.Àéòìàòîâ×ÄÀËÀÉÍ Í Â ÍÈÉ ÀËÀà ª ªª

ÍÀ Ò΋ÃÎÉ

,Íýâòëýøã¿é ºòãºí ìàíàí õºâºëçñºí æèõ¿¿í øºíº Àãíóóðûí òýíãèñèéí á¿õ ýðãèéí äàãóó , òýíãèñ ãàçàð õî¸ðûí á¿õ ôðîíòûí äàãóó ìºíõèéí õî¸ð äîãøèí õ¿÷èí òýìöýëäýæ ãàçàð íü òýíãèñèéí

, . ò¿ðýëòèéã ñºðæ òýíãèñ íü ãàçà𠺺ä ýöýæ öóöàõûã ¿ë ìýäýí äàâøèëñààð áàéëàà , . Õàðàíõóéí äóíä òýíãèñ äàëàé ýíýëýí õóðõèð÷ ýðãèéí õàâöëûã ìºðãºí áóöíà Õàòóó

. ÷óëóóí ãàçàð òýíãèñèéí äàâàëãààíû áàëáàõûã õàðèóëàí õ¿÷ëýí óóõèëíàÒ , ýíãèñ ãàçàð õî¸ð àíõ á¿òñýí öàãààñ õîéø ºäºð øºíº ãýæ áîëäîã áîëñîí öàãààñ õîéø ¿ðãýëæ èíãýæ òýìöýëäýí èðñýí áºãººä õîéøèä ÷ ãàçàð óñ ãýæ áàéñàí öàãò ºäºðæèí øºíºæèí

.èíãýæ ñºðºëäºæ áàéõ áèç, …ªäºðæèí øºíºæèí

. .Ãàçàð äýëõèé äýýð áàñ íýã øºíº ºíãºðºâ Ýíý áîë ò¿¿íèé äàëàéä ÿâàõûí óðä øºíº áàéâ . , .Ýíý øºíº òýð óíòñàíã¿é Àìüäðàëäàà àíõ óíòñàíã¿é àìüäðàëäàà àíõ óäàà íîéðã¿é õîíîæ ¿çýâ

. Ò Øàëàâõàí ºäºð áîëîîñîé òýíãýñ äàëàéä ãàðàõ þìñàí ãýæ íýí ÷ õ¿ñýìæèëíý ýð õàâ çàãàñíû àðüñ , ,äýâñýæ õýâòýýä òýíãýñèéí äàâàëãààíû áàëáàëòààñ ãàçàð äýëõèé õýðõýí ¿ë ìýäýã äîðãèæ

. òýíãýñèéí áóëàíä äàëàéí äàâàëãàà õýðõýí ýíýëýí íèæèãíýæ áàéãààã ÷àãíàíà غíºæèí ÷èìýý …÷àãíàæ îãòõîí ÷ óíòñàíã¿é

. Ýðò óðüä õýçýý íýãýí öàãò ýíý á¿õýí øàë îíä®î áàéæýý Îäîî òèéì áàéñàí ãýæ ìýäýõèéí ÷ , , àðãà ¿ã¿é òýð òóõàé µýí ÷ ìýäýõã¿é òýð ÷ áàéòóãàé ýðò äýýð ¿åä Ëóâð ãýäýã íýã íóãàñ

, áàéãààã¿éñýí áîë ýíý ãàçàð äýëõèé ãýäýã øàë îíäîî ãàçàð íü óñíû ýñðýã ñºðºõ þìã¿é óñ íü , ãàçðûí ýñðýã ñºðºõ þìã¿é ñàíàà àìàð áàéõ áàéñàí ãýæ õ¿íèé ñàíààíä ÷ îðîõã¿é áàéñà .áèç

, . Åðººñ á¿ð àíõàíäàà áàéãàëüä õóóðàé ãàçàð ãýæ áàéñàíã¿é õóìõèéí òîîñ ÷ áàéñàíã¿é Ýðãýí , . , òîéðîí óñ äàíäàà óñ ë öýëýëçýæ áàéæýý Óñ áîë ººðºº ¿¿ñýýä ë õàðàíõóé õàð ¸ðîîëòîé õýìã¿é

. èõ îéë ýðã¿¿ëýãòýé õÿçãààð õÿðõàãã¿é èõ äàëàé òîãò÷èõñîí õýðýã ×èíãýýä óñíû äàâàëãàà , õîéíî õîéíîîñîî äîëãèëîí òýð ¿åä äýëõèé åðòºíöºä äºðâºí ç¿ã íàéìàí çîâõèñ ãýæ áàéãààã¿é

. áîëîõîîð óñíû äîëãèîí ç¿ã ÷èãã¿é òàë á¿ðä äàâàëãààëàí áàéæýý Ãýòýë ºíºº õ¿ðòýë áèäíèé òîëãîé äýýã¿¿ð íèñýí ºíãºðäºã ñ¿ðýã íóãàñíû íýãýí Ëóâð

õýìýýã÷ åðäèéí õàâòãàé õîøóóò öîíî íóãàñ ýíý äýëõèé åðòºíöèéí äýýã¿¿ð öîðûí ãàíöààð íèñýí . ,íèñýâ÷ ºíäºãëºõ ãàçàð õààíà ÷ îëñîí íü ¿ã¿é Á¿õýë á¿òýí äýëõèéä óñíààñ îíäîî þó ÷ ¿ã¿é

.ÿäàõäàà ¿¿ð çàñ÷èõìààð ãàíö õóëñ ÷ ¿ë ¸ðäîéíî Ëóâð íóãàñ ¸ðîîëã¿é îéë ýðã¿¿ëýã äóíä ºíä㺺 óíàãà÷èõâèé ãýæ òýñýëã¿é àéæ ãóàãëàí

. , íèññýýð áàéæýý Ãýâ÷ õààøàà ÷ íèññýí õààíà ÷ õ¿ðñýí äàí óñíû äîëãèîí öàëãèëàí ýðãýí òîéðîí , . ýðýã õºâººã¿é ýõ àäàãã¿é èõ óñ ë áàéæýý Ëóâð íóãàñ òýíõýýãýý áàðààä ýíý á¿õýë á¿òýí

. äýëõèé äýýð ¿¿ð çñàõ ãàçàð õààíà ÷ áàéõã¿é ãýäãèéã îëæ ìýäýæ äýý , .×èíãýõëýýð íü óñàí äýýð áóóæ õýíõäýã öýýæíèéõýý ºä ñºäíººñ çóëãààí ¿¿ð çàñàâ

. , ×èíãýýä ë òýð ¿¿ðíýýñ ãàçàð ãýäýã þì ¿¿ñ÷ýý Ãàçàð áàãà áàãààð òýëæ ãàçàð äýýð ààæèì . ààæìààð ýëäâèéí àìüòàí îðøèõ áîëîâ Ãýòýë òýäíèé äóíäààñ õ¿í ãýäýã àìüòàí àíõ ò¿ð¿¿í

, , . äàâàìãàéëæ öàñàí äýýã¿¿ð öàíààð ÿâàõ óñàí äýýã¿¿ð çàâèàð õºâºõ ãýæ îðîëäîõ áîëæýý Àí , , , . àãíàæ çàãàñ áàðüäàã áîëæ ò¿¿ãýýð õîîëëîí îâîã îìãîî îëøðóóëàí èðýâ

Ò ýð ýíã¿é èõ óñàí äóíä õàòóó ãàçàð áèé áîëîõîîð îð÷ëîí åðòºíö äýýð áàéäàë áýðõ áîëíî . ãýæ Ëóâð íóãàñ äààí÷ ìýäñýíã¿é àæýý Ãàçàð ãýäýã þì áèé áîëñîí òýð öàãààñ õîéø òýíãèñ

, , äàëàé òàéâàíã¿é áîëæ òýð öàãààñ õîéø ãàçàð íü òýíãèñèéí ýñðýã òýíãèñ íü ãàçðûí ýñðýã . í¿äýëäýõ áîëæýý Ãýòýë õ¿í ãàçàð òýíãèñ õî¸ðûí õîîðîíä õàâ÷èãäàæ çàðèìäàà íýí ÷ áýðõòýé

. …îðøèõ áîëæýý Åð õ¿í õóóðàé ãàçàðò èë¿¿ äóðòàé áîëîõîîð òýíãèñ òýäýíä äóðã¿é þì . ªã뺺 áîëîõ äºõºæ áàéâ Ýíý äýëõèé äýýð áàñ íýã øºíº ºíãºð÷ áàñ íýã ºäºð ýõëýõ ãýæ

.áàéâ ¯ë ìýäýã ãýãýëçýõ õàðàíõóé äóíä òýíãèñèéí óñ ãàçðûí ýðýã ë¿ãýý øóóãèí íèéëýõ çààã

. Ò ñààðàë ìàíàí äóíä áóãûí óðóóë àäèë á¿äýã áàäàã çóðàéí õàðàãäàõ áîëîâ ýíãèñ äàëàé . Ò óóõèëñààð ýíãèñ ãàçàð õî¸ð øóóãèí íèéëýõ çààãèéí äàãóó öýâäýã õ¿éòýí óñíû æèõ¿¿í óóð

, . Ẻí áººíººð õººð÷ òýíãèñ äàëàéí óðò ýðãèéí äàãóó õ¿íãýíýí õ¿ðõðýõ èõ ÷èìýý ¿¿ñíýÒ ýíãèñèéí äàâàëãàà ãàçàð äýýð ãàðàõ ãýæ èõýä ç¿òãýõ áºãººä õ¿÷èðõýã èõ äàâàëãàà

õîéíî õîéíîîñîî ò¿ðýí ãàçà𠺺ä äàâøëàí óñàíä óãààãäñàí ýëñíèé õ¿éòýí õàòóó öàðàà äýýã¿¿ð àðçàéñàí õ¿ðýí óëààí õàä ÷óëóóí äýýã¿¿ð òýíõýý ìýäýí ä¿¿ëýâ÷ ñàÿ àìüñãàà òàâèõ ìýò õîéíî

, , õîéíîîñîî ¿åëçñýýð áóöàõäàà ýöñèéí óäàà öàëãèëàí Ẻí õººñ ñàõðóóëæ õºâìºë çàñãèéí . íýâøèíãý ¿íýð ¿ëäýýõ àæýýÒ ýíãèñèéí äàâàëãàà çàðèìäàà ãàäààä èõ äàëàéí õàâðûí óðñãàëä õààíààñ õºâæ èðñýí íü

. ¿ë ìýäýãäýõ ìºñíèé õýëòýðõèé ýðãèéí äýýð ãàðãàí õàÿõ íü ¿çýãäýíý Ýðãèéí ýëñýí äýýð õàÿãäñàí òýðõ¿¿ çàéãóóë ìºñ òºäõºí àð÷ààã¿é íèìãýí ìºõººëäºñ òºäèé áîëîõûí ñàöóó äàðàà÷èéí äàâàëãàà ä¿¿ëýí èðæ áóöàõäàà äàõèí õºâ¿¿ëý , àâàà÷èæ áàéãàëèéí èõ õ¿÷èíäýý íèéë¿¿ëýõ

. áºë㺺 . , ¯¿ð õÿðààëæ óëàì ãýãýýòýé áîëîâ Ãàçðûí áàðàà ààæìààð çóðàéí òýíãèñ äàëàé ÷

. òîäðîí ¿çýãäýâ غíèéí ñàëõèíä óéìàðñàí äàëàéí äàâàëãàà ýðýã õºâºº õàâèàð ìºí ë öàéðàí ¿åëçýâ÷

.ýðãýýñ öààø ã¿í ë¿¿ãýý äîëãèîí íàìäààä òýðòýý öààíà îâîð èõ èðýëæýý ãÿëàëçàí õàðàãäàâÒ . ýíãèñèéí ç¿ãýýñ ¿¿ë í¿¿æ äàëàéí ýðãèéí òîëãîäûí ç¿ã îéðòîæ áàéâ

Ýíä òýíãèñèéí Àëàã õàâ õýìýýõ òîõîéí îéðîëöîî äàëàé ðóó õàòãàæ îðñîí äîâ òîëãîä á¿õèé õîéãèéí äýýð íýãýí îíöãîé õàâöàë òîëãîé èëõýí õàðàãäàõ áºãººä òýðõ¿¿ òîëãîéã õîëîîñ õàðàõàä . äàëàéí õºâººãººð øîãøèí ÿâàà òîì ãýã÷èéí àëàã íîõîé ëóãàà àäèë õàðàãäàõ àæãóó Õî¸ð

, õàæóóãààð íü ýëäâèéí ºðãºñò áóò ñººã óðãà÷èõñàí çóíû ààãèì õàëóóí áîëòîë ¿ë õàéëàõ öàãààí , öàñ òîëãîéí äýýð òîãòîîä õî¸ð òîì ÷èõ àäèë óíæ÷èõñàí áàñ öàâü ñóãà àëü ñ¿¿äýðòýé ãàçàðò ìºí

, öàãààí öàñ òîãòñîí òýð Àëàã õàâ õýìýýâýë çîõèõ òîëãîé äàëàéãààñ ÷ îéí ç¿ãýýñ ÷ õàìãèéí . ò¿ð¿¿í èëõýí õàðàãääàã àâàé

, ªã뺺 íàðàí óðãàæ õî¸ð óëèàíãàðûí òºäèé ºíäºðò õººðºõèéí ñàöóó òýíäýýñ Àëàã òîëãîéí . áóëàíãààñ Íèâõè ÿñòíû µýëýýð àÿê õýìýýí áÿöõàí ãóÿ îíãîö äàëàéä ãàðàâ Çàâèéí äýýð ãóðâàí

. , àíãóó÷íû õàìò íýãýí áàãàøèã õºâã¿¿í ÿâàâ Àðàé çàëóó àðàé ÷èéðýã õî¸ð íü îíãîö íû äºðâºí , ñýë¿¿ð áàðüæ õàìãèéí õºãøèí íýã ºâãºí îíãîöíû õèòýã äýýð ñóóãààä ìîäîí ãààíñ ÿàðàëã¿é ñîðîí . , çàâèéã æîëîîäîí ÿâàâ Õ¿ðýí öàðàéòàé ó÷èðã¿é øîâõ òºâºíõòýé òýð òóðàíõàé ºâãºíèé í¿¿ð îíö . ¿ð÷ãýð àãààä ÿëàíãóÿà õ¿ç¿¿í äýýã¿¿ð íü ã¿íçãèé ã¿íçãèé íóãàëàà õýð÷ëýýñ òîãòæýý ¯åí

, äýýã¿¿ðýý áóëäðóó ñóóæ õàãà õàãà ¿ñýð÷ ñîðâè áîëñîí ºâãºíèé òîì ãàð íü áèåäýý íýí ÷ . . Ò çîõèöæýý ¯ñ áóóðàë áàðàã öàãààí õ¿ðýí óëààí í¿¿ðò íü áîð õºìñºã òóí òîä õàðàãäàíà ýð ºâãºí

óñ ã¿éëýãíýñýí óëààí í¿äýý ¿ðãýëæ îíèéëãîîä ÿâàõ íü íàðíû òóÿà îéõ óñíû ìàíäëûã íàñààðàà

øèðòýæ ñóðñàí áîëîëòîéí äýýð òýíãèñèéí ýíý áóëàíä ìºíººõºí ãóÿ îíãîöûã ç¿ã òààìàã çàëæ ÿâñàí øèã ñàíàãäàíà. Ãóÿ îíãîöíû íºãºº ¿ç¿¿ðò îíãîöíû ÿã õîøóóí äýýð àðâàí íýã õî¸ð îð÷èì íàñíû õàðõàí í¿äòýé õºâã¿¿í öóóöàëü àäèë äºíãºí õàâ÷óóëäààä ¿ðãýëæ õºìñºã àòèðóóëàí ÿâàà ºâãºí çàéñàíä ãîëîãäîõã¿éí òóë àëü áîëîõîîð ºíäºëçºõã¿éã õè÷ýýí çàðèìäàà òîìöóóëûã ãýòýí õàðíà.

Æààë õºâã¿¿íèé ñýòãýë ìàøèä äîãäëîí ÿâàâ. Ñýòãýë äîãäîëñíîîñ õàìðûí õî¸ð í¿õ ñàðòàéæ, öàðàéä íü ¿ë ìýäýã ñýâõ òîäîð÷ýý. Ýíý áîë ýõèéãýý äóóðàéñíû òýìäýã þì. Ýõ íü ÿìàð íýãýí þìàíä îíö èõ áàÿðëàâàë í¿¿ðò íü ìºí òèéì íóóöãàé ñýâõ òîäðîí èðäýã áèëýý. Æààë õºâã¿¿íèé ñýòãýë äîãäëîõ íü äîëîîí çºâ. Þó ãýâýë ýíý óäàà æààë õºâã¿¿íèéã àíä ñóðãàõààð çîðèóä äàãóóëàí ÿâæýý. Ýë ó÷èð Êèðèñê õ¿¿ öóóöàëü àäèë áºíäºãíºí òàë òàë òèéø òýñãýëã¿é ñîíèðõîí õàðæ ÿâàâ. Êèðèñê áîë àìüäðàëäàà àíõ óäàà æèíõýíý àí÷èí óëñûã äà£àæ, æèíõýíý èõ àâä ìîðäîõîîð îòãèéíõîî õàìãèéí òîì ãóÿ îíãîöîíä ñóóãààä òýíãèñ äàëàéä ãàð÷ ÿâàà íü ýíý. Æààë õºâã¿¿í ñóóäëààñàà ºíäºëçºí, ñýë¿¿ð÷äèéã øàâäóóëàõñàí ãýæ îíö õ¿ñ÷ ÿâàâ. ͺ㺺 äàëàéí àí áàéäàã àðàëä áóøóóõàí õ¿ðýõèéí òóëä ººðºº ñýë¿¿ðèéã ø¿¿ðýí àâ÷ áàéäàã õ¿÷ýýðýý ñýëýõ þìñàí ãýæ îíö õ¿ñ÷ ÿâàâ. Ãýâ÷ òèéíõ¿¿ õ¿¿õýä çàí ãàðãàõ þì áîë òîìîîòîé óëñûí èíýýäìèéã õ¿ðãýõ áîëíî. Ýë ó÷èð õºâã¿¿í äîãäîëñîí ñýòãýëýý íóóõ ãýæ áàéäãààðàà õè÷ýýíý. Ãýâ÷ òýð áàéäëàà íóóæ ÿâæ îãòõîí ÷ ýñ ÷àäíà. ¯íýíäýý òèéíõ¿¿ æàðãàëòàé ÿâààãàà íóóõ ãýäýã ò¿¿íä áýðõ áàéëàà. ×èéðýã áîð õàöàð íü ººðèéí ýðõã¿é õàëóó îðãèí óëàéæýý. ßëàíãóÿà õ¿¿õäèéí öîã çàëü òºãºëäºð àðèóí òóíãàëàã í¿ä íü ò¿¿íèé ñýòãýëèéí äîòîð îâîëçîõ áàÿð áàõäàëûã èë ãàðãàõã¿é íóóæ õýðõýâ÷ ÷àäàõã¿é áàéâ. Äàëàéä ãàð÷ àí àãíàõ ãýäýã þóòàé ñàéõàí!

Îðãàí õýìýýõ ºâãºí õºâã¿¿íèé ñýòãýëèéã ìýäýæ áàéâ. Í¿äýý îíèéëãîîä óðàãø øèðòýí õºâã¿¿íèé ñýòãýëèéã õýäèéíý îéëãîæ, “Àé äàà! Áàãà íàñàà ãýæ!” õýìýýí õàðöààðàà ýíõðèéëýí ÿâàõäàà çîðèóä èíýýìñýãëýõã¿é ãýæ õàãàñ äóòóó óíòàðñàí ãààíñàà ñîðîí ñîðîí ÿâàâ. Åð íü èíýýìñýãëýí ÿâààãàà ìýäýãäýæ áîëîõã¿é. Ýíý õºâã¿¿í ÿìàð òýäýíòýé ýðõýëæ ÿâàà áèø. Äàëàéí àí÷èí áîëîõ ãýæ ÿâàà õ¿¿õýä. Ýíý àæëûã íýãýíò ýõýëâýë õîæèì íýãýí öàãò ìºí äàëàéäàà òºãñãºõ õýðýãòýé. Äàëàéí àíãóó÷äûí õóâü çîõèîë òèéì áàéäàã áîëîé. Ó÷èð íü ýíý õîðâîîä äàëàéí àãíóóðààñ îíäîî áýðõ ìºðòºº îñîëòîé àæèë áàéõã¿é. Òýãâýë ýíý àæèëä õàð áàãààñàà äàäàõ õýðýãòýé. Òèéì ÷ ó÷ðààñ “îþóíûã òýíãýðýýñ ç ÿàäàã, îðîëäëîãûã áàãààñàà ñóðä ã” ãýæ õóó÷öóóë ÿðüäàã. Áàñ “Ìóó àí÷èí îòãèéí äàðàìò” ÷ ãýæ ÿðèõ íü áèé. Èíãýõëýýð ýð õ¿í ãýð îðíîî òýæýýæ ÿâàõ ãýâýë òýð àæèëäàà õàð áàãààñàà äàäàõ õýðýãòýé. Òèéì ýýëæ Êèðèñêò èðæýý. Åð ýíý õºâã¿¿íèéã äàëàéä äàãóóëàí ÿâæ ñóðãàõ öàã õýä¿éí áîëñîí áàéëàà.

¯¿íèéã õ¿í á¿õýí ìýäíý. ×óõàì ýíý ºäðèéí àÿí áîë èðýýä¿éä ñàéí àí÷èí áîëæ, ãýð îðíîî òýæýýõ ó÷èðòàé Êèðèñêò çîðèóëàãäàæ áóéã Àëàã õàâ òîëãîéí ¸ðîîëä îðøèõ Çàãàñ-ýõíýð îâãèéí áóóöíû á¿õ óëñ ìýäýæ áàéâ. Ýíý îòãèéí äîòîð òºðñºí ýð õ¿í áîëãîí õàð áàãààñàà òýíãèñ äàëàéòàé àíä áîëîëöîõ ¸ñòîé ãýæ ¿çäýã áèëýý. Òýãýõ þì áîë òýíãèñ äàëàé òýð õ¿íèéãýý ìýääýã áîëæ, òýð õ¿í íü òýíãèñ äàëàéã õ¿íäëýí ¿çäýã áîëäîã íü ¸ñ. Òèéì ÷ ó÷ðààñ îòãèéí òýðã¿¿ëýã÷ Îðãàí ºâãºí ººðºº õºâã¿¿íèé ýöýã Ýìðàéèí ò¿¿íèé ¿åýë ä¿¿ Ìûëãóí ãýã÷ õî¸ð øèëäýã àí÷èíãàà àâ÷ ºòãºñ ºâãºäººñ ¿ð õ¿¿õäèéíõýý ºìíº, ýíý óäàà Êèðèñê õºâã¿¿íèé ºìíº õ¿ëýýñýí àðèóí íàíäèí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ¸ñûã äàãàæ äàëàéí àí àâä ãàð÷ áàéãàà íü ýíý. Êèðèñê õ¿¿ îäîî ÷ õîéøèä ÷ ÿìàãò òýíãèñ äàëàéòàé çàíãàà àâàëöàí, îäîî ÷ õîéøèä ÷ ÿìàãò îëçòîé, îëçã¿é ÷ òýíãèñ äàëàéä ÿâàõ ¸ñòîé áîëíî.

Êèðèñê õ¿¿ îäîîãîîð õ¿íèé ãàðààñ õàðààõàí ãàðààã¿é áÿöõàí õ¿¿ áàéã, åð íü òýð ñàéí àí÷èí áîëîõ ýñýõ íü îäîîãîîð õàðààõàí ìýäýãäýõã¿é áàéã /áîëîõûã õýí áàéã ãýõýâ/ ÿìàð ÷ ãýñýí ºâãºö¿¿ë òýíõýý òàìèð äîðîéòîí ýíý àæëààñ õºíäèéðºõèéí öàãò ÷óõàì Êèðèñê õ¿¿ ë îòãèéí ò¿øèã òóëãóóð, òýæýýã÷ íü áîëíî ø¿¿ äýý. ¯åèéí ¿åä èíãýæ ÿâæ èðñýí ó÷èðòàé. Åð àìüäðàë ÷ òèéì áàéäàã.

Ãýâ÷ ¿¿íèéã èë ÿðèõ õ¿í ¿ã¿é. Õ¿í ýíý òóõàé äîòðîî áîäîõîîñ áèø ãàäàãøàà ÿðèõ íü ¿ã¿é. Èéìýýñ ÷ Êèðèñê õ¿¿ã àíõ óäàà àíä ÿâàõ ãýæ áóé ýíý ¿éë ÿâäëûã Àëàã õàâ òîëãîéí ýðýãò îðøèõ Çàãàñ-ýõíýðèéí îòãèéíõíû äîòðîîñ õýí ÷ òîîñîíã¿é. Òýð ÷ áàéòóãàé Êèðèñêèéã òîì óëñòàé äàëàéä ÿâàõûã çîðèóä àíçààðàõã¿é áàéõ ãýæ õè÷ýýæ áàéâ. Ýíý ÿâäëûã åð îíöûí þì ãýæ ¿çýõã¿é áàéõ øèã áàéâ.

Ýõ íü ò¿¿íèéã ãàðãàæ ºãñºí áîëîâ÷ äàëàéä ÿâíà ãýæ ãàíö ÷ ¿ã äóóãàðñàíã¿é. Äàëàéí áóëàí ÷ õ¿ðãýæ ºãñºíã¿é ñàëæ, “Çà ò¿ëýýíä ÿâààä èð äýý” ãýæ çîðèóä ÷àíãà õýëýõäýý õ¿íèé óðìàíä äàëàé òèéø õàðñàíã¿é, õàðèí îéí ç¿ã õàðæ, “Ñàéõàí õóóðàé ò¿ëýý îëæ èðíý ø¿¿, áèòãèé ìîäîíä òººð÷ îðõèîðîé” ãýæýý. Èíãýæ õýëäýã íü õ¿¿ãèéíõýý àÿíû ìºðèéã áàëëàæ, ëóñ ñàâäãààñ òººð¿¿ëæ áóé õýðýã þì. Áàñ ýöãèéí íü òàëààð ãàíö ÷ ¿ã äóóãàðñàíã¿é. Ýìðàéèí áîë ò¿¿íèé ýöýã áèø, Êèðèñê õ¿¿ ýöýãòýéãýý ÿâàõ ãýæ áàéãàà áèø, ç¿ãýýð ñàíàìñàðã¿é óëñòàé ÿâàõ ãýæ áàéãàà þì øèã áàéâ. Ýíý íü ìºí ë Ýìðàéèí Êèðèñê õî¸ð ýöýã õ¿¿ ìºí ãýäãèéã ààíàé ñàéõè ëóñ ñàâäàãò ìýäýãäýõã¿é ãýñýí õýðýã. Ýöýã õ¿¿ õî¸ð àíä ìîðäîõîä ëóñ ñàâäàã ìàø äóðã¿é áàéäàã áîëîé. Ýöýã õ¿¿ õî¸ð öóã ÿâàõ þì áîë õýí íýãíèé õ¿÷ çîðèãèéã õóãàëàõ ãýæ, äàëàéä ÿâäàãã¿é áàéæ, îé ìîäîíä ÿâäàãã¿é áàéæ ãýæ õýí íýãíèé àìûã áàðèóëàõ ãýæ õýí íýãíèéã õîðëîæ áîëíî. Åð ëóñ ñàâäàã ãýäýã äàíäàà õ¿ì¿¿ñèéã õîðëîõ àÿí òàë õàðæ ÿâäàã àæýý.

Õàðèí Êèðèñê íÿëõ õ¿¿õýä áèø áîëîõîîð ëóñ ñàâäãààñ ¿ë àéíà. Ãýòýë ýõ íü ó÷èðã¿é àéæ, õ¿¿ãèéíõýý òºëººíºº óõààí ãàðíà. ×è íàñ áàãà, ÷àìàéã ñàìóóðóóëæ áàéãààä õîðëîõ íü íýí àìàðõàí ãýäýã áèëýý. Ýíý ÷ áàñ ¿íýí! Òýðõ¿¿ ëóñ ñàâäàã, àä àëáèíãóóä áàãà õ¿¿õäýä õè÷íýýí çîâëîí òàðüäàã ãýæ áîäíî. Ýëäâèéí ºâ÷èí ýìãýã õ¿ðãýæ õîðëîíî. Õ¿¿õäèéã õîæèì ñàéí àí÷èí áîëãîõã¿é ãýæ ýðýìäýã çýðýìäýã áîëãîæ îðõèíî. Òèéì õ¿í õîæèì õýíä ÷ õýðýãã¿é àìüòàí áîëæ õóâèðíà ø¿¿ äýý. Òèéìèéí òóë õ¿¿õäèéã ÿëàíãóÿà áàãà áàë÷èðò íü ýëäýâ ëóñ ñàâäãèéí õîðëîëîîñ çàéëóóëæ áàéõ íü òóí ÷óõàë. Õ¿í õýçýý òîì áîëæ áèå äààñàí öàãò ÿìàð ÷ ëóñ ñàâäãààñ àéõ ÿâäàë îãò ¿ã¿é áîëíî. Òîì õ¿íèéã ëóñ ñàâäàã äèéëýõã¿é, åð áÿðòàé ÷àäàëòàé õ¿íýýñ ººðñíºº àéäàã áîëäîã ãýæ áîäíî.

Ýõ íü õ¿¿ãýý èíãýæ ãàðãàæ ºãºâ. Õ¿¿ãýý ãàðãàæ ºãººä òèéíõ¿¿ àéæ, çàëáèð÷, èòãýæ áàéãààãàà ÷ òàñ íóóæ áààõàí äóóãàé çîãñîæ áàéãààä ãýð ð¿¿ãýý ÿâàõäàà õ¿íèé óðìàíä äàëàéí ç¿ã õàðñàíã¿é. Ýöãèé íü òóõàé ãàíö ÷ ¿ã äóðäñàíã¿é, åð人 ýð íºõºð íü õ¿¿ãýý àâààä õààøàà ÿâæ áóéã îãò ìýäýýã¿é õ¿í øèã áàéâ. Óã íü ýíýí ýõíýð òýäíèé àÿí çàìûí õ¿íñèéã ãóðâàí õîíîãèéí íººöòýéãýýð áýëäýæ ºãñºí ìºðòºº îäîî áîëîõîä þó ÷ ìýäýýã¿é õ¿íèé ä¿ðèéã ýñãýæ áàéâ. Õ¿¿ãèéíõýý õîéíîîñ òèéì àéõòàð ñàíàà çîâæ áàéæýý. Òýãæ àéõòàð àéæ áàéñàí ìºðòºº àéæ áàéãààã íü áàñ ëóñ ñàâäàã ìýä÷èõ âèé ãýõäýý ñýòãýëèéíõýý òýð ò¿ãø¿¿ðèéã îãòõîí ÷ èë ãàðãàñàíã¿é õàðüæýý.

×èíãýýä ýõ íü äàëàéí òîõîé õ¿ðýëã¿é õàðüæ, õ¿¿ íü ëóñ ñàâäãààñ íóóãäàí çàì ìºðºº áóðóóëàí áóòàí äóíäóóð ñ¿ëæèí ÿâàâ. Ýõ íü òýãæ ÿâààðàé ãýæ çàõèñàí òóë òèéì ºäºð ýõèéí ñýòãýëèéã õóãàëàõûã îãòõîí ÷ õ¿ññýíã¿é. Õ¿¿ ò¿¿íýýñ õîë ò¿ð¿¿íä ÿâàà ãóðâûí õîéíîîñ õàð éëãàâ.

Òýäíèéã äàðóé ã¿éöýí î÷èâ. Öààäóóë íü à÷àà ¿¿ðãýý, áóó çýâñãýý, àðãàìæ òàòëàãàà ¿¿ðýýä ÿàðàëã¿é àëõàæ áàéâ. Õàìãèéí òýðã¿¿íä îìãèéí òýðã¿¿ëýã÷ Îðãàí ºâãºí, õîéíîîñ íü ºíäºð íóðóóòàé, ºðãºí õàíõàð öýýæòýé, áàâãàð ñàõàëòàé Ýìðàéèí àëõàõ íü îíö áàðààòàé õàðàãäàíà.

Õîéíîîñ íü õîæóóë øèã òàãäãàð Ẻðºíõèé áèåòýé Ìûëãóí ìààæèãíàæ ÿâàâ. Òýä õ¿éòýíä äóëààí, óñàíä íîðîõã¿é ãýæ äàíäààð àíãèéí àðüñ ñàâõèàð õèéñýí õóó÷èí õóâöàñ ºìñ÷ýý. Òýäíèé äýðãýä Êèðèñê íýí ÷ ãî¸ õàðàãäàíà. Ýõ íü äàëàéä ÿâàõäàà ºìñºã ãýæ àëü õýäèéíýýñ õóâöàñ çýõýõäýý õàðìààí óóòòàé, ýðãýí òîéðîí ýìæýýð õàìæëàãàòàé èõ ë ãî¸ õóâöàñ çýõæýý. Äàëàéä ÿâàõàä ò¿¿íèé õýðýã þó áàéõàâ. Ãýâ÷ õ¿íèé ýõ áîë ýõ ø¿¿ äýý. Êèðèñêèéã çýðýãöýí èðýõýä Ìûëãóí

-Õ¿¿å ÷è þó, ÷àìàéã ãýðòýý ¿ëäñýí ãýæ áèä áîäëîî ø¿¿. Ýýæ ÷èíü õºò뺺ä õàðü÷èõñàí áàéõ ãýæ áîäñîí ø¿¿ ãýæ ãàéõàæ äîîãëîñîíä,

-ßàëàà ãýæ òýð áèëýý? Àìüä áàéñàí öàãò õýçýý ÷ òýãýõã¿é! Ýíý ÷èíü áè ø¿¿ äýý ãýæ ãîìäîõäîî àðàé ë áàãòàðñàíã¿é.

-Çà çà òîãëîæ áàéõûã ìýäýõã¿é þó. Èíãýæ áîëîõã¿é ø¿¿. Äàëàé äýýð ¿ã ÿðèëöàõ ãýäýã íàéç íàéçòàéãàà ¿ã ÿðèõòàé îãò àäèëã¿é. Ìàé, ¿¿íèéã ¿¿ðýýä ÿâñàí ÷èíü äýýð áàéõàà ãýæ Ìûëãóí àíãèéíõàà áóóã ¿¿ð¿¿ëñýíä õºâã¿¿í èõ ë óðàìòàé áàÿðòàé çýðýãöýí ÿâàâ.

Òýäýíä îäîî à÷ààãàà à÷ààä ë õºäëºõ àæèë ¿ëäýâ. Çà òýä èíãýæ äàëàéä ãàðàâ. Õàðèí õýðâýý àç äàéð÷ îëç îìîãòîé èðãýæ èðâýë áàéäàë

øàë ºìíºº áîëíî. Õºâã¿¿íèéã ç¿é ¸ñîîð õ¿íäýòãýæ çàëóó àí÷èíã óãòàõ áàÿð áîëíî. Òýíãèñ äàëàéí ºãººìºð áàÿëãèéã äóóëàõ áîëíî. Òýíãèñ äàëàéí µÿçãààðã¿é ã¿íä çîðèãòîé, áÿðòàé àíãóó÷äàä áàðèãäàõ òàâèëàíòàé çàãàñ æàðààõàé, àí àìüòàí çºí人í! Òýð äóóíäàà îìãèéí ýëýíö õóëàíö áîëîõ Çàãàñ-ýõíýðèéã ºðãºí äóóëàõ áîëíî. Òýðõ¿¿ ýëýíö õóëàíöààñ ãàçàð äýëõèé äýýð Çàãàñ-ýõíýðèéí óäàì ñóäàð áèé áîëñîí áîëîõîîð àðãàã¿é! Òýãýýä õýö õýíãýðýã íèæèãíýí îëîí Ẻ áóóæ òýäíèé äîòðîîñ õàìãèéí èõ óõààíòàé íü Ãàçàð, Óñûã äóóäàí, Êèðèñê ãýã÷ íýãýí øèíý àí÷èí áèé áîëñíûã äààòãàõ áîëíî. Ýíý õºâã¿¿íä ãàçàð äýëõèé ÿìàãò ºãººæòýé áàéãààðàé, ýíý õ¿¿ã èõ òîì àí÷èí áîëãîæ ºñãºæ ¿çýýðýé, ýíý õºâã¿¿í Ãàçàð, Óñíû àëü àëèíä èõ îëç îìîãòîé ÿâàã, îëç îìãîî èõ áàãà óëñàä àäèë òýãø õóâààäàã ñàéí ÷àíàðûã ñî¸ðõîí õàéðëà ãýæ ìºðãºí ãóéõ áîëíî. Êèðèñê õºâã¿¿íä îëîí ¿ð õ¿¿õýä çàÿàæ, òýä íü öºì ºñºæ, àãóó èõ Çàãàñ-ýõíýðèéí îìîã íü óäìààñ óäàìä óëàì ºíºð ºòãºí áîëîã ãýæ ìºðãºí ãóéõ áîëíî. Èõ íàéðàí äýýð óëñ á¿æèã íààäàì õèéæ,

Àãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?×èíèé õàëóóí õýâëèéä àìüäðàë ¿¿ñì¿é×èíèé õàëóóí õýâëèéãýýñ áèä òýíãèñèéí õºâººíä òºðñºí áèëýý×èíèé õàëóóí õýâëèéãýýñ ñàéõàí ãàçàð ýíý õîðâîîä áàéõã¿éÀãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?×èíèé öàãààõàí õºõ õàâ çàãàñíû òîëãîé ëóãàà àäèëõàí×èíèé öàãààõàí õºõ áèäíèéã òýíãèñèéí õºâººíºº òýæýýñýíÀãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?Õàìãèéí ÷èéðýã ýð ÷àì ðóó õºâæ ÿâíàìÕàëóóí õýâëèé ÷èíü äýëãýðýõ áîëòóãàéÕàìàã îìîã ÷èíü ºíºð ºòãºí áîëòóãàé.

Ãýæ äóóëàõ áîëíî. Òýðõ¿¿ áà¿ð äýýð Êèðèñêèéí õóâüä áàñ íýã ÷óõàë ¿éë áîëíî. Þó ãýâýë Ẻ áóóõäàà òýíãýðèéí ®ääûí íýãèéã çàëóó àí÷èíãèéí õóâü çàÿàíû îä ãýæ çààæ ºãºõ áîëíî. Àí÷èí á¿ðä ººðèéí íýã áèå õàìãààëàã÷ îä áàéäàã. Õàðèí Êèðèñêèéí õóâü çàÿàíû îä ÿìàð îä áîëîõûã õýí ÷ ìýäýõã¿é. ¯¿íèéã ãàãöõ¿¿ ºíºº Ẻ, ºíºº ò¿¿íèé àìü íàñûã äàëä õàìãààëàã÷ çàÿàíû íü îä õî¸ð ë ìýäíý. Îíäîî õýí ÷ ìýäýõã¿é. Òýãâýë òýíãýðò îä îëîí…

Ìýäýýæèéí õýðýã ýýæ îõèí ä¿¿ õî¸ð íü á¿õíýýñ èë¿¿ áàÿðëàí, á¿õíýýñ ÷àíãà äóóëæ á¿æèõ áîëíî. Ýöýã Ýìðàéèí íü ÷ õîòîë îëíû ºìíº ¸ñòîé ýöýã ãýãäýæ, òóéëààñ áàÿðëàí áàõäàõ áîëíî. Ýìðàéèí ÿàãààä õ¿íèé ýöýã áèø áàéõ áèëýý. Äàëàéä ÿâàõàä ýöýã õ¿¿ ãýæ áàéõã¿é, äàëàéä õ¿í á¿õýí àäèë òýãø áàéæ ãàãöõ¿¿ àõëàã÷äàà çàõèðàãäàíà. Àõëàã÷ íü þó ãýâýë ò¿¿íèéã äàãàõ ¸ñòîé. Ýöýã ãýýä õ¿¿ãèéí õýðýãò îðîëöîæ áîëîõã¿é, õ¿¿ íü ãýýä ýöýãòýý ãîìäîë ñàíàë òàâèõ ¸ñ áàéõã¿é. Åð òèéì áàéäàã áîëîé.

Áàñ õàð áàãààñàà òîãëîí íààäàæ ºññºí Ìóçëóê îõèí ÷ èõýä áàÿðëàõ áîëíî. Òýä íèéëæ íààäàõ íü ýíý õýð áàãà áîëæýý. Îäîî áîë Êèðèñê àí÷èí áîëñíîîñ õîéø þóí ò¿¿íòýé íààäàæ òîãëîõ…

* * *Àí÷äûí ãóÿ îíãîö äàëàéí äàâàëãààíä ¿ë ìýäýã íàìàëçàí èõ ë çîõèñòîé õºâæ áàéâ. Òýä

ìºíººõºí àëàã õàâ òîëãîéã õýäèéí àðäàà îðõèí, Óðòûí õîøóóã ºíãºð÷, çàäãàé òýíãèñò ãàð÷ èðâýë äàëàéí äàâàëãààí òýíãèñèéí áóëàíãèéíõûã áîäâîë òèéì÷èã õ¿÷òýé áèø, íýãýí æèãä íàìàëçàíà. Òèéì òîãòâîðòîé äàâàëãààíä õóðäàí ñýëæ áîëíî.

Ó÷èðã¿é á¿ä¿¿í óëèàñ òºíõºæ õèéñýí ãóÿ îíãîö èõ ë õè÷ýýíã¿é õºâíº. Ýãö äîëãèîíä ÷ õºíäëºí äîëãèîíä ÷ ìàø äóóëãàâàðòàé, íàéäâàðòàé õºâæ áàéâ.

Îðãàí ºâãºí õýäèéí óíòàðñàí ãàíñàà ñîðîí ñîðîí ÿâàõäàà ò¿¿èé ãóÿ îíãîö òèéíõ¿¿ áàò íàéäâàðòàé õºâæ ÿâàõàä ñýòãýë ä¿¿ðýí àãààä ººðèéí áèåýð çàâü áîëîîä õàãàñ äóíäóóð óñàíä ä¿ðýãäýí òýíãèñèéí õ¿éòýí óñûã ç¿ñýí ÿâñàí øèã ñýë¿¿ðèéí íýãýí æèãä õÿõíàõ áîëõè äóóíû äîð òýíãèñèéí óóäìûí äýý㿿𠺺𺺠õºâæ ÿâñàí øèã, ¿åëçýí èðýõ óÿí äîëãèîíûã öýýæýýðýý ç¿ñýæ, ººðèéí áèåýð ¿ë ìýäýã íàéãàëçàí õºâæ ÿâñàí øèã ñýòãýëä íýí çîõèñòîé ÿâëàà. Ýíý áîäîë íü çàâèéí óðàãø òýì¿¿ëýõ õºäºë㺺íòýé íèéëæ óðüäûí íü ÿâäëûã ýðõáèø ñàíàãäóóëíà. Òýð ãóÿ îíãîöûã ººðºº öàâ÷èæ, ººðºº òºíõºæ õèéñýí áîëîõîîð ñýòãýë äààí÷ òýíýãýð ÿâàâ. Íýã õ¿í áàéòóãàé äºðâºí õ¿í ÷ äèéëìýýðã¿é á¿ä¿¿í ãýã÷èéí óëèàñ îëóóë õàìæèí óíàãàæ, ãóðâàí æèë õàòààãààä öàâ÷ààä ¿çñýí ÷èíü, àé äàà íàñàíäàà îëîí ãóÿ îíãîö õèéñíèé íü äîòîð õàìãèéí ñàéí îíãîö áîëîõ øèíæ äàðóé ìýäýãäñýí áàéæýý. Ãýâ÷ òýð òóõàé áîäîæ áàéòàë ýíý îíãîö ìèíèé àìüäðàëûí ñ¿¿ë÷èéí îíãîö áàéâàë þó áîëíî ãýæ ýðõáèø ñýòãýë ãóíèæ èðæýý. Áàñ íýã õýäýí æèë àìüä ÿâàõ þìñàí. Òýíãèñèéí àâä áàñ íýã õýä ÿâàõ þìñàí. Í¿äíèé õàðàà áîëèîã¿é, óõààí ñàíàà áóóðààã¿é äýýðýý áàñ õî¸ð íýã ãóÿ îíãîö òºíõºõ þìñàí ãýæ áîäîãäîíî.

