ii

PERENCANAAN BISNIS OPTIK YOBEL

SKRIPSI

Diajukan sebagai salah satu syarat guna mencapai gelar

Sarjana Ekonomi pada Fakultas Ekonomi dan Bisnis

Universitas Katolik Soegijapranata

semarang

Disusun oleh:

Lukas Marwito

13.30.0042

PROGRAM STUDI MANAJEMEN

FALKUTAS EKONOMI DAN BISNIS

UNIVERSITAS KATOLIK SOEGIJAPRANATA

2018

iii

iv

HALAMAN MOTTO DAN PERSEMBAHAN

Ora et Labora

Berdoa dan Berusaha

Percayalah kepada Tuhan dengan segenap hatimu, dan jangan bersandar pada

pengertianmu sendiri. (Amsal 3:5)

Skripsi ini saya persembahkan kepada:

Orang – orang yang saya cintai

v

vi

vii

KATA PENGANTAR

Puji syukur peneliti haturkan kepada Tuhan Yang Maha Esa atas kasih karunia Nya

peneliti dapat menyelesaikan skripsi yang berjudul : Perencanaan Bisnis Optik Yobel.

Skripsi ini diajukan untuk memenuhi syarat guna mencapai gelar Sarjana Ekonomi pada

Program Studi Manajemen, Fakultas Ekonomi dan Bisnis, Universitas Katolik Soegijapranata

semarang.

Dalam penyelesaian skripsi ini, tidak sedikit hambatan yang di lalui oleh penulis, oleh

sebab itu dukungan dari berbagai pihak sangat diharapkan. Maka dalam kesempatan kali ini

penulis ingin menyampaikan ucapan terimakasih kepada pihak-pihak terkait, yaitu:

1. Tuhan Yesus Kristus, yang selalu menuntun penulis dalam menyelesaikan skripsi.

2. Ibu Dr.Ch.Yekti Prawihatmi, SE. M.Si, selaku dosen pembimbing yang selalu bersedia

meluangkan waktunya, membimbing dan memberi arahan kepada penulis selama ini.

3. Bapak dan Ibu dosen Fakultas Ekonomi dan Bisnis, Universitas Katolik Soegijapranata,

Semarang.

4. Staff Fakultas ekonomi dan Bisnis, Universitas Katolik Soegijapranata Semarang.

5. Kedua orangtua dan saudara kandung yang selama ini memberikan dukungan dan

bantuan dalam menyelesaikan sekripsi .

6. Pemimpin rohani penulis yang selama ini memberi dukungan dalam menyelesaikan

skripsi.

7. Komunitas stand4generation yang selama ini selalu memberi dukungan dan doa dalam

menyelesaikan skripsi.

8. Semua pihak yang tidak dapat disebutkan satu persatu yang telah memberikan dukungan

dalam penyelesaian skripsi.

viii

Penulis menyadari , meskipun telah berusaha dengan sebaik-baiknya skripsi ini

tidak luput dari kesalahan dan jauh dari kata sempurna. Penulis mohon maaf apabila

terdapat sesuatu yang kurang berkenan, dan penulis berharap adanya kritik dan saran

yang membangun. Peneliti berharap semoga skripsi ini memberi manfaat bagi berbagai

pihak yang membutuhkan.

Semarang , 8 Agustus 2018

Penulis ,

Lukas Marwito

ix

HALAMAN PERNYATAAN PERSETUJUAN PUBLIKASI KARYA ILMIAH

UNTUK KEPENTINGAN AKADEMISI

Sebagai civitas akademik Universitas Katolik Soegijapranata, saya yang bertanda tangan

dibawah ini :

Nama : Lukas Marwito

NIM : 13.30.0042

Fakultas : Ekonomi dan Bisnis

Jurusan : Manajemen

Demi mengembangkan ilmu pengetahuan, menyetujui untuk memberikan kepada

Universitas Katolik Soegijapranata Hak Bebas Royalti Noneksklusif atas karya ilmiah

saya yang berjudul : Perencanaan Bisnis Optik Yobel.

