Badrn Baaundrn ldann ngupryr -atrnant-q Dovt llall,brrta. 9rndllr gya parlt !1lrr-r o .

Srng Xata ltrathr nrnton bldhd rrlng urnr Pandrtlr lodlr pamng

pegpgplan nyopongl sato rrtrtnr kanggc plrta rda Jnnencng.''1rrg putre nateLug torbr. Gya tata-trtr budhrt rr{-ng ralr Pandrkl.

rJ. IAfiARI 8rt{lfDL?URA.-

Prabnr D E i A D I ryang pitCU Dtr3r Dyabalr oaba dttyr frtr hlLab!,. Rcabaq. t -'Sc!B [atr'kopengtn dbeup Lfryan Derrl Urllbratr putnnlpunEarya yryqngkga lng lllrrthr. Patlh F.rta Dyttlalr Leutut ngabretrn D+ua-

J.e pangluar nr{ng llLratba. Srndlkr 8yr badhar I dcne Prabu Ibradl ugl nr!-totr rqr'gkal nc{yr ngcntotl Lng rdarrl Lltb l{lrat&a.PERarc GfftAi' r - lla4ya Sluandapun krprpes ua{ye Ulratbal suleyr-tng rrl-beg dadog prang. lla{yr sluandapura kmcsTl aorbpangan rirga. i,

III. TTCTRI',CAIDARA.-

Preh l{anerlya trl Raden Beguadara nra pnapts Lng &edbaton (hnCr-

rlr sak1.8 [qgrrl lflret&a" Renbes r - Eang rarl Rrsl llanoabact lundhrt ht-trangan brb glrnsnlng Lgrg uryrh'aalon'nrnhrl Prtbu Haner{3rr nttur blllh -ssgah agutrdlDl. Kstt&gka coranlpun kang nayah Banbrng Pa!.asara lrn SclrrGelong PetnrL,l lrtur b!{h ne{yr grblyantu. f,untrn Parasua pUurrhan !tll-pala almadng-Dorrl Ua[bratar sdrdltl laJcng bldbol.PERAXG SEqrR r : In8 torych uana Banbang Pal"arara kabogal denaya alann, -ds&o prr!8. Raeoksa peJrhr badbar Sfvang [aradrl parlrg nlalk nrpa&a Baa

bans Palallra nrrul lngLing uvc,' Prabu Beaukesrara {tg pegrogofan rlana Pan

dcld. Sanallla nuuton pangtat.

Page 28: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-18-':

I% utxl gqRLT_B&.BuC,

Gandarua JsrJ atla frBg nra nyldra Dcul llallbrata, Dslglng Sang qE

ni dercng Lapercng ngladocl. Kad$g a^4.! grHng Gandana JlDJatrap nrl qq

nl Praril ntcnutaleB trng ratal rboton dlpru glga raJrb turLEgr tmahan dap

dor pancatart. Doyl Prarl karnnr nulya kang rska dlpun gaHr da&r ll,con.Dcne Dovl Ha^tlbrata dtpun sabdr do&r Dlglo Doyl Pranl oucad; lacut faJcng

qgoyst D!ga; t'ngkEtrg tomban na{1.n9 ssnr Pcndcld.

V..:

Prah Baauktssrn ryatg patth lfualba Darna. Sang [ata dbanrb dh*-teng para vadya klnon ulvlt nycpcngtr Londr-hce{Dr gyr alll tulrrrdrry. fr{3,.tak rpntc! lacan ngoytL Dltrr racan ngaluk tlngrrrangan para Harya arngtlg,ganl kapra'n.

Katungta rorantptrn Barba'g Palasan lan panakarnn, aablyrntl p*nng garyl rybpaacLcu puraka eanJata IARII.UC. l{rcalt UeOlai Gandrrrn Jan-

J atral dene nrgr badbar Deyl Yaltbrata lal cng krtur rrlng Slng Irta. nu!-ten gall kundur dhatong lllrrtbrl gandarua JaaJatla nuhrtd..

CAllDgAf,A{ t - rng pand,Iupl tllratha, prah Banrkefirsra Dgarnntcnaksn platarala buJana atdrrylnrl aartd dbanrb dbatens para rqlt blltb !rg-bang putre Rsdon BesukothL krJunencngalsn {ata Utratha gungrtL -bgkang rrrll JoJuluL Pratu BAflIIETEI l.trgglh Prabu Barqratl.Deno Radcn .Banrndara kadhaupatcn' klayan Dcsl tlallbrrata.f,agErtr panguuklng gendanra Ja{ abal llarya Hanungkan nrrlng do-

nc gandarrra punlla flgkElrg &k lng u'.1 nstr DyldqE lngkang gstral ruengtenyldra hry putra. f,unton drdos prlng ralor Harya ysnrqgllcara ngastE puaakt

Hadbrrar gandarua JenJatre koraap dr&r tlotoKabngka prrptfry Prah Dnndl lng Slrandapura nyunrri Derl lr8l|'hn

rrtal sa'ng [ata lltratha tan nrkr, tore^h drdoa pr.rrng anrL-arul&Ep Preh Dc-

crdl kaplkut denlag Balbang Palasarrr tonah uunghrl dE&s kabryah llratba.Prahr Baeukcryua mraten bldhr,l'Ol.tuog Por4epan Sapta$ar pcrll

prnnrlta kaaarpurnan nrllg Beganan fanrnqyasE. '

a-

2t ncl 1983.

Page 29: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

_19_

6t- ffiffiffiHFHffiffiffiH fi{ffir*wffi

I

I. .-

Prabu iesuLothl ryarg rrl (mnor fUr) Earyr Prah Bantpatu frgsttIla:qya f,latarrl patlb hdbadanr. E3lD!& r - Satt Nata katdibals dcnlng .r*Lrtrg cyang rng Hcdha'g f,aru\yrn Pnbu Xahcgurri, krmna nsdyr ralrtrerrk3-kcu karg parrn Radoa Srt Eannal plkantut Dctrl Iunl putr"anlpun r*fa urnrDa -;alrr ng Xagrr{. Ngupaptrvr Pntu Kaplla. Nangbg vckdal prrnllr Radsn H, fatr-ya ncdbont rursa s.hlo8 Hc,rhrrrt'Karulyan. I

SanS ilata gya tatr rauoga ncdya budh-r Jagong arblyentulrdng [rglrl Xedhang f,amlyan. lfiroalra lrrndnr ngedhaton, plupag lngrang tarrr trffcngratu Derrf Danartl putranlpun Prab Partana fng GuJurala (faUof^a Srkct).

II. .-n8tr racrn Prabu .clnga-E rnarl patlh dttya fafE Iltalpal dltyr Hrr

sara !frn8 patlb J aua Rrden DLbyrurtr. &1jlg& t - SalB Nata nedya Dfgrunt-ken putrl Xagarl Ngupaplaua ritnaJanlng Prab'Kapllr1 Donl lunl. Gya bortg -lopit hrdhll nglr'"ar ry'lng Xggpaplava.

PERAAO Gffi4& r - Ia{ya hrsala Iapapag vadya Utratbal grrtayantlg rerbag da;dor pcrang.'lla{ya rageksa hrrllca karoranl narJfig eenauaoa.

III. tAX+ li B E N P F A I r I A .-

Putrr, HedhanS f,arulyan Radcn SrI Kanua oungLana sabrb arra LaChc-rgI

akcn pltantuk Dovl lv'l'atraJ"+tg rala ueDrtEo Kagugul Selar O!!,tug Petrul,lngLug tautur dcnl.ng Ecgaran $akutrel ?ncn ndbofckahen Sang f,ugure Ht-dbeng f,aru\yan. EE&AE$|$[AB, t - ArrE hrta alasarr nbegal Salt Baguap dadyr -pancdcarel dcnbva peJ ah badhrr HryanC hprlt IDJ Bbr parlry trtlll ycn Denl.-

Iurll punlta nrllotye lrg vrrrrl. r

pAilDHAffX | - Ugl lng rdra f,roudhayans aDr gsndsna nall Gandrrna Sena nc-

dhcns pergantcn cnggal Llaydl Bctna Pamrnrnl nuiSlDg dcrcng rtnrt. Rctna Pa-

nurun Lerrh dbatong gcndhtryl plnrngglb Radcn Sr1 f,anna, dlpun uub-anthil.; '

Rctna Prnrnrn Lagct mrnten lurqtar ngranglul Gcndafila Sena aarvl irrrsrrbat -lc!,ncn nclrrrl grl Kansr. Gandsnra Scna ruraoo blngabl nrlya rour-rsrr badhr

rral aya Srl f,anva. Drnugl Dgrrtanc Sary f,unrnal Gandanra Scnl rrnorbrh sa!-nl ngaturaltn ptnurnrn dono seng Bagut lrut mgcd ngatutalcn anggentpun e.s*

:

lahall.

Page 30: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-20-

Srlltry ruraoo kapotangrrr budlr plullr Oandarna Scna B6gab rablyqgtu Larcpot rllg SrL Katra. Rrdon Srl f,anya nuDto! kabopong reset lng gegara

'lnga}[ ntJudlpun Devl lunt trl"tng katcblhlr. Drpl Srl Kanrn un{ngl lrnrn -Dcvt ltrnl erkalrntbry eullatyr t-ng uarnlr Sang Kuauna rutaor ]'egt.

Gbndsnta Sona ngaturahcn trn4ha prnarlnab arruJud SELA TIHPURU lng-krng pf$Ja eeatptane dadl. Radon 9rl Kanua laleng hrndr nrlng Xrgarl tr{cr-dha.g Ealulyanl done Gandanra Sona auntou rcndlong k8!g gassa Rotab Prnrnrn

IVr .-Prabu f,apila ryrng patlb f,rplgalba, tulcnggurry lfaraayr,l turenggung

SopeSnr Parrrur. Blthl8 t - Badhc ilbaupbg Lang putra Dorrl lud plbntrl raJ r putra l{rdhrng Kalulyan Rrdon 9r1 Kanrls. Kasaru dhatenglpun ratu lscgn -Prabu ^1lnga f,cryarl Dyuyun nst'Dt luDlr Praht Eaptla tao arLa tcrh de&r pg

rrng. Prabu .ql'tgr Kcguarl nrJa pcpctcngr Prab Eaplla Dyant kary putrr DorlIurl kabokta nganbara nosat ulng l,todharu Eenu{yan, Prah SLnga Ectrcrl nr-Urtl.

'Vr.-

Prab Halsavan lan Lrng putrr rantu nereadra tng Clr lrysegl Prabu

UlanercJa lngglb Dbanadcua garvrno lbvl Srl.kanl, nanFt rcvenlpua tnglcang qlyrh naJa tllratbr Prebu Banrtcthl. fatungLa muanlpun hlg putr:a Ra{cu Srl -Kqnra lan prretranan, ratur lanrn Bagab kadhaupalea klayan Dovl lunL lng Igg,paplrva. Sanf, Natc nyqng para lopuh Earl tcga lng plnggrllh. Easary pr:qlta-n{pu Prabu [Epffs htr Dovt lutlJ'r lahr bfllh kabtrJrrng-hJung {eir{ng r1tr -raorn Prabnr Sl"go Keryrrl. Prabu Bqtrkctbl dhasuh dhstotry para \r lincnrapagaken reagaah, aad4ra candlta nrllta hrdhal.

Radcn Srl f,anra kaehaupatca prkantuk Dctrl lunlr nrntru Sary f,uauenuJa ScIa Tlrpunr dae; teral aarl katarglung eudah, nrntcn ktrrarta !6lg-ngcn pongantou kalallh.K,acarttl t' - Para harya sall carpub praDg lruan vat{ya racckaa tFg hrruta.Prabu S{rtB Kcsnart prlrg nrLct tqndhftg Prrhr f,aplla. Radcn H. f,Jnrt nrJegela, tl'npunr dados oanJatap tataralaLcn kang fagia .pratg nrhet, toreban Prabu SLuga Ectuarl narcndra aakr ng nrgar{. KII|DEAXI prEtn SBIADEA. Dc-

nc Prah f,aplJ.a badhar narendra hlng raearl flNDff,lPURA prahr PfnUAf,A. Rd a

kalarrh mrntrn katur ur{ng raJa Ulratha Pratn Bagtrkethl.

Kararq lpntcn pandhlta, nera Bgn. f,lrfa Uaeam ratur Dgupaltr kang :-

putra h'thr'rg Nlrnals Reell lngkalg mqtlng rrfDg q.Rg Derrl lunl. llunten eldhlkn-al katg putra Uanang lllrnalarcol llyoe eallng anggddng Dcttl hrnt.

Prabu Basulcthl nrlVa parlng kaadllanr Donl Nlnalarernl IaganJcnkcn dhatong Pmhr $bandha. Katungka ovanlpun patlb Dludbr','Ibtral letur bl-Ilb lDBkrrrg garya ksrgJ cng ratu ltlratha Dottl hnartl reda lartsl nanilhang gg

rah. Sanall,ta guggp Prahr Ba3rrkctlt t Sla'larndur nrhg tflratba.Drnugl praJa Ylrathar kranahanlpg ganr nlya Plnarl-putnlo Slng -

I Uatc ltlratha fanglung nrnglavir sabeb rstpun kaplg lrllb'krtfht grtra. -

Page 31: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-2L-

DuL lry unl k !g gdrya DEvl fuboktJ, atral a'.{ rg f,l Patlb Uanttasauar€tr lngglb geda aratgl nandhang tnl"t t. Salangkc keci,lan katrlnjn rar-llhr prallla gya dbanrh nrd-ng kaB rayt Barya Prabu Ba^orkesb bgdtb llrrxra-Klstava llnra Juuoncng sdcll nata lttiatbal d,onc Sqlg Pr.ahr ncdya Jcngkar ng

nuuun panar'lqg Bathara pLnartngina pclthl J abr lcrana. Itsrya KLetaua ratdL-ka, gya nguntapaken JonSLErf-Bg flata lllrattu hangayan-alrlr urtrEo

t-24 rci 1983.

03.

FffiffiffiHTMTE-Efr E E

HLJ

[J["{

ffiffiffiLJ[.{HT

#ffi$ffiffi.#tr$

II

!I

l! E-

a-

nEtu vaF L tlarya Prabru Brnrkcetl-lngglb flarya f,Lstasa Eyang pat(tltudha Daru. Renbec I - JsDgkarlng lraqg slnurnrn Prabu Baarkethl (frgfr'rS r!ks) nglugaa rsga nentn karula bengcsthl peatllnlng J atubara. Hangba Prabu

Pratlpa lng Agtlla bansknng. Pra.nlLa kl' patlb lclnon paoelc barl.r ngrnthl pa,-

ra Earaa : Eerya lta'ungtarar Harye KLtqks,r Earya Partqla, Ilarya SlDgkrra, -tunenggung Hag$ranrdarca tuvtfr Dapaaaranso llttoya alyage gya budhal.

II. IIAfrARI ASTINA.

Pratu Pratlpa nyang kstrg putra nsCbn Balrka bvln Raden DeuadLl p3,

tlb TanrDBgBo Renla.s t - SonB Natt no{ya nbalela, datan purun kacreb denileg

Nata Ulratha. I\tmnteu lra-g putre Ballka lan Deuadl. kl-nen ncrpuh pratg dhltsng Ubatba. Sandlka gya builFel.

PERAN9 GIOAIT : - lladya Agtl-ua, carpub prstg lnran radya lllratbal dcdrcg. Sf,-

8c3. r

III. a

I

Begaran Sahrtrer nyarlS krng nayab.Banbang Palagara trytr Sclar 0s-

rcng 1an Pctnrk. Naupl oranlpuD ral a putra Ast1ns Rsdcn Seatanunrrtl, Dy*-

revedekakon karsanl.ng ka,ng rata Prabu Pratlpa -ggorya lbalgkang rrtng Ulra-tha,. Sang Ufq dh$nrh, bllth prrn{ !s praf,n.rha bedbo cupct kaprabonlqg llata -Astlna. Nu\a dharnrh urlng S,cntanr klnon nungtul rthatolg Natc llfuia,th;.

I.

Page 32: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-ZZ-j

Nuntcu Radcn Sentanrnuttl Dyut un ngarpll panarrasan badbe LalaDthllolanar karilan nrntcn paltt nrndurt oera-sr sekef. ! - Ing tengah vana RE-dyan Seutanu kabogal racatrr dados perang. l,[aca^n pcJahr badhar Sruang Hata-da ngalelbana rrlng karaanlra Sang Baguo DgBonya arsa nurghrl dbatcng Ulrgtha.

IV. PERTAPAII O I R I P U R X A

Begauan ilInXALA 0IPTA ryang kr"g gutca REITA ADRINI. Rerbef I -alrnantng hlg putra EilDIIAIG ADRIEA kalap rng f,edtung Janrna. HaDgLa ron-

tcn uangaltd.ng Jauata, klnon pd,arab nr{ng Resl'HAEUSADA fuigkarg uapap hlngyan!,. S8!g Utku g:yr pangkat ngupaya duuuglng Rccl l{rhraada.CAfDqA[dU r - Ilg uana 1rp8gr11 Prabtr Basutothl lngLalg uua poperab Besl -

Mabsadlr narpl aovenlpun Begeran Nlnala Clpta nlnta eralra, cfuqlbfrg kang putra &4t ar8 Adrlkr. Reat Ualusa&t oagrhr gya bldbaL -nrtng kedbng Jasuna.

Kagerlta, &rnugl lccdhrng Januna Salg HrlusaAl gyg nggogoht b.rlr,n8r k..tbl,kaeloLan astatdpun dados paltJaltg. Ifunton arylsl q{.'a kcncata, nctra kuttbltuntea kasldblJcara badbar nrdhang Adrl}al gpa rlnanghrL de.lng bDg FslE -Nlrlara Clpta sarvl ratur dhatong Rcrl t{abrsadlr btlLh pun{ke anrh{pqnr

Katungka rarnrhipun Sruary Naradal padng dbarn& larun hdbalg A-dllkr pun{ka pcothl Jatubanialpua Bosl }lahraadl lngkary aeJatoalpun Uate-l{lratha Pratu Baskethl. BByr [lnal^a0lpta ngulungalen kang putrrl krJ ahr-krara Prabu Baguketil. ( Bacukcthf le.o eedhrng Adrtla punlka glnabdr peatlJodbo denl'B hrvan8 llaradar sabab tunggf varra, tuuggfl oaal, purruEa, dlntl fEr trrnggtl na4gga. Prrnlls nrntou pl-narrqgan JeJulltc Prabu DIBOIBAE )

Eararu muanlptrn Barbeqg DRASAT lstur Salg ltlta btlth ne{ya BlYl-ta. Paguvltan tt-uarptr gya gad*ya kalcant'hl lun&rr nrl'ng ylrathr. f!+drf -ronten rng ratga kabcsat Jaran,naFa BAsUlilIlIDA, dadye prrrg. Jaran pojahr-badhar Batharl Yllutqra. Mlrnton partng nugraha dt'rtorg Prabu Bcdultttrl, rfo-

J ud UAIIIKM IIXJOIIAIA t.ngbng eavab. rarea sulakaana l-ng rarNallggg1o

Nunton Banbang Drasa plnarfngen neya}a dontng Prabu Bernrkethl klncn rart4gakon kang rayl Earya Pratu Basrkoebr (Raden,'lg.rteya)1 aandlka nrntsn p$ri!-kat.

V. NI&ARI UIRATHA.-

Prahr Uslcll llaryr Klgtrvr (Banrkeghr) narpl muanipnn naaen Scatfnururtt lrrgkstrg paarah aaflral gya tLnarpl. f,ituDgka muanlpua Balbang Dql

ea ngatrraken rasala sal"rng Prabu Baankethl.'lfuenya tlnpllsal Earya Pratu

Bagukestu gya parsntatr dhatcng pare fh4ra kinon uapag tunfurfng . ng Uata.I}'rggate Prabu Basukttbl sarlluu hndur rlang ke,rhaton Ulrethal srrla nyarl-yoaalccu blarpahan{pq'. rrltdt' ca}l.g nenba kanrla ngarrtos antuL Jodb ED-dhrng AdrlLE. Para kEabng s6nl logal nuntcn ngeturaken panbalera.'lFun ralaAetl:la. Prabtr Baguketbl gya parentqh dbateng tang rayl Earya Prahr Rlgtaraklncn DJo.lr,-U Prabu Pratlpa. Sarrdlka gyr budhal.