Èíãýæ áîäòîë ìºíººõºí ãóÿ îíãîöòîéãîî ñýòãýëäýý ¿ã ÿðèëöàõ áîëäîã áàéãàà. “Ìèíèé õàéðòàé Êàÿê ìèíü ýý áè ÷àìäàà õàéðòàé, ÷àìäàà èòãýäýã ø¿¿. ×è áîë äàëàéí õýë ìýäíý, ÷è áîë äàâàëãààíû ààøèéã ìýäíý, ¿¿íä ë ÷èíèé ÷àäàë áàéãàà þì. ×è áîë õî¸ð ýð íýã ýì õàâ çàãàñíû ìàõ áàãòäàã òîì îíãîö ø¿¿. ×è áîë ìàíüä èµ îëç îìîã îëæ ºãäºã áîëîõîîð áè ÷àìàéã èõýä õ¿íäýòãýäýã þìàà! ר áèäíèé àãíàñàí îëçûã äààæ ÿäòàëàà à÷ààä õàãàñ äóíäóóð óñ óòãàæ, èðìýãòýý õ¿ðòýë öàé÷èõààä àãíóóðààñ áóöàæ èðýõýä ÷èíü áèä èõ õàéðëàäàã ø¿¿. Òýãýõýä õ¿í á¿õýí ÷àìàéã òîñîõ ãýæ äàëàéí õºâººíä ã¿éæ èðäýã.

Õýðýâ íàìàéã ¿õýõ þì áîë ÷è îëîí æèë áàéæ, àí ãºðºº àëü ýëáýãòýé õîë ãàçàð ÿâæ áàéãààðàé. Õýðýâ íàìàéã ¿õýõ þì áîë çàëóó ÷èéðýã àí÷èíãóóäòàé ÿâæ áàéãààðàé. Õýðýâ áè ¿õýõ þì áîë ÷è íàäàä ç¿òãýñýí øèãýý áóñäàä ç¿òãýýðýé. ×è ýíý çàâèíû õîøóóí äýýð ñóóãààä èéø òèéø òýñãýëã¿é õàðàí ÿâàà ìàíàé óäìûí ýíý õ¿¿ã ýðèéí öýýíä õ¿ðòýë õ¿ëýýæ ¿çýýðýé. Ýíý õ¿¿ àí àãíàõ ãýæ òýñýæ ÿäàí ÿâíà. Õýðýâ óñàíä áèø õóóðàé ãàçàð ÿâñàí áîë ýíý õ¿¿ äàðóéõàí

àíãèéí õîéíîîñ ã¿éíý äýý. Ãàíöààðàà ÷ ÷àäàõ áîëîëòîé. Ýíý õ¿¿ ºñºæ, õîë îéðûí àâä ÷àìòàé ÿâàõ öàãèéã õ¿ëýýæ ¿çýýðýé. ªíººäðèéí õóâüä áîë ýíý õ¿¿ àíõ óäàà áèäýíòýé äàëàéä ãàð÷ ¿çýæ ÿâàà þì. Äàëàéä ÿâæ ñóðàã. Áèä ¿õýýä ºãºõººð ýíý õ¿¿ îëîí æèë àìüä ÿâàõ áîëíî. Ýöýã Ýìðàéèí øèãýý áîëîîä èðâýë èõ ë îâñãîîòîé õ¿í áîëíî äîî. Ýìðàéèí áîë îäîîãèéí óëñûí äîòîð õàìãèéí ñàéí àí÷èí þì. Õîîñîí ÷àë÷äàã õ¿í áèø. Àëñûí áîäîëòîé ÷àíãà õ¿¿ ø¿¿. Áè ÷ ãýñýí èäýð çàëóóäàà èéì ë ýð ÿâëàà. Èä áÿð àìòàãäàæ ÿâëàà. Òýãýõýä ýõíýð õ¿¿õí¿¿ä íàäàä äóðëàäàã áàéëàà. Òýãýõýä áè òýð ÷èãýýðýý ë ÿâàõ þì áîäîæ ÿâæýý. Þì òýð ÷èãýýðýý áàéäàãã¿é ãýæ õîæèì ë ìýäñýí äýý. Æèøýý íü ýíý Ýìðàéèí, Ìûëãóí õî¸ð îäîî ÷ òýãæ áîäîæ ÿâàà áèç. Ãýâ÷ ÿàõàâ äýý, þì ìýäýõ áîëíîî ãàéã¿é. Ýä èõ ë äààöòàé ñàéí ñýë¿¿ðääýã óëñ. Ìûëãóí áîë Ýìðàéèíòàé ¸ñòîé òààðàõ õ¿í ø¿¿. Õàòóóæèëòàé, íàéäâàðòàé ýð÷¿¿ë þì. Îäîî ¿çâýë ãóÿ îíãîö ìààíü ººðºº ë õºâººä áàéãàà þì øèã ñàíàãäàíà. Ãýâ÷ òèéì áèø. Äàëàéä ÿâíà ãýäýã ãàðààðàà ÿâíà ãýñýí ¿ã. Ñýë¿¿ðäýýä ë áàéíà, ñý«¿¿ðäýýä ë áàéíà, áàðàãäàõ ãýæ åð ¿ã¿é. Æèøýý íü ºíººäºð õàðàíõóé áîëòîë ñýë¿¿ðäýæ áàéæ Ãóðâàí ìýýì ãýäýã àðàëä ñàÿ õ¿ðíý. Ìàðãààø áóöààä ºäºðæèí ñýë¿¿ðäýõ áîëíî. ªãëººíººñ àâààä ºäºðæèí ñýë¿¿ðäýíý. Áè õýí õýíèé íü ãàðûã æààõàí àìðààæ ë ÿâíà ë äàà ãýõäýý á¿õýë á¿òýí äàëàéã ñýë¿¿ðäýæ òóóëíà ãýäýã òèéì÷èã àìàð àæèë áèø. Ãýâ÷ õàðèí ìàðãààø îëç îìîãòîé õàðèâàë íàéð íààäàì áîëíî.

Õàéðòàé Êàÿê ìèíü ýý, ÷è ìèíèé ¿ãèéã äóóëæ áàéíà óó, ìèíèé ¿ãèéã îéëãîæ áàéíà óó? ×è áèäíèéã ºíºº èõ àí îðøäîã Ãóðâàí ìýýìèéí àðàë õ¿ðãýõ áîëíî. Áèä ÷èíü òýíä ë õ¿ðýõ ãýæ õºâ÷ ÿâíà ø¿¿ äýý. Òýíäõèéí ýðýã äýýð ë áèä õàâ çàãàñ îëæ ¿çýõ áîëíî. Óäàõã¿é òýäíèé çóëçàãëàõ öàã, ºäèéä ñ¿ðãýýðýý öóãëàñàí áàéãàà.

Ñàéõàí Êàÿê ìèíü ýý, ÷è ìèíèé õýëèéã îéëãîæ áàéíà óó? ×è ìèíèé ¿ãèéã îéëãîõ ë ¸ñòîé äîî. ×àìàéã äàëàé ãýäãèéã ¿çýýã¿é, ÷àìàéã îéä íýã òîì óëèàñíû õýâëèéä áàéõààñ áè ÷àìòàé ¿ã ÿðüæ ýõýëñýí þì ø¿¿. ×àìàéã áè ìîäíû õýâëèéãýýñ ñóëëàí ãàðãààä îäîî õºâæ ÿâíà.

Íàìàéã äóãæèðâàë íàìàéãàà á¿¿ ìàðòààðàé. Äàëàéãààð õºâºõ áîëãîíäîî íàìàéãàà ñàíàæ ÿâààðàé..”

Îðãàí ºâãºí òýíãèñèéí õºâººíèé ãîë òýìäýã áîëîõ Àëàã õàâ òîëãîéí òýíäýýñ ãàðñíààñ õîéø èíãýæ áîäîæ ÿâàâ. Òýð õàâöàë òîëãîéä íýã åð áóñûí ÷àíàð áàéäàã. Òèéì ÷ ó÷ðààñ òóíãàëàã íàðòàé ºäºð ýðãýýñ õîëäîõ òóñàì Àëàã õàâ òîëãîé óëàì óðãààä áàéäàã ãýæ äàëàéä ÿâñàí óëñ á¿õýí ÿðèëöàõ íü áèé. Àëàã õàâ òîëãîé ¿íýõýýð õîöðîõûã ¿ë ò¿âäýí, õîéíîîñ äàãààä áàéãàà þì øèã ñàíàãäàíà. Òýãýõëýýð ýðãýí õàðàõã¿é áàéõûí àðãàã¿é. ×èíãýýä ýðãýí õàðàõàä Àëàã õàâ òîëãîé õàðàãäàæ ë áàéíà. Èõ õîë ÿâòàë õàðàãäàíà. Òýãñíýý óñíû ýðã¿¿ëýã îéëä îðñîí ìýò ãýíýò ¿çýãäýõã¿é áîëíî. Ýíý áîë ºíºº Àëàã õàâ ãýðòýý áóöñàí õýðýã, ººðººð õýëáýë ýðýã ãàçàð àðä õîë õîöîðñîí ãýñýí ¿ã.

Òýãýõëýýð Àëàã õàâ òîëãîé àëü ç¿ãò õîöðîâ ãýäãèéã òóí ñàéí òîãòîîæ àâàõ õýðýãòýé. Ñàëõèíû ÷èãèéã òîãòîîõ õýðýãòýé. Íàð òýð òîëãîéí ÷óõàì õààõíà áàéñíûã òîãòîîõ õýðýãòýé. Òýãýýä ë òýíãèñ äàëàéä òººðºõã¿éí òóëä ºíºº àðëûã õ¿ðýí õ¿ðòëýý Àëàã õàâ òîëãîé ÷óõàì àëü ç¿ãò áàéäãèéã äîòðîî ¿ðãýëæ ñàíàæ ÿâàõ õýðýãòýé.

Àí÷èä áàðàã ºäºðæèíãèéí ãàçàð îðøèõ ºíºº ãóðâàí àðëûã ÷èãëýí ÿâàâ. Òýð àðàë ãýäýã íü õÿçãààð õÿðõàãã¿é èõ óñàí äóíä öóõóéæ òîãòñîí õàä àñãà á¿õèé ãóðâàí æèæèãõýí áàðààí ãàçàð þì. Ýë ó÷èð ò¿¿íèéã Èõ ìýýì, Äóíä ìýýì, Áàãà ìýýì ãýæ íýðëýæýý. Ò¿¿íýýñ öààø ÿâàõ þì áîë ¸ñòîé ãàäààä èõ äàëàéä îðíî. Ò¿¿íä õýìæýý õÿçãààð ãýæ áàéäàã ýñýõèéã òýä ¿ë ìýäíý. Íýðèé íü ÷ ¿ë ìýäíý. Òýð áîë äýëõèé åðòºíö òîãòîõîîñ ºìíèéí, ºíºº Ëóâð ãýäýã íóãàñ ¿¿ð çàñàõ àëãûí ÷èíýý ãàçàð ýðæ ýíý íàðòàä òèéì º÷¿¿õýí ãàçàð ýñ îëîõîîñ ºìíèéí ººðºº ¿¿ñýí òîãòñîí õÿçãààð õÿðõàãã¿é, õ¿í àìüòàí ÿâäàãã¿é àñàð èõ óñ. Õàðèí ºíºº òýíãèñ äàëàé õî¸ðûí çààã áîëîõ ãóðâàí àðàë äýýð õàâðûí ýíý ºäð¿¿äýä õàâ çàãàñ ýðýã äýýð ãàð÷ íàðàíä ýýæ õýâòýöãýýä½ã áîëîé. Ýä ãàãöõ¿¿ ò¿¿íèé òºëºº òýð àðàë ðóó ÿâæ áàéãàà íü òýð…

Ãýòýë òýíãèñ ãýäýã ºíºº æààë õ¿¿ãèéí Àëàã õàâ òîëãîéí ýãö ýðýã äýýð íààäàæ áàéõäàà áîäîæ áàéñíààñ øàë ºìíºº þì áàéâ. ͺ㺺 äàëàéí áóëàí òîõîéä çàâèàð çóãààëàí ÿâæ áàéñàíòàé íü ÷ àäèë òº±ººòýé þì àëãà. ßëàíãóÿà òýíãèñèéí áóëàíãààñ ãàðòàë ãýíýò òýðòýý òýíãýðèéí çàõ õ¿ðòýë ÿìàð ÷ õóâààðü õÿçãààðã¿é èõ óñ öýëèéí ãàð÷ èðýõýä á¿ð ÷ ãàéõàõ ñýòãýë òºðæýý.

Êèðèñê òýíãèñ ãýäãèéã ¿çýýä ¿íýõýýð õèðäõèéí öî÷èâ. Òýíãèñ ãýäýã òèéì þì áàéäàã ãýæ ¿íýíäýý áîäñîíã¿é ÿâæýý. Îäîî ¿çâýë òýíãèñ ãýäýã çºâõºí óñ, ìÿðàëçñàí èõ óñ, çºâõºí ¿åëçýí çàìõðàõ èõ äîëãèîí, çºâõºí ñýòãýë ò¿ãøèì õàðàíõóé õàð ã¿íçãèé óñ àæýý. Ò¿¿íèé äýýã¿¿ð çºâõºí õ¿ðøã¿é õºíãºõºí öàãààí ¿¿ëñ òýíãýðò í¿¿æ ÿâàõ íü ¿çýãäýíý. Çàäãàé òýíãèñò òýð èõ óñíààñ îíäîî òýð èõ òýíãèñ äàëàéãààñ îíäîî þì îãòõîí ÷ ¿ã¿é. Òýíä ºâºë ÷ áàéõã¿é, çóí ÷ áàéõã¿é, äîâ òîëãîä ÷ áàéõã¿é, ãóó æàëãà ÷ áàéõã¿é àæýý.

Äýëõèé åðòºíöèéã íýã çàõààñ íü àâààä íºãºº çàõûã õ¿ðòýë äàí óñ á¿ðõæýý. Ãýâ÷ ãóÿ îíãîö äîëãèîíû äýýã¿¿ð íàìàëçàí õºâñººð ë áàéâ. Æààë õ¿¿ òýð ãóÿ îíãîöîíä

ñóóãààä èõ àíä ñýòãýë ÿàðàí ÿâàõäàà ìºí ÷ ¿çýõ õàðàõ þìòàé, áàÿðòàé õººðòýé ÿâàâ. Æààë õ¿¿ ýðãýí òîéðîí óñàí äýýð, óñàí äîòîð áóéã õàðæ àæèãëàí ÿâàâ÷ ýíý óäàà áàÿð íààäàìä ÿâæ áàéñàí øèã õººðººä àíõààðàë äóíäóóð, òýð á¿ðèéã õàëüò õàëüò ñîíèðõîí ÿâàâ. Ó÷èð íü æààë õ¿¿ îíäîî íýã þì áîëíî ãýæ ñýòãýë ìàø ÿàðàí ÿâàâ. Òýðíýýñ áèø îíäîî öàãààð ÿâñàí áîë óñíû ìàíäàë äýýð íàðûí ò¿ã ò¿ìýí òóÿà íààäàí, óñíû ºí㺠íýãýí ¿å ¿ë ìýäýã ÿãààâòàð, íýãýí ¿å õàð íîãîîí áîëæ, çàâèíû ¸ðîîëîîð á¿ð ã¿í õàðàíõóé õàð áîëæ, ¿çýãäýõèéã ñîíèðõîí ÿâàõ áàéñàí áèç. Çàâèíû ¸ðîîëîîð ñàíàìñàðã¿é áóæèãíàõ õà÷èí ñîíèó÷ çàãàñ æàðààõàéã ¿çýõäýý íýí ÷ áàÿðëàí õºõèõ áàéñàí áèç. ¯é îëíîîðîî ñ¿ðýãëýí ÿâàõ òýðõ¿¿ îëîí çàãàñ îíãîöòîé òààðàëäààä ñàíäðàí òàðæ àëãà áîëîõûí îðîíä óëàì îëíîîð íÿãòðàí Ẻãíºæ óñíààñ äýýø öîâõðîí ãàð÷ àãààðò õèéëýí íóðóóãààð áóöàí óíàæ áàéõûã ¿çýõäýý ó÷èðã¿é èíýýõ áàéñàí áèç.

Ãýòýë òýð á¿õíèéã îíö ýñ àíõààðíà. Åð äýìèé þì øèã ñàíàãäàõ àæãóó. Ãàãöõ¿¿ ºíºº àðàëäàà áóøóóõàí õ¿ðýõ þìñàí, àâ àâëàõ àæèëäàà áóøóóõàí îðîõ þìñàí ãýæ òýñãýëã¿é áîäîæ ÿâëàà.

Ãýâ÷ õ¿¿ãèéí ñýòãýë ñàíàà ãýíýò õàð àÿíäàà íýã ë õà÷èí áîëîîä èðæýý. ¯¿íèéãýý èë ãàðãàñàí ÷ ¿ã¿é. Þó ãýâýë, ýðãýýñ óëàì õîëäîæ, ÿëàíãóÿà ºíºº Àëàã õàâ ãýíýò ¿çýãäýõã¿é áîëæ òýíãèñèéí ã¿âãýð õàð íóðóóíû öààíà äàëä îðñíîîñ õîéø òýíãèñ äàëàé ãýäýã íýã ë àþóëòàé îñîëòîé þì øèã áîäîãäîæ, òýíãèñèéí ýðõøýýëä îðîîä, áàéãàëèéí ýíý àâàðãà ¿çýãäëèéí ºìíº äààí÷ º÷¿¿õýí äààí÷ àð÷ààã¿é þì øèã ñàíàãäàæ èðæýý.

Ýíý áîäîë ò¿¿íèé õóâüä àíõ òºðºâ. Àëàã õàâ òîëãîé ãýäýã õè÷íýýí ýðõýì óóë áîëîõûã æààë õ¿¿ ñàÿ îéëãîâ. Óðüä íü ò¿¿íèéã áîäîæ áàéñàí óäàà ¿ã¿é. Àëàã õàâûí áàéö õàâöëûí äýýã¿¿ð àéìøèãã¿é ä¿¿ëýí äàìæèæ ÿâàõäàà òýð ºíäºð äýýðýýñ òýíãèñèéã õàðàõàä òýíãèñ äàëàé ãýäýã ÿìàð ÷ àéìøèãã¿é þì øèã õàðàãääàã áèëýý. Òýãâýë Àëàã õàâ òîëãîé ãàçàð äýýð áàò áºõ çîãññîí, ÿìàð õ¿÷èðõýã, ÿìàð ñàéõàí óóë áàéñíûã ñàÿ îéëãîâ.

Ãàçàð òýíãèñ õî¸ð ÿìàð ÿëãààòàéã æààë õ¿¿ îäîî ñàéí îéëãîâ. Ãàçàð äýýð ÿâàõàä ãàçðûí òóõàé áîäîãääîãã¿é. Òýãâýë òýíãèñ äàëàéä ÿâàõàä îíäîî þì áîäîæ áàéñàí ÷ ÿëãààã¿é ¿ðãýëæ òýíãèñ áîäîãäîíî. Ýíý øèíý áîäîë íü æààë õ¿¿ãèéí ñýòãýëèéã áààõàí çîâîîõ áîëîâ. Òýíãèñ

äàëàéä ò¿¿íèé òóõàé àðãà áóþó þì áîäóóëàõàä õ¿ðãýäýã íýã ¿ë ¿çýãäýõ øóðãóó, ýçýðõýã íî¸ðõîã þì áàéõ øèã ñàíàãäàâ…

Ãýòýë òîìöóóë íü èõ ë òàéâàí ÿâíà. Ýìðàéèí, Ìûëãóí õî¸ð íýã õ¿í àäèë æèãäõýí õºäºëæ çàâèéã ñýë¿¿ðäýí ÿâíà. ĺðâºí ñýë¿¿ð ÷ óñàà íýãýí çýðýã áóóõ àãààä èõ ë õºíãºí ÷ºëººòýé òàòàæ áàéõ øèã ñàíàãäàíà. Ãýâ÷ çàâü ñýë¿¿ðäýõ ãýäýã ¿ðãýëæèéí áÿð ÷àäàë çààíà ãýñýí ¿ã. Ñýë¿¿ð÷èä áóðóó õàðààä ñóóñàí áîëîõîîð Êèðèñê òýäíèé í¿¿ðèéã îëæ ýñ õàðàâ÷ òýäíèé äàë ìºð íýãýí ¿å îâîëçîí íýãýí ¿å áóóæ áàéõûã õàðæ áàéâ. Òýä õààÿà ãàíö íýã ¿ã ÿðèëöàíà. Õàðèí õ¿¿ãèéí ýöýã çàðèìäàà ýðãýí õàðæ, “Çà ÿìàð áàéíà? ãýæ àñóóæ áàéñàí øèã ñàõàë äîðîî æóóìàëçàí èíýýìñýãëýíý.

Òýä òèéíõ¿¿ õºâñººð ë áàéâ. Òîì÷óóë íü èõ ë òàéâàí, èõ ë èòãýë ä¿¿ðýí ÿâàâ. Îðãàí ºâãºí áîë îãòîîñ áóõèìääàãã¿é õ¿í. Ìîäîí ãààíñàà ñîðîí ñîðîí çàâèà çàëæ ÿâàâ. Õ¿í áîëãîí ººðèéí àæèë ÿâäëààð îðîëäîíî. Êèðèñê õ¿¿ çàðèìäàà Ìûëãóíòàé, çàðèìäàà ýöýãòýéãýý õîñ áîëæ ãàíö íýã óäàà ñýë¿¿ðäýæ ÿâàâ. Òýäíèé õýí íýã íü ºðººñºí ñýë¿¿ðýý äóðòàéÿà ºãíº. ßõàâ àæèë õèéæ ë áàéã. ãýâ÷ æààë õ¿¿ õýäèéãýýð õî¸ð ãàðààðàà òàòàâ÷ òèéì÷èã óäààí ñýë¿¿ð äýýð ñóóæ ýñ ÷àäíà. Óóë çàâü îíãîö ò¿¿íèé õóâüä àðàé õýòýðõèé õ¿íä, ñýë¿¿ð íü àðàé òîìäîîä áàéâ. Ãýâ÷ õ¿¿ã õýí ÷ çýìëýõ íü ¿ã¿é, ºðºâäºõ íü ¿ã¿é, äóóãàé ë ººðñäèéí àæëààð îðîîäîí ÿâíà…

Ãýòýë Àëàã õàâ äàëä îðìîãö òýä ÿàãààä ÷ þì ñýðãýæ,- Àëàã õàâ ìèíü ãýðòýý õàðü÷èâ øèâ! Ãýæ õ¿¿ãèéí ýöý㠺㿿ëýõýä Ìûëã¿í- Íýýðýí õàðü÷èõëàà ø¿¿! ãýæ áàòëàí õýëýâ.- Íýýðýí ¿¿? Òýãâýë õàðü÷èæ ë äýý ãýæ Îðãàí ºâãºí òýð ç¿ãò ýðãýí õàðæ – íýãýíò

òéèì áîë áèäíèé ÿâäàë á¿òýìæòýé ÿâíà ãýñýí ¿ã. Õ¿¿å Êèðèñê! Ãýæ õ¿¿ãèéí ç¿ã èõ áàÿðòàé óðàìòàé õàðæ, - ×è àëàã õàâàà äóóäàõ þì áèø ¿¿, ýðãýýä èðæ þóíàé ìàãàä ãýâ.

Òýä èíýýëäýâ. Êèðèñê ÷ èíýýâ. ×èíãýñíýý õ¿¿ áîäîæ,- Òýãâýë îäîî áóöààä ÿâúÿ ë äàà. òýãâýë Àëàã õàâ ìààíü ãàðààä ë èðíý ãýæ ÷àíãà

õýëëýý. Îðãàí ºâãºí ìóøèëçàí èíýýæ,- Õ¿¿ø ÷è ÷èíü ÿàñàí ÿàðóó þì. Àëèâ àæëàà áîäîöãîîâîë äýýð áàéõ àà! ãýü. Àëèâ ÷è

íààøàà ìºëõººä èð. Óñ õàðæ ñóóãààä ÿàõ þì. òýíãèñ äàëàéã õàðààä õàðààä ã¿éöýõã¿é ø¿¿ ãýâ.

Êèðèñê çàâèíû õîøóóí äýýðýñ áîñîæ îíãîöíû ¸ðîîëä õýâòýý áóãûí àðüñàíä îðîîëòòîé õî¸ð àíãèéí áóó, òºìºð æàä, ýâõýýñòýé îëñ, óñíû æèæèã òîðõ, õ¿¿äèéòýé õ¿íñ, áàñ áóñ áîîäîëòîé þì, õóâöàñ õóíàð òýðã¿¿òýí äýýã¿¿ð àëõàí, îíãîöíû õýäãý òèéø äºõºâ. Ñýë¿¿ð÷äèéí õàæóóãààð ÷èõýëäýí ñýë¿¿ðèéí äýýã¿¿ð àëõàí ãàðòàë òýäíèé íîéòîí õ¿ç¿¿, íóðóóíààñ ÷èéðýã ýðñýýñ õàíõàëäàã õºëñ, òàìõèíû ¿íýð õàíõàëíà. Òýð áîë ýõèéí íü ¿íýðëýõ äóðòàé ýöãèéí íü õóâöàñíààñ õàíõàëäàã ¿íýð áàéâ. Ýöãèéã íü äàëàéä ÿâàõàä ýõ íü ò¿¿íèé õóó÷èí ìóó àðüñàí äýýëèéã àâààä í¿¿ðýíäýý àâàà÷èæ ¿íýðëýí ñóóäàã áèëýý.

Ýöýã íü õ¿¿äýý òîëãîé äîõèí ìºðººðºº ÿëèã¿é íóäðààä àâñàí áîëîâ÷ ñýë¿¿ðýý òàâüñàíã¿é. ãýâ÷ Êèðèñê ýöãèéíõýý òèéíõ¿¿ ýðõë¿¿ëæ áàéõàä îãòõîí ÷ òîîñîíã¿é. Áàñ ÿàõ íü âý äýý! Äàëàéä ÿâàõàä ýöýã ÷ ãýõ þìã¿é õ¿¿ ÷ ãýõ þìã¿é. Äàëàéä ÿâàõàä çºâõºí àõëàã÷ áàéíà. Ò¿¿íèé çàõèðãààã¿éãýýð õóðóóãàà ÷ õºäºëãºæ áîëîõã¿é.

Îðãàí ºâãºí áîëõè, óðò ãàðàà õ¿¿ãèéí ìºðºí äýýð ²àâüæ,- Ýíä íààøàà ñóó. ×è èíãýõý¤ àéæ ÿâààã¿é áèç? Àíõàíäàà äàæã¿é þì øèã áàéãààä

ñ¿¿ëäýý… ãýõýä íü Êèðèñêèéí öàðàé óëàéâ. Ýíý áîë ò¿¿íèé æààõàí ìÿòàð÷ ÿâààã Îðãàí ãàäàðëàâ ãýñýí ¿ã þì. ãýâ÷ Êèðèñê

- Àòêû÷õ àà, åð ç¿ðõ àëäñàí þì ¿ã¿é. Áè þóíààñ àéõ þì ãýâ.- Òýíãèñ äàëàéä àíõ óäàà ÿâæ ¿çýæ áàéãàà þì ÷èíü- Àíõ óäàà ë áèç, òýãýýä þó ãýæ?! Áè þóíààñ ÷ àéõã¿é áàéíà.- Òýãâýë ÿàõàâ. Áè áîë òýýð æèë àíõ äàëàéä ãàðàõäàà ¿íýíèéã õýëýõýä ó÷èðã¿é

àéñàí þì äàà. íýã õàðàõíàà òýíãñèéí ýðýã õýäèéí äàëä îðîîä ºíºº Àëàã õàâ ìèíü ÷ ã¿éãýýä ÿâ÷èæ. Ýðãýí òîéðîí õàðâàë çºâõºí äàëàéí äàâëàãàà Ãýðòýý áóöìààð ñàíàãäàæ áàéâ ø¿¿. Ýäýíä àíõ ÿìàð áàéñíûã ýí Ýìðàéèí, Ìûëãóí õî¸ðîîñ àñóó ë äàà…

Öààä õî¸ð ó÷ðûã ìýäýí èíýýìñýãëýæ òîëãîé äîõèí ñýë¿¿ðèéí äýýð òîíãîéâ. Êèðèñê íýãýíò õýëñíýýðýý ç¿òãýæ

- Òýãâýë áè àéõã¿é áàéíà ãýâ.- Òèéì áîë èõ ñàéí õýðýã ãýæ ºâãºí ºíºº õºâã¿¿íèé ñàíààã àìðóóëàí –“ Çà òýãâýë Àëàã

õàâ àëü ç¿ãò ¿ëäñýí áý? ×è õýë ë äýý ãýâ.Òèéì àñóóëòàíä ñàíààíäã¿é òóëãàðñàí Êèðèñê áîäîæ- Òýý òýíä! Ãýæ ãàðààð çààâ.- Ëàâ óó? Ãàð ÷èíü ÷è÷èð÷ áàéíà óó äàà?Êèðèñê ãàðàà ÷è÷ð¿¿ëýõã¿éã õè÷ýýí àðàé áàðóóãààð - Òýý òýíä! Ãýâ.- Îäîî ÿã çºâ 人! Ìàíàé çàâèíû õîøóó ýíý ç¿ã ýðãýâýë Àëàã õàâ õààíà áàéõàâ?- Òýý òýíä?- Õýðýâ áèä ç¿¿í òèéøýý ýðãýýä ÿâáàë?- Òýý òýíä áàéíà!- Ñàéí áàéíà. Ýðãýí òîéðîí þó ÷ ¿çýãäýõã¿é, ýðãýí òîéðîí äàí óñ áàéõàä ÷è ÿàæ ìýäýæ

áàéíà! Òàéëáàðëàæ ÷àäàõ óó?- Íàäàä áàñ íýã îíäîî í¿ä áèé ãýæ Êèðèñê õýëýâ. - ßìàð í¿ä?- ßìðûã ìýäýõã¿é þì, ìèíèé ãýäñýí äîòîð áàéäàã áîëîâ óó, þìûã õàðàëã¿é õàðààä

áàéäàã þì.- Ãýäñýí äîòîð ãýíýý?! ãýæ öºì èíýýëäýâ.

- Òýð ÷ ¿íýí ø¿¿. Òèéì í¿ä áàéäàã. Ãàãöõ¿¿ ãýäñýí äîòîð áèø, òîëãîé äîòîð áàéäàã þì ãýæ ºâãºí õýëýâ.

Òèéì õàðäàã í¿ä áàéâàë òîëãîé äîòîð ë áàéæ áîëíî ãýæ Êèðèñê áîäñîí áîëîâ÷ ººðèéí õýëñíýýð ç¿òãýí

- Ìèíèéõ ë ãýäñýíäýý áàéäàã þì ãýâ.Íýã õýäèé áîëñîí õîéíî ºâãºí ºíºº õ¿¿ã äàõèí øàëãàæ çàäãàé òýíãèñò ç¿ã òîãòîîõ

÷àäâàðòàéã íü îëæ ìýäýýä ñýòãýë ä¿¿ðýí áîëæ,- ×èíèé ãýäñýíä áàéäàã í¿ä ÷èíü ìóóã¿é í¿ä áàéíà ãýæ àìàíäàà ¿ãëýâ.Òèéíõ¿¿ ìàãòóóëæ áàÿññàí Êèðèñê ººðºº ººðèé㺺 øàëãàæ ººðºº õàðèóëæ ÿâàâ. Òýíãèñ

äàëàé òèéì õàðüöàíãóé òàéâàí áàéãàà öàãò ýíý áîë òèéì÷èã áýðõ þì áèø. ªíºº ¿íýí÷ àãóó Àëàã õàâ íü îíöûí ò¿âýãã¿é ñýòãýëä áóóæ, ºíºº ë ¿ëäýæ õîöîðñîí ÿã òýð ÷èãò í¿äýíä íü èëõýí õàðàãäæ áàéâ. Òîëãîéí õî¸ð õàæóóãààð ñýãñèéòýë óðãàñàí îé ìîä, “òîëãîé” äýýð íü “öàâèíä” íü òîãòñîí öàñàí òîëáî òýð ÷èãýýðýý í¿äýýð ¿çñýí þì øèã ñýòãýëä íü óðãàæ áàéâ. ªíºº òýíãèñèéí ýðãèéí ýöýæ öóöàõûã ¿ë ìýäýã÷ èõ äàâàëãàà õàâöëûí ¸ðîîëûã áàëáàæ áàéãàà íü ñýòãýëä õàðàãäàæ áàéâ. Æààë õ¿¿ Àëàã õàâûãàà áîäòîë ò¿¿íèé ýðãýí òîéðîí áàéäàã òîëãîäûí äóíä îðøèõ áÿöõàí õºíäèé, òýð õºíäèéä îéí öîîðõîéí çàõàä ãîðõèéí äýðãýä îðøäîã áóóö í¿äýíä íü èëõýí õàðàãäàâ. Òýíä áàéäàã îãòîëñîí ìîä, á¿õýýã, íîõîé, òàõèà çàãàñ õàòààäàã ä¿¿æë¿¿ð, àéëûí óòà õ¿ðòýë öºì õàðàãäàæ õ¿í ÿðèëöàõ íü ñîíñäîõ øèã áîëîâ. Òýíä ýýæ íü áèé, òýíä îõèí ä¿¿ Ïñóëê íü áèé.Òýä îäîî þó õèéæ áàéãàà áîë ãýñýí áîäîë õ¿¿ãèéí ñýòãýëä ãÿëñõèéí îðîâ. Ýõ íü äîòðîî õ¿¿ãýý, ýöãèé íü ºíºº äàëàéä ÿâñàí àí÷èíãóóäûã öºìèéã áîäîæ áàéëã¿é ÿàõàâ. Òýäíèéãýý îäîî ëàâ áîäîæ áàéãàà äàà. Áîäîæ áàéãàà ìºðòºº ºíºº àä àëáèíãóóä áîäëûã íü ìýä÷èõ âèé, àéæ áàéãààã íü õàð÷èõ âèé ãýæ òóí àéæ áàéãàà äàà. Êèðèñê õ¿¿ã íîäîî õýí áîäîæ áàéãàà áîë, Ëàâ ë Ìóçëóê áîäîæ áàéãàà. Ìóçëóê îõèí Ïñóëê ä¿¿òýé íü òîãëîõ íýðèéäëýýð ìàíàéä ã¿éæ î÷ñîí áèç. Äàëàéä ÿâñàí õ¿¿ãèéí íü òàëààð ñàíààíäã¿é ¿ã äóóãàðàõ þì óó þì àñóóæ îðõèâîë ýýæ íü óóðëàæ çàãíàæ áîëíî. “×è þó ãýæ äýìèé ¿ã ÿðèíà, öààäõè ÷èíü îéä ò¿ëýýíä ÿâñíûã ÷è ìýäýõã¿é ãýæ ¿¿?” ãýæ ëàâ ààøëàõ áîëíî äîî. Èíãýæ áîäòîë Êèðèñê õ¿¿, Ìóçëóê îõèíûã ºðºâäºõ ñýòãýë òºðºâ. Ìóçëóê îõèí íàìàéã áîäîîñîé ãýæ õ¿ñýâ÷ ò¿¿íèé òºëººíººñ õ¿íä áèòãèé ààøëóóëààñàé ãýæ îíö áîäîæ áàéâ.

Çàâü äàâàëãààíû äýýã¿¿ð ¿ë ìýäýã íàìàëçàí õºâñººð áàéâ. Ýðãýí òîéðîí ºíºº ë ýíã¿é òýíãèñ, ºíºº ë äàâàëãàà ¿ë ìýäýã áóöëàí ãÿëòàãíàíà. Íèâõ îìãèéí àí÷èä ¿äýýñ õîéõîí, èõ îðîéäîî íàð æàðãàõààñ ºìíº ò¿ð¿¿÷èéí àðàë (ñàëõè ãóðâàí àðëûí õàìãèéí îéðûí Áàãà ìýýì) õ¿ð÷ áîëáîë ãàíö íýã àí ýðã¿¿ëýõ áîäîëòîé ÿâàâ. Äàðàà íü ãýãýý òàñðàõààñ ºìíº äóíä ìýýì õ¿ð÷ õîíîõ õýðýãòýé. Òýð àðàëûí õºâººíä çàâü óÿæ õîíîõîä òîõèðîìæòîé äºë㺺í ãàçàð áèé. Òýãýýä ºã뺺 ýðò äàõèí äàëàéäàà ãàðàõ õýðýãòýé áîëíî. Õàðèí õýðâýý ¿äýø íü àç òààð÷ òýíäýýñ ãóðâûí çýðýã õàâ çàãàñ óíàãàâàë ºã뺺 íü áóöàõ çàìäàà óì õóìã¿é îðæ áîëíî. Åð ÿìàð ÷ áàéëàà ãýñýí ¿äýýñ ºìíº íàð õî¸ð óëèàñ õýðòýé ºíäºð õººðºõººñ ºìíº òýíäýýñ áóööàõ õýðýãòýé. Òýíãèñýýñ õýäèé÷èíýý ýðò ãàðâàë òºäèé÷èíýýí ñàéí áàéäàã.

Ýíý á¿õíèéã Îðãàí ºâãºí óðüäààñ áîäñîí áàéâ. Ýíý õ¿í áîë þì á¿õýí äýý𠺺ðèéí òîîöîîòîé ÿâíà. ªâãºíèé òóñëàã÷ Ýìðàéèí, Ìûëãóí õî¸ð ÷ ãýñýí Ãóðâàí ìýýìèéí àðàëä àíõ óäàà õ¿ð÷ áàéãàà óëñ áèø. Þìíû ó÷èð õîëáîãäëûã òýð õî¸ð òóí ñàéí ìýäíý. Ãîë íü òýíãýð ñàéõàí áàéõàä õàâ çàãàñíû õýâòýð ãàçàð õ¿ðýõ õýðýãòýé. Ýíý áîë õàìãèéí ÷óõàë, õ¿í áîëãîí äîð á¿ðíýý àæëàà ìýäýõ òóë áóñàä íü ÿàõàâ áîëíî.

Îðãàí ºâãºí äàëàéä ÿâàõäàà çàéëøã¿é ãà÷èãäàëòàé áîëîîä (òýíãèñýýñ õîîë îëæ èäýõã¿é áîë àìüä ÿâàõã¿é) çºâõºí ÿâäàã õ¿í áèø, áàñ äàëàéä ÿâæ áàéõ äóðòàéäàà ÿâäàã õ¿í. Òýíãèñò àëñ ãàðààä èõ ë íàíäèí þìàà áîäîæ ÿâíà. Ò¿¿íä ººðèéí áîäîæ ÿâäàã íàíäèí þì áèé. Òýíãèñò þì áîäîõîä ñààä áîëîõ þì îãò ¿ã¿é. Ó÷èð þó ãýâýë õóóðàé ãàçàð äýýð ºäºð òóòìûí àæëààð õººöºëäºí ÿâàõäàà þì áîäîõ çàâ ÿìàð ÷ õ¿íä ãàðäàãã¿é. Äàëàéä áîë ãàðíà. Òýð èõ íàíäèí þìàà äîòðîî áîäîæ ÿâàõàä íü Îðãàí ºâãºíä ñààä áîëîõ þì òýíä íýãýýõýí áýýð ¿ã¿é, Îðãàí áîë òýíãèñò ÿâàõäàà ººðèé㺺 äàëàéòàé ÷, òýíãýðòýé ÷ ñàäàí ãýæ áîäíî.

Õÿçãààðã¿é èõ äàëàéä çàâüòàé ãàíö õ¿í þó ÷ áèø º÷¿¿õýí þì ãýæ ºâãºí ìýäíý. Ãýâ÷ õ¿í ñýòãýæ ÷àäíà. Ò¿¿ãýýðýý ñ¿ðëýã èõ Òýíãèñ, ñ¿ðëýã èõ Òýíãýðèéí ººäººñ ÷ ÿâæ ÷àäíà. Ò¿¿ãýýðýý áàéãàëèéí ò¿ìýí ýíõýë äîíõëûí ºìíº ººðèé㺺 áàòëàí ÷àäíà. Õ¿í áîë äàëàéí ã¿í, òýíãýðèéí ºíäºðòýé àâ àäèë þì. Òèéì ó÷ðààñ õ¿í àìüä ÿâàà öàãòàà ñýòãýëýýð òýíãèñ øèã õ¿÷èðõýã, òýíãýð øèã óóæèì ÿâäàã. ßàãààä ãýâýë õ¿íèé ñàíàà áîäîëä õÿçãààð ãýæ áàéäàãã¿é. Õýðýâ íýã õ¿í ¿õýõýä îíäîî õ¿í ò¿¿íèé áîäëûã öààø íü ¿ðãýëæë¿¿ëýí ñýòãýíý. Äàðàà÷èéí õ¿í öààø íü ñýòãýíý, èíãýýä ¿çýõýä áîäîëä õÿçãààð áàéõã¿é… ªâãºí èíãýæ óõàìñàðëàõäàà ýâëýðýõ, ¿ë ýâëýðýõè©í ãàøóóí æàðãàëûã ýäëýõ áºë㺺.

¯õýë ãýäýã çàéëøã¿é, ººðºº õºãøèí õîíèíû íàñã¿é áîëñíûãîî Îðãàí îéëãîäîã áàéâ. Õ¿í ¿õýõýýð þì á¿õýí òºãñãºë áîëäîã ãýæ òýð îéëãîäîã. Ãýòýë áàñ ÿàãààä ÷ þì, ò¿¿íèé õàìãèéí àðèóí íàíäèí ç¿éë áîëîà ºíºº Çàãàñ-ýõíýðèéí òóõàé ç¿¿ä íü ¿õñýí õîéíî íü ÷ õàìò áàéõ áîëîâ óó ãýæ ãîðèëíî. ªâãºí ç¿¿äýý áóñäàä äàìæóóëæ ¿ë ÷àäíà. Ç¿¿ä äàìæèõ ãýæ áàéõã¿é. Ýë ó÷èð ò¿¿íèé ç¿¿äýëäýã ç¿¿ä óë ìºðã¿é àëãà áîëîõ ¸ñã¿é ãýæ òýð ¿çíý. Àãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð áîë ìºíõèéí þì. òýãýõëýýð ò¿¿íèé òóõàé ç¿¿ä ìºíõ áàéõ ¸ñòîé.

