kajian aspek pertumbuhan, reproduksi, dan kebiasaan makan ikan kembung lelaki (rastraliger...

8/15/2019 KAJIAN ASPEK PERTUMBUHAN, REPRODUKSI, DAN KEBIASAAN MAKAN IKAN KEMBUNG LELAKI (Rastraliger kanagurta…

1/30

1

ABSTRAK

BAGIAN MANAJEMEN SUMBERDAYA PERIKANAN

DEPARTEMEN MANAJEMEN SUMBERDAYA PERAIRAN

FAKULTAS PERIKANAN DAN ILMU KELAUTAN

INSTITUT PERTANIAN BOGOR

BOGOR 2016

ASTRID WIDYA TAMARA

Kelompok 2

KAJIAN ASPEK PERTUMBUAN! REPRODUKSI! DANKEBIASAAN MAKAN IKAN KEMBUNG LELAKI " Rastraliger

kanagurta! #$%&e' 1(1)* DI PERAIRAN SELAT SUNDA


2/30

2

ASTRID WIDYA TAMARA. C24140026. Kajian Aspek Pertumu!an" Repr#$uksi" Dan KeiasaanMakan Ikan Kemun% &e'aki ( Rastraliger kanagurta)" Cu)ier 1*1+, $i Perairan Se'at Sun$a. Diimin%#'e! -A-A IRMA-SYA/.

Ikan kemun% 'e'aki ( Rastrelliger kanagurta, merupakan sa'a! satu jenis ikan pe'a%is kei' an%memi'iki ni'ai ek#n#mis $an ek#'#%is. enis ini anak $itemukan $i Perairan Se'at Sun$a $an sekitarna$an serin% tertan%kap $en%an a'at tan%kap a%an maupun purse seine. Sampai sekaran% pene'itian aspek3aspek i#'#%i terutama tentan% pertumu!an" repr#$uksi" $an keiasaan makan ikan e'um anak $i'akukan. Praktikum ini ertujuan untuk men%eta!ui tin%kat eksp'#itasi sumer$aa terseut. Ana'isa er$asarkan $ata rekuensi panjan%" $ata panjan% ##t $an akt#r k#n$isi merupakan !asi' pen%ukuran'an%sun% seara aak $ari !asi' tan%kapan ne'aan pa$a u'an eruari 2016. Data ana'isa $istriusi

rekuensi panjan% $en%an meman$in%kan rekuensi panjan% ikan $en%an se'an% ke'asna" $ata panjan% ##t men%%unakan uji re%resi" $an akt#r k#n$isi men%%unakan persamaan Ponderal Index. /asi'ana'isa menunjukkan sumer$aa ikan kemun% 'e'aki ( Rastrelliger kanagurta, $i Perairan Se'at Sun$a$an sekitarna pertumu!anna a$a'a! a''#metri ne%ati)e" an% $itunjukkan #'e! ni'ai 5 $an uji tmenunjukkan a!7a t !itun% 5 t tae'. /asi' uji 8chi-square9 pa$a se'an% keperaaan :;< (= > 0"0;,ter!a$ap nisa! ke'amin menunjukkan !asi' nata a!7a nisa! ke'amin ikan jantan $an etina a$a'a!

ti$ak seiman% $en%an peran$in%an seesar ?+. @kuran pertama ka'i matan% %#na$ ikan kemun%'e'aki an% etina $an jantan $en%an men%%unakan met#$e Spearman3Karer ter$apat pa$a se'an% ke'as panjan% 1+; 1*+ mm $an ##t tuu! ikan 403:; %ram. /uun%an antara ekun$itas $en%an ##ttuu! 'ei! erat $ian$in%kan $en%an panjan% t#ta' tuu! a$a'a! erat. P#tensi repr#$uksi erkisar antara146:341;*4 utir te'ur pa$a kisaran panjan% tuu! 1631*; mm $en%an ##t tuu! 403:; %ram. P#'a pemija!an ikan kemun% 'e'aki ersiat t#ta' spa7ner.

Kata kuni? Ikan kemun% 'e'aki" pertumu!an" repr#$uksi $an eksp'#itasi.

ABSTRACT

ASTRID WIDYA TAARA. !"#$#%%"&. Aspect o' (roth* Reproduction* and +ating ,aits Indian

ackerel Rastraliger kanagurta)* !u/ier $0$1) In Sunda Strait. Super/ised 2 3A3A 4IRA3SYA,.

Indian ackerel Rastrelliger kanagurta) is one o' the i5portant ecologic and econo5ic 'ish.

A'ter 'ound around surrounding in Selat Sunda ater* ich at the 5o5ent is eing co55erciall2

exploited 2 purse seine. The research carried out on 4eruar2 "%$& to in/estigateiological aspect

especiall2 aout length 'requenc2* length eight relationship* and 'actor condiction. ethod used in this

research ere co5parison o' length 'requenc2 and inter/al class* regretion test and ponderal index. The

result shoed that the 'ish resource o' Rastrelliger kanagurta hich the groth as negati/e allo5etrcs

67) and t test6t tale). The result o' 8chi-square8 on inter/al 9:; < = %.%:) hich at sex ratio as

not alanced* 7>1. 4irst ripe gonad si?e Indian ackerel 'e5ales and 5ales using the Spear5an-@arer

5ethod contained in the class inter/al length o' $1:-$01 55 and eight o' #%-9: gra5s. The relationship

eteen 'ecundit2 ith od2 eight 5ore closel2 than The relationship eteen 'ecundit2 ith total

length Reproducti/e potential ranges eteen $7#&9-#$:0# eggs in the range o' $7&-$0: 55 and eight

o' #%-9: gra5s. Indian ackerel spaning patterns as total spaning).

@e2ords> Indian ackerel* groth* reproduction* and exploitation.


3/30

u$u' &ap#ran ? Kajian Aspek Pertumu!an" Repr#$uksi" Dan Keiasaan Makan

Ikan Kemun% &e'aki ( Rastraliger kanagurta" Cu)ier 1*1+, $i

Perairan Se'at Sun$a

-ama ? Astri$ Wi$a Tamara

-IM ? C24140026

Disetujui"

-ana irmansa!

Asisten Pemimin%

Tan%%a' Pen%esa!an ?

DAFTAR ISI

PBR-YATA- /AK CIPTA i

&BMAR PB-BSA/A- ii

ASTRAK iii


4/30


5/30


6/30

amar 1. Skema Perumusan Masa'a!

T$$+- P'+k,&k$m

Praktikum ini ertujuan untuk men%eta!ui in#rmasi i#'#%i $ari ikan kemun%

'e'aki an% $i#kuskan pa$a aspek pertumu!an" i#'#%i repr#$uksi" $an keiasaan

makan.

M+-++, P'+k,&k$m

Manaat $ari praktikum ini a$a'a! praktikan $apat memerikan rek#men$asi

$a'am pemanaatan sumer$aa ikan se!in%%a ap'ikasi $ari in#rmasi i#'#%i $ari aspek pertumu!an" i#'#%i repr#$uksi" $an keiasaan makan ikan $apat $i%unakan sea%ai

a'at pen%e'#'aan suer$aa ikan kemun% 'e'aki seara 'an%sun% er!uun%an $en%an

sumer$aa masarakat.

TINJAUAN PUSTAKA

Kl+/&&k+/& B&olo.& 3+- Ik+- Kem4$-. Lel+k& " Rastreliger kanagurta #$%&e' 1(1)*


7/30

amar 2. Ikan Kemun% &e'aki ( Rastraliger kanagurta,

Ke$u$ukan taks#n#mi ikan kemun% 'e'aki ( Rastrelliger kanagurta, menurut

Saanin (1:6*, a$a'a! sea%ai erikut?

