Download - Laporan Fototropisme
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
1/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
Abstrak Fototropisme adalah gerak yang terjadi padatumbuhan yang disebabkan oleh adanya rangsangan cahaya.Bila cahaya yang datang dari atas tumbuhan, tumbuhan akan
tumbuh tegak mengarah ke atas. Praktikum dilakukan dengancara mengecambahkan biji kacang hijau dan biji jagung dengan
perbedaan perlakuan yaitu penutupan seluruh botol denganaluminium foil, penutupan sebagian botol dengan aluminium
foil, serta tidak dilakukannya penutupan dengan aluminium foilpada botol, yang masing-masing botol diisi 10 biji, sehinggaakan di dapatkan buah botol. !ahaya yang mempengaruhi
tumbuhan baik secara langsung melalui fotosintesis dan tidaklangsung yaitu dalam pertumbuhan dan perkembangan. . Pada
tumbuhan terbuka tidak terjadi mekanisme fototropisme. Padatumbuhan terbuka sedikit terjadi mekanisme fototropisme.
Pada tumbuhan tertutup terjadi gejala etiolasi.
Kata Kunci"tiolasi, Fototropisme, Perkecambahan,
I. PENDAHULUAN
T
umbuhan a!a" m#n$#na%& 'a("u ha)&an an 'a("u "ahunan.
Tumbuhan a!a" m#n$&n#)a $)a*&"a+& an a)ah ,aha-a an
m#nan$$a!& +"&mu%u++"&mu%u+.T)/!&+m# m#n$/)n"a+&(an
!#)"umbuhan /)$an "umbuhan m#na(a"& a"au m#nauh&+"&mu%u+. T)/!&+m# aa%ah )#+!/n !#)"umbuhan -an$
m#n-#bab(an !#mb#n$(/(an /)$an "umbuhan -an$ u"uh
m#nuu a"au m#nauh& +"&mu%u+. T&$a +"&mu%u+ -an$
m#n$&nu(+& ")/!&+m# an !#)ubahan b#n"u( "ubuh -an$
m#n$&(u"&n-a aa%ah ,aha-a /"/")/!&+m#4 $)a*&"a+&
$)a*&")/!&+m#4 an +#n"uhan "h&$m/")/!&+m#4516.
F/"/")/!&+m# aa%ah $#)a( -an$ "#)a& !aa "umbuhan
-an$ &+#bab(an /%#h aan-a )an$+an$an ,aha-a. B&%a ,aha-a
-an$ a"an$ a)& a"a+ "umbuhan "umbuhan a(an "umbuh
"#$a( m#n$a)ah (# a"a+. Tuuan !)a("&(um F/"/")/!&+m# &n&
aa%ah un"u( m#n$#"ahu& a)ah !#)(#,ambahan (a)#na
!#n$a)uh ,aha-a. M#nu)u" !#na!a"526 b#)a+a)(an
)an$+an$ann-a $#)a( !aa "umbuhan &(#%/m!/((anm#na& "&$a -a&"u 7
Gerak Autonom (Endonom)
G#)a( au"/n/m #n/n/m4 aa%ah $#)a( -an$ b#%um
&(#"ahu& !#n-#babn-a +#,a)a !a+"& namun &!#)(&)a(an
$#)a( &n& &+#bab(an /%#h )an$+an$an -an$ b#)a+a% a)&
a%am "ubuh "umbuhan &"u +#n&)&. D#n$an (a"a %a&n $#)a(
au"/n/m aa%ah $#)a( -an$ "&a( &+#bab(an /%#h
)an$+an$an a)& %ua). 8/n"/hn-a $#)a( m#n$a%&)n-a
+&"/!%a+ma a%am +#% $#)a( m#%#n$(un$n-a (un,u! aun
(a)#na !#)b#aan (#,#!a"an "umbuh $#)a( -an$
&!#)%&ha"(an "umbuhan (#"&(a "umbuh +#!#)"& "umbuhn-a
a(a) ba"an$ aun an bun$a. G#)a( (%/)/!%a+ m#mu"a)
m#n$#%&%&n$& &+& +#% !aa +#%+#% aun H-)&%%a +!.
Gerak Higroskopis
G#)a( h&$)/+(/!&+ aa%ah $#)a( ba$&an "umbuhan -an$
&a(&ba"(an /%#h !#n$a)uh !#)ubahan (aa) a&) a)& +#%+#%
+#h&n$$a "#)a& !#n$#)u"an -an$ "&a( +ama. P#,ahn-a buah
!/%/n$ -an$ +uah (#)&n$ !aa %am"/)/ a)a( an (#mban$
m#)a(. M#mbu(an-a +!/)an$&um !aa "umbuhan !a(u a(&ba"
b#)(#)u"n-a +#%+#% anu%u+.
Gerak Esionom
G#)a( #+&/n/m m#)u!a(an $#)a( "umbuhan -an$
&+#bab(an /%#h )an$+an$an a)& %ua) "ubuh "umbuhan
"#)+#bu". Ma,am ma,am $#)a( #+&/n/m !aa "umbuhan7
Gerak Nasti
Na+"& aa%ah $#)a( "umbuhan "#)haa! )an$+an$an -an$
a)ah $#)a(n-a "&a( &"#n"u(an /%#h )an$+an$an "#"a!& /%#h
"umbuhan &"u +#n&)&. G#)a( na+"& "#)a& (a)#na !#)b#aan
"#(anan "u)$/). 8/n"/h !a%&n$ muah aa%ah $#)a( 9:"&u)::
-an$ & "unu((an /%#h b#)ma,amma,am "umbuhan !/%/n$
%#$um&n/+a#4. G#)a( "&u) &"u &+#bu" n&("&na+"&.