Äàëàéä ÿâàõäàà èíãýæ îëîí äàõèí áîääîã áàéâ. Òèéì ¿åäýý õàìò ÿâàà óëñòàéãàà ãàíö ÷ ¿ã ÿðèõã¿é, ã¿í áîäîëä äàðàãäàí èõ ë óäààí ñóóíà. Þó õàðæ áóéã á¿¿ ìýä, òýíãèñèéí óñ øèðòýí ÿâàõäàà ºíºº àãóó èõ Çàãàñ-ýõíýðèéí òóõàé ç¿¿äýëäýã ç¿¿äèéã íü õàìò ¿ëäýýõèéã ìºðãºí ãóéí ÿâíà. Õ¿í íèðâààí ä¿ð áîëîõîä ç¿¿ä íü õàìò îäîæ áîëîõã¿é ãýæ ¿¿? Èíãýæ áîäîîä õàðèó îëæ ÷àäàõã¿é áîëîõîîðîî òýãæ áîëíî äîî, õ¿í ¿õñýí õîéíîî ÷ ç¿¿äýý ç¿¿äýëæ áîëíî ãýæ ººðòºº èòã¿¿ëýõè éã îðîëäîõ àæãóó.

… Ýðò óðüäûí öàãò äàëàéí õºâººíä Àëàã õàâûí îéðîëöîî àõ ä¿¿ ãóðàâ ñóóäàã áàéæýý. Õàìãèéí èõ àõ íü ¿ñðýõäýý õºíãºõºí, èõ õóðäàí, õààíà ÷ þìûí ò¿ð¿¿íä õ¿ð÷ ÷àäíà. Áóãûí îìãèéí íýã õ¿íèé îõèíûã ãýðãèé áîëãîí àâ÷, îëîí ñ¿ðýã áóãàòàé áîëîîä òóíä ð¿¿ í¿¿ãýýä ¿â÷èõæýý. Õàìãèéí áàãà ä¿¿ íü èõ ìýðãýí õàðâàà÷ ìºð÷ õ¿í áàéæýý. Áàñ ë îéí îìãèéí íýã õ¿¿õíèéã ãýðãèé áîëãîí àâààä òàéãàä í¿¿æ, òýð ÷èãýýðýý òàéãûí èõ ãºðºº÷èí áîëæýý. Ãýòýë äóíäõè íü òºðºëõèéí õàçãàð, èõ àçã¿é õ¿í áàéæ. Áóñäààñ ýðò áîñîæ, áóñäààñ îðîé óíòàâ÷ ÿìàð òóñ áàéõàâ. Áóãà õàðèóëæ ã¿éöýõã¿é, àí ãºðºº õèéæ ÷àäàõã¿é áîëîõîîð òýð õàâüä õýí ÷ îõèíîî ò¿¿íä ýõíýð áîëãîí º ãñºíã¿é. Àõ ä¿¿ õî¸ð íü õàÿ÷àä ÿâ÷èõñàí áîëîõîîð õºõ äàëàéí õºâººíä ãàíöààð ¿ëäýýä çàãàñ ãîõäîæ àìüäðàõ áîëîâ÷èã ìýäýýæèéí õýðýã õýäèé çàãàñ ãîõäîõ áèëýý.

Õàçãàð òºðñºí õººðõèé çîâëîíò õ¿¿ íýã ºäºð çàâèíäàà ñóóãààä äàëàéä î÷èæ õàõóóëèà óñàíä òàâèàä áàéòàë íýã þì õ¿÷òýé ÷àíãààõ øèã áîëæýý. Çàãàñ áàðèãäàâ ãýæ ó÷èðã¿é áàÿðëàí ÷àíãààñààð áàéãààä çàâèíûõàà õàæóóä àâààä èðæýý.

Òýãýýä õàðñàí ÷èíü ÿàñàí õà÷èí þì áý! Ýõíýð õ¿íèé ä¿ðä õóâèëñàí çàãàñ áàéæýý! Óñ áàëáàí ìóðèëçàæ, àëäóóðàõûã õè÷ýýæ áàéõûã ¿çâýë ñàðòàé øºíèéí ãîëûí õàéðãà øèã

ãÿëòàãíàñàí öàëèí ìºíãºí áèåòýé ãàöóóðûí áîðãîöîé àäèë òîì òîâ÷òîé äóí öàãààõàí õºõºòýé, í¿äíýýñ íü íîãîîí ãàë ãÿëàëçñàí óðüä õîæèä ¿çýýã¿é ñàéõàí ýõíýð áàéæýý. Õàçàãàð õ¿¿ òýð Çàãàñ ýõíýðèéã óñíààñ òàòàí ãàðãàæ ø¿¿ðýí àâòàë öààäõè íü óðäààñ íü òýâðýýä àâ÷ýý. ×èíãýýä õî¸óëàà çàâèíû ¸ðîîëä õýâòýí æàðãàâ ãýíýý. Õàçãàð õ¿¿ òèéì æàðãàëûã ýäëýí ýäëýí ýëèé áàëàé áîëîâ. Þó áîëæ áàéãààãàà ìýäñýíãø¿é, íýã ìýäýõýä çàâü íü òýíãýðò õ¿ðòýë, òýíãýð òýíãèñò õ¿ðòýë ñàâëàí íàéãàæ áàéæ äýý. Òýãæ áàéòàë äàëàéí øóóðãà íàìäñàí àäèë íàì æèì áîëæ, ºíºº Çàãñà-ýõíýð çàâèíààñ ¿ñðýí áóóãààä àäëàéäàà õºâººä ÿâ÷èõæýý. Õàçãàð õ¿¿ õîéíîîñ íü óõàñõèéí äóóäàæ, áóöàæ èðýõèéã ìºðíºã ìºðãºí ãóéôñàí áîëîâ÷ öààäõè íü äàëàé ã¿íä øóìáàí àëãà áîëæýý.

Äàëàéí õºâººíä îðü ãàíöààð îðõèãäñîí ºíºº õàçãàð õ¿¿ä íýã èéì ÿâäàë òîõèîëäîæ ë äýý. Çàãàñ-ýõíýð ò¿¿íýýñ õîéø õýçýý ÷ äàõèí ãàð÷ èðñýíã¿é, õººðõèé õàçãàð õ¿¿ òýð ºäðººñ õîéø èõýä ãóíèí óéòãàðëàæ, ºäºð øºíºã¿é äàëàéí õºâººãººð óéëàí õàéëàí ÿâæ Çàãàñ-ýõíýð ìèíü õîëîîñ ÷ ãýñýí íýã õàðàãäàà÷! Ãýæ ìºðãºí ìºðãºí ãóéäàã áîëæ

ÄÀËÀÉÍ ÓÑ ÍÝÌÝÃÄÑÝÍ × Ò¯¯ÃÝÝÐ ßâæÀãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì

Ãýæ äóóëæÄÀËÀÉÍ ÓÑ ÒÀÒÀÐÑÀÍ × Ò¯¯ÃÝÝÐ ßÂÆÀãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì

ãýæ äóóëæ,ÑÀÐÒÀÉ ØªÍª ÁÀÉÑÀÍ × Ò¯¯ÃÝÝÐ ßÂÆÒýíãèñ ãýäýã ìèíèé ãóíèã þìÓñ ãýäýã ìèíèé íóëèìñ þì

Ãýæ äóóëæ,ÕÀÐÀÍÕÓÉ ØªÍª ÁÀÉÑÀÍ × Ò¯¯ÃÝÝÐ ßÂÆÀÿ, ãàçàð áîëîîä ìèíèé òîëãîé àäèëõàíÀãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?

Ãýæ äóóëæ ÿâäàã áîëæýý.Äàëàéí óñ íýìýãäñýí ÷ ÿâæ äóóëæ, äàëàéí óñ òàòàðñàí ÷ ÿâæ äóóëæ áàéäàã áîëæ

ãýíý.Íýã ºâºë ºíãºð÷ ãýíý, íýã õàâàð ºíãºð÷ ãýíý. Çóíû íýã ºäºð ºíºº õàçãàð òºðñºí çîâëîíò õ¿¿

ºâäºã òàòàì äàâëàãààí äóíä äàëàéí õºâººãººð ÿâæ, Çàãàñ-ýõíýð ãýíýò õ¿ðýýä èðäýã áîëîâ óó ãýæ äàëàé ðóó øèðòýí, Çàãàñ-ýõíýð ãýíýò íàìàéã äóóäàõ áîëîâ óó ãýæ äóóëàí äóóäàæ ÿâòàë ãýíýò ýðãèéí íýãýí õàðãèàíä íÿëõ õ¿¿õýä îðèëæ ÷àðëàæ áàéõ øèã. Ò¨éø ã¿éæ î÷âîë ÿã äàëàéí õºâººíä íýãýí íÿëõ õ¿¿õýä ñóóãààä óëéæ áàéõàä Äàëàéí äà¢àëãàà íýãýí ¿å äýýã¿¿ð íü õàëüæ, íýãýí ¿å áóöàæ ÿâàõûã ¿çýýä í¿äýíäýý ÷ èòãýñýíã¿é. Ãýòýë òýð íÿëõ õ¿¿õýä “Õýí ìèíéè ýöýã âý? Ìèíèé ýöýã õààíà áàéíà?!” ãýæ ÷àíãà ÷àíãà áàõèð÷ áàéõàä á¿ð ÷ ãàéõàæ õîöðîîä õººðõèé ÿàõ ÷ àðãà óõààíàà îëîõã¿é áàéòàë ºíºº íÿëõ õ¿¿ ò¿¿íèéã õàðæ, “×è ìèíèé ýöýã ìºí. Áè ÷èíèé õ¿¿ ìºí, íàìàéã ãýðòýý àâàà÷ “ ãýæýý.

Èéì íýãýí æèãòýé ÿâäàë áîëæ ãýíýý! Õ¿í ººðèéí õ¿¿ã îëæ ãýðòýý àâàà÷èæ!Íýã ìýäýõýä õ¿¿ ºñºæ, äàëàéãààð àÿëäàã áîëæ, Ýðýìãèé çîðèãòîé ëóò àí÷èí áîëæ äýý.

Å𠺺ø ä¿¿ðýí çàãàñ áàðüäàã ñóì òîîëîí ãºðººñ íàìíàäàã íýí ÷ àçòàé òºðñºí õ¿¿ ãýíý. Óäàëã¿é õ¿¿ãèéí àëäàð îé òàéãàà óóëíààñ öààø íóòàãò öóóðàéòàæ îéí îìãèéí õýí íýãýí îõèíîî ò¿¿íä äóðòàéÿà ýõíýð áîëãîí ºã÷ ãýíý. Òýð õî¸ðîîñ îëîí õ¿¿õýä òºðæ, òýíäýýñ Çàãàñ-ýõíýðèéí îìãèéíõîí ¿ðæèæ ºíºð ºòãºí áîëæýý. Ýë ó÷ðààñ,

Àãóó èõ Çàãàñ – ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?×èíèé õàëóóí õýâëèéä àìüäðàë ¿¿ñì¿é.×èíèé õàëóóí õýâëèéãýýñ áèä òýíãèñèéí õºâººíä òºðñºí áèëýý.×èíèé õàëóóí õýâëèéãýýñ ñàéõàí ãàçàð ýíý õîðâîîä áàéõã¿éÀãóó èõ Çàãàñ – ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?×èíèé öàãààõàí õºõ õàâ çàãàñíû òîëãîé ëóãàà àäèëõàí!×èíèé öàãààõàí õºõ áèäíèéã òýíãèñèé õºâººíºº òýæýýñýí!Àãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì!Õàìãèéí ÷èéðýã ýð ÷àì ðóó õºâíºì!Õàëóóí õýâëèé ÷èíü öýöýãëýí äýëãýðýõ áîëòóãàéÕàìàã îìîã ÷èíü ºíºð ºòãºí áîëòóãàé!

Ãýæ áàÿð íààäàì äýýðýý äóóëäàã áîëæýý.“”” “””

Ýíý ç¿¿ä íü ãàäààä äàëàéí óñ ¿ë ìýäý£ íýìýãäñýýð íýã ìýäýõýä ýðãèéí ãàçðà, ºâñ íîãîî ñýâõ¿¿ë òýðã¿¿òíèéã æèãòýé òóíãàëàã óñàíä æèâ¿¿ëæ îðõèäîã àäèë íýí ÷ àëãóóðõàí èðäýã àæýý.

Ýíý ç¿¿äýý ç¿¿äëýõ á¿ðèéäýý ºâãºí ìàøèä ãàéõàõ òóë ñýòãýëýýñ íü íýãýí õýñýãòýý ýñ õîâõîðíî. Îðãàí ºâãºí ýíý ç¿¿äýíäýý õà÷èí èòãýõ òóë Çàãàñ-ýõíýðòýé óóëçàí ç¿¿äýëñíýý õýíä ÷, ýíý õîðâîîãèéí íýã ÷ àìüòàé ãîëòîé õ¿íä ýñ ÿðèõûã íü ç¿éðëýâýë åðèéí àìüäðàëä òèéìýðõ¿¿ ÿâäàë òîõèîëäñîí õ¿í ò¿¿íèéãýý íýã ÷ õ¿íä ¿ë ÿðèõòàé ÷àíàð àäèë þì.

Ýíý áîë ¿íýõýýð Îðãàíààñ ñàëäàãã¿é ç¿¿ä áàéëàà. Îðãàí ýíý ç¿¿äýý áàéí áàéí ç¿¿äëýí áàÿð, ãóíèã, åð áóñ ñýòãýëèéí çîâëîí ýäëýõ áºë㺺. Òýð ç¿¿äíèé íü ãàéõàëòàé íü ãýâýë, ç¿¿äýíä íü ãàðäàã áàéæ áîëçîøã¿é õà÷è õà÷èí õóâüñëûí óòãà ó÷èð íü ýöýñ òºãñëãºëã¿é, äàëä áèò¿¿ áàéäàë íü îëîí óòãàòàé áàéõàä Îðãàí ºâãºí ç¿¿äëýõ á¿ðèéäýý õà÷èí ãàéõíà. Ýíý òóõàé áîäîæ, áèò¿¿ äàëä óòãà ¿ë ¿çýãäýõ çºí ¸ðîîðîî õ¿íèéã ¿ðãýëæ çîâîîäîã ç¿¿ä áà æèíõýíý àìüäðàëûí õîîðîíäûí ìºíõ õóâüñàã÷ õîëáîî òýðõ¿¿ õýçýý ÷ ýñ òàéëàãäàõ íóóöûí íóóöûã òàéëàõ ãýæ îðîëäîí áàéõäàà ñýòãýë óéìðàõ á¿ðèéäýý ºíºº ç¿¿äýý ç¿¿äëýõ þìñàí ºíºº àãóó Çàãàñ-ýõíýðòýé äàõèí óóëçàõ Þìñàí ãýæ òýñýøã¿é óéòãàðààð ÿìàãò õ¿ñýìæëýí áàéäãàà îëæ ìýäëýý.

Îðãàí áîë ç¿¿äýíäýý ìºíººõºí Çàãàñ-ýõíýðòýé ÿìàãò äàëàéä óóëçàí ó÷èðäàã áèëýý. Àãóó Çàãàñ-ýõíýðèéã ãàð÷ èðõýèéã õ¿ëýýí äàëàéí õºâººíä î÷èæ, ýðãèéí ýçã¿é ýëñýí äýýã¿¿ð ÿâæ áàéõàä õºëèéí íü ìºð ýñ ãàðàõ áîëîâ÷èã äàëä îðæ áóé íàðíû á¿äãýðýõ òóÿàíààñ ¿ë õºäëºõ õàð ñ¿¿äýð õýâýýð òóñàæ áàéõ íü ¿çýãäýíý. Òýðõ¿¿ ñ¿¿äýð õàð öàñ àäèë ¿çýãäýõ áºãººä Îðãàí õ¿íèé òýñýøã¿é óéòãàð ãóíèãò äàðàãäàí òýð õàð öàñ øèã þìàí äýýã¿¿ð ÿ¢íà. Õàéð ñýòãýëèéí

çîâëîí, õ¿ñë½í íàéäâàðûí çîâëîíã ä¿¿ðýí ýäëýí ÿâàõàä õàðèí òýíãèñ äàëàé ýçã¿é, àæèãã¿é áàéíà. Òýðõ¿¿ áýðõ ÷èâ ÷èìýýã¿é áºàéäëûí äîòîð ÿäàõäàà ñàëõè ÷ ¿ã¿é, äóó ÷èìýý ÷ ¿ã¿é, õºëèéí ÷èìýý ÷ ¿ã¿é. Ãàãöõ¿¿ Îðãàí äàëàé òèéø í¿ä ñàëãàëã¿é øèðòýæ, ÿìàð íýã ãàéõàìøãèéã ãîðüäîæ ºíºº Çàãàñ-ýõíýðèéã õ¿ëýýíý.

×èâ ÷èìýýã¿é äàâàëãààí ¿åëçýí èðæ ò¿¿íèé ìºðèéí äàãóó òýíãèñèéí ÷èì ÷èìýýã¿é öàãààí õººñ ñàõðóóëæ áàéõàä Îðãàíû äîòîð óëàì ÷ õýö¿¿ áîëíî. Ò¿¿íèé òîëãîéí äýýã¿¿ð öàõëàé øóóâóó àñàð òîì öàñàí øèðõýã àäèë ÷èâ ÷èìýýã¿é ýðãýëäýíý. Òýðõ¿¿ ä¿ëèé õýëã¿é óóäìûí äîòîð Îðãàí îðîõ áàéõ ãàçðàà îëæ ÿäàõ áºãººä ò¿¿íèéãýý õ¿ñýí õ¿ëýýõ òóñàì ëîòîð íü 纺ëºðøã¿é áýðõ óéòãàð ãóíèã óëàì õóðö, óëàì øàíàëãààòàéãààð çîâîîõ òóë Çàãàñ-ýõíýðèéã îëæ ¿çýõã¿é, õýðýâ òýð íü ãàð÷ èðýõã¿é áºîë áèå ìóóäàæ, òýðõ¿¿é ýçã¿é õîîñíû äîòîð ¿çýæ ÷ áîëíî ãýæ Îðãàí ç¿¿ä íîéðîí äóíäàà áîëîâ÷èã áîääîã áàéâ. Òýãýõëýýð íü ò¿¿íèéãýý äóóäàæ, õàøãèð÷ ¿çíý. Ãýòýë ººðèéíõºº äóóã ººðºº ýñ îëæ ñîíñ÷ýý. Òýðõ¿¿ õà÷èí æèãòýé ç¿¿äýíä íü þì á¿õýí äóó ÷èìýýã¿é áîëäãèéí íýãýí àäèë ººðèéí äóó õîîëîé áàñ ãàðàõã¿é çîâîîíî. Òýíãèñ äàëàé ÷ ÷èâ ÷èìýýã¿é. Ãàãöõ¿¿ ººðèéí íü õ¿íäýýð àìüñãààëàõ àìüñãàà, ç¿ðõ íü ãàéõàëòàé ÷àíãà ò¿ã ò¿ã öîõèëîí õî¸ð ñàí÷èãò íü ëóãøèõ ÷èìýý àìàð çàÿà ýñ ¿ç¿¿ëýõ àæýý. ¯¿íä ºâãºíèé óóð õ¿ðýõ ãýäýã æèãòýéõýí. ªºðºº ººðººñºº ÿàæ àíãèæðàõûãàà, åð õààøàà îðîõûãîîî ìýäýõã¿é áîëíî. Ãàíü ãàëçóó þì øèã ãàãöõ¿¿ çàãàñ-ýõíýðèéã õ¿ëýýæ, óñàíä æèâñýí õ¿í àâðàãäàõ ýöñèéí ãîðüäëîãî ýðæ áàéñàí øèã ¿õýí ç¿òãýí õ¿ëýýíý. Ãàãöõ¿¿ Çàãàñ-ýõýð ë ò¿¿íä æàðãàëûã àâ÷èð÷ ÷àäíà ãýæ ìýäýõäýý ýöñèéíõýý òýíõýý øàâõàí õ¿ëýýõ àæýý.

Ãýòýë Çàãàñ-ýõíýð óñíû ìàíäàë äýýð ò¿ðãýíýý ãàð÷ èðýýä Îðãàíûã øèðòýí øèðòñýý𠺺人ñ íü õºâºõºä í¿¿ð àì íü äàâàëãààíû õîîðíîäóóð èõ ë á¿äýãõýí õàðàãäàí äàà. Òýãýýä ºíºº ä¿ëèé, õýëãèé åðòºíö ãýíýò óóë íóðæ áàéñàí øè£ íèæèãíýæ ãàðàõ íü òýð! Äàëàéí äàâàëãàà ãýíýò äàõèí íèæèãíýæ, ñàëõè øóóãèí, òîëãîéí äýýð öàõëàé øóâóó ÷àíãà ÷àíãà äóóãàðàõàä Îðãàí èõýä áàÿðëàí õàøãèðàí óãòàíà. Îðãàí áàÿðëàí õàøãèðàí äàëàéä ¿ñðýí îðæ, õàëèì çàãàñ àäèë õàìãèéí õóðäàí ñýëäýã àìüòàí áîëæ, óðäààñ íü õºâºõ íòü òýð!

Çàãàñ-ýõíýð ò¿¿íèéã õ¿ëýýí íýãýí äîð óñ áóæèãíóóëàí ýðãýëäýæ, óñíààñ öîâõðîí, ãàð÷ ãóëæèëçñààð àãøèí çóóð õèéä ä¿¿ëýãäýõèéã ¿çâýë åðèéí íýãýí ñàéõàí ãóÿòàé ýìýãòýé äàëàéí óñàíä ãýíýò îðæ öî÷èõäîî öîâõîð÷ áàéñàí øèã ñàéõàí àìüä áèå ìàõáîä íü àãøèí çóóí òîäõîí çóðàéí õàðàãäàíà.

Îðãàí ººäººñ íü õºâñººð íèéëæ õî¸óëàà ãàäààä äàëàé òèéø îäíî äîî õººðõèé Õî¸óëàà çýðýãöýæ àâààä îíü õîëáîí õóðäëàõàä õóðäàí õºäºë㺺íèé äóíä õî÷ð áèå íü ¿ë ìýäýã õàâèð÷ àÿòàéõàí ñàíàãäàõûã ÿàíà. Îðü ãàíöààð îãò äóó õýëã¿é ãóíèí çîâæ áàéñàí Îðãàí ñàíàñàí çîðüñîíäîî õ¿ðýõ íü òýð.

Òýä õî¸óëàà áîëæ àâààä àëñ òýðòýý æèðâýëçýõ øºíèéí ãàäààä èõ äàëàé òèéø óõààíä îðîìã¿é èõ ÷àäàë çààí íýí ÷ õóðäàí æèðýëçýæ ãàðíà. Àëñ òýðòýý òýíãýðèéí õàÿàíä èõ ã¿íýýñ îéõ åð áóñûí õà÷èã æèãòýé òóÿà òàòíà. Òýä äàðààãààð ¿åëçýí èðýõ äàâëàãààíû õººñºðñºí õÿðûã áèçýðýý ç¿ñýí ìºíººõº áàðèãäàøã¿é òýíãýðèéí õàÿà òèéø õºâæ ãàðíà äàà õººðõèé. Òýä ýöýñ òºãñãºëã¿é íèæèãíýõ äàëàéí äàâàëãààí äóíäóóð áàÿðëàí íèñýõ ñýòãýëäýý àâòàí äàëàéí äàâàëãààíû õÿðààñ õÿðä, íèæèãíýýíýýñ íèæèãíýýíä íýãýí ¿å äýýø ýëèí ãàð÷, íýãýí ¿å äîîø ãóëãàí áóóñààð õºâæ áàéõàä óñíàà òóñààí øàðãàë ñàðíû òîëü øèã òóÿà òýäýíòýé çýðýãöýýä, òýäíèéã îãòõîí ÷ ñàëàëã¿é äàãàæ, äàëàéí äàâàëãààíû äýýã¿¿ð ìºí õóøóó äàðàí õóðäàëæ ãàðíà. Òýðõ¿¿ ñ¿íñ ñ¿ãã¿é ãàäààä èõ äàëàéí óóäìûã ýíýõýí ¿åñ çºâõºí ñàð, çºâõºí Îðãàí, Çàãàñ-ýõíýð, çºâõºí òýð ãóðàâ ýçýìäýõ àæýý. Ýíý áîë òýäíèé æàðãàëûí îðãèë áàéâ. Ýíý áîë òýäíèé ýðõ ÷ºëººíèé áàõäàë, òýäíèé ó÷èðñíû áàÿð æàâõëàí áàéâ!

Òýä ººðñäèéí îíîî òàâèëàíòàé îð÷ëîíãèéí íýãýí õÿçãààð ãàçàð áóøóó õ¿ðýõ òýñãýëã¿é õ¿ñëýíä çàõèðàãäàí ìàø èõ ÷àäàë çààí, çîãñîëòã¿é æèðèéëãýñýýð áàéäàã ãýíý. Òýä á¿õèé ë àìòàò æàðãàë, àìüäðàëûí ýõ ¿¿ñâýð áà òºãñãºëèéãí á¿õèé ë ãàøóóí ãóíèãèéã öàõèëãààí ãÿëáàõ àäèë àãøèí ìº÷èéí äîòîð îëæ òàíèõûí òóëä õààíà ÷ þì òýð íýãýí ãàçàð òýñýøãøé èõ øóíàëààð íèéëýõ ¸ñòîé áàéæýý.

Òýä õ¿ñëýí áîëñîí çîðèëãîäîî ò¿ðãýí õ¿ðýõèéã íàéäàí õàð õóðäààðàà õºâñººð áàéâ ãýíý.Òýä õýäèé÷èíýý ÿàðàõ òóñàì áèå ìàõáîäûí íü øóíàë òºäèé÷èíýý èõýýð îðãèëîí áóöàëíà.

ßðãàé çàãàñ ò¿ðöýý îðõèõ ãàçàðòàà õ¿ðýõ ãýæ ÿàðàí àìüäðàëûíõàà á¿õ õ¿÷èí ÷àäëûí õàìãèéí ýöñèéí äóñëûã òàñ øàâõàí ñýëäýã øèã Îðãàí ýöýæ öóöàõûã îãòõîí ÷ ìýäýõã¿é áàéäàã ÷àäëààðàà óðàãø òýì¿¿ëñýýð áàéíà. Õàé° ñýòãýëýýñýý áîëæ àìü òàâèõàä áýëõýí áîëíî. Ãýòýë ¿ëãýðèéí çàãàñ-ýõíýð óëàì ãèæèãäýí äàãóóëæ ãàäààä èõ äàëàéä óëàì öààø õºâºí óÿí øàëàìãàé äóí öàãààõàí áèåýðýý Îðãàíû áàõäàõ ñýòãýëèéã äàëëàí äàëëàí äàâàëãààíû õàðàíõóé ò¿ñýðãýýí äóíäóóð, íÿëòàãíàí òóÿàðàõ ñîëîíãûí äóíäóóð äîëãèîíû äýýã¿¿ð íèññýýð ë áàéíà. Õºõ öàãààíààð õóéëðàõ óñàí ø¿ðø¿¿ðò óãààãäñàí ñàéõàí áèåèéã õàðàõäàà Îðãàíû àìü òýìöýíý.

Òýä õîîðîíäîî þó ÷ ÿðèõã¿é ãàãöõ¿¿ óñíû óðñãàë, ò¿ñýðãýýí äóíä á¿äýãõýí ¿çýãäýõ í¿¿ð í¿¿ðýý îëæ õàðàõûã õè÷ýýí áèå áèåíýý øèðòýí, ìºíººõºí òàâèëàíãààð çàÿàñàí îðîí,öàãèéã óëàì èõýýð òýñãýëã¿é õ¿ëýýí ãàäààä èõ äàëàéãààð çîãñîëòã¿é õºâñººð áàéäàã ãýíý.

Ãýâ÷ òýð ãàçàðòàà õýçýý ÷ õ¿ðñýí íü ¿ã¿é, òýð öàã õýçýý ÷èðñýí íü ¿ã¿é…Îðãàí ºâãºíèé ýíý ç¿¿ä þóãààð ÷ äóóñàõã¿é, ãýíýò á¿õ þì òàñðàí óòàà àäèë çàìõðàí

àëãà áîëäîã áàéæýý. Òèéì ¿åä Îðãàí á¿ð ãàéõàæ õîöîðíî. Òèéì ¿åä ¿íýíýýñýý ñýòãýë ãóíüæ, íýã þì õàíãàãäààã¿é, äóóñààã¿é þì øèã ñàíàãäàí õîæèì íü èõ ìºðººäºõ íü áèé. Çàðèìäàà îëîí õîíîãèéí õîéíî ºíºº ç¿¿äýý ýõíýýñ íü ñàíàõäàà ýíý á¿õýí íýã ë ó÷èðòàé äàà, ÿìàð ó÷èðòàé þì áîë ãýæ ¿íýíýýñýý áîäíî. Þó ãýâýë ò¿¿íèé ç¿¿äýëñýí ç¿¿ä ç¿ãýýð áèø èõ ó÷èðòàé ãýæ ñýòãýëäýý ¿íýõýýð èòãýõ àæãóó. Åðèéí íýã ç¿¿äèéã ñàíàâ÷ òàã ìàðòàó îðõèíî. Åð àëü ç¿¿äëýõèéã òýð ãýõ âý. Ãýòýë Îðãàí ºíºº Çàãàñ-ýõíýðèéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.

èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ð àä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîë±îí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäð ëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâ¤àë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ ¡¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é

ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâ¤àë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëൠàæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä ¡îëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî ‡àãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð à¬üäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðî® Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðò½é ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.

èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðàठñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäð ëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëû£ áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.èéã õýçýý ÷ ýñ ìàðòàõ áºãººä ¿íýõýýð àìüäðàëä áîëñîí þì óó áîëîõ íýã ÿâäëûã áîäîæ áàéñàí øèã ò¿¿íèéã ¿ðãýëæ áîäíî. Ýë ó÷èð ºíºº ç¿¿äýí äîòðîî Çàãàñ-ýõíýðòýé ó÷ðààä ñàíàìñàðã¿é ñàëñíàà ¿íýí áîëñîí ÿâäàë øèã ñàíàæ, òýð ç¿¿äýý ñàíàõ á¿ðèéäýý ¿íýíýýñýý ñýòãýë øàíàëàõ àæýý.

Çàðèìäàà ºíºº ç¿¿ä íü àéõòàð ìóóõàéãààð òºãñºõ ¿åä áçð ÷ èõýýð ñýòãýëèéíã òàì ýäëýõ íü áèé. Òèéì ¿åä ºíºº ç¿¿äíèéõýý áèò¿¿ äàëä óòãàòàé òºãñãºëèéí ó÷ðûã îëîõã¿é á¿ð èõýýð öºõðºí ãóíèæ õîöîðíî.

Òýð þó ãýæ ç¿¿äýëäýã âý ãýâýë, òýä ìºíººõºí àðèóí ãàçàðòàà õàðóèã¿é õ¿ðýõ äºõºæ, àëñàä ÿìàð íýã ýðãèéí áàðàà õàðàãäàíà ãýíý. Òýð áîë õàéð ñýòãýëèéí ýðýã âì. Òýä òýð ýðýãò áóøóóõàí õ¿ðýõ ãàëçóó ìýò õ¿ñýëä àâòàí áàéäãààðàà ÿàðàí. Òýíä õ¿ðâýë òýä íýã íýãýíäýý áèåý òóøààõ áîëíî. ãýòýë ºíºº ýðýãò õàðèóã¿é õ¿ðäãèéí äàâààí äýýð ãýíýò óñ íèìãýðýýä ºâ㺺ð òàòàæ, õºâæ áîëîõã¿é áîëîîä ¸ðîîëûí ½ëñýíä øààãäàæ õîöðîõ íü òýð. Îðãàí ñàÿ ñýõýý àâ÷ ýðãýí õàðâàë Çàãàñ-ýõíýð ýâã¿é ìóóõàé õàðãèàíä ãàçðàäààä ò¿¿íýýñýý ãàðàõ ãýæ ó·èðã¿é óëàéðàí, áàéäãààðàà ñàâ÷èæ áàéíà. Îðãàíû õàìàã õ¿éòýí õºëñ öóòãàæ òóñëàõàðà óõàñõèéíý ãýíý äýý õººðõèé. Ãýòýë îãò á¿òýõ þì áèø. Áàë÷èã íàìàã øèã þìàíä øèãäýýä ººðèéí ìýäýýã¿é õºøèæ õîöîðñîí õºëºº ÷èðñýýð ìºëõºæ ãàðàõ íü òýð. Çàãàñ-ýõíýð ãàð õ¿ðýì ãàçàð áàðãà äýðãýä íü õàðàãäàâ÷ ò¿¿íä õ¿ðýõ ãýäýã íýí øàíàëãààòàé. Îðãàí àìüñã àäàí õàõàæ öàöàí ç¿òãýæ ÿâààä íÿëöãàð øàâàð ýëñýí äîòîð óíàæ, óñíû ¸ðîîëûí ºâñ óðãàìàëä îðîîöîëäîæ îðõèäîã ãýíý. Ãýòýë ò¿¿íèé ñàéõàí Çàãàñ-ýõíýð ã¿åõýí óñàíä ãàçàðä÷èõààä áàéäãààðàà ñàâ÷èæ òèé÷èëæ áàéõûã õàðàõ ãýäýã á¿ð ÷ òàð÷èëãààòàé. Ç¿òãýñýýð ìºëõñººð áàéæ íýã þì àðàéõèéí õ¿ð÷ òîëãîé ýðãýí íàéãàëçàâ÷ öààäõèéãýý ýëãýäíýý òýâðýýä ýðãèéí ç¿ã ÿâàõàä õ¿íè éãàðò áàðèãäñàí øóâóóíû àíãààõàéí ç¿ðõ ó÷èðã¿é ò¿ã ò¿ã öîõèëîí áàéäàã÷ëàí Çàãàñ-ýõíýðèéí ç¿ðõ õàãàðàõ ãýæ áàéñàí øèã öîõèëîõûã ñîíñîõîîñ áýðõ þì ¿ã¿é.

×èíãýýä öààäõèûãàà ýëãýíäýý òýâýð÷ ãàð äýýðýý ºð㺺ä ÿâàõäàà àð÷ààã¿é æààõàí ¿ðýý âýòðýýä ÿâñàí øèã ¿íýí öààíààñàà ç¿ðõ ñýòãýýýë ºâäòºë ýíõðèéëýí õàéðëààä õîîëîéä íü ãàøóóí íóëèìñ çàíãèðààä èðäýã þì áàéæýý. Ãýñýí ÷ Çàãàñ-ýõíýðýýñ è÷ýýä áèåý áàðüæ àðàé ë öóðõèðàí óéëäàãã¿é. Îðãàí ò¿¿íèéãýæý òýâðýýä ç¿ðõ øèìøðýí ñàíä ìýíä ÿâàâ÷ àëõàì á¿ðèéä ò¿¿íèéãýý áîäñîîð ÿâíà. Ãýòýë öààäàõ íü íàìàéã òýíãèñ äàëàéä ìèíü áóöààí àâàà÷èæ äóðààð ìèíü òàâèà÷ ãýæ í¿äíèé íóëèìñ áºìáºð¿¿«ýí ìºðãºí ãóéäàã àæýý. Çàãàñ-ýõíýðèéí àìüñãàà

äàâõöàí àìü òàâèàõàä õ¿ðäýã þì ãýíý. Òýð òýíãèñ äàëàéí ãàäíà ò¿¿íòýé àìðàãëàæ ÷àä õã¿é áàéæýý. Çàãàñ-ýõíýð óéëó ºðøººë ãóéñàí ìýò íýâò øóâò õàðöààð äóâ äóóãàé Îðãàíûã øèðòýõýä Îðãàí òýñýëã¿é áóöàæ ºíºº ýðãèéí ã¿åõýí óñûã òóóëàí äàëàéí ã¿ä î÷îîä Çàãàñ-ýõíýðèéã òýâðýýñýý àÿàðõàí òàâüæ îðõèíî.

Çàãàñ-Ýõíýð ÷ äàëàéäàà õºâººä ÿâ÷èíà. Îðãàí ºâãºí îðü ãàíöààð äºæðºí õîöðîîä õîéíîîñ íü õàðæ

Àãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?Òýíãèñ ãýäýã ìèíèé ãóíèã þìÓñ ãýä½ã ìèíèé íóëèìñ þìÀÿà ãàçàð áîëîîä ìèíèé òîëãîé àäèëõàíÀãóó èõ Çàãàñ-ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?

Ãýæ öóðõèðàí õàéëàí äóóëæ áàéíà ãýæ ç¿¿äýëäýã àæýý.Ýíý òóõàé ñàíàõàä íü òýð ¿íýõýý𠺺𺺠Çàãàñ-ýõíýð ãýäãèéã òýâðýýä ÿâñíà þì øèã,

ººðºº ¿íýõýýð äàëàéä àâàà÷èæ äóðààð íü òàâüñàí þì ãøèã èõ ë òýñýøã¿é áýðõ áàéäàã àæýý. ßàãààä òýãäýã âý? Õ¿í àëèâàà õ¿ñëýíãýý ç¿¿äýíäýý áèåë¿¿ëæ áîëîõã¿é ãýæ ¿¿? Ýíý õýíýýñ øàëòãààëàõ õýðýã âý? ¯¿íèé öààíà õýí áàéíà, âó áàéíà, óòãà íü âóíä áàéíà, ýíý þóíä õýðýãòýé ÿìàð ¿ëãýð þì áý? Èéíõ¿¿ îëîí áèò¿¿ îíüñîãî äîòîð á¿ð àëìàéð÷ ìàðòàæ ò¿¿íèé òóõàé þì áîäîõã¿éã õè÷ýýäýã àâàé.

Ãýâ÷ òèéíõ¿¿ àíä ÿâæ áàéãààãàà ãýíýò ñýõýýðýõäýý ò¿¿íèé òóõàé, åð òýð á¿õíèé òàëààð ÿàãààä áîäîæ îðõèâ, þó áîäîæ ÿâààä ñàíààíä îð÷èâ ãýäãýý ººðºº áîëîâ÷ ¿ë ìýäíý. Åð Îðãàí áîë äàëàéä ÿâàõäàà òýðõ¿¿ õà÷èí ç¿¿äýíä ãàðäàã á¿õ ÿâäëûã ººðèéí áèåýð äàõèí àìñàæ ºíãºð¿¿ëñýí øèã áîëäîã áºãººä ò¿¿íèéãýý ýð¿¿ë óõààíààð òóíãààí áîäîîä áè ýíý òóõàé þóíä áîäíî, õèé õîîñîí Çàãàñ-ýõíýðèéã ìºðººäºí óéòãàðëàæ áàéõ áîë ìèíèé ìýòèéí º¢ãºäèéí ÿâäàë ìºí ¿¿? Ãýæ ººðººñºº àñóóíà. ×èíãýýä ººðèé㺺 áóðóóøààõ áîëîâ÷èã, òýð Çàãàñ-ýõíýð ãýäýã áàéõã¿é áîë íàäàä ¿íýíäýý õ¿íä áýðõ áàéõ áèç ãýæ äîòðîî çºâøººðºí õ¿ëýýíý. Áè îäîî ºòºë뺺, òýíõýý ìóóäëàà, õàðàà áóóðëàà, ø¿ä óíàëàà, àëäàð íýðýý ìàíäóóëæ ÿâñàí öàã ºíãºð뺺, õºãøèí õîíèíû íàñã¿é áîëëîî, ãàíöõàí ñýòãýë ñàíàà áóóðàõã¿é þì. Õ¿ñëýí ãýäýã öýýæèí äîòîð çàëóóãèéí øèã õýâýýðýý îðãèëîõ þì. Ñýòãýëýýð õºãøðºõã¿é ãýäýã áýðõ. Òèéì ÷ ó÷ðààñ èéí þì áîäîæ, èéì þì ç¿¿äýëäýã áèç. Òèéì áîëîîä åð õ¿í ç¿¿äýíäýý ë ñýòãýë áîäîëäîî ë ¿õýøã¿éû ìºíõ, ýðõ ÷ºëººòýé áàéäàã áîëîâ óó. Õ¿í áîë õ¿ñëýíãýýðýý òýíãýðò ãàð÷, òýíãèñèéí ã¿íä îðæ ÷àäíà. Ò¿¿ãýýðýý õ¿í àãóó èõ þì, ¿õýí ¿õòëýý àìüäðàëä áóé þì á¿õíèéã áîäîæ ÷àäíà. Ãýòýë ¿õýë áîë ò¿¿íèéã àãóó þìàíäë õ¿ðñýí% ÿìàð ç¿¿ä ç¿¿äýëäýã áàéñàí, îþóí óõààíààðàà õýäèé õýðèéí õ¿í áàéñàãí ãýäýã áîë ¿õýëä ÿìàð ÷ ïàäã¿é. Îð÷ëîí ãýäýã ÿàãààä òèéì áàéäàã âý? Çàãàñ-ýõíýð ç¿¿ä ÷ ãýñýí ÿìàð õàìààòàé þì, õ¿í òýð ç¿¿äýý ¿õñýí õéîíîî÷ ç¿¿äýëæ ë áàéã… ãýæ áîäíî.

Îðãàí áîë Çàãàñ-ýõíýð ãýäýãò èòãýäýã øèãýý òýíãèñ íàìàéã àíõààðà ñî¸ðõîíî äîî ãýæ èòãýíý. Òýíãèñ äàëàéä ÿâàõààðàà ë ººðèéí äóðààð àìüñãàëæ ººðèéí äóðààð þì áîäîæ ÿâíà. Äîòðîî óóæèðòàë þì áîäíî. Òèéíõ¿¿ õ¿íä ä¿íñãýð áîäîëä äàðàãäàí ÿâàõäàà çàðèìäàà “Çàãàñ –ýõíýð áèä õî¸ð ÿã ¿¿ãýýð õºâæ ÿâààã¿é áàéãàà äàà?” ãýæ ººðººñºº àñóóõ íü áèé.

Òèéì ìº÷èä ãàíñàíäàà äàõèí ä¿¿ðýí òàìõè íýðæ, òàìõèíû óòààä ìàíñóóðàõäàà, “Òàìõè ãýäýã èéì ºâ÷ õààíà óðãàäàã þì áîë, õîðòîé þì øèã ìºðòºº ñýòãýë óóæðóóëàõ þì… õóäàëäàà÷èíãóóä Ìàíæóóðò óðãàäàã ãýäýã. Òýä ¿¿íèéã ìàíæóóðààñ ë òýýäýã áàéíà. Ìàíæóóð ãýäýã áîë òóí õîë ãàçàð. Ìàíàé ýíäýýñ íýã ÷ õ¿í õýçýý ÷ òèéø ÿâæ ¿çñýíã¿é… Òýíä áîë òàìõè îéí ºâñ øèã óðãàäàã áàéõäàà, õà÷èí þì. ýíý íàðòàä áàéõã¿é þìã¿é…” ãýæ áîäîæ ÿâäàã áèëýý.