Kin%$#m ? Anima'ia

i'um ? C!#r$ata

Ke'as ? Pises

Er$# ? Per#m#rpami'i ? S#mri$ae

enus ? Rastre''i%er

Spesies ? Rastrelliger kanagurta (Cu)ier 1*1+,

-ama AE ? In$ian Makere'

-ama ka' ? Kemun% &e'aki" anar" C#m#3#m#

Ikan kemun% 'e'aki ( Rastrelliger kanagurta, ter%#'#n% ikan pe'a%is an%

men%!en$aki perairan an% ersa'initas tin%%i (aasankar et al 2004,. Ikan ini suka

!i$up seara er%er#m#'" keiasaan makanan a$a'a! memakan p'ankt#n esarFkasar"

!opepode atau !rustacea. Ikan kemun% 'e'aki memi'iki sisik3sisik an% menutupi

tuu! serta erukuran kei' $an sera%am. Sirip pun%%un% $a'am $ua erkas" $iikuti #'e!

; sirip kei' tama!an. um'a! sirip kei' tama!an an% sama ju%a ter$apat $i e'akan%sirip ana'" $uri pertama sirip ana' tipis $an kei'. Sepasan% 'unas ek#r erukuran kei'

ter$apat $i masin%3masin% sisi atan% ek#r $an $i $epan $an e'akan% mata ter$apat

pe'upuk mata er'emak (adipose,. Ikan kemun% 'e'aki tersear 'uas $i perairan In$#3

arat Pasiik $an termasuk jenis ikan an% ermi%rasi (aasankar et al 2004,.

D+e'+ D&/,'&4$/& 3+- Pe'/e4+'+- Ik+-


8/30

amar Daera! $istriusi ikan kemun% 'e'aki" Rastreligger kanagurta (Cu)ier" 1*1+,

$i In$#nesia (!ttp?FF777.aHuamaps.#r%Freei)e.p!ptpeJ#Jmap>re%u'ar,

Menurut /ar$ener% (1:*, in RiHie (200+, ikan kemun% $i &aut a7a

$ipen%aru!i an%in musim. Pa$a saat musim An%in Timur aitu pa$a u'an Desemer 3

eruari" seke'#mp#k ikan kemun% er%erak $ari ara! &aut a7a menuju ara! arat.

Ke'#mp#k ikan kemun% ini per'a!an3'a!an men%!i'an% $ari &aut a7a kemu$ian

se'an% eerapa min%%u ikan kemun% an% aru memasuki &aut a7a $ari ara! Timur.

Sea'ikna" terja$i pa$a saat Musim arat aitu pa$a u'an uni 3 Septemer" $inamika

st#k ikan kemun% an% masuk ke &aut a7a erasa' $ari &aut Cina Se'atan $an

Samu$era /in$ia me'a'ui Se'at Sun$a (aasankar 2014,.

Musim penan%kapan ikan kemun% 'e'aki $i Se'at Sun$a pa$a u'an Maret

!in%%a -#)emer. Penan%kapan ikan teranak terja$i pa$a u'an Mei !in%%a uni $an

se'anjutna jum'a! tan%kapan mu'ai menurun. Musim paek'ik ikan kemun% 'e'aki

terja$i pa$a u'an anuari !in%%a eruari. um'a! tan%kapan ikan kemun% 'ei!

anak tertan%kap saat u'an %e'ap $ian$in%kan u'an teran% (aasankar 2014,.

Pe',$m4$+-Pertumu!an merupakan kenaikan $a'am ukuran" maka terja$i pu'a perua!an

##t tuu! se!in%%a pertumu!an serin% $ikaitkan $en%an erat !i$up. Pertumu!an

seara mu$a! akni 8perua!an $a'am ukuran9 $i mana $apat $iukur sea%ai panjan%"

)#'ume" atau erat (A%ustina 201,.

$4$-.+- P+-+-. Bo4o,

Menurut Ben$ie (2002, a!7a !uun%an panjan% $an erat ikan ti$ak men%ikuti

!ukum kuik (erat ikan sea%ai pan%kat ti%a $ari panjan%na," karena entuk $an

panjan% ikan ere$a3e$a. Pere$aan terseut karena a$ana akt#r an%

mempen%aru!i pertumu!an" aitu temperatur $an kua'itas air" ukuran" umur $an jenis

ikan itu sen$iri" $an jum'a! ikan3ikan 'ain an% memanaatkan sumer an% sama.Se'ain akt#r3akt#r an% $i atas" pertumu!an ju%a $ipen%aru!i kematan%an %#na$ ikan

itu sen$iri.

Ben$ie (2002, menatakan a!7a sa'a! satu ni'ai an% $apat $i'i!at $ari a$ana

!uun%an panjan% $an erat ikan a$a'a! entuk atau tipe pertumu!anna. Apai'a >

maka $inamakan is#metrik an% menunjukkan ikan ti$ak erua! entukna $an

pertama!an panjan% ikan seiman% $en%an pertama!an eratna. Apai'a 5 maka

$inamakan a''#metrik ne%ati an% menunjukkan pertama!an panjan%na 'ei! epat

$ian$in% pertama!an eratna" se$an%kan apai'a maka $inamakan a''#metrik

p#siti an% menunjukkan pertama!an eratna 'ei! epat $ian$in% pertama!an

panjan%na.


9/30

F+k,o' Ko-3&/&

akt#r k#n$isi a$a'a! kea$aan atau kem#nt#kan ikan an% $inatakan $en%an

an%ka3an%ka er$asarkan $ata panjan% $an erat. akt#r k#n$isi menunjukkan kea$aan

aik $ari ikan $i'i!at $ari se%i kapasitas isik untuk sur)i)a' $an repr#$uksi. -i'ai akt#r

k#n$isi $ipen%aru!i #'e! tin%kat kematan%an %#na$ $an jenis ke'amin. -i'ai akt#r k#n$isi ikan etina 'ei! esar $ian$in%kan ikan jantan" !a' ini menunjukkan a!7a

ikan etina memi'iki k#n$isi 'ei! aik $en%an men%isi cell sex untuk pr#ses

repr#$uksina $ian$in% ikan jantan (Ben$ie 2002,.

Rep'o3$k/&

Repr#$uksi merupakan kemampuan in$i)i$u untuk men%!asi'kan keturunan

sea%ai upaa untuk me'estarikan jenisna atau ke'#mp#kna ujaa (2004, in

Amar7ati (200*,. Repr#$uksi merupakan mata rantai $a'am sik'us !i$up an%

er!uun%an $en%an mata rantai 'ain untuk menjamin keer'anjutan spesies. Ikan

memi'iki )ariasi strate%i repr#$uksi a%ar keturunanna mampu erta!an !i$up. ujaa

(2004, in Amar7ati (200*, men%atakan a!7a er$asarkan strate%i pr#$uksi an%

$imi'iki #'e! ikan maka $ikena' tipe repr#$uksi seksua' aitu erti'isasi interna' $anerti'isasi eksterna'.

Pr#ses repr#$uksi pa$a ikan $apat $ia%i $a'am ti%a peri#$e" aitu pre-spaning "

spaning " $an peri#$e post-spaning . akt#r3akt#r an% mempen%aru!i pr#ses

repr#$uksi terseut a$a'a! makanan an% ukup $an k#n$isi perairan an% aik. Aspek3

aspek repr#$uksi erupa akt#r k#n$isi" nisa! ke'amin" tin%kat kematan%an %#na$"

in$eks kematan%an %#na$" ekun$itas" $an $iameter te'ur pentin% $iketa!ui untuk

kepentin%an pen%e'#'aan perikanan $an ke'estarian spesies (Triana 2011,.