Dengan Hak Bebas Royalti Noneksklusif ini Universitas Katolik Soegijapranata berhak

menyimpan, menggalih media / formatkan, mengelola dalam bentuk pangkalan data

(database), merawat, dan mempublikasikan skripsi saya selama tetap mencantumkan

nama saya sebagai penulis dan sebagai pemilik hak cipta.

Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya.

Dibuat di : Semarang

Pada Tanggal :8 Agustus 2018

Yang menyatakan

Lukas Marwito

x

ABSTRAK

Judul skripsi yang disusun pada penelitian ini adalah PERENCANAAN BISNIS OPTIK

YOBEL. Judul ini disusun berdasarkan latar belakang bahwa jaman sekarang banyak orang yang

tidak memiliki banyak waktu untuk mengecekan kesehatan matanya dan juga kesehatan mata

keluargannya dikarenakan kesibukan. Tanpa disadari kacamata merupakan kebutuhan pokok dari

para penggunanya. Saat ini semakin berkembangnya jaman sehingga menambah penyebab

kerusakan mata. Jaman bertambah modern dan menjadikan banyak anak-anak menjadi korban

mata minus, yang dikarenakan jaman sekarang banyak anak yang sudah bermain handphone

sehingga lupa waktu dan menyebabkan matanya menjadi minus.

Konsep pada bisnis adalah optik yobel menambahkan fasilitas pada tokonya yaitu

penjualan secara online sehingga orang yang tidak memiliki waktu dapat melakukan pemesanan

secara online, sehingga memudahkan orang yang ingin membeli kacamata tetapi tidak memiliki

waktu. Optik Yobel juga memberikan fasilitas dapat datang kerumah konsumen untuk melakukan

pengecekan ukuran mata konsumen, tanpa konsumen datang ketoko. Adanya hal itu membuat

para konsumen menjadi lebih mudah untuk melakukan pemesanan kacamata.

xi

DAFTAR ISI

KATA PENGANTAR ................................................................................................................. vii

HALAMAN PERNYATAAN PERSETUJUAN PUBLIKASI KARYA ILMIAH UNTUK

KEPENTINGAN AKADEMISI ................................................................................................. ix

ABSTRAK ..................................................................................................................................... x

DAFTAR ISI................................................................................................................................. xi

DAFTAR TABEL ...................................................................................................................... xiv

DAFTAR GAMBAR ................................................................................................................. xvii

BAB 1 ........................................................................................................................................... 18

PENDAHULUAN ....................................................................................................................... 18

1.1 Latar Belakang .................................................................................................................. 18

1.2. Rumusan Masalah ............................................................................................................ 21

1.3. Tujuan Penelitian ............................................................................................................. 21

1.4. Manfaat Penelitian ........................................................................................................... 22

BAB II .......................................................................................................................................... 23

LANDASAN TEORITIS ............................................................................................................ 23

2.1. Pengertian bisnis plan ...................................................................................................... 23

2.2 Manfaat Business Plan ...................................................................................................... 26

2.3. Bisnis Online ..................................................................................................................... 26

2.3.1 Strategi Marketing Online ......................................................................................... 27

2.4. Aspek-Aspek dalam Business Plan ................................................................................. 29

2.4.1 Aspek Pemasaran ....................................................................................................... 29

2.4.2 Aspek Produksi ........................................................................................................... 36

2.4.3 Aspek Sumber Daya Manusia ................................................................................... 38

2.4.4 Aspek Keuangan ......................................................................................................... 39

2.4.5 Aspek Hukum ........................................................................................................ 44

2.5. Kerangka Pikir ................................................................................................................. 45

2.6. Definisi Operasional ......................................................................................................... 46

BAB III ......................................................................................................................................... 51

METODE PENELITIAN ........................................................................................................... 51

3.1. Lokasi Penelitian .......................................................................................................... 51

xii

3.2. Populasi dan Sample .................................................................................................... 51

3.3. Jenis Data dan Sumber ................................................................................................ 52

3.4. Metode Pengumpulan Data ......................................................................................... 53

3.5. Teknik Analisis Data .................................................................................................... 53

BAB IV ......................................................................................................................................... 56

ANALISIS DAN PEMBAHASAN............................................................................................. 56

4.1. Konsep Bisnis ................................................................................................................ 56