“”” “”” “”” “””Íàð õýäèéí ¿ä äóíäààñ ºíãºðºâ. Ýíý çàâñàð òýíãýðèéí õàÿàíààñ õààíààñ ÷ þì ãýíýí, ãýíý

¿¿ë ãàð÷ íàðûã õýäýíòýý õàëõëàí ºíãºðºõèéã ¿çâýë òýíä òýíãýðèéí õàÿàíû öóààíà òýíãýð àÿã¿éòýõèéí óðõàã íóóãäààä áàéñàí øèã ñàíàãäàíà. Íàð ¿¿ëýí öààãóóð îðîõòîé çýðýã óñíû ºí㺠á¿äãýðýí õàðàíõóé áàðààí áîëæ, ýðãýí òîéðîí äàâ÷óó þì øèã áîëæ áàéæýý. Õàâðûí ýëáýã òóíãàëàã íàð ¿¿ëíèé öààíààñ äàõèí ãàðàõòàé çýðýã ýíãèñèéí äýýã¿¿ð í¿ä ãÿëáàì õóðö òóÿàíû ò¿ã ò¿ìýí ãÿëáàà íààäàí, ñýòãýë äàõèí çóãààòàé áîëíî.

Êèðèñê òýíãèñò äàñàæ, òýð ÷ áàéòóãàé ÿëüã¿é çàëõóó õ¿ðýâ÷ äàëàé ãýäýã èéì çàõ õÿçãààðø¿é àñàð óóæèì ºàéäàã àæýý ãýæ ãàéõñààð ÿâàâ. Õè÷íýýí ÷ ÿâàâ äàà çàõ õÿçãààð ãýæ ¿çýãäýõ þì àëãà. Õýðýâ õóóðàé ãàçàð ÿâñíà áîë õè÷íýýí ÷ óóäàì öýëãýð áàéëàà ÷ ãýñýí Êèðèñê èíãýæ ãàéõàõã¿é áèç.

Õàðèí òîìöóóë íü îãòõîí ÷ õà÷èðõñàí øèíæã¿é ÿâíà. Ýìðàéèí Ìûëãóí õî¸ð ñýë¿¿ðèéã èõ ë èäýöòýé äàëëàí ìºíºº ë æèãä àéçìààð ñýë¿¿ðäñýýð áàéâ. Òýä ýöýæ öóöàõûã ìýäýõã¿é ñýë¿¿ðäýõ áºãººä òýäíèé ãàðûã æààõàí àìðààÿ ãýæ Îðãàí ºâãºíèé õýëýõýä ìàðãààø õ¿íä à÷ààòàé áóöàõ áîëíî, òýãýõýä æààõàí òóñëàëöààðàé. Îäîî òà ººðèéãýý ë ìýäýæ ÿâ ãýöãýýâ. Õóðö òºâºíõòýé, óðò õ¿ç¿¿òýé Îðãàí ºâãºí ¿ëèé ñàõèñàí á¿ðãýä àäèë çàâèíû õèòýã äýýð áºãöèéí ñóóíà. ¯ã ÿðèõààñàà è«¿¿ äóóãàé þì áîäîæ ÿâíà.

Òýäíèé çàâü îíãîö äàâàëãààíû äýýã¿¿ð ¿ë ìýäýã íàìàëçàí õºâñººð ë áàéâ. äàëàéí äàâàëãàà ÷ ºíºº õýð òààðóó õýâýýð ¿åëçýæ, ñàëõè ÷ òîãòâîðòîé èõ äîîãóóð ¿ëýýæ áàéâ.

Òýä èéíõ¿¿ õºâñººðë áàéâ…Ãýòýë Êèðèñê ãýíýò ºâãºíèé ãàðààñ òàòàæ,- Àòêû÷õ àà! Àòêû÷õ àà! Òýíä àðàë áàéíà. Áàãà ìýýì àðàë! ãýæ áàÿðëàí õºõèí äóó

àëäàõàä Îðãàí ºâãºí òèéø ñàðàâ÷ëàí õàðæ,- Õààíà àðàë áàéíà ãýæ? ãýâ. Ñýë¿¿ð÷èä ÷ ãàéõàæ õºâã¿¿íèé çààñàí ç¿ã

õàðöãààâ. Êèðèñê õ¿¿ ñàíààíä îðîìã¿é øàë îíäîî ç¿ãò çààæ áàéõàä ºâãºí- Àðàë áàéõ ¸ñã¿é äýý ãýæ àìàíäàà áóâòíàâ. Ãýâ÷ õºâã¿¿í õóäàë õýëñýíã¿é. Òýðòýý àëñàä òóí õîë ìóóõàé õ¿ðýí ºíãºòýé àðçãàð

çóðâàñ äàëàéí äóíä íýãýí äîð áàðààíòàí õàðàãäàíà. ¯çâýë ÿã ë óñàí äóíäààñ öóõóéñàí ìºðãºöºã øèã õàðàãäæýý. ªâãºí õàðæ õàðæ,

- ¯ã¿é, àðàë áèø. Áèä ýíý ÷èãòýý øóëóóí ÿâñààð íàð æàðãàõ ¿åä Áàãà ìýýì õ¿ðýõ ¸ñòîé. Òýð ÷èíü îãò îíäîî ç¿ãò õàðàãäàæ áàéíà. Àðàë áèøýý. Íàäàä áîë àðàë áèø øèã ë áîäîãäîîä áàéíà ãýâ.

- Ýíý õàâüä òèéì àðàë õýçýý ÷ áàéãààã¿é. Áèä òèéì àðàë õýçýý ÷ õàðààã¿é. Áàãà ìýýì àðàë áèäíèé ç¿¿í ãàð òàëä áàéãàà. Õàðèí òýð õàðàãäàæ áóé þó áîëîõûã ìýäýõã¿é áàéíà ãýæ Ìûëãóí äóóãàðàâ.

- Ìàíàí þìóó, ¿¿ë áèø ¿¿? Ýñâýë äàâàëãàà þó, òýãâýë ÿàãààä íýãýí äîð õºäëºõã¿é áàéíà? ãýæ Ýìðàéèí õýëýâ.

- Òýð ¿íýõýýð þó þì áîë? Ìàíàí þì óó ¿¿ë áîëîõûã õýí ìýäýõýâ. Èõ õîë þì, ÿìàð ÷ãýñýí àðàë áèø áàéõ. Õàðèí ìàíàí áîë áàçààõã¿é ø¿¿ ãýæ Îðãàí ºâãºí áîäîæ õýëýâ. Ýìðàéèí ñýë¿¿ðèéí äýýð íàâòàéæ,

- Ç¿ãýýð, ñàëõèíû ÷èã ë áèòãèé ººð÷ëºã人ñýé. Íýã áàéðàíäàà õºäëºõã¿é þì. Òýð ÷èã áèäýíä ÿìàð õàìààòàé þì. Þó ë áàéâàë áàéã… ãýâ.

Îëæ õàðñàí ç¿éë íü þó áîëîõ íü ýñ ìýäýãäñýíä Êèðèñê àíõàíäàà óðàì àëäàðñàí áîëîâ÷ äàðóé ìàðòàæ îðõèâ.

Àí÷èä àíäóóðñàíã¿é, Áàãà ìýýì àðàë óäàëã¿é ç¿¿í ãà° òàëä õàðàãäàâ. ¯¿íä ÿìàð ÷ ýðã½ëçýý àëãà. Áàãà ìýýì àðàë ¿íýíäýý ÿã ìýýì äýëýí àäèë òîâãîð, èõ ÷óëóóòàé æààõàí õóóðàé ãàçàð þì.

Òýð àðëûã õàðààä õ¿í áîëãîíû ÿëàíãóÿà Êèðèñêèéí ñýòãýë ñýðãýâ. Äàëàé ãýäýã áàñ ÷ ýöýñ òºãñãºëã¿û þì áèø áàéõ íü. Äàðóé õàìãèéí ñîíèðõîëòîé ÿâäàë ýõýëëýý.

Îðãàí ºâãºí Êèðèñê õ¿¿ãèéí þ¿äýíãýñ òàòàæ,- Àëàã õàâ ìààíü ãýðòýý ¿ëäñýí áîëîâ÷èã áèäíèéãýý ýíý àðàëä õ¿ðãýëýý äýý.

Áèäíèéã äàãàæ øîãøñîí áîë ëàâ óñàíä æèâèõ áàéñàí áèç äýý? ãýâ. Íààäàì õèéæ áóé ãýæ Êèðèñê ìýäýýä

- Òýãýëã¿é ÿàõàâ ãýâ.- Àëàã õàâ ìààíü ãýð îðíîî ñàõèõ ãýæ ¿ëäñýí ÷ ãýñýí áèäýíä õýðýã áîëëîî. Áèä

ò¿¿íèéãýý äîòðîî ñàíàñààð ÿâæ àí õèéõ ãàçàðòàà òººðñºíã¿é èðëýý ø¿¿ äýý. Àëõà õàâ ìààíü îäîî áèäýíä õýðýã áîëîõ óó? ¿ã¿é þó? ×è þó ãýæ áîäîæ áàéíà.

- Îäîî õýðýãã¿é. Áèä ÷èíü î÷èõ ãàçðàà îäîî ººðñíºº õàðæ áàéíà áèø ¿¿! Ãýæ Êèðèñê áàñ ë òóí ÷ èòãýë ä¿¿ðýí õàðèóëàâ.

- ×è ñàéí áîä. Áè èõ öîâîî õ¿¿õýëä, þì áîäîõ ë ¸ñòîé ãýæ Îðãàí çýìëýíã¿é ºã¿¿ëýâ.Ýíý àëñûí õîëûí àðëûí òýíä Àëàã õàâ òîëãîé ÿàãààä õýðýã áîëäîã áèëýý ãýæ Êèðèñê õ¿¿

óõààðñàíã¿é.- Àëàã õàâ ìààíü ýíä ÿìàð õýðýã áîëîõ þì?- Òýãâýë ÷è ÿàæ ãýðòýý áóöàõ âý? Õààøàà, àëü ç¿ãò ÿâàõ âý? Çà áîäîæ ¿çýâ ¿¿?

Îëîâ óó? Áèä àëü ç¿ãýýñ èðýâ, ýíý àðëûí àëü òàë íü Àëàã õàâ òîëãîé ²èéø õàðæ áàéíà ñàéí òîãòîîæ àâ. Òýãâýë ÷è áóöàõäàà àëü ç¿ãò ÿâàõûãàà ìýäýæ àâíà.

Êèðèñê äîòðîî äóóãàé çºâøººðºõ áîëîâ÷ áèå¤ýý ýðäñýíýýñ þì óó äîòðîî æààõàí ä¿ðñõèéæ- Òýãâýë õàðàíõóé áîëáîë ÿàõ âý? Øºíº äàëàéä þó ÷ õàðàãäàõã¿é áèç äýý, ààí?

Òýãâýë ÿàõ þì?! Òýãâýë Àëàã õàâ òîëãîé õààí , àëü ç¿ãò áàéãààã ÿàæ ìýäýõ þì! ãýâ.- Òýãâýë áàñ ìýäýæ áîëíîî. Ò¿¿íèé òóëä òýíãýðò îä áàéäàã þì. Îä ãýäýã ÷èíü õ¿íèéã

õººäºõã¿é, õýçýýä ÿã çºâ çààíà ø¿¿!Õàðèí õààíà ÿìàð îä áàéäãèéã ººðºº ñàéí ìýäýæ àâàõ õýðýãòýé. ×è æààõàí òîì áîëîõîîðîî èõ þì ìýäýæ àâíàà. ×è Ëóâð íóãàñíû îäíû îðäûã ìýäýõ ¿¿? Ãýæ Îðãàí èõ òàéâàí øàëãàæ áàéâ.

- Ìýäýõ ë þìñàí ãýæ Êèðèñê èòãýë ìóóòàéõàí õàðèóëæ ýöýã ð¿¿ãýý õàðàâ. Ýìðàéèí, õ¿¿ãýý áàæèãäàæ áóéã ìýäýýä,

- Áàãà ñàãà ìýäíý áàéõ àà, áè çààæ ºãñºí ë þìñàí. Ãýõäýý ýíý þó ÷ áèø, áàì èõ þì ìýäýæ àâàõ õýðýãòýé ãýâ.

Òýä èéíõ¿¿ àðàëä àëãóóðõàí äºõºâ. Ýðãèéí õàä ÷óëóó ÿëãàðàí õàðàãäàæ èðýõýýð òýä àðëûã àëñóóð òîéð÷ õàâ çàãàñíû õýâòýð ãàçàð õàðöãààâ. Êèðèñê õàìãèéí ò¿ð¿¿í îëæ õàðàõ ãýæ òóéëûí õè÷ýýíã¿éëýí øèðòýæ ÿâàâ. Ãýòýë ÷è õýðýâ îëæ õàðâàë áèòãèé èõ áàõèðààðàé ãýæ ñàíóóëàâ.Îðãàí ºâãºíèé õýëýõ íü õàâ çàãàñ íàðàíä ýýõ ãýæ óñíààñ ãàð÷ ýðãèéí õàä ÷óëóóí äîòîð õýâòýæ áàéäàã. Òýäíèéã õààõíà ñóóðèëàí áóéã ìýäýæ òîãòîîæ àâààä îíäîî ãàçàð õàðàãäàëã¿é áóóæ, îãò ¿ðãýýëã¿é àëñààñ ìÿðààæ îéðòäîã ãýæýý. Ãýâ÷ Êèðèñê þó ÷ îëæ õàðñàíã¿é. Íýã ë ýçã¿é óéòãàðòàé ýðýã õàðàãäàíà. Öàãèéí ýðõýíä ýëýãäñýí àðç£àð õàä îíäîî þó ÷ ¿ã¿é, Äàëàéí ¤àâàëãàà àðëûã ýðãýí òîéðîí á¿ñëýýä òýðõ¿¿ õàä ÷óëóóí äýýã¿¿ð äàâæ ãàðàõ ãýæ øóóãèí øóóãèí áàëáàæ áàéíà. Êèðèñê þó ÷ îëæ õàðñàíã¿é. Òýíä çºâõºí ÷óëóó, õàä õàðàãäàíà. Àìüä àìüòûí ç¿éë îãòõîí ÷ ýñ ¿çýãäýâ.

Ãýòýë Ìûëãóí õàìãèéí ò¿ð¿¿íä îëæ õàðëàà. Õàâ çàãàñ ÷óõàì õààíà íü íóóãäàí õýâòýýã ÿëãàæ õàðàõ ãýæ Êèðèñê ýðãýí ýðãýí õàðæ áàéõ çóóð òýäíèé çàâü òýð ãàçðààñàà õîëäîí çàéëàâ. Õàâ çàãàñíóóä òýäíèéã õàðâà ¿ðãýæ àëãà áîëíî.

Êèðèñê õ¿¿ þó ÷ îëæ õàðñàíã¿éã Îðãàí ºâãºí ìýäýýä,- Çà ÷è îëæ õàðàâ óó? ãýâ. Êèðèñê õóäàë õýëýõ ç¿ðõ õ¿ðñýíø¿é.- ¯ã¿é ¿çñýíã¿é ãýâ.- Äàðàà äàõèí íýã èðýõäýý õàâ çàãàñûã õàäàí äóíäààñ ÿëãàæ õàðäàã áîëíîî ãàéã¿é.

Òýãýõã¿é áîë ñàéí àí÷èí áîëæ ÷àäàõã¿é ø¿¿ ãýâ.Ñýë¿¿ð÷èä òýíäýý ýðãýõ ãýäýã îñîëòîé áàéñàí áîëîâ÷ ºâãºíèé ¿ãýíä îðæ çàâèà ºíºº ÿâæ

áàéñàí ç¿ã ð¿¿ àâàà÷èâ. Õàâ çàãàñíóóäûí íýãèé íü ë ¿ðãýýæ îðõèâîë áóñàä íü öºì äàðóé óñàíäàà îð÷èõ áàéëàà. Ãýâ÷ àçààð ñàéõè çàãàñíóóä àí÷äûã îëæ õàðñàíø¿é. òýä ÿã óñíû õàæóóä ýíä òýíäã¿é àðñàéí õàðàãäàõ àñãà õàäàí äóíä ÷óëóóíû öààíà ¿åëýí õýâòýöãýýæ áàéâ.

- ×è òýð õóãàðõàé ñî¸î øèã õóðö èðìýãòýé ÷óëóó õàðæ áàéíà óó? ò¿¿íýýñ õîëã¿é ìºñòñºí ãÿëãàð óëààâòàð ã¿âãýð þì õàðæ áàéíà óó? Òýð õî¸ðûí çàâñðààð õàð ãýæ Ìûëã¿í õýëýâ.

Êèðèñê òýð ç¿ã øèðòýâ. Ýíýõýí ¿åñ Ìûëãóí Ýìðàéèí õî¸ð çàâèà íýãýí áàéðàíä òîãòîîîæ áàéõ ãýæ äîð äîð íü ñýë¿¿ðäýæ áàéâ. Êèðèñê ÷ äàðóé ìóíäàã ãîëèãîð ñ¿¿òýé, îâîð òîì áèåòýé äàëàéí àìüòíû íóðóóã îëæ õàðàâ. Îâ òîâ òîëáîòîé, ãÿëòãàíàñàí ñààðàä íóðóóíóóä îãò õºäëºõã¿é áàéíà. Óðüä íü ¿çýýã¿é õ¿íä áîë òýð ÷óëóóíû õîîðîíä áàéãàà àìüòäûã ÿëãàæ õàðàõàä áýðõ àæýý.

Ýíý ìº÷ººñ õ¿¿ãèéí ñýòãýë áóëèãëàí ýõëýâ. ¨ñòîé òýíãèñèéí àí ãýäýã ýíý àæýý! ¨ñòîé èõ àãíóóð ãýäýã ýíý àæýý!

Òýä ýðýã äýýð áóóõàä õ¿¿ãèéí ñýòãýë èõýä õººðºâ. Êèðèñê ýíýõýí ¿åñ ýðýëõýã çîðèã, áàõàðõàõ ñýòãýëýýð ä¿¿ðýí áàéâ. Ýðýëõýã çîðèãòîé áîëäîã íü Êèðèñê õ¿¿ ýíýõýí ¿åñ ººðèé㺺 èõ áÿðòàé ÷àäàëòàé ÷óõàë õ¿í ãýæ áîäíî. Áàõàðõàõ ñýòãýë òºðäºã íü öààäóóë íü õýðõýí áóçãàé, ýìõòýé àæèëëàæ áàéõûã ¿çýýä òèéì ñýòãýë òºðæýý. Òýä çàâèà õýðõýí ýðãèéí äýðãýä

àâàà÷èæ, Ýìðàéèí, Îðãàí õî¸ð ñýë¿¿ðýýð çàâèà ýðãèéí äàâàëãààíû èðìýã äýýð òîãòîîæ áàéõàä Ìûëãóí õýðõýí ýâèéã îëæ õàðãèàíû çàõàä ¿ñðýí áóóãààä çàâèí äýýðýýñ øèäýæ ºãñºí îëñíû ¿ç¿¿ðèéã ìºðºí äýýã¿¿ðýý õýòðýí, çàâèà ýðãèéí òèéø ÷àíãààæ, ýöýã íü õýðõýí àíãèéí áóóíóóäàà òýâðýí ýðãèéí äýýð ¿ñðýí áóóõûã Êèðèñê õàðæ áàéâ. Äàðàà íü ººðºº Îðãàí ºâãºíººð äýìæ¿¿ëñýí ÷ ¿ã¿é ¿ðñýí áóóâ. Ãýü÷ ýíý óäàà ýðýã õàâèéí äàâëàãààíä ãóòëàà íîðãîîä ýöýãòýý ÿëüã¿é ààøóóëñàí íü áèé.

Ýðýã õàâèéí äàâëàãààí äýýð çàâèà òîãòîîæ áàéõ ãýæ Îðãàí çàâèí äýýðýý ¿ëäýæ. Ýìðàéèí, Ìûëãóí, Êèðèñê ãóðàâ ºíºº õàü çàãàñíû õýâòýð ð¿¿ ÿàðàí îðîâ. Òýä òºðºëõèéí çºí㺺ð ÿëüã¿é áºõèéëäºí íýã ÷óëóóíààñ íºãºº ÷óëóóíû àðä íóóãäàí ã¿éëäýâ.

Òîì àí÷äûã äàãàæ äàëàéí àí àãíàõààð èéíõ¿¿ áóøóó ò¿ðãýí ÿâàà Êèðèñê õ¿¿ã ýíýõýí ¿åñ Çàãàñ-ýõíýðèéí îñãèéíõîí õàðäàã áîë þó ãýõ áîë! Ýíýõýí ¿åñ ýõ íü õàðñàí áîë èðýýä¿éä òîì àí÷èí áîëæ, îòîã îìãîî òýæýýõ õ¿¿äýý õýðõýí áàõäàõ áàéñàí áîë! Ýíýõýí ¿åñ ò¿¿íèé òîãëîí íààäàí ºññºí Ìóçëóê îõèí õàðñàí áîë þó ãýõ áîë! Êèðèñê îäîî àí÷èí ãýäýã íýðèéã îëñíîîñ õîéø ò¿¿íòýé òîãëîí íààäàæ ñóóõ çàâã¿é áîëæýý. Êèðèñê õ¿¿ã òºðñºí Àëàã õàâ òîëãîéãîîñîî àëñ õîë äàëàéí äàâàëãàà øóóãèí áóöëàõ òàíèõã¿é ýðãèéí õºâººíä çýðãëýã îíãîí õàä ÷óëóóí äóíäóóð õàâ çàãàñíû õýâòýð ð¿¿ ìÿðààæ ÿâààã íü ýíýõýí ¿åñ òýð íü õàðñàí áîë þó ãýõ áîë. Ìûëãóí, Ýìðàéèí õî¸ð àíãèéí áóóòàé, ººðºº áóóã¿é ÿâàà íü ãàéã¿é õýðýã. Áóóäàõ öàã èðýõýýð áóóãàà ºã÷ áóóäóóëíà ãýæ ýöýã íü àì ãàðñàí þì ÷èíü.

Òýä èéíõ¿¿ íýëýýí äºõºæ î÷îîä öààø ýëãýýðýý ìºëõºö㺺â. Êèðèñê ë ìºëõºâ. õàòóó ÷óëóó, àðçãàð ìºñºí äýýã¿¿ð ìºëõºõ ãýäýã ýâã¿é, áýðõ áàéñàí áîëîâ÷ èíãýõ õýðýãòýé ãýæ Êèðèñê ìýäýæ áàéâ. Òýä õ¿íä èõýýð àìüñãààäàí, õºëñºº ãîîæóóëàí ìºëõñººð áàéâ. Çàðèìäàà íàì áîëæ, çàðèìäàà ºíäèéí èéø òèéø õàðñààð ÿâàâ. Áóó øèéðëýí áóóäàõ ãàçàðòàà õ¿ðýýä òýä àìüñãàà äàðàí òàã ÷èìýýã¿é áîëîâ.

Êèðèñê õ¿¿ ýíý öàã õàâðûí ýíý ºäºð õÿçãààðã¿é èõ òýíãèñèéí äóíä îðøèõ ýíýõ¿¿ õ¿éòýí ÷óëóóòàé àðàë èéø òèéø öàöàãäñàí þì øèã õýâòýõ ýç¿ã¿é ãàçðûí áàðààí øàðãàë ÷óëóó îäîî õ¿ðòýë ìºñ íü õàéëààã¿é í¿öãýí öýâäýã ãàçàð ýíý á¿õíèéã íàñàí òóðø ìàðòàõã¿éãýýð ñýòãýëäýý òîãòîîí àâàâ. Òýðõ¿¿ ýë÷èëã¿é õàòóó öýâäýã ãàçàð Êèðèñê ýöãèéí õàìò, Ìûëãóíû õàìò ò¿ð¿¿ëãýý õàðààâ õýâòýâ. Òýäíèé ºìíº äàëàéí ýðãèéí ýýâýð ãàçàð øóóðãà, ñàëõèíä ýëýãäýæ ýâäýðñýí áàðçãàð ñàðçãàð õàä ÷óëóóí äóíä öººí òîîíû õàâ çàãàñíû ñ¿ðýã îãò ÷èìýý àâñàí øèíæã¿é áàéð áàéðàíäàà àìàð òàéâàí õýâòýíý. Òýäíèé äýýð õàâ çàãàñíû õýâòðèéí ääýð àðëûí äýýð òýíãýèñèéí ¿ë ìýäýã á¿¿äãýð òýíãýð ä¿íñèéæ, ò¿ð¿¿÷èéí áóóí äóóã ò¿ãøèí õ¿ëýýæ áàéõ øèã ñàíàãäàíà.

Êèðèñê ýöãèéíõýý àíãèéí áóóã ìºðëºí õýâòýõäýý “îíîõ ë þìñàí” ãýæ áîäíî.Èõýä õ¿ëýýñýí ýíýõýí àãøèíä Êèðèñê ººðèé㺺 íýðòýé öóóòàé, ýðýëõýã àí÷èí áîëîâ ãýæ

áèåäýý áàõäàõ ñýòãýë òºðòºë áàñ ºíºº õàâðûí íàðíû ÿäóóõàí èë÷èéã ãîðèëîí ÷óëóóíû õîíîðò øàõàëäàí õýâòýý áîëõè òàðãàí àìüòäûí àìüä íóðóó, àìüä Ẻðèéã õàðàõàä äààí÷ àð÷ààã¿é äîðîé ñàíàãäàæ ãàéõæýý. Ãýâ÷ çºâõºí ìèíóòûí òûäèé èíãýæ ñààòàí áîäñîí õýðýã. Òýð äàðóé áè àí÷èí õ¿í, íàìàéã àí àãíàæ èðíý ãýæ óëñ õ¿ëýýæ áàéãàà, åð õàâ çàãàñíû ìàõ ººõã¿é áîë àæ àìüäðàë ºëºí çºëºí áàéäàã ãýæ ñàíàòàë áàñ õàìãèéí ò¿ð¿¿íä áóóäàæ ººðèé㺺 ¿ç¿¿ëýõ õýðýãòýé ãýñýí áîäîë ãÿëñõèéí îðæ èðæýý. Êèðèñê õ¿¿ ñýòãýëýý ÷àíãàëàí, ýöãèéí çààñàí ¸ñîîð íýã îâ òîâ öîîõîð ìóíäàã òîì õàâ çàãàñíû ç¿¿í ñýðâýýíýýñ àðàé äîîãóóð, àðàé áàðóóãààð ÿã ç¿ðõýí òóñ ãàçàð áàòòàé øàãàéâ. Ãýòýë òýð õàâ çàãàñ àí÷äûã îëæ õàðààã¿é, ñàëõè äàëàéí ç¿ãýýñ ñàëõèëæ áàéñàí áîëîõîîð ¿íýð àâàõ ¸ñòîé áàéòàë ãýíýò íýã áàçààõã¿é ÿâäàë áîëîõ íü ãýæ ìýäñýí þì øèã ñýðõèéæ, ñýðýìæëýýä îðõèëîî. Êèðèñê ÿîüã¿é æààõàí äºõºõ õýðýãòýé áàéâ. Áóóíû îâîî õàðàà òààðóóëàõàä óðä íü ÿìàð íýã ñ¿¿äýð øèã þì ñààä õèéãýýä áàéâ. Ãýòýë ìàø áîëãîîìæòîé äºõºõ õýðýãòýé áîëîâ. ãýòýë Êèðèñêèéí òîõîé äîðîîñ íýã ÷óëóó ãàçðûí óðóó ºíõðºõ人 çàìäàà áàñ íýã ÷óëóóã äàéð÷ýý. ªíºº öîîõîð õàâ çàãàñ õóöàæ áàéñàí øèã ®ãöîì äóó ãàðòàë öààäóóë íü áóæè£íàí óñ ðóóãàà ò¿ðãýí ò¿ðãýí ºíõðºí ìºëõºö㺺â. ãýòýë òýðõýí ¿åñ òýäíèéã äàëàéäàà îðîõîîñ óðüäàæ áóóí äóó òàñ áóóæ, õàìãèéí çàõûí íýã á¿ä¿¿í õàâ çàãàñûã óíàãàâ. Ýíý óäàà Ìû«ãóí àìèíä îðæýý. Êèðèñê ñàíäàð÷ õîöîðâ.

- Áóóä! Ãýæ ýöýã íü òóøààâ.Äàë ìºðèéã íýã þì ìàø õ¿÷òýé íóäàð÷ áóóí äóó òàñ áóóæ, õ¿¿ãèéí ÷èõ äºæðºâ. Êèðèñê

îíîñîíã¿é, àëäàæ îðõèîä ººðèéí áóðóóãààð àíãèéí àæëûã òàñëàâ ãýæ òýñãýëã¿é è÷èâ. Ýöýã íü ñóì ºã÷,

- Ìàé ñóìëààä áóóä ãýâ.Áóó òàâüæ ñóðàõ ãýæ õîîñîí áóóãààð ñóðãóóëü õèéý áàéõàä áóó ñóìëàõ ãýäýã

òèéì÷èã ò¿âýãòýé àæèë áèø øèã ñàíàãäàæ áàéñàí àòàë îäîî áîëîõîîð áîëäîãã¿é! Áóóíû çàìàã äàðóé ìóëòàð÷ ºãñºíã¿é. Ãýòýë ýíýõýí ¿åñ Ìûëãóí ºíºº óñ ðóóãàà óì õóìã¿é çóãàäàæ ÿâñàí õàâ çàãàñíóóäûã ºâäºã äýýðýýñýý õî¸ð áóóäàæ íýãèéã øàðõäóóëæ îðõèâ. Øàðõòñàí àí ýðãèéí ÿã èðìýã äýýð õºëáºð÷ õàðàãäàâ. Àí÷èä òèéøýý ã¿éëäýâ. Ìºíººõýí ñ¿ðýã õàâ çàãàñ õýëèéí äàëàéäàà àëãà áîëæ, øàðõàäñàí íýã íü ýðýã äýýð ¿ëäýýä óñ ðóó îðîõ ãýæ áàéäãààðàà îðîëäîâ. Àí÷èä ã¿éëäñýýð î÷òîë øàðõòñàí àìüòàí óñàíäàà õ¿ð÷ àìææýý. Ìóðèëçñàí óëààí öóñàí çàì òàòóóëàí, õàâòàã ñýë¿¿ðýý õºäºëãºí õºâñººð òýíãèñèéí òóíãàëàã óñíû ã¿í ð¿¿ îð÷èâ. Ò¿¿íèé àéæ á¿òèéñýí í¿ä, ñýðâýýíýýñ àâààä ñ¿¿ëèéí ¿ç¿¿ð õ¿ðòýë, íóðóóã íü äàãàæ òîãòñîí óàéâàð õºõ çóðààñ íü õ¿ðòýë òóíãàëàã Óñàíä òîäõîí õàðàãäàíà. Ìûëãóí áóóãàà äîîø áóóëãàâ. Òýð õàâ çàãàñûã íýðìýõ ãýäýã áîë óòãàã¿é õýðýã áàéëàà.

- Áîëü, áîëü, òýðòýé òýðã¿é æèâíý ãýæ Ýìðàéèí ÷àíàã äóóãàðàâ.Õàðèí Êèðèñê ñýòãýë ìàí äóíäóóð ãàñëàí ààõèëàí çîãñîâ. Òýð ¿¿íýýñ õàì àã¿é èë¿¿ þì

áîäîæ áàéâ. Àé ÷ààâààñ, ìºí ÷ ëóò àí÷èí áîë äîî!Êèðèñê ãýíýò ººðòºº ãîìäîí óéëìààð áîëñîí àâ÷ õàìàã ñýòãýëýý ÷àíãàëàí äóóãàé ºíãºðºâ.

Òýä àëñàí õàâ çàãàñíûõàà ãýäýñ äîòðûã ãàðãàõ ¿åä Ìûëãóí, õ¿¿ãèéí ñýòãýëèéã àìðóóëàí- Ç¿ãýýð, ÷àìä àç òààðíà. Îäîî áèä äóíä ìýýì îðíî, òýíä àí ýíäýýñ ýëáýã ãýâ.- Áè äààí÷ ÿàðààä… ãýæ Êèðèñê ÿðèõ ãýòýë ýöýã íü òàñ äàéð÷- Áèåý á¿¿ ºìººð. Àíõ áóó áàðèàä àí÷èí áîëñîí õ¿í ãýæ áàéäàãã¿é_ Ñàéí áóóäàæ

ñóðâàë àí àìüòàí ÷àìààñ çàéëàõã¿é ãýâ.Êèðèñê äóó ãàðñàíã¿é áîëîâ÷ òîìöóóë çýìëýñýíã¿é ãýæ äîòðîî òàëàðõàâ. Êèðèñê õàðèí

àíä ÿàðàõ õýðýãã¿é, îíäîî þì áîäîõ õýðýãòýé, ýöãèéí çààñàí ¸ñîîð õàðàà, àìüñãàà õî¸ð “îâîî õàðààíä áàãòñàí” öàãò ë ëàâòàé áóäàõ õýðýãòýé þì áàéíà. òýãñýí öàãò ñàÿ ñóì òàâüæ áàéÿ! ãýæ ººðòºº àì òàíãàðàã ºãºâ.

Ìûëãóíû àëñàí õàâ çàãàñ èõ ëóò, õ¿íä çàãàñ áàéâ. Ìûëãóí ñýòãýë õàíàñàí ìýò àëãà ¿ð÷èæ õàâ çàãàñíû ºðèéã ÿðó õàðàà÷ “äºðºâºí õóðóó ººõ áàéíà ø¿¿. Ñàéí áàéíà!” ãýíý. Êèðèñê ãóòàð÷ áàéñíàà ÷ ìàòðàæ îðõèîä ò¿¿íä äóðòàéÿà òóñëàëöàâ. Ýìðàéèí ýíýõýí ¿åä çàâèà ýðýãò

äºõ¿¿ëæ èð ãýæ Îðãàí ºâãºíä õýëýõýýð ÿâàâ. Óäàëã¿é èõýä ñàíàà çîâñîí ÿíçòàé ÿàðóó áóöàæ èðýýä

- Àëèâ øàëàâëàÿ, öàã õ¿ëýýõã¿é ø¿¿! ãýæ òýíãý𠺺ä õàðààä õýíä ÷ çîðèóëàëã¿éãýýð – Òýíãýð íýã ë àÿã¿é ñàíàãäààä áàéíà… ãýâ. Òýä äàðóé õàâ çàãàñíûõàà ãýäñýí äîòðûã ãàðãàæ, ýëýã ç¿ðõ õî¸ðîîñ áóñäûã õàÿæ òóðàã ìàõûã íü øóðãààãàíä äàìíàí çàâü ðóóãàà äºõºâ. Êèðèñú õî¸ð áóó ¿¿ðýýä õîéíîîñ íü äàãàí àëõàíà.

Îðãàí ºâãºí ýðýã äýýð çàâèíûõàà äýðãýä òýäíèéã õ¿ëýýæ áàéâ. ªâãºí èõ ë áàÿðòàé.- Áèäíèé ñýòãýë ä¿¿ðýí áàéãà࣠äýýä òýíãýð òààëàã! Èéìýðõ¿¿ ýõýëáýë ÷ ìóóã¿é

ø¿¿! ãýýä àíãèéíõàà õóòãûã ãàðãàæ èðýâ. Õàâ çàãàñíû ò¿¿íèé ýëýã ãàçàð äýýð íü èäíý ãýäýã áîë àí àëñíû äàðààãèéí õàìãèéí ãîë ÷óõàë ç¿éë áàéäàã þì! Îðãàí õàâ çàãàñíû ìàõàí äýýð ñàíäàéëæ áàéãààä ýëãèéã õýð÷èæ õ¿í õ¿íä õóâü õ¿ðòýýâ. Àí÷èä íóóãèñàí 纺ëõºí ýëýã õýð÷èí, äàâñ ¿ðæ áàéãààä èõ ø¿ëòýí ¿ìõýëæ ñýòãýë õàíãàëóóí òàìøààöãààæ áàéâ. Ǻºëõºí, á¿ëýýõýí, ºåã òóí ñàéõàí ýëýã áàéâ. Àìàíä îðîõòîéãîî çýðýã ðàðæ àìààð ä¿¿ðýí ººõ òîñ àìòàãäàõ àæýý. Êèðèñêèéí õ¿ñýë òºðººäºë áèåëýãäýæ, æèíõýíý àí÷èä àäèë ò¿¿õèé ýëýã èäýæ ¿çýâ.

- Òîì òîìîîð ¿ìõ! Øºíº õ¿éòýí õîíîíî, äààðíà ø¿¿, õàðèí ýëýã áîë õàìãèéí èëò÷ýé èäýý áàéãàà þì. Áàñ ºâ÷èí áîëãîíä õàìãéèéí ò¿ð¿¿ ýì áîëäîã ãýæ Îðãàí ºâãºí õºâã¿¿íä çºâëºí ÿðüæ áàéâ.

Ýëýã ãýçýã ¿íýõýýð ñéõàí ýä áàéâ. Õýä ¿íõìýãö öàäàæ äîðîî àì öàíãàõ áîëîâ÷ òýäíèé óìäíû æèæèã òîðõòîé óñ çàâèí äýýð áèé.

Öºì èäýæ öàäìàãö Ýìðàéèí áàñ ë òýíãý𠺺ä ñýòãýë òàéâàíã¿é õàðæ- Ìàõàà ýíä õóâààõ ÿâäàëã¿é ø¿¿ ãýâ. ªâãºí çºâøººð÷- Àìæèíà äàà. äóíä ìýýìýí äýýð áóãààä øºíº öàé õàëààæ óóíà. Îäîîõîíäîî èíãýýä äºí㺺ä

àâààë ÿâ÷èõúÿ. Çà ìàõàà çàâèíäàà à÷èõ óó äàà ãýâ.Àí÷èä òýíäýýñ õºäëºõèéí ºìºí ãàçàð äýëõèéä õèøèã õ¿ðòýýõýý ìàðòñàíã¿é. Õàâçàãàñíû

ç¿ðõèéã æèæèã æèæèã õýð÷èæ äàõèàä èðýõýä îëç îìîã õàéðëààðàé ãýæ àðëûí ýçýíä çàëáèðàí òàë òàë òèéø öàöàí ºðãºâ.

×èíãýýä òýä äàõèí äàëàéäàà îðæ õºäëºâ. Áàãà ìýýì àðàë àðä õîöðîâ. Áàðã ð èõ óñàí äóíä ºí÷èí ãàíö àðàë õîöðîõûã ¿çýõýä ýðõáèø ºðºâäºõ ñýòãýë òºðíº. Òýä äóíä ìýýì àðëûã ÷èãëýí ÿâàâ. Åð ¿äýø îðîé áîëîõ äºõºæ áàéâ. Ñýë¿¿ð÷èä ñýë¿¿°èéí äýýð óëàì íàâòàéí ãýãýýòýé áàéõàä Äóíä ìýýì àðàë õ¿ðýõ ãýæ ÿàðàâ. Òýíä äàëä ãàçàð çàâèà òàòàæ õîíîãëîõ ¸ñòîé áàéâ. Áàãà ìýýì àðàë óäàëã¿é ãýíýò äàëàéä îðñîí ìýò ¿çýãäýõã¿é áîëîâ. Ãýòýë Äóíä ìýýì àðàë áàñ ë áàðàà àëãà áàéâ. Áàñ ë ýðãýí òîéðîí óñ õ¿ðýýëýâ.

Òýäíèéã ºíºº õàâ çàãàñ àãíàæ áàéõ õîîðîíä òýíãèñèéí áàéäàë ìýäýãäýõ¿éö õóâèð÷ýý. Äàâàëãàà óëàì íÿãò, óëàì øèð¿¿í áîëæýý. Äàëàéí óñ õóó÷èí ÷èãòýý ã¿âýëçýõ áîëîâ÷ ñàëõèíû ÷èã õýäèéí ººð÷ëºãäæýý. Çàâü ñýãñðýõ, íàéãóóëàõ íü óëàì ÷ øèð¿¿í áîëæýý. Ãýâ÷ òýíãýðèéí áàéäàë àí÷äûí ñýòãýëèéã èë¿¿ çîâîîâ. Òýíãýð þó ¸ðëîõ íü ýíý âý? Æèëèéí ýíý óëèðàëä òýíãýð èéì áàéíà ãýäýã íýã ë ó÷èð îéëãîãäîõã¿é, íýã ë ñàíààíä îðîìã¿é àæýý. Õààíààñ ãàðñàí íü ¿ë ìýäýãäýõ õàðàíõóé áóëèíãàð àãààðààð íèñýæ, õààíà íýãòýý õàðàíõóé øóãóé øèðýíãè äîòîð ä¿ðýëçýõ àëñûí îéí ò¿éìðýýñ ñàëõèíä õººãäñºí õººí㺠àäèë ñèéìõèé öàãààí õºøèã òýíãýðèéã á¿ðõýâ. Òýðõ¿¿ óòàà çºâõºí òýíãýðò òàòàæ, õýíä ÷ ñààä õèéãýýã¿é àâ÷ àí÷äûí öàðàé áàðãàð áîëîâ.

- Ýíý óòàà øèã þì õààíààñ ãàðíà âý? ãýæ Îðãàí àìàíäàà ¿ãëýí, ñýòãýë äóíäóóð ÿíçòàé ýðãýí òîéðîí õàðàâ.

Òýä îäîî ñýë¿¿ðèéã äàëëàõ á¿ðèéäýý ìºä ãàçàð õàðàãäàíà, ãóðâàí àðëûí äîòðîîñ õàìãèéí àÿòàé, íàéäâàðòàé Äóíä ìýýì àðàë õàðàãäàíà ãýæ àìüñãàà äàðàí øèðòýí ÿâàâ.

Ãýòýë òýðõýí ¿åä òýíãýð äàõèí öýëìýæ, òýíãèñèéí õÿçãààðààñ, ñàíààí¤ áàãòàìã¿é èõ àëñ õîë õàðàãäàõû£ ¿çâýë äýëõèéí õÿçãààðààñ ÷ ìàãàäã¿é íàð øàãàéíà. Íà𠺺ä ýðãýæ õóðãàëã¿é ý£ö õàðæ áîëîõîîð áàéâ. ãýòýë äóãóé óëààí íàð òýðõ¿¿ àëñ õîëûí óòàà ìàíàí äîòîð á¿äãýðñýýð øèíãýâ. Òýíãýð ãèéñýí áîëîõîîð äàõèí ãýãýýòýé áîëæ, îð÷èí òîéðîí àìàð æèìýð áîëîâ. Äàëàéä ÿâñàí óëñûí äîòîð îíãîéæ, ìºíººõºí àðàë äýýð õ¿ð÷ òîõèòîé òºëºâòýé àìðàõ íü ãýæ óðüäààñ áàÿðëàëäàíà. Îðãàí ºâãºí õàæóóäàà ñóóóñàí Êèðèñêèéí ñýòãýëèéã èëáýí çàñàæ íóðóóã íü àëãàäàí

- Æààõàí òýñýæ ¿ç. äóíä ìýýì àðàë îäîîõîí ãàðààä èðíý ãýâ.Õ¿¿ãèéí àì õýäèéíýý öàíãàæ ÿâñàí áîëîâ÷èã ýöãèéí õîðèãëîñîí ¿ãèéã õ¿¿õäèéí ãýíýí

õîíãîð çàíãààð ÿãøòàë áàðèìòëàí äóãàé ë ÿâàâ. Àíä ãàðàõûí ºìíº ýöãèéí íü õýëñýí íü, äàëàéä ÿâàõàä àìíû óñ èë¿¿÷ ¿ã¿é, äóòóó ÷ ¿ã¿é àâ÷ ÿâäàã. Ãýðòýý áàéñàí øèã äàíäàà óóæ áîëäîãã¿é þì. Äàëàéí ºíººõ ãóðâàí àðàë äýýð ÷ ãýñýí öýâýð óñ äóñàë ÷ áàéäàãã¿é. Çàâèíä èë¿¿ èõ óñ òýýæ áàñ áîëäîãã¿é. Ǻâõºí öºìººðºº óìäààëàõ ¿åä ë óóæ áîëíî ãýñýí áèëýý.