P'opo'/& Kel+m&-

Pr#p#rsi atau rasi# ke'amin merupakan peran$in%an jum'a! ikan jantan $en%an

jum'a! ikan etina $a'am suatu p#pu'asi $imana peran$in%an 1?1 aitu ;0< jantan $an

;0< etina merupakan k#n$isi i$ea' untuk memperta!ankan spesies a'' $an Ra#

(1:*4, in Amar7ati (200*,. -amun pa$a kenataana $i a'am peran$in%an rasi#

ke'amin ti$ak'a! mut'ak" !a' ini $ipen%aru!i #'e! p#'a $istriusi an% $iseakan #'e!

keterse$iaan makanan" kepa$atan p#pu'asi" $an keseiman%an rantai makanan Ben$ie

(1::+, in Amar7ati (200*,. Menurut a'' $an Ra# (1:*4, in Amar7ati (200*,"

penimpan%an $ari k#n$isi i$ea' terseut $iseakan #'e! akt#r tin%ka! 'aku ikan itu

sen$iri" pere$aan 'aju m#rta'itas $an pertumu!anna. Keseiman%an rasi# ke'amin

$apat erua! menje'an% pemija!an. Pa$a 7aktu me'akukan ruaa pemija!an" p#pu'asi

ikan $i$#minasi #'e! ikan jantan" kemu$ian menje'an% pemija!an p#pu'asi ikan jantan

$an etina $a'am k#n$isi an% seiman%" 'a'u $i$#minasi #'e! ikan etina.

T&-.k+, Kem+,+-.+- Go-+3

Ta!apan tin%kat kematan%an %#na$ (TK, a$a'a! pr#ses an% pentin% $a'am

pemija!an karena $apat $iketa!ui kapan ikan memija!" aru memija! atau su$a!

memija!. Penatatan ta!ap3ta!ap kematan%an %#na$ $iper'ukan untuk men%eta!ui

peran$in%an ikan3ikan an% akan me'akukan repr#$uksi $en%an an% ti$ak (Su'isti#n#

et al. 200+,. -i'ai untuk menentukan panjan% pertama ka'i matan% %#na$ men%%unakan

panjan% ikan sampe' an% mempunai TK IL. /a' itu $ikarenakan Rastrelliger

kanagurta an% mempunai TK IL a$a'a! ikan an% $a'am k#n$isi siap memija!

(ter$apat #)a an% su$a! matan% atau translucent ,. Kin% (1::;, in Ekta)iani (2014,"

menatakan a!7a ikan an% matan% %#na$ merupakan ikan an% meme'iki %#na$


10/30

pa$a tin%kat kematan%an 'anjut an% sesuai $en%an pere$aan antara TK III $an TK

IL.

Tin%kat kematan%an %#na$ $apat $iper%unakan sea%ai pen$u%a status repr#$uksi

ikan" ukuran $an umur pa$a saat pertama ka'i matan% %#na$" pr#p#rsi jum'a! st#k an%

seara pr#$ukti matan% $en%an pema!aman tentan% sik'us repr#$uksi a%i suatu p#pu'asi atau spesies (Su'isti#n# et al . 2001,. @kuran setiap ikan pertama ka'i matan%

%#na$ ere$a" a!kan spesies an% sama namun ere$a pa$a ukuran an% ere$a

pu'a. @kuran pertama ka'i matan% %#na$ memi'iki !uun%an $en%an pertumu!an $an

pen%aru! 'in%kun%an ter!a$ap pertumu!an serta strate%i repr#$uksina Su'isti#n# et

al . (200:, in Yusra (201,. eerapa akt#r an% mempen%aru!i saat ikan pertama ka'i

matan% %#na$ antara 'ain a$a'a! pere$aan spesies" umur $an ukuran" serta siat3siat

isi#'#%i in$i)i$u an% ere$a jenis ke'amin $an ju%a tempat erpija! an% sesuai

&a%'er et al . (1::+, in Yusra (201,. Ti$ak seiman%na k#mp#sisi ikan etina $an ikan

jantan an% matan% %#na$ an% teramati $apat terja$i sea%ai akiat pere$aan tin%ka!

'aku per%erakan ikan ataupun merupakan sa'a! satu strate%i repr#$uksi aitu a!7a satu

in$i)i$u ikan jantan akan memua!i eerapa in$i)i$u etina (Yusra 201,.

I-3ek/ Kem+,+-.+- Go-+3

Perkeman%an %#na$ $apat $iketa!ui $en%an men%!itun% in$eks kematan%an

%#na$ (IK," aitu peran$in%an antara ##t %#na$ $an ##t tuu! ikan uji (S#'an%

$an &am#n$# 200:,. In$eks kematan%an %#na$ akan semakin menin%kat ni'aina $an

menapai atas maksimum pa$a saat akan terja$i pemija!an" kemu$ian menurun

$en%an epat sampai se'esai pemija!an. @mumna" pertama!an ##t %#na$ pa$a ikan

etina 'ei! esar $ari ikan jantan aitu seesar 10 2;< $ari ##t tuu!na"

se$an%kan pa$a ikan jantan seesar 1031;


11/30


12/30

Makanan an% $iami' #'e! ikan" $imanaatkan $a'am sik'us meta#'isme tuu!

akan erpen%aru! ter!a$ap per3tumu!an" repr#$uksi" $an tin%kat keer3!asi'an !i$up

untuk tiap3tiap in$i)i$u ikan $i perairan terseut. Keterse$iaan makanan $i suatu

perairan san%at $ipen%aru!i #'e! k#n$isi isik kimia 'in%kun%an seperti su!u" a!aa"

ruan% $an 'uas permukaan" a'ka'initas" unsur !ara" p!" $an 'ain3'ain Ben$ie (1::+, inSu'isti#n# (2010,. Keiasaan makanan ikan $apat memerikan in#rmasi terkait

!uun%an ek#'#%is $iantara in$i)i$u $i perairan terseut. Misa'na entuk entuk

peman%saan" persain%an" $an rantai makanan Ben$ie (1:+:, in Ma!as!#pa (200+,.

METODE

W+k,$ 3+- Temp+,

Praktikum ini $i'aksanakan pa$a Satu" 20 eruari 2016. kasi praktikum inia$a'a! &a#rat#rium i#'#%i Perikanan" Departemen Manajemen Sumer $aa

Perairan" aku'tas Perikanan $an I'mu Ke'autan" Institut Pertanian #%#r.

Al+, 3+- B++-

A'at $an a!an an% $i%unakan pa$a praktikum ini a$a'a! masker" sarun%

tan%an karet" a'at e$a!" pen%%aris" aki" #t#' i'm" kain 'ap atau tissue" kant#n% p'astik

atau trashag " jarum pentu'" kertas 'ae'" spi$#' permanen" kamera" timan%an $i%ita'"

ikan kemun% 'e'aki Rastraliger kanagurta) $an #rma'in ;< an% $i%unakan untuk

men%a7etkan #r%an $a'am ikan an% $iami'" seperti usus $an %#na$.

P'o/e3$' Ke'+

Pe-.$k$'+- p+-+-. &k+-

Pen%ukuran panjan% $i'akukan men%%unakan pen%%aris $en%an kete'itian 1 mm

$an pen%ukuran ##t $en%an meniman% ikan men%%unakan timan%an $i%ita' an%

memi'iki kete'itian 0"0001 %ram. Pen%ukuran mu'ai $ari panjan% t#ta'" panjan% aku"

$an panjan% a%akna.

Pem4e3++- &k+-

Se'anjutna" untuk menentukan jenis ke'amin $an tin%kat kematan%an %#na$

maka ikan an% su$a! $iukur panjan% $an ##t se'anjutna $ie$a! $en%an

men%%unakan a'at e$a!. Peme$a!an ikan $imu'ai $ari a%ian ana' $en%an

men%%unakan %untin% en%k#k. Tujuan pen%%unaan %untin% runin% a%ar memu$a!kan

masuk ke $a'am a$an ikan $an ti$ak merusak #r%an $a'am ikan. anti %untin% runin%

menja$i %untin% tumpu' $an me'anjutkan peme$a!an !in%%a e'akan% #peru'um.