Gerak tropisme
G#)a( ")/!&+m# aa%ah $#)a( m#nan$$a!& )an$+an$ a)&
ba$&an /)$an "umbuhan.a)ah $#)a(an-a a!a" m#nuu a"au
m#nauh& +umb#) )an$+an$. B#)a+a)(an #n&+
)an$+an$ann-a ")/!&+m# &b#a(an m#na& %&ma7
Geotropisme
G#/")/!&+m# m#)u!a(an $#)a( ")/!&+m# -an$ m#n$&(u"&
$a-a $)a*&"a+& bum&. G#/")/!&+m# &ba$& m#na& 2 -a&"u 7 a4
G#/")/!&+m# !/+&"& $#/")/!&+m# !/+&"&*# aa%ah $#)a(
$#/")/!&+m -an$ a)ahn-a (# ba'ah m#nuu !u+a" bum&4.
M&+a%n-a uun$ a(a) "umbuh m#nuu (# a)ah $)a*&"a+&. b4
G#/")/!&+m# n#$a"&*# $#/")/!&+m# n#$a"& aa%ah $#)a(
$#/")/!&+m# -an$ a)ahn-a (# a"a+ m#nauh& !u+a" bum&4.
M&+a%n-a uun$ ba"an$ "umbuh (# a"a+ m#nauh& $a-a
$)a*&"a+&.Kemotropisme
K#m/")/!&+m# m#)u!a(an $#)a( ")/!&+m# -an$
&+#bab(an /%#h )an$+an$an ;a" (&m&a. K#m/")/!&+m#
&b#a(an a"a+ ua ma,am -a&"u a4 K#m/")/!&+m# P/+&"&
(#m/")/!&+m# !/+&"& aa%ah $#)a( (#m/")/!&+m# -an$
a)ahn-a m#n#(a"& +umb#) )an$+an$an. M&+a%n-a $#)a( a(a)
m#nuu ;a" ma(anan & a%am "anah. b4 K#m/")/!&+m#
N#$a"& (#m/")/!&+m# n#$a"& aa%ah $#)a( (#m/")/!&+m#
-an$ a)ahn-a m#nauh& +umb#) )an$+an$an m&+a%n-a $#)a(
a(a) -an$ m#nauh& )a,un.
F/"/")/!&+m# !aa Ka,an$ H&au Phaseolusradiata4 an Ja$un$ Zea mays4
Ia Ah&-ah 1&na+a)& Pu")& S#!"a)&na 1
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
2/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
Tigmotropisme
T&$m/")/!&+m# m#)u!a(an $#)a( ")/!&+m# -an$
&+#bab(an /%#h )an$+an$an +#n"uhan !aa b#na -an$ %#b&h
(#)a+. G#)a( "anaman +u%u) m#nan$$a!& )an$+an$an
+#n"uhan &"u &+#bu" "&$m/")/!& "h&$m/ +#n"uh4.
8/n"/hn-a +&)&h P&!#) b#"%#4 an m#n"&mun.
Hidrotropisme
H&)/")/!&+m# m#)u!a(an $#)a( "umbuh a(a) -an$
&!#n$a)uh& /%#h (#"#)+#&aan a&) "anah. Paa umumn-aa(a) "umbuhan %u)u+ (# ba'ah "#"a!& &(a !aa a)ah &n& "a(
"#)a!a" ,u(u! a&) ma(a a(a) a(an "umbuh m#mb#%/( (#a)ah
-an$ ,u(u! a&).
Gerak taksis
Ta(+&+ m#)u!a(an $#)a( !&nah "#m!a" +#%u)uh "ubuh
"umbuhan m#nuu a"au m#nauh& )an$+an$an & +#bu" $#)a(
"a(+&+. B#)a+a)(an #n&+ )an$+an$an-a "a(+&+ &b#a(an
m#na& ua ma,am -a&"u /"/"a(+&+ an (#m/"a(+&+.
Fototropisme
F/"/")/!&+m# aa%ah $#)a( -an$ "#)a& !aa "umbuhan
-an$ &+#bab(an /%#h aan-a )an$+an$an ,aha-a. B&%a ,aha-a
-an$ a"an$ a)& a"a+ "umbuhan "umbuhan a(an "umbuh
"#$a( m#n$a)ah (# a"a+.