Ìºíººõºí õýñýãõýí ãýãýý îðæ àëñàä ãýíýò òýíãýð öýëìýí íàðàí øàãàéõ ¿åñ Îðãàí ºâãºíèéã ¿çâýë ñàéõàí çàíòàé õàðàãäñàíä Êèðèñê,

- Àòêû÷ê àà! Àì ìàø èõ öàíãàæ áàéíà ãýæ çîðèãòîé õýëýýä ýöãèéãýý ãýòýí õàðæýý. Îðãàí ó÷ðûã ìýäýæ ìóøèëçàí èíýýìñýãëýæ,

- Óóõàé ìºí 人! Ò¿¿íèé ýëýã èäñýí õîéíî ýíý ÷ ç¿éí õýðýã. Àðãàã¿é! Èíãýõëýýð öóãààðàà æààõàí þì óóöãààõ óó äàà, ààí? ãýâ.

Ýìðàéèí Ìûëãóí õî¸ð ÷ ñóóäëàààñà äóðòàéÿà òîëãîé äîõèâ. ﾁ è ãàíöààðàà áèø õ¿í áîëãîí þì óóõûã õ¿ñýæ áàéãàà àæýý ãýæ Êèðèñê äîòðîî áàÿðëàæ áàéâ.

- Çà òèéì áîë ÿàõàâ, æààõàí óñ óóöãààæ, äàðàà íü ñàéõàí òàìõèà òàòúÿ äàà ãýýä Îðãàí çàëóóðûí ñýë¿¿ðèéã ÷àãòàëæ îðõèîä çàâèíû ¸ðîîëîîñ æèæèã òîðõòîé óñ ãàðãàæ ýâòýéõýí òàâèàä äîòðûã òóãàëãààð çàéëñàí çýí øàãàíàä òîðõíû õîâèëûã äàãóóëàí ãîîæóóëàâ. Òýð áîë àëàã õàâ òîëãîéí öààä òàëûí áóëãààñ àâñàí õ¿òéýí òóíãàëàã óñ áàéëàà. Òýíä ÿìàãò àðèóí ààãòàé, õ¿íèé õàìãèéí äóðòàé óñ áàéäàã. Çóí áîë òýð áóëãèéí óñíààñ öýöýã, íîãîî, áàñ ÷èéãòýé øîðîîíû ¿íýð ÿìàãò àíõèëæ áàéäàã.

Êèðèñê øàíàãà òîñîæ áàéõäàà áóøóóõàí áóøóóøõàí çàëãèëàõûã íýí ÷ õ¿ñýæ áàéâ. Îðãàí øàíàãàíû òàë äóíäóóð õèéãýýä áºã뺺ã áºãëºæ,

- Çà ººðºº óó. Äàðàà íü áóñàääàà ºãººðýé. Áèòãèé öàëãèàãààðàé ãýæ ñàíóóëàâ.

Êèðèñê àíõàíäàà õîâäãîîð çàëãèëæ áàéñíàà ñ¿¿ëäýý ààæóóõàí àìòëàí ¿çâýë óñíààñ äàðàãøñàí ìîäíû ¿íýð õàíõàëæ áàéâ.

- Óóæ õàíàâ óó? ãýæ Îðãàí àñóóâ.- Õàíàëàà.- Í¿äèé ÷èíü õàðâàë àðàé õàíààã¿é øèã áàéíà. Áàñ æààõàí õèéæ ºãüå 人. Ò¿¿õèé

ýëýã ãýäýã öàòãàëàí ýä, ãàçàð äýýð áàéñàí áîë õóâèíãààð ÷ óñ óóìààð áàéíà ãýýä øàíàãàíû ¸ðîîëä æààõàí óñ ãîîæóóë ºãºâ.- Êèðèñê ñàÿ õàíàæ, òèéì ¿åä òîìöóóë õîîðîíäîî çà íýã äîòîð îíãîõé øèã áîëëîî ãýæ

ÿðèëöäàã øóäàðãà ¿ãèéã ñàíàâ.Äàðàà íü õî¸ð ñýë¿¿ð÷èíä øàíãàíû òýõèé äóíäóóðààñ äýýã¿¿ð äýýã¿¿ð õèéæ ºãºâ. Òýð

øàíàãàòàé óñûã íü Êèðèñê òóñ òóñàä íü äàìæóóëæ ºã뺺. ªºðºº õàíàòàë óóñàí áîëîõîîð Ýìðàéèí Ìûëãóí õî¸ð õè÷íýýí ÷ óóñàí îãò ñàíààíä îðîõã¿é áàéëàà. Ãýòýë Îðãàí ºâãºí òýã õî¸ðò ÿàãààä øàíàãàíû òýõèé äóíäóóðààñ äýýã¿¿ð ºã÷ áàéãààºãèéí ó÷ðûã õ¿¿ä òàéëáàðëàí õýëæ ºãºõ íü õýðýãòýé ãýæ ¿çæýý.

- ×è áèåýð áàã , ýíý õî¸ðûã õàð ë äàà, ÿìàð áàéíà. òýãýýä áàñ èõ õ¿íä àæèëòàé ÿâàà. Çàâëü ñýë¿¿ðäýõýä òóí èõ àì öàíãàäàã þì.

Öààä õî¸ð íü ¿íýíäýý øàíàãàòàé óñûã äîð íü õºíòºð÷ îðõèñîíä äàõèí íýìýõ õýðýãòýé áîëîâ. Ýíý óäàà àõëàã Îðãàí ºàñ òýð õî¸ðûãîî ¿ãëýõ íü ç¿éòýé ãýæ ¿çæýý.

- Òà õî¸ð ÷ ãýñýí äýíä¿¿ þì. ßìàð ãëûí ýðýã äýýð áàéãàà áèø äýý ãýâ.Ýìðàéèí Ìûëãóí õî¸ð õàðèóä íü äàðâàéòàë èíýýìñýãëýõèéã ¿çâýë, îéëãîæ áàéíà, îéëãîæ

áàéíà, ãýõäýý äààí÷ àì öàíãààä àðãàã¿é áàéíà ø¿¿ äýý ãýæ õýëæ áàéñàí øèã àæýý.Ãýòýë Îðãàí ººðºº õóâèà õèéæ óóãààä ìóøèëçàí òîëãîé ñýãñýð÷,- Ãîëûí ýðýã äýýð ñóóæ áàéâàë ÷ ç¿ãýýð ë áàéíà. Ò¿¿õèé ýëýã ãýäýã èéì ë õ¿éòýé

ýä äýý… ãýýä ãààíñàíäàà òàìõè íýðæ àñààãààä óòààã èõ ë òàìøààí òàòàæ áàéõàä èéì æàðãàë äàõèí õýçýý ÷ àìàæ ýäëýõã¿é ãýäãýý îãòõîí ÷ òóõàéëñàíã¿é àæýý.

Òýðõ¿¿ ãàé çîâëîíã Êèðèñê õàìãèéí ò¿ð¿¿íä õàðæýý.“”” “”” “””

Ýíý ÿâäàë áîëîõûí ºìíº ãàéõìààð àìãàëàí áàéëàà. Òýä öºì öàíãààãàà ãàðãààä ñýòãýë ä¿¿ðýí, íýí ÷ æàðãàëòàé áàéâ.

Àíõíûõàà îëçûã îëîñí, îäîî ºíºº àðàë õ¿ð÷ àìàð÷ õîíîîä ìàðãààø ºã뺺 ýðò ãàð÷, àíãàà àãíàìàãö øàëàâõàí áóöàõ õýðýãòýé áàéâ. Þì á¿õýí æèí òàí.

Òýäíèé çàâü ìºí ë äîëãèîíû äýýã¿¿ð íàìàëçàí óðüäûí àäèë õºâñººð áàéâ. Îðãàí ºâãºí çàâèíû õèòýã äýýð ñóóãààä ãààíñàà ñîðñîîð çàëóóðäàí ÿâàõûã ¿çâýë ìàãàäã¿é ºíºº ë Çàãàñ-ýõíýðèéíõýý òóõàé áîäîæ ÿâñàí áèç. Ýìðàéèí Ìûëãóí õî¸ð ñýë¿¿ðèéã æèãäõýí äàëëà ñýë¿¿ðäýõèéã ¿çâýë íýã èõ áÿð ãàðãàëã¿é, õºíãºõºí, ãî¸ ¸ñýë¿¿ðäýæ ÿâàõ øèã ñàíàãäàíà. Êèðèñª ýäíèéã õàðæ ººðèéí ýðõã¿é ñîíèðõîí ÿâíà. Õ¿¿õäèéí ÿìàð íýãýí ñîíèó÷ çàíãààð òýäíèéã òóñ á¿ðèé ñîíèðõîí õàðæ, òóñáø¿ðèéí òàëààð þì áîäîæ ÿâàâ. Êèðèñê òýäýíä óõààíã¿é õàéðòàé áºíººä äàëàéí àíä òýäíèé õàìò ÿâæ áàéãààäàà óëàì áàõäàõ ñýòãýë òºðíº.

Êèðèñê ýäíèéãýý îíäîîã®îð áîäîæ ýñ ÷àäíà. Îðãàí ºâãºí èéì ë õóðö øîâõ òºâºíõòýé óðò õ¿ç¿¿òýé, ìîäíû ¿íäýñ àäèë áóëäðóóòàé óðò ãàðòàé, á¿õíèéã òàíèã÷ óñ ã¿éëýãíýñýí í¿äýé íýãýí áèëýý. ¯¿íýýñ îíäîî õ¿í áàéæ áîëîà áàéñàí ãýæ ¿¿? Õ¿í á¿õíèé õ¿íäëýí õàéðëàäàã ýíý àõëàã÷ ýíý õ¿íã¿éãýýð àìüäàð÷ áîëîõ áàéñàí ãýæ ¿¿? ×èíãýæ áîëîõ áàéñàí ãýæ ¿¿? Õà÷èí þì.

Êèðèñê ýöýãòýéãýý òóéëûí àäèëõàí, òîì áîëîõîîðîî Ýìðàéèíûã öóòãàñàí þì øèã àäèëõàí áîëíî ãýæ ýýæ íü ÿðüäàã áèëýý. Í¿ä íü ÿã ýöãèéíõ øèãýý öàðñíû áîðîãîöîé øèã õàð, í¿ä íü áàò áºõ, áàñ ¿¿äýí õî¸ð ø¿ä íü ÿëüã¿é äîðñãîé ãýíý. Òîì áîëîîä ìºí ýöýã øèãýý ºòãºí, áàâãàð õàð ñàõàëòàé õ¿í áîëíî ãýíý. Êèðèñêèéí ýöãèéã ñàõàëò Ýìðàéèí ãýäýã íü ñàíàìñàðã¿é þì áèø. Êèðèñêèéã á¿ð æààõàí, ãîëûí óñàíä øàëäàí óìáàæ áàéõàä ýõ íü ýã÷èéãýý íóäàð÷, õàðàà÷, ýöýãòýéãýý ÿã àäèëõàí õ¿¿ ãýëäýã áàéæýý. Òýä õîîðîíäîî íàðãèæ, óíàí òóñàí õºõðºëäºí ÷àíãà ÷àíãà øèâýãíýëäýõèéã ¿çâýë ìàíàé Êèðèñêèéã òîì áîëñîí õîéíî íàä øèã ýõíýð òààðàëäâàë òýð ýõíýð ÿìàð ÷ çîâîõ þìã¿é èõ ñàéí ñóóíà äàà, áè ìýäýæ áàéíà ãýæ ýõ íü ÿðüæýý. Æèãòýé þì, õýí ÿ÷àæ ñàéí ñóóõ õýðýã âý? Áè ýöýãòýéãýý àäèëõàí áàéâàë ÿàãààä ìèíèé ýõíýð òèéì ñàéí ñóóõ õýðýã âý? Õà÷èí þì ãýæ Êèðèñê áîääîã áàéâ.

Õàð ñàõàëòàé öàâ öàãààí ø¿äòýé ý¶ýã íü îäîî ºìíº íü ñóóãààä çàâþü ñýë¿¿ðäýí ÿâíà. ªðãºí õàíõàð öýýæòýé ººðòºº èòãýëòýé îëîí òàâàí çàíã¿é õ¿í. Ýöýã íü áóñäûí àäèë ÷àíãà áàõèð÷ çàãíàæ þì óó ºðºâäºæ ºìººð÷ ÿâñíûã Êèðèñê ¿ë ìýäíý. Õàðèí ¿íýíäýý öàðñíû áîðãîöîé øèã õàðõàí, ãÿëáàëçñàí òóíãàëàã í¿äòýé õ¿í àâàé.

Ò¿¿íèé øèëèéã õàðààä õî¸ð äàõü ñýë¿¿ð äýýð íàãàö àõ Ìûëãóí ñóóæ ÿâàâ. Ìûëãóí áîë Êèðèñêèéí ýöãýýñ õî¸ð ä¿¿ þì. Ä¿¿ íü ãýõýä ýð¿¿íäýý áàðãà ñàõàëã¿é çºâõºí äàëàéí èëæèãíèé ñàõàë àäèë õýäýí øºðºâãºð ¿ñ ãîçîéæýý. ªºðºº ÷ äàëàéí èëæèãòýé èõýä àäèëõàí õ¿í. Ýâã¿é þì áîëáîë ÿìàãò õýëöýõ, ìàðãàõ äóðòàé õ¿í. Õ¿íèéã ãîìäîîõ ãýæ ¿å ¿ã¿é, ÿâóóëûí íýã õóäàëäàà÷èíòàé ãàíöõàí óäàà çîäîî õèéñýí íü áèé. Òýãýõýä á¿õ îìãîîðîî ºíºº õóäàëäàà÷íû ºìíº óó÷ëàë ýðæ àðãàäàöãààñàí ûáèëýý. Õàðèí Ìûëãóíûã àðãàäàõ ãýæ ÿäæýý. Íàìõàí òàãäãàð íóðóóòàé, õîæóóë àäèë Ẻðºíõèé áèåòýé àòàë òýð õóäàëäàà÷èí õ¿íä ¿íýí ãýæ þó áàéäãèéã ¿ç¿¿ëíý ãýæ äàâøëàí áàéæýý. Æààõàí áàëãàæ ñîãòñîí äîî òðý. Óðüä íü áîë äàíäàà àí ãºðºº õèéíý. Òýãýõýä Ýìðàéèí áàñ áóñ õýëýí õ¿í ò¿¿íèéã õ¿ëýõ ãýæ àðàéõèéæ äèéëñýí ãýäýã. Áààâãàé øèã áÿðòàé õ¿í, ÙÊèðèñê áîë ò¿¿íèéã Ìûëãóí àêè ãýæ äóóäíà. Êèðèñêèéí ààâòàé èõ ýâòýé íàéðòàé, äàíäàà öóã àíä ÿâíà. ßàãààä ãýâýë òýä õýí õýíèéãýý õýçýý ÷ õººäñºí óäàà ¿ã¿é, åð õî¸óëàà àäèìëõàí íàéäâàðòàé àí÷èä þì. Ìûëãóíû õ¿¿õýä äààí÷ áàãà% äºíãºæ õºëä îðñîí íýã õ¿¿ ò¿¿íýýñ ýã÷ìèä õî¸ð îõèíòîé áèëýý. Õýí íýãýí òýäíèéã øîãëîõ ãýâýë Êèðèñêèéí ºìººðºõ £ýäýã ó÷èðã¿é. Êèðèñêèéí ýõ ÷ Ìû«ãóíû îõèí õ¿¿õäèéã àìü øèãýý õàéðëàíà. Ìûëãóíû îõèí õ¿¿õä¿¿ä Êè°èñêèéí îõèí ä¿¿ Ïóñóëüòýé òîãëîµ ãýæ äàíäàà èðíý.

Ãýâ÷ òýð îìãèéí á¿õ áàãà îõèäûí äîòðîîñ µàìãèéí õººðõºí íü Ìóçëóê þì! Õàðàìñàëòàé íü Ìóçëóêèéã òîì áîëîõîîð îíäîî òèéø àéë õºðø íóòàãò õàäàìä ºãºõ àæýý. Ò¿¿íèéã ë àâ÷ áóñäàä ºãºõã¿é þì±àí…

Êèðèñê ãýíýòõýí ºíºº Àëàã õàâ òîëãîéí öààíà ãîëûí õºíäèéä, îéí öîîðõîéä îðøèõ äàëàéí õºâººíèé íèâõ ÿñòàí, ººðººð õýëáýë Çàãàñ-ýõíýð îìãèéí õóó÷èí áóóöàíä ãýðòýý õàðèõ þìñàí ãýæ íýí ÷ õ¿ñýâ. Ýýæ äýýðýý î÷èõ þìñàí ãýæ áîäîõîîñ ç¿ðõ øèìøðýõ øèã áîëîâ. Ãýòýä òýä òºðñºí äàëàéí ýðãýýñ, ìºíõ òýíãèñèéí õºâººãººð ìºíõºä øîãøèã÷ ºíºº Àëàã õàâ òîëãîéãîîñ õàðèõûí àðãàã¿é õîëäñîí áàéëàà. Êèðèñê òýð ÷ áàéòóãàé ººðèéí ýðõã¿é ýðãýí õàðæ, ìàãàäëàõ ãýñíý øèã îãò ñàíààäã¿é èéø òèéø ñ¿ðõèé õàðàâ.

Ãýòýë òýíãèñèéí äýýã¿¿ð áàðàã òýíãýðèéí òàëûã á¿ðõñýí ºòãºí çóçààí áîð ìàíàí òýäíèéã ÷èãëýí õî¸ð ºðãºí õýë íèéëýõ ãýæ áàéñàí øèã àéñóé. Òýð ìàíàí óñíû õàð ìàíäàë äýýã¿¿ð æèãòýéõýí õ¿÷òýé õóéëðàí% îð÷íû þì á¿õíèéã íºìðºí èðýâ. Ìàíà îéðòîí èðýõèéã ¿çâýë ñàéõü àí÷äûã çàâüòàé íü õàìò òýíä áóé ¿çýãäýã÷, ¿ë ¿çýãäýã÷ áîëãîíû õàìò ýçëýí çàëãèõ ñàíààòàé ÿâàà ÿìàð íýã àìüä àìüòàí, ìàíãàñ øèã ¿çýãäýíý. Ìàíàí ìºíººõºí òýäíèé ÿìàð íýã àðàë þìóó ãýæ ÿðèëöàí áàéñàí òýð ç¿ãýýñ íºìðºí èðýâ. Êèðèñêèéí õàðñààð áàéòàë äàëàéí äóíä õººðñºí Ẻí Áîð ñààðàë þì íºìðºí èðýõýä õºâã¿¿í ñàíäàð÷,

- Õàðàà÷ òà ìèíü! Õàðàà÷! ã½æ äóó àëäàí õàøãèðàâ.Àí÷èä öºì òýâäýæ õîöðîâ. Àãøèí çóóð çàëóóðã¿é áîëñîí çàâü äàâàëãààíû äýýð

á¿æèãëýæ ãàðàâ. Ãýòýë ºòãºí íÿãò ìàíàíãèéí öààíààñ èõ äàâëàãààíû äîãøèí ÷èìýý äóóëäàâ. Äàâàëãàà õó÷èí íºìº°÷, ñàëõèíä óéìàðñàí óñ óëàì èõýýð íèæèãíýí õóéëðààä õººðºí íàìàëçàæ áàéâ.

- Çàâèà ýðã¿¿ë, õîøóóã äàâàëãààíû ººäººñ õàðóóë! Ãýæ Îð£àí öºõðºí áàõèðàâ.Ñýë¿¿ð÷èä çàâèíû õîøóóã äîëãèîíû ýñðýã àìæèí õàðóóëòàë äàëàéí õàð ñàëõèíû

ò¿ð¿¿÷èéí óîõèëòîíä çîëòîé õºìºð÷ îðõèñîíã¿é. Õ¿÷èò äàâàëãàà àðäàà òýíãèñèéí óñûã õóéëðóóëñààð ºíãºðºõºä ìàíàí ÷ á¿ðõýýä èðýâ. Èõ ìàíàíãèéí õîðìîé óñàí äýýã¿¿ð ÷èðýãäñýýð äýðãýä èðýõèéã ¿çâýë òóëàõ ÷ àðãàã¿é, òîéðîõ ÷ àðãàã¿é àìüòàé þì øèã àéõòàð Ẻí õàðàíõóé õàð þì íºìðºí èðýõ íü íýí ÷ òîäõîí õàðàãäàíà.

- Ñàëõè õààíààñàà áàéñàí, ñàëõèíû ÷èãèéã òîãòîîæ àâààðàé! Ãýæ Îðãàí õàøãèð÷ àìæèâ. Òýä þó þóã¿é õàðàíõóé ìàíàí äîòîð æèâýâ. Ìàíàí óóë íóðñàí àäèë õàðàíõóéëæ, òýäíèéã öàãëàøã¿é õàðàíõóéí ýðã¿¿ëýãò õèé÷èâ. Í¿ä èðìýõèéí çóóð òýä íýã åðòºíöººñ îíäîî åðòºíöºë îð÷èõ íü òýð. Þì á¿õýí àëãà áîëîâ. Òýð ìº÷ººñ õîéø òýíãýð ÷ òýíãèñ ÷, çàâü ÷ ¿çýãäýõã¿é áîëîâ. Òýä íýã íýãíèéõýý í¿¿ð öàðàéã ÿëãàæ ¿çýõã¿é áîëîâ. Òýð ìº÷ººñ õîéø òýä àìàð çàÿà ¿çñýíã¿é. Òýíãèñ äàëàé áóöëàí áóðãèëàâ. Óñíû öàëãèà, ò¿ñýðãýýíä õàìàã õóâöàñ øàëáà íîðîîä äààãäàõã¿é áîëîâ. Ãýâ÷ õàìãèéí ãàéòàé þì áîë ºòãºí ìàíàí äîòîð îðîîä îéð òîéðíûãîî ÿëãàæ õàðàõã¿é, íýã ¿ãýýð õýëáýë þó ÷ õàðæ ¿çýõã¿é áîëîõîîð äàëàé äýýð þó áîëæ áóé ò¿¿íýýñ ãàðàõûí òóëä ÿàâàë çîõèûãîî ìýäýõã¿é áîëæ õîöðîâ. Ãàíöõàí çàâèà õºìð¿¿ëæ îðõèõã¿é, ÿìàð íýã àðãààð òîãòîîæ áàõûí òóëä ñîõîð òààìãààð òýìö½õ õýðýãòýé áàéâ. Ãóÿ îíãîöîî íý£ òèéø çàëæ ãàðãàõ ãýæ îäîî ÿðèõ»í ÷ õýðýãã¿é áîëæýý. Äîãøèí àäàéð äàâàëãàà òýäíèé äàâèéã õààø íü òóóæ áóéã á¿¿ ìýë, õýäèé áîëòîë òóóõûã á¿¿ ìýä!

Àí÷èä àëñûí äàëàéä ÿâæ áàéõàä òýíãýð àÿã¿éòýæ, òýä ÷èãýýðýý àëãà áîëîõ ÿâäàë áàéäàã ãýæ Êèðèñê óðüä ºìíº íü äóóëñàí áèëýý. Òèéì ¿åä ýõíýð õ¿¿õä¿¿ä öºì óé ãàøóóäàë áîëæ, òýäíèéãýý ãýíýò õ¿ðýýä èðýõ þó ìàãàä ãýæ äýìèé ãîðèëîõäîî Àëàã õàâ òîëãîéí õàæóóä õýäýí õîíîãîîð ò¿¿äýã ãàë íîöîîí áàéäàã áèëýý. Çàäãàé äàëàé äóíä àìü ¿ðýãäýõ ãýäýã ÿìàð àéìøèãòàé, ÿìàð çýðëýã áîëîõûã òýãýõýä Êèðèñê ä¿é áàãöàà òºäèé áîäîæ ÷àäàõã¿é áàéâ. ªâëèéí öàãò ÷èìýýã¿éõýí õ¿ðýýä èðäýã ãýì çýìã¿é ìàíàí èä õóâèëãààíû ñ¿¿í öàãàí ºí㺺ð ä¿íñèéã÷ äýëõèé åðòºíöèéã æèãäõýí öóàãààí áóäàí çýðýãëýýãýýð á¿ðõýæ, ãàçàð äýýð îðøäîã á¿õíèéã õºëñºëæ îðõèñîí øèã àãààðò òóíãàëàã öàí õ¿¿ðýã òîãòîîä ¿ëãýðèéí ñàéõíûã õ¿ëýýõ ñýòãýëèéí äîòîð ÿàãààä ÷ þì àéäàñ, àëæààë õ¿ð÷ áàéõàä Êèðèñê èõäý äóðòàé áèëýý. ãýòýë òýð ìàíàí èéì ñàëäàãã¿é äîãøèí äàéñàí áîëæ ýðãýäýã ãýæ Êèðèñê áîäîîã¿é ÿâæýý. ×àíãàðàí ãààðàõ òýíãèñèéí äýýã¿¿ð Ẻí Ẻí õàðàíõóé õàð ìàíàí ýð÷ëýí õóéëðàí, çàäðàí íèéëýí ãóëãàí õºâºõ íü ìîãîé ìóðèëçàæ áàéñàíòàé àäèë àæýý.

Êèðèñê ñóóäëààñàà çóóð÷, àéõäàà Îðãàí ºâãºíèé õºëä íààëäàí ÷è÷èð÷ áàéâ.- ×è íàäààñ áàðèàä ÿâ. Áºõ áàðü ãýæ ºâãºí õ¿¿ãèéí ÷èõýíä õýëýâ. Îíîäîî þó ÷ õýëæ

÷àäñàíã¿é, þó ÷ õèéæ ÷àäñàíã¿é.Òýäíèé õýí íü ÷ Êèðèñê õ¿¿ãèéí õóâü çàÿàã õºíãºæë ÷àäàõã¿é áõéâ. ßàãààä ãýâýë

áàéãàëèéí òýð äîãøèí àþóëûí ºìíº àâ àäèëõàí ýðñòýõ áàéëàà. Òýð ÷ áàéòóãàé Êèðèñê õ¿¿ óëéæ, áàõèð÷ ýöãèéãýý äóóäëàà ãýõýä Ýìðàéèí áàéðíààñàà áîñîæ î÷èæ ÷àäàõã¿é áàéëàà. Ó÷èð íü ãóÿ îíãîö çºâõºí ò¿¿íèé õ¿÷èíä äóëäóéäàí òîãòîæ áàéâ. Ýìðàéèí Ìûëãóí õî¸ð äà¢àëãààíû óóëçàí ñàëàõûã ç¿ã òààìãààð ìýäðýí ñýë¿¿ðèéí õ¿÷ýýð äàâü îíãîöîî àðàéõèéí òýíö¿¿ëæ áàéâ.

Äàëàéí äàâàëãàà íýâòëýøã¿é õàðàíõóé ìàíàí äîòîð ãóÿ îíãîöûã çîãñîëòã¿é òóóñààð áàéâ. Çàâü îíãîöûã òîãòâîðòîé õýâýýð áàéëãàõ ãýæ Îðãàí æîëîîäîæ çàëàõûã îðîëäîâ÷ öààøëàõ òóñàì äàëàéí õàð ñàëõè óëàì ÷àíãàðíà.

Øºíº äóíä õýäèéí áîëñîí áàéæ áîëíî. Òýð ìàíàí äóíä õîíîã öàã õýðõýí ºíãºð÷ áàéãààã ìýäýõýä áýðõ. Ǻâõºí ìàíàí äîòîð á¿ð ïàä õàðàíõóé áîëîõîä ñàÿ øºíº áîëîâ ãýæ òýä òààâ. Áàðàã àìüä ãàðàõ ãîðüäëîãîã¿é áàéñàí áîëîâ÷ òýä òýðõ¿¿ ïàä õàðàíõóéí äóíä áàéãàëèéí äàâàìãàé õ¿÷èíòýé õýäýí öàãèéí òóðø òóéëäòàëàà òàñðàëòã¿é ¿çýëöýâ. Òýð õýäýí íèâõ õ¿í ÿìàð ÷ ãýñýí òýñýæ, äàëàéí õàð ñàëõè ãýíýò ñàëõèëñàí øèãýý ãýíýò íàìäàæ ìàíàí àðèëáàë öààøèä ÿàõ àðãà áîäîæ áîëíî ãýäýã öºõºðñºí ãîðüäëîãî õàðààõàí àëäààã¿é ë áàéëàà. Ãýòýë íýã óäàà òýð ãîðüäëîãî íü áàðàã áèåëæ ýõëýâ. Íýã õýñýã ñàëõè òàòàðñàí øèã äàâàëãààíû çàéëæ ñýãñðýõ íü íàìäààä óñ öàëãèõ, ¿ñðýõ íü ÷ ãàéã¿é áîëîâ. Ãýâ÷ ýðãýí òîéðîí ºíºº ë õàð çàíàð àäèë òàñ õàðàíõóé õýâýýð! Îðãàíû äóó õàìãèéí ò¿ð¿¿íä òýíãèñèéí øóóãèàíûã äèéëæ,

- Áè áàéíàà! Êèðèñê áèä õî¸ð ýíä áàéíà! Äóóëæ áàéíà óó? ãýæ õàøãèðàâ.- Äóóëæ áàéíà, äóóëæ áàéíà. Áèä ÷ áàéðàíäàà áàéíà ãýæ Ýìðàéèí äóóãàðàâ.- Ñàëõèíû ÷èã õýí òîãòîîæ àâñàí áý? ãýæ Îðãàí áàõèðàâ.- Òýð ÿìàð àøèã áàéíà? ãýæ Ìûëãóí óóðòàé áàðõèðàâ.Îðãàí òàã äóóã¿é áîëîâ. ¯íýíäýý îäîî òýäýíä ñàëõèíû ÷èã ìýäýýä ÿìàð ÷ õýðýã áàéõã¿é.

Òýäèéã äàëàéí äàâàëãàà õààø íü õººæ àâàà÷ñàí, îäîî õàíà áàéãà, òýäíèé áàòòàé áàðèìæàà õèéäýã àðàë õîë þì óó îéð áàéãàã òààæ ìý¤ýõã¿é àðãàã¿é. Òýäíèéã èõ õîë òóóæ àâàà÷ñàí áàéæ áîëíî, òýä ñàéµü ãóðâàí ìýýìýý õýçýý ÷ äàõèí îëîõã¿éáîëñîí áàéæ áîëíî. Îðãàí õàðàíõóé ìàíàí, äàâàëãààíû ñýãñðýëòýíä äàðëàãäàí äóâ äóóã¿é ñóóíà. Àãóó èõ Îðãàí õ¿íä ä¿íñãýð áîäîëä äàðàãäàí äóóã¿é ñóóíà. Àç äàéð÷ áîëîõ ãàíöõàí íàéäëàãà ãýâýë çàÿàíû ýðõýýð ºíºº àðëûí äýðãýä¿¿ð ºíãºð÷, á¿ð òýíãèñèéí ýðãèéí áàéö õàä ìºðãºæ ãóÿ îíãîöîî õýìõëýí ñàëæ áîëíî. Ãýâ÷ òýð ãóðâàí àðàë ¿çýãäýõã¿é, òýíãýðèéí îä ¿çýãäýõã¿é áàéõàä øºíèéí õàðàíõóé ìàíàí äóíä ç¿ã ÷èã áàãöààëàõ îíäîî ÿìàð ÷ àðãà áàéñàíã¿é. ªâãºí ÿìàð íýã ñàíàà îíîî õýëýõ ÷àäàëã¿é áîëæýý. Õýäèé òèéì áîëîâ÷ íýã õýäèé áîëîîä

- Áèäíèéã çàâèíûõàà õîøóóã äàâàëãàà ººä õàðóóëàõàä ñàëõè Òëàíãè-ëà áàéñàí äàà ãýæ õàøãèðàí õýëýâ.

Ãýâ÷ õýí ÷ õàðèó äóóãàðñàíã¿é. Ñýë¿¿ð÷èä, äóóãàðàõ ÷ çàâã¿é áàéâ. Îðãàí äàõèí äóóãàé áîëîâ. Êèðèñêèéí õàìàã áèå äàãæèí ÷è÷èð÷ ºâãºíèé õºëä íààëäàí ñóóâ.

- Êèðèñê áèä õî¸ð çàâèíû óòãàñàí óñ æààõàí þóë¿ýýä îðõè¸. Òà íàð çàâèà òîãòîîãîîä áàé ãýæ ºâãºíí ñàíóóëàí õýëýâ. Îðãàí õàðàíõóé äîòîð Êèðèñêèéã òýìòðýí ¿çýýä ç¿â ç¿ãýýð ñóóæ áàéõàä,

- Êèðèñê ÷è á¿¿ àé, õî¸óëàà çàâèíä þ¿ëñýí óñ àñãÿ, òýãýõã¿é áîë ìóó þì áîëíî. Ãàíö õîâîîãîî áè ýíý îëëîî, ÷è øàíàãàà àâààä óòãàâàë äýýð… ×è þìíàààñ ¡àðüæ áàéíà óó? Øàíàãàà àâ ãýæ á éíà.

- Àòêû÷õ àà, áè þìíààñ áàðüæ áàéíàà. Õýäèé áîëòîë èíãýæ ÿâàõ þì áý? Áè àéãààä áàéíà!

- Áè ÷ éàæ áàéíà. Ãýõäýý áèä áîë ýð óëñ èíãýæ ÿâàõ ó÷èðòàé óë…- Áèä æèâ÷èõã¿é þó? Àòêû÷õ àà!- Æèâýõã¿é. Õýðýâ æèâýõ ó÷èðòàé áîë æèâæ ÷ áîëíî. Õàðèí ÷è íýã ãàðààðàà

íàäààñ áàðèàä íºãºº ãàðààðàà çàâèíû ¸ðîîëûí óñ øàâõàæ àñãà…Îðãàí ¶àã òóõàéä íü ñýõýý àâñàí íü ñàéí õýðýã. Òýíãèñèéí õàð ñàëõè º÷¿¿õýí àìüñãàà

àâàõûã àøèãëàí çàâèíû ¸ðîîëä ä¿¿ðñýí óñûã íýëýýí øàâõàæ àìæèâ. Îðãàí ºâãºí òèéíõ¿¿ òààìãààð òýìòðýí øàâõàæ áàéõäàà ìºíººõºí áéöõàí òîðõòîé óñàà Êèðèñêò àíõààðóóëàí ò¿¿íðèé õàíöóéíààñ òàòàæ

- Êèðèñê àà, áèäíèé òîðõòîé óñ ýíý áàéíà. Òýìòýð÷ ¿çýâ ¿¿? ßìàð ÷ ãýñýí ýíý òîðõòîé óñûã àÿìãàäàæ áàé. ¯¿íýýñ ñàéí çóóð÷ áàðèàä áèòãèé òàâèàðàé. ßâäàë áîëáîë àìûí óñã¿é õîöîðñíîîñ çõñýí íü äýýð ø¿¿! Îéëãîâ óó?… îíäîî õýíä ÷ íàéäàæ áîëîõã¿é ø¿¿. Äóóëàâ óó? ãýæýý

Îðãàí ýíý òóõàé ñàíàæ, æààë õ¿¿ä öàã òóõàéä íü ýíý òóõàé ñàíóóëñàí íü ìºí ñàéí õýðýã. Òýð íü òóí óäàëã¿é æààë õ¿¿ä õýðýã áîëñîí áèëýý.

Äàëàéí ñàëõè øóóðãà ÿëüã¿é íàìäñàíàà äàõèí ñýãñ÷èæ ýõëýâ. Ýíý óäàà á¿ð ÷ õ¿éòýé, õàðàíõóé øºíèéí ìàíàíä þó ÷ ¿çýõã¿é ÿâàà õººðõèé àð÷àà òàñàðñàí óëñûã äàëèìäóóëàõ ãýñýí øèã ãàëçóó þì øèã ¿ëýýæ ãàðàâ. Ýíý óäàà õ¿ì¿¿ñò àãøèí çóóð àìñõèéëãýñíèéõýý ºøºº õàðèóã àâàõ ãýñýí øèã äàëàéí äàâàëãàà äàõèí óëàíãàñàí äàéðàâ. Îðãàíû ãóé îíãîö ¿ë ¿çýãäýõ äàâàëãààíû õîîðîíä òà« òàë òèéø õàéð íàéðã¿é øèãäýäýí õîëáèðîí õîëáèðîí ýðãýëäýæ áàéâ. Óñ öàëãèí çàâèíû èðìýãèéã äàâæ õàãàñ äóíäóóð óñ óòãàñàí çàâü îíãîö æèâæ ýõëýâ. Îðãàí ºâãºí ºâäºã äýýðýý ñºõðºí ñóóæ ãàíö õîâîîãîîð õè÷íýýí óòãàâ÷ óëàì íýìñýýð áºéãàà óñûã øàâõàæ áàðíà ãýäýã ñýòãýøã¿é õýðýã áàéëàà. Ãýòýë õî¸ð ñýë¿¿ð÷èí ãýíýò

- Á¿õ þìàà àâ÷ õàÿ! Æèâëýý! Ãýæ õîðñîí ñàíäðàí áàõèðàëäàâ.Êèðèñê àéõäàà ÷àíãà óéëñàí áîëîâ÷èã õýí ÷ äóóëñàíã¿é. Õýí ÷ ðò¿¿íèéã àíõààðàõ

ñýõýý áàéñàíã¿é. Æààë õ¿¿ çàâèíû õèòãýíèé ìóõàðò øèãäýí áÿöõàí òîðõîí äýýð õàæóóãààðàà ÷àíãà ãýã÷ äàðæ õýâòýýä áàéäãààðàà àòèéæ õàìàã áèåý ÷è÷ð¿¿ëýí óéëàâ. ßìàð áîëîâ÷ æíý ìèíèé õèéõ ¸ñòîé ãîë ÷óõàë àæèë ìºí ãýæ Êèðèñò ñàíàæ áàéâ. Äàëàéä æèâæ áóé ãýäãýý Êèðèñê ñàéí ìýäýæ áàéñàí àâ÷ íýãýíò òýðã¿¿ëýã÷ Îðãàí õýëñíýýñ õîéø ÿàñàí ÷ õàìààã¿é ºíºº óñòàé òîðõîî õÿìãàäñààð àâàé.

Áàðàã òàë äóíäóóð æèâñýí ãóé îíãîöûã ÿàðàëòàé àâðàõ õýðýãòýé áàéâ. Ìûëãóí çàâèà õºìð¿¿ëýõã¿é ãýæ áàéäàã õ¿÷ýý ãàðãàí õî¸ð ñýë¿¿ðýýð çîãñîî çàéã¿çé ãàëçóó âì øèã ñýë¿¿ðäýæ áàéõûí õîîðîíä Îðãàí Ýìðàéèí õî¸ð çàâèíä ÿâñàí õàìàã þìàà óñ ðóó øèäýëæ ãàðàâ. Îíäîî àðãà ìºð áàéñàíã¿é. Õî¸ð àíãèéí áóó îîñîðòîé òºìºð æàä, ýâõýýñòýé îëñ, áàñ áóñ þì òýð ÷ áàéòóãàé Îðãàíû ãóóëèí äàíõûã õ¿ðòýë óñàíä õàÿâ. Ìºíººõºí õàâ çàãàñûã àâ÷ õàÿõ ãýäýã õàìãèéí áýðõòýé àæèë áàéâ. Íîðæ õ¿íäýðñýí çàãàñ ãàðò ãóëãààä åð äààãäàõã¿é áîëæýý. Ò¿¿íèéã á¿ð çàâèíû ¸ðîîëîîñ ºðãºæ çàâèíû öààä ðóó ºíõð¿¿ëýõ ¸ñòîé áàéâ. Çîðèóò õýðýã áîëãîæ õ¿í àìüòàíã¿é àðàë õ¿ð÷ àãíàñàí îëçîî àâÿ õàÿõ õýðýã ãàðàâ. Îðãàí Ýìðàéèí õî¸ð ààõèëàí ÿíöàãëàí áàñ õàðààë øèðýýë òàâüæ áàéæ ºíºº õàâ çàãàñûã àðàéõèéí çàâèíû èðìýã äýýð ºðãºí ãàðãàæ öààø íü ºíõð¿¿ëæ îðõèâ. Òýíãèñ äàëàéòàé òýãýæ çýðëýðã þì øèã ¿çýëöýæ, óéìàð÷ ñàíäàð÷ áàéõàä ë õàâ çàãàñíû ìàõàí õ¿íä à÷ààíààñ ñàëñàí çàâü îíãîö õºíãºðºõ øèã áîëîõ íü èëò áàéëàà. Ìàãàäã¿é, ýíý ÿâäàë óã áàéäëûã àâàðñàí áàéæ áîëíî.

“”” “””” “””Îðãàí õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ñýðýâ. Ñýðýýä õîâ õîîñîí öàãààí àìíà äîòîð àíõàíäàà õàíà ÿâààãàà

äàðóé ìýäñýíã¿é. Ýðãýí òîéðîí òàòñàí òýð íýâòëýøã¿é á¿ðýã öàãààí þì ÷óõàì þó áîëîõûã äàðóé óõààð÷ ÷àäñàíã¿é. Òýð öàãààí þì ìàíàí áàéëàà.

Òýð öàãààí þì áîë ãàäààä èõ äàëàéí á¿õ ìàíäàë äýýã¿¿ð ÷èâ ÷èìýýã¿é áàò ñóóæ àâñàí õÿçãààð õÿðõàãã¿é Àãóó èõ ìàíàí áàéëàà.

Õàðàíõóé ìàíàí äîòîð Îðãàí ºâãºíèé í¿ä æààõàí äàñàæ õàðâàë çàâü íü áàéíà, öààäóóë íü áàéíà. Ýìðàéèí, Ìûëãóí õî¸ð ñóóäàëäàà ñýë¿¿ðèéí äýðãýä äýðèéí õýâòýíý. Òýä óðä øºíº äàëàéí õóé ñàëõèòàé òóëàëäñàí òóëàëäààíä íàì öîõèóëñàí þì øèã õà÷èí ýâã¿é ãóëäàéí õýâòýõ áºãººä ãàãöõ¿¿ èõ ë äàâ÷óó, òàñàëäàíãóé àìüñãààëàõûã ¿çâýë ýðõáèø àìüòàé ãîëòîé áàéãàà áîëîëòîé. Êèðèñê õ¿¿ ºíºº òîðõòîé óñàà äàðààä õºëèéí íü äýðãýä àòèéí õýâòýýä, äàëàéí ÷èéã, õ¿éòíýýñ íîéðîí äóíäóó ÷è÷èð÷ áàéâ. Îðãàí ò¿¿íèãé ºðºâäºõ áîëîâ÷èã òóñ áîëîõ àðãà áàéñàíã¿é.