Pisa!kan tuu! ikan $en%an #r%an $a'amna terutama usus $an %#na$ ikan. Tin%kat

kematan%an %#na$ ikan kemun% 'e'aki $apat $ia%i menja$i 'ima ta!ap. Penentuan

tin%kat kematan%an %#na$ men%%unakan k'asiikasi kematan%an %#na$ an% te'a!


13/30

$itentukan. Tin%kat kematan%an %#na$ $itentukan seara m#r#'#%i er$asarkan entuk"

7arna" ukuran" ##t %#na$" serta perkeman%an isi %#na$.

Pe-.+5e,+- .o-+3 3+- $/$/

Pen%a7etan %#na$ !ana TK III $an TK IL. @ntuk men%a7etkan %#na$ maka%#na$ an% su$a! $itiman% ##tna se'anjutna $imasukkan ke $a'am #t#' i'm

untuk $en%an #rma'in ;


14/30

$en%an eerapa parameter an% a$a $i tae' aitu" sumu merupakan se'an% ke'as

$an sumu rekuensi setiap se'an% ke'as.

$4$-.+- p+-+-. 3+- 4e'+,

Ana'isis !uun%an panjan% erat men%%unakan uji re%resi" $en%an rumus sea%ai erikut (Ben$ie 2002,?

W =a Lb

Keteran%an?

W > erat tuu! ikan (%ram,

& > Panjan% ikan

a $an > K#nstanta

@ji t $i'akukan ter!a$ap ni'ai untuk men%eta!ui apaka! > (is#metrik, atau ≠ (a''#metrik,. Apai'a > $iseut is#metrik an% menunjukkan ikan ti$ak

erua! entukna $an pertam!an panjan% ikan seiman% $en%an pertama!an

##tna. Apai'a 5 $iseut a'#metrik ne%eati an% artina pertama!an panjan%na

'ei! epat $ian$in% pertama!an ##tna. ika $iseut a'#metrik p#siti an%

menunjukkan a!7a pertama!an ##tna 'ei! epat $ian$in% $en%an pertama!an

panjan%na.

F+k,o' ko-3&/&

akt#r k#n$isi $i!itun% $en%an men%%unakan persamaan Ponderal Index" untuk

pertumu!an is#metrik (>, akt#r k#n$isi (K T&, $en%an men%%unakan rumus

(Ben$ie 2002,?

K TL=10

5

W

L3

Se$an%kan jika pertumu!an terseut ersiat a''#metrik ( ≠ ," maka akt#r

k#n$isi $apat $i!itun% $en%an rumusna (Ben$ie 2002,?

K n= W

a Lb

Keteran%an ?K > akt#r k#n$isi

W > ##t ikan (%ram,

& > panjan% t#ta' ikan (mm,

a $an > k#nstanta

Rep'o3$k/&

Ana'isis $ata an% $i'akukan pa$a praktikum pertumu!an me'iputi pr#p#rsi jantan $an

etina" tin%kat kematan%an %#na$" in$eks kematan%an %#na$" ekun$itas $an $iameter

te'ur.


15/30

R+/&o Kel+m&-

Pr#p#rsi atau rasi# ke'amin $i!itun% $en%an ara meman$in%kan jum'a! ikan

jantan $an ikan etina ?

P= A B x 100

Keteran%an ?

P > Pr#p#rsi ke'amin

A > um'a! ikan jantanFetina (ek#r,

> um'a! ikan t#ta' (ek#r,

Penentuan seiman% atau ti$akna rasi# ke'amin jantan $an etina $i'akukan

$en%an uji !hi-Square Stee' $an T#rie (1:*0, in Amar7ati (200*,.

/0 ? > /0 ? N

Den%an men%%unakan rumus ?

X 2

!itun% > ∑i

(oi−e i)2

ei

Keteran%an ?

X 2

!itun% > !hi-Square !itun%oi > rekuensi ke3i

e i > rekuensi !arapan ke3i

-i'ai " tae' $iper#'e! $ari tae' ni'ai kritik searan k!i3kua$rat. @ntuk

penarikan keputusan $en%an meman$in%kan " !itun% $en%an " tae' pa$a se'an%

keperaaan :;


16/30

Tae' 1 Tin%kat kematan%an %#na$ er$asarkan k'asiikasi Cassie Ben$ie (1::+, in

/aiun (2011,

TKG Be,&-+ J+-,+-

I

E)ari seperti enan%" panjan%

sampai ke$epan r#n%%a tuu!.Warna permukaan 'iin.

Testis seperti enan%" 'ei! pen$ek

(teratas $an ter'i!at ujun%na$ir#n%%a tuu!" 7arna jerni!,.

II

@kuran #)ari 'ei! esar. Pe7arnaan

'ei! %e'ap kekunin%an. Te'ur e'um

ter'i!at je'as $en%an mata.

Permukaan testis 'ei! esar.

Pe7arnaan puti! seperti susu" entuk

'ei! je'as $aripa$a tin%kat I.

III

E)ari er7arna kunin% $an seara

m#r#'#%i te'ur mu'ai ke'i!atan

utirna $en%an mata.

Permukaan testis tampak er%eri%i"

7arna makin puti!" testis makin esar"

$a'am kea$aan $ia7aetkan mu$a!

putus.

I

E)ari makin esar" te'ur er7arna

kunin%" mu$a! $ipisa!kan. utir minak ti$ak tampak" men%isi 1F2

sampai 2F r#n%%a perut" usus

ter$esak.

Seperti pa$a tin%kat III $an tampak 'ei! je'as. Testis 'ei! peja'.

E)ari erkerut" $in$in% tea'" utir

te'ur sisi ter$apat $i $ekat pe'epasan.

anak te'ur seperti pa$a tin%kat II.

Testis a%ian e'akan% kempis $an

a%ian $ekat pe'epasan.

I-3ek/ kem+,+-.+- .o-+3 "IKG*

In$eks kematan%an %#na$ (IK, $iana'isa er$asarkan erat %#na$ $an erat

tuu! ikan #nt#! $en%an men%%unakan rumus sea%ai erikut Ben$ie (1::+, in

&arasati (2011, ?

IKG=B g

B t x100

Keteran%an ?

IK > In$eks kematan%an %#na$ ( erat %#na$ (%ram,

t > erat tuu! (%ram,

Fek$-3&,+/Per!itun%an ekun$itas $i'akukan $en%an met#$e %aun%an %ra)imetrik $an

)#'umetrik Ben$ie (1::+, in &arasati (2011, ?

F =G x V x X

Q

Keteran%an ?

> ekun$itas (utir,

> erat %#na$ t#ta' (%ram,

L > Isi pen%eneran (,

O > Rataan te'ur #nt#!


17/30

a $an > K#nstanta

D&+me,e' ,el$'

P#'a pemija!an $i!itun% er$asarkan $ata searan $iameter te'ur $an untuk 'ei!

je'asna $iuat %raik !uun%an antara searan $iameter te'ur $an rekuensina.Searan rekuensi te'ur terseut akan menentukan tipe pemija!an ikan" apaka! ikan

termasuk total spaner atau partial spaner .

Ke4&+/++- M+k+-+-

I-3ek/ 4+.&+- ,e'4e/+' " Index preponderance*

In$eks a%ian teresar makanan $i!itun% $en%an men%%unakan rumus

per!itun%an menurut Su'isti#n# (2010," aitu ?

IP ( )=

V i x Oi

∑i=1

n

(V i x Oi) x100

Keteran%an?