4.1.1. Gambaran Umum Responden ............................................................................. 59

4.2. Aspek Pemasaran ......................................................................................................... 60

4.2.1. Segmenting............................................................................................................. 61

4.2.2. Targeting ................................................................................................................ 62

4.2.3. Positioning ............................................................................................................. 63

4.2.4. Bauran Pemasaran 7P .......................................................................................... 63

4.3. Aspek Produksi ............................................................................................................. 83

4.3.1. Lokasi Usaha ......................................................................................................... 83

4.3.2. Volume Operasi ..................................................................................................... 83

4.3.3. Mesin dan Peralatan ............................................................................................. 84

4.3.4. Bahan Baku dan Bahan Penolong ....................................................................... 91

4.3.5. Tenaga Kerja ......................................................................................................... 92

4.3.6. Tata Letak.............................................................................................................. 93

4.4. Aspek Sumber Daya Manusia ..................................................................................... 94

4.4.1. Struktur Organisasi .............................................................................................. 94

4.4.2. Perencanaan Sumber daya Manusia ................................................................... 94

4.4.3. Rekrutmen ............................................................................................................. 95

4.4.4. Seleksi Karyawan .................................................................................................. 95

4.4.5. Pelatihan dan Pengembangan .............................................................................. 96

4.4.6. Kompensasi ............................................................................................................ 97

4.5. Aspek Keuangan ........................................................................................................... 97

4.5.1. Kebutuhan Dana ................................................................................................... 97

4.5.2. Sumber Dana ......................................................................................................... 98

4.5.3. Proyeksi Laba Rugi............................................................................................. 113

4.5.4. Proyeksi Aliran Kas ............................................................................................ 114

xiii

4.5.5. Proyeksi Neraca .................................................................................................. 116

4.5.6. Analisis Kelayakan.............................................................................................. 117

4.6. Aspek Hukum ............................................................................................................. 121

4.6.1 Surat Izin Usaha Perdagangan .......................................................................... 122

4.6.2 Izin Optik................................................................................................................... 123

BAB V ........................................................................................................................................ 125

KESIMPULAN DAN SARAN ................................................................................................. 125

5.1. Kesimpulan ................................................................................................................. 125

5.2. Saran ............................................................................................................................ 127

DAFTAR PUSTAKA ................................................................................................................ 128

LAMPIRAN............................................................................................................................... 129

xiv

DAFTAR TABEL

Tabel 3.1 ....................................................................................................................................... 54

Tabel 4.1 Usia Responden.................................................................................................. 59

Tabel 4.2 Jenis Kelamin Responden.......................................................................................... 60

Tabel 4.3 penetapan harga ......................................................................................................... 70

Tabel 4.4 Biaya Bahan Baku lensa biasa .................................................................................. 71

Tabel 4.5 Biaya Bahan Baku lensa anti radiasi ........................................................................ 71

Tabel 4.6 Biaya Bahan Baku lensa blue control ...................................................................... 72

Tabel 4.7 Biaya Bahan Baku lensa progresif............................................................................ 73

Tabel 4.8 Biaya Bahan Baku frame low.................................................................................... 73

Tabel 4.9 Biaya Bahan Baku frame medium............................................................................ 74

Tabel 4.10 Biaya Bahan Baku frame high ................................................................................ 74

Tabel 4.11 biaya bahan baku sepasang softlens ....................................................................... 74

Tabel 4.12 total biaya bahan baku ............................................................................................ 75

Tabel 4.13 biaya bahan baku per tahun ................................................................................... 76

Tabel 4.14 perincian HPP........................................................................................................... 77

Tabel 4.15 Biaya Pemasaran ...................................................................................................... 79

Tabel 4.16 biaya pemasaran per tahun ..................................................................................... 80

Tabel 4.17 biaya overhead pabrik ............................................................................................. 84

Tabel 4.18 mesin dan peralatan ................................................................................................. 84

Tabel 4.19 bahan penolong ........................................................................................................ 92

Tabel 4.20 biaya tenaga kerja langsung .................................................................................... 92

Tabel 4.21 Kompensasi tenaga kerja ........................................................................................ 97

xv

Tabel 4.22 kebutuhan dana ........................................................................................................ 98