Pqlnnnrurrruk-alqh- r - Ua{ya'Astlna bsan sa{yg lllratba.' PrabU Pratlpa nan-

gut pupuh, tJ.nandhlngan lhrya f,Latava l.ngkarg nglepaealen aa4f ata Eoranana

Pratu Pratlpa pcJah. i

Page 33: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

_27_

Perorq aluk-arukan : - lJadya Antlna lanran nadya l{lratbs. Pra,hr Pra$pa rrgut pupttbr tlnandhl4gan Harya Ktetava lngLa"g nglepaaaken sanJ ata llerauana

Prahr Prattpa peJab. Haden Ballta tlsLn Baden Deuadl lunaJar nrtngita!& -sablsng. Eanung Raden gentarunurtJ. t-nskang nungkuJ. dbatcng nata Hiratba,PraJ a Astd.nE Laparfngakcn dhst ng Eadcn gcntanrnurtlr kaJulenengaku nalegdra.

a-

21 rrl. L989.

g4 LffiFHfiffiffiilr LiffiffiF{Htr ffiHFI ..#Hr lHil

.-

-E

I. NAGARI H T RATHA.

Prab,r BasrLetbl tngglh Prabu Dlrgabahr lngglh Prabu Basupatl 11-uab lngkang rayi Harya Prabu Bagukestu t-ugglh llalya Kletana, datalr patth -Mudbadana. EgDgL t - So,Dg Nata nr{ya nylrad krrg, garea Eudbang Adrlka -sang{ng nyuuun.4Ehpl ul.rn tlrtF lnelnns adl. Mangha rcnten narnla panan--taeg sak{ng narendra !-ng Slvandapura Prabu Bafllka (anat Pratlpa)'. Kl Pcttbnatur, bltlb babagan panyurnrnlns kargJeng ratul Elnpun ksnatnbrlan dh'.a-tong nodyan Scutanu (tetsfuUn sat l'g Actlna, putra prabru Pratlpe fllriBl).Sary Nata dahat lroBa lng panggallb, 'u'ton dlarub dlreteng kang t"y+ HarTa

f,letaya kl.aen Bapagaken nengaah. $andrha Tlt"

tudhal . I

t'i

II. .-

Prabu Ballka nysng lnekang rryl Earya Ibuadll dalah patth hdraba

uar trrln rda totelukan Prabu Barergkarar RaJe'Ptrsnllrl @lSang Xeta nurLna oedanLng kong rrra euargl Prabrr Pratlpa Lng Aatltrar dc--n{ng oatrlya l{lratba Earrya Klgtaua. Pranlla gya ker{.g. lalplt ngtlrus rrtrylllratba. Drnrgl nJard klths, Prabu Barrka laaanggrabr dens raJa totcbkarklnen nonpuh prang. EE$.!N[-9AQAL s - ReJ a tcte lukan prang canpub fsuan ua-

dya Ulretba. llassF$ raJa tctolukan kacoran, gya fundar nanJtRg uanso

III. PEnfAPAU SAPTA ARGA.-

Begauan Sahrtren 'nyang uayah Banbang Pal arara 4at ah Senrr Garong

r an Petnrk. f,atungka eovanlpun Raden Sentrnunurtl, nyareyedelcekcn dunrng-

Page 34: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-u-{ ng ula! tlr{a adl nlnang}s sarana pcpundhrtantng ksngJ eng ratu nraths Dgvl Adrl}a lngkartg sarpur nggarbtnt. Sang llthr dbarnrh supadoe Radon SeatanrIolana nganthl panakavan. gandlka, gya panlt btdhal,PERAlflS SEfAn I - Ing uana Sentanu kabegaL raaekga napl dt-tya lhl^a Sr4yeye!Ea arta raDgEls tenah dados pra.ng. Dcnara peJatrr badhar Evang $rlanta.nr.Parlng ulslk larun Wvang Suantanr arra nanltde nrlng SanB Baguel; Brrba -parlrcg Jorlh+ lartske urlnt€n uano{ya lralg lapan lng tla&.

ftrvang Srnantsnu nrlya nltJ.g nrtDg Eaden Sentanu, kadadak unlngaoatunggal t ng vantta fngkang ancng tLagar drpt ksdsDgu ngalcen D!!a DEr{

-JAHilAgI. Sareng Ja.bnavf piraa blllh Scotrn katltd.gan l$nqng $uanpanrr glgra pasrah J lua raga. Raden Seatanuurtd sagab nqPpl paguvltqdng Dssl Jqbnaulr lauger caged ngupaya ular tdrta adl. Sang Devl s€ahr mlye nanJlry-nrlng Eedbng Januna.

CIIDEAITX t - IlB lebct kedraurg Janrrnr, Eyuang IIINA CfUdCl ryang karg g!rr-va Dorl GANGCASIITII (t-uekstg fuk guuau natc ndhrgtha Deul,Adrtkagarya nate l{lratha Prah Begukethl.). Ingkang rlnelbagr EaTya al-rong pavartosr blllh Nata l{tretha ngupaya urar tlrta adl, nrntsnsanya sa.lln urrna $rJud badhar bang glsl}, koncatrr, earta ngorhDglng uarlh, obe,peng d6n{;t Dovl Jahr8rrl katur Raden Soutanr.Gya lcun&r nrlng AttlDE mndtong kang garra, uusnya putna,Raden -

I

Scntrnr gya souan nr{.ug Hlratba. I

rv. Ntotnl t l ltf u R u (tanal eabrang).

Prabu PILIfiA nysng petdh SnErcffiA IANA. ReqFry 3 - SaDg f,ata IE-ttrbalrn nrt ng lllratbr aibab klnS rayl krngJ eng rafu Adrl.ks nadye laalnr-an. Sarg [rta gya Jenglcar plyalbak nosat rrrg gegana. .

Kqca$tar &trugl bavabbagsd. Ulratbal Prahr Pl,lana unlnga barlaar{ng rory.aalr saldng Slrudapurar gya nlnb nrd4rg prang. Prahr !g]{lra uur{.ng, ngl,tpaeateu aanJ atrr Prabu Pl]ar"a onoad.

Pratu BatLka nu\ya klntern gcrat nrtng kang rq}'l Baden Sent4ry ue-dya LrkantLt nalro oedanlng La'g rrari Prabri Pratlpae. narrging Scatau lbotcnpurun. Prab nrtlb d!b8t dtkar gya Lerlg lanplt ngebyuk t{lratha.

V. NIGTBI II I R A--T-UJ\ .

Prebu Basukethl nalpl rarnr\ya Le4g ralcr lng tfrpunr Prab Pllaratustn Raden Sentanr ngaturakea ulu tlrta adL kakallb. Xu\ya LatanpL Dort

Adrlka, uusnyr kaolahr badher bang otalk kencana kakatLh nanJlng $lua Bapbanlra Deul Adraka. Sq.ng Dqvl nuntsn glran lng bslclcanbang, ralpurg alrrnnu\ye bcbaran dJlI d-hatrplt. Ingkarg putrl kaaneggp oqub ptnarfryln rrsyr-ngl Dcul Ihrgsnd{n{ fngglb Gandavatd-. Denc firgkang prlJa kaparfryss. kaka-slh Radon l'latgna frggth Dtrgandana. Jabang bayl yau sanl argganda anll.

Kaaanlpangarrrlr{pun Prabu Ballkrr katrrrn saDJrta llaragana de--nlng Badon f,lstave (Baarlcertu), BaL&E poJah. Ilarya DEvadl lunaJar. Para -rala tohkr Radon Sontanr kdruencngalccu nrta AstlnE. TAilCEB - KAIOil.

-

25 acL L983.j

_ $$$$$$*$

Page 35: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-zj_

f,asanr pdrgrn"k{pun Pratu BaJAkar katanan aanJata Ibrayana dcalgRaden Klstase (Baeukeotu), BallLLa peJah. Ilagl'a Devadi lutdar. Pbra raJa -t€luk, Radcu Sentanu kaJunenengalcon nata AEtlna.-

a

25 ncl 1983.

6s ffi$"HffiffiH$ffi

fl-Fffiffiffi."-FffiffiHffiffiffi*I.NAGARI HTRATHA

Prabu Banrkcthl nysng kalg putre Radsn l{atsya lngglh Drtgenrtanar-

tuyln ar{. nata lhrya Prabu Baeukcgtu (trlgtaua) 1!B patlh Hudhr Da$la. Elf-!gg, t - Salg Nata a".ggallb babagan fxgkarg putra Deul. Drrgandl:rt lngkatg,

ngudl saraalng gasrk{ t apgganda ulcl Lantibl ngfalnpabl aanbang balta lng -bengevan Sul]'tga'lgga. Hangka aa.uangkc nedbeng karsnat dsn{ng ratr 1OOO tra-garl. f,l Patlb ltudha Daroa atur palrayoglr nrpadoo dlpun rpntenalccn Eaycr-'bara pllLh kenasonl Sang [ata karena'r lrg gallbr Bya dbruub DrlDg kang pu-tra Raden hrgan.lsna kl'en nboyong lundrr kang nba\p. Dene patlb Mudha -Darna kapatah ahrr ktraqgan dhatong para rda I00O nagarl. Sandlkar faJeng

I

Sang Nata kuntLrr ngadhatour plrrapag kang garra hDgJ eng rrtu Dorrl

Adrl&a, uuntcn buJana.

IDg paceban nJavl, Raden Hatgva (Urrgandana) ngetrl pqra Sarya -pepundbon r I. EABIA KITAtrA. 2. EARXA PmTlf,.t. 3" HARIA SINGtrARA.

1. EARYA PAI{UKSIA (putranlpuu Regl l,tanungkira). . 5. lbenggurg EACSINADA&

HA. 6. I\rncnggung DAnilA SAR^AIIA. Ronbor I Raden llatsua natur bltth kautua

dontng kang rsna Natar klnen nboyong hrndrr kang nba\p Drqgandlul saHng

Bengauan Svlllgq"rggs. Dcue para Earya kapatab nnsksa rabasJ anfng pral a.

II. .-

Prahu DIRGAPATI nya',g kang rayl narcadra g+k{.8 PURI{AKIRIIS}IA pra.b,u DIRCAI,IUBTI, ds]Eh patlb DIhOAITARA. n,lE!!g t - Sa.El-sanl uedya nglwrs-ken Deel Drrgandlnl. (iya sasarrengrn nonpuh lllratba.PERAIE Cl04t t - tla{ya hruskencaDa laa Punakaruba kapapag barlsan lll1trtha, BuLayan{ng renbag dados pancakgra. f,aptaeh dentng patth tflratha l{trdlfDar"nr, ahrrrnlnga nr{'g Salg Rd a lcalallh, blll.h Devl Drgandr ',r badhc !lnarya oayonban pllLb. Para ral a canl Isonar nulya aasanggrE^h.

Page 36: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-26-

III. KAttrliArrcirx suRpL0Yg. ,

fuvang Gunr ryaDg flarada. Begbar, r - palasara nggen]ra tapa +g 4Iga KeJ.asa na.henanl teJ a uangkava sundhll, lng antarfkse. Mlturut aturlpun -{yva'g Naradap prurlka Jalaran rnrs plnegthl, Palaeara dadya n!.JLntng ratu, -labct saDpun duuugl UDIIE-UDHEIPIIN Hyyang Brata. Nangfig Hy1;ang Qunr dB-tan rena t Ela parentah dhateng psra deua lclnen nJugaraken. SsnCtka nuntansanl bldhal turunrn, SrrraDg Gunr Dyong lfarada lnggrh J eugkar ugl.

I

IV.PERT1PAII ARQA trELASA.Salg }lalargl mdba Begauan Pql agara nyang Senar Gareng l an Petanrk

Renbep : - sang ullu anggayuh.vtJlnlne narendra. EEEINILSEIIAE r - para do-ua rernth qfugarakcn nggcnlra tapa Bgu. Palaearal nangltcg datan purun, tenabda&g bandayudal deua-deva keplaytr. $rvang Gunr ]e. [a:rada nrnten nal{h Cldoo copr:lt putth sqfodbor nuarh lng neotqkant.g Palasara. Pefal. eupr{,t }ra-kerlh sarl rerenbagan babagstr enpan papantng rlong nggayuh rfJfdng ratu, -esngal a dlpun nlrengalcen Sang lllhr. Pskel nu}[ nahrr, kabuJung dealng Psfesara clatan kacepeng, tenatran Jtnenperlng badtrar Eruarg Gunr lan ilar:dr' -sfuna na'J r ng Bongauan Srdlugangga.CANDEAK.IN r - Tepillng bengauan Snllugangga, Devl llrgaad1.nl ny"',g pana cgthl. Renbliq t - Ssng Dcvl anggurrg ne],angse angfanpahl nanbang baltE, 1l-

nongb Panylrqur nggoDya nsnd}arg gera.h "pgganda anlaz ganrl qre-q)ruriln ur{!g Batbara fubug parlnga ucada gerzhlpna Srng Dovl.

KatungEl praptantra Bgu. Pa]^asara Dyang psnalauan, dharnrb nrlng Srpg Donincdya nra.hr, urateu ssnl nltlb, Dugandtnl lnglrsng nyatang.

I

&frrang Gunr urggora godhal 4rlpta prahara lesuc, prahr prp"h kB-tonpuh naruta, kang nltl,b gall kcren. Salg Palassra eancut ngontaaaken 1'&kang salll kElrp 1ng toya. ,

hnadskEn fngkans ganl nontas Dapan lng eungapantng beugauan mbten gels agcng, nrnt'en kangge lercn. Natl.ka Han sa,ncl bonter kcpetlr k3l-ngetlpun Dngrndlnl daleveran, tonah n{11 ganda anLa nganbrat. Sapg Dsnl..

kallngoenan ngurtor nunrn, eanrl natur urlhg SaDg Ulh,l, larun s€rbad8 D!l8-rasaken eosakltlpun, Bagah Lagarva.Bognal PaLasatq eagah, nrnten ngl alar -badanlpun Devl lbrgandlnl. eahrJurl rungeal-yangatrl ngantoo reet}l k'ldir -sosalctt ugorpal sa-tlgan gcnat kahroal lrlg toya bengauan. l{esEra, saras Dc-

vl hrgandlnr inalah gantos angganda vangi.Drrpl arra kapoudhong dentng Bgu. Palasarar Sslg Dest prasaJa yen

putranlng nata ltlratba Prabu BarukotirL, pranlla qyurnrr gungan kanrktcn prg

Ja. Palagara sagehr nulya eldhlkarar gela agerg teRgahrng sungqprn ulrr Lc-puJa dados kadbatou cnrlohr plnarlngan nata prsda GAIAE OIA. SaIg Ultu La-]r'rpnhqn qqggarua Dorl urrgandlnlr hlrdn Juleneng, nata fng eroJah Oya JeJu-Iuk Prabu D U I P A f g S U A,'B A .CAXDHAKAII I - Telonglng kcdbng Janunal nonton Juyu vadon nana Rosl Reka-

tha tanar DyanS putra killh Jalcr ectr:l; dereng gadheh lrtlo

Page 37: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-27-,

Putra krlesl{[ sau pltakcn srds:f,a, vlnara]r atuqf sr{ng prahr Drlpatenrare -lxg GaJ a.b Oya, €ya sarl pallt hrdhal souan karcg ralia.CAIIDEAKAI| s - bg kodhrng SLr rpnton lsalc loeqF vadon Eyarg putra JeJakagEgttr praloaa dereng gadhah Drlal pltakeu sudarnr. Gya vlnarah atuaJani.ngNate G€J ah Oyr Prabu Pa1ss8ta. JcJ dca ulya panlt nedya ngabektf, k!ry rapaKacarlter anoD8 plnggir bengaran, J sJ aka nau nleab lEro kenbar !-ugkalg nen

be peperangan. lfuonya telcen-tdnatenl eanL ngqkon putra Prabu llrlpakctuara,gya sasarenga! Boyrn nrl-ng Gd eh Oya,

V. NACAru G AJ AE 0IA.-Prabu Dvlpalccaears DyaDg Leng garsa Dovl hrgand{n{ lngkang sa!-

pun babarar n$oo kokrnS, plnar{ngan kakagth RADEil A B I A S A . LJuBnya -glnege eDggal agcng rrlnancl cuulerp o

KatungLa eouanlpuu tare-La:re gaH..g bongauanr sa[l ngakcn putranlpun Prabu Drrlpaleaerri,r SaDg ilata karsna.r nrll eada;ra katanpl cla&g putraIngLnqg sepuh plyanbalc {ngglh drak Resl Rekathatana, lngk$g J&Igr plla,-rrnganarl Radcn SETA, denetngkangectt{. DEUI REtr AT SATATIIngkang EruI lrek lodsnr JeJaka ageng fDggll pl:rarlngan nana R.tDEf R A -J A t{ A L A . fngLang kenbar kade&ga! aaH.ug gatangbg baltel ptnarllgan.nani RADEf, K EIIC AK A 1an RUP-Af, EN C A n la^rcgangsalrraukadhuuhan Dorong Raden Abyaoa.

Kacarlta, la'pahlpun ftaden Drrgandana dunugl pt"gglr bengaran SrilIuganggar

fupl uninga rpntsn prala euggalr Bye ngaruk putrggrptg. Tlnan'lang€n psaa pu-

tra GaJ ab Oya, psnglDg para putra sElya kasoran. Prebu Dntpakesuara ptyar-bat frgksng uaJeng urfug palagaDl kadadak Donl Drrgdndln{ 'nuLat, gya nyo-plb rrang Banya bandayrda, SanS DevI ngranghll kang raVlr sartrt pracrr.f a bl- -ll.b Prabu fulpakeovara- (pctasari) punlka lngksng raka 1an sanpun peputra.

Raden Drrgandana ngahrralcas f,,lslr'lrnrng fa.g rala nata Ulratbar-bllLh karg nbahru hrganrtrnq katLubaLar kundrr sabab ncdya ktnarlrr Eqysr-bara p1Eh. [rc11ttAr drpl ntdhangct aturlag, rayi raLatea usrlr Pratiu Drl-pakesuara daho,t dukar k"rts grrya rulya kapgat, kafundlnug ualgnrJ. lrlngt{lratba,. Dene kaDg putra Abyara kapund,h't henlng Sang ldlhr, anrng putrq, -puJ an gnnSeal hgr'sng kadbarnrhan ndberck kalg thr dhateng tflratba. Deu{-Drrgqgdlnl lan putra gangeal kadberskaken Raden Dtrgandana gyc ulrardtn"gan Inrndur dhateng l{lratha.

fi,acarita, sapongkorlpun tDgksDg thr Raden Abyasa nanglg notbah ryruuun 4lgtrL dbateng lJlretba. Nu\ya kakantH de'{rg kalg rara Palagara manl lrfDglJlratha,gAlfDnAKAil s - Ing negarl Astlrra. Prabu Scntqrunrrtl lngkarg nondbo& kalg

putre tskelh ccnlerp kakaslh Radsn Devabratar tansah napgla rl-bcb trgl<arg lbu oanpun reda lunduran. ( Oent Jahqanl) .

Page 38: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-28- ,.

Anut vangeltlng deval alung Dobd hrgan.lrnr flgkang luuant DolongRaden Denabrata. Pranlla Pratnr Sentanu gya nbopong tcEng putra bu-dhal Eupu sayenbara pllr n dhateng l{lratJra.

I

rI.UAGARI ITIRATRA.

Prah Basuketbl nanpl eonanlpun kaDg putre Drrgandana, Drrtserdl'{Dyang pare putra puJan. llusnya Dlrgandana uatur lelarnpgh${pqn lngkang al-nandhang denlng t eng uba\ru, rnraten Dout hrgandlnl. kapapanaken lng parqg-gung oayeubara plllh. Para raJa 1000 uagarl nboten ronten lDgkang kAplllb.Dunadakan, Pratu Sentan uanJtng blabar kenthong earrt nondbng lrtng putraRaden Devabrata, Denl Drrgandlnl runaos, Lal-Ialen klayan kang raka, Palaea-ra, tryang kang putra Abyaoa. Pranlla dtpt nulat Prabu Sontanu rcndbng pu-tral elnengguh Palagara. Gya kaplllb. f,alalpahan Prabu Sentanu dhalp klE-yan Dest Drrgandlnll deue Doyabrata rrnaos tentren dlpun ouoqg denl.g DrrL

I

gandl.n1.