IP( in$eks a%ian teresar (indeks o' preponderance,

Li > persentase )#'ume makanan ikan jenis ke3i

Ei > persentase rekuensi keja$ian makanan jenis ke3i

- > jum'a! #r%anisme makanan &uas re'un% makanan $i!itun%

L$+/ 'el$-. m+k+-+-

Menurut C#'7e'' $an utuma (1:+1, in Su'isti#n# (2010," 'uas re'un% makanan$apat $inatakan $en%an men%%unakan rumus ?

B i= 1

∑ P ij2

Keteran%an?

i > 'uas re'un% jenis ikan ke3i

Pij > pr#p#rsi jenis ikan ke3i an% $en%an jenis makanan ke3j

Stan$arisasi ni'ai 'uas re'un% makanan erni'ai antara 031" men%%unakan rumus

per!itun%an an% $ikemukakan /u'ert (1:+*, in (Su'isti#n# 2010, ?

B A=Bi−1

n−1

Keteran%an?

a > stan$arisasi 'uas re'un% 'e)ins (kisaran 03 1,

i > 'uas re'un% 'e)ins

n > jum'a! se'uru! #r%anisme makanan an% $imanaatkan

T$mp+-. T&-3&


18/30

In$eks simi'aritas makanan $i!itun% $en%an rumus pene$er!anaan rumus In$eks

M#risita #'e! /#rn (1:66, in Su'isti#n# (2010,. In$eks simi'aritas makanan ini ju%a

$apat $i%unakan untuk men$u%a tumpan% tin$i! re'un% makanan (Kres (1:*:, in

Su'isti#n# (2010, aitu ?

CH = 2∑ Pij x P ik ∑ P ij

2

+∑ Pik 2

Keteran%an?

C/ > in$eks m#risita an% $ise$er!ana3kan

Pij" Pik > pr#p#rsi jenis #r%anisme makanan ke3i an% $i%unakan #'e! 2

ke'#mp#k ukuran ikan ke3j $an ke'#mp#k ukuran ikan ke3k

n > jum'a! #r%anisme makanan

. ASIL DAN PEMBAASAN

+/&l

D&/,'&4$/& 'ek$e-/& p+-+-.

Distriusi rekuensi panjan% ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger kanagurta) an%

$iamati memi'iki panjan% tuu! an% er)ariasi. erikut $istriusi rekuensi panjan%

ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger kanagurta) an% $isajikan $a'am %raik $i a7a! ini ?

01020304050

60

betina

jantan

Selang Kelas

Frekuensi

amar Distriusi Panjan% Ikan Kemun% &e'aki Rastrelliger kanagurta)

er$asarkan %raik $i atas $apat $iketa!ui a!7a $istriusi panjan% pa$a ikan

kemun% 'e'aki Rastrelliger kanagurta) an% $iamati memi'iki panjan% tuu! an%

er)ariasi. @kuran panjan% minimum ikan kemun% 'e'aki an% $iamati aitu 110 mm

se$an%kan panjan% maksimumna 224 mm. Distriusi panjan% pa$a ikan jantan 'ei!

er)ariasi $ian$in%kan $istriusi panjan% pa$a ikan etina. Distriusi teresar ter$apat

pa$a $ua se'an% ke'as" aitu pa$a 12314* $an $istriusi terkei' pa$a se'an% ke'as 1+;3

1*+. Sama !a'na seperti $istriusi panjan% pa$a ikan etina an% terkei' pa$a se'an%

ke'as 1+;31*+. Distriusi panjan% pa$a ikan etina an% teresar pa$a se'an% ke'as 163

14*.


19/30

$4$-.+- p+-+-. 3+- 4o4o,

/uun%an panjan%3##t ertujuan untuk men%eta!ui p#'a pertumu!an ikan

$en%an men%%unakan parameter panjan% $an ##t ikan jantan $an etina. Per!itun%an

!uun%an panjan%3##t antara ikan kemun% jantan $an etina $ipisa!kan a%ar $apat

ter'i!at pere$aan antara p#'a pertumu!an ikan etina $en%an jantan. erikut!uun%an panjan%3##t ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger kanagurta) jantan an%

$isajikan $a'am %raik $i a7a! ini ?

100 120 140 160 180 200 220

0

50

100

150

f(x) = 0 x^2.26

R² = 0.79

Panjang

Bobot

amar 4. /uun%an panjan% ##t pa$a ikan kemun% 'e'aki ( Rastrelliger

kanagurta) jantan

amar 4 menujukkan !uun%an panjan% ##t ikan kemun% 'e'aki jantan

$en%an persamaan W > 0.000;&2.260* $an ni'ai $eterminasi (R 2, seesar +*":6


20/30

er$asarkan @ji T $i$apatkan ni'ai t3!itun% seesar .0;11 $an ni'ai t3tae' aitu 2.021

an% menunjukkan !uun%an panjan% $an ##t ikan kemun% 'e'aki jantan men%ikuti

p#'a a''#mterik. -i'ai $iketa!ui 2.62;1 se!in%%a $apat $ikatakan a!7a p#'a

pertumu!an ikan kemun% 'e'aki jantan termasuk $a'am p#'a a''#metrik ne%ati.

Panjan% t#ta' $apat men%%amarkan pertama!an ##t ikan kemun% 'e'aki etinaseesar **.:


21/30

R+/&o Kel+m&-

Pr#p#rsi atau rasi# ke'amin $i!itun% $en%an ara meman$in%kan jum'a! ikan

jantan $an ikan etina. erikut pr#p#rsi atau rasi# ke'amin ikan kemun% 'e'aki

Rastrelliger kanagurta) an% $isajikan $a'am tae' $i a7a! ini ?

Tae' 2 Pr#p#rsi ke'amin etina $an jantan

TK

um'a! T#ta' Rasi# Ke'amin (


22/30


23/30

er$asarkan %amar 10 $apat $i'i!at a!7a ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger

kanagurta) etina memi'iki IK rata3rata teren$a! pa$a TK 1 seesar 0.0600 $an

IK rata3rata tertin%%i pa$a TK 4 seesar ;.440. erikut ini merupakan in$eks

kematan%an %#na$ ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger kanagurta) jantan $i perairan se'at

sun$a.

1 2 3 40.0000

0.2000

0.4000

0.6000

0.8000

1.0000

1.2000

TK

IK rata3rata

amar 4 In$eks kematan%an %#na$ ikan kemun% lelaki Rastrelliger kanagurta)

jantan

er$asarkan %amar 11 $apat $i'i!at a!7a ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger

kanagurta) jantan memi'iki IK rata3rata teren$a! pa$a TK 1 seesar 0.06:2 $an

IK rata3rata tertin%%i pa$a TK 4 seesar 1.0;:1.

Fek$-3&,+/

P#tensi repr#$uksi $apat $i$u%a me'a'ui jum'a! te'ur an% masak see'um

$ike'uarkan pa$a 7aktu ikan memija! atau merupakan ekun$itas. ekun$itas $i!itun% pa$a ikan etina $en%an TK IL. erikut ini $ia%ram !uun%an ekun$itas $en%an

panjan% ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger kanagurta).

130 140 150 160 170 180 1900

10000

20000

30000

40000

50000

f(x) = 1500.43 x^0.5

R² = 0.03

Panjan% (mm,

ekun$itas

amar ; Dia%ram !uun%an ekun$itas $en%an panjan% tuu! ikan kemun%

'e'aki Rastrelliger kanagurta)


24/30

30 40 50 60 70 80 90 1000

1000020000

30000

40000

50000

f(x) = 3272.77 x^0.42R² = 0.11

Bobot (gram)

Fekunditas

amar 6 Dia%ram !uun%an ekun$itas $en%an ##t tuu! ikan kemun%

'e'aki Rastrelliger kanagurta)

er$asarkan !asi' pen%amatan ter!a$ap !uun%an antara ekun$itas $en%an

panjan% t#ta' ikan kemun% 'e'aki $i$apatkan persamaan > 1;00 4&0.;01+ $an$iper#'e! k#eisien $eterminasi (R 2, seesar 0.02. Artina panjan% t#ta' ikan

men%%amarkan ekun$itas !ana seesar .02< se!in%%a antara panjan% t#ta' ikan

$en%an ekun$itas memi'iki !uun%an an% ti$ak erat.

er$asarkan !asi' pen%amatan ter!a$ap !uun%an antara ekun$itas $en%an erat t#ta'

ikan kemun% &e'aki (amar 1, $i$apatkan persamaan > 2+2.* W0.4166 $an

$iper#'e! k#eisien $eterminasi (R 2, seesar 0"10+. Artina ##t ikan

men%%amarkan ekun$itas !ana seesar 10.+< se!in%%a antara ##t ikan $en%an

ekun$itas memi'iki !uun%an an% kuran% erat.