ekanisme Fototropisme
M#nu)u" 536 /"/")/!&+m# (un,u! u"ama !aa (#ban-a(an
"anaman -an$ "umbuh & "#m!a" "#)bu(a &%a(u(an un"u(
b#)(#mban$ (#a)ah *#)"&(a% m#+(&!un ba"an$n-a +#)&n$
"umbuh +#,a)a h/)&;/n"a%. J&(a +#buah (/"a( &&+& "anaman
-an$ "umbuh +#,a)a *#)"&(a% an %uban$ &bua" a$a) ,aha-a
a!a" ma+u( a)& +a%ah +a"u +&+& ma(a uun$ "aaman mu%a&
m#mb#n$(/( (#a)ah ,aha-a. Paa b#b#)a!a +aa" b&%a (/"a(
"#)+#bu" &!&nah(an #n$an (/m!#n+a+& !#)"umbuhamn
!#mb#n$(/(an &(a)#na(an uun$ "anaman "umbuh +#,a)a
*#)"&(a%. P#)$#)a(an !#)"umbuhan (#a)ah ,aha-a &+#bu"
/"/")/!&+m# !/+&"& +#an$(an !#)$#)a(an "umbuhan
m#nauh& ,aha-a &+#bu" /"/")/!&+m# n#$a"&. Pu,u( an
(un,u! uun$ b#b#)a!a "anaman m#)u!a(an /"/")/!&+m#
!/+&"& namun a(an +an$a" +#n+&"& #n$an ,aha-a.
Ja$un$ aa%ah "anaman -an$ m#n$h#na(& (#aaan
ha'a -an$ ,u(u! !ana+ an %#mbab a)& 'a("u "anam +am!a&
!#)&/# m#n$a(h&)& !#mbuahan. Ja$un$ "&a( m#mbu"uh(an
!#)+-a)a"an "anah -an$ "aam (a)#na "anaman &n& a!a"
&"anam ham!&) & +#mua ma,am "anah. Da%amn-a
!#nanaman b#n&h a$un$ +an$a" "#)$an"un$ (#!aa &(%&m.
A!ab&%a (#aaan "anah ,u(u! %#mbab ma(a !#nanaman
a$un$ a!a" &%a(u(an +#a%am 2< ,m +#an$(an un"u(
(#aaan "anah -an$ a$a( (#)&n$ a!a" &"anam %#b&h a%am
%a$& +am!a& < ,m 5?6.
Ka,an$ h&au m#)u!a(an "umbuhan +#mu+&m -an$ "#$a(
!#),aban$ann-a b#)mu%a a)& bu(u "#)ba'ah. Ka,an$ h&aua!a" &"anam & a#)ah &(%&m han$a" an & a#)ah
+ub")/!&(. S#ba$&an b#+a) $#n/"&!n-a m#m!#)%&ha"(an
"an$$a!an "#)haa! ha)& !#n#(. Ka,an$ h&au aa%ah
"anaman mu+&m han$a" an "umbuh &ba'ah +uhu )a"a)a"a
-an$ b#)(&+a) 20 C ?08 #n$an +uhu /!"&mumn-a 20 C
308. Tanaman (a,an$ h&au ham!&) a!a" "umbuh !aa
+#mua #n&+ "anah -an$ ban-a( m#n$anun$ bahan /)$an&(
#n$an )a&na+# -an$ ba&(. Namun #m&(&an "anah -an$
!a%&n$ ,/,/( ba$& "anaman (a,an$ h&au &a%ah "anah %&a"
b#)%#m!un$ a"au "anah %#m!un$ m&+a%n-a !/+/%&( m#)ah
(un&n$ PMK4 an %a"/+/% 5
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
3/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
b#)(#,ambah. P)/+#+ a'a% !#)(#,ambahan aa%ah !)/+#+
&mb&b&+& -a&"u !)/+#+ ma+u(n-a a&) (#a%am b#n&h. Paa
!)/+#+ &n& -an$ !#)%u m#na!a"(an !#)ha"&an aa%ah (aa)
a&) a(h&) +#"#%ah &mb&b&+& (a)#na b#n&h han-a a(an
b#)(#,ambah &(a (aa) a&) & a%am b#n&h m#n,a!a&
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
4/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
Tab#% ?. Ha+&% P#n$ama"an B/"/% Ka,a T#)bu(a S#&(&"
K#,ambah Ja$un$
Tab#%
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
5/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
Tab#% @. Ha+&% P#n$ama"an B/"/% Ka,a T#)"u"u! S#mua
K#,ambah Ja$un$
#!Perke%am&ahan
P)/+#+ !#)(#,ambahan &+#bu" u$a !)/+#+ $#)m&na+& !aa
b&&. G#)m&na+& b&& aa%ah +ua"u a+# a%am !)/+#+
!#)"umbuhan a)& !#mbuahan +#% "#%u) m#na& "anaman "ua.