Katuugke praptanlre Abyaea nlnggah krdbaton nucul katg ttn, nE-Dgt.ng kagot anargl kang thr rnrg kokantbon agta kJayan Sentantrr tur rbopong

Desabrata. AbyaelcangkeLak vangeul urd.ng abrn-alun sadll t ang rara PaLaeg

r8r Salg tJlku tan klyat nulya nglarag nt{qg kadhaton dadog prang klayaa -Sentcmt. $fsang Harada tunu:lun, rlsah kang lagya pancaka-a.

rng nr:ill d,oya psrflg pangadtlanz Deuabrata lan Abyaoa kepur"!.tr uiIlh : PIIIH N.0OIRA ASTIXA, IPA PII.II. IBII DEIfI DUROANDII\E. Devabrata nfUnlbu Lrrgandlnl, dcne Abyara plttb Nagerl Astb8,. Slnekgou para narendn, -clslt dlnten punllca tagarl Astina kaparlngakon dhatcng Ab;raoa. Deno Seuto-

nu kaparbgan burl Talkandba klnar?a pertapan. Nang{ng karane Abyasa tok-elh latel eanatanls AgtlDa trlnalllsn Scntanu, ngentoel deuagan{Fun Abyaaa.

Salrg Ulku Pal^esara nan,rhang kalepatan nggcnya nanguu duka dbateng Sentanu,

pra,rnila nunten kakantJd dcnl't Eyyang taradal Pal*reara llnulnrt geeanglpun

lundur nrlng kaavargan. Raden Abyaoa katltlpaken dhateng Sentanunurtl. ;

a

25 . nel L983.

Page 39: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-n-

00 ffi$ffiffiffiff#ffi

ffiffiWffiffiffi M&"

I. N-AEIRI YTRATHA.-Pratu l{atcuapatl ( Itrrgandana lngglh HpgeahFatl) Byarrg para putra

Raden Set1, Utara lal l{ratsangka (yaraeangta), tilrln pat^t-b }Orblta, tucq3gung Juualglta. @!qg s - Sarrg [ata sanggall'h JarJtn{pun Sentauturtl drk{ng unl' narlngakea nagari Agtd.Jra dbnteqg Baden Abyasar 'angtng drnrgl rrrlten ealangkc dereng kal,ekssnsnr Abyasa Barpun dlvasa dereng kaJunenenggkon

t'

narendra fng Astdna.

KatungkE sovanlprn putrc Aotlna Rodcn Desabratal nafur kurhrs de-nlng lrrng rara Pratnr Sontanr, atur rrFrnga bra{h Prabu Sentanr aesrar eelehkapraboa gunantl nata'lnglru'g putra J-DgkaDg 81J11 eqtd.g Derl Drr8andlnl -kakaslh Rsden Astbabrata. Pretu l{atarrprtd lbotsn Dglil enr , sabeb Prahr .,-

S€Dtan" rnrg Jaqtt no{ya t"3rnga}en tagarl. lst{rra Chateng Raden Abyaea.

Ing nrllJ. Raden Desabrata osnu nurLng ur{.rg Prah Matavapall, dl-pun tdlbangl dont-ng hrya 8etal tena.b sani ne*lr]. nrlng alun-alnu da&s prgcolrara. Badou Devabrata ngagta puoala curd.ga Kyaf Udan Mas, Reden Seta na4

dht gada fyel Pecet Nyave. Douabrats kapran, vekaoap kepLayu lun&p rrt-ngAgtlna. (rrnuc ercAl,).

II. N,AOAru LSTINA.Prcbu Sentanrnurtt nyang rralg garra Dolrl Drrgandlnl lsn klDg pr--

tra Radsn Astbabrata. Rerba& : - Ss,!B [ata nedya 4fulenengaken nata kalg -putre Raden Agthabrata. Katungka oovanlpun Dcuabrata, uatnr bilJfb {nghang

.

panan lllretha dat€n kerga nglllsnl Junenenghnlpun Agthabrate, nanglrg ngu-

dl' sage&lpun Abyaea lngkqng gunantl nata Agtlnr,.

Prabu Sontanu nulya dharnrh nrlrry lrang putra Devabrata klnep DB!t-

plrt kslg r"aka Abyaaa lng Cd ah 0ya1 kadbauuban Eupu aayenbara putra 1ag -aagerl Gyantlpura, lng panrlb klnsn nalakranakakgn kang ralrl AsthEbratE.

Denebratr eandlka, glra pallt budt'4l.

III. NACIRI 0AJAfl 0YA.-

Baden Abyaoa nyatg $onar Garong lan Petnrk. EEEII& t - Saettggc -dlnten nangkc, lagar{ Atti.Ds dereng kaparlngaken denLug Prabu ScntamnrrtJ,

Ketugka eonanlpun Raden Dcuabrata, nctur kauhrs l"arg rtra klnen ndham&rkon dhatcng Radcn Abyaoa nrpa&e Eupu sayeubata putrl lrg Oyantlpura. Abyl

sa sagah, nunten kadhcroLakon 'Dovabrata r an Panakavan hrdltal.

Page 40: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-30-

CAI|DRAKAII : - IDB Nagarl Gyantlpura. Ingk""g uadeg natap kadsng hrnggil qfsu kJayan svar1gi Begauan PalAearar J oJuluk Prabu I{IIASIFAII 1Eg-glh Prahr DEUAI'{IIKA. Kagungan putna egtrt kalLh Druta Devl IHBIKA -lan Deyi AI,|BIKI. Elnar.ya eaycnban praDg, !.ngka.g dadygl Jago ra-sekga kenbar Dttye [AnilUfA tuvln IBI]{UKA.- |

egeaffng carlyoel Raden Abyasa rma uaRJtng blabar kotheng uhn-ten perang tardhfDg layan ltabruka ArtnrkE (pBn.q[e SEKAnt. Sa,bon Uebuka pg

J abr dlpun r angka.bL Ar'Jrrular teneh eaged gesrng nallb. fura,h Senhr Br\ra -ngahtrakon puaaka saLlng solst del{ng rnrlub, Iurtr kEng garta batbk boll.DeDava lcskallh peJabr katolan pusql.a uslat, Deui- .Cnbtka nulya l"dtuupakcukalayan R. 'lbyait. *, denc Dcvl ADbJ.kl kaexaultakiu plkantuk Raden Deuabrata

Bakds dbaup Prabu llLyaaapatl parlng dharub nr{,ng Abyaaal bllth panJ euengag

lpun punlka kadrrg tunggll sueu klqyan f.Dgkang rara erargl Begaran Ealaga-lao sarg Abyaca dabst lega ing nanabr ruUa panlt hrndrr tr4ng Eitf-ua Ba-rlnbd,t tanS gsnrE Dent .0nb{ka. Dene Radcn Denabrata panlt hu&r, nqglngkang garva Desl trblkl nboton kapareng ndherck (tratffar lng Gyant'lpura).

Sabab Jro'.r',g panggall.b Dcnabrata kepengln ngg4ryb gsratg setrtantug brah-racErJra (gesang arol). IlDrrl. Arbd.lcl nrtutl ko.g ralap nodya ndborsL. lbntonua:gl dlpun agar*-agarl Jerparlrg nglrga.b lanargn, nnrcut ponarg Jegparlng,aatas dhadhall'g Derrl Anblklr kadravaaan &rnugl peJah. Kuuarantpun Denl Ag

btH. ngulan'rhang, nbcqf ang dunugl"lng Dsrrgsa ksf^B 'lapun ana, pcraDg trnggildErah Baratal rng nrlb Satg Dosl ne(ya Dapag lundurlng Sang Devabrata dlgteng ahr ]e'ggeng.

Mirrhangct lurara la'katcn vaur ,rahat *rorgsa Sang Desabrata, mrrF

ton nboten Lun&rr urlng Astlur nnnglng JuruJW tng pertapan lalkrrrdhr af-vltd. gesaDg aatatant-ng brahlacaryar Bya eclung tapa brata.

ry: @.-Prabru Sentanr *"pf rcrantpun Abyasa gatlnblt ge.rga Doul Arblha.

Dotd [s!{l.e kapundhrt abufng Scntanu nedyi kaparfneaten dhateng Aathabretalan [aearf ActlnE ugt Lapundhlt arta kaParlngak6n Agthabrata. Abyaar p!e-rten atur urngaplanl aDung kcndel konatrcn, Sentanr mrrlng. Dovl Dirgan,tlnlnuntcn ngaturl kang rayL Prabu Matavepatl. lfirln3ra rautrh, Selog Nata tfLretbcpErlng pa'rgadll8n dhatong Sontanu, nanglng Sentant nboton purun nanpl. Ma-

lah u,rnton dadoa padudonp vckasan paBca-bnkah. Prab,tr Sentanr netak all PA-

I{UNGKAS, e6bararg lnghng kagrayong lebur luluh. Seuar pf nggah nrtng $rm-loyor gugat dhetong [ysang Gunr bab kasurkanLng Sentann.

Srang Gunr nulya parentab dhateng Sfyarg Yana ld.nen lbanJut Sen-

ta.uu. Ing Erfkl Sentanr sonalra. Prayltua Hyrang tllaou, gya nanJr'ltg gura -garbanlng Dcvl Anb{kc lngkang uus nggubr-d. Jabang bayl lggkalg pLnarlng-

an aJl panungLas d6n{ng Prabu Sentaru, lrtpatlpur dlpun ao@gl don terahnandbang rnrta. Sentanu nuli kascndhal nayangl kacenplungakon lng'nraka aa-srrengan LLaSran knnS putra Agtbabrata.

Page 41: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-3L-

Radcn Abyaaa nulya JlnunJung kaJurnonengaten narendra {.g Astf-n8 -jeJuluk Prabtr SITTIKNA PRAUA lneelb Pratu KRES{A DNJIPAIAXA lngglh PRABU

-ABYASA.

T_ANgE,B - KAION.25 rel L989

67 fuffiffi-ffiffiffiffi

ffiffiffiffifitffiffiffi"wITAGARI H.l_n_D_u--B,J .I.

Prabu BaguluntE hgglb Prabu Kunthf Bolq kegf+{ kalthl p8t1b . -Prohagtaka utavl SarabLsa DyaDg snban Prattgu}'abana. Ronbgg s - Ingkang -ganta nata DBHI B-'A N D E-O ll D A B I...-.. Bappun nggarblnl, ntng{rgkepengln cihahei" rpb PAIA,SA dbabaran{ uB dor.a lnglca.ug napan i4g Halgaeu4rar-

lngt *U darbc SaDg Brahapanakestu. Saxg Neta lrnFatcng Jengkar pfyalbak dhltong Eargasuqyal dene patlb SarabLga klnen il)uan nrtng Astftg lyut llu blyegtu Prabu Abyaoa.

Ing paoeban nJaslr Patlh Sarabtsa nLubalf kang putra Saragupltaldens snban Pratlgnyabava nbball karg putra bluenggung Pratlgnyabaea klnennruekga praJa. Gya sauega teta-tata budbal.

IL NACARI g I M A H I t{ A U T A 4 A .-

nal e dltya Prabu Nll^adadl Kauaee rypDg patlb Manangyaksa. Eenblg,i .

Oanra uata Dsvl Nltyaovara yug nggarb{nl, Sing Natb nedya ngudl puflng dhg

teng Hargesunya. Patl.h oara{ya rrguntapakon. EEBAILIIj€|j! t - Ragekaa llLna-h{uantsla kapapag vadye l{anC[rr.e, euJaya"ing renbag da&s pcr€Dgo Denarn \gsoran gya ltual ar DsnJ Lng vanr.

Irr. . !

Prabu l{anr.lradnlpa nyang patth Tu\yatau. !&gblg : - Ingkang putrenata kal.ar t h nengglh Radsn Mandrapatl bl l{andara Begnl hglrang tatgtb :.,:-al[t'-ar ltr ne(ya kagayuhElcn pllung retu. Sarg Nata gye t€dhEk nrdrg Aetl-na nedya pltdcon bab sranaqllg nggqyuh puhrng.

IV. NACARI A,S LI{I .

Prcbu Abyaoa nanpt nnr\ya kong raka tng Handaraka Prabu l{andra-

Page 42: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-)2-

dnlpel Bapcrlu d.nta katrangan al.trten fngkang klyet DurundioD rtabr t€nah -Jasl. Atur katrangan sstdJcg Prahr Abyan nskaten t

1. Darah l'landaraka nboten klyat nunuakou rahr tanab Janl.2. DraJ at ratu Ulratha nalung kanfun kalLh trrrrrnan. :

3. hl+ng rab badbo nglonpaL cont€u lng n-garl Astlna.

Prrahr lhndradrdpa gya rurlDgr nuntsn kegab tarrpa pallt.f,etnngks oouanlpun patlb lhndura Sarabtsa, natur blllh kl.nen nyu-

rnn blyantunlpun Pratu Abyaaa nggeq)'a Prabu Basrrlunthl ae{ya rygayuh pu-lung lng Hargasuq)ra. Abyaaa sa8alr gya hildhar ngantht Senar Gareng Prtruk.PERAIIG $F[r{t, s - fng yan!, Prah Abyasa kabegal rasckaa aaklng $Lti-h{qatrtfl,ka tcna.b da&s nrLaya. Dcnaua Larcran, sall pcJsbj

V. PERTIPI}T NARCISUNIA.

Rsst Bra.banakcrhr narpl ranrhaya para rqf a : Prabu Basttilrathlr-Prabu Abyaaal Prabu llandradulpc lrn Prabu [flsda,dl f,auace. Sadqya Brnfa -nyul,lln PUUIUG PAIASA. Sa'ug Uthl kaparcng, nanglng kLncn gari Dlndhrt pf,yef

balc, sabab pulung Payaaa pun{ ka tntJud ttoblng ttlt }I$IDERA Et0Mi Sadrya sr'-rl aagalr Bya nyaketl vlt nandora-hr8nl.

KacarLta, dunrgl oekctfug nlt landera-hafLl rFDten sauor agoDg lcalih, f"gka.ug uleg abrlt garts seloDgr redal aaFng uobr nyander pata rrJaz tonEh -dados porarg. Prabu Mandradvtpa l'an Prabu NllEdsel f,asaca karen. pi;!q

-Abyeca nqlengr nglepaoakon oaoJata pangtnnatanl nrga kakallh rlna, da&r -curlga. Handera hagnf kad,baraha. ca^nJata psngruuatan, da&c rlahanar ngobar

SaDg Brah-anrteshr. Dahana badhar dadoa $ftary Braner dcnc Brabanalcgtu -badbar Sruang lllgnr.Hwanq Hlg$r lunt'en .dhlru4 nltaton t

1. Prabu fiiyaaa l-ugkqpg klyat nunuaksn retu to'ah Jasl.

2. Dhrrnrng aakfig kadrdoaan sru€r abr{.t, plnarfngsn nauB \yal GegIda ludlre.

9. Dhrvung g.H'B kada&rsan sasor cenong, kapardlgan nrla Kyal Ug

hoaa Krcgnl.

1. Geupal,anlng palor ugl daee @r!ga, kapar{-gan Dara i(y.f Bla-bar. r

5. Dh.rnung tctJga sau, kaparr'.gaken dbateng Prabr gasukttDtbir eelta plnar{ngan pulrrng PaYaee.

6. Done trah Ulgnu ealcLug butap USSfh punlta Pratu Ntl^aalaalt Kar;g

iar plnarlngan tlahytt KalFatanr.

Para deva Barya uerat olna, Prah Baruhrnthl 1r. ksrg rayf Abya;

oa lundur nrlng Hendrra. Deno Prabu Handradvlpa kalangtsrg &kar 8!Ya nang-

glhl Prabu Xllcdadl Kanaaa nodya ngrebat pulung Kelpatanr, tan nrka nunten

Page 43: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-3)-

pgrang, Handradvlpa krrpran luudar nr.tng Mandrra.

CAIDEAKAX : - Ing nagarl Hlna-hlnantnka, Prabu Nll^adadt Kauacs rnra naringgksu rch Kalpatanr tr'lqg ko'€ gart a Doyl Nttyasvara. Bakda, kadha-harr Satrg Devl babaran n{ 11 aatrlyal pinarlngan lcakralh Raden J11

IA $IDIKIA. Nanglng Prabu Ulladsdl Kanaca nunten engct dtE'ullllg te.ttga tcang katanpl denlng rda Man&rrar nulya budhal nrlng Han&rre

ne{ya ngrobat puaaka curlga.

!tr. N4,ARr r,t+J--p-JI3j

Prahr KuntblboJ a II (Basulturthl) lan kang rqyi Pratrr Abyesar la-rlngakcn rch Payasa dbat€ng ke'g garsa Dovl B6ndbondart. Balda dhabar Sang

pranoslrarl babaran llyoo dhanplt. Ingkang prtya kaanggcp cq>ub, ptlarfnga!kakaslh Bsden B A S U D E U A . Dene {ngkaDg estrL kaparlngan nanl Derd -X.U N T B, I -tngglb P R I T A.-

Eaaartr uosan{puu Prabu l{andradnl.par irbr rr.lng: Prebu Bagutilnthtnyulun pulung f,alpataru lan Payaea kanggc rrtJl ratu. Talggap lng gutl Pra-bu Abyaca algra nuJa (ny$ta) Payaea, \aFarr"gaken dhateng Prahr Mandraduf

pE. Bunaoa lega (na{y"a ransE Payaoa lngka"g oacatlr) I Prahr l{andradnlpa ng11 Lurdur urlng llandaraka.

Katungka psngrruhlpun Pratu Ufbdadl Eavaca ne{ya ngrebat ,il}"'uung

t'e tlga papart-nglpun Eyuang Uigau. Prabu Basukurthi tan guka, tenab da& s -poraFg aruk-anukcn, Prah.r Abyaea gya auja lsans nenpuh Nll^adadl f,auaca erva{ya tora.h kanpnrng. I

a

25 nal 1983.

68. ffiffifuTffitr#ffi Drrra -

fi.{ffiffiI#ffiffi nxffiJffiffiffiffiffi

I. }IAG,ABI HAUDARAKA.

Prabu ltandradvfba lyang t ang putra Raden Mandrapatl lyang patth $g

hayatur. Fcnh"g 3 - SaDS Xata rrEa ndhaupaken l4kang putra Raden Hendrapa-

tl plkantuk Dord,, Rctruuatl putranlpun Pratu Srl, Kanca rng Mcdhang Kanr\yan.

ltanglDg antuk nava]a oald.ng Hodbang Kanulyanr bl]lh Rotnauatl sfunra. Prall-Ia uu\ya kadarnel aaycnbata, stnten lngka.g oaged nangglbaken Sa[g hrtrl.r -ne{ya kadhaupaken.

Page 44: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-31+-

SEng Hata Mandradvipa gyr dbawh nrlng Lang putar t{andrapatl H.acnpaara.h u{lg Xata Altlna Prabu Ab;raca. SaDg f,uaua saDdlka gya parLt. Sang-

Xata gya tundur ugadhaton, pLnapag lngkug gartra kangJeng rabr Dquf &1 Ul-ntaa putrantpun Prabu Beratraclya l-ng Drryvapura.

II. NfiARI P tr I N'q c p U D A U I .-8aJ a dltya Prabu Balbane ny..g krng putre Raden fds, nalb.IE l.Dg-

glh Trcrbobl dalab patdh frfr Xabldyu. ncphm't - SsrB [ata dbsnh rd3g -kang ptrtra Trorbob klncn Dgupryr oftnanlng putrl l{edbeng Karulyrn Dcd no!nesatl Lrrana kadarel rryclbara. S"ry llarpaputra sandlka Bfa pmlt bldbrl -Dganthl va{ya rascksa. PXRANO GIOAL I - Rasckea Prd.nggon,h',1 LaFapaS barlran ltandarrrktr gulayanl'rg rcnbag do&g pano.krrr. lla(ya ra^reksa kagegsr t€-ra.h nylnp4ng rsrga nanJ 1lg vana.

III. XAfiTRI ASTITIA.-

Prah Abyare nalpl oouenlpun kslg ral,l Handsrata Radcn thndrapatl,natur nedya nyuuun btyantr (nyrraya) ngupqya alnanlng Rstnavstl. Abyraa og

Brbr gya aarlrbit bldhet ngantbl Serar Gareng r a' Petnrk. EEBASLSEI3' t -Ing vana va(ya raaeksa Prlloggou4a.l. rbgal lalpahlra Prabu Abyaaal tcnab CA

doa bardrwdrr dsneva Lapran mlL poJab.