.

D&+me,e' Tel$'

erikut merupakan $ia%ram atan% $iameter te'ur ikan kemun% 'e'akiRastrelliger kanagurta)

amar + Dia%ram searan $iameter te'ur ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger kanagurta)

amar 14 menunjukkan searan $iameter te'ur ikan kemun% 'e'aki

Rastrelliger kanagurta). er$asarkan %amar %raik $iatas $apat $iketa!ui a!7a

searan $iameter te'ur ikan an% $iamti a$a 12 se'an% ke'as. Dari kese'uru!an $iameter

te'ur ikan an% $i!itun%" te'ur ikan teren$a! ter$apat pa$a se'an% ke'as 1.*6432.012"

aitu seanak ; utir $an $iameter te'ur tertin%%i ter$apat pa$a se'an% ke'as 0.*2103

0.:6:0. Semakin esar TK maka semakin esar pu'a uuran $iameter te'urna. Pa$a

%raik terseut ju%a $apat $isimpu'kan a!7a ikan kerapu an% $iamati memi'iki p#'a

pemija!an total spaner.


25/30

Pem4++/+-

Pa$a pen%amatan $istriusi rekuensi panjan% ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger

kanargurta) an% $iamati memi'iki panjan% tuu! an% er)ariasi. @kuran panjan%

teresar ikan kemun% 'e'aki an% $iamati aitu 224 mm se$an%kan panjan% terkei'na110 mm. Ter$apat persamaan $an pere$aan $en%an pen%amatan see'umna an%

$i'akukan #'e! an$ri (2012, an% tertan%kap $i Se'at Sun$a an% $i$aratkan $i PPI

&auan aitu panjan% teresar 224 mm se$an%kan panjan% terkei' aitu 10; mm.

Se$an%kan ere$a 'a%i !a'na $en%an #ser)asi $i Te'uk akarta an% $i'akukan RiHie

(200+, !asi' an% $i$apat a!7a kisaran ukuran panjan% ikan kemun% 'e'aki a$a'a!

*232;2 mm. Artina ikan #nt#! an% tertan%kap $i Perairan Te'uk akarta merupakan

ikan mu$a !in%%a ikan an% tua" namun ere$a $en%an ikan #nt#! an% tertan%kap $i

Se'at Sun$a !ana ikan an% su$a! $e7asa atau tua saja. /a' terseut menunjukan

a!7a #nt#! an% $iami' $ari Perairan Te'uk akarta $i!arapkan 'ei! me7aki'i

kea$aan p#pu'asi jika $ian$in%kan $en%an #nt#! ikan an% $iami' $ari Se'at Sun$a.

er$asarkan ana'isis !uun%an panjan% ##t ikan kemun% 'e'aki $i Se'atSun$a $iper#'e! ni'ai $u%aan atau k#eisien re%resi (p > 0"0;, erkisar 2.260*32.62;1.

Menurut RiHie (200+, ikan kemun% $i Perairan Te'uk akarta memi'iki ni'ai sama

$en%an 2.221 an% menunjukan a!7a ikan3ikan kemun% 'e'aki $i perairan Se'at

Sun$a terseut 'ei! %emuk $ian$in% $en%an ikan kemun% 'e'aki $i Te'uk akarta.

Menurut M#sse $an /utuess (1::6, ikan kemun% $i Perairan Pu'au Am#n $an

sekitarna memi'iki ni'ai sama $en%an "26 an% menunjukan a!7a ikan3ikan

kemun% 'e'aki $i perairan terseut 'ei! %emuk $ian$in% $en%an ikan kemun% 'e'aki

$i Se'at Sun$a. /a' serupa ju%a $itunjukan #'e! an$ri (2012, $i Se'at Sun$a 2.:*43

.141. Pere$aan k#n$isi ikan terseut $ipen%aru!i #'e! eerapa akt#r $iantarana

aitu akt#r pere$aan k#n$isi 'in%kun%an $an keterse$iaan makanan (Ben$ie 2002,.

Pa$a pen%amatan !uun%an panjan% ##t" aik pa$a pen%amatan ikan etina maupun

ikan jantan pa$a ikan kemun% 'e'aki memi'iki k#re'asi an% erat. /a' ini er$asarkan

ni'ai k#eisien k#re'asi (R 2, an% men$ekati satu. /asi' ni'ai ikan kemun% 'e'aki an%

$iper#'e! pa$a pen%amatan ikan jantan $an etina a$a'a! kuran% $ari erarti erarti

p#'a pertumu!an ikan kemun% 'e'aki a$a'a! a''#metrik ne%ati.

akt#r k#n$isi ikan kemun% 'e'aki jantan $an etina erkisar antara 0.:+;;3

1.1:1 $an 0.*4631.4**. er$asarkan ni'ai akt#r k#n$isi $iketa!ui a!7a ikan

kemun% 'e'aki mempunai entuk tuu! ikan kuran% pipi!. /a' terseut $ipen%aru!i

#'e! makanan utama ikan kemun% 'e'aki aitu $iat#m (RiHie 200+, $an tin%kat

kematan%an %#na$. akt#r k#n$isi rata rata ikan kemun% 'e'aki etina 'ei! esar

$ian$in%kan akt#r k#n$isi rata rata ikan kemun% 'e'aki jantan. /a' ini $i$u%akarena a$ana )ariasi $ari kisaran ##t $an kisaran panjan% t#ta' ikan kemun% 'e'aki

itu sen$iri karena pere$aan p#'a pertumu!an (ukuran panjan% ##t ikan," umur" jenis

ke'amin! persain%an makanan aitu jum'a! ikan3ikan 'ain an% memanaatkan makanan

an% sama $an keterse$iaan makanan $i perairan (irin% 2011,. Penin%katan ni'ai akt#r

k#n$isi re'ati ter$apat pa$a 7aktu %#na$ ikan terisi $en%an se' ke'amin $an menapai

punakna see'um terja$i pemija!an Ben$ie (1::+, in irin% (1::+,.

