hat dengeleme1

HatDengeleme

Hat Dengeleme : Hedefler

Düzenli bir malzeme akışını sağlamak İnsangücü ve kapasitelerinin en yüksek

oranda kullanılmasını sağlamak İşlemleri en kısa sürede tamamlamak Hat üzerindeki iş istasyonu sayısını

enazlamak. Boş (idle) süreleri enazlamak Boş süreleri iş istasyonları arasında

düzgün bir şekilde dağıtmak Üretim maliyetlerini enküçüklemek.

Hat Dengeleme : Hedefler

Bu hedeflerin bazıları birbirleri ile çelişecek ve bütün hedeflerin en üst düzeyde gerçekleştirilmesi mümkün olmayacaktır. Bu durumda amaç, gerçekleştirilebilecek en uygun çözüme ulaşılması ve bunu yaparken maliyetin en düşük seviyede tutulmasıdır.

Hat Dengeleme : Kısıtlar

Çevrim süresi Öncelik ilişkileri Konum kısıtı Sabit Donanım kısıtı İstasyon yükü Aynı istasyona atanması istenen iş öğeleri Aynı istasyona atanmaması gereken iş

öğeleri

Hat Dengeleme - Tanımlar

İş öğesi (task): Toplam işin, uygun ve pratik en küçük alt parçalarıdır

İş istasyonu (work-station): Bir veya birden fazla iş öğesinin, bir veya birden fazla işgücü tarafından yapıldığı hat üzerindeki bir iş merkezi.

Toplam iş süresi T: Montaj hattı üzerinde üretilecek ürünün montaj için gerekli olan süre veya işi oluşturan iş öğelerinin standart süreleri toplamıdır. N: iş öğresi sayısı ve ti: i no’lu iş öğesinin işlem süresi olmak üzere

N

iitT

1

Hat Dengeleme: Tanımlar

İş istasyonu süresi: Bir iş istasyonunda yapılması gerekli olan iş öğelerinin standart süreleri toplamıdır

Çevrim süresi (Cycle time) C: Üretim hızına göre, biten ürünleri bitiş zamanları arasındaki fark. Üretim hızı saatte 10 adet ise ÇevrimSüresi 6 dakidadır.

C=(Kullanılabilir üretim süresi) / (Ürün Sayısı)

Hat Dengeleme: Tanımlar Gerekli en az iş istasyonu sayısı:

Çevrim süresinin yarısından büyük süreye sahip iş öğeleri sayısı nolası ise

nenaz=Enbüyük(nenk;nolası)

Ortalama iş istasyonu süresi:

]/[

1

CtnN

iienk

*

1

* , / CCnnntC enaz

N

ii


Esneklik oranı: Bir montaj sürecinin öncelik yapısının belirlenmesinde kullanılan bir ölçüt. Y: öncelik matrisinde 0 değere sahip göz sayısı, N iş öğesi sayısı olmak üzere

E=(2Y) / [N (N-1)] Denge Kaybı (balance loss): İşlerin

işlemciler veya istasyonlara dağıtımının ne ölçüde dengeli olduğunu gösteren ölçüttür.

N

ii nCtnCCCCD

1

* 100)]/()[(100]/)[((%)


Düzgünlük indeksi: Montaj hattındaki iş istasyonlarının işlem sürelerinin düzgülüğünü gösterir:

Di : Düzgünlük indeksiTenb: İş istasyonu sürelerinin en

büyüğüTi : i. iş istasyonu süresi

olmak üzere:100)]/()([(%) 2 nCTTDİ ienb


Hat Etkinliği:

Kuramsal Etkinlik:

100]/[%1

nCtHEN

ii

100]/[%1

CntKE enaz

N

ii

Montaj Hatları

Tek modelli hatlar: Tek bir model veya ürünün üretimine ayrılmış hatlar

Çok modelli hatlar: Farklı ürünler veya aynı ürünün iki ya da daha çok benzer tipinin, ayrı yığınlar halinde üretildiği hatlar

Karışık modelli hatlar: İki veya daha çok benzer ürünün veya bir ürünün farklı modellerinin aynı anda ve karışık olarak üretildiği montaj hatları

Hat Dengeleme Problemlerinin tanımlanması

Genel Hat Dengeleme Problemi:Bir montajın gerçekleştirilebilmesi için gereken iş öğelerinin, ilgili süre, öncelik yapısı ve konum kısıtları ile bilinmesi durumunda, belirli bir çevrim süresini gerçekleştirebilmek için gerekli işgücü/iş öğesi dağılımının yapılması.

Bu problem genellikle aşağıdaki iki durumun iteratif olarak çözülmesi ile gerçekleştirilir:

Her iş öğesinin süre, öncelik ve konum kısıtı belli iken 1.) Belirli bir çevrim süresine göre, ve işlerin

gerçekleştirilmesi için gereken en az işgücü(veya iş istasyonu) sayısının hesaplanması2.) Belirli işgücü/iş istasyonu sayısına göre en düşük çevrim süresinin hesaplanması

Örnek

İş öğesi süreleri: a1=3, a2=1, a3=2, a4=5, a5=4, a6=4, a7=7, a8=1 ; C=9

Hat Etkinlikleri: HEa=100x(9+9+9)/(9x3)=%100, HEb=100x(8+7+7+5)/(9x4)=%75

Station1 İstasyon etkinliği= 8x100/9=% 88,9

Hat Dengeleme Yöntemlerinin Sınıflandırılması:Probleme göre sınıflandırma:

Amaç Sayısı İşlem süreleri Ürün/Model Sayısı Paralel Tezgah

durumu İstasyondaki işçi

sayısı

Hattın durumu İstasyon durumu Kaynak kısıtı Malzeme ikamesi Kusur oranlarının

verilmesi durumu Özel Problemler

Hat Dengeleme Yöntemlerinin Sınıflandırılması:Çözüm yaklaşımına göre sınıflandırma:

Sezgisel (Heuristic) Yöntemler Helgeson-Birnie Kilbridge-Wester …..

Analitik yöntemler Bowman: Doğrusal tamsayılı

progr. 0-1 tamsayılı programlama

Simülasyon Teknikleri

Hat Dengeleme Yöntemlerinin Sınıflandırılması:İşlem sürelerinin deterministik olup olmamasına göre sınıflandırma:

Tek modelli Hatlar – Deterministik Deterministik olmayan

Çok modelli Hatlar – Deterministik Deterministik olmayan

Örnek Sezgisel Çözüm Yöntemi: Konum Ağırlıklı Dengeleme Yöntemi(Helgeson-Bernie)

Her iş öğesi için konum ağırlığı belirlenir (=iş öğesinin kendi süresi + o iş öğesinden etkilenen tüm iş öğelerinin süreleri toplamı)

İş öğeleri konum ağırlıklarına göre sıralanır İş öğeleri istasyonlara, konum ağırlık sıralarına

göre, öncelikler de göz önüne alınarak atanmaya başlanır

İstenilen çevrim süresine erişilene kadar atamaya devam edilir. Çevrim süresine erişince diğer istasyona geçilir

Atama işlemi, tüm iş öğeleri bir istasyona atanana dek sürdürülür

Örnek Problem

Çözüm

Örnek 6.2 (Tanyaş-Baskak)


İş Öğesi İşlem Süresi (dk.) Öncül Öğe(ler)

1 1 -

2 2 1

3 3 2

4 4 2

5 2 1

6 4 3-4-5

7 6 6

8 8 5

9 2 7-8

10 3 9

11 4 10

12 5 10

13 6 11

14 7 12-13

hat dengeleme1

Automotive