IV, NIOARI I HI-N-I-T-LT IRaJa dltya Prah,r frecna hrjanega ryarg patlh Ka1a Drcta.ilglhlg. r-

Sary lakaondra nrngkeva karana dereng krgrrngan g8r'ua pa&l, na{yau salpun \1guqgan gcnra gollr nanf Devl Drr!.ranrlrn{ atrajanlng patlbnya kang rala onarglarsn patJ.h ltraasa Paryga. Pranlla Sang nata ngangku.h putrl ltedbenglEanr\yan -''arging rarsnghc ot"6" glma. f,reena PuJ angga gya pangkat ngupaye i alraanfns.Retnarratl tanpa vadya. ''

I

CANDBAKIII, r - Telgah yana tellrnrngan, Sang htrt Desl Betoacatd kapulet der-

'.!.'G naga eran Rest Xaga Sangpang. Cfptanfng Sang [aga, Dotrl BFba-seti arla kaboyong lundur rrtlg Pertapan &rsa Dirmrng, "angirg kadr-

d.k bl+gung. (gaabe kapusdhrt ganal nltunrtL panfrurnrnlns lcang pu-tra putr{, nara' Dcsl hdyaatru. lnCkEDg nyusun Lbu).-

Katungka preptanlra Preh Xrcsna PuJ angga lan putra Prl.nggondarf Dltya Rar-

baka (Trsnbolao), dupl Banpwr takcn tlnaken, qangertos billh futrl lngkang bpul.et n?ga pnnLlra lngkag dlpun upadl. l{asrna Naga Rangasng dtpun tntyok ka-

lJ.h (freena PuJElgga Lan Troubob). hpl tavor nch kapiku1,, Derl Rstnaratl -kauntal. Iaksa kakaLlh aart blngr'-g.

Kasusrl praptanlra Prabu Abyaeal Rrden Mandrapatl ran panakau![,. ollua4ra Jarva-Jlnarsan, Taga nangcang aangortog btlib Prahr Abyma pltntlcr pu;

tranlprn Prah Palasara tngglh Dulprlccrata fng C€dah Oya. qlg $ga enget -

Page 45: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-V5-

dhateng lalabetanlpun lsaryl Prahl Palararae pranll. gye ngabektil. Frlng Prq_bu Abyasal ranrl nrnglul pasrah Jtva trgEo l{unton ryaosalcea Sang Dcnl nstaaF

srtl lan anakipls lngkalg narl Devl h{yastutf fnggfh Rctna t{aterslhr kannr,-

t,a.halcn srklng padharan. fulaJcnglpru Naga Rargaaqg nlnmrn pcjah dalluna, -hsvlt Dgrulrttl JeJerl-ng pandhtta nanahn8 Lalepatan dene nyldn putril' na-dyan ta prnllra arung ultunrtl parothabtng putrtl rangLug SaDg Xrge tatcp nrraot kalcpatan.

i

Prahu Abyaaa lltuntti., ntaten naprikaken earrJata pengnrnatanr nsga -Rarrgeaag sfunra Daragano. iluntcn oadaya lrakrnflf kqndur rr{ng year'drrg K!!ul-YOD.

V. UAOTru HEDHAKI tr A H U I I A I{

Fratrr Sl Kanra Eyang k+ng putra kepuhrnan !ry GilttrguegL Raden -Dbanaral a' narpl, rarnrb4rr bedbo besu Nata Handaraka Prahr Mandradnlpa lng-kary tangab sall ngrcnbag gfuna'l'g putre Dord fietnavatl.

f,afungka soyanlpun Prabu Abyaoa, Rsden Handraptll Prehr Kresna Pu-J a"gga, Raden Trenbob (nalUate) nyans panalravan. Prabr Abyeaa ngabrelccn Qg

rd Retoanatl, darah putr{ boyongan Dotl Pudyasbtl lngglb Retna HalsrrLh.Prabu Sri f,anua kalanglung 'ron81 gfa Dgrslghl kang putre Eurr.l an-

dsgu, elnten lngkang eaged ngundrraken dbateng Meriharrg Karulyan. Prabu Abyg

ga uatur nrlng kang palan Scl Kannar bllLh fngkang aslbada, nangglhslou SaDg-

hrtrlr Radcn Handrapatl hr Pratu Kreena PuJangga, deno lngkang ssged lrEf a-ya duratualral Radsn Ra.lbqLa putra Prlnggonda.i. Darrt Pu(yaahrtl pr4r{lea putrgnlpun duratlrka pun nrga Bangceng lngkaqg lalrpun sttra. i

-qqS Sr1 Kansa dabet legtl mntcn pqrlng kanugrahan dhst€pg para pgtra tngkang srDpun bbet, lnggth punlka t1. Badcn Mandrapatl ktdbilpalccn ptkentuk Ibtrl Retnauatl.

l

2. Prabu f,rogna hrJqngga glna-Jar donlng Prahr l{andradulpal fngglb punfka \g,rhn'tpakcn kLayan ka,tq'B anon sal.rag Rsdcn !{andrapatl, reuangl Doul ldrnda-

ra Regnl. .' I

3. htra Prlnggondanl Raden Banbeka (trrnU6to) kags$ar Derrl hdyagtutl {nB-

gih Dlalaralh putmn{pur taga Rangsang. i

fatungka pnnganuklpun RrJa Dltya p$nggondanl Prabu Rcrbur 1.8r.arg

ealab panlreng 1 elnouggub kang prrtra Ranb'lra kaplktlt denlng Nata llpdhang Kar

nrtyan. Daya-{qya Prahr, Abyaoa gya, lapagakon Prahr Ranbana, paqlng, unlnga bl}fh klDg putra narbcls nslsb pl.kantuk gExJrren putnl Dorl Hal-erglb. Praht -Ranbena Lllth dukanlpunl gya ngeBpal kLayan pare rd a.

TANCSD - KJrr_plI25 rel L989.

Page 46: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

69.

E-ffiEl;Hffi ffi;Fffiffiffiffi#tr# H

Ilyv.'g Gunr lan Uarada. lenblg, r - RaJa dltya Ing GkfgattJt p1a,-

bu Nagakll^at nyurnrn ratd. Betharl tlaraltdl l{ynang Gunr datan suka, nulgra pa-jrr Jauata lcl-nen pacatc barls.

II. NAGARI G I R T G A T R.O f, .Iatgen&a Prabrrr Nagalllat (putranlpun Prabu Goracanara) r puJ rqgga

Rcel l{rekal patlh Ka]a lfurti.. Rsrber t - tlnanplk panglararlng $!g :Nata dg

"ltg pata deya. Oya dhanrb nr{n8 patJ,b [af^a Hurtl klnen nggetug.prlqg n*l.ng

$rroloyo. Sandlka, gye budhal eavadya denava. PERANC GICAL t - Rlsalea Glrtgatbok lavan saqya Javata. llagala d,eva kasoralr l$vsng Naradb untc4 trnu-

I

nrn rl'nta *aya nrlrg AstlDa. I

uI'WoPrabu Abyaca lyang ganta DoYI lrbtks lngLsng utle nggtlbd.alr Radca

Dhestbarata daf^ah Sonar (breng Pctnrk. B9ED!& 3 - IhnBJ ong ratu kepcngln -dhahar pelo prana Jiua eaLlng grroloyo. Katurgka ranrhrya 4yvang Nrrada -nundhrt, Dhcsthsrata H,na4ya Jago. SaDg Nata nsrbgaIenr nanghg nyuuun pc--Ieu Prana Jlual Eyvang Narada sagab uarilrgakon. Dhogtharata oandlkal nu\ya

parlt ntnggab Kalyuangan ngantbl panakaven.

BERAilG SKAR t - IDg ropat kopanaaanl Radeu Dbsstharata nraJang barlsnntngraoekae Glr{,gat}pkr da4ya pots,rgr Dhcatharata natak aJl palrrngkar, oa,ben Ita kagrayang t€lah poJS. patiU [als ]trrtd lunaJar nu4luk afur Et{ng guatt-D9.

-36-

IV. UIGANT G I R I G A T IIO K .

Prahr f,agakll^et Dlang Rsol l{reka, nanpl palaprrranlng patlh Fa] a -Murtl beb rlgaklxg barLsan denaval gabab katfal alg J agonhg deya Radgn Dbe!,

tharatal lngkang natal aJl panungkas. Prahr'Nagak{J,at dshEt mr!-ng, truntan

Jengkar nagpt pupub.

Kacarl-ta,, dupi. uus aben qf cng klayan Raden Dhssth$atal Prah,r Uagakl!.at da-

taa punrn Dlatet, h8rrlt qrrlb lanun kenglng kagrayang aJl pa^uungkag tontr -letur dsdJ. luuo HlIa Nagakllat gya trlvlkrana dados Naga oalcalanglung agsng

Dhesthglat slneDhrr upacl toneh kapldhara datan cnget. Tnrs kaboyong uundrkabekta kundrr nrlng Agtlna. I{ysaqg [arads nethlk peleu Prqnl Jlual utlya -kabekta nrltry Agtlna.CAI{DIIAKAU s - Ing Astlna, Prahnr Abyaaa lan garea Deul ADbLka, nalpl ranntbl-

putr Bryang Narada nyang DlpgthErata f"ngkEtg sanpun kapldbarrr. Nara

da nrntan uarlrgakcn Pelen Prstra Jlyar tluanpl donlng Dssl lnblkr.Karana nro kalegu tJog Dans,hr Prabu Abyasa gya budbal EdDg Ka-

Page 47: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-77-

ryrr"g- ntrndbung pq$ngrukr. Drmgl $rroloyol Prabu Abyaea,truB -prug t611dhrng Nagqkllatr nslgl,Dg Abyasa kaoran, glnetalc karpnngEyuang Narado gya soyan {yvang Gunr ngefuraken tivaslng pare J ago.

{ynang Gunr nuJya dharruh tsarang Nareda klncn nundhut J abang bayl -putranlng Abyaaa lngkang dercng lrhlr, kinarya Jago. llalada aandlXap gya ba

dbal.V. NAGANLA S T I-!LI . (Kodhrton).

KrngJ e'g ratu Deul .finbilcs nyang kang rara aatdng Gyentdpurr Prahr

ltlyreapatl lngglh Da.rzanuka, narpl rarnrhqlra pata rda t Sgk{Dg Pancala Pra'.

bu Gandabaful saL{.g Mandura Prabu Basulomthll laklng Mandaraka Pra,hr }laDr'

drapatl. Renbap t - Para raJa san1 JagoFgr naJpglDg cusa gabab Prabtr Abyaaa

plnangglb acpcn. fadadaf Dcrd Alblka krps badhs babaranr Drlglng han3rarcng

1 lfnlng Narads turqunrn lanpa.b le}lnunrurr oarnl nuJa pepctengr dJ.lab qlpun

pcJ;hr sadqlra. Jabang bayt lahlr u{11 pr{yc nanging pucet, gya kecldra de-

ntng [yuqqg ilarada (tstut delr] arurrn{pun). Drpl dthh aanpuri lunrb, goger

para raJe pata putr{.' sabab Jabang bayt loel. 4yvarg Narada ru\ya nuJr rr'ttg,

aa dadog Jabang beyl Jalor, dlpttu uncal.alca dbavalr lng Jranbahe nlla flluulpun goJlg.

Drpf Prahr Abyaca rarnrh, un{r€B kang putra cacad BeJlBr dabat gol.a

Jro'd,"g pa'ggalh. Para raJa nulya gtrka untrga bab lolarpFaha. ]ahlr{pun Ja-ban{g bay1. Srng Nata Agtd^ua gye tanggap karlanlng devel nu\ya nutrtl Elng-Bah urrng $roloyo.Kacarltay Jaba,ng bayt salputr katur lUvs''g Gunr, nuntsn k{nsn ngbben klayan

rengaa.h. [alada gya ncoat rr!,ng palagan ngantbl Jabanf bayt' Drnggl paprang

e,n laJeng kamubarakon blllh bayl pl'nllcr Jaggnfng deua,. Prabu Nagaklbt qulya rrau88al nanglng lboten paoeh. Prah Nagakllat uboten purun nglsJengrken

sabab rulaos nboton tl"ublxgr Jaby'g bayl kauncalaketr uaFgnll dhalong ngersg

nfng l&rang Narads. Nunton katur {yvang Gunr, nyarengl mvanlpun Prabu Abyg

Ba. Gya pLuarlngan dharnrh bl}lh Jabang bayl punlka putranlpun Abyaaal atuqg

aayateslg c!r"r, tengeng tuyltr platan puoct. lfunten glnegsr uuslya dluasa pluar{ngor kalcaelbRADEN P AN DBU. Dene t'ngtartg,goJlg plnarrngankakaelf,

RADEI I AM A U{, DU RA.- RadenPandbrplnar{nganPAl{fitPA^9IIPAII lEn-pAIERCU GAIHIIIG pangrorak argf,fo abnfng Hruang Gu:nr. IaJeng kadhauu\an

jsDg prang. Sandlks nutya pangkat.pr.ig anuk-anrkan, Prabu Nag*llst trlvlkrara dados lEga €engr kl

tanan ga4ata Pasrpetl, tpua.h poJab. Regl Ureka ran Patlh Ksla Murtl lsas-J ar.-

a

25 nel 1983.

Page 48: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-38-

74. LffifiF$fiffiffiF*ffiffiW$ft ffiffi#ffiffiHi( InCgfU rtF{-lpun Ugrarenrl Uarasora t$dn Doyl Hadrt ). :

I.UAGARI ttANDUBA.

Prah Breukunthl ryang bng putra Raden Basud,esa saha prti.b Sarabt

sa. .E4[bgg ! - Garta nata Devl Dandbndar{. t,u 'ogg.rbtnl nal lbr -anglng ng41

nru dhahar celcar Kalpatant, tonahan Sqng llata langhrng kesran. Katr4gLa o-vanlprrn Bogeuan &rnrana trah Ugatacangla putra Fyang l{lntabarrz ratur bl-LLh Kllpctonr punlka nr,fud tFhr lDgksttg ka&rbo dcnlng Bcgeuan f,untb$a t^Bg

Pertapan Prauaata. Begavan f,untbare puntka ar{-nlpun lnglcang thl Davl hdrqfnl h{ng Dyaravatl. Dene B6v. Kunthara ptyanbak nelah nboten langertoE EE!8-

n1 rpb KarPataru punlle vuJudlng pulung.

Pratrr Baguhrnthl kalan8hlttg lcgal nrnt'en dbarruh Drlng tcaB putra -Raden Basudova klnen nyuyun Kalpataru nr{ng kang oyang Bgu. Kuntbara lng -pcrtapan Pranasta. Bagudsva gaDdlLar 8Ia partt bldhtl.

i

il.UAGARI DUi&AUATIfRaJ a dltye Prabu Kregna PuJ qngga nyang patlh Kal^a Drcts. !41blg. r-

SaDg Nata pr:lbatoa sabab lbgka!8 putra Jabaqg baff 'bghrg glJl.]' g+ldng gqlva padnl nrJud kcnbarl nana Raden f,regna l{andraue tuvln Baden liurandh-gonl.(Crcrga padnl nrut Dotrl Mandarareol arl nsta tlandsraka, Prahr l{andrapatl).Dene caLl'g grrva

""1i" Retna I$ranrr{ni, knkaelh Raden Earna PuJaTgga. Sa-

dayc putra tetlga vau tansah ronel henarpn. l{ltunrt snngolt; Sarg Ueta E.-ncn n)rurnrn $ob ralFataru dbatong Bogayan f,untbara lng Prauagte. Prabu Eres-

na PuJangga gya tedhak ngantht vadya raseksa.

PERAN$ CIOA& r - lJadya Dsaravetl kapepag bartcai Mantura, aul.ay'drng renbag

dados pancakars.. Denava kaeeoerl lunaJar ua:rJ{ng eana.

III.NACIRI ASTINA

Prabu Abyaaa nalpl muanlpun tngkang rsyl urta HandaralcE Prabu t{qg

drapatl. Rcnbag s - Ma[drapatl nyusun syarat nggonya nggarblnl krrg Earea -Doul Retnevatll oupadoe lng tenbe nutrl lngkatrg lahlr punllca eenbadr T*gaI klayan tratr lstlDa. Prabu Abyasa uelaenll nanglng kl"nen 4ruuun BYarat -dhatong Begava[ f,unt]rare lng Pravasta. ]landrapatl gandtka nu\ye parltr dl-pun parflgt ksrthl Senar -Garong Petnrk. BFEANF qEKAR r Ing rana Prehr ilapdraprtd kabogal ragokta Dvarasatll dadoc Pra.ng. tfagana denaua kam,rn.

rv. PURTAPAN PRAUASTA.

Begauan f,unthara narpl eorranlpun kang uayab Radon Baardcva; tutdl -

Page 49: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

'39-i

IV.PFtf Pr pqryArqT . i

Bcgauan Kuntbare nalpl rcvanlpun lnglcqng salrah Raden Bagudesr tu--vln Prabu-t{andrepatl da,t ah parskavorr sanl nJruuun rloh Kalpata1,. sarg, nbLapareng r 8Ya bkantbl ayalcetl Lckayou lebctlng tanan. salg utbr plyarbak -Prasqje bl]lh &tsn larrgcrtt rrrun rcb trgkary cacah tlgr prrn{ha irqfu.4{ng, -pulung. Kacaru rpnten Eaoar hrnt-n aaucr r{11 aoldqg kekayonr ngaruk prt8, -kugula. Tenab da&c perangi Hacan p.Jab dctl.g prabu ltandrapatl, dcnr ran oralaa de"l'B Basrdosa, Xacar l^an savcr bedbar SrrrEng Brara turln iryuarg xa-Etl rarrngakon pb Kalpatam aatunggal dbateng Raden Baardcv4l aatpnggel -dbst{ng Pnbu }hndrapatl. Denc lngke.g oatunggel. kaparfngaksn dtrbtcng Bcga-Y&tr Krrntbana.

Raden BasuCese r a'r l{andtspatl gJ.r prnlt rnngarJ-, Bgu. Krrntbara le-oat nga'ubara. Khcarlta, lanparrlpun Pratu ltandrapatf pfaalgglh hgrreng rayl1pe Narendra Dvarayatl Prabu Krerna puJ.ngga lngkarg ug1 ne(ya nyuyur fafp3taru nr!ry Bgn. Krrnttrare. Ing nrtll Prabu l{andrapatl ngand{ tra doral bllthKarFatartr rnrs kEboyong Erttlg l'landua. Kresna PuJ algga nrnten ngb,og lrl'gl{andrra.

v. lr4&t&t llj_llj A R A K A .

Prab,u llandrapatl rnra Lunfur lng prda nyarengl ranrhlpqn prah -Abyaea, neksenl Deui ffstnavatJ. nggenya dh"hu rph f,alpatalr nunten babaran

uull dbanplt. Ingkr"g prlya l..arrtggep acpuh plnarbgan kakaslb Raden llaraqglE. Dcne lnskang eatrl plnnrtqgan nani Dcvt Hadr{,n. Prabu Abyrea rgEndl}a, -bllth putra kEkalLb punilal {''g tenbo sagod keryal klsyan trab Aatlaa. [uI_ya Sang llata &t!ra pallt nodya rlrganl raleF{ng prda Man&rrar gla bldhalprrlqlegVan LALryftbl. I

i

lI

:

VI. EIGtr&t. I{ A IT D U R I .-Prahr Bagularnthl 'ar"pl oovanlpun !.ngr.ang puhra Raden Bagudeya Dga_

tura.ken uoh fa$ataru. Nuaten kadhabar denlag ksrtgJ eng rahr Der11 Bandbonda-r1. Balcda dhahnrr nu\ya babaran dJil kcrbar. Krng eepub plnarlngab FalcaslbRADEU BI${^lf,A f-nggfh RlDEtt RInOlAr dene lngkang arrcq plnarfpgan r.aklag Rl,-DEI UGRASEXA.

Xasam Pa4Saluk{ng Prabr f,luana hrJangga, 4lrurnrn Kalpatartr, Baeu{gue rurlngl da&e Pora!8. Kresnr hrJangga nyabda r ftlDg tonbe tahrnn-tunrnelnkrl dacll rungnth.rr Raden Basudcya EaDglaye nurlqg; gya nyebralc dhrvurg -(yal Gandaludlra, Krsgra hJaqggn lundar.