-i'ai rasi# ini $iper#'e! $ari rasi# antara jum'a! ikan kemun% masin%3masin%

erjum'a! 14* ek#r jantan (+1.;


26/30

1 atau rasi# ke'amin ti$ak seiman%. Menurut pernataan Ben$ie (1:+:, in Sa!riani

et al (201;, a!7a k#n$isi p#pu'asi ikan $a'am suatu perairan $en%an me'i!at

peran$in%an antara jum'a! jantan $an jum'a! etina $a'am suatu p#pu'asi" $imana

rasi# 1 ? 1. /asi' pene'itian ini ere$a $en%an an% $i'ap#rkan #'e! Sa!riani et al

(201;, a!7a nisa! ke'amin ikan kemun% 'e'aki $i perairan Se'at Ma'aka" termasuk k#n$isi i$ea' $imana rasi# 1 ? 1. Pen%aru! keti$akseiman%an terseut $i$u%a karena

tin%%ina intensitas penan%kapan $ari ta!un ke ta!un. Ti$ak seiman%na jum'a! antara

ikan jantan $an etina $a'am suatu p#pu'asi akan er$ampak ter!a$ap penurunan

p#pu'asi ikan $i a'am. /a' ini terja$i karena a$ana ke'ei!an tan%kapan atau ke%iatan

penan%kapan an% ti$ak terken$a'i (Yusra 2011,.-i'ai rasi# ke'amin ikan kemun%

'e'aki antara jantan $an etina an% $i$apatkan #'e! Ekta)iani (201, $ari !asi'

tan%kapan $i Te'uk Maa'iit Kaupaten Raja Ampat aitu ni'ai persentase jantan 'ei!

kei' (4:.+6


27/30

$en%an an% $i'ap#rkan #'e! Saarini (201, $i Te'uk anten Seran%" ekun$itas ikan

kemun% 'e'aki men%e'uarkan :.0;* ;;.1*1 utir. Pere$aan ekun$itas terseut

$i$u%a karena $ipen%aru!i #'e! akt#r k#n$isi 'in%kun%an an% ere$a terutama an%

er!uun%an $en%an keterse$iaan makanan. -i'ai ekun$itas $ipen%aru!i #'e! jenis atau

spesies" umur" ukuran in$i)i$u ikan" makanan" akt#r isi#'#%i tuu!" siat ikan"kepa$atan p#pu'asi $an 'in%kun%an !i$up ikan itu sen$iri Saarini (201,. /arianti

(201, menama!kan a!7a esar kei'na ekun$itas $ipen%aru!i #'e! makanan"

ukuran ikan $an k#n$isi 'in%kun%an" serta $apat ju%a$ipen%aru!i #'e! $iameter te'ur.

ekun$itas ikan kemun% 'e'aki pa$a pene'itian an% $i$apat erkisar antara

146: 41;*4 utir te'ur pa$a kisaran ##t tuu! 403:; %ram. Ti$ak se'amana ikan

an% mempunai ##t tuu! maksima' memi'iki ekun$itas an% anak. /a' ini

$i$u%a karena ##t tuu! menin%kat $iseakan #'e! ##t 'amun% an% esar"

se$an%kan ##t %#na$na kei'" se!in%%a ekun$itas pa$a ##t terseut erkuran%.

Penea 'ainna a$a'a! $en%an a$ana perse$iaan makanan tama!an (/arianti

201,. Menurut Ben$ie (2002," sampai ukuran ##t tertentu ekun$itas akan

ertama! kemu$ian menurun 'a%i akiat resp#n ter!a$ap peraikan makananme'a'ui kematan%an %#na$ an% terja$i 'ei! a7a'" menama! kematan%an in$i)i$u

an% 'ei! %emuk $an men%uran%i jarak antara sik'us pemija!an. akt#r 'in%kun%an

ju%a erpen%aru! ter!a$ap ekun$itas" namun !a' ini san%at su'it untuk $iketa!ui seara

pasti. Menurut a%ena' (1:6, in /arianti (201, a!7a satu3satuna akt#r

'in%kun%an an% san%at erpen%aru! ter!a$ap ekun$itas ikan a$a'a! keterse$iaan

makanan an% tin%%i. Se'ain itu ju%a $ipen%aru!i #'e! se%ar ti$akna ikan pa$a saat

peniman%an ##t tuu!. Ikan an% te'a! menurun kese%aranna akan menurun pu'a

##t tuu!na (/arianti 201,.

/asi' ana'isis ukuran $iameter terkei' seesar 0.22;0 mm $an teresar ia'a!

2.0000 mm. anakna ukuran $iameter te'ur an% ere$a $a'am #)arium ikan an%

men%an$un% te'ur masak menunjukkan 7aktu pemija!an an% panjan% $an terus

menerus &umanatu (1:+:, in &arasati (2011,. Ke'#mp#k ukuran $iameter te'ur an%

esar merupakan perkeman%an $ari ke'#mp#k ukuran $iameter te'ur see'umna $an

mun%kin merupakan sekumpu'an te'ur an% terak!ir $i'epaskan sete'a! pemija!an

pertama sema'a musim pemija!an (&arasati 2011,. Menurut Ben$ie (2002," ukuran

%aris ten%a! te'ur an% teresar $i$apatkan pa$a 7aktu akan terja$i pemija!an sea%ai

ukuran te'ur an% masak ikut $a'am pemija!an.

KESIMPULAN DAN SARAN

Ke/&mp$l+-

Distiusi ukuran panjan% ikan kemun% 'e'aki ( Rastrelliger kanagurta, $i Se'at

Sun$a er)ariasi" ukuran panjan% minimum ikan kemun% 'e'aki an% $iamati aitu 110

mm se$an%kan panjan% maksimumna 224 mm. Pa$a ikan kemun% 'e'aki jantan $an

etina memi'iki p#'a pertumu!an aitu p#'a a''#mterik ne%ati. akt#r k#n$isi rata

rata ikan etina 'ei! esar $ian$in%kan akt#r k#n$isi rata rata ikan jantan. -isa!

ke'amin ikan kemun% 'e'aki jantan $an etina a$a'a! ti$ak seiman% (?+,. Ikan jantan

maupun ikan etina pa$a saat pertama ka'i matan% %#na$ ter$apat pa$a ukuran se'an%

ke'as panjan% 1+; 1*+ mm. /uun%an antara ekun$itas $en%an ##t tuu! 'ei!

erat $ian$in%kan $en%an panjan% t#ta' tuu! a$a'a! erat. P#tensi repr#$uksi erkisar


28/30

antara 146:341;*4 utir te'ur pa$a kisaran panjan% tuu! 1631*; mm $en%an ##t

tuu! 403:; %ram. P#'a pemija!an ikan kemun% 'e'aki ersiat total spaner.

S+'+-

Saran untuk me'en%kapi in#rmasi men%enai ikan kemun% 'e'aki a$a'a! per'ua$ana pene'itian terkait $en%an pen%amatan an% 'ei! 'ama men%enai aspek

pertumu!an $an i#'#%i repr#$uksi a%ar men$apatkan in#rmasi pertumu!an $an

i#'#%i repr#$uksi ikan kemun% 'e'aki an% 'ei! akurat" se'ain itu a%ar $ata an%

terse$ia untuk pen%e'#'aan ikan ini 'ei! 'en%kap" maka per'u a$ana pene'itian 'ei!

'anjut terkait $en%an aspek keiasaan makanan serta kajian st#k ikan kemun% 'e'aki.

DAFTAR PUSTAKA

A%ustina D" Irianti -" Mu%i#n# S. 201. Pertumu!an $an k#nsumsi pakan pa$a

era%ai jenis itik '#ka' etina an% pakanna $i sup'ementasi pr#i#tik. Burnal

Il5iah Peternakan 1(2,? 6:1 6:*.Amar7ati DLS. 200*. Stu$i i#'#%i Repr#$uksi Ikan &aur (Superami'i

Tri!iur#i$ea, $i Perairan Pa'au!anratu" Kaupaten Sukaumi" a7a arat Qskripsi.

#%#r (ID,? Institut Pertanian #%#r.

r#j# M. $an Sari SP. 2002. i#'#%i repr#$uksi ikan kurisi (nemipterus tamu'#i$es

'kr., an% $i$aratkan $i tempat pe'e'an%an ikan 'auai" pan$e%'an%. Burnal

Perikanan Indonesia. 2(1,?:31.

irin% D. 2011. /uun%an ##t Panjan% $an akt#r K#n$isi Ikan Pari ( Das2atis

@uhlii" Mu''er /en'e" 1*41, an% Di$aratkan $i Tempat Pe'e'an%an Ikan

Pa#tere Makassar Su'a7esi Se'atan Qskripsi. Makassar (ID,? @ni)ersitas

/asanu$$in.