G#)m&na+& &mu%a& #n$an !#n-#)a!an a&) /%#h b&& an
b#)a(h&) #n$an &mu%a&n-a #%/n$a+& /%#h +umb#) #mb)&/
-an$ b&a+an-a "#)a& & bu%u a(a). K#,ambah mun,u% (a)#na
h&!/(/"&% ba$&an (#,ambah & ba'ah (/"&%#/n4 -an$
m#manan$ +#h&n$$a m#n/)/n$ (/"&%#/n (# !#)mu(aan
an "&"&( "umbuh mu%a& "umbuh 56.S#an$(an 5=6
m#n#)an$(an bah'a !#)(#,ambahan m#)u!a(an +ua"u !)/+#+
(#%ua)n-a ba(a% "anaman a)& %#mba$a -an$ &+#)"a& #n$an
"#)a&n-a m/b&%&+a+& ,aan$an ma(anan a)& a)&n$an!#n-&m!anan a"au (#!&n$ b&& (# ba$&an *#$#"a"&. G#)m&na+&
!aa b&& m#)u!a(an !)/+#+ (/m!%#(+ -an$ b#)a%an "#)u+
m#n#)u+ -an$ m#n,&)&(an "umbuhan "&n$(a" "&n$$&
&!#n$a)uh& /%#h +#um%ah b#+a) $#n an a("/) %&n$(un$an
56. S#)an$(a&an !)/+#+ !#)ubahan m/)/%/$& an b&/(&m&a
-an$ "#)a& +#%ama !#)(#,ambahan b#n&h &a%ah 7
'm&i&isi
Imb&b&+& a&) a%am !)/+#+ !#)(#,ambahan b#n&h
m#)u!a(an +ua"u a+# -an$ &+#bu" +#ba$a& %an$(ah aakeing
-an$ b#)hubun$an #n$an "&$a !#)&+"&'a -a&"u !#n-#)a!an
a&) +#,a)a ,#!a" /%#h %a!&+an b&(/%/& a)& b#n&h -an$ (#)&n$
)#a("&*a+& a)& ma()/m/%#(u% an /)$an#%/)$an#% an
)#+!&)a+& -an$ m#n$ha+&%(an ATP un"u( +u!%a& #n#)$&. P)/+#+
&mb&b&+& aa%ah +ua"u !)/+#+ &u+& a"au a!a" !u%a &+#bu"
!)/+#+ /+m/+&+ a"au ab+/)b+&. D&+#bu" &u+& (a)#na !aa +#%
b#n&h (#)&n$ -an$ m#m!un-a& n&%a& "#(anan /+m/+&+ -an$
"&n$$& m#n-#bab(an a&) b#)$#)a( a)& "#(anan -an$ )#nah (#
"#(anan -an$ "&n$$&. D&+#bu" !#)&+"&'a /+m/+&+ a"au ab+/)b+&
(a)#na &n&n$ +#% (u%&" b#n&h !#)m#ab#% "#)haa! m/%#(u%m/%#(u% a&). K#uu(an m/%#(u%m/%#(u% a&) -an$ a(h&)n-a
m#n$&+& )uan$)uan$ an"a)m/%#(u% an )uan$ an"a)m&+#% a)&
b#n&h a!a" &+#bu" +#ba$a& !)/+#+ ab+/)b+&. S#%ama !)/+#+
&mb&b&+& "#)a& !)/+#+ h&)a+& a)& (/%/&(/%/& h&)/&%
-an$
B#)a(&ba" b#)"ambahn-a */%um# an "&mbu%n-a "#(anan
&mb&b&+&. T#(anan &n& m#)u!a(an (#(ua"an -an$ &!#)%u(an
un"u( m#%&nun$& b#n&h a)& !#mb#n$(a(an +#%ama h&)a+&.
A(&ba" a)& "#(anan &n& "#)a& (#)#"a(an !aa ba$&an (u%&"
b#n&h m#n#+a( ba$&an "anah "#m!a" b#n&h b#)(#,ambah
an +#%anu"n-a m#n$a"u) ma+u(n-a a&) (# a%am b#n&h
+#%ama !)/+#+ !#)(#,ambahan. P#)&+"&'a &n& m#)u!a(an
!)/+#+ &+&( -an$ "&a( aa (a&"ann-a #n$an *&ab&%&"a+ b#n&h
a& "&a( &!#n$a)uh& /%#h *&ab&%&"a+ b#n&h "#"a!& &!#n$a)uh&
/%#h !#)m#ab&%&"a+ (u%&" b#n&h (/m!/+&+& (&m&a b#n&h
(#"#)+#&aan a&) ba&( a%am b#n"u( ,a&) mau!un ua! &
+#(&"a) b#n&h +uhu %ua+ !#)mu(aan b#n&h -an$ b#)hubun$an
#n$an a&) an (/n+#n")a+& a&) 5106
Pengaktian en*im dan hormon
Paa b#n&h (#)&n$ a("&*&"a+ m#"ab/%&+m#n-a (u)an$. Ha%
&n& a!a" &bu("&(an !aa b#n&h (#)&n$ -an$ "#%ah
&han,u)(an b&%a &ma+u((an (# a%am m#&um %a&n -an$
+#+ua& a(an mam!u m#nunu((an aan-a a("&*&"a+ b#b#)a!a
#n;&m. R#a(+& &n& &a'a%& #n$an !)/+#+ h&)a+& !aa !)/"#&n
+#h&n$$a "#)a& a("&*&"a+ b&/%/$& -an$ m#n-#bab(an
!#)ubahan (/m!/+&+& (&m&a !aa +#mua ba$&an b#n&h.