Pratu Al4'aoa rarnrb, lr{.plh a*anfng, ksmg putra Bagudeua, oanrl prrr a8 dharuh bfU.b nq.gke badbs uoutcu lrryking nralata prakavlr punika.C.AtlDEAK4g r - Ing PraJa 9ANDHI BUllOAIlN,. naJa yalcea taksih nu4ha JeJuluL -Prabu B A G A S.!a A R A , nnndhang etmgkgsa karana kati.lar gcda

lngtarg rana Prah,r Dm HASUARA. Uangks ri"npl sgnggttr ld.ncn kenpalrafu Dvarauatl. Prallla Bagaesats gya ueoat gogsna nr{.ng Drarasatt

Page 50: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-40-

Kacar{.,ta, eDSga'l{ng carlta, Prabu Bagaorara tnto plnangglh klayan Erahr f,relna Pu.Janggar gla pragaJa noQra nakeapal. Kreaua PuJangga tadugl nalpl., n8-nSbg nuuahut blyantrr euparba Bagaavara rtytraakalccn Radcn Begudctra. Bagaaua

ra aagabr nu$a bldhl rr{ng Handrra. I

Perang rll.r Prabu Bagarnra tandhlng Lauan Basudeva, taSltral dor-nl'G Bcgaru fnnthara. Prabu Kresna PuJanggc plnarlngan rph Kalpataru aqfu-ga eaH.ng EVrang Ulgnur ldlea ldhahar putrenira tctlga oupa&e enggal dlua-re. rBcnJang dluaaanlpun lngkang putra Kurandheg"$ k"dbawbsn 4f urcncnga-ksn nata lng 4haaar{'g aalodra, napak tllal ia4[ston{ng hng 9ya!g Prabu -fu{ala f,rcsu. Pratu Krcana hJ.tgga nabrr eand.lke, gya t+ndrr. 1

Prabu Bagaavara qyusur ldt nggonye nadcg nareudra, kardalk denlngbngaran f,untbrrar blllh Ing tanbe datan tutrg nggenlra Julencng oJ,t". grpa-

doa senbeds nufrinakeu draJat ratu, lng nbenJang druuglnlrrg uanc!,,klnen nqg

dh{,tr lDg hrgabcla.h. Dt tya Bagaeuara natur oandlka, mrlya lrundrr.i Deao Be-

gauan f,unthara nunton kelprl Lfryan pare rqf a.

a

26 rct L98t,

T, LffiF#ffiffiffiffif,HH-ffiffiilrffiffi#ffiWffimffiffi.

(Ingelh l^ahlrlpun S U C I T R.l ).

I. NIOARI DURTI'APURA.

Prabu Baratnadya Dyang patlh Sasrsbrna, nanpl ranr$ra lnFkrlg urra

narondra 1r€ Ataratgb Pretu Dnrpara ryang garsa' Dout Setyanatl. E&$!F t -Prabu Dmpara garlnblt ngabaraken gerahlpun SEng Pranesnarl D,rr':frqura Derrl

Pafuavatt nangka nedbeng qggarbd.Bl. Ugi irdaddk nyarengl sontou parangnula -sakl.g nagart Xgedhanpura Pratu Ja;raruvcrkn nedya ngrebct DoYI Pedhasatt'.

Prabu Baratuedya nahrr nrlng ka.g usa, btlLh dr'lc tng unf lcarg gas-

ra oarq)un uate uggarbtnLl Dslrg{ng elrna tanpa sabab. Dene aagcdlptts nggarbl

nl nallhr bault plnartngrn ryarat donlng Begavan 'Dtmsasa. Dosl Sctyatratl -nuntcn sarbot roubag.n bl1:t b par1j enenganlpun gantn8ke ugl nggarblnlp lan aa-

gedlpun nggsrblnl ugl saklug plD.rtngan ayarat {entng Begavan htrrpea.

Kabckta canl-raprj ksdalg, fur tunggll gum, pranlla Pratu. Dnrpara

sagab oablyanb nybnaXsken paranguuka. Gya tata-tata hdhal napagatrcu Dery

ga,h.

Page 51: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-41 -

Senapatt Ataoangtn : Harya Pu{yaatar lan hrya Baratdhake kalranthl bldbtl.tan daDgu Bogauan Dnrvasa rarnrhr parlng dhamrh nr{.ng Salg Nata -

Prabu Baratnadya lCnoa ryaraya Narcndra Aetlna Prahr Abyasa. Baret+a{ya -oandlka, gya tedbak ptya.ubak nt{ng Agtl.Da.

II. NAfiART NGEDHAHPUR^6,.

Prahr Jayaouverka nyang arl &rya Gardaka, d8l^ah patlb qI" Corba.

Rerlpg : - Sang Ifeta ne{ya ngrebat pranesvarl Dlryuapura Dcrrl Pa&auati. -Nulya kerlg lalplt ngrabaea nagarl Du4nrapura. PfEfilG GA0AI, I - lladla Ngc-

dharpura canpuh prarg lavan bartsan hrryuapura. Prahr &tpara nyary pana -aenapatl kaeoran, Begeuan Ilnryasa ranh narlplb nrfng Prabr Dnrpara lclnengun&rt gabab Eanoa tandhlnglpunr gat+a Prahr Biratnadya uua ulnta srq)ta

nrlng Astbt. ,

III.NAffART ASTIilA.

Prabu Abyaoa nyang para putra Bsdon Dbatharata, Pandhr, IalavleFqda,l ah Senar Gareng l arr Pctnrk. {yuang l{atrdl rarnrh narlngaken IIRTA ER{AIA

SAilItr nlnangka uJ anponl putr{. krr th lngkarg nobe gerathr fngdb punflr Ibvll{adrb lng l{andaraka lan Deirl Padlattatl { ng Drryuapura. IVuang Nmds SIE -Irrndur.

fatungka raurbya Prabu Baratna{yar Dgakon talasepublpun ral a t{andaraka ono.rgl Prahr l{andradvlpa. Utgatootng Bosan nedya nlnta srEyar nytr--uakaken nengaa^h' earta nyaraaakcn geralrlng kang gersa Dorl Padnavatl,.

Prahr Abyaga ssgalrr nangbg kahtran nga'gtLl kBng putra Radea Pan-dhu 'l angkung mnlylnr sabab panJ encnganlpun badhc tedbsk rrlng l{andtraka, -nJ arpenl Dosl l{adrln lngl.ang ug1 nelbe nantlhang g+k{ t' Hangke lanun mrpun

puma eak{ng Mandaratal Prabu Abyasa nedya oDggal nrgul dhst€ng D'rryuapura.

Prabr BaratnaOya nrnton panlt lunfor, nganthl Pandhr aapanakauane.

PERAIG SI(AB I - Raden Pandlu kabegal rasekra balanlpun Pratu St olrFda lng

Trlgarta, {nglrang badho ngayunaken Derd Madrtn. hdog peralgr denars sanl -poJ ab.

pratg l{andrapatl nanpl fi)uanrFun narcudra Trlgarta Pra,tu Svelera|a

no{ra nJarpenl ifd Hadrb. Mandrapeti nsltl^anl, Prabu SveluaJa nulya nJag

penl Doyt ltadr! nanl puoala Tlrta E.rgadt ( tfLeranfpun Lnrg rara Beganras -Hards) I nangtng nboton EorPan.

Katgngks rarnr\ya satrg Abyaoel eya nJanpenL Madrtu uanl Tlrta Eer-

raya Sandl, eana[ka Desl Madrfu valuya. Prahr Mandrapatl uyarrg garsa Desl-

Retaayatl dahat blugahr garnl Dacangslcen Deul MadrLn klayan Rsdeu Pandhr.

prabru Svelaral a kalanghrng duka dbateng .Abyaoel lsJ cng Prang. Pra-

bu Abyasa EuJa baratr Snclarda slneblak loeus teuah karpntng. Nulyb Abyass

panlt tedhrk urtog nagari hryvapurao

Page 52: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-l&_

V. NAGIBI DURYITAPTIRA.

Prahr Bsrataedya rarnrh lng prcJ a uganthl Raden Pandhr lrn pqn.ka -lrano Dahat arlca lngkaDg uve Pntu D'upara Lan garra Derrl Setyavatd.. Raden -Pandhu an\ya pallt nepagaten rengeab.

Ing papranganr Raden Pandb nral e-g barlosnlng nengoa^h tonah hrbarHarTa Gar.laka ryalg dltya fala Garba keplayu.

Kctungka ranr\ya Prabu AbD'agar nu\ya nltL prlkoa gera^H.rg Devl -PadnauatJ,, faJcng bLnorehan Tlrta broaya Sandl, Sang Derrl ualrqra, ttrr ta -kaya glncge Dggeqys nggarblnlr tnro babaran nlyoo kalrung. Jabang bq)'l plna-1{ngaBkataslhRaden KIIIIB AIAN A r Lngksng aengbuerdl nUADHAEIUC-

rr*ra Tlll.,T:]unt uninsa valuyantns Deur padnavatl tur eqss"ri o"o.""o

Dcsl Setyauati gya nothrb lrlng t ang raka, Pratrr Dnrparap nadyan nggenya

-ngSarblnl derc4g vlnancl, nyurrun gtnege narrl tlr-ba ltremqya $Ddf &lpa&e -enggal lahlr, ka&s Donl Padrasttl prn{ka.

Prahr Dnrpara mlya natur nrlrng Prabu Abyaaa bab panyunulng garua

nakaten sau. Srl Abyaaa narengalcen, Derd Setyavatl blrcrehnn Tlrta ltrcnayar

Sanill, s+nalika babaran niJl), kakung peklk samano, pLnarlngan kakaglb Bl-DW SUCITBA.

f,asanr pnryanuldng Prabu Ja1ra Suuerkaz tlt13dbban pusaLa ga{ata IIARAYANG dentng Raden Pandlu. Jaya $ruerka peJch":ps1a -Harya sarl tcluk.

TANCEB - K.JION.26 uel 1983.

Fi'}F;'F;'F;";DFF;E;E;8ffi ;E;r{E;n;+}} l.;.1HF- 'Fil' Hil m u BP{n HH*"r

fuHfr^ffiHfi-ffiHi[ Hffiffi

ffiffitr#ffif,Hffffiffiffi$ffiffiffi Hflr"!

hahr Gandabayn nanpl para taru kang putra nata Agtlls Prabu Abya-

aap nata l,larrdrra Prabnr Baguliunthl, dafdl nata Mandaraka Prabu Mandrapatl.

Benbas : Para ral a sarl J agong Dggonya Prehr GanilEba;fu arsa nytrarl ksng -gs31ra Dorrl Gandarcsni. Sar{a sanL sablyantur sabab rpnten Parangtnrka oaldng

nagarl Candhl Bungalan rda dltya Prebu Bagasneral lngkarlg nedydr ngrpbat qg

vt Grndarosl.

72.

Page 53: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

_lrg_

W:1. Prahr Bagulunthl tata bar{.e lng ngaJongr nganthl kang pot"a Radm

Ba$tdeea oyaFg llarya Prabu Blgaka.

2. Prabu Handrapatl uyang kang putra Raclyan Narapna, paoak ba:rda -lng t€ugatr.

r

3. Prabr Abyaoa tata vadya bard.s lng alxn-afrn.

4. Patl.h Pancala Ra4yan AAbtJ a daLah Para punggaua p{ 1{ han ugl. aanl

pacak badg.

II. I{ACAF.[ CANDHI BUilCAIAII

ItaJ a dltya Prehr Bagaouara nyang '""y1 lpe lraka'l { h Raden Brata Kuuara

lOg KunbLua, Raden l{arya Brata Ioras {ng Leoarpursl patd.h Barganastra.

Ronbas : - Sang Nata yaksa nedya neupub prang nrtng Pancalal eabab td-uttlak

nggcnya arsa ngrebat gamanlng Pratu Oandabayu. Icatg rayi barya Brata Kunar

ra kLnen ndlrrnglnl lanpah. Sandlka rnrntcn Panlt b14ha1. PER|{C qAGlrt 3- l{a-

dya Kunbl-na canpuh pr"ng Lauqn vadya Pancalar Harya Brata Kunara kaoran, -nulya uundur.

III. PERTAPA}T S R I N C A I{ A N T I .

Resl Janrada ltnng karlg nba$u hdhang Jaruarratl (anak Banbang fasa)Reqbas : - hdhang Jarga LlatL kasoarEn Raden Pandhrr nanglrg kang rayl Regl

Janrada nbotan earuJuk. llagana Jarga t{etl nekad paDgkat nadosl Pandlnrr Sarg

Resl qJanpq"gl sal.tng kat€blhan. '

IV. KADIIAIOT{ ASTTNA.

KangJ eng rafu D€rrl Anblka nyang kang putra nadyan Pandb dalal Saar,Gareng lan Petnrk, .&ggbrg. I - Dyad Pandht panlt nedye nueul kang raDa Prahr

Abyasa Drlng Pancala. Hronya kalllan nunten bi.lha] ngantbt panatavan.

PERAXC SEK{& : - lladya rageksa Candbl. hngaf+ nbegel Sang Bagua, dadya pag

cakB-ar donaua kaporan eant peJab. iKacarltal aaalmanlng denaval hdltartg Janra llatd. sonan nrlng Radyan ,Pandhlr

rnahrr ne{ya gunlta nlnangka garsa. Pandhr nboten kadttgl nanpLr naLah kati-lar kosah. Jarva tlatl d4hat virang, nulya gudrk sarlra. Kunarane nyusrar 13

nun no{ya nanltds nrlng putrl Handaraka Deul Madrln.

Reel Jarsada un{nga kang nbalqyu ecda DSlappus ,th{t{r nunteo ngrrmgkob

kunarpa ea31rl nanSlo. tluanya kunarpa plnartpumar' IaJ eng gugat nrang Kalgntg

ngan SrralaJra, nedya n)ruwn pangadlLan{ng Hfvang 0unt.

CAI{DHAKN : - Ing $rratayar Hyuang Gunt nyarg Narada InaDggal l.h garegara -lngkang turnrh eaktng gugatlpun Rcal Jamada. Ifilang Grrnr nunten dbawb dhl-

natcng para Jauata k{ns1 ubal.ekake Jarsada. Para Jasata eandLka gya bldbal.

Kacarltal deva-d,eue perang lauan Rsei Jarwedar nangfrg Jauata kasran. Nun-

ten llyuang Gnrnr parontalr dh"t"ng ltVyang Naradal kinon ndhre.tha putrano Pra-

bu Gandabayu lngkong dorong lalrlr, kurgge Jagonlng Kuhywangan. Nalada sanql

ka lrJ eng tunurun.

l

Page 54: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- lrl, -

V.NAGAM PANCALA.-

Prabu Gandabayu r Prabu Abyasar Prahr KunthlboJ a, Prabnr Mandrapat'l lErugl flsdyan PaDdhr sapalrakauotroo Renba^s : - Babaga! nengsah ea&l-ng ,Candltl Bg

ngal^an. Ksgarr.r afuring abdl lnyer blJ.:lh kangj eng rahr Deril Gendareaol babag

an DlJll dhanplt.f$uarg Narada bruunrn, uuJa pcdhrt poteng. Nu1ya Jabang bayl lngkang

Ja-ler kacldre nJpggah Ka\rv'ngan. Drpl sarpun paJarr Prabu Gandabayu kagyat

sabab J abarrg bayl kantrxr safungga.t. Pratnr Abyasa netur bttth lngkang putrakabekta Javata nrlng Ka\rvangan, lan nata Agtlna sagah 4)rusun vangnr.l, nu!-tdn bld.har nrfurg $ralaya kanthl panalcava[ lclpen ndherek.

CAI{DHAKAII t - Ing Srra1aya. Hyvang Gunt nanpl Jabang bayl putra Pancala sa-

klng tVuang Narada; nunten kapaerabaken dhatnng Suang Batrntr ltlnen -4lerttri lng kavah Candradlnuka. llusnya tcs$edht, kadEdsk de&g dlrasa.Plnsrlngah,kskaeihRa{van G AN DAM AN A. Nulyakl,nennagutpu-puhr t€ndldxg Regl Jarsadc,. Prarg raner Reet Jarsada peJabr suloa na-

nltls nrlng Raden Gaadanana.

Kafungka oouanipun Prabu Abyaoa lan panakauanr l{rurnrn J abang bayl pu-

tra Pancala. f$uang Gum ntka katranganr yer sanalgke j abang bayt aaryun dtuaaa kakaglh Raden Gandananar gya kakanthl lundur dsnl-ng Abyasa.

CAI{DHAtr(N : - Ing Nagarl Panca}a. Pratnr Gandabayu nandha.g anngkava karana

kecalan kapg putra kakung. Katungka eovanlpun Prahr Abyaae ngaturaken Gan4g

narrso Prabre Gandabayu 'rahat ouka, earta ndya parlng nant dhat'eng kang pu--tra estrl. nengglh Desi G A N D A U A T I .

Kaganr panga,ouklpun Prabu Bagaovaral Prah MandrapatLl Redea Naraoua

Prabu KunttrlboJ a; Raden Bagudeval Raden Blouakar oadaya eanl kasoran. lrfts-ten Prabu Abyaoa uagut pupub, tena.h Prabu Bagaevara kapi.lattr nagarl Candhl-

Bungalan kaulungaken dhatong P""b3 Abyaaa. Nanglng Prabu Abyaaa drtcn lcapa-

rong nanpl, nulya kapar'lngaken Nata Handural da&s kabanab Prah KunthtboJa

Prabm Bagaouara dabat Dorang, nunten onget dbamrh pangandtkant{"S gu4l

nlpun nengglh Begawan Kunttrara, bllLh fry t€ryb€ Bagaeuara klyat nulrrrnaLen -ulJlnlng oatrlya, nanglng kedah 111a tlLar praJa nadeg pandlrlta. Pranlla 19

Jeng JunuJW l.ug Harga lngkang beJ.ahr tapa bratar Juneneng pandldta peparab

Begavaa Bagaspatl. (fog tenbe peputra putrJ. eatunggal ueuangl hChaFg hrJa-

vatl, nunten kaganra Radsn Naraeona lngglh Sonadenta lng Mandaraka).,

TANCEB - TAION.1 Junl L983.

Page 55: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-45-

ffik Hn"T'ffi-h nfiH ffi-h ffiHf;,"P HHHfl," ffi,,HH H$,-HH aH,,F ffi",-

73 HffiffiHH#ffiffiffiffi

I. W.Pratu Abyaoa lngglh pratu Srtlbaprasa lngglh Prabu Drlpayanal kahs, -

dhep puJangga Astlns Javahagnle patlh Maragantar patlh Drna. ReobAs ; - Sd-

nata no{ya ngarrentenakeu ptota raJar'lobet nggenya rus peputra tlga. Pafi.h

Maraeanta nahtr bllth pagnogolan lng nana hnggul lclnarya nyepeug sato sana

sEnpun oarnapta. Gya Sang Nata kapareng todhak nrlng pagrogoJ.an, h-ngatthl -para punggauar patlh Dloa, lurya Salna, lur1ra Drneyal oenapati. turfra Bllauarlang harya t*dt'unangka.

II.NACARI SRI ulN T I P U R A .

prabu Ssr4h{muka nyo4g patd.h (kaleree panar saki.g lbu) Raden Agnanlg

,lB. Renba.s : - Nagarl Sl llantlpura katanan pqgerftg ageDg. Mlttnrt uangeltkedah tlnunbalan putra Astlna. Sang nata gya uhrsan patJ.h Assanlndg Eoysn -nrlng Nagarl Astlna. Sattdika nunten b/udhal oava{ya bala. P.ERING CAOAL t l{a-

dya Srl Wantlpura kapapag barlear Aotd.na, eulayantng renbag da&s bandayuda

va{ya Srl l{anti.pura kasorsnr nunten aeafupangan narga.

III. KADHAIOII ASTINA.

KangJ eng rabr 4rl Anblka Dlang putra tetLga, Ra{yan Dheeta4aei:ra' !gi

den Pandtnr, Raden Yarnavldurar bryln Sonar Gareng Lan Petrrrk. EggElg 3 - Ra-

den Pandhr nyurnrn pantt ned;ra nusul kalrg rana Prabu Abyaea urd,ng pagrogplan

sana hnggul. lfuerrya ka[lanr nulya bldhal eapanakausnoo P-ER.{I{G SEilR t -Elgekea Srl t{antf,pura nbogal lanpahlra Raden'Pandtnrr, tena.h da&g pancaka'.a.

Denssa kaoran, sani kapal,al ar.

IV. .

Prabu Abyasa nanpl oovanLpun kang putra Raden Pandtu fuvln pqnaFauan.

Sang Nata nunton dhamh dhateng para punggaua klnen wtrtt nyepengl lssss-kovan.

Kaaaru rpnten bantheng nganukr kagusul uonten llihlr putranlpun Eyvang

Rana Parasul nanl Begauan Bargur gosan nrlng Prabu Abyasal natrrr nlruuun tu-lung ngnnrat bantheng nganuk pt'nl,kar sabab puntka kada&gan grHng anaklpun

Begauan Bargu lngkang nana Bargava. Radsn Pandhu gya Eapagaken banthengr ]lnepaoaJx Jenparlngr bantheng badbar Bargaual laJeng tofuk qy.trstrn suulta. T[-nanpl denfng Prabu Abyasa.