Tabel 4.23 sumber dana ............................................................................................................. 98

Tabel 4.24 biaya pemasaran....................................................................................................... 99

Tabel 4.25 biaya pemasaran selama 5thn ............................................................................... 100

Tabel 4.26 biaya bahan penolong ............................................................................................ 100

Tabel 4.27 biaya bahan penolong selama 5 tahun ................................................................. 101

Tabel 4.28 biaya mesin dan peralatan..................................................................................... 101

Tabel 4.29 Biaya Bahan Baku lensa biasa .............................................................................. 102

Tabel 4.30 Biaya Bahan Baku lensa anti radiasi .................................................................... 102

Tabel 4.31 Biaya Bahan Baku lensa blue control .................................................................. 103

Tabel 4.32 Biaya Bahan Baku lensa progresif........................................................................ 103

Tabel 4.33 Biaya Bahan Baku frame low................................................................................ 104

Tabel 4.34 Biaya Bahan Baku frame medium........................................................................ 104

Tabel 4.35 Biaya Bahan Baku frame high .............................................................................. 104

Tabel 4.36 biaya bahan baku soflens ...................................................................................... 105

Tabel 4.37 biaya overhead ........................................................................................................ 105

Tabel 4.38 biaya overhead selama 5 tahun ............................................................................. 105

Tabel 4.39 biaya overhead/ unit ............................................................................................... 106

Tabel 4.40 BTKL ....................................................................................................................... 106

Tabel 4.41 BTKL selama 5 tahun ............................................................................................ 106

Tabel 4.42 BTKL / unit ............................................................................................................. 107

Tabel 4.43 HPP/ tahun .............................................................................................................. 107

Tabel 4.44 HPP selama 5 tahun ............................................................................................... 108

xvi

Tabel 4.45 Proyeksi jumlah penjualan / tahun ...................................................................... 108

Tabel 4.46 proyeksi jumlah penjualan selama 5 tahun ......................................................... 110

Tabel 4.47 proyeksi penjualan (harga jual) selama 5 tahun ................................................. 111

Tabel 4.48 proyeksi penjualan ( unit dan harga jual) ........................................................... 112

Tabel 4.49 biaya gaji ................................................................................................................. 113

Tabel 4.50 biaya gaji selama 5 tahun ...................................................................................... 113

Tabel 4.51 proyeksi laba rugi ................................................................................................... 113

Tabel 4.52 proyeksi aliran kas ................................................................................................. 115

Tabel 4.53 proyeksi neraca....................................................................................................... 116

Tabel 4.54 Net Present Value (NPV) ....................................................................................... 118

Tabel 4.55 profitability indeks (PI) ........................................................................................ 119

Tabel 4.56 payback period (PP) .............................................................................................. 119

Tabel 4.57 internal rate of return (IRR) ................................................................................. 120

Tabel 4.58 SIUP ......................................................................................................................... 122

Tabel 4.59 Izin Optik ................................................................................................................ 123

xvii

DAFTAR GAMBAR

Gambar 4.1 frame low ................................................................................................................ 64

Gambar 4.2 frame medium ........................................................................................................ 66

Gambar 4.3 frame high .............................................................................................................. 67

Gambar 4.4 lensa kacamata ....................................................................................................... 68

Gambar 4.5 Logo Optik Yobel .................................................................................................. 68

Gambar 4.6 tempat kacamata ................................................................................................... 69

Gambar 4.7 alur proses transaksi ............................................................................................. 82

Gambar 4.8 trial lens .................................................................................................................. 86

Gambar 4.9 mesin faset .............................................................................................................. 87

Gambar 4.10 lenso meter ........................................................................................................... 87

Gambar 4.11 auto groover ......................................................................................................... 88

Gambar 4.12 bor micro .............................................................................................................. 88

Gambar 4.13 alat pemanas ........................................................................................................ 89

Gambar 4.14 snelen card ............................................................................................................ 90

Gambar 4.15 laptop .................................................................................................................... 90

Gambar 4.16 HP.......................................................................................................................... 91

Gambar 4.17 layout .................................................................................................................... 93

Gambar 4.18 struktur organisasi .............................................................................................. 94

i