H/)m/n $&b#)#%&n !aa b#n&h (#)&n$ "#)a!a" a%am b#n"u(
"#)&(a" an "&a( a("& (#mu&an a(an m#na& a("& +#"#%ah
b#n&h m#n$&mb&b&+& a&) -a&"u m#n/)/n$ !#mb#n"u(an
#n;&m#n;&m h&)/%&+&+ +#!#)"& am&%a+# !)/"#a+#
)&b/nu(%#a+# $%u(/na+# an /+a"a+#. En;&m#n;&m &n&
a(an b#)&u+& (# a%am #n/+!#)ma an m#n$a(a"a%&+&+
bahan ma(anan ,aan$an & a%am #n/+!#)ma m#na&
$u%a a+am am&n/ an nu(%#/+&a -an$ m#nu(un$
"umbuhn-a #mb)&/ +#%ama !#)(#,ambahan an !#)"umbuhan
(#,ambah 5106
Proses perom&akan %adangan makanan
S#"#%ah ma+u(n-a a&) (# a%am b#n&h "#)a& )#a("&*a+n;&m an h/)m/n# ma(a b#)%an$+un$%ah !)/+#+
!#)/mba(an & a%am a)&n$an ,aan$an ma(anan. Paa
+#)#a%&a m&+a%n-a a$un$4 #n;&m#n;&m h&)/%&+&+ &b#n"u(
!aa +"a&um &n& !aa %a!&+an a%#u)/n -an$ m#n$#%&%&n$&
a)&n$an #n/+!#)ma. Ha+&% !#)/mba(an +#%anu"n-a
&!&nah(an (# !/)/+ #mb)&/ -an$ &$una(an un"u(
!#)(#mban$ann-a. Da%am ha% &n& +(u"#%um b#)!#)an a("&
m#mban"u !#m&nahan bahanbahan ha+&% !#)/mba(an
,aan$an ma(anan a)& #n/+!#)ma (# #mb)&/. S#%a&n &"u
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
6/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
+(u"#%um m#n$#%ua)(an +#um%ah #n;&m -an$ b#)!#)an
m#mban"u !#n,#)naan #n/+!#)ma an &n&n$ +#% 5106
Pe%ahnya kulit &enih dan mun%ulnya akar
P#,ahn-a (u%&" b#n&h an mun,u%n-a )a&(#%
m#nunu((an bah'a !)/+#+ !#)(#,ambahan +uah
b#)%an$+un$ +#,a)a %#n$(a!. Mun,u%n-a a(a) "#)a& a(&ba"
aan-a !#manan$an +#% -an$ +#%anu"n-a &&(u"& #n$an
!#mb#%ahan +#%. Paa umumn-a !aa ham!&) +#mua b#n&h"#)a& !#manan$an +#% "#)%#b&h ahu%u -an$ (#mu&an
&&(u"& !#mb#%ahan +#%. P)/+#+ !#manan$an +#% "#)a& a%am
ua a+#. Paa a+# !#)"ama !#manan$an +#% )a&(#% "#)a&
"an!a !#nambahan b/b/" (#)&n$n-a an han-a +#&(&"
!#nambahan b/b/" ba+ah. Fa+# &n& m#nunu((an a("&*&"a+ +#%
a%am !#mb#n"u(an &n&n$ +#% ba)u +#%ama !)/+#+
!#manan$an. Paa a+# (#ua !#manan$an )a&(#% +#,a)a
,#!a" m#n&n$(a"(an b/b/" ba+ah mau!un b/b/" (#)&n$
&&)&n$& /%#h m/b&%&+a+& nu")&+& (# a%am )a&(#%. K#a&an &n&
m#n-#bab(an mun,u%n-a )a&(#% an b#n&h b#)ubah a)&
/)$an&+m# -an$ au"/")/ m#na& h#"#)/")/ 5106
Pertum&uhan ke%am&ah
K#,ambah mu%a& "umbuh +#ba$a& /)$an&+m# -an$
h#"#)/")/ b&%a &a mu%a& m#n-#)a! a&) an m#%a(u(an
/"/+&n"#+&+. Paa +aa" a'a% +"a&um !#)"umbuhann-a m#%a%u&
a+# ")an+&+& (#,ambah "#)+#bu" mu%a& m#m!)/u(+&
ma(anann-a +#n&)& 'a%au!un ma+&h b#)$an"un$ u$a !aa
,aan$an ma(anan -an$ ma+&h "#)+&+a & a%am #n/+!#)ma.
S#"#%ah (#,ambah b#)(#mban$ an mam!u m#m!)/u(+&
+#%u)uh ma(anann-a un"u( "umbuh ma(a +#&(&" #m& +#&(&"
m#na& "&a( "#)$an"un$ %a$& !aa ,aan$an ma(anan !aa
a)&n$an !#n-&m!anan -an$ !aa +"a&um &n& "#%ah
m#n$a%am& !#n$/+/n$an. Paa +aa" &n& "anaman mua "#%ah
b#)(#mban$ m#na& /)$an&+m# au"/")/ 5106
Perke%am&ahan +agung (Zea mays)
S#,a)a umum a$un$ m#m!un-a& !/%a !#)"umbuhan -an$
+ama namun &n"#)*a% 'a("u an"a) "aha! !#)"umbuhan an
um%ah aun -an$ b#)(#mban$ a!a" b#)b#a. P#)"umbuhan
a$un$ a!a" &(#%/m!/((an (# a%am "&$a "aha! -a&"u 14
a+# !#)(#,ambahan +aa" !)/+#+ &mb&b&+& a&) -an$ &"ana&
#n$an !#mb#n$(a(an b&& +am!a& #n$an +#b#%um
mun,u%n-a aun
!#)"ama 24 a+# !#)"umbuhan *#$#"a"& -a&"u a+# mu%a&
mun,u%n-a aun !#)"ama -an$ "#)bu(a +#m!u)na +am!a&
"a++#%&n$ an +#b#%um (#%ua)n-a bun$a b#"&na +&%(&n$4 a+#
&n& &n"&&(+& #n$an um%ah aun -an$ "#)b#n"u( an 34
a+# )#!)/u("& -a&"u a+# !#)"umbuhan +#"#%ah +&%(&n$
+am!a& ma+a( &+&/%/$&+. P#)(#,ambahan b#n&h a$un$ "#)a&(#"&(a )a&(u%a mun,u% a)& (u%&" b&&. B#n&h a$un$ a(an
b#)(#,ambah &(a (aa) a&) b#n&h !aa +aa" & a%am "anah
m#n&n$(a" 30 5116
P)/+#+ !#)(#,ambahan b#n&h a$un$ mu%amu%a b#n&h
m#n-#)a! a&) m#%a%u& !)/+#+ &mb&b&+& an b#n&h m#mb#n$(a(
-an$ &&(u"& /%#h (#na&(an a("&*&"a+ #n;&m an )#+!&)a+& -an$
"&n$$&. P#)ubahan a'a% +#ba$&an b#+a) aa%ah (a"ab/%&+m#
!a"& %#ma( an !)/"#&n -an$ "#)+&m!an &h&)/%&+&+ m#na&
;a";a" -an$ mo&ile $u%a a+ama+am %#ma( an a+am
am&n/ -an$ a!a" &an$(u" (# ba$&an #mb)&/ -an$ "umbuh
a("&. Paa a'a% !#)(#,ambahan (/%#/)&;a m#manan$
m#n#mbu+ !#)&,a)! (#mu&an )a&(#% m#n#mbu+ (/%#/)&;a.