KaUmgka nal { b oouanlpun Bra^hnana Iutdh& Dyartg lrang rayt Buyut Kranap

qruuun tllung dhateng Prsbu Abyaoal sabab garuanlpun Iutdha nanl Nlken E

Page 56: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-46-

PanJarl, sarta oena.hipun Buyut Kra.ua lngkang nanl Nlken Panti., dtpun cidradenlng tiyarrg lngka:rg DaDa pun llaya, vanLte kakalfh uau dlpqn sa[tunl ua'olPerrjarl d^edos uenda, Pantt. dadog s€gauon. Menda sarta segauon uau oanapgke

lngglh yonten pegrogolan nrlku.Prabu Abyaoa nulya uglepaoakon BanJata panrtuatanr nen4a badbar Nl-

ken PanJarlr saha segarpu badh.r Hlken Pantl. Nuntpn Maya kadbat'e+fakenr lq1

dsngu denlng Salg Natal puuapa sabablpun trnlndak cLdra nakaten viu, pun Mg

ya tanoah kcndel. nboten etrr vangrulan. Nunten,kasabda dont-ng Prahr Abyaoa

Maya na]Ib ua:rna da&s rraha (celeng) vadon, kagueah uanJlng uana.

Sary Nata nulye dbamrh dhateng pata punggaua, Lun&,u urJ-ng praJa Ast{nrB, l.llku Bargur Bargaual Brahnana liltdha, Buyut Krarne; Nl-ken PanJarl nyang

Nlken Pantl ug1 kakantht kunilr Sang Nata.

V.NAGARI TUNGOUL I.IALAIA.

Prah SrilLacala (bunrt petlb ltirklr) , Eyang patth Goradragttta. Reqbag:

Sang Nata nesra sovaD tcsng bapa guru nengglh Srl Abyaoa. Oya teta-2 !qdha].

vI. IISIEI_.ASTITAO

Prabu Abyasa Eyang ra.na narasepuh lng Gyurtlpure Prabtr Daruanukar tr-uln Prabu KunthtboJ a lng }landural Prahu Mandrapatl fxg Handarakal ,earta Prg

bu Srdlacal.a, furg hnggul Halaya. Para ral a ganl nekeenl nggenya Prabu Abya-

sa ngluvarl punagl, uasana sanl. platcrda andranlna.

Kegaru gouanlpun patlh Aesanlnds enk{.g Srd, Uant{prlal nafur lcautus -Prahr Candtrlnuka LL'sn nJrueun putra Agtlna e&lah satlngg&L bedbs kangge trglsf rtsak{ng Nagart Srl Wantlpurao Prabu SutlacaLe nurLng, tenaheq da&s pg

rang r8noo l{ekaaan pcJ ab Banpnlb.

Nunteu Prabu CinaUn'uUa olrcnl ngaturaken eadaya kalepatan dhatong -Prabu Abyasa. Pancenlpun nyuvun Lang putra salah aahrnggalr nadvan DaDllDg -rarnrh tng praJa Srl Wantlpura kenarpn sanpur! cekap dadog oaraDa ualuyanlng

prd a. Ibutt eakl'g kllat"nl''g efur patlh lesanlndar Prabu Candtrlnuka nlnr-vuD pangapunten. i '

Prabtr Abyaea rena tng panggalJh, nuLya parlng pangaksanl dhalteng .Pra-bu Candhlnuka, sarta kalcanthl kenpaL Para raJa plata buJana andraulnao

TAUCEB KAION.L Junl L981.

*${i${{ii{ri{{{$ii${{f;$iiiif;ri{$f;$ii{l{||$${ii{{$*$f;{${i{i{${i{$f;iit*{{{i[*T

Page 57: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-117-

74,fiil n HH rH*il" Hf, ffi HH ffH HH ffiiBr[ ruu! DE Dn In En En nn u! nn Ennn nnn Dn nnntrDn ElurEnn Dn nn Dn DnnD D n nn nn nD nn nn DDlln D[ mnnnr! DIED nn nn !u nn Em [un nn

NE UE DA BU NN ND DID trNNtr

HhffiHH-ffiHflilFffiffNil4N WHH ffi#ffi'ffiffi$ ffi

I. XJgAru ASTINA.

Pratu Abyagar patLb Mararrntap petlb Dtns. Renba.E I - Bab putra nata

tetd.ga Baden Deestaraotral Pandhu lan lananldrt'al uekda-L ngngkc sanl ptneldl tapa tng Saptargsr Kasaru rarnrbnya kang rana narasopub tng Gyantlpura -Prabrr Da-rnanuka, perlu badhe nyanbat kang uaya,b tetlga lclnarya Jago napaga-

ken nengeah ral a Ngarnr-arnr Prabu Svarka lngkans nedye r€ayunaken putra Gyag

tlpura Devl Anbalrnl. Kabeita putra tetd.ge derong purna nggenJ'a tapal pra!{la Prabu Abyaea ngaturaken bebanhr ltarya Bargaua lan ltaJrya Bandbunangka kl-non ndherek Prabu Daruanrrka nrlng Gyanttpura. SaDdlka nunten beblqlhalq..

II. NACARI N-O A I{ U - Al{u.Prabu Syarka Byang lngkaDg putra kopulunan ral a tng tlopunr Prabu Pu-

nr lJ 1. Reuba.e : - Prabu Prrnral I rynnrn kabar nggenya Sang Prabu Susrks tl-narnplk putrl Gyantlpura, nangka klnabaraken bllLb Prabu Suarka punlka nana-

ul kagungan garsel saben {,0 drnten tentu dlpun peJa}rl. Sanaltka Prabu Sna^r'-

ka uurlnge sabab dlpun kabaraken dening tlyang Glyant'lpurB; tqg\ eadqya -nboten nyata. Gya nglunrg nrllg Gyantlpura. PERAI|O-OIGIIL r - lJadva Ngasu-srnt prang leuan berlsa! Gyantlpura kabantu aaklng Agtlna. llekagan ;J ago sa-rrlng AotJ-ua, I{arya Bdrgavee llaryp $rpadyal lhrya Bandhrvangka kaeqran. Pra-

bu Danasuka ngurgat nrl-ng Aetlna.

III. PERTAPAN SAPTA ARGA.-Raden Dhegtorastral Radon Pandhu, Raden YtnanLdura nyang Senar Gareng

lan Petarrk. Renhas : .- ngGenya aanl tapa sanpun gauatsrls dangur nanglng dg

reng plkantuk valyu sakl qg J avata. Nuntan ed!1 gegladlren ulah lungld ng ra-

sa.l{asarra Pandhu lngkang unggul.

P.ERNG SU(AR I - KadadqL uont€n donarra ns.lre Dltya Rudranuka nyaut Pandtnrt

dados prang, donava poJah bedbar Wuang Gunr, par{.ng nugraha dhateng Pandlnr

vuJud t AHIU UASESA Ls! KAPRAffiRAI{.

Nunten uonten takeaka nana Drrgana nyander Dheetaraotral dadoe pereng

kagrayang dl panungkael Bauer badhar Batharl Drrgar parlng nugrahl, UAItrU -KAIJASKITEAI{ Lan IJAIUU KUASA.

Nunten Dacon nana .slngakanekal nubruk Reden llLduraz dadoa PeraDg. l'la-

caJx J Luenparlng badhar lVuang Naradar parlng kanugralran tllltrU KACITUAI{ tuvln

KAITIDAGDIN.

Page 58: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-48-:

Kahrngkr aoyanlra puJangge Aatltle RegL Javalagnir ngafurl putra nate

tetlga ka.kantht lundur, gya pangkat. I

IV. PERTAPAI{ TALKANDHA.Resl Blsna uyang lare dhsFplt kakallh nengglh lngkang J el,er qapa ,Krc-

pe dhanah aneu, dene lngka"g oepuh eatrl nanL Desl KrepLn{. Larc kelib pullka duk lng unl anggenlpun uangglh kang rana Prabu Sentqnunurtd,l iaklng tl--yang Lranan lngkalg nana pun, iunr. ' , I

Katungka rawhlpus ltruang Janapadar nga'keo' bllth panJenenga4{Fqn pu4lka kaprenal eyanglpun lFepa lan Kreplnl. Sabab putranlpun Hnrang {anapada -nlJtl estrt Dana Derrl Janapadl kaga:rra raJa tLrpunr Prabu Punrdl'peputia, -dr'a,qPlt na,na pur Kreplnl' tuvln Kiepa. Pr'a:ngglhLpun PranraJr klayan DeuL Ja-

napadl, punlka duk rlkala Janapadl kaslku dene }unawanl ngenut pueaka Aewa4

darl, temah dados kuda. irrpl sa.npun nglalrakon putra, Janapadl pullh dadog'

widodarl nunten kundur nrlng Kallyuangan. Prabu PuntdL runaos ouual nlla Jgbarrg bayi ka^kaIt.h kabucal lng wana, kapupu dening tlyang.uanan nara hrnl.

hryang Janapeda nnntsp dharnrb nrlng Reel llara Blsuil Krepa J an l(repl-nl klnen ryouanrlren dbateng Aatlna; sabab lnggtb kanthl nakato nutgkc !s-dhe plnangglh gudartarr{fiurc (Prabu PunraJl). Satrg Bisa eandlkal uulya bl-dha]. dhat€ng Astlna ngantJrl f,rep{nl lan Kropa.

V. NAGART AgTIUA.

Prabu Abyaea nanpt oouanlpun Lang rayl Resl llara Blsa nasra|raken la-rc dlranpit prrn Kreptnl lan Krepee tlnanpl de"lng sorg Nata Astlroa. i Kahngka

,oyan{pun hrtra Nata tetlga Dhestaruotra, Pandhu kb lanard&tral srll naturnggenya rnts antuk vaftytt oaktng J avata. Sang Nata dahat rqna lng palggallb.

Kaaanr rarnrhnya.prabu Daruanukar parlng unlnga yon karcr tng prang.

Prebtr Abyaee gya dharnrh dhateng Putra tetlga klnen aylraakalen nqngsa.b Pra-

tnr Syarka. Sandika gya budhalo ,

Kacarlta, lng paprangan Gyurtlpursl Raden P+ndhr nglepaoa.ken Jeupa$.ng Pasg

patt kenglng dhadhanlpun Prah.t Ssarka t€Eab peJ +. Prabu Punral I nrpghrl;Sarta ngaken tlntn Puryaoaritar nakaten aturJ.pun :

tr Sri llapunggung tng Punrecarlta peputra Raden GaJah Oya eaL{',g hdbalg

Ruhlnl. GaJ ah Oya kapendhct nantu denlDg Prabru Ha5rvana lag tfglsual -aunten peputra Prabu $rrata. Peputre Aoranal peputra Pllanap 'nunten -peputre kallh tngglh puntka Frabru Preua lan Prabu Svarka lngtcsrtg pe-Jah veu.

RaJa Preva peputre kallh lngglh pur{ka Rodeu Paruua Ia4 PunraJl. hplPrabu Panrua oedal tra.B rayl pun htnrd f fngkang guuantd. nsta lng Ne-

garl ll.npunr. Deue putre RaJ a Panrva fngkang nanl Radeu Cargal plnupu

den.tng Prpbu PunraJl. Nallka ganaDt€n Prabu PuruaJl tapa brd[a; tlun-ten plkante& ganJaran aeklrg Sruang Janapada trygth pu: {ka putrantpun

Page 59: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-19-

vldodarl rnrJud kuda lngkang rrarta Derd Janapadl. Pahrtan nlJtl dhappttlngkang eepuh estrl runa Derrl Kreplrdr dens lngkang aneu Ja1er nEt!8 -Kropa. tcbet blbar babaranp Dest Janapadl badlrar puBh rnrJud vl&darlnunten Lundur nrlng Kabyuangan, nlIa Jabang bayl dhanplt earr 4enf-ng

Prabu PunraJl kabucal dhateng van8, LaFupu tlyang uena lngkaqg nall -Yunl..

Prabu hn'raJl natur bilth tlrnrn pltu sal.lng hrnracarite. Prabu Abyaea

rgi nanpl andharanipun Prabu Puntall nakaten vaur ""Th Laaken tunggf db1

cah, sabab Prabu GaJah Oya punlka kadang Dak-sarak kalryan kang eyang PrahSranaeatapa lng Glltngvcgl. Na{yan Srl Abyaoa lngglh 'hrnn plfu

""Ung Putt-

racarlta. Nunten Prabu Abyaoa nasrahaken Kreplnl lan Krepe dbateng Prahr furuaJ I gabab punt ka kang putre. Prabu hrnral I dahat lega oaged pfnarrgglh ka-Layan karrg putra kakallh.

,

Prabr.r Abyasa nulya udangu bab kabar lngkatg otrnebar, bl}th Prabu Ssqf,

ca punlka nansvl kagulgan garyar gaben 40 dtnten tsufu dlpun pej'hlr punqpa

cabar punlka oaestu, punapa nalnung kabar angLu.

Prabu PunrdL natur bllLh punlka kabar nbotcn nyata. Ingkang saeetlt -oakaten : Ingkang paran Prebu Srarka punlka kagungan ganra nara Doul Surtar:1. NuJu sahrnggallng da1u, $rndarl dLpun slqgklraken denlng prl{ng cgtr{. -rana pun $ryatl. Nunton $ryatl nal{h rupl d8&g Deul SrldErl, nanJfng kadll-,,on Ngaw-anr kenpel klayan Prabu Suarka. Mangka naLl-ka garant€n Dotrl $tnqg

:1 nerbe nggarblnl eepuh. Sareng antrk {,0 dtntenl Prabtr $garka nlreng EyBB-

;en bayl oa''gio ( sabab Devl $rndarl babaran ulJ 1L dtranplt. Prabu Snarka nu4

ien noou clptar uonten vldodarl fngkang genbada ngentas,alen Denl Sundsr-l qlrtral anlpun saking paolngldirn, nanglng Derrl Srndart J,aJ eng seda. Prabu Svag

la dukap nunten uallng aguna lngkErtg nenba pranosvari $mdar{. uau, drFun pg

ahl. Jabang bayl kakalLh'plnarlngan nunlr lngkang ogtrt na,Ea Denl Keprur -.ngka4g Jeler natra Srahesana. hrtra kakallh uau nunt€n kapupu dsn{ng Regl -ivakustha gurunlpun Prabu Ssstka.

purnant-ng carita; Prabu PuntaJl nugton panlt !rundur ngantht putra ka-

:a]l h Krepr nl del ah Xrepa.

.acsrdtal Bgpengkerlpun Prabu PulruaJlr Prabu Abyaoa ngaata BAIU SAIARAT sqtr

rL dharnrh : Sapa kang lcuvet ngarrgkat batu sayera lkl, sun rd.gtr.lha dc{ya -runggava. Dene fngkang nuntun behr sayara dhateng alun-alun pun lla:rya' Bar1gl

rgr Kadadatc yonten lare bal ang nana ptrn Bllaual artnlpun Ken Blla enbanlpun

bden Pandbu, punlka lngkang klyat ngangkat bafu Eo$&rar Prebu Abyaaa nulya

rglepaoaken sanJata pangnruatan dhat€ng Bllavar sanallka dados gagah Praho-

rgr Bllasa JlnunJrurg dadoo punsgaval ki.na:ya kenbaranlpun IIa+'a Bargana.

Kaganr penganuklprrn patlh hdra Dnastha sauadya saktng Ngavtt-avtl, ti.-andhtngan Regl Jaualagnl kanthl BeBu clptal t€Dth sadya ngarru-arnr eanJ. pe-,ang pedba rcrrang, tanaban p;Jsh sanpyuh. Devt AnbaLlnt kaganJaraken dhE-,eng Regl Janalagrrl. .- I,-jun{-Lq$1'

Page 60: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

75.

- 5D-

Df,""H. HH@ilr utrn nq [u nE !!r[DnnDDIt ll|nD[tr lunnm En ntr Er! nnHH Hil IIH""F Hfr

lultrtr tre Dtr Dn[Etr Etr nn uBtrnHB '" HH HH HH HH Hfl Hfl BR HHtrDtrEl!tr Il! trE NN E[ trNNDllI ED NNDn nn DE nr! nn Dn ntr l!! nnnr! E[ lrt! Es trn trB Bn nB En BaDNNtr NBEE DDDIqD OI! ND EEIID

EENEnm nmnn nEnn DnHH Hfl

Emnn

nH-^nnnnnnETIDtDlltrllu!trBn

BU DN

Hf,$rHfrt!r! Bt!t!nn nnNB BNND ND

I. NACART ASTINA.

Prabu Abyaoa nanpl souanlpun lngkang rayl Srl t{edarl Prabu DasebatuI

(putrantpun prabu Partayataa, plnanggfh nl'san kaltyan Ssng Nata Agtd.na).

Renba.s : - Pratnr Dasaba.bu ne{ya nyllrnra nganptL Raden Pandhu klnar:ra J ago

nylrnalaken lelenbut lngksng ngrloak kavula frtg Srl tledarl. Prabu Abyaga

narengaken.

Katungka eovanlpun lngkang rryl narendra Medhang Kanulyan Prabu ff.Sudbayu (anak Sr{. Kurua) I ny-urnu plroa aimanlng kang putra putd, Dovl Sr1-

nl. Ufnargsulen blllb lng tenbe badhe plnengglh donlng putra kept0unan pl-yalbak, sarta badbe tlnbul lng AotJ.na. Pranlla Prabu Srl fudftsyu kLnen ngog

togl {ng AetdDa kenarpn. I

Prabru Dasaba.hu gya partt kundur ur:l"ng Srl Lledarl r€antlrt naf,on Pandtar

Earya Bargaval l{arya Bllanae Seoar Gareng lan Petnrk. '

rI. NAGARI SETRA GOPATA.

RaJa putr{. Prabu Panltra raJarrf.ng lelenbutr plrJalgga Begavan Sangkl,

Dyslg kang putra pattb Praoval eenapatl llarya Grlgna. RePba.s 3 - SdrB natu

putrt sengaJa ngarat sadyenya nata Srl Uedarl, labet darbe psngalab sagcda

kagarna druugl lng al^dn pa,nasaraD. Begaval Sangkl natur, blllh Prab,u Dasabg

hu nyaraya Nata Astd.na. Pra.nlla patlh Praeua Dyang renapetl Grtna kadbaurr!

an n€npub prang nrlng Sd. Uedsrl. Sardika nu\ya bldhal o PERAI|C GAO+L r - l{3,

4ya Srl Uedarl lan Asttla canpuh prang lav.an lelenbut Set'ragopsVt. Para Hag

ya Aotlna eaDt glIa, gabab tlarya Grlsna }annn peJahr saged gesang nalLh.'Tgnah uadya Srl tdedatl lan Agtlna salul keplayu nundtr.

III.NAOARI SRI I--E_D_3_B_I .I

Prahr Daeabahu Eysng Raden Pandhr sapanakau8ller narpl ouanlpuD lng-kang rayl narondra $lnggele Prqbu Palgnna. Renbag r - Prabu Pa]guna nJrusun

Raden Pandhr }clnen nyfuna\akcn buncu vana l-Dgkang galtggu danel kalflIa ln8

Slnggela. Raden Pandbu senaye nurgke nanasl sarpun purtra nylnakiken Lelqg

but lngkaDg ngrleak nergarl Srl lledarl.

Kaeanr ovanlpun lla{ya BlLava nahrr blll.h datan kuuavl nanggui angl -krldhdnlng leleub,nt. Pandhu gya btdhal nagut pupuh kadherekaken panakavan.

PERANO SEK{I, I - Raden Pandhrr nrd sng barloan dhenlt, ga:nrl r€astc pueaka

Page 61: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- 5L- r

OIOD BAWRA, Patlh Prassa Isrr htrya Grlgna lunpuh katanan oyod Ba;rura. Begg

nan Sangkl nyurnrnakon paDgapunten nanggala kakalth vau, ean l ngabTakm plsungsuDg dhateng Raden Pandhl, anrJud I

1. KAITFUC, AnU!tsAr d4yane yen rt-rcBohr apa kang clnlpta tangah ED8o

?. cUBtAf, IsI LENGa PR.|NAUA, d^qyanc ycn kauaapakon lng tal|'ngarl' as-ged nlreng catrr{.ng Leleubrrt. Ien katetogak€n lng netra, bangklt -unl.ga gel.arrng Jln.

3. 0URIGA ADH.APUR NIOA' dayane lanuu ana rpng nsndhang Jaral arrlgavau kacolupna lng toya, nulya toyanlpun t unJuk kang nandhaig Lara

terab eaged valuya.