Dinas Ke'autan $an Perikanan Pr#)insi anten. 2014. Cuku @elautan dan Perikanan

Dala5 Angka "%$#. Seran% (ID,? Dinas Ke'autan $an Perikanan Pr#)insi

anten.

Ben$ie MI. 1::+. Ciologi Perikanan. Y#%akarta (ID,? Yaasan Pustaka -usantara.

Ben$ie MI. 2002. Ciologi Perikanan. Y#%akarta (ID,? Yaasan Pustaka -usantara.

an$ri D. 2012. Pertumu!an $an repr#$uksi ikan kemun% 'e'aki (Rastre''i%er

kana%urta Cu)ier 1*1+, $i se'at sun$a. QSkripsi. #%#r (ID,? Departemen

Manajemen Sumer$aa Perairan" aku'tas Perikanan $an I'mu Ke'autan"

Institut Pertanian #%#r.

Ir$aant# $an War$iatn#. 2014. /aitat lechitocladiu5 angustio/u5 pa$a ikan

kemun% perempuan ( Rastrelliger rach2so5a, $i perairan te'uk anten $an pe'au!an ratu. Burnal Il5u Pertanian Indonesia. 1:(,?14;314:.

/arianti. 201. ekun$itas $an $iameter te'ur ikan %aus (!hanna Striata '#!" 1+:,

$i Danau Tempe" Kaupaten Waj#. urna' Saintek Perikanan. *(2,?1*324.

/asiuan S. 201;. /uun%an panjan% ##t $an repr#$uksi ikan kemun% 'e'aki

( Rastrelliger kanagurta, $i perairan Se'at Ma'aka Tanjun% erin%in Ser$an%

e$a%ai Sumatera @tara. QSkripsi. Me$an (ID,? @ni)ersitas Sumatra @tara.

/aiun BA. 2011. Aspek Pertumu!an Dan Repr#$uksi Ikan Bk#r Kunin% !aesio

cuning) Yan% Di$aratkan Di Pan%ka'an Pen$aratan Ikan Pu'au Pramuka"

Kepu'auan Seriu" akarta Qskripsi. Departemen Manajemen Sumer$aa

Perairan" aku'tas Perikanan Dan I'mu Ke'autan" Institut Pertanian #%#r.

#%#r.


29/30

aasankar P" T!#mas PC" Pau't#n MP" $an Mat!e7 . 2004. M#rp!#metri an$ %eneti

ana'Ges # in$ian makere' ( Rastrelliger kanagurta, r#m peninsu'ar in$ia.

#urna' # Asian is!eries Siene. 1+?201320;.

&arasati DA. 2011. Kajian i#'#%i Repr#$uksi Ikan Kemun% Perempuan ( Rastrelliger

rach2so5a 'eeker" 1*;1, Di Perairan Te'uk akarta" akarta @tara Qskripsi.Departemen Manajemen Sumer$aa Perairan" aku'tas Perikanan Dan I'mu

Ke'autan" Institut Pertanian #%#r. #%#r.

Ekta)ia R" Pari7#n# I" Manurun% P. 2011. Lariasi muka 'aut $an arus %e#str#ik

permukaan perairan se'at sun$a er$asarkan $ata pasut $an an%ina ta!un 200*.

Burnal Il5u dan Teknologi @elautan Tropis. (2,?12+31;2.

Ekta)iani D. 201. Btn#G##'#%i" i#'#%i repr#$uksi" $an pe'estarian ikan 'ema

rastrelliger kanagurta (u)ier" 1*16, $i te'uk maa'iit kaupaten raja ampat

papua arat In$#nesia. QDesertasi. Dep#k (ID,? @ni)ersitas In$#nesia.

RiHie &. 200+. Ana'isis rekuensi Panjan% erat Ikan Kemun% &e'aki Rastrelliger

kanagurta) $i Te'uk akarta. . QSkripsi. #%#r (ID,? Departemen Manajemen

Sumer$aa Perairan" aku'tas Perikanan $an I'mu Ke'autan" Institut Pertanian#%#r.

R#iant# M. 2006. Keiasaan Makanan Ikan Teman% !lupea 'i5riata) Di Perairan

@jun% Pan%ka!" a7a Timur Qskripsi. Departemen Manajemen Sumer$aa

Perairan" aku'tas Perikanan Dan I'mu Ke'autan" Institut Pertanian #%#r.

#%#r.

S#'an% M" &am#n$# D. 200:. Penin%katan pertumu!an $an in$eks kematan%an %#na$

ikan ni'a (reochro5is niloticus &., me'a'ui pem#t#n%an sirip ek#r. Torani

Burnal Il5u @elautan dan Perikanan) 1:(,? 14 14:.

Su'isti#n#" irmansa! A" S#ia! S" r#j# M" Aan$i R" Maman%ke . 200+. Aspek

i#'#%i ikan utini ('#ss#%#ius matanensis, $i Danau T#7uti" Su'a7esiSe'atan. Burnal Il5u-il5u Perairan dan Perikanan Indonesia 14(1,? 1322.

Su'isti#n#" Kurniati T/" Riani B" Watanae S. 2001. Kematan%an %#na$ eerapa jenis

ikan unta' (Tetraodon lunuris* T 'lu/iatilis* T. reticularrs, $i Perairan @jun%

Pan%ka!" a7a Timur. Burnal Iktiologi Indonesia 1(2,? 2;30.

Su7ars#. 2010. i#'#%i repr#$ukti" preerensi !aitat pemija!an $an $u%aan st#k

pemija! ikan kemun% Rastrelliger rach2so5a* am. S#mri$ae, $i pantai

utara ja7a. Eaporan Penelitian. akarta (ID,? a'ai Riset Perikanan &aut" a$an

Riset Ke'autan Dan Perikanan" Kementerian Ke'autan Dan Perikanan.

Sa!riani " asuni M" $an Suranti A. 201;. /uun%an panjan% ##t $an repr#$uksi

ikan kemun% 'e'aki Rastrelliger kanagurta (Cu)ier" 1*1+, $i perairan Se'at

Ma'aka Tanjun% erin%in Ser$an% e$a%ai Sumatera @tara. Me$an (ID,?Pr#%ram Stu$i Manajemen Sumer$aa Perairan" aku'tas Pertanian"

@ni)ersitas Sumatera @tara.

Triana -. 2011. P#'a Pertumu!an $an Repr#$uksi Ikan Kuniran (Fpeneus 5oluccensis

'eeker" 1*;;, $i Perairan Te'uk akarta" akarta @tara Qskripsi. #%#r (ID,?

Institut Pertanian #%#r.

Wa'p#'e RB. 1::;. Pengantar Statistika +disi @e G 7. akarta (ID, ? PT. rame$ia

Pustaka @tama.

Yu$a &K" Iriana D" $an K!an AMA. Tin%kat kerama!an 'in%kun%an a'at tan%kap a%an

$i perairan pe'au!anratu kaupaten sukaumi. urna' Perikanan $an Ke'autan.

(,?+31.


30/30

Yusra. 201. -isa! ke'amin $an pertama ka'i matan% %#na$ ikan 'ain% ( Decapterus

5acroso5a 'eeker" 1*;1 ) tertan%kap $i perairan se'at makassar" kaupaten

arru" su'a7esi se'atan. QSkripsi. Makassar (ID,? aku'tas I'mu Ke'autan $an

Perikanan" @ni)ersitas /asanu$$in Makassar.

Yusr#n M. 200;. Ana'isis p#tensi $an tin%kat pemanaatan ikan pe'a%is kei' $i perairankepu'auan samata!a $an sekitarna. QTesis. Semaran% (ID,? Pr#%ram

Pasasarjana" @ni)ersita Dip#ne%#r# Semaran%.

kajian aspek pertumbuhan, reproduksi, dan kebiasaan makan ikan kembung lelaki (rastraliger...

Documents