غíèéí äàëàéí øóóãèàíä ÷èõ äºæèðñºí Îðãàí çàâèíû õ¿òãýí äýýð áóóðàë òýðã¿¿íýý óíæóóëàí ñóóíà. ªâãºíèé õàìàã áèå øàðõèðàí ºâäºíº. ªíºº áóëäðóó áîëñîí óðò ãàð íü òàøóóð ºëãºñºí øèã ñóë óíææýý. Îðãàí ºâãºí íàñàíäàà ýëäâèéí çîâëîí ç¿ä¿¿ð àìñàæ ¿çñýí áîëîâ÷èã èéì äîãøèí õàðãèñ ÿâäëûã ¿çñýí íü ¿ã¿é. Òýð îäîî õààíà áàéãàà, äàëàéí õàð ñàëõè òýäíèéã õààø íü òóóæ àâàà÷ñàí, ýõ ãàçðààñ õîë ÿâàà þó î©ðõîí ÿâàà þó, òýíãèñò áàéíà óó, àëü ýñã¿¿ë á¿ð ãàäààä èõ äàëàéä áàéíà óó ãýäãýý îãòõîí ÷ ìýäýõ þì àëãà. ×óõàì õýäýí öàã áîëæ áóéã÷ á¿¿ ìýä. Òýë ÷ áàéòóãàé áèò¿¿ ñóóñàí õàðàíõóé ìàíàí äóíä ºäºð þì óó, øºíº þì óó ìýäýãäýõã¿é áîëæýý. Åð íü äàëàéí õàð ñàëõèí ãîëäóó ºã뺺 íàìääàãèéã áîäîæ ¿çâýë ºäºð áîëñîí áàéëòàé. ¯ä ºíãºðñºí ÷ áàéæ áîëíî.

Àçààð àìüä ãàðàâ ãýæ õýäèéãýýð áºàÿðëàõ àâ÷ ñýýõýëçýõ þì îãòõîí ÷ ¿ã¿é. ßâóóëûí íýã õóäàëäàà÷íààñ çóóí áóëãàíû àðüñààð àâñàí àíãèéí áóóíàñ ºãñ¿¿ëýýä àíä àâ÷ ãàðñàí õàìàã þìàà äàëàéä õàÿñàí áîëîõîîð åð人 õî¸ð õîñ ñýë¿¿ð, áÿöõàí òîðõòîé óñ ë ¿ëäæýý. Öààøäàà áàñ þó áîëîõûã á¿¿ ìýä!

Ñýë¿¿ð÷èä íîéðíîîñ ñýðýõýýð îäîî ÿàõàâ, èéõýä ãýæ á¿ãäýýðýý ÿðèëöàõ áîëíî. Ãýòýë òýä àëü ç¿ãò õºâæ ÿâààã õýí ìýäýõ þì áý?

Þóíû ºìíº ¿¿íèéã ìýäýõ íü ÷óõàë áàéâ. Õî¸ðò ¿ºíº áîëîõãû õ¿ëýýæ, õýðýâ òýíãýð öýëìýã áàéõ þì áîë îä ìè÷äýýð ç¿ã ÷èãýý îëîõ ãýæ îðîëäîæ áîëîõ ë þì. Ãýòýë õýäèé áîëòîë èíãýæ äýìèé õºâºõ þì áý? Õè÷íýýí õ¿÷, öàã çàðöóóëàõ âý? غíèéã õ¿ëýýæ ÷àäàõ þì óó, òýñýæ ÷àäàõ þìóó?

ßìàð ìàíàí ãýæ òèéì áàéäàã âý? Òýíãèñèéí äýýã¿¿ð æèãòýé ºòãºí ìàíàí àðèëøã¿é ëàâ ñóóæýý. Ãàçàð ñàéã¿é èéì ãýæ ¿¿? Á¿õ äýëõèé èéì ìàíàíä äàðàãäñàí ãýæ ¿¿?

Òàìõè òàòàæ, þì óóìààð ñàíàãäàíà. Ãýòýë þóí òàìõè òàòàõ, áèåäýý àâ÷ ÿâñàí òàìõè íü øàëáà íîðæýý. Óóõ óñ ÿàõ âý? Èäýõ þì ÿàõ âý? Îðãàí ýíý òóõàé áîäîõîîñ àéäàñ íü õ¿ð÷ áàéâ. Õàðèí îäîîõîíäîî áàñ ÷ òýñýæ, ýíý òàëààð áîäîõã¿é ÿâþæ áîëîõîîð áàéæýý.

Òýíãèñèéí äýýã¿¿ð æèãòýé íàì ã¿ì, çºâõºí òîãòóóí èðýëçýí ìÿðàëçàíà. Çàâü íýã áàéðàíäàà çàâõàí ¿ë ìýäýã íàéãàëçàíà. Òýäíèé çàâü õààøàà ÷ õººãäºõ òóóãäàõã¿é, õààøàà ÷ ¿ë õºâíº. Óñàí äýýð îðõèñîí ñýë¿¿ð¿¿ä ñóë õºâæ áàéâ. Ýìðàéèí Ìûëãóí õî¸ð á¿ð øàë÷èéòëàà ÿäðààä ñýë¿¿ðýý òàòàæ àâàõ ÷àäàëã¿é íîéðîíäîî äèéëäýí ¿õñýí þì øèã óíòààä ºãñºí íü èëò áàéâ.

ª÷¿¿õýí èºäèé ÷ ¿ëýýõ ñàëõèã¿é áîëîõîîð ìàíàí äîòîð þì á¿õýí, ÷èâ ÷èìýýã¿é, þì á¿õýí ýñ õºäºëíº. Òýíãèñ ÷ ñóóæ, ìàíàí ÷ ñóóæ çàâü ÷ çîãñæýý. Îäîî õààøàà ÷ ÿàðàõ ÿâäàëã¿é, õààøàà ÷ õºâºõ ÿâäàëã¿é áîëæýý.

ªâãºí òèéíõ¿¿ ãóíèãëàí ñóóæ áàéñíàà äàõèí ç¿¿ðìýãëýæýý. Ò¿¿íèéã Êèðèñê ñýðýýâ. Æààë õ¿¿ ºâãºíèéã íóäàð÷,

- ªâºº, ºâºº! Þì óóìààð áàéíà ãýæýýªâãºí äàâõèéæ, õººðõèé íýã óãñààíû öààä ãóðàâ íü ò¿¿íèé ãàðûã õàðæ ñóóãàà àæýý

ãýæ îéëãîâ. Îðãàí áîë òýäíèé òýðã¿¿ëýã÷ õ¿í. Îäîî àìíû óñ õóâààðèëàí õóâü õ¿ðòýýõ õàìãèéí áýðõ àæèë ýõëýõ íü òýð ãýæ îéëãîâ.

Îãòõîí ÷ ¿ë õºäëºõ ºòãºí ìàíàí òóíàñààð áàéâ. Òýíãèñ äàëàé æèãòýéõýí àíèð ÷èìýýã¿é ä¿íñèéíý…

“”” “”” “”””Òýä òýð ºäºð ¿äýø áîëòîë ÿìàð ÷ çîðèëãîã¿é, õààøàà ÿâæ áóéãàà ÷ ýñ ìýäýâ÷ ÿàðàëã¿é

õºâñººð áàéâ.Òýä íýãýíò ñýðæ, ÿìàð áàéäàëä îðñíîî ìýäñýí áîëîõîîð íýã äîð çîãñîîä áàéæ ÿìàð ÷ ãýñýí

÷àäñàíã¿é.Èíãýýä ñýë¿¿ðýý ººä òàòàí àâ÷ íýã òèéø ÿàðàëã¿é õºâæ ãàðàâ. Ýðãèéí òèéø ÿâæ

áàéãàà þì óó àëü ýñâýë á¿ð ýñðýã ÷èãò óëàì õîëäîæ ÿâàà þì óó á¿¿ ìýä!Ãýâ÷ ýíý áîë íýã ÷ á¿òýëã¿é ÿâäàë ãýäýã íü èë áàéâ.Ãàíö íàéäàõ þì ãýâýë, õýðýâ ìàíàí àð¨ëàõ àâààñ öààøèä ÿàõ èéõ íü òîäîðõîé áîëîõ

áàéëàà. ßìàð ÷ ãýñýí àìíàí àðèëàõ þì áîë øºíº îä îëæ õàðæ áîëíî. Þóíû ò¿ð¿¿í îä ìè÷äýýð íýã áàðèìæàà îëæ àâàõ íü õàìãèéí ÷óõàë áàéâ.

Îíäîî íýã ãîðèëîõ þì áîë ÷èíãýñýýð ÿâòàë ÿìàð íýã àðàë òààðàëäàæ þóíû ìàãàä! Àðàë òààðàëäâàë ÷èã áàðèìæààãàà îëîõîä àÿëáàð áîëíî.

Ýë ó÷èð òýä îäîîõîíäîî õàâ õàðàíõóé ìàíàí äóíä õààøàà ÷ õàìààã¿é òààìàã ñýë¿¿ðäñýýð áàéâ.

Èíãýæ ÿâàõ çóóã Îðãàí ºâ㺠þó ÷ ãýñýí þì õóìûã æààõàí ººä òàòàæ ýìõýë ãýâ. Çàâèíû ¸ðîîëä òóíàñàí óñûã òàñ øàâõàæ, ÿìàð ÷ ãýñýí õºëèéí äîð óñ øàë÷èãíàõã¿é áîëãîâ. Êèðèñêèéã çàâèíû õèòãýí äýýð õàæóóäàà ñóóëãàâ. Õ¿¿ã òèéíõ¿¿ Ẻðºí人 àâààä ñóóâàë íýãä äóëààí, õî¸ðò õóâöàñ íü ò¿ðãýí õàòíà. Õ¿í áîëãîíä àäèëõàí æààõàí æààõàí óñ õéèæ ºãºâ. Àíõíû óäààä õ¿í á¿ðä øàíàãàíû äºðºâíèé íýãä àðàé õ¿ðýõã¿é õ¿ðýõã¿é îíîãäîâ. Äàëàéí ñàëõèíä ÿäàð÷ õîíîñîí áîëîõîîð ãàíö óäàà ÷ ãýñýí õàíàòàë óóâàë õýðýãòýé ë áàéâ. Ãýòýë Îðãàí ºâãºí îäî óíäíû óñûã ìèíèé ºãñºí öàãò, ìèíèé õèéæ ºãñºí õýìæýýãýýî óóõ õýðýãòýé ãýæ óðüäààñ ñàíóóëàí õýëæýý. Òýð ¿ãýý ¿íýìø¿¿ëýõ ãýæ áÿöõàí òîðõòîé óñàà ºðãºí çàéëæ ¿ç¿¿ëýâ. Óñ òîðõíû òàë äóíäóóð øàë÷èãíàæ áàéâ.

Ãýòýë ñàíàìñàðã¿é íýãýí áàÿð áîëîâ. Þó ãýâýë, ºíºº òîðõòîé óñàà àâòàë çàâèíû õèòãýíèé á¿ð ìóõàðò ñóóäàë äîðîîñ õàâ çàãàñíû àðüñàí óóòòàé æààõàí äàâñàëñàí áîðö ãàð÷ýý. Òýä òîì óóòòàé èäýõ þìàà äàëàéä õàÿñàí áèëýý. ãýòýë Ìûëãóíû ýõíýðèéí çàìäàà èäýýðýé ãýæ ºãñºí áÿöõàí õ¿¿äèéòýé áîðö ñàíàìñàðã¿é ¿ëäñýí áàéâ. Õàðèí àðüñàí õ¿¿äèéä äàëàéí óñ þ¿ëæ, òýðòýé òýðã¿é èõ äàâñòàé áîðö óëàì øîðâîã áîëîîä àìàíä õ¿ðýõèéí àðãà¿é áîëæýý. Ãýâ÷ òýð áîë ÿìàð ÷ ãýñíý õ¿íñ þì. Õàíãàëòòàé èõ óñ óíäòàé áàéñàí áîë òèéì áîðö ÷ óã íü ñàéõàí ë äàà.

Àì öàíãàõààñ àéæ îäîîõîíäîî áîðöíîîñ õýí ÷ èäñýíã¿é.Õ¿í áîëãîí ãàãöµ¿¿ ìàíàí àðèëàõûã õ¿ëýýæ áàéâ.×Èâ ÷èìýýã¿é ä¿íñèéõ ºòãºí ìàíàí äîòîð ãàãöõ¿¿ ñýë¿¿ðèéí ÷àãòàãà ãóíèãòàé õÿõíàõ

÷èìýý ãàðíà. Òýðõ¿¿ ÿìàð ÷ äóó øóó ¿ã¿é, àíèð ÷ìýýã¿éí äóíä ñýë¿¿ðèéí ÷àãòàãàíû õÿõíàõ äóóí õýí íýãýí òºðººñíº õ¿í “Áè õààíà áàéíà? Áè õààíà áàéíà?” áè îäîî õàà÷èõ âý” ãýæ àëæààñàí ÿíçòàé ìºðãºí çàëáèð÷ áàéõ øèã ñîíñäîõ àæýý.

Õ¿í áîëãîí ãàãöõ¿¿ ìàíàí ñàðíèõûã õ¿ëýýíý….“”” “””” “””

Ãýâ÷ ìàíàí ñàðíèñàíã¿é, ñàðíèõ øèíæ ÷ àëãà. Òýð ìàíàí º÷¿¿õýí ÷ ñýâýëçýí ýñ õºäëºõèéã ¿çâýë, ýíý äýëõèéä áàéäàãã¿é, ÿìàð íýã îíäîî, ñàíààíä îðîìã¿é õà÷èí àìüòàí ÷èéã íýõýøìýë, àãààðààð àìüñãàëàí íàðò åðòºíöèéí þì á¿õíèéã, ãàçàð äýëõèéã, àãààð, òýíãýðèéã, òýíãèñ äàëàéã çàëãèæ îðõèñîí ìýò ñàíàãäàíà.

Ìàíàí äóíä äàõèí øºíº áîëîâ. Ýðãýí òîéðîí òàñ õàðàíõóé áîëæ èðýõýýð ë ñàÿ øºíº áîëîâ ãýæ òýä ìýäýâ. Òýäíèé äýýð îä ÷ àëãà, òýíãýð ÷ àëãà.

Ãàãöõ¿¿ íýã òèéø ÿâæ áàéõûí òóëä äýìèé õºâæ ÿâàõ ãýäýã õýäèéí óòãà ó÷èðã¿é ç¿éë áîëîâ.

Òýíãýðò îä ¿çýãäýõ áîëîâ óó ãýæ õ¿í áîëãîí íàéäàí, ãîðüäîí õ¿ëýýíý. Öàã ìº÷ òóòàì õ¿ëýýæ áàéâ. Ñàëõè ãàð÷, òýð ¿çýøã¿é ìóó ¸ðûí ìàíàíã õººãººñýé ãýæ õ¿ëýýíý. Òýä óíòñàíã¿é. Õàí õóðìàñòûíõàà îäûã íýýæ ºãºº÷ ãýæ òýíãýðèéí ñàõèóñàíä çàëáèðàâ. Ãàäààä èõ äàëàéí öààíà ¡àéäàã èõ äýëòýé ñýãñãýð àðààòàí øèã ñàëõè ÷è ñýðýæ ¿çýý÷ ãýæ ñëàõèíû ýçýí õààíä ìºðãºí çàëáèðàâ.

Ãýâ÷ ÿìàð ÷ íýìýð àëãà. Òýäíèé ìºðãºë çàëáèðàëûã õýí ÷äóóëñàíã¿é, ìàíàí ñàðíèæ àðèëñàíã¿é.

Îä ãàðàõûã Êèðèñê ìºí èõýä õ¿ëýýæ áàéâ. Òýíãýðò õ¿¿õäèéí òîãëîîì ºëãºñºí àäèë õàðàãääàã åðèéí òýð îëîí îä îäîî ò¿¿íä þó þóíààñ èë¿¿ õýðýãòýé áàéâ. ª÷èãäºð îðîéíîîñ õîéø ¿çýæ àìññàí á¿õýí õ¿¿ãèéí ñýòãýëèéã äîíñîëãîæ, àéõ ñ¿ðäýõ ñýòãýãäýë òºð¿¿ëæýý.

Õ¿¿õäèéí ñýòãýë ñàíàà öºõðºõ, ìîõîõ, ýâäðýõ ãýäýã þóõàí áàéõàâ äýý õàðëà ãýæ. Ãýâ÷ ò¿¿íòýé íýã çàâèíä ÿâàà ãóðâàí òîì õ¿í á¿ãäýýðýý ¿õëèéí ºìíº òóëãàð÷ èíãýýä äàëàéí àÿëàë òºãñäºã áàéæýý ãýæ ñàíàãäàæ áàéñàí ¿åä áàéãààëèéí òýðõ¿¿ óëàíãàññàí äîãøèí àþóëûã òýñâýðëýí äàâñàí ÿâäàë ÿìàð ÷ ãýñýí àìü ìýíä ãàðàõ àðãà ìºð îëäîæ áîëíî ãýñýí ñýòãýëèéã æààë õºâã¿¿íä òºð¿¿ëæýý. Ãàãöõ¿¿ òýíãýðò ë îä ¿çýãäýõ þì áîë òýäíèé çîâëîí ýöýñ áîëíî ãýæ õ¿¿ áàò èòãýæ áàéâ.

Ãàãöõ¿¿ îä áóøóóõàí ¿çýãäýýñýé òýãâýë ýõ ãàçàð ðóóãàà, Àëàã õàâ òîëãîé ðóóãàà áóøóóõàí áóöôàõ þìñàí. Þó ãýâýë æààë õ¿¿ òóí ÷ öàíãàæ òóí ÷ ºëñºæ, þì óóõ þìñàí, þì èäýõ þìñàí ãýæ òýñãýëã¿é õ¿ñýæ áàéâ. Öààø ÿâàõ òóñàì óëàì ºëñºæ óëàì öàíãàæ, ãýðòýý õàðèõ þìñàí, ýýæ äýýðýý î÷èõ þìñàí, òºðºë ñàäàí äýýðýý î÷èõ þìñàí, óòàà ¿íýðòñýí ãýð îðîíäîî õàðèõ þìñàí ºâñ íîãîîã äýýðýý î÷èõ þìñàí ãýæ òóí ÷ õ¿ñýâ.

غíºæèí òèéíõ¿¿ òàð÷ëàí õ¿ëýýâ÷ îíäîî áîëñîí þìã¿é, ìàíàí ÷ õºäºëñºíã¿é, òýíãýðò îä ìè÷èä ÷ ãàðñàíã¿é, òýíãèñèéí äýýã¿¿ð ºíºº ë ïàä õàðàíõóé ìàíàí.

غíºæèí ó÷èðã¿é àì öàíãàæ, õýäèéãýýð ÷èéãòýé, æèõ¿¿í áàéâ÷ Þì óóõûã íýí ÷ õ¿ñýæ áàéâ. Êèðèñê áè ë ãàíöààð þì óóõ þìñàí èíãýæ òàð÷èëæ ÿâíà äàà ãýæ áîäîõ àâ÷ áóñàä íü ìºí æèãòýéõýí öàíãàæ ìàø çîâæ ÿâæýý. Ãýâ÷ êèðèñê áóñäààñ èë¿¿ èõýýð öàíãàæ þì óóõ þìñàí ãýæ áóñäààñ èë¿¿ òýñãýëã¿é õ¿ñýâ. Ãýòýë àõëàã÷ Îðãàí óñ õèéæ ºãñºíã¿é Êèðèñê àðãàà áàðààä æààõàí óñ õèéæ ºãºº÷ ãýæ ãóéñàíä

- ªãºõã¿é, óíä óóõ áîëîîã¿é òýñ! Ãýæýý.Äàâñòàé áîðö èäñýíýýñ õîéø õè÷íýýí èõ öàíãàæ ÿâààã Îðãàí ºâãºí ìýääýã ÷ áîëîîñîé.

Êèðèñê, Êèðèñêèéí ýöýã, Ìûëãóí ãóðàâ àíõàíäàà íýëýýä òýñýæ ÿâñàí ûáîëîâ÷ îðîé òèéøýý òýñýëã¿é ºëñººä ºíºº áîðöíîîñ æààõàí õýìëýñýí áèëýý. Áîðö èäýõäýý æààõàí óñ óóñàí áîëîâ÷ þó ÷ áîëñîíã¿é, õàðèí íýã õýäèé áîëñîí õîéíî óëàì àéõòàð öàíãàæýý. Ãýòýë Îðãàí ºâãºí òýñýýä áîðöîíä àì õ¿ðñýíã¿é áàñ àâ÷ ÿâñàí óñàà ãàìíààä ººðºº áàëãà ÷ óñ óóãààã¿é áèëýý. Òýð ºäºð Îðãàíààñ áóñàä íü ºã뺺 ¿äýø õî¸ð óäàà óñ óóâ. ¯äýø íü òóí áàãà, çºâõºí øàíàãàíû ¸ðîîëîîð æààõàí óñ óóæýý.ã Òîðõòîé óñ óëàì óëàì áàãà áîëñîîð áàéâ.

غíºæèí òèéíõ¿¿ òàð÷ëàâ. ªíºº öàðöàíãè ìàíàí îãòõîí ÷ õºäºëñºíã¿é õîíîâ.“””” “””” “”””

Ìàðãààø ºã뺺íü áàñ ë áàõü áàéäàã ÿíçààðàà. Íýãýíò ºäºð áîëñîí òóë áîð ñààðàë ìàíàí äîòîð àðàé ãýãýýòýé, àðàé óóæóó þì øè ã áîëîâ. Òýä áèå áÈåíèéõýý í¿¿ð àìûã ÿëãàí õàðæ áîëìîîð áîëîâ. Ýðãýí òéîðîíõýäõýí àëä ãàçàð ìºíãºí óñ àäèë ãºëãºð òîãòóóí èðýëçýæ á¿äýãõýí ãÿëòãàíàíà. Äàëàéí óñ òèéì òîãòóóí áàéõûã Êèðèñê õýçýý ÷ ¿çýýã¿é áèëýý.

Ãýòýë òýð ºã뺺 òîìöóóëûí íü öàðàé àéõòàð îíäîî áîëñíûã ¿çýýä Êèðèñê ìàøèä ãàéõàâ. Òýä öºì àéõàòâàð öàðàé àëäàæ, àðçãàð øèð¿¿¿í ñàõàë ¿ñ óðãààä í¿äíèé íü ãàë áºõºæ ãàðõèðàí, áóçàð àþóëòàé ºâ÷èí òóññàí þì øèã áîë÷æýý. Ààâ íü èõ ýðä¿¿ áèå ÷èéðýã õ¿í ãýõýä á¿ð àéõòàð îíäîî áîëæýý. Åð人 áàâãàð ñàõàë ë ¿ëäýæ. Óðóóëàà çóóñààð õºõ íÿö áîëãîæ îðõèæýý. ßëàíãóÿà Îðãàí ºâãºí óëàì áºãöèéæ, óëàì öîíõèéæ, ºíºº õóðö òºâºíõòýé õ¿ç¿¿ íü óëàì ñóíàæ óðò áîëîîä í¿äíèé íóëèìñ óëàì èõýýð ã¿éëãýíýí á¿ð áîëüæ õîöîð÷ýý. ãàãöõ¿¿ õàðö íü õýâýýðý ¿ëäæýý. Îâãèéí àõëàã÷èéí ìýðãýí, øèð¿¿í õàðöàíä íýã ë ó÷èðòàé, ãàãöõ¿¿ ººðò íü èëýðõèé õ¿ðòýýëòýé íýã þì íóóãäàæ áàéõ íü õàðàãäàíà.

ªã뺺 áîëìîãö ºíºº áàëãà óñàà õóâààõ ãýæ íýã áýðõ àæèë ýõëýâ. Îðãàí ààíàé ººðºº àÿãàëàâ. Òýð ñàéõü áÿöõàí ìîäîí òîðõîî ñóãàíäàà õàâ÷óóëàí øàíàãàíû ¸ðîîëä íàðèéõàí ãîîæóóëæ áàéõàä ãàð íü ó÷èðã¿é ÷è÷èð÷ ¿çýãäýâ. Õàìãèéí ò¿ð¿¿íä Êèðèñêò ºãºâ. Êèðèñê ÷ òýñ÷ ÿäàí õ¿ëýýæ áàéâ. Øàíàãàíû èðìýãò ø¿ä íü òàã òàã õàâøèæ áàéâ. Óñíààñ õýä áàëãàòàë ãîë äýâòýõ øèã íýã àãøèí çóóð ñàéõíà áîëæ, ºíºº äîòîð õàëóó øàòàæ áàéñàí íü íàìäààä òîëãîé ñýðãýæ èðñýí àòàë õîîñîí øàíàãàà áóöààí ºãºõèéí òºäèé äîòîð íü ÿìàð íýã àðààòàí îð÷îîä ìààæèæ áéàñàí øèã äàõèí õàëóó îðãèîä èðæýý. Äàðàà íü Ìûëãóí óóâ. Äàðàà íü Ýìðàéèí óóâ. Òýäíèé óóõûã õàðàõààñ àéìààð áàéæýý. Ñàëãàíàñàí ãàðààð øàíàãòàé óñûã ø¿¿ðýí àâ÷ ãàíö ìºñíº õºíòºð÷, Îðãàíû í¿¿ä ººä õàðàëã¿éãýýð ñàâûã áóöààí ºã÷ áàéâ. Óíäíû óñ òèéì áàãà áîëñîí íü òýäíèé áóðóó þì øèã õàðàãäàâ. Ãýòýë Îðãàíû ýýëæ áîëîõîä ºâãºí ººðòºº äóñàë ÷ óñ õèéñýíã¿é, äóóã¿é òîðõîî áºãëºæ îðõèâ. Ýíý áîë áàéæ áîëø¿ã¿é þì øèã Êèðèñêò ñàíàãäàâ. Õýðýâ Êèðèñê òýð òîðõòîé óñûã ìýääýã áàéñàí áîë þóíû óðüä ººðòºº ä¿¿ðýí ä¿¿ðýí øàíàãà õèéæ óõààí àëäòàëàà óóæ îðõèõ áàéñàí áèçýý. Òýãýä ñ¿¿ëä íü þó ë áîëáîë áîëîã. ßìàð ÷ ãýñýí íýã óäàà ë õàíàòëàà óóâàë áàðàâ. Ãýòýë îðãàí ººðèéíõºº õóâèéã ÷ óóñàíã¿é. Øàíàãàíû ¸ðîîëûí øàâõðóóã ÷ óóñàíã¿é.

Ýìðàéèí òýññýíã¿é,- Àòêû÷õ, òà þóíä èíãýíýâ? Àäèëõàí õèéãýýä óóãàà÷. Òà º÷èãäºð óóãààã¿é, ¿õñýí ÷

ñýõñýí ÷ õàìò ¿õüå ãýæ ñººí㺠õîîëîéãîîð õ¿÷ëýí õýëýâ.- Áè áîëíîî! Ãýæ Îðãàí õýíýãã¿é õàðèóëàâ.Ýìðàéèí äóóãàà ºíäºð áîëãîæ,- Òýð áóðóó! Ãýõäýý èëò ýãä¿¿öýí, -òýãâýë áè ÷ óóõã¿é! ãýâ.- Óó÷ìààð ÷ þì àëãà. Õýë àì õèéãýýä þó õèéõýâ! Ãýõäýý Îðãàí ºâãºí òà íàð ÿàñàí

óõààí ìóóòàé óëñ âý ãýñýí øèã ìóøèëçàí òîëãîé ñýãñýð÷, ºíºº áÿöõàí òîðõíûõîî òàãèéã äàõèí àâ÷ øàíàãàíû ¸ðîîëä æààõàí ãîîæóóëæ – Ìèíèé îðíä Êèðèñê óóã ãýâ.

Êèðèñê ìýãäýæ îðõèâ. Öààäóóë íü óºì ëóóãàé áîëîâ. Îðãàí øàíàãàòàé óñàà õ¿¿ä ñàðâàéæ,

- Ìàé, Êèðèñê, ÷è óó, Þñì ñàíàõ ÿâäàëã¿é ãýâ.Õºâã¿¿í äóóãàðñàíã¿é.- Óó! ãýæ Ìûëãóí õýëýâ.- Óó! ãýæ Ýìðàéèí õýëýâ.- Óó! ãýæ Îðãàí ºâãºí õýëýâ.Êèðèñê òýýíýãýëçýí çîãñîâ. Óã íü ¿õòýëýý öàíãàæ áàéõ òóë òýð õýäýõýí áàëãà óñûã

ãàíö ìºñºí õºíòºð÷ îðõèìîîð ñàíàäàâ÷ ç¿ðõýëñýíã¿é.Êèðèñê õ¿¿ îðãèëñîí õ¿ñëýý àðàéõèéí äàðæ,- ¯ã¿é, àòêû÷õ òà ººðºº óó ãýõäýý òîëãîé íü ýðãýæýý.Ýíý ¿ãèéã ñîíñîîä ºâãºíèé ãàð ñàëãàíàí ÷è÷èð÷, èõ ë äîðîîñ ñàíàà àëäàâ. Õàðö íü

纺ëºð÷, õºâã¿¿íèéã òóí ýåëäãýýð ýíõðèéëýí òààëæ,

- Õ¿¿ ìèíü, áè ýíý íàñàíäàà àé äàà ìºí ÷ èõ óñ óóæýý. Îäîî ÷è îëîí æèë àìüä ÿâàõ õýðýãòýé. ßàãààä ãýâýë… ãýæ ¿ãýý äóòóó îðõèí, - Êèðèñê ÷è ìèíèé õýëñíèéã îéëãîæ áàéíà óó? ¯¿íèéã ÷è óóõ ¸ñòîé, óó, Ìèíèé òºëºº áèòãèé ñàíàà çîâ ãýâ.

Êèðèñê õ¿¿ äàõèí õýäýí áàëãà óñ óóòàë àãøèí çóóð áàñ ë ãîë äýâòýõ øèã áîëæ, ºíºº äîòîð õàëóó øàòàõ íâ íàìäàæ áèå õºíãºðºõ àÿòàé áîëñîí àâ÷ äîðîî óëàì èõýýð öàíãàæýý. Ýíý óäàà àéõòàð íýõøèíãý àìò àìòàãäæýý. Ãýâ÷ òýð ÿìàð õàìàà áàéíà. ßìàð ÷ ãýñýí çºâõºí óñ áàéâàë áàðàâ, àìíû óñ áàéâàë áàðàâ. Ãýòýë òýäíèé óíäíû óñ óëàì áàãà áîëñîîð áàéâ.

Ýíýõýí ¿åñ Îðãàí öààäóóëäàà õàíäàæ,- Çà òà ìèíü, îäîî ÿàõ âý? Èíãýýä õºâººä áàéõ óó? ãýâ.Òýä öºì ýðãýí òîéðíûã õàðæ àæèãëàí áààõàí äóóãàé ñóóöãààâ. Ãýâ÷ õî÷ð ñàæèíãààñ

öààø íýâòëýøã¿é ìàíàí, ýíý åðòºíö äýýð îíäîî þó ÷ ¿çýãäýõ þì àëãà. Ýìðàéèí ñàÿ ñàíàà àëäàí àì íýýæ,

- Èíãýõýä õààøàà õºâºõ ãýæ? ãýâ. Ìûëãóí ÿàãààä ÷ þì ãýíýò ä¿ðñõèéòýë óóðëàí,- Õààøàà ãýñíý ÷èíü þó ãýñýí ¿ã âý? ßâíà äàà, çîãñîæ ¿õñýíýñ ÿâæ ¿õñýí íü äýýð

ãýâ.- ßâíà óó, íýã äîðîî çîãñîîä áàéíà óó ÿìàð ÿëãàà áàéíà? Èéì ìàíàíòàéä õààíà ÷

õ¿ðýõã¿é ø¿¿ äýý, ÿìàð ÿëãàà áàéíà? ãýæ ¿ãýíäýý îðóóëàõ ÿíçòàé äóóãàðàâ.- Ýíý ìàíàíã áè òîîõã¿é. Ýíý ìóó ìàíàíã ÷èíü òîîõã¿é. Ýíäýýñ ÿâíà äàà! Õýðýâ ÿìàäõã¿é

ãýõ þì áîë ýíý ìóó ¸ðûí çàþèéã ÷èíü áè îäîî õºìð¿¿ëíý. Òýãýýä á¿ãäýýðýý çàãàñíû õîîë áîëíî äîî! Ñàõàëò Ýìðàéèí ÷è ìèíèé õýëñíèéã ìýäýæ áàéíà óó, ýíäýýñ ÿâíà äàà, õºâíº äºº! ×è ìýäýæ áàéíà óó? ãýæ èõ ë øàçðóóíààð ºäºæ ýõëýâ.

Êèðèñêèéí äîòîð àÿã¿é áîëîâ. Ìûëãóí àêèéí ºìíººñ è÷èæ áàéâ. Ìûëãóíû èéíõ¿¿ ìóóõàé ààøãëàõûã ¿çâýë ýöãýýñ íü àðãàã¿é ë ä¿¿ áîëîõ íü ìýäýãäýæ áàéâ. Ìûëãóíû ñýòãýëèéí äîòîð, àëü ýñâýë íýãý çàâèíàà ñóóæ ÿâàà äºðâºí íèâõ õ¿íèé íèéòèéí äîòîð íýã þì àÿã¿éòýæ íýã þì áîëîõã¿é áîëæ äýý. Öºì áîäîë, ãóíèã õî¸ðò äàðàãäàí äóâäóóãàé áîëîâ. Ýìðàéèí óðóó õàð÷èâ. Ìûëãóí ÷ øóóãèòàë àìüñãààäàí äóóãàé áîëîâ. Õàðèí Îðãºí ºâãºí õàæóó òèéø íýã ç¿ã øèðòýõ áºãººä ò¿¿íèé öàðàé ìºíººõºí äºðâºí ç¿ã íàìàéíà çîâõèñò ñóóñàí ä¿ëèé öàéâàð ìàíàí àäèë áàðàéæýý. Íýã õýäèé äóóãàé ñóóöãààñíû õîéíî Ýìðàéèí àì íýýæ,

- Ìûëãóí ÷è òàéâøèð, áè ñàíààíäã¿é òýãæ õýëæ îðõèæýý. Íýã äîð çîãñîæ áàéñíààñ ÿâæ áàéñàí íü äýýð áàéëã¿é ÿàõàâ. ×èíèé çºâ! Çà îäîî õºäëºå ãýâ.

Òýä õºäëºâ. Ñýë¿¿ðèéí ÷àãòàã äàõèí õÿõíàæ, äàõèí äºðâºí ñýë¿¿ð çýðýã ºðãºãäºí, óñíàà çýðýã áóóæ, çàâü õºâæ ýõëýõýä çàâèíû õî¸ð ñàëàà óñàí çàì ÷èâ ÷èìýýã¿é íèéëæ áàéâ. Ãýâ÷ òýä õºâæ áàéñàí áèø, íýã äîðîî çîãñîîä áàéñàí øèã ñàíàãäàíà. Òýä õýäèéãýýð óðàãøëàí õºâºâ÷ ýðãý òîéðîí õàðàíõóé ìàíàí òàòñàí áîëîõîð ìóõàð ýðã¿¿ëýãò îðñðí þì øèã íýã äîðîî ýðãýýä áàéñàí øèã ñàíàãäàõ àæãóó. Ýíý áàéäàë äàõèí Ìûëãóíû óóðûã õ¿ðãýæýý. Òýðáýýð ó÷èðã¿é óíäóóöàí,

- Ýíý ìóó ìàíàíã ÷èíü áè òîîõã¿é, íóëèìæ îðõèíî. Äóóëæ áàéíà óó, ñàõàëò Ýìðàéèí ÷è! ¯¿íýýñ óëàì õóðäàí ÿâàõûã áè õ¿ñýæ áàéíà. ×è îëèãòîéõîí õºäºë! Ñàõàëò ÷è áèòãèé óíòààä áàé, ñýë¿¿ðä, äóóëæ áàéíà óó?! Ýíý ìóó ìàíàí ÿàäàã þì ¿õñýí õîéíîî! Ãýâ.

Ìûëãóí èíãýæ õýëýýä ñýë¿¿ðèéí äýýð óëàì íàâòàéæ- Àëèâ ñýë¿¿ðä, ñýë¿¿ðä! Ãýæ øààðäàâ.Ýìðàéèí ÷ öààäàõûãàà óóðëóóëàõã¿é ãýæ áîäñîí áîëîâ÷ ñýòãýë õºíä¿¿ðëýí ìºí òýðõ¿¿

óõààíã¿é íààäàíä îð÷èâ.Çàâü óëàì óëàì õóðäûã îëîâ. Òýä õààøàà ÿâæ áàéãààãàà á¿¿ ìýä, þóíä ÿâæ áóéãàà ÷

á¿¿ ìýë ÿìàð ÷ ãýñýí ìàíàí äóíäóóð óõàñ óõàñõèéí ñýõýý ñýòýýã¿é õóðäàëæ ãàðàâ. Ýìðàéèí, Ìûëãóí õî¸ð áèå áèåíýýñ ºðñºæ §ýðëýã þì øèã ñýë¿¿ðäñýýð áàéâ. Òýä òýð ìàíàíã ã¿éöýæ, ò¿¿íèé õÿçãààð õÿðõàãèéã íýâòëýí ãàð÷ ÷àäàõ þì øèã ãàëçóó ìýò óëàíãàñàí ñýë¿¿ðäýæ áàéâ.

Õºëñºº ãîîæóóëàí, í¿¿ðýý óëàéëãàñàí ñýë¿¿ð÷èä íýãýí ¿å ñýëð¿¿ðèéã äàëëàí íàâòàñõèéæ, íýãýí ¿å ñýë¿¿ðèéã õ¿÷ëýí òàòàæ ºíäºñõèéí ÿâàõàä ñýë¿¿ðèéí õ¿ðç ãÿëàëçàí, óñíû ò¿ñýðãýý òàøóó õèéñýæ, çàâèíû õî¸ð òàëààð óñàí øóóãüæ áàéâ.

Ñýë¿¿ð÷äèéí àìüñãàà àâàõ, àìüñãàà ãàðãàõ, ÷èìýý òàñðàëòã¿é ñîíñäîíî.Óðä ÷ ìàíàí, àðä ÷ ìàíàí, ýðãýí òîéðîí ìàíàí!Ìûëãóí õàõèðàí íóëèìæ áàéñàí øèã- Õàíà, õàíà ãýæ óíäóóöàí áàõèð÷ áàéâ.Êèðèñê àíõàíäàà çàâèíû õºäºë㺺íä õóóðòàí ñýòãýë ñýðãýæ èðñýí áîëîâ÷ ò¿ðãýëýýä

ò¿ðãýëýýä ÿìàð ÷ àøèãã¿é õàðèí ÷ àéìøèãòàé áîëîõûã äàðóé ìýäýâ. Æààë õ¿¿ àéæ, òýð óòãàã¿é öóðàëäààíûã çîãñîîõ áîëîâ óó ãýæ Îðãàí ºâãºíèé í¿¿ð ººä õàðàâ. Ãýòýë öààäàõ íü îãò îíäîî òèéø èõ ë áîäîë áîëîí õàðæ ÿâàâ. ßàâàë ÿàã ãýñýí áàéäàë öàðàéä íü òîãòæýý. Óéëñàí ÷ þì óó, ºíºº í¿äíèé íü íóëèìñ ã¿éëýãíýñýí ÷ þì óó í¿¿ð íü íîéòîí õàðàãäàíà. Òýð åð þó áîëæ áóéã îãò ìýäýýã¿é þì øèã çàâèíû õèäãýí äýýð îãòõîí ÷ õºäëºõã¿é ñóóíà.

Òýä õààøàà ÿâæ áóéãàà ÷ ìýäýõ þìã¿é þóíä ÿâæ áóéãàà ÷ ìýäýõ þìã¿é ìàíàí äóíäóóð óõààí æîëîîã¿é õºâñººð áàéâ.

Ìàíàí äóíä Ìóëûãóí- Õàíà õàíà! Õàíà õàíà! Ãýæ öºõðºí õàøãèðñààð ÿâàâ.Òýä èéíõ¿¿ íýëýýí óäààí ÿâàâ. Ãýòýë ÿâààíäàà ñýë¿¿ð÷èä öóöàæ àìñüãàààí, çàâèíû

õóðä áóóðñààð óäàëã¿é òýð õî¸ð áàãòàðòëàà àìüñãààäàí ñýë¿¿ðýý îðõèâ. Ìûëãóí óðóó õàðàí ñóóâ.

Òèéíõ¿¿ äýìèé øàâäñàíàà ñàÿ óõààð÷ýý. ªíºº ìàíàíã ÷ íýâòëýí öààíà íü ÷ ãàðñàí þìã¿é. Óñàí äýýã¿¿ð ºíºº ë òîãòóóí èðýëæýý. Ìÿðàëçàí, ºíºº ë íýâòëýøã¿é õàðàíõóé ìàíàí òàòñààð áàéâ. Õàðèí òýäíèé çàâü ýð÷èíäýý õºâñººð ýðãýëäñýýð áàéëàà.

Òýä þóíä õ¿ðýõ ãýæ, ÿàõ ãýæ èíãýæ äàâõèâ? Íýã áàéðàíäàà áàéãààä áàéñàí áîë ÿàõ áàéñàí þì áý? ßëãààã¿é, ÿàõ ÷ ¿ã¿é.

Õ¿í áîëãîí òýãæ áîäîâ. Ãýòýë Îðãàí ñàÿ àì íýýæ \õî¸ð õîíîã þó ÷ óóãààã¿é, þó ÷ èäýýã¿é áîëîõîîð òýíõýýãýý õàéðëàñàí ÷ áàéæ áîëîõ þì\ ¿ãýý èõ ë àëãóóðõàí íýã íýãýýð íü 纺æ áàéñàí øèã õýëñýí íü:

- Çà îäîî ìèíéè ¿ãèéã äóóëæ áàé. Ýíý ìàíàí õýäýí õîíîãòîî àðèëàõã¿é áàéæ áîëíî. Òèéì æèë áàéäãà. Òèéì ÿâäàë ÷ áàéäàã, òà íàð ÷ ìýäíý. Òèéì ìàíàí äîëîî íàéì õîíîã, çàðèìäàà àðâààä õîíîã àðèëäàãã¿é. Ýíý ÿìàð íýã òàõàë þì óó, åð õóãàöààãàà áîäîõîîñ íààø ñàëäàãã¿é ºâ÷èíòýé àäèë þì. Òýð ºâ÷èí õýäèé õýðèéí õóãàöààòàéã õ¿í ìýääýãã¿é. Ýíý ìàíàí õýðýâ òèéì ìàíàí áîë áèäíèé õóâü çàÿà íýëýýä áýðõ áîëíî. Áîðö ìààíü òóí ÷

æààõàí ¿ëäëýý. Óñã¿é áîë áîðöíû ÷ õýðýã þó áàéõàâ. Ãýòýë óñ ìààíü åð人 ºäèéõºí ¿ëäæýý ãýæ áÿöõàí òîðõîî çàéëæ õàðóóëàâ. Òîðõíû ¸ðîîëä õýäõýí õóðóó óñ ¿ëäñýí áîëîëòîé øàë÷èãíàæ áàéâ.