Sary l{Itu ugJ- natrr, bltth raJa iclenhrt Prabu Panitra punrlra, gsrr a4lpun Prabtr Dagabahl. l,llla ngrleak nagcrl Sd. lledarl labet kepcngln kagcrbe-rlEn lr-garsa dontng Pratu hsabalu uonteu l-ng alan panasaratro

Mlreng aturlptrn Bgu. Sangkl nakaten ustrr Prabm Dasabahr, nunten Dggra-

hlta blltb fngkang garua geda kagasar. Bgv. Sangkl nunten nyumrn nlOt uang

eul nrtng Setragopa^rar

Raden Pandhu nunten kakanthl denlng ksng paran Prabu Pal,guna lundur -dbateng Nagarl Stnggolal oaporlu Llnon nbraatha saeatbahfng gato keran 1ng-

kang ngr{,cak krtnrla.CANDHAKAI{ 3 - Dr.DUgl Laladan Slnggelar enggar{ng oarlyoe Pandhr huunto ng

gut pupub prarrg lasan kesan-Z galak. llontcn gaJah kadhavahan sanJata pangrXl

vat, badhar Begauan A tl I S A U A Esra-Bgputtlpun Prabu Palgulu. Nlrntan ug

trr, pranlla t.rrlnba,l nr{ig sato uakaten rrau trengku p{keJong nedya nyuuun -eupadoo peJahlpun kasanpumah^or havlt nangortos bi}[h tcang put'ra Eu.Dhr pu-n{lra trah salrtng ltlblaana (efengta).

Scusr Bagatr nyanpgrnakakeu anggonlpun Bogavan Anleana peJab kalesalr-Darrg{ng nyutrun pltlnbaaan (roba); Bgr. Anlgana sagahr nunteu ubeenl bathang

batbang keuanl tenaha' arnrJud ll U S t H I K A K E N C A N A Lan tt U $T H I K A ll E S I r &[B kabr nr{.ng Ra{yan'Pandhr,

L. I'IUSTHIKA KENCANA, punlka pangldhepanlY'g Foy.,2. MUSTHIKA UESI' punlka pangldbepanlng ualagtra.

lG Iurah Scnar nunton otolk oanpumanlng patf, dbat€ng Anloana, tnteJra

lebda, Bgs, AnLsana kageebadan gtrna saragano.

Kacarttar Rsden Pandlnr nahrr dhurnateng kanS pallan Prabu Pafguns nggor\ya

erap bregaelng prd a Slnggela. Praha Palgtltla ngandlks bltLh ttort€n lngksng

langtilDg bregao, lngglb prm{ ka TAI'tA}t $[A oana{yan nqnung kanUm patllasan.

Prabu Palgune nu\ya nganthl lrang putra Raden Pandhr nesat gogana 4hrtong Tanan Soka. Uonten Tanan Soka nrllu; Pandb nothlk trtJlr null. kEbokta

Lundur nrlng Agtl.na.

CAIIDHAKIN I -PrrtragllJlgnoel (anakPrabu nhanaraJa) Reden SU DEAU A

nadosl afunanllcg putri l{edbang Kanulyan putra Prabu Srf fudhEyu Detrt

Srlnl.

Page 62: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- 52-

Kedadak plnutgglh Dovl $rlnl kapulet denlng Dagso hpl kadangu ngakenna,Da Naga S U N A B A ,'kadadoaan eaklng arl-arlnlpun Devl Sd,nl, n)rurnrn -nruat dados EanuDgsa. llangka nltunrt uangalt, kLnen lantaran nyldra Denl -SrinL. $fayanJng renbag do&e psrangr Devl Srlnl konglng karebat do'tvrg EEdon $rdbana, kabekta rund ar nrlng AstLna, noga srnaba ngtutd.

IV.NAoARI_ASTINA. i

Prabu Abyaea nanpl ssuen{pun lngkang rayl ClLlngvesl prabtr DhanaraJalPrabu Srl $dbaW lng Medhang Kauulyan, Prabu hgaba^hr lng Srl Uedartl pra-bu Palguna 1llg srnggela rngkang ngahra^ken panarlnah dene rnrs tfuulu+Car qgnln8 Pandhr.

Kafunglca eouanlpun Raden $ldhana lan Dort s"rnr, nahp btuh a€6ba.rrpanggihrlren eltnanlpun Sang Dovi lngkang kacldra dentng Naga Suabal aangkasa.nangke nbuJ ung BaDpun dunugl alun-alun.

Para raJa sart nedal ulng alun-al.ua ne{ya 'Ilng, naga,$&aba.Prah Abyaea plyanbal lngkang naJeng lng palagan nglepagaken eanJata

pangruvatan, nlga katsran pueata badhar dadog JaLua lanungsa,. Denl.ng prabuAbyase plnarlngan naef Harya S,rnabal ssrta rd.ulgudhE da&s punggaua Astlna.

Deul srlnl gya kaga{arakea dbat,cng Raden $rdhane nlnangka garecoPrabu hsabalu nyuuun dbatong Prabu Abyasa kaparrngane rdgll sappurql

nlng patl, gya kaparong ulnlsrkr rmgnya lebda nunteu nundrr.Kasarir palganuklpun RaJ a Putrl t.g Setragopara Prabu ponLtral 4gedal,4

ken prabeua prqhara leeug bledhcg gludhug nggogfu{,sl. Prgbu Abyata nu$a lgJe barat gedhe, nyeblak Prebu Pq'Ltaa serra{ye Lelenbut tenah sarl kontag \lbuncang slraa erl.{ ng palagano ,

,

rixcBB, - KAroN2 Jnd L983.

Page 63: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- 53-

T0 mffffiffiffiffi#ffiffiffiffiffiWffiffiffiffiffiffi

I. NAGART TIMPURU.

Prabu hrnrall lngglh Prabu hdraJlr nyang kattg putra Rsdo Karyal tr-nln patlh Mandasr&lrEe Esunb.as : - Rad,en Krqre (rarpa) nynnrn aliup klqvan Dg

nl f,est:tr' ttLaranlpun auargJ. bgkang uva Prahr Svarka. Ingkang ra!q, parlryunlnga b{ r { b Desl Kegnr klnulu}ran dentng pacanganlFun llgglb prur{ ka Barbang

Klstaua saklng Pertapan Ernrva:nar nelah kangge eayeubara prango Raden Krepa

penlt bl.lhsr eauadya ne{ye nupu aayenbara Drt.ug Euuva:na. !

Salrg nata kundur ngadhaton plnapag kang garta tangJeng rafu Dovl Jaqg

pad!. (putra tVvqng Janapada) r gya hrJ anlro

II. .

RaJ a dltya Prabu Krcsua l,landrana (putra Prabu I(rEsDa PuJ angga) nyang

patd.b l{ertyu Kandhs. Reubag t - l. Bab tngt"ang ra}'l Xurandbagenl Juueneng -nareadra I'g .lhrgar sa.nodren 2. Ingkang ralrl sancs thr nanl dltya lfurt1 -l,fandra sasatavla efuna dstan ana kabare. 3. Krcsna l{andraya ulrmg panarta

|cn lng pertapan E\nrvana nonten aayenbara prango Sang natc Bya bldhrr no-dya nupu oayenbara. EEBI${L-9.NIAL : - l{adya rageksa Dsaravatl kapapag bartran Tlnpunt, sulayant-ng reubag dacbg banda;rutla. Denava kamranr nr.JLng uana

IrI.. .

Prabu Abyaeal dharnrh nrlug'kang put'ra Raden Pandlar kLnea aabliyantu -Banbang Klgtaua anggentpun ngasontengken oatr'enbara praDg. Raden Pandhr Da-tur eutdlkal taleng Panlt bldh&I ngantbl pF4alcauan. PF"CltC SEKAR 3 1- Rsesf,-

sa Dsarayatl nbogal lanpa.hlra Pandtnr, baF dados .papcakara, denav{ eant pg

J a.h.

rV. PERTAPAI{ E I{ U I{ARNA.

Begaval Svakustha nyang kang putra Banbang l(letaua. Renbap t l- trl"t*ua ngeka.ht Dcrd Kcgnr kanthl nganontnnaken sayeubera PraDg. Kabngka s)uablpun karg vayah Radcn f,repal tryuuun Devt Keenr, nunten prarg t€Ddh{"g lrle-yan Banbang Klotawa. Krepa kaeoran nulya Siunal ar.

Katungka ranrbnyc Raden Pan4bp tuvtn Seuar Gareng Petaukr nahrr ErfDg

kang pananr bllLh kautug lxgkaing ra,Ea Srd. Abyasa klnen aabtyantu Banbang -Klstana anggenlpun uadeg sayenbara prang. Sang Ullu fafangkuDg sukar Raden

Pandbu gya nanJ fng dhatong guuB garbane l(istava.

Page 64: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- j4-

Kahtngka rarnrhnya Prabu Carlre lng Ngarnr-Buu lan arlnlpun Denl Keanr -lngkang Dalla Sralragerap natur nrlpg kang eyang bab tngkaDg ralrl. llfurangstfl-

an bll:lh kanggo sayenbara prang Banbang l(letevep eabab kathah lngkarrg ganl

ngryunaken. Iqn plnat{ ngan katrangan blllb sa;renbaranlpun Klstarra prnl lre kablyantu eatata lcabetlnan denlng Radeu Pandhr. Sang Nata Prabu Cartr'a da.hst -lega {ng DaDgga}J.h.

KaeuflrL rarnrhqya narondra yaksa hlaravetl Prabru KregDa Mandrara sa,-reDg klayan putra Hedbang Kapulyan Bade,u Sadala, ne{ya mrpu oayenbara. Nun-

ten nedal lng nJarrlr pra'g tandhfry klayan Banbang l(letsva. R4fa dLtya Krcg

na Mandraua lan Sadane kaaoranl t,enab keplaytr, (S"baU l(lgtana dohqt gektl -nandragunor bavtt edlva klayan Raden.Pan;h'). .

i

Raclen Pandhq nunten ue.lol aaklng guva garbutlpun Kietaval gerta DuD,-

ten andhaupakeu Dorrt Kegnr plkantuk Banbrng l0gtaua. Sarta na] { h Raden Pan-

dhu narlngaken ganJar8tr hxal PlagaJenar dhatang Klstava k{ne6 anggatra prE-

J ar tuutn plnarlngan vadya oacekaplpun lngkang klnar?a 1ouang anggalqP tutrlPlacd

ffi;* carital praeal enar rnrs gatra prd a, Begauan ssahretba ren -kang putra Banbang Kletaua sar{nblt garus Deul Keenr gya Dapan lng PfaoaJe-

DE"!o Raden Pandtnr lngkang nJunonengaken Klgtana nadeg narendra lng Plasqie-nar JeJuIuk Pratu Kistara. Dene frglcang r€yl lpe eqt"t''g Banbong Kl,stave {'rg,

kang nana, Raden Srahasana rrinlnrdha da&e petlh, eran patlb. Sra.basala.

TANCEB - KATON, 3 Junf L983.

m..-ffi-4ffiffiffiffiffi

HffiffiffiWffiffiffiffiffiI. NACARI PLA9AJENAR.

Prahr t(lst8rre narupl rarnrhRya kang panan tng Uanfura Prabru KunthlboJ a

tryaDg kang putra Raden Basrdeva. Eggbgg t - Prabu KunthtboJ a mrndhrt pl.raa

bab anggonlpun Prabu Kletaue nedya rlylranl kang garra Deul Keenrl parta rpgtenlpun parangnuka ral a gtlunan saldng nagarl SeIe l.langleue Prabu Slgranda-

kafa bgkalg ne{ya ngrebat Dorl Kegnt. Prabu Klstasa natur blllh aanpun te-ta-tata ne{ya napagaken nengeah. Raden Bazudeua sagah ndhepanl pra{ a Plaga-

77.

Jenarr S[a Penlt Pacak barls.

Page 65: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

55-

II. IAGARI SELA MANGLENG.

RsJa dltya sllunatr Prabu SLguandakalar (turunlpun lVnaqg Slrnbl putraPratu Slngegarl), rla"g pattrh Hasuantnda lan patllr Ihnfuhsgpf. Egqbgg 3 ; -Sang Nata nulaoo susa dene tlrurplk nggenya nedya nyunur Deul Kesnr g8rrq, -ueta PIaeaJ orr8ro Pranlla gya dhanuh nrlng patlh kalatLh klnen napub prang

nrtag PlageJ €n&!o Sand{ ka gya budhal- oauadya lslenbut. EEBINIL9AQAL t - llar-

dya raeeksa Sola Mangleng canpuh prang lauan uadya PIaeaJ cnar lan l,landura.

Patlh }bgyanl-nda lan lhntuhsgrtfl Eab€D peJab eagel gesang nalLb. tuaban \adon Bagudena uundur. Prahr l(lstaya gya dbauuh nrlng kang rayl p"t{l Sraltasg

na kJ.nen nyunun blyantu dhateug Agtdns. Sandtka gfa pangkat. ,

III. NAGARI A S- I-L I{.-A .

Prabu Abyaaa tryang putra tetiga Raden Dhest€taetral Pandhr, Ianarldu-

ra tunl^n Seuar Careng Petnrk. Katungke aovanipun patf.h Sraba?aral patur kagl

f1rs Prabrr l$gtava klnen Dyunln blyantu q'lmakaken Dengta!. Prabu lbyega 19,

J eng dharnrh dhataDg kang putna tetlga ldnen ngayahl. Dhegtarastnal Pandtur-

Yananldura gandlka, gy" tudh8I nganthl panakanan. '

PER|NG Sq(dR t - Satrlya Agtlna tetd.ge nraJang barlgan sllrrnan SeLa Mang-Ieng. Dbcetaraetre nusthl aJt lebur sekethLl eabeu nengeah gtnrayange [email protected]. Patlh Hassanlnda nganukr Unqlaaan oanJata pangnrvat dmJng: Radsn --Pandhr.r tena.h badbar da&e JARAN SEMBRANI gya nesat glnra. Patd.h Hartubagsl

naJur katanan psngruyetan, badtrar da&e genl hantlrr ugl J.deng Deost sl:aa.Satrlya tetlga nurten uanggltrl lngkang ralrl Prabu l(letava, fasaru De-.

rd Keenr babaran nlyos dhanplt. Ingkartg prlya kaanggep Bepub plnarylngcD ka-

kaglbRaden GEN DABA, denetngkarrg estrt DEIE GEN DARI..Sggg

IVo NA0ARI HIRATRA.

Prabu Hatauapatl nyang kanB putra Raden Sota. Renbag : - IDB Plasal e-

nar kadhatengan nengsab ral a sllurnan. Srl Bagendba n8J a l{lratha enget kati-laran puoaka deufng suar€| kang eyarrg Prabu Basqpatlr lngkurg nanl PISDCA..-

RAIA BAIJ. I€raldrg pusaka, saklng Gl1lngrieel, aasralanipun Earya Sadyasva-

re nallka dhaup, klayan Desl Satapl. Dene as?'l{Fun enk{ng wadye balanlng Pr3r

bu Slngasdrlo Sang Prah Matsuapatd ne{ya sablyantu Prabtr KLstava kalrthL -ngasta pueaka Pleeca Raia Ba1{ r gya bldhal oava{ya.

CAIIDHAKIN : - Ing SolE Mangleng Prabu Slsvqndskala nanpl efur{prrn euban Ae.

ua pangga, blttb pepatlh Lal lh sanpun saDl PeJ aX. Sang yakoendra Eur{ngr 1g

J cng korlg nglurug nr{ng Plasal snslo

NACt&t__--lLASAJENAR.

prabu Kletaya nanpt ranrhlpuu t-ngkang gfrstl Prabu Mangea@"tf.f Prahl

AbDrasar prabu KwrthlboJa. Eggbng r - Sada;ra eatrl trellgun sukal labet Jabang

bayl rnrs la"bLr ka'tbL vlluJ oD8. i

V.

Page 66: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- 56-

Kasartr panganuklpun Prebu Slsvandrkelar para rqf a aani kamran.Prabu l{atevapatl nrrnteu nyandbak J abang bayl pr{ya prrn Qendarcl aarvl

den agenl SEIA MAHIYT IIAHUI (sakl.ng Plseca RaJa Ball). Jabang bayl sra kaug

calaken nrtng palaganr kadadab denlng Prabu Sil,gyandakala. Bayl nal.ab ent'gsA

ya ageng gagab prakoear Bwara Bo!8. Prabu Slgyandskala peJah, lnrnara na\i-J lDg nrlng Gendara. Para rql a sanya nangutr suka.

.TAN,CEB - EAY0N.-3 Junl 1983.

ffi

7s. Lffiffiffi#ffiffiffiffiffiffiffi##3ffi"#ffi ffiffiffi"fr"# ffi ffi ng Efl "fl-n" ffi 'HH" Hf;,"n" nn Hfr Hn

I.

Prabr Klstava narpl rarnrhrya lDgkang raka narondra lng Ngantr-anru Prg-bu Carya. @!gg : - Prshr Ca{ya narto eaken slmantng kangJ elg rabr PI^esaJg

nar Devl Kcgnri Prabu Klstasa nahrr bltth kactdra dtratnaka raJa raaekga, -ndFg{ng dereng gaged nangertoe glnten nanlnlpun fuvfn denasa sa}d.fg pundl.l{anung Pratrr Klgtasa enget, blltb naltka Devt Kegnr takglh kentrra i",.*'y" "gyenbaral uonton raJa dttye fngkang tunut Eupu pasantglr'l, tnggLh punllca yqk

sendta Draravatl. Pranlla Prabu Carya Byang Radon Gendara btdhEL padoa sl-elk nellk dbateng ilr!"b Duarauatl. Dens patlh Srshaealla kaufus nVarauedakg

ken efunanlng Dorl Keontr dbatong Aettn"a,. i

II.NAGSU Dl,tARAl{AT,I . i

RaJ a dttye Pratu Krogua l{andrasa nygng patlb Mortytr Kandha. Eggbgg'. ;-;,ngGeuya Sang Nate nentag n"vldra praneeuarl Pl,aeqJ€tlar Deul Keenrl'aanpun $Ianpatran caten garesnl fan i"npun rrggarblnl.. Nangt-ng aanengke nboton afut -nallb. Pranlla Sang Nata gya uhrean patih Mertpr Kandba kLnen nyuvun guna -dbssthl dhat€Dg Prabu Abyaoe lng Aatlna. Patlh bldhEL oaradya rasekBa.

PERANC GAGAIT I ..- tladya rasckga Drarauatl kapapag barloan bala PIaaaJ sr831 -nrlagra renbag dados poraFg. Salebetlpua perangr Reden Gondare unraga bllthlngkang thr Dovl Kegm rpnten {ng nagari Duaravatl. t{a{ya denaua kaeoran 1g

J eng nylnpang DBrgEo

rII.MgARr AS-qrt{A. .

Prahu Abyaeal Radon Pandhr, Senar Gareng Petntk, nanpl souanlErn pE-tlb Srahasana nafur paera.b sfunanlpun Dori Kosrl. Sang Pretu gya dbarnrh dlf

Page 67: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

Ii'ij

II,l,1xitJ

I,l5

x

. 57-

teng kang putra Raden Pandtnr klnen nadoal Dosl Kegnr nr{ng nagar.L Dnaranatd,

ssng Bague gand{ lra gya budhal klayan p4hal.auan. EEBJEQ-8EEIB : - Tlndakl.raRaden pdl,rlnr r.aFangglh patd.b Hartyu lcandha; nefur bl}th badhe eouau Drlng -Prahr Abyaaa ne(ya nJrunrn oyarat gura dbcgthl kangge ngatutaksl {lgkang gug

tl. Prah.t Kreena Mandraua klayan Detrt f,egnt. Raden Pandhu duka, patt4 l,tarftnr

fandha 4lpun banda. I(aalaalak pars ragekga bals Duararntl nganukr nguorlL bag

drnlpun patlb llartyu Kandhar da&g prang tanilhtng klayen Pandtnr. DenauB saF

nl peJ ah1 patih Hartyu Kandha oncad.

IV.W r I

Deul Kegnr nedheng eungkaual nanpl ranrhya Raden Pananr, tnre kabek-

ta hudur urtng PlaeaJonato Prabtr Kresna l{andrasa nututl, dados peraDg. Ra-

dysn Paadh,r oncad. I

V.W.1

Prabu Kletasa, Pratu Carya, Prabu Abyaaal naipf eouanlpua Ratlen Pan-dlnr ngatraken Dcsl Keenr, earta ncbrr bltLh elmanlpud Sarrg D"wf labet ka-cldra denf^ng rqf a dltya haravatl Pratu Kregna l,landrana.