S#"#%ah )a&(#% mun,u% (#mu&an #m!a" a(a) +#m&na% %a"#)a%
u$a mun,u%. Paa 'a("u -an$ +ama a"au +#+aa" (#mu&an
!%umu%# "#)"u"u!& /%#h (/%#/!"&%. K/%#/!"&% "#)/)/n$ (# a"a+
/%#h !#manan$an m#+/(/"&% -an$ m#n/)/n$ (/%#/!"&% (#
!#)mu(aan "anah. M#+/(/"&% b#)!#)an !#n"&n$ a%am
!#mun,u%an (#,ambah (# a"a+ "anah. K#"&(a uun$ (/%#/!"&%
mun,u% (# %ua) !#)mu(aan "anah !#manan$an m#+/(/"&%"#)h#n"& an !%umu% mun,u% a)& (/%#/!"&% an m#n#mbu+
!#)mu(aan 5126
Perke%am&ahan Ka%ang Hi$au (Phaleolus radiata)
Ka,an$ h&au m#)u!a(an "anaman ")/!&+ -an$
m#mbu"uh(an +ua+ana !ana+ +#!anan$ h&u!n-a. Tanaman
(a,an$ h&au a!a" &"anam 2000 m & ba'ah !#)mu(aan %au"
& a#)ah ")/!&(. Ka,an$ h&au +#ba$a& "anaman mu+&m
han$a" "umbuh & ba'ah +uhu )a"a)a"a -an$ b#)(&+a) an"a)a
208 +am!a& ?08 #n$an +uhu /!"&mum an"a)a 2=8
+am!a& 308. Tanaman &n& )#n"an "#)haa! $#nan$an
+#ba%&(n-a "ahan "#)haa! (#(#)&n$an #n$an ,a)a
m#m!#)+&n$(a" !#)&/# an"a)a !#mbun$aan an !#ma"an$an.
K#!#)%uan a&)n-a +#(&"a) 200 +am!a& 300 mm un"u( ma+a
!#)"umbuhan. Taha!an -an$ "#)a& !aa !)/+#+
!#)(#,ambahan +#,a)a $a)&+ b#+a) m#%&!u"& 7 14 P#n-#)a!an
a&) /%#h b&& -an$ m#n-#bab(an m#%una(n-a
(u%&" b&&. 8a%/n a(a) mu%a& (#%ua) an "umbuh (# a)ah bum&
$#/")/!&+m#4. 24 Mu%a& "#)a& a("&&"a+ +#% an #n;&m#n;&m
-an$ "#)a!a" a%am b&& +#)"a &"ana& #n$an m#n&n$(a"n-a
!)/+#+ )#+!&)a+& b&&. Paa "aha! &n& +#,a)a m/)/%/$&+ a!a"
&ama"& #n$an mu%a& "umbuhn-a h-!/,/"-% an ,/"-%#/n
a"au aun %#mba$a. 34 P#n$u)a&an (/m!/n#n (&m&a
(/m!%#(+ (a)b/h&)a" !)/"#&n an %#ma( m#na& un+u)
-an$ %#b&h +##)hana un"u( &")an+%/(a+&(an (# "&"&("&"&(
"umbuh. P#n-u+u"an (#!&n$ %#mba$a mu%a& "am!a( +#&)&n$
#n$an mu%a& "#)b#n"u(n-a !a)a,/"-%#/n -an$ m#n-#)u!a&
aun "#)+u+un b#)haa!an. ?4 T#)a&n-a !)/+#+ a+&m&%a+&
un"u( m#n$ha+&%(an #n#)$& ba$& !#)"umbuhan +#%+#% ba)u.
P#mb#n"u(an ,a%/n aun mua mu%a& "#)%&ha" !aa a+# &n&.