Õ¿í áîëãîí äóóãàé áîëîâ. ªâãºí ÷ äóóãàé áîëîâ. ªâãºí þó ãýæ õýëýõ ãýæ áàéãàà íü òîäîðõîé áàéëàà. Áîëæ ºãâºë ìàíàí ñàðíèòàë õýä õîíîã òýñýõèéí òóëä ºäºðò øàíàãàíû ¸ðîîëîîð íýã óäàà óñ ºãíº ø¿¿ ãýæ ëàâ õýëýõ áàéõ. Õàðèí òýíãèñ äàëàé íýýãäýæ îä þì óó íàð ¿çýãäýõ þì áîë öààøèä ÿìàð áàéäàëòàé áîëîõ íü àÿíäàà òîäîðõîé áîëîä ÿâ÷èõíà. Àç äàéð÷, ãýíýò ýõ ãàçàðòàà õ¿ð÷ ÷ þóí ìàãàä. Ãýòýë ¿íýíäýý òýäíèé áîäñîí ¸ñîîð áîëîâ. Îíäîî àðãà ìºð ÿàõèí áàéõ áèëýý! Òýñ ãýäýã ¿ãèéã õýëýõýä àìàðõàí, òýñ ãýäýã ¿ãèéã õ¿í îþóí óõààíààðàà õ¿ëýýí àâ÷ áîëíî, ãýòýë áèå ìàõ áîä íü ÿàñàí ÷ õ¿ëýýæ àâàõã¿é ø¿¿ äýý. Ãýòýë òýãæ òàð÷èëæ ÿâàà óëñ åð人 îäîî ë þì óóõûã õ¿ñýæ áàéâ. Òýãýõäýý øàíàãàíû ¸ðîîëîîð áèø, á¿ð èõýýð òóí èõýýð óóõûã õ¿ñýæ áàéíà.

Òýð àðãàã¿é ãýäãèéã Îðãàí îéëãîæ áàéñàí òóë áóñäààñ èë¿¿ èõ çîâæ áàéâ. ªâãºí áîë á¿ð õàñààð áàéòàë õàòàæ õîöðîâ. ªâãºíèé äîòîð õîñðîîä íóãàëàà, ¿ð÷ëýý ñóóñàí áàðààí õ¿ðýí öàðàé íü öàã òóòàì óëàì òàñ õàð, óëàì øèð¿¿í áîëñîîð áàéâ. Íýãýíò íºìºðñºí çîâëîíã òýñâýðëýõ ãýæ áèåý àëáàäàõ áîë ºâãºíä òóí ÷ àìàðã¿é áàéëàà. Ãýâ÷ óõààí áîäëîî àëäààã¿é ÿâñàí áîëîõîîð ¿íäýñ íü ¿õñýí ìîä õýðõýí òýñýæ áîñîî áàéäàã÷ëàí òýñâýðëýæ áàéâ. Ãýâ÷ ÿàæ òèéíõ¿¿ óäààí òýñâýðëýõ áèëýý. Öààäóóëûãàà àâðàõûí òóë áàãà ÷ ãýñýí ÿìàð íýã õýðýãòýé ¿ã õýëýõ íü ÷óõàë áàéâ. Ýë ó÷ðààñ ºâãºí ¿ãýý çàëãàæ,

- Áè áîäëîî, îäîî ¿ðãëýæ äýýøýý õàðàà òàâüæ, ÷èõ òàâüæ óìàðä òóéëûí àãóêóê ãýäýã óóëü íèñýæ ÿâíà óó ãýæ àæèãëàæ áàéõ õýðýãòýé. Ãàíöõàí òýð øóâóó ë èéì ìàíàíòàé ¿åä äàëàé äýýã¿¿ð íèñýæ ÷àäíà. Õýðýâ áèä ýõ ãàçàð, àðàë õî¸ðûí õîîð®íä ÿâàà áîë òýð øóâóó ë áèäíèé §àìûã çààæ ºãíº. ßìàð ÷ øóâóó òýíãèñ äàëàé äýýã¿¿ð íèñýõäýý îãò òèéøýý õàçàéµã¿é, øóëóóõàí íèñäýã þì. Àãóêóê ÷ ÿëãààã¿é ãýü. Ìûëãóí óðóó õàðñàí õýâýýð,

- Áèä ýõ ãàçàð àðàë õî¸ðûí õîîðîíä áèø øàë îíäîî ãàçàð ÿâæ áàéâàë ÿàõ áèëýý? ãýæ ãóíèãòàé àñóóâ.

- Òýãâýë áèä òýð øóâóóã îëæ õàðàõã¿é äýý ãýæ Îðãàí ìàø òàéâàí õàðèóëàâ.Òýð øóâóó ÿàãààä ÿìàð õýðýãòýé äàëàé äýýã¿¿ð íèñäýã âý ãýæ Êèðèñê ñîíèðõîí àñóóõ

ãýòýë Ìûëãóí ºðñºæ,- Àãóêóê øóäóó áèäíèé äýýã¿¿ð íèñýõýý ìàðòàæ îðõèâîë ÿàäàã áèëýý? ààí? ãýæ

ãóíèãòàéãààð ìóøèëçàí – Òýý òýð¿¿ãýýð îíäîî ãàçðààð íèñýí ºíãºðâºë ÿàõ âý? ãýâ.- Òýãâýë áèä òýð øóâóóã îëæ õàðàã¿é äýý ãýæ Îðãàí áàñ ë òàéâàí õýëýâ.- Òýãâýë áèä òýð øóâóóã îëæ õàðàã¿é äýý ãýæ Îðãàí áàñ ë òàéâàí õýëýâ.- Òýãâýë áèä îëæ õàðàõã¿é ãýñýí ¿ã ¿¿? Òýãýõëýýð áèä ÿàëàà ÷ ãýñýí îëæ

õàðàõã¿é áîëæ áàéíà óó? Òýãâýë áèä ýíä ¸ðäîéæ áàéõûí õýðýã þó áàéíà? ãýæ Ìûëãóí óëàì èõýýð áóõèìäàí ºã¿¿ëýýä òàñ òàñ õºõºð÷ äóóãàé áîëîâ. Õ¿í á¿õíèé äîòîð àÿã¿é áîëæ ÿàõ èéõýý ìýäýõã¿é òàã äóóãàé áîëöãîîâ.

Ýíýõýí ¿åä Ìûëãóí íýã þì áîäñîí áîëîëòîé óõàñõèéí áîñîæ, çàâèíû ñýë¿¿ðèéã ÷àãòàãíààñ íü ãàíöõàí àëãàäàí ñóãà òàòàæ àâààä çàâèíû õîøóóí äýýð î÷èæ ñýë¿¿ðýý áàðüæ òýíöýí ÿäàæ çîãñîõîä ò¿¿íä õýí ÷ þó ÷ õýëñýíã¿é. Ìûëãóí õýíä ÷ õàíäàëã¿éãýýä,

- Õ¿¿å ÷è ºëºã÷èí Õ¿¿å ÷è ñàëõèíû Ẻ óäãàí àà ×è ¿õñýí íîõîéíû ñýã áèø, ¿íýõýýð ñàëõèíû ýçýí þì áîë òýð ñàëõè ÷èíü õààíà áàéíàà? Àëü ýñã¿¿ë ÷è è÷ýýíäýý á¿òýæ ¿õýâ ¿¿ ºëºã÷èí ìèíü, àëü ýñâýë îð÷ëîí åðòºíöèéí õàìàã ýð íîõîä öóãëóóëààä àëèíòàé íü íèéëýõèéãýý ìýäýõã¿é áîëîâ óó, àëü ýñâýë öºìòýé íü òîëãîé äàðàëàí íèéëýýä ñàëõèà òàâèõ çàâã¿é áîëîâ óó? Àëü ýñâýë ÷è ýíä áèäíèéã ìàíàí äîòîð í¿õýíä îðñîí þì ãøèã ¿õëýý õ¿ëýýãýýä ñóóæ áàéãààã ìàðòàæ îðõèâ óó ºëºã÷èí! Àëü ýñâýë ÷è, áèäíèé õàìò íýã áàãà õ¿¿ ÿâààã ìýäýõã¿é áàéíà óó?! ßàæ èíãýæ áîëîõ âý? Ýíý õ¿¿ þì óóõñàí, óñ óóõñàí ãýýä áàéíàà! Óñ ãýæ îéëãîíî óó? Ýíý áèäýíòýé ÿâàà õ¿¿ äàëàéä àíõ óäàà ÿâæ ¿çýæ áàéãàà þì ãýæ áè ÷àìä õýëæ áàéíà. Ãýòýë ÷è áèäíèéã ÿàæ áàéíà âý? Ýíý ÷èíü øóäàðãà ÿâäàë ìºí ¿¿? ×è äàëàéí íîõîéí ¿ñõèé Õîíøîîð áèø, ¿íýõýýð ñàëõèíû ýçýí õààí þì áîë ò¿¿íèéãýý õàðóóë? Ñàëõèà ÿâóóë! Äóóëæ áàéíà óó? Ýíý ìàíàíãàà õóðààæ õóìèæ àâ. Ìèíèé õýëýõèéã äóóëæ áàéíà óó? Øóóðãà, òëàíãèëà ãýäýã õàìãèéí àéìøèãòàé øóóðãà èëãýýæ, áèäíèéã òýíãèñò õºìð¿¿ëæ îðõè, áèäíèéã äàëàéí äàâàëãàà õàìàæ àâààä ÿâàã, ìóóõàé ºëºã÷èí! ×è äóóëæ áàéíà óó? Ìèíèé õýëýõèéã äóóëæ áàéíà óó? Áè ÷àìàéã òîîõã¿é, ñýãñãýð ìóóõàé õîíøîîð äýýð ÷èíü íóëèìæ, øýýæ îðõèíî! Õýðâýý ÷è ñàëõèíû ýçýí þì áîë øóóðãà òàâüæ áèäíèéã òýíãèñò æèâ¿¿ëæ îðõè! Áèø þì áîë ÷è àäãèéí ìóó ºëºã÷èí ãè÷èé ìºí. Õàðèí áè áîë ýð íîõîé, áàñ íýã ýð íîõîé, ãàãöõ¿¿ ÷àìòàé íèéëýõã¿é ìàé, ìàé, ÷è ýíý áàéíà, ìàé, ìàé, õàç! õàç! Ãýæ õàðàíõóé ìàíàí äîòîð ñýë¿¿ð äàëàéí áàéäãààðàà õàøãèðàâ.

Ìûëãóí òýð ñëàõèíû ýçýí ãýäýã õààíà áàéäãèéã ¿çýýã¿é, ò¿¿íèé ýðõ ìýäýëä áàéäàã òýð ñàëõè õààíà íóóãäàæ áàéäãèéã ¿çýýã¿é ìºðò뺺 ñàëõèíû ýçýí ãýäãèéã òèéíõ¿¿ õàðààæ ãàðàâ. Òýð ñàëõèíû ýçýí ãýäãèéã òèéíõ¿¿ äîðîìæëîõûí õàìò áàñ ãóéæ õîîëîéãîî ñººòºë, òýíõýý áàðòàë óäààí áàõèð÷ áàéãààä óõààí áàëàðòæýý.

Ìûëãóí ºíºº ñýë¿¿ðýý äàëàéä õîë øèäýæ îðõèîä áàéðàíäàà ñóóæ àëãààð í¿¿ðýý äàðàí ãóíèãòàéãààð, àéìøèãòàéãàð öóðõèðàí óéëàâ. Öààäóóë íü ÿàõ ÷ àðãàã¿é òàã äóãàé áàéõàä Ìûëãóí íóñ íóëèìñàíäàà õàõàí öàöàí, áàãà õ¿¿õä¿¿äýý íýðëýí äóóäàí çºí人 óéëàâ. Êèðèñêòîì ýð õ¿í óéëæ áàéõûã õýçýý ÷ ¿çýýã¿é òóë èõýä ìýãäýí àéæ, í¿äíèé íóëèìñ ã¿éëãýí¿¿ëýí Îðãàíûã õàðæ,

- ªâºº, ºâºº! Àõ þóíä èíýãæ óéëæ áàéãàà þì áý? ãýâ. Îðãàí ºâãºí õ¿¿ãèéí ãàðûã àòãàæ,

- Á¿¿ àé. Ãàéã¿é áîëíî. ̺ä óéëàõàà áîëèíî. Ýíý òóõàé ÷è á¿¿ þì áîä, ýíý ÷àìä õàìààã¿é. Îäîîõîí ãàéã¿é áîëíî ãýæ õ¿¿ãèéí ñýòãýëèéã çàñàâ.

Ìûëãóí ¿íýõýýð ãàéã¿é áîëñîí áîëîâ÷èã í¿¿ðýý äàðñàí õýâýýð ºìºëçºæ áàéõàä äàë ìºð íü ñàëãàíàí ÷è÷èðñýýð áàéâ. Ýìðàéèí çàâèà çàëæ, óñàíä äýýð õºâæ ÿâñàí ñýë¿¿ðèéã àâ÷ áàéðàíä íü ÷àãòàãàíä íü óãëààä, èõ ë ºðºâäñºí ÿíçòàéãààð

- Ìûëãóí ÷è òàéâøèð! Ýíý ìàíàíä ¿éëýý ¿çýæ ÿâñíààñ äàëàéí øóóðãàíä äóíä ÿâñàí ýü äýýð ãýäýã ÷èíèé äîëîîí çºâ. Þó ÷ ãýñýí æààõàí õàðçíàÿ, ãýíýò öýëìýæ ÷ þóíàà

ìàãàä. Îíäîî ÿàõ âý äýý… ãýëýý. Ìûëãóí õàðèó þó ÷ äóóãàðñàíã¿é. Äýýøýý õàðàõàñ àéæ áàéñàí øèã óëàì äîîøîîî íàâòàéí òîëãîéãîî óëàì äîîø ãóäàéëãààä ñóóæ áàéâ.

Ãàäààä èõ äàëàéí äýýã¿¿ð ºíºº ë ýëèí õàëèí ìàíàí òàòàæ åðòºíöèéí þì á¿õíèéã õàëõàëñààð áºàéâ. ßìàð ÷ ñàëõè ãàðñàíã¿é, ÿìàð ÷ ººð÷ëºëò îðñîíã¿é. Ìûëãóí ìºíººõºí ñàëõèíû Ẻ óäãàíûã õè÷íýýí áàõèð÷, õè÷íýýí õàðààæ çõñýí áîëîâ÷ ºíºº ñàëõèíû Ẻ ãýäýã íü ÿìàð ÷ ãýì çýìã¿é þì øèã õºäºëñºíã¿é. Òýð ÷ áàéòóãàé õèëýãíýñýí ÷ ¿ã¿é, ñàëõè õºäºëñºí ÷ ¿ã¿é, øóóðãà òàâñàí ÷ ¿ã¿é.

Ýìðàéèí íýã áàéðàíäàà çîãñîõã¿éí òóëä ñýë¿¿ðýý àÿàðõàí õºäºëãºæ áàéõàä çàâü óñàí äýýã¿¿ð áàðàã ¿ë ìýäýã ãóëãàâ. Îðãàí ºâãºí òàã äóóãàé ºíºº õ¿íä ä¿íñãýð áîäîëäîî äàðàãäàí ñóóíà. Ìàãàäã¿é, àìüäðàëäàà ýöñèéí óäàà ºíºº Çàãàñ-ýõíýðýý áîäîæ ÿâæ ÷ áîëíî.

Ãýòýë Êèðèñê õ¿¿ ãýíýò- ªâºº, Óìðûí óóëü ÿàãààä àðàë òèéø íèñäýã âý? ãýæ àÿàðõàí àñóóæ ºâãºíèé ñàéõè

ãóíèãò áîäëûã òàñàëæýý.- Íýýðýí, ÷àìä ÿðèõûã ìàðòñàí áàéíà. Èéì èõ ìàíàíòàéä äàëàé äýýã¿¿ð ãàíöõàí àãóêóê

íèñýæ ÷àäíà. Àãóêóê àí áàðèõààð àðàë ðóó íèñäýã þì. Çàðèìäàà õàâ çàãàñíû æèæèãõýí çóëçàãûã ÷ ø¿¿ðíý ø¿¿. Àãóêóê õàðàíõóé ìàíàí, õàðàíõóé øºíº ÷ ºäºð àäèë õàðäàã àéõòàð õóðö í¿äòýé øóâóó. Òèéì ÷ ó÷ðààñ óóëü ãýäýã. Õàìãèéí òîì, õàìãèéí õ¿÷òýé øóâóó þì ãýâ.

Êèðèñê - Áè òèéì õóðö í¿äòýé áîëîõ þìñàí! Òýãâýë áè îäîî àëü ç¿ãò õºâæ ÿâààã äàðóé õàðæ,

íóòàã ãàçàðòàà áóøóóõàí õàðüæ çºí人 óñ óóõ þìñàí! Áè òèéì í¿äòýé áîëîîñîé… ãýõýä Îðãàí ñàíàà ëäàæ

- Àé äàà, àìüòàí áîëãîíä îíä îíäîî í¿ä çàÿàæýý ãýâ.Õî¸óëàà äóóãàé áîëîâ. Ãýòýë íýã õýäèé áîëñîí õîéíî Îðãºí ºíºº ÿðèàãàà ¿ðãýëæë¿¿ëýõ

ãýñýí øèã õ¿¿ãèéí í¿¿ð ººä õàðæ- ×è òóí çîâæ ÿâíà óó? Òýñýæ ¿ç. ×è îäîî ë òýñýæ ÷àäâàë òîì àí÷èí áîëíî. Õ¿¿ ìèíü

òýñýæ ¿ç. Óñ ãýæ áèòãèé áîä, îíäîî þì áîäîîä ÿâ. Þì óóõñàí ãýæ á¿¿ áîëäîîä áàé ãýæýý.

Êèðèñê õ¿¿ ºâãºíèé ¿ãýíä îðæ óñ ãýæ áîäîõã¿éã õè÷ýýâ÷ áîëæ ºãñºíã¿é. Áîäîõã¿é ãýæ îðîëäîõ òóñàì óëàì èõýý° öàíãàæ áàéæýý. Ãýäýñ ºëñºæ áàéãàà ãýäýã æèãòýéõýí, äîòîð íü ìóóõàé áîëæ áàéâ. Ò¿¿íýýñýý áîëîîä Ìûëãóí äýëõèéãýýð íýã îðèëæ áàõèðìààð ñàíàãäàæ áàéæýý.

Òýð ºäºð èíãýæ ºíãºðñºí. Ãýòýí àëñààñ äàëàéí äàâàëãàà øóóãèí àðèóí ñàéõàí ñàëõè ¿ëýýæ, òýð ìóóõàé ìàíàíã åðòºíöèéí íºãºº õÿçãààð ðóó õººæ îðõèõ áîëîâ ãýæ öºì öàã òóòàì õ¿ëýýæ, öàã òóòàì ãîðèëîí ÿâàâ. Òýãâýë òýäíèé àâðàãäàõ çàì ìºð íýýãäýõ áîëíî. Ãýòýë òýíãèñèéí äýýã¿¿ð àíèð ÷èìýýã¿é îãòõîí ÷ ¿ã¿é, åð ¿õñýí þì øèã áîëæ áàéâ. ¯ðãýëæèéí äºðâºí öàãò ãàãöõ¿¿ þì óóõñàí ãýæ çîãñîî çàéã¿é áîäîæ ÿâàâ. Õÿçãààð õÿðõàõã¿é ãàäààä èõ äàëàéí äóíä öàíãàæ ¿õýõ ãýäýã ãàéõìààð õýðýã áàéëàà.

¯äýæ òèéøýý Ìûëãóíû áèå ìóóäààä ¿ã ÷ ÿðèõã¿é áîëæ, í¿ä íü æèãòýé ãºëèéâ. Õîîëîéã íü äýâòýýõè éãí òóëä æààõàí óñ õèéæ ºãºõººñ àðãàã¿é áîëîâ. Ãýòýë Êèðèñê áàñ á¿ëòýëçýýä áàéõàä Îðãàí òýññýíã¿é, øàíàãàíû ¸ðîîëä æààõàí äóñààæ ºãºâ. Äàðàà íü Ýìðàéèíä ÷ æààõàí õèéæ ºãºâ. Õàðèí ººðºº áàñ ë äóñëûí òºäèéä áàëãàñàíã¿é. Ýíý óäàà æààõàí óñòàé òîðõîî áºãëºí ñóóäàë äîîãóóðàà õèéãýýä îãòõîí ÷ öàíãààã¿é, îãòõîí ÷ òýíõýý àëäðààã¿é þì øèã îãò õºäëºëã¿é èõ ë óäààí ñóóâ. Áàéö õàäíû îðîéä ñóóãàà ãàíö øîíõîð àäèë îãòõîí ÷ äóó ãàðàõã¿é, îãòõîí ÷ õºäëºõã¿é ñóóíà. Òýð öààøèä þó áîëîõûã õýäèéí ìýäýæ áàéâ. Ýë ó÷èð çîðèãîî õºâ÷ëºí àìüäðàëûíõàà ñ¿¿ë÷èéí ÿâäëûí ºìíº ¿ëäñýí òýíõýýãýý õýâýýð õàäãàëàí áàéõûã áîäæýý. Òýðõýí ¿åä õàðèí ãààíñ òàìõèã¿é îíö ãà÷èãäàæ áàéæýý. Ãààíñàà íýðæ óòàà áààãèóëàí áàéæ ºíºº Çàãàñ-ýõíýðèéíõýý òóõàéä áîäîæ ÿâàõ ãýæ íýí ÷ õ¿ñýæ áàéæýý.

Àãóó èõ Çàãàñ – ýõíýð ÷è õààíà õºâíºì?Îðãàí ºâãºí õýð õýìæýýãýý ìýäýýæ áàéâ. Åð íàñàí ýöýñëýõèéí áîñãîí äýýð î÷èîõîä õýäèé

õýðèéí òýíõýý õýäèé õýðèéí íýð õ¿íä õýðýãòýé áîëîõûã ìýäýæ áàéâ. Êèðèñê ýíý õýäýí ºäºð òóâò õàæóóä íààëäàæ, ºìºã ò¿øèã õèé æÿâñàí òóë ºâãºí íýãýò øèéäñýí áîäëîî ò¿ð àçíàí ÿâæýý. Æààë õ¿¿ã òóí ÷ ºðºâäæýý. Ãýâ÷ òýð õ¿¿ãèéí òºëºíºº áîäñîíîîðîî áîëîõ õýðýãòýé áàéëàà….

Òýðã¿¿ëýã îðãºí àìüäðàëûí õàìãèéí ñ¿¿ë÷èéí áàÿðã¿é óðò ºäºð èíãýæ ºíãºðºâ. Õýäèéí ¿äýæ áîëæ äàõèí íýãýí øºíº ýõëýâ.Ãýòýë òýð øºíº áàñ ë áàõü áàéäãààðàà õîíîâ. Òýíãèñ äàëàéí äýýð ºíºº àéõòàð ìàíà áàñ ë

çóóðàëäñàí õýâýýðýý õîíîâ. Áàñ ë òàã ÷èã õàðàíõóé ¿äýø áîëæ, ºíºº òýñýøã¿é óðò øºíº, ºíºº ë òýñýøã¿é àéìààð øºíº áîëîõ ÿíç èëýðõèé. Ãýòýë øºíº äóíä ãýíýò äàëàéí øóóðãà ÷ áàé, þó ÷ áàé, ñàëõè òàâüæ òýíãýð öýëìýæ îä õàðàãäâàë þó áîëíî. Ãýâ÷ òýãýõèéí ÿìàð ÷ øèíæ òýìäýã àëãà áàéâ. Äàëàé äýýð ÿìàð ÷ äàâàëãàà ¿¿ñýõ øèíæ òýìäýãã¿é, àãààðò ÿìàð ÷ ñàëõè ¿ëýýõ øèíæ òýìäýãã¿é, ºíºº ë ýöýñ òºãñãºëã¿é íàì ã¿ì, ºíºº ë ýöýñ òºãñãºëã¿é õàðàíõóé µýâýýð. Ãàãöõ¿¿ õàðàíõóéä òòººðñºí ãàíö çàâü ºëñºæ öàíãàæ ¿õýí çîâîí ÿâàà õýäýí õ¿í ìàíàí äóíä àÿàðõàí ýðãýëäýæ, ñóðàã òàíàãã¿é áîëæ á¿ðìºñºí ñºíºõèéí äóóí äýýð áîëîîä áàéíà…

Êèðèñê õýäèéä óíòñàíûã á¿¿ ìýä. Òýñãýëã¿é öàíãàæ, ýíýëýí øàíàëàâ÷ èõ ë óäààí óíòæýý. Öàíãàõûí òýð øàíàëãàà íü ¿åèéí ¿åä ãàðàõã¿é ìýò ñàíàãäàíà. Òýðõýí ¿åñ Ǻâõºí óñ! Ǻâõºí óñ õýðýãòýé áàéíà. Îíäîî þó ÷ õýðýãã¿é. Ãýäýñ ºëñºõ íü ÿâààíäàà íàìñàí áîëîâ÷ äîòîð íü áèò¿¿ çîâîîíî. Õàðèí óëàì èõýýð öàíãàæ, þóãààð ÷ òàéëæ áîëøã¿é áàéëàà.

Êèðèñê áàãàäàà íýã óäàà õ¿íä ºâ÷èí òóñàæ, õàìàã áèåíèé õºëñ öóòãàí îðîíäîî õýâòýæ áàéõàä ÿã èíãýæ àì öàíãàæ áàéñíûã ñàíàâ. Òýãýõýä ýýæ íü ò¿¿íèé òîëãîéí äýðãýäýýñ àëõàì ÷ õîëäîõã¿é, ãàë äºë àäèë õàëóó îðãèõ äóõàí äýýð íü ¿ðãýëæ íîéòîí æèí òàâüæ, ñýìõýí ñýìõýí óéëæ, ÿìàð íýã çàëáèðàë øèâýãíýæ áàéñàí áèëýý. òýãýõýä ýöýã íü ýçã¿é, äàëàéä ÿâñàí áàéâ. Ýýæ ñààíü óñ ºãººñýé, ýöýã ìààíë áóøóóõàí ýðãýæ èðýýñýé ãýæ õ¿¿ ìàøèä õ¿ñæýý. Ãýòýë àëü àëü íü áèåëýýã¿é áèëýý. Ýöýã íü àëñ õîë ÿâñàí ýõ íü óóõ þì ºãºõã¿é õîðèãëîæ áàéâ. Òýãýõýä ÷è ÿìàð ÷ ãýñýí óñ óóæ áîëîõã¿é ãýæ ýõ íü íîéòîí àë÷óóðààð îìãîëòñîí óðóóëûã íü äýâòýýæ ºãºõºä àãøèí çóóð áîëîâ÷ öàíãàà ãàðàõ øèã áîëíî. Ãýòýë äàõèàä ë òýñýøã¿é öàíãàíà. Ýõèéí íü õýëñýí íü

- Ýíõðèé õ¿¿ ìèíü òýñýæ ¿ç. ªã뺺 áîëîõîä áèå ÷èíü ãàéã¿é áîëñîí áàéíà. õàðèí “Õºõ õóëãàíà, óñ ºãºº÷!” ãýæ àìàíäàà ãóéãààä áàé. Òýãâýë áèå ÷èíü õºíãºí áîëíî. Ýíõðèé õ¿¿ ìèíü õºõ õóëãàíûã ë ãóéãààä áàé, õºõ õóëãàíà ÷àìä óñ àâ÷èð÷ ºãºã. Õàðèí ñàéí ãóéãààðàé ãýæýý.

Òýð øºíº Êèðèñê àìü òýìöýí õýâòýõäýý ¿íýõýýð õºõ õóëãàíà ã¿éæ èðýýä óóõ þì ºãºõ áîëîâ óó ãýæ ãîðèëíî “Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ºãºº÷”, “Õºõ

õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!” ãýæ òàðèíèéí óíøëàãûã øèâýãíýýñýýð áà©æ áèëýý. Ñ¿¿ëäýý õàìàã

áèå õàëóó øàòàæ äýìèéðýâ÷ “Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!” “õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!” ãýæ ãóéñààð áàéâ. ãýòýë ºíºº õºõ õóëãàíà õ¿ð÷ èðýõø¿é óäàõûã ÿàíà. Êèðèñê “Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!” ãýæ øèâíýí óéëñààð ãóéñààð áàéâ. Ãýòýë õºõ õóëãàíà õ¿ðýýä èðæýý. Õºõ õóëãàíà áîë îéí ãîðõèíû äýýð ¿äèéí àëäàä ¿¿ñäýã ñýâøýý ñàëõèí àäèë áàðèãäàøã¿é, ñýð¿¿õýí àìüòàí áàéâ. Õºõ õóëãàíûã ñàéòàð õàðàõ ãýäýã òóí áýðõ. Õºõ õóëãàíà àãààð òýíãýð øèã ã¿í öýíõýð ºíãºòýé þì øèã ñàíàãäàõ àãààä ýðâýýõýé àäèë äýðâýí íèñýæ, 纺ëõºí àðüñ ¿ñýýðýý õ¿¿ãèéí õàöàð í¿¿ð, õ¿ç¿¿ áèåíä íü õ¿ð÷ áàéõàä õàìàã áèå õºíãºð÷ýý. Õºõ õóëãàíà ¿íýõýýð óñ àâ÷èð÷ ºã÷ áàéõ øèã ñàíàãäàí, òýð óñíààñ Êèðèñê õàíàæ öàäàõûã ìýäýõã¿é èõ ë óäààí çàëãèæ áàéõàä ýðãýí òîéðîí äàíäàà óñ áóðãèëàí, òîëãîé õ¿ç¿¿ã íü ø¿ðãèí áàéæýý…

×èíãýýä ºã뺺 áîñîõîä áèå õýäèéãýýð ìàø ñóëõàí áàéñàí áîëîâ÷ èëààðü áîëæ, ñýòãýë õºíãºðñºí áàéæýý. Êèðèñê õ¿¿ã ìàø ìóó áàéõàä íü òýð íýãýí øºíº óìäààëæ, àíàãààæ ºãñºí õºõ õóëãàíûã Êèðèñê îãò ìàðòàõã¿é, èõ ë óäààí äóðñàí ñàíàæ ÿâäàã áàéæ áèëýý.

Êèðèñê îäîî çàâèéí ¸ðîîëä èõýä öàíãàí, áèå õàòàæ, äîòîð øàòàæ ÿâàõäàà òýð òóõàéãàà ñàíàâ. Õºõ õóëãàíà áàñ õ¿ðýýä èðäýã áîëîîñîé! Òýð áýýð ýíýõýí ¿åñ, ìºíººõºí óìäààëàã÷ õºõ õóëãàíàä èòã½õ íàéäüàðûã õ¿¿ãèéí ñýòãýëä óðãóóëñàí ýõèéãýý òóéëûí óéòãàð, ãóíèãòàéãààð áîäîæ ÿâàâ. Êèðèñêèéã òèéíõ¿¿ þì óóõûí õ¿ñëýí áîëæ, õí¿äýýð àìüñãààäàí õýâòýæ áàéõàä ýõ íü ò¿¿íèé õýðõýí òîíãîéí áàéñíûã ºðºâäºí ñàíàâ. Òýãõýýä ýõèéí íü öàðàéä ÿìàð èõ ãóíèã, ÿìàð èõ ¿íýí÷ ñýòãýë èëýð÷ áàéñàí ãýæ ñàíàíà! Òýãýõýä ýõèéí ñýòãýë ìàøèä ò¿ãøèí, õ¿¿ãèéíõýý òºëººíºº ÷àäàõ á¿õíýý õèéõýä áýëýí áàéæ áèëýý. Òýãýõýä ýõ íü äîòðîî õè÷íýýí èõ àéæ, õè÷íýýí ìºðãºí çàëáèð÷ áàéñàí áèëýý. Òýãâýë ýõ íü îäîî þó áîëæ, ÿàæ áàéãàà áîë? Óéëàí õàéëàí, ãàñëàí ãýíøèí, òýäíèéãýý õ¿ëýýí äàëàéí õºâººíä çîãñîæ áàéãàà äàà… Ãýòýë òýíãèñ äàëàé þóãàà õýëýõ áèëýý. Åð òèéì ãàé çîâëîíä ó÷èðñàí óëñàä õýí ÷ òóñ áîëæ ÷àäàõã¿é. Ãàãöõ¿¿ ýõíýð õ¿¿õä¿¿ä íü Àëàã õàâ òîëãîéí ýãö õàæóóä ò¿¿äãèéí ãàë íîöîîæ, àç áîëîõîä ºíºº äàëàéä ñóðàã òàíàãã¿é àëãà áîëîãñîä ãýíýò ãàðààä èðýõ áîëîâ óó ãýæ ãîðèëîí õ¿ëýýæ áàéãàà äàà.

Ãýòýë öààäóóë íü ýíýõýí ¿åä ÿìàð ÷ àìüäðàëã¿é, ïàä õàðàíõóé äàëàé äýýð ýðãýëäýí øºíèéí õàðàíõóé ìàíàí äóíä àìü ãàðàõ ýöñèéí ãîðüäëîãî óëàì áàðñààð ÿâàâ. Á¿ð îð÷ëîí åðòºíöºä íàð ãýäýã þì áèé áîëîõîîñ ºìíº áàéñàí ìºíõäèéí ìàíàí, òóëèóðõàí ãóé îíãîöîíä ¿õëèéí äàâààí äýýð ÿâàà äºðâºí õ¿í ýíý õî¸ðûí õ¿÷íèé õàðüöàà äààí÷ òýíö¿¿ðã¿é áàéëà. Ýä áîë ãàäààä èõ äàëàéí äóíä óìäã¿é, õîîë, õ¿íñã¿é, ÷èãèéã çààõ îä ¿çýõã¿é ÿâàà óëñ.

Íàðò åðòºíöºä èéì ïàä õàðàíõóé áîëäãèéã Êèðèñê õýçýý ÷ ¿çñýí íü ¿ã¿é, àì öàíãàõ ãýæ èìé õàòó õàðãèñ çîâëîí áàéäàã £ýæ Êèðèñê ýíýõýí áîãèíîõîí íàñàíäàà õýçýý ÷ áîäñîí ÷ ¿ã¿é. Êèðèñê áèåý áàðèõûí òóëä óðüä íýãýí öàãò ò¿¿èéã óìäààëàí, ýäãýýñýí õºõ õóëãàíûí òóõàé áîäîæ ÿâàâ….

“Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!” ãýæ ýöýñ öóöàõûã ìýäýõã¿é øèâýãíýæ ÿâàâ. “Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!” Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!” ãýäýã ýíý ãàéõàëòàé òàðíèéã óðüä ýõ íü çààæ ºãñºí áèëýý. Õà÷èí ãàéõàìøèã þì áîëîîã¿é ÷ ãýñýí Êèðèñê õºõ õóëãàíûã ìºðãºí çàëáèðàí äóóäñààð áàéâ. Ýíýõýí ¿åñ õºõ õóëãàíà áîë ò¿¿íèé èòãýë íàéäâàð, àìíû øèâøëýã áîëæýý.

Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Æààë õ¿¿ òèéíõ¿¿ äîòðîî ¿ãëýí áèåý ñààòóóëàõ ãýæ îðîëäîæ ÿâàõäàà ç¿¿ä íîéðîí

äóíäàà Îðãàí, Ýìðàéèí õî¸ðûí òàñàðõàé ÿðèàã ýðõáèø ÷àíãàí íýãýí ¿å ç¿¿ðìýãëýæ, íýãýí ¿å ñýðæ ÿâàâ. Òýäíèé ÿðèà õîîðîíäîî ìàø òàñàðõàé, õà÷èí îéëãîìæã¿éí äýýð çàðèì ¿ãýý õàãàñ äóòóó îðõèæ, çàðèì ¿ã íü åðººñ ýñ ìýäýãäýõ àæýý. Êèðèñê õ¿¿ Îðãàíû ñ¿âýýíä íààëäààä õýâòýæ áàéñàí òóë ò¿¿íèé ¿ãèéã òîäõîí ñîíñîâ. Ëðãàí ºâãºí õýäèéãýýð õ¿íä õ¿íä àìüñãààäàí, ¿ãýý õ¿÷ëýí ãàðãàõ áîëîâ÷ õîîëîé àì íü õîðæèãíîõ, ñººõã¿é èõ ë øóðãóó ÿðüæ áàéâ. Õàðèí ýöýã íü õîë,ñýë¿¿ð÷íèé ñóóäàëä ñóóæ áàéñàí áîëîõîîð ò¿¿íèé ¿ã ìóó äóëäàæ áàéâ.

- Áè òàíä ÿìàð çààõ áèø, ãýâ÷ ºâºº òà ñàéí áîäîîðîé. Òà áîë èõ óõààòàé õ¿í ø¿¿ ãýæ Ýìðàéèí õýí íýãýí ò¿¿íèé ÿðèàã äóóë÷èõ âèé ãýñýí øèã ÷èí ñàíààíààñàà øèâýãíýæ áàéõ íü ñîíñîãäîíî.

Îðãàí ººðèéíõºº ñàíàëûã õýâýýð áàðèìòàëæ áóé áîëîëòîé.- Áîäñîîí, èõ áîäñîí, Èíãýñýí íü ë äýýð ãýâ. Òýä õýñýã äóãàé áîëòîë Ýìðàéèí,- Áèä öºì íýã çàâèíä ÿâàà áîëîõîîð áèä á¿õíèé õóâü çàÿà íýã ë áàéõ ¸ñòîé ãýâ.- Õóâü çàÿà, õóâü çàÿà ãýíý. Õóâü òàâèàíãààñ çàéëæ áîëîõã¿é ãýäýã áîë ìýäýýæèéí

õýðýã. Ãýâ÷ õóâü çàÿàãýäýã õ¿ñâýë äàãàæ ýñ õ¿ñâýë äàãàõã¿é áàéæ áîëäîã ç¿éë. Áèä íýãýíò ãàðöààã¿é ¿õýõýýñ õîéø õýí íýã íü áóñäûãàà õýä õîíîã àìüä áàéëãàõûí òóëä ¿õýõèéã ÿàð÷ áàñ áîëíîî. ×è ººðºº áîä ë äîî. Èíãýæ ÿâòàë ãýíýò òýíãýð öýëìýå ãýæ áîäú¸. Òýãýýä õàðèí ãýæ ýöñèéíõýý õ¿÷èéã øàâõàí, ãàçðûí ýðýã õºâºº äºíãºæ õàðòàë íýã áàëãà óñ äóòàæ ¿õâýë ýíý óõààíòàé ÿâäàë ìºí ¿¿? Ýíý èõ ãîìäîëòîé ÿâäàë áîëîõã¿é þó? Îðãàí èíãýæ èõ ë ãàñëàíòàé ºã¿¿ëýõýä õîîëîéä íü àìüñãàà íü òýýãýëäýæ áàéâ.

Ýìðàéèí õàðèóä íü íýã ¿ã õýëñýí áîëîâ÷ äóóëäñàíã¿é. òýä ÷ äóóãàé áîëîâ.Êèðèñê óíòàõ ãýæ îðîëäîí ºíºº õºõ õóëãàíàà äóóäñààð ë áàéëàà. Óíòàõ ë þì áîë õºõ

õóëãàíà õ¿ðýýä èðýõ øèã ò¿¿íä ñàíàãäàæ áàéæýý. Ãýòýë íîéð ýñ õ¿ðíý.Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

- Ìûëãóí ìààíü ÿàæ áàéíà? ãýæ Îðãàí àñóóâ.- ßíçààðàà ë õýâòýæ áàéíà ãýæ Ýìðàéèí õàðèóëàâ.- Õýâòýæ áàéíà ãýíýý ãýýä Îðãàí æààõàí àçíàæ áàéñíàà, óõààí îðîõîîð íü ìèíèé

õýëñíèéã äàìæóóëààðàé ãýæ ñàíóóëàâ.- Òýãíýý ºâºº! Òàíû õýëñíèéã öºìèéã ¸ñîðð íü äàìæóóëíà ãýõäýý Ýìðàéèíû õîîëîé ÷è÷èð÷

õ¿ë÷ýí õàíèàëãàâ.- Ìûëãóíä õýëýýðýé, áè ò¿¿íèéã èõ õ¿íäýòãýæ áàéëà. Ìûëãóí áîë ìóíäàã àí÷èí õ¿.

Õ¿íýýð ÷ ìóóã¿é õ¿í. Áè ýí¿¿íèéã ÿìàãò õ¿íäýòãýí ¿çäýã áàéñàí äàà.Òýä äàõèí äóóãàé áîëîâ.

Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!×èíãýæ áàéñíàà ýöýã íü íýã ¿ã õýëñýí áîëîâ÷ Êèðèñê îãò äóóëñàíã¿é. Õàðèí Îðãàí

õàðèóä íü.- ¯ã¿é õ¿ëýýæ ÷àäàõã¿é. ×è íàìàéã õàðàõã¿é áàéíà óó? ×àäàë áàðãàäëàà. Ñàéí

íîõîé í¿äíýýñ õîë î÷èæ ¿õäýã ãýäýã. Áè ººðºº. Áè àãóó èõ õ¿í áàéëàà. ¯¿íèéãýý áè

ìýäýæ áàéíà. Áè äàíäàà Çàãàñ-ýõíýðèéã ç¿¿äýëäýã áàéëàà. ¯¿íèé ó÷ðûã ÷è îéëãîõã¿é… Áè òèéøýýãýý îäîõûã õ¿ñýæ áàéíà… ãýõ íü ñîíñäîâ.

Òýä ÿìàð íýãèéã ÿðèëöàæ áàéõàä Êèðèñê õºõ õóëãàíûã äóóäñààð ë áàéëàà.Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Ýöýã íü Îðãàíû õàæóóä äºõºæ î÷îîä ÿðèõ íü,- Óðüä áóãà õºëëºñºí õóäàëäàà÷èíãóóä èðæ ñ¿õ, ýëäâèéí ýä àðèëæñàíûã òà ñàíàæ

áàéíà óó? òýãýõýä îâîð òîì áèåòýé íýã ºíäºð øàð õ¿í õîëûí ÿìàð íýã îðîíä íýã àãóó õ¿í áàéñàí, òýð õ¿í äàëàé äýýã¿¿ð ÿâãàí ÿâäàã áàéñàí ãýæ ÿðüñàí äàà. Òèéì óëñ áàéæ äýý… ãýíý.

- Òýãâýë òýð õ¿í àãóó èõ õ¿í, àãóó èõ óëñûí äîòðîîñ õàìãèéí èõ àãóó õ¿í áàéõ íü äý. Õàðèí ìàíàéä áîë õàìãèéí àãóó èõ íü Çàãàñ-ýõíýð þì ãýæ Îðãàí õàðèó äóóãàðíà.