I. EBoton dangu Desl Kegnr babaran ntJll konbar Ja1er. Jabang bayt nunEt,en plrrarlngan rrarnl RADB{ S A N G K U N I (llarya SUl.lAN) tuuln RADEil --UARSAIAo-

Kagartr panganukipun Prab,u Xresoa Hatdrsna, tlnandhlngan pana ral a da-

doe prug ranc. Prebu Abyaoa napagaken putrnhe sa^nrl nglepaeakea ganJata pa-eupatl,l trulrna Jalanlng Prabtr f,rcga lhndraua teuab dbarra.h. Saderenglpun pg

Jab, Prahr Krema l{andraua natur albstong Prabu Abyaoal bl}th Jabarg bayl. -lngkatg nlJtl keubar gaH'g Dord f,egr:u pun{lra putranJ.ptrn. Purnanlng atut, -Kregua l,landraya poJ alL

TAlf cEB - rAI0N.4 Junl 1989..

/

Page 68: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

- 58-

7s. ffiffiffiffiffiffi'#ffi

ffiffiffiffiffiffi#ffi# DNEDII.t

I. a

Prabu KunthLboJa (BasuluntUf ff) Elnng para putra Raden laeuderal IIaS

ya Prabu hrbrae Raden Ugreeenar patl,h Sarablsa tuntn cutian Praptqnabasa.

4cu,bae t - htra nata sokarlng kadhaton Doyl 'Kunttrl, kalanar paqa ral a nudha

1000 Dog&For Raden Bagudcna ngauontonakon sEyenbara prangr, nanqka f,untht ng

dheng nggarbl-nl kang tanpa sabab.

Sarg Nata nyarg Baeudesa gya nurJlog k"ytou pi''aBgg gartta tangJeug

rahr Detrl Bandhandsrt, oalvl kadangu dartrnanfug karrg putra Kuntbi. nggarblnl

Dev! Bandbandsd nafurl Lanun Kuntht nggeguru Beganan hrsaee p$"rlngarl -aJ I KIINTA KAUEKAS. Raden Bagudeva kafEngkung &rka dhatcng kqng rayl Dsul -Kunthl, kaganr rauuhulya BegauaD Drrvaga. Sang Ullil ngak€n ycn dadya hrnrneKunthl, dene bab. cacadlra Sang Donl, Begauan Dnrvasa sagab nylranakaken.

Deyl Kuntht nu\ya dlpun komkl karnadpun, tenah Jabang bayl nlJl1 eg

klng taltngan rnrJuct pr{ya pekrk uErnansr pfnarfngan kakagth RADEN KAR$A Bl-

SUSE{A, Bayl ka] ebetakerr {'B kendhagal kalanrng lng bengasan Srrllugangga.

(fng teube kapupu dening abdl hrelr AgtdDE tng ProthapraLaya nana pun Rad*ya lngglh Adlrata boJonlpun nyal Nadba). '

,

Raden Banrdeva nuntan nedal nr{.ng blabar kanat Janget olnencangr DB-deg aayenbara perang.

IIr

Prabu Klstssa tryang pa.ra putra t I. Raden Gendara. a.. O.r* Gendarlr-

3. Raden Sangkunt . 1. Raden lJaraaya. Benbae : - Sang nata dhamh Brlng pB-

ra putra klncn nupu sayenbara prang lng Mandura. $snri{ ke gya Panlt bi,rhal.

PERAI{G GACAL I - Ing palagan eayenbara, Raden Oendara prarg tandl'l'lg Lanan

Basudsua, Gendara J lnoJoh curlga Kyal Ganda.ludlra denlng Begudeuar Gendara

peJah. Sanglunl, Gondart lan lfaroaya kepLayu. i

III. }IAI{A KREND.HA.TANA. i

Rccleu Narasona putra Mandaraks tryang Panakauan AetLna Seuar Gareng Pg

truk. Renbas : - Narasona oncad sakl'g PraJar JaLaran nentas nanpl dtka 8a-

klng kang raga Prabu llandrapatll Labet a:roa katlhatrpaken nboten punm.

PERSNG SU(AR r - lbnton'r,adya donawe balanlpun rah 1OO0 nagar,f hgkqng nle

gal Raden Narayanap tensh dados pralg. Deneva keeeger 84tr1 lunaJar.

rv. ( ruBCe pnmn)"

Brahana yaksa Begauan Bagaepatl. tlnanglsan t ang putra edhang hrJ aug

td, karanc Bupena kagar:ua Raclen Naraeona. Sang tftku nunten pargkat nguPalra

ral aputra Mandaralca Raden Naragona.

Page 69: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-9-

hggat lng carltEr Egv. Bagaapatl rnrs ptnangglh kleyan Raclen Naraonal lllr -ten kaboyoDg nrlng llarga Be1a"b kadhaupaken p{kartuk Dt.rhalg h,rJauatl. Saaag

puntpun dhaup, Narasona nanfua dbateng karg ganra : lB0T BIFA, IFA IBOT G4&

l{A ? Endharg hrJavatl nahrr : ADOT GAH{A, ngnglng n$lurul da&g garr'a padnl.' Rades l{araeona s€Ehr nunten PuJ auatl ngatrraken kareaning kang raka

dene llngoen kagungan trarasE)uh denawa. gang Ullil nguluDgaken pgJab gesangahateng Naraeonal earrl narlngakeu AII C.0XD[A BIRAWA, sarta ludlre seta lcg-

uualaken gakr ng arrgganlra. Kalanpahan Begauan Bagaepatl dlpun gedad denbgRaden Narasolaj kvandha rlnungkepan Jebul. trusna ilang. Kunara nguuandb"ngr-Bagaepatl no{ya DaLos uliln nttts Earang Nata Anarta.

Raden Narasona gya lrundur nr{.ng Mandaraka, sarl'rubLt klayan kang garea.

v. NAGARI H A NJ A R A K A.

Prabu llandrapatl nyang garva kangJ eng rafu Devl Retrraratl (putra Pra-bu Srl Kanva Lng Medhnng Kanulyan) r nanpl oouanlpw kang putra Radon Naraqg

rnsr nahrr blltb sarlpun pa1akrana klayan hdlung hrJ auatl. Sartq, nal{ h Nara-

sona uatur blllb uentas nrsJ aya lngkang rana DatasE)uh Begaran Bagaryatl.Prabu Mandrapatl duka, Narasona katundtnrng koaabl Doul Madrlrn nuturl.

Narasona lan lladrln kesah nrlng Man&ra, ne{ya r(lrpu satr'eubara prang.

V[.W.Prabu Abyaaa nyang para putra. Renba^s 3 - S8trE Nata ne{ya nupu salre!-

bara urlng Handura. Srl Abyaoa btdhal nanulg nganthi Raden Pandhr;CANDHAItrN : - Ing palagan oayenbatap Raden Basudeua prang tandlrtng klayan -Raden Naraeona. UagaDa Nartreona ngedarakcn IJl Candhsblraual n{11 buta ba-

J ang ptnten-plnten 1ekoa1 Bagudeua gl1e, gye ngaken kaaoran. Devl Kuntbl kaparlngaken dhatong Nuraoona, nrnten ssrya sovan urlng Prahr KunthlboJc.'

f,atungka rarnrhya Prabu AUyasal Pandrrql lan panakavan, nedya Eupu ssi-yeubara. Ulrangstr1arr yen Bayonbara pr"ng ganpuB kapupu dentng Radcn Xaras-lta,o Prah Abyaea gya ngrangkrrl kalg putra Sang Naraonar kEdEdak [araona -nafur bttLh sa1,enberc praDg kagesan$aken F"I1+ Raden Pandhu gya uedal lD&

qf anl prsng lasan Narasrna. Nallka sanarrt€u Senar Gareng Petnrk ua4gnrl tr-uut Pandhr.

Narasona kaeoranr nu\ya natak aJi Candhablraua n{tl denava baJang ue

yuta-yrta ngnrhrt Pandhl. Prabu Abyaea ulglk nr{.ng Pandtnr kl.nea ngelrtngakeo

clpta sq;:1rl natek dl Slma. Sanal.lka uonten barat agsng ubandul Naraonal

gatcna.b natrr tobat uagra.batre4 Denl Kunthl. Darat ntrntan kaolrep, nanglag -Narapona uaJeng narlhr ldeng kabendul. barat Lengkung Egengr Narasona nJe--

rlt sanbat tobat, uboton badhe vantrn nangsah prang uallh. Baret nuJya kaa!

repo Devl Kuntbi kapaaralralen dhateng Reden Pandhr, earta kasltrtuhan toba -lngka"g ral't DeHl lladrfu. !fuanya antuk putrl boyongan l.al { hr Prabu Abyaoa -Iqf eDg panlt kundtrr.

CANDIIAI$N : - Ing narga Prabu Abyaoa lan Pandtm kabega.l Sangkunt nyang Ual-

saya ne{ya ngrebat Devl Kunthl, tlnandhl'tgan de4lng Raclpn Pandtu de&g po-laFgo Songlilnl lan l{arsaya kaplhtr'nabr tobat aanrl ngaturaken pba !rg-

Page 70: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-6O-

kang nbahru Det t Gsndarl kahrr Raden Pandhr. lfuenya ttDEEpl, eatrlya kakl-llh gya eundrri

:

Prabu Abyaea dhanrb nrlng Raden Pandtu, Devl KuntlrL nyang lladri.n kl-nea uboretrl lngkang kaeapr deue Gendarl L{nsu r€ag@l llgeh l"tk"rgl uang!..!tuoya lakaton nul.ya btdbal lundur nr.lng AstLna. !

Kacarlta, dtuugl nagarl Aeti-ua, Prabu Abyaoa dbanuh nr{ng kang putra SgDg-Dhest€taetra l.{ nen nll;Lh putr{. boyongan tetlga cau aelab oafunggaL. Nunten

nlllh lngrrurg angganda vengl, lngglb punLka Devi Oendarl. SanaUka Denl Geg

dart nurlng, nu\ya nyabda nrlrg Pandlu blll.b lng'teube yen pqputra datan ng

dya nrku', klayan putra Paldlru.

Pratrtr Abyaoe nul.ya nJuneuengakeu Raden Pandha nadeg nsrendra rng Aetl!a gutrantl kang raDa, JeJuJ.uk Prahr PINDEU OnUdtlnl. Raden Dhestaraatra nygnapatl fng 0dah Oya. Dene Raden lanayldura pLnarlngan JeJuJ.uk llarya Prahrl{l&rra. Sang Abyaaa gya uandblte 1xg Sapta Arga. I

TANCEB - KATON7 Junl L983.

80.rn4 no. EBffi HfrH$,H,ffiffi ffiffi ffitrn En Dn Enn trn nn EE Entrtrntrpu Er[ IIE D E rl8 nn ntr Dn nn"f,''ffi tHm ffit tf,rrH ffi ffi

DENNE![naIUD!lnnnnnDN

Dtr n! BUENE rnn NtrNNN DII DI! IIE ED !II[DNDDtrIT DID NN DIT IIIDnn ntro nB rut Et! Dnnn nn nll uul nn DIDDN DI! NM ED ND DNEN DD trIIIIEU !!E!II[

trD

Dn na!lr! DD!u!&nn&DIT Dtr.BnntrEII NN

IIEIIIIDDn nnnE nnnnnnnE!lnI[Dt!

jII

{

{{{1lq

d

{J

I. NTGIBL ASTII{A.

Prabu Pandhr Deuanatar Patlb .lndakauana, patLh Jalta Iatna. \enbap ':

Sang flata kepingin kagungan putral nl1a nganontcnaken gedbekah adlsan8,, ttuln ne{ra ugalpnteuakcn pleta-rd a ngehrrl para narendra. Sad4ya qau hanltealt'g pa,nrayoglntpun Begavan Dntyasa. Nanglng Sang ll"t" katlnbaldn dent-ug

Sang t{Lhr Dnryasa kadharnrban oovan nrtng Pertapan Arga Taslk alsa kapardng-

an lla.hyn hrtra. Prahl Pandhu gya dbarub nrlng kang ray! Ilarya lJl&tra ldnen

uranata pagrogola! salgsa[, Sang Nata ne{ya ralnrh nring Arga Tagik.

II. NAGABI IR I G A R T A.

Prahr Svelarda nyaDg arl Radeu JayadLnurtfr patih Godhauaka. .8eg,b!8;

Saitg Nata kagnaran Devl Madrln dorong kagenbadan sabab nre gLnarva dentag

Prabrrr Pandl:u. I'11LE kang rayl Radeu Jayadlnurtl, klnsn nenpuh pra[g nrlng Na-

garl AstLna. Sandt ka gya budhal. EEBIINQ-$$I[ : - IJadIa $d.garta k+ptpag ug

{ya Astlna, gulayanf-ug renbag dados panca}ara, uadya Illgerta kaoran, gya

nanJing uana.III, PENTAPIN CIRI DUKSINA.

pandhlta yataa Begavap .qalnrtra ne{ya nondhong tang gaf$a Rara nago 4e,

tan punrn. R3ra Rago lunal ar ca.lln uarna dadya l0dang Masr Sarrg Uilor mhrtd

Page 71: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

-61 - ,l

galln uarna da&s Balgoan. Sangoan 1an kl4ang nanJlng wana pagrogo;lan, .vasg

na tqnsah sanl cunbana. i

IV. BER:IAPAL A R G A T A S I K .

Begavan Dnrvaea nanpl eovanlpua Prabu Pandtnr, Seuar Gareng 1,an PetrqkEgnbrr' : - Sang t{iku nedahaken PuJlutg Pr,rtra uarna PEL:EI{ pi1111-JIt{A nanl tu-I:Ls gangaal t

1. CTETA INDRASI{ANA. 2. OAETA PAI{IIAST.IARA.

4. CAtrA ASLI-AS{ARA. 5, CAtrA ASUA-ASI|ARA.

3. CAErA EIE.iASI{AnA.

I

Pelen PranaJtva nunten kalrla dadog gangsalp lngkang tlga lclael na -rlngalea dhateng Devl Kuntbl, lngkang Lallb dhsteng Devt HidrLn. Ianung ke-Eason Devl Madr{.u kodab Dggeguru AJI Kunta Kavekes dhateng Dssl Kuntht. Prgb Pandlu sandlkar nuaten larnfur. PERANG SEKAB I - Prabu Pandtnr uont€n lngtrarga kabegal raseksa eaklug Trlgarta, dadoo pancataral denaua Fanl poJab.-

v. KtPU:l&U a_-s_.Tl_n a . -

Devt Kunthl lan lladrll nanFl rarilhnla J-ngkang raka Pra,hr Pandts dslab

panqkavan. Renbae : - SanB Nata narlngatren pelen pranaJlua tdgang 1r{.g

teng Denl Kunthl, saruL dhawh yon nalgke dhahar pelen uau hLneu uatal d Ikunta kavekas kaplng tlga. Dene Devt Madrln kaparlngan kallh lr{e' eanrl }N.

ncn negunr ql I kunte kavekas ahatong lngkarrg ubahru.

Dsvl MadrJ.rn nulya ulneJang aJl kunta kauekas kaplng kalth donfJrg Dcr.l

Kunthl ngantog lebdar sanrl glnabcle nbenJang badho peputra kenbar.

CANDHAKN : - Ing GaJ ah Oya Adlpatl Dhestaraetra ttnangloaD tngtcang garua -Derrt Gendarl nyurrun putral aabab nldhanget kabar blllh lngkang fq)rt Prabnr -Pandl'qr nentas plkanhrk Pulung hrtra var"nl peleu pranqJlua. Dheetaragtra Ba-

rt-nbtt gcrya gya bldhal nrbg Agtlrra ne{va nyurnrn peleu prandlva;SnCg&Urg carlta, Oheitsrastre lan Gendar{. rrue dunqgl puraya Aatlia nyuilnpelen praral lsa dhateng kang Rayl Pandhir, nanglng nanung kantun pelok, gya

tlnanpl denlng Gendarl dlpun klanutJ., pclok nanJtng pad.halan.

Kahrnglca ranrhlpun para taru raJa-rda, Prabu KruatlrlboJa lng llandrra

furdn ksng putra lngkang sa.Epun kaJunenerlgaken aarendra Prabu Arcn Baguder-

lr4i Pratu Gandrbayu lng Pancala, Prabu Klsteus ttlg Plaedenary Prah Mandrg

patd 1ng Mandaraka, Ba,Dya ptstarda hrJana andrarrl.na nglunart punagl. Sedhg

kah edlsarna kupandtrn patE puJ anggt Lan br+loqallsr Nrurten Seuap Gs5eng Pe-truk kadbanrhan nusul Raden la.nanldrra nring pagrogola1.

CANDHaI(AII 3 - IDg vana pagmgolan, Ilarya !fldrra nyang Senar Gareng Petrulc

nyang va{ya earl nyopergl sangsa!. Kadadak ans nacdr lelakeDr clnepeng ds-nlng abdl kalaltb naua IIARnIPUUA 1an SII{ARDAT narrglng peJab blne}uk Eacan,

Ihrya ttldure nglepasak€n penahr nacan peJ Eb badhar deua lan sidodsrlr nu$agfu:aa.

.

Kagugul sna sanggsr cu.trbana kJcyan kldsng nasl den panab denrng Sang-

Llldura1 badtrar Reel Sshrtra tryang garr a Rara Ragoo Nunten perangr Rsgi SEl11

tra badlrar Ifuarrg Tanbunr Eyarg garyer gya olrua.

.l

Page 72: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

_62_

Ilarya Ulilra eapana^kaga,no Dyang na{ya rya kundur nrlng Aetlna.

Pratu Pandhu nlvalr para ral ar nanpl oovanlpun Raden Yanantdra ngatrgaken ulan sangsan lngkang sallpun kanangeak, nunteu ngfaJedgaken ptoteriqf a -luvaran pruragl.

Kasanr panganuk{ ng rsJ a lbtgarta Prabu Suelard a Dyusun Darrl l{adrdn,Ila:rya l{ldtra nelenal.akeD BanJata Psnercu Gadhl4g, SnelaraJa peJab. Badcn Jgyadluurtd. nunglul.

.a

7 JunJ' L983.

H Ku.laJengskeu ing Serat Pustdka RaJa hrma

H Jiltd Iv, tal 25 lanpaban r lllutt sakl.'tg.

H RABINIPUN SICITRA ngantoo dunugt RABINI-

H PIIN JATADRATA.

Hrh^n,

Page 73: Srt pustakaraja prw 03 suryosaputro

_63_

EE-fu #E!h BH "ffi" -ufE'|r- BrupF

EE EE F-nruEF EEnnn EE fi*r'"'ffi ffi'Sffi"",ffiffiffiffi-- ffi nffEffBHH,!

ffiffiffiffi'T"ffifiiffiTffiffiffi

I3

"579

LTL3L5L7192L2325n3L3336

38

10l+2

4547fr535l+ftft@

ffiF{Jffi HffiilJffiWffi JIIIDffi

f,oner unrt r

53.5l+.55,fi.57.fi'59.60.6I,62.63'.61.65'.66.67.69.69.ro.

TL.

72.73'.74.75.76.77.78,-79,.80.

I

!lsa;Lbep!&!s r

Rablne Sgbi . . . . . . j o . . .SoJ.apanan PaLagara (gauad t{andraka)Hukgl'ang SaH. . . . . . . a . . .In-blre llandradrrlpa, . . . ; . . .Rablae Ban&ettd o . . . . ., . .Rabtne Mandradvlpa . . o . . . . .Rablne Baguliunthl . . . . . . . .T-eh{36 Mandrapati. . . . . . . . .Rabluc Bagundara . . . . . . . . .Rablnc Srl Kanua . . . . . . . . .Prabu Bagukethl antuk Jodgo o . .Lahlre. Dugan'rana - Durgan.rhi . .Rablne PeLaaara . . . . o . . . .Rablne Abyasa . . . . . . . . . .Ia^hlroBagudega . o. o o....Bablnc Kreana hrJangga . . . . . .Ia.hlrc Pandbu .......Ic,hlre EarVa Prabu (lngelh !ah{ fl-pun Ugraeena, Narasona lan lladriu)rahlre $unbayana (fneglh lallr{pun

.$rcltra) o. . . ... .... o

Ira.hLreGoadpnono ... o. o. .Abyaoa gmgol . . . . . . . . o .Itahru [apraulraD . . . . . . . . .Rabtng $rdbrc . . . . . . . . . .Rabtne f,lgtorp . . . . . . . . . .T.ah{rg Geudara . .. o . . . . . . .Ightre Sgllgkunl i . . .'. .'. o .Rablne Pandbu o......Pandhu turtub ... o.

[sgs. r

ealal rebo hllnon tanggal I Junl L983t

i

i

{d

$

,f,

fr

d