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
7/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
m#n#)/b/+ (/%#/!"&%. B&& ma+&h "#"a! b#)aa & a%am "anah
an m#mb#)& +u!%a& ma(anan (#!aa (#,ambah -an$ +#an$
"umbuh. P#)(#,ambahan +#!#)"& &n& &nama(an
!#)(#,ambahan h-!/$#a%.
T&a( mun,u% (/%#/!"&%. Da)& a%am "anah (/"&%#/nn-a
a(an mun,u% (# a"a+ !#)mu(aan "anah b#)+amaan #n$an
mun,u%n-a aun !#)"ama. K/"&%#/n a(an m#mb#)& ma(an
ba(a% aun an ba(a% a(a) +am!a& (#uan-a a!a"
m#n$aa(an /"/+&n"a+&+. I"u%ah +#babn-a %ama(#%amaan(/"&%#/n m#na& (#,&% an (&+u". P#)(#,ambahan -an$
(/"&%#/nn-a "#)an$(a" (# !#)mu(aan "anah &nama(an
!#)(#,ambahan #!&$#a% 51?6. S#an$(an 51
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
8/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
ma-+4 (#ban-a(an um%ah aun -an$ mun,u% a)& 10 b#n&h
aa%ah 2 an b#)'a)na (#(un&n$an. Ha% &n& m#nunu(an
!#)"umbuhan aun an !#mb#n"u(an (%/)/&% -an$ ba&(. Ha%
&n& +#+ua& #n$an %&"#)a"u) -an$ m#nu"u)(an bah'a &n"#n+&"a+
,aha-a m#m!#n$a)uh& !#)"umbuhan m#%a%u& +&n"#+&+ (%/)/&%
a+# )#a(+& ,aha-a a%am /"/+&n"#+&+& +&n"#+&+ h/)m/n an
!#mbu(aan +"/ma"a 536 an %&"#)a"u) -an$ m#n-#bu"(an
bah'a ,aha-a m#n&n$(a"(an !#mb#n"u(an (%/)/&% an
!#)(#mban$an (%/)/!%a+ 516.
S#%a&n &"u !aa !#n$ama"an b/"/% "#)bu(a "&a(
&"#mu(ann-a m#(an&+m# /"/")/!&+m# ba&( !aa (#,ambah
(a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$ Zea mays4.
K#uan-a m#m&%&(& a)ah "umbuh (# a"a+. Ha% &n& &+#bab(an
/%#h "#)!a!a)n-a +#mua +&+& "ubuh (#,ambah +#,a)a +#&mban$
/%#h ,aha-a.
Gamba) 2. K#,ambahan Ka,an$ H&au Phaseolus radiata4 an Ja$un$ Zea
mays4 a%am B/"/% T#)bu(a
Ha+&% !#n$ama"an m#nunu(an m#(an&+m# /"/")/!&+m#
!aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$
Zea mays4 a%am b/"/% $#%a+ "#)bu(a +#&(&". Ha% &n&
&"unu((an #n$an aan-a !#)"umbuhan (#,ambah (# a)ah
a"an$n-a ,aha-a m#%a%u& %uban$ !aa a%umun&um /&% -an$
m#mbun$(u+ b/"/% $#%a+. Ha% &n& +#+ua& #n$an %&"#)a"u) -an$m#n-#bu"(an bah'a au(+&n b#)$#)a( (# ba'ah +#!anan$
ba"an$ +#,a)a +#)a$am a(an "#"a!& ,aha-a a!a" m#n#mbu+
(# a%am an a(&ba"n-a a(an m#)u+a( a"au m#n$a%&)(an
u(+&n (# a)ah %a&n a)& -an$ "#)(#na ,aha-a. A(&ba"n-a
!#manan$an ba"an$ b#)a%an auh %#b&h ,#!a" & +&+& -an$
auh a)& ,aha-a 5206 +#h&n$$a !#)"umbuhan "anaman
m#n$a)ah (# +umb#) ,aha-a.
P#)"umbuhan )a"a)a"a !anan$ ba"an$ !aa (#,ambah
(a,an$ h&au Phaseolus radiata4 aa%ah 1= ,m an )a"a
)a"a (#,ambah a$un$ Zea mays4 aa%ah 31 ,m. Paa
(#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 )a"a)a"a aun
-an$ mun,u% a)& 10 b#n&h aa%ah 2 an (#ban-a(an
b#)'a)na (un&n$. S#m#n"a)a !aa (#,ambah a$un$ #ama-+4 (#ban-a(an um%ah aun -an$ mun,u% a)& 10 b#n&h
aa%ah 2 an b#)'a)na (un&n$ (#h&aun. Daun -an$ b#)'a)na
(un&n$ m#nana(an "#)a&n-a (%/)/+&+.Ha% &n& m#nunu(an
!#)"umbuhan aun an !#mb#n"u(an (%/)/&% -an$ bu)u(. Ha%
&n& +#+ua& #n$an %&"#)a"u) -an$ m#nu"u)(an bah'a &n"#n+&"a+
,aha-a m#m!#n$a)uh& !#)"umbuhan m#%a%u& +&n"#+&+ (%/)/&%
536. S&n"#+&+ (%/)/&% m#na& "#)hamba" a(&ba" (#(u)an$an
,aha-a an (u)an$ un+u) ma()/ an m&()/ -an$ &+#)a! /%#h
"umbuhan +#h&n$$a 'a)na aun m#na& (un&n$. L&"#)a"u)
%a&n m#n-#bu"(an aun -an$ "umbuh !aa &n"#n+&"a+ ,aha-a
)#nah b&a+an-a m#n$a%am& (#)u+a(an. P#)&+"&'a &n& &+#bu"
!h/"/&nh&b&"&/n -an$ a!a" m#)#nah(an %au /"/+&n"#+& 5216
an aun m#na& "&!&+ #n$an (anun$an a&) -an$ "&n$$&
5226.