Êèðèñê õýäèé íü óíòñàí áîëîâ÷èã:- Õ¿ëýý, æààõàí áîä… ãýâ.- Öàã áîëñîîí. Áè íàñàëäãàà íàñàëñàí õ¿í… Áèòãèé áàðèàä áàé. Áè òýñýæ ÷àäàõã¿é,

÷àäàë àëãà.- Èéì õàðàíõóéä…- ßìàð ÿëãàà áàéíà?- Áè òàíä õýëýõ ¿ãýý õýëæ äóóñààã¿é áàéíà.- ¯ã äóóñàõ ãýæ áàéäàãã¿é. Áèäíèéã ¿õñýí õîéíîî ÷ äóóñàõã¿é…- Èéì õàðàíõóéä…- Áèòãèé áàðèàä áàé. Òýñýõã¿é íü ÷àäàë áàðàãäëàà. Áè ººðºº…- Èéì õàðàíõóéä…Õàðèí òà íàð æààõàí òýñýæ ¿ç, òýíä áàñ æààõàí óñì áèé… ãýæ ÿðèëöàõ ¿ãñ á¿äýã

áàäàã äóóëäàæ áàéæýý.Íýã õ¿í òîì ïàëáèãàð ãàðàà õ¿¿ãèéí òîëãîé äýýð à÷àðõàí òàâèâ. Êèðèñê õ¿¿ íîéðîí

äóíäóó ýíý áîë Îðãàíû ãàð ìºí ãýæ ìýäýâ. òýð á¿ëýýí, øèð¿¿í ãàð Êèðèñê¨éí òîëãîéí õýìæýýã òîãòîîæ àâàõ ãýñýí øèã íýã õýäèé áàðèëàí ¿çý¢.

“”” “”” “””Êèðèñê òýíãèñ äýýã¿¿ð ÿâãàí ÿâæ áàéíà ãýæ ç¿¿äëýâ. Óñ îëæ óóõûí òóëä ãàçðûí ýðýã

õºâºº áàéõ ¸ñòîé òýð ç¿ãò îé÷èõ ÷ ¿ã¿é, æèâýõ ÷ ¿ã¿é àëõñààð ë áàéâ. Ýðãýí òîéðîí ãàéõìààð õà÷èí ñàéõàí õàðàãäàíà. Õààøàà ë õàðâàë ýíã¿é àðèóí òóíãàëàã òýíãèñ öýíõýðòýíý. Íàðò åðòºíö äýýð òýíãèñ äàëàé, òýíãèñèéí óñíààñ îíäîî þó ÷ áàéñàíã¿é. Ǻâõºí òýíãèñ çºâõºí óñ! Êèðèñê òýð óñàí äýýã¿¿ð õàòóó ãàçàð ÿâñàí øèã àëõàæ áàéâ. Íàðàí ãèéæ, äºðâºí ç¿ã íàéìàí çîâõèñîîñ äàëàéí äàâàëãàà àëãà áîëæ áóéã òààõûí àðãàã¿é.

Êèðèñê òýíãèñèéí äýýã¿¿ð öîðûí ãàíöààð àëõàæ ÿâàâ. Àíõàíäàà áóøóóõàí óñàíä õ¿ð÷, öààäóóëûãàà äóóäàõ ñàíààòàé Îðãàí, Ýìðàéèí ñûëãóí ãóðâààñ ò¿ð¿¿ëýí ã¿éæ ÿâñàí øèã ñàíàãäàæ áàéòàë íýã ìýäâýë îðü ãàíöààðàà áàéâ. Êèðèñê áàõèð÷ õàøãèð÷, òýäíèéãýý äóóäñàí áîëîâ÷ õýí ÷ õàðèó äóóãàðñàíã¿é. Õ¿í ÷ àëãà, äóó øóó ÷ àëãà, ñ¿¿äýð ÷ àëãà. Òýä õààøàà àëãà áîëñíûã Êèðèñê îëæ ìýäñýíã¿é. Òýäíèéã àëãà áîëîõîîð àéìøèãòàé ñàíàãäàâ. Òýäíèéãýý ñîíñòîë õàøãèð÷ ÷àäñàíã¿é. õààíà ÷ àëü ç¿ãò ãàçàð ýñ õàðàãäàíà. Êèðèñê õ¿¿ õàìàã ÷àäëàà òàñ áàðèí, õ¿íä èõýýð àìüñãààäàí òýíãèñèéí äýýã¿¿ð õè÷íýýí ãóéâ÷ õààøàà ÷ õ¿ðñýí þìã¿é, íýã ë äîðîî áàéíà.Þì óóõñàí ãýæ òóéëûí èõ, òýñãýëã¿é èõ õ¿ñíý. Ãýòýë äýýã¿¿ð íü øóâóó íèñýæ ÿâàõûã îëæ õàðàâ. Òýð áîë Ëóâð ãýäýã íóãàñ áàéâ. Ëóâð íóãàñ ¿¿ð çàñàõ ãàçàð ýðæ, òýíãèñèéí äýýã¿¿ð ãàíãàð ãóíãàð íèññýð àâ÷ º÷¿¿õýí ÷ õóóðàé ãàçàð îëñîíã¿é àæýý. Ýðãýí òîéðîí ýíãèéí èõ äàâàëãàà öàëãèëíà. Ëóâð íóãàñ ãàñëàí ýíýëýí èéøýý òèéøýý ýðãýëäñýýð áàéâ.

- Ëóâð íóãàñ àà, ãàçàð õààíà, àëü ç¿ãò áàéíàà? Áè þì óóõûã èõ õ¿ñýæ áàéíà ãýæ Êèðèñê õàøãèðàâ.

- Íàðò åðòºíöºä ãàçàð ãýæ õàðààõ í áàéõã¿é, õààíà ÷ áàéõã¿é. Ýðãýí òîéðîí çºâõºí äàâàëãàà ãýæ Ëóâð íóãàñ õàðèóëàâ.

- Òýãâýë ìèíèéõàìò ÿâñàí óëñ õààíà áàéíà? ãýæ ñóðàãã¿é àëãà áîëîãñîäîî ñóðàãëàâ.- Òýä áàéõã¿é, òýäíèéã ýðýõ õýðýãã¿é, òýä õààíà ÷ áàéõã¿é ãýæ Ëóâð íóãàñ

õàðèóëàâ.Êèðèñê ãàíöààðäàí ¿ãýð ºã¿¿ëæ áàðøã¿é àéìøèãò ñýòãýë, ãóíèãò àâòëàà. Òýíäýýñ

õàðñàí ç¿ãòýý ã¿éæ îäîõãû õ¿ñýâ÷ ÿâàõ ãà¿àð õààíà ÷ ¿ã¿é, äºðâºí ç¿ã íàéìàí çîâõèñûã ãàãöõ¿¿ óñ, äàâàëãàà õî¸ð õ¿ðýýëæýý. Ëóâð íóãàñ õîëäîí íèñýæ, çºâõºí õàð öýã òºäèéõºí ¿çýãäýâ.

- Õ¿¿å, Ëóðâ íóãàñ àà, íàìàéã àâààä ÿâàà÷. Íàìàéã áèòãèé îðõèî÷, áè þì óóìààð áàéíà ãýæ õ¿¿ ãóéâ.

Ëóâð íóãàñ äóóãàðñàíã¿é. ìºíººõºí õàðààõàí òîãòîæ áèé áîëîîã¿é ãàçðûã ýðñýýð òýíãèñèéí äýýã¿¿ð íèñýæ îäîæ óäàëã¿é ¿çýãäýõã¿é áîëîâ. Õàðèí íàð í¿ä ãÿëáàì õóðö ãèéæ áàéâ…

Êèðèñê ãàð÷ áîëøã¿é ãóíèã, àéìøãèéí õ¿íä áýðõèéã ýäëýí ç¿¿äýëæ, ºìºëçñºí õýâýýð í¿äýíäýý íóëèìñòàé ñýðýâ. Óéëæ óëöàéñàí í¿äýý ñýìõýí íýýæ ç¿¿äýëñíýý ñàÿ ìýäýâ. Çàâü îíãîö óñàí äýýð ¿ë ìýäýã äàéâàëçàæ áàéâ. Ýðãý òîéðîí õ¿ðýýëñýí õàðàíõóé ìàíàí ÿëüã¿é áîð ñààðàë ºíãºòýé áîëæýý. Ýíý áîë øºíº ºíãºð÷ ºã뺺 áîëæ áóéí òýìäýã þì. Êèðèñê õºäºëæ,

- ªâºº áè þì óóìààð áàéíà. Áè ç¿¿ä ç¿¿äýëñýí ãýæ àìàíäàà ¿ãëýí Îðãàí ºâãºí òèéø ãàð ñóíãàâ. Ãýò½ë ãàðò íü õýí ÷ òààðàëäñàíã¿é. Çàâèíû õèäãýí äý½ð Îðãàíû ñóóäàë ýçã¿é áàéâ.

- ªâºº! ãýæ Êèðèñê äóóäàâ. Õàðèó äóó ãàðñàíã¿é. Æààë õ¿¿ ºíäèéæ- ªâºº! ªâºº òà õààíà áàéíà? ãýæ ñàíäðàí áàõèðàâ.Ýìðàéèí óõàñõèéí çàâèíû õèäãýí òèéø äºõºæ õ¿¿ãýý òýâðýí ýëãýíäýý ÷àíãà íààëäóóëæ- Á¿¿ áàõèð! ªâºº áàéõã¿é! ò¿¿íèéã áèòãèé äóóä! ªâºº Çàãàñ-ýõíýð òèéøýý îäñîí ãýâ.

Êèðèñê ò¿¿íèé ¿ãýíä îðñîíã¿é,- Ìèíèé ºâºº õààíà áàéíà? ªâºº! Ìèíèé ºâºº õààíà áàéíà? ãýæ áàõèðàâ.- ×è äóóëæ áàé ë äàà. Á¿¿ óéë. Òéàâøèð. ªâºº ìààíü îäîî áàéõã¿é… ãýæ ýöýã íü

àðãàäàæ ÿäàí – Ãàíöõàí ÷è áèòãèé óéë. ×àìä óóõ þì õèéæ ºãººðýé ãýæ ºâºº ÷èíü õýëñýí. Áèäýíä æààõàí óñ áèé. ×àìàéã óéëàõàà çîãñâîë óóõ þì õèéæ ºãíº. Ãàíöõàí áèòãèé ë óéë ¿ç. Îäîîõîí ìàíàí àðèëàõààð ÷è õàðààðàé… ãýâ.

Êèðèñê ò¿¿íèé àðãàíä îðñîíã¿é, ýöãèéí ãàðûã òàâèóëàõ ãýæ öºõðºí ç¿òãýõýä çàâü äàéâàëçàíà. Ýìðàéèí ÿàõ ÷ ó÷ðàà îëõîã¿é áîëîâ.

- Çà áèä îäîî õºâ뺺! ×è õàðæ áàé, õºäºë뺺! Õ¿¿å Ìûëãóí ÷àìàéã áîñ ãýæ áàéíà ø¿¿. Ñýëüå öóãààðàà ãýâ.

Ìûëãóí ñýë¿¿ðèéã àâ÷ ñýëýâ. Çàâü óñàí äýýã¿¿ð ¿ë ìýäýã ãóëãàæ ýõëýâ. Òýä õààøàà ÿâæ áóéãàà ÷ á¿¿ ìýë, þóíä ÿâæ áàéãààãàà ÷ á¿¿ ìýë ààíàé íàðò åðòºíöèéí õàìàã þìûã õàðàíõóéëàí òàãëàñàí íýëýíõ¿é ñ¿¿íö àãààí ìàíàí äîòîð õºâæ ãàðàâ.

Òýä øèíý ºäðèéã èíãýæ óãòàâ. Òýä îäîî çàâèíäàà ãóðâóóë áîëñîí áàéâ.Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Êèðèñêèéã áàãà çýðýã òàéâøèðìàã÷ Ýìðàéèí ñóóäàëäàà ñóóæ, äºðâºí ñýë¿¿ð õºäëºõºä çàâü àðàé õóðäàí õºâæ áàéâ. ãýâ÷ òýä õààøàà õºâæ áàéãààãàà, þóíä õºâæ áóéãàà ààíàé ýñ ìýäíý. Îðãàí ºâãºíèéã àëãà áîëñîíä ñýòãýë èõýä äîíñîëñîí Êèðèñê õ¿¿ çàâèéí õèäãýí äý½ð ºí÷ðºí ¿ëäýýä áàñ ë ãàøóóäàëòàéãààð ºìºëçºí ÿâàâ. Ýìðàéèí, Ìû«ãóí õî÷ð ìºí õ¿íä èõ áîäîëä äàðàãäàí ÿâàâ÷ ººðñíèé㺺, Êèðèñê õ¿¿ã àâàð÷ õýðõýâ÷ ýñ ÷àäàâ. Ãàíö àðãà íü ñýë¿¿ðýý áàðèàä ë ñýë¿¿ðäýõ! ×èíãýýä çºâõºí íýã äîð çîãñîõã¿é, ÿâæ áàéõûí òóëä õºâæ áàéâ. Öàãààí ìàíàí äóíä òýäíèé í¿¿ð óàðàé òàñ õàð õàðàãäàíà. Ýíý ãóðâàí õ¿íèéã òîéð÷ ãàðàõûí àðãàã¿é èõ ãàé çîâëîí íºìºð÷ýý. Ýíý áîë ºëñºæ öàíãàõûí èõ çîâëîí þ¬.

Òýä ãàíö ÷ ¿ã äóóãàðàõã¿é òàã äóóãàé ÿâöãààâ. ¯ã äóóãàðàõààñ àéöãààæ áàéâ. Íýã õýäèé áîëñîí õîéíî Ìûëãóí ñýë¿¿ðèéã îðõèæ,

- ªíºº æààõàí óñàà õóâàà ãýæ Ýìðàéèí ãóíèãòàéãààð õýëýâ.Ýìðàéèí áÿöõàí òîðõíîîñ øàíàãàíû ¸ðîîëä ãîîæóóëæ õ¿í áîëãîíä õýä õýäýí áàëãà óñ ºãºâ.

Ìóóõàé ¿íýðòýé, ÿëçàðñàí àìòòàé õºãçºðñºí óñ áàéâ. Ãýâ÷ òýð õºãç àìòòàé óñ íü ÷ îäîî òóí áàãà ¿ëäæýý. Åð人 ãóðàâ äºðºâõºí óäàà æààõàí æààõàí áàëãàõ óñ ¿ëäæýý. Ýíý óäàà áàëãà óñ óóâ ãýýä õýíèé ÷ àìíû öàíãàà ãàðñàíã¿é, õýíèé ÷ äîòîð óóæèðñàí íü ¿ã¿é.

Öàã àãààð îíäîî áîëîõ íü óó, ¿ã¿é þó? ãýäýã ìºíººõºí ìýíýðñýí çîâëîíò áîäîëäîî äàðàãäàâ. Ýíý òàëààð õýí ÷ ÿìàð ÷ ãîðüäëîãîòîé ¿ã õýëñýí íü ¿ã¿é. Òýíõýë òàìèðàà áàðæ,òýíõýý òàñàðñàí òýä ººðèéí ýðõã¿é áèå ñýòãýëýý çºíä íü îðõèæ, õóâü çàÿà ÿìðààð ýðãýõèéã íîìõíîîð õ¿ëýýí, ¿õëèéí ìàíàí äîòîð ÿìàð ÷ çîðèëãîã¿é õàð àÿíäàà õºâæ áàéâ. Õóâü çàÿà ÿìàðààð ýðãýõèéã õàðàõààñ îíäîî ÿìàð ÷ àðãà ìºð ¿ëñäýíã¿é. Ìàíàí óëàì èõýýð äàðëàí òýäíèé ñàíàë çîðèãèéã á¿ðìºñºí øàíòðààâ. Ìûëãóí ãàíöõàí óäàà àÿã¿é ·àíãà õàðààæ ¿çýí ÿäàõ ÷è÷èðõèéëñýí äóóãààð,

- Ãàíöõàí ìàíàí àðèëààñàé, òýãâýë áè ¿õýõýä áýëýí áàéíà! Áè ººðºº óñ ðîó ¿ñðýýä îð÷èíî! Ãàíöõàí ýíý îð÷ëîíãèéí çàõûã íýã õàðàõ þìñàí! Ãýâ.

Ýìðàéèí äóóãàðñàíã¿é, ýðãýæ ÷ õàðñàíã¿é. òýð þó õýëýõ áèëýý? Ýìðîäîî çàâèéí äýýð àõëàã÷, òýðã¿¿ëýã÷ íü áîëîâ. Ãýâ÷ îíäîî ÿìàð íýã ñàíàë õýëæ îãòõîí ÷ ýñ ÷àäàâ. ßâàõ ãýýä õààøàà ÷ ÿâàõ àðãà ìºð áàéñàíã¿é.

Öàã íýëýýí ºíãºðºâ. Òýäíèé çàâü îäîî íýãýí ¿å çîãñîí, íýãýí ¿å óðñàí, õàð çºí人í õºâæ áàéâ.Àìü àëäàõûí àþóë çàíàë öàã èðýõ òóòàì íýìýãäýæ, ¿ðãýæë öàíãàõûí õàæóóãààð ãýäýñ

ºëñºõ ãýäýã æèãòýéõýí! Öºìèéí òàìèð òýíõýý áºõºæ, áèå àëäðàâ.Êèðèñê çàâèíû õýäãýý äýýð í¿äýý õàãàñ äóòóó àíèàä õýâòýæ áàéõàä òîëãîé íü ýðãýæ,

æèãòýé õ¿íäðýýä çàðèìäàà õîíãèíîñîí õîîñîí õîäîîäíû íü áóë÷èí òàòàæ áàéâ. Öàã ¿ðãýëæ þì óóõûã áîäíî. Åð þì óóõûí ë øóíàë.

Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Æààë õ¿¿ ºíºº óìäààëàã÷ õºõ õóëãàíûã òàðíèäàí äóóäàí ÿäààä ò¿¿íèéãýý óìàðòàõûã

õè÷ýýí ºíºº Àëàã õàâ òîëãîéí ¸ðîîëä ¿ëäñýí ¿ëãýðò ãàðäàã øèã õ¿ðøã¿é õîë õîöîðñîí àæ àìüäðàëàà äóðñàí ñàíàæ ººðèé㺺 ñààòóóëàõ àðãà ìºð ýðýõ áîëîâ. Ãóàëèí ä¿íç àäèë òîëèãîð ºâñò òîëãîé äýýðýýñ õýðõýí ãóëãàí íààääàã áàéñíàà ñàíàâ. Òýð áîë òóí ÷ çóãààòàé ñàéõàí íààäàí áàéëàà! Òýð íààäàí òîãëîîìä Êèðèñê õàìãèéí îâòîé_ õàìãèéí òýñâýðòýé íü áàéâ. Òîëãîé ººä ã¿éæ ãàðààä òýíäýýñ óóëûí õàæóó ðóó ºíõð¿¿ëñýí ãóàëèí àäèë áèåýðýý ºíõðºí îðäîã áàéâ. Òýãæ õºâðºõºä õî¸ð ãàðàà áèåèéí äàãóó ñàéí øàõàæ õýâòýýä áèåý õºäºëãºæ ãàçðûí óðóó ãóàëèí øèã ºíõºðíº. Íýã, õî¸ð, ãóðàâ ýðãýõòýé çýðýã öààø òîãòîõã¿é àÿíäàà ºíõºðíº. Òýãýõëýýð èíýýä µ¿ðýõ ãýäýã àðãà áàõéã¿é. Õºõºð÷ ãàðíà äàà! Òýíãýðèéí õàÿà íýã ýíýòýý òàëä, íýã òýðòýý òàëä ãàð÷ õàðàãäàíà. Òýíãýðèéí ¿¿ë ýðãýëäýæ í¿ä ýðýýëæèëíý. Óðãàà ìîä óíàæ áàéñàí øèã ýðãýëçýí ýðýýëæëýí õàðàãäàíà. Þì á¿õýí ººäºº ãîäðîéòîí îé÷èæ áàéõ øèã ¿çýãäýíý. Òéèíõ¿¿ èíýýëäýæ áàéõàä õàðèí òýíãýðèéí íàð ýãä¿¿öýí áàéäàã áèëýý. Ýðãýí òîéðîí îëîí õ¿¿õýä øóóãèëäàí ÷àðëàëäàõ íü ñîíñäîíî! Òîëãîéí óðóó òèéíõ¿¿ óëàì õóðäàí õóðëàí õºâðºí ºíõºð÷ ÿâàõàä õîéíîîñ ãóëñàæ ÿâàà õ¿¿õäèéí áàðàéñàí í¿¿ð, àòèéñàí õºë çýðýâ çýðýâ õàðàãäàí ºíãºðíº. ªíõºð÷ ºíõºð÷ çîãñîõîä ÷èõ øóóãèõ ãýäýã æèãòýéõýí! Çîãññîíû õîéíî õàìãèéí õàðèóöëàãàòàé ¿å ýõýëíý. Þó ãýâýë íýã, õî¸ð, ãóðàâ ãýæ òîîëîõûí õîîðîíä àìæèí áîñîõ õýðýãòýé. Òýãýõäýý òîëãîé õýäèé ýðãýâ÷ îé÷èæ áîëîõã¿é. Ãîëöóó õ¿¿õýä áîëãîí îé÷îîä ºãíº. Áººã èíýýäýì áîëíî! Áóñàä õ¿¿õä¿¿ä öºì èíýýëäýíý, ººðºº áàñ èíýýíý. Áîñîîä çîãñîõ ãýõýýð õºëèéí äëîð ãàçàð äàéâàëçààä èðíý. Õàðèí Êèðèñê áîë ýñ îé÷èíî. Òýñýýä, õè÷ýýãýýä õºë äýýðýý òîãòîîä áàéíà. Ìóçëóê îõèí ÿìàãò õàìò ÿâäàã áîëîõîîð ò¿¿íèé äýðãýä çàðèì ñóë äîðîé õ¿¿õýä øèã îé÷îîä ºãºõèéã îãòõîí ÷ õ¿ñäýãã¿é áàéâ.

Õàìãèé ñàéõàí, õàìãèéí çóãóóòàé þì ãýüýë óóëûí óðóó Ìóçëóêòýé õàìò ºíõðºí áóóõ ÿâäàë áàéâ. Æààõàí îõèä áàñ ãóëãàæ ÷àäíà. Ãýõäýý òýä èõ àéìõàé çàðèìäàà ãýçãýýðýý ÿìàð íýã þìàíä îðîîöîëäîæ òýýãëýíý. Ãýâ÷ ò¿¿íèéã îãòõîí ÷ ýñ òîîõ àãààä òèéì íàðãèàíòàé íààäàíä í¿¿ð àìàà øàëáàëàõã¿é ãàðàõ ÷ ãýæ áàéõã¿é ë äýý.

Êèðèñê óóëûí íóðóó Ìóçëóêòýé ºíõðºõ人 ò¿¿íýýñýý õîë ò¿ð¿¿ëýõã¿é òóë òîõ®éãîî ¿ë ìýäýã òóëæ çîðèóä ÿâäëàà óäààøðóóëíà. Òýä óóëûí óðóó íýãýí çýðýã ºíõºð÷ ÿâàõàä áóñàä õ¿¿õä¿¿ä ó÷èðã¿é èíýýëäýí øóóãèëäàõ àãààä óóëûí ¸ðîîëä îðîîä õî¸óëàà ìºíººõºí “ãóðàâ” òîîëîõûí õîîðîíä íýãýí çýðýã õºë äýýðýý áîñíî. Òýãýõýä Ìóçëóêèéã ò¿øèæ, õî¸ð õºë äýýðýý òîãòîõîä íü äýìæýýä ºãºõ øèã ñàéõàí æàðãàëàí áàéõã¿é. ¯¿íèéã õýí ÷ òààæ ìýääýãã¿é áàéâ. Òýä áèå áèåíýý òóëñàí áîëæ, ººðèéí ýðõã¿é òýâðýëäýí àâíà. Òýãýõýä Ìóçëóê æèãòýé çóãààòàé ÷àíãà èíýýõ áºãººä óðóóë íü äàãàí áàÿñìààð ñàéõàí õàðàãääàã áèëýý. Ìóçëóê áîë ÿìàãò Êèðèñêýýð ò¿ø¿¿ëýõèéã áîäíî. Òýð òîëãîé ýðãýí îé÷èõ ãýæ áóé ä¿ð ýñãýõýä Êèðèñê ÿìàãò ø¿¿ðýí àâ÷ òýâðýí õî¸ð õºë äýýð íü òîãòîîõ ó÷èðòàé áàéâ. Òèéíõ¿¿ ¿ë ìýäýõ æàðãàëûã ýäëýí, àéæ è÷èæ

àìðàãëàõûí ñýòãýë çîâèóðòàéã õýí ÷ òààæ ýñ ìýäíý. Íèìãýí äààâóó áîøèíçûí öààíà Ìóçëóê îõèíû ç¿ðõ æèãòýé ÷àíãà ò¿ã ò¿ã öîõèëîõ áºãººä ò¿¿íèé áèåíä õ¿ðýõýä äºíãºæ ñàÿ óðãàí áóé æèæèãõýí õàòóó õºõ ãàðò íü õ¿ðýõèéí òºäèé Ìóçëóê îõèí öî÷èæ Êèðèñêèéí áèåä óëàì ò¿ðãýí íààëäàõàäòîëãîé ýðãýæ ìàíàðñàí í¿äýíä íü äàëä áèò¿¿ ãýðýë áàäàðäàã àâàé. Á¿õ õîðâîî ãàçàð äýëõèéä, òýíãýðò áàéäàã þì á¿õýí òýäíèé ¿ë èàñàëäàõ èíýýäýì, æàðãàëûí äîòîð õàìò õºâºí ýðãýëäýõ àæãóó. Ýíý áîë ÿìàð èõ ãàéõìààð àç æàðãàë áàéäãèéã õýí ÷ òààæ ýñ ìýäíý.

Ãýòýë íýã óäàà òýð îìãèéí. Êèðèñêýýñ àðàé àõ íýãýí óâàéã¿é çýâ¿¿í õ¿¿ îëæ ìýäæýý. Þó ãýâýë òýð õ¿¿ ãàçðûí óðóó ºíõðººä òîëãîé ýðãýí õºë äýýðýý òîãòîæ ÷àäàõã¿é õ¿íèé ä¿ð ¿ç¿¿ëýí Ìóçëóêûí äýýðýýñ òýíýã þì øèã äàðæ óíàä࣠áîëîâ. Ìóçëóê ò¿¿íýýñ õºíäèéðºí çóãòààõ áîëîâ÷èã öààäõè íü òîëãîé ýðãýí îé÷èõ ãýæ áóé ä¿ð ¿ç¿¿ëýí õîéíîîñ íü õººæ î÷îîä äýýð íü äàðàí óíà.¢ Êèðèñê ò¿¿íòýé çîäîî õèéâ. Öààäõè íü áèåýð òîì ó÷èð õýä õýäýí ³äàà öîõèâ. Ãýâ÷ Êèðèñê áóóæ ºãñºíã¿é, ä¿íäýý ë ä¿í áîëñîí äîî. Êèðèñê ÿìàð ÷ ãýñýí Ìóçëóê îõèíûã ò¿¿íä ºãººã¿é áèëýý, òèéì ÿâäàë åð人 ãàíöõàí óäàà áîëñîí áèëýý….

Òèéíõ¿¿ òîãëîæ òîãëîæ, õàëóóöàæ õºëðººä ãîðõèí äýýð î÷èæ óñ óóõ ÷ áàñ ë æàðãàë äàà.

Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Àÿ, õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Òýíä îéðõîí íýãýí ãîðõè óðñàíà. Òýðõ¿¿ îéí ãîðõè ÿã õ¿¿õä¿¿äèéí òîãëîäîã òýð òóøàà èë çàäãàé óðñàíà. Ãîðõèíû óñ ÷óëóóí äýýã¿¿ð õîðæèãíîí óðñàõäàà ÷ îéí á¿ðýíõèé, îéí ñýð¿¿íèéã ýðõáèø ñàíàãäóóëäàã áèëýý. Ãîðõèéí õî¸ð òàëààð ºòãºí ºâñ íîãîî ñàãñàéæ, ýðãèéí á¿ð èðìýã äýýð óðãàñàí íü ãîðõèéí óñàíä ä¿ðýãäýí, òóðüõàí èø ãàíõàí ãàíõàí ¿çýãäýõ áºë㺺. Ãîðõèéí óñàí çàðèì ãàçàð íàðàíä ãÿëàëçàí, çàðèì ãàçàð äàëàéí õºâººíºº ºíãèéõ ýãö ýðãèéí äîîãóóð øóðãàí, çàðèì ãàçàð ºòãºí ºâñ íîãîî, óäûí áóòàí äîòîãóóð øóãðàí óðñààð òýíãèñò öóòãàíà.

Êèðèñê Ìóçëóê õî¸ð ãîðõè õ¿ðòýë ã¿éëäýí, ýðãèéí ºâñèéã íàëóóëàí íýãýí çýðýã òîíãîéí óóöãàíà. Þóí ãàð óãààõ, þóí àëãààðàà óòãàí óóõ, ç¿ãýýð ë áóãà öóñ óóæ áàéñàí øèã òîëãîéãîî òîíãîéëãîí õîðæèãíîí óðñàæ, õàöàð í¿¿ðèéã ýíõðèéëýí ãèæèãäýã÷ óðñãàëä í¿¿ðýý äàðæ áàéãààä çàëãèëæ ãàðíà. Òýãæ óóõàä õè÷íýýí æàðãàëòàé ñàéõàí ãýæ áîäíî!

Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Àÿ, õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Õ®¸ð ìºðººðºº íÿãò íààëäààä óñ ðóó òîíãîéí ãîðõèéí äýðãýä õýâòýõýä ò¿ðãýí óðñãàëò ãîðõèíä ä¿ðñýí ãàð íü íýã õ¿íèé õî¸ð õî¸ð ãàð àäèë íèéëýí õàðàãäàíà. Òýä òýíäýýñ õîëäîõûã õ¿ñäýãã¿é áàéâ. Òýä ãîðõèéí óñ ðóó òîíãîéãîîä áàéõûã õ¿ñäýã áàéâ. Ò¿ðãýí óðñãàëò ãîðõèéí äîòîð æèðýëçýõ ä¿ðñýý õàðæ èíýýìñýãëýíý. Òýäíèé ä¿ðñ óñàí äîòîð õà÷èí ìóðèé ñàðèé áîëîõîä áèå áèåý õàðæ èíýýíý.

Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Àÿ, õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Ìóçëóê ãîðõèéí äýýð òîíãîéñîí õýâýýð æàëàìãàð í¿äýý áàÿðòàé æèø¿¿ëýí õàðàõàä Êèðèñê óðäààñ íü ìºí òèéì ÿíçààð õàðæ èíýýìñýãëýíý. Òýãýõýýð íü Ìóçëóê õîéøîî áàé ãýñýí øèã ìºðººðºº ò¿ëõýýä àâàõ áîëîâ÷ Êèðèñê ¿ë çàéëíà. Òýãýõýýð íü Ìóçëóê àìàíäàà óñ áàëãàæ í¿¿ð ð¿¿ íü ø¿ðøèíý. Òýãýõýýð íü Êèðèñê á¿ð òîìîîð óñ áàëãàæ á¿ð íàðèéõàí ãîæèãäóóëàí óðäààñ íü ø¿ðøèíý. ×èíãýýä ë Ẻí õººöºë人í øóóãèëäààí áîëíî äîî õººðõºõèé. Òèéíõ¿¿ áèå áèåíäýý óñ ¿ñýðãýí, õàìàã õóâöñàà íîðãîí íîðãîí ãîðõèéí äîòóó𠺺ä ñººð㺺 ã¿éëäýí õººöºëäºí íààääàã áèëýý.

Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Ýíý ÿâäàë äàõèí õýçýý ÷ èðýõã¿é áîëíî ãýæ áîäîõîîñ Êèðèñê ìàø õ¿íä áàéâ. Àìüñãàà íü

óëàì á¿ð äàâõöàí çàðèìäàà õîäîîä íü òàòàëäàíà. Êèðèñê ñýìõýí óéëæ, ºâäºõ人 ñýìõýí àòèãàíàæ, ìºíººõºí õºõ õóëãàíà äóóäàí

Õºõ õóëãàíà óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷Ãýæ øèâýãíýñýýð áàéâ.

Êèðèñê òèéíõ¿¿ ýëäâèéã áîäîí ºëñºõ öàíãàõûãàà ìàðòàõûã õè÷ýýõ áîëîâ. Ýðãýí òîéðîí îíäîî áîñëîí þì ¿ã¿é. Óðüäûí àäèë çýâõèé öàãààí ìàíàí á¿ðõýýä îãòõîí ÷ õºäëºõ ÿíçã¿é. Òýä öºì òýíõýý òàìèðàà áàðààä áàéð áàéðàíäàà òýðèéí õýâòýâ. Ãýòýë ãýíýò çàâü õ¿÷òýé äàéâàëçàí,

- Õ¿¿å Ìûëãóí ÷è ÿàæ áàéíà! Áîëèî÷! Ãýæ ýöýã íü ñàíäðàí áàõèðàâ. Êèðèñê ýðãýí õàðààä ãàéõàæ õîöðîâ. Ìûëãóí çàâèíû õàøëàãàíû äýýã¿¿ð òîíãîéí äàëàéí óñíààñ øàíàãààð óòãàí óóæ áàéâ.

- Áîëèî÷! Ãýæ Ýìðàéèí øàíàãûã áóëààí àâàõ ñàíààòàé óõàñõèéí î÷òîë öààäõè íü óðäààñ íü äàëàéëãàæ,

- Íàäàä áèòãèé îéðò, ñàõàëò õàð. Àëíà ø¿¿! ãýâ.Ìûëãóí òèéíõ¿¿àìàíäàà õ¿ðãýõèéí àðãàã¿é äàëàéí äàâñòàé ãàøóóí óñ õàíöóé ýíãýð

ð¿¿ãýý àñãàí öóòãàí çàëãèëæ áàéâ. Õîð¸ ãàð íü ñàëãàíà ÷è÷èð÷ ñ¿¿ëäýý øàíàãàòàé óñàà áèåí äýýðýý õºìð¿¿ëæ îðõèâ. Ìûëãóíû öàðàé çýðëýã àðààòíû àäèë õàðàãäàâ.

×èíãýýä øàíàãàà çàâèéí ¸ðîîëä ÷óëóóäàæ ò¿ð¿¿ëãýý õàðàí óíàæ ààõèëàí õýðæèãíýæ õýâòýâ. Èõ óäààí õýâòýâ. Ãýâ÷ ò¿¿íä òóñëàõ ÿìàð ÷ àðãà áàéñàíã¿é. Êèðèñê àéõäàà õîìîîë àäèë áîëæ, àòèéí õýâòýõýä àì íü óëàì èõýýð öàíãàæ, õîäîîä íü óëàì èõýýð õàòãàæ áàéâ. Öàðàé àëäàæ óðâàéñàí Ýìðàéèí àðãà áóþó ñýë¿¿ðýý àâ÷ õàðàíõóéí ìàíàí äóíäóóð íýã òèéø õºäëºâ. ¯¿íýýñ îíäîî àðãà ìýõ ò¿¿íä áàéñàíã¿é.

Ìûëãóí íýãýí ¿å íàì áîëæ, íýãýí ¿å äàãæèí ÷è÷èð÷ öàíãàæ ¿õýõèéí çîâëîíä íýðâýãäýí õîîëîé àìàà õýðæèãí¿¿ëýâ. Ãýâ÷ íýã õýäèé áîëñîí õîéíî ºíäèéæ,

- Äîòîð øàòëàà! Ãýæ õýíõäýã öýýæýý óðæ ãàðàâ.- Îäîî ÿàäàã áèëýý? ×àìäàà ÿàæ òóñ áîëäîã áèëýý? Áàñ æààõàí óñ áèé, ÷àìä æààõàí

õèéæ ºãºõ ¿¿? Ãýæ Ýìðàéèí áÿöõàí òîðõòîé óñ ðóó äîõèâ.- ¯ã¿é, îäîî íýãýíò ºíãºðñºí. Óã íü áè ÿàæ èéãýýä øºíº áîëãîæ, ìàíàé òàëèéãàà÷ ºâºº

øèã ÿâ÷èõ ãýñýí þì. ãýòýë øºíº õ¿ðãýæ ÷àäàõã¿é íü. Îäîî ÿàÿ ãýõýâ. Õàðèí äýìèé þì ë õèéõã¿é þìñàí. Óã íü òýð óñûã ÷èíü á¿ãäèéã óó÷ìààð áàéíà. Îäîî íýãýíò ºíãºðñºí. Áè ÿâëàà. Îäîî áè ºíãºðñºí, íàäàä ÷àäàë áàéíà, áè ººðºº ÿâ÷èíà ãýâ.

Ýçã¿é õîîñîí äàëàé äóíä ýöýñ ÷ ¿ã¿é, çàõ ÷ ¿ã¿é ìàíàí äóíä ààíäàà ¿õýõ ãýæ áóé õ¿íèé òèéì ¿ãèéã ñîíñîõîä àéìøèãòàé áºãººä òýñýøã¿é áàéâ. Ýìðàéèí ººðèéí íàéç, ººðèéí ä¿¿ Ìûëãóíûõàà ñýòãýëèéã àìðóóëàõ ãýæ õýäýí ¿ã õýëýõ ãýñýí áîëîâ÷èã íààäàõ íü äóóëàõûã

õ¿ññýíã¿é. ªºðò îíîãäñîí çîâëîíã ãàíö öîõèëòîîð òàñ öîõèõ ãýæ øèéäýí ÿàð÷ áàéâ. Ìûëãóí ñîëèîòîé õ¿í øèã,

- Ýìðàéèí ÷è íàäàä þì õýëæ õýðýãã¿é, îäîî íýãýíò ºíãºðñºí. Òà õî¸ð, ýöýã õ¿¿ õî¸ð ººðñíºº øèéä. Òýãñýí íü äýýð. Òà õî¸ð íàìàéã óó÷ëààðàé. Òà õî¸ð ýöýã õ¿¿ õî¸ð ¿ëä!Öààíà ÷èíü æààõàí óñ áèé. Õàðèí áè áîë íýã àëõààä ë ã¿éöýý… ãýæ ººäºº áîñîæ çàâèíû èðìýã äàðæ òíîãîéæ áàéãààä àäõèí õ¿÷ýý õºâ÷ëºí íàéãàëçàæ, Ýìðàéèíûã äóõààðàà õàðæ áàéãààä,

- Ñàõàëò ÷è íàäàä áèòãèé ñààä áîëîîðîé. Èíãýõ õýðýãòýé þì. Íàíàä á¿¿ ñààä áîë! Áàÿðòàé! Òàí íàð ãýðòýý õ¿ð÷ ÷ ìàãàä. Õàðèí áè îäîî… ÷è øóóäõàí õîëäîîä ºãººðýé. Íàìàéã õ¿ëýýõ, õàðàõ ÿâäàëãé, øóóäõàí… õýðýâ çàâüòàéãàà îéðòîæ î÷âîë ÷èíâ õºìð¿¿ëæ îðõèíî ø¿¿. Ñàõàëò ÷è îäîî ñýë¿¿ðä, õ¿÷òýé ñýë¿¿ðä. Äóóëæ áàéíà óó, õºìð¿¿ëæ îðõèíî ø¿¿.. ãýâ.

Ýìðàéèí ìûëãóíû ýíý ñ¿ðä¿¿ëñýí, ãóéñýí ¿ãýíä îðîõã¿é áàéæ áîëñîíã¿é. Çàâü îíãîö ÷èâ ÷èìýýã¿é ìàíàí, ÷èâ ÷èìýýã¿é óñûã ç¿ñýí øóëóóõàí õóðäëàâ. Êèðèñê ãàøóóäàëòàéãààð óëéæ,

- Ìûëãóí àõ àà! Ìûëãóí àõàà! Õýðýãã¿é ãýæ áàõèðòàë Ìûëãóí çàâèíû öààä ðóó øóëóóõàí îíõîëäîí óíàâ. ×èíãýýä äàëàéí ìºòñýé óñàíä õàõàí öàöàí,

- Çàéë! Öààøàà õîëä! Ãýæ áàõèðàâ.Ìûëãóí õàðàíõóé ìàíàí äîòîð äîðîî ¿çýãäýõã¿é áîëîâ. Ýðãýí òîéðîí íàì ã¿ì áîëòîë äàëàéä

æèâæ áóé õ¿íèé ýöñèé óäàà áàõèðàõ äóóí ãàðàõàä Ýìðàéèí òýññýíã¿é- Ìûëãóí! Ìûëãóí! Ãýæ äóóäàí öóðõèðòàë óéëæ çàâèà ò¿¿í òèé¿ çàëàâ.Òýð äàðóé ýãýæ î÷ñîí áîëîâ÷ Ìûëãóí áàéñàíã¿é. Òýíä þó ÷ áîëîîã¿é þì øèã óñíû ñàíäàë õîâ

õîîñîí, àìàð æèìýð áàéâ. Òýð õ¿í ÷óõàì õààõíà æèâñíèéã îëæ ìýäýõýä áýðõ áîëñîí áàéâ.×èíãýýä ¿ëñäýí õî¸ð íü ºäðèéí ¿ëäñýí õóãàñûã õààøàà ÷ ÿñâàíã¿é, òýíäýý ýðãýëäýí

ºíæèâ. Òýä ñàíàà ñýòãýë õîîñðîí, ãàøóóí óéòãàðò äàðàãäàí õî¸óëàà óëéæ ãàðàâ. Ýöãèéãýý óéëàõûã Êèðèñê àìüäðàëäàà àíõ óäàà ¿çýâ. Óðüä íü ýöãèéãýý òèéíõ¿¿ óëéæ áàéõûã õýçýý ÷ ¿çýýã¿é áèëýý.

ªäºð áàðàãäàæ ¿äýø áîëæ áàéãàà áîëîëòîé. Ýíý áîë çºâõºí òýãæ ñàíàãäàæ áóé õýðýã. Õýðýâ òýíãèñèéí äýýã¿¿ð, õàðàíõóé ìàíàíãèéí äýýã¿¿ð íàð àÿëàí ÿâàà áîë ºäèéä ëàâ æàðãàäàã ãàçàðòàà àìàð æèìýð æàðãàæ áàéõ ¸ñòîé. Ýíýõýí ¿åñ ààæèì ààæìààð óëàì á¿ð õàðàíõóéëàí áóé íÿãò ìàíàí äîòîð ñóðàã òàíàãã¿é áîëñîí îðü ãàíö çàâü ýðãýëäñýýð áàéâ. Îäîî òýð çàâèíä õî¸ðõîí õ¿í ýöýã õ¿¿ õî¸ð ¿ëäæýý.

¯äýø îðîé áîëæ áóé ìýò ñàíàãäìàãö Ýìðàéèí óñíààñàà óóõ áîëîâ ãýæ øèéäëýý. Êèðèñêèéã ¿çâýë ÷óõàì òýð öàãèéã õ¿ëýýí ÿäàæ ÿâàà íü èëò áàéâ. Õººðõèé õ¿¿ íü ãàíö ÷ ¿ã äóóãàðàõã¿é, áèåý õ¿÷ëýí ºëñºõ öàíãàõûí çîâëîíã òýâ÷èí ÿâàà íü èëò áàéâ. Ìûëãóíû ¿õñýí