Gamba) 3. K#,ambahan Ka,an$ H&au Phaseolus radiata4 an Ja$un$ Zea
mays4 a%am B/"/% T#)"u"u!
Ha+&% !#n$ama"an m#nunu(an aan-a !#)&+"&'a #"&/%a+&
!aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$
Zea mays4 a%am b/"/% $#%a+ "#)"u"u! a"au "#)bun$(u+ +#mua
#n$an a%umn&um /&%. Ha% &n& &"unu((an #n$an aan-a
!#)"umbuhan (#,ambah (# a)ah -an$ "a( "#n"u a(an "#"a!&
+an$a" "&n$$& !#)"umbuhan !anan$n-a. S#ba$&an b#+a)"anaman m#nunu((an $#a%a #"&/%a+& a%am (#aaan $#%a!
5236. G#a%a #"&/%a+& &n& m#)u!a(an !#)"umbuhan "anaman
-an$ +an$a" "&n$$&. Ha% &n& &+#bab(an /%#h !#n&n$(a"an
au(+&n -an$ b#(#)a +#,a)a +&n#)$&+ #n$an $&b#)#%&n 52?6.
Ha% &n&%ah -an$ m#n-#bab(an !#)"ambahan "&n$$& -an$
+an$a" b#+a) !aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus
radiata4 an a$un$ Zea mays4 a%am b/"/% $#%a+ "#)"u"u!
a"au "#)bun$(u+ +#mua #n$an a%umn&um /&%.
P#)"umbuhan )a"a)a"a !anan$ ba"an$ !aa (#,ambah
(a,an$ h&au Phaseolus radiata4 aa%ah 21< ,m an )a"a
)a"a (#,ambah a$un$ Zea mays4 aa%ah @=3 ,m. Paa
(#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 )a"a)a"a aun-an$ mun,u% a)& 10 b#n&h aa%ah 2 an b#)'a)na (un&n$
+#mua. S#m#n"a)a !aa (#,ambah a$un$ #a ma-+4 b#%um
aa h#%a&an aun -an$ mun,u% +#h&n$$a ma+&h b#)u!a
(un,u! -an$ b#)'a)na (un&n$. Daun -an$ b#)'a)na (un&n$
m#nana(an "#)a&n-a (%/)/+&+. Ha% &n& m#nunu(an
!#)"umbuhan aun an !#mb#n"u(an (%/)/&% -an$ bu)u(. Ha%
&n& +#+ua& #n$an %&"#)a"u) -an$ m#nu"u)(an bah'a &n"#n+&"a+
,aha-a m#m!#n$a)uh& !#)"umbuhan m#%a%u& +&n"#+&+ (%/)/&%
536. Naun$an -an$ &b#)&(an +#,a)a +!#+&&( m#n$u)an$&
&n"#n+&"a+ )a&a+& ma"aha)& an un+u)un+u) m&()/ 52
-
8/13/2019 Laporan Fototropisme
9/9
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
(#,ambah +#,a)a +#&mban$ /%#h ,aha-a. Paa "umbuhan
"#)bu(a +#&(&" "#)a& m#(an&+m# /"/")/!&+m# (a)#na ,aha-a
m#)u+a( au(+&n +#h&n$$a !#manan$an ba"an$ b#)a%an auh
%#b&h ,#!a" & +&+& -an$ auh a)& ,aha-a m#n-#bab(an ba"an$
m#mb#n$(/( m#nuu +umb#) ,aha-a. Paa "umbuhan
"#)"u"u! "#)a& $#a%a #"&/%a+& -a&"u !#manan$an ba"an$
+#,a)a ,#!a" a(&ba" a)& !#n&n$(a"an au(+&n -an$ b#(#)a
+#,a)a +&n#)$&+ #n$an $&b#)#%&n -an$ m#n-#bab(an
!#)"ambahan "&n$$& -an$ +an$a" b#+a). S&n"#+&+ (%/)/&%m#na& "#)hamba" a(&ba" (#(u)an$an ,aha-a an (u)an$
un+u) ma()/ an m&()/ -an$ &+#)a! /%#h "umbuhan
+#h&n$$a 'a)na aun m#na& (un&n$ a"au (%/)/+&+ -an$
"#)a& !aa "umbuhan "#)bu(a +#&(&" an "#)"u"u!.
DAFTAR PUSTAKA
516 8ham!b#%% a" a%%. 2003! Biologi! Edisi Ke .ima/ +ilid ''. E)%an$$a.Ja(a)"a.
526 R&ana'a"- Ia. 2010. Gerak pada Tum&uhan. Un&*#)+&"a+ P#n&&(anIn/n#+&a. Ja(a)"a.
536 Sa%&+bu)- F. B. Dan R/++ 8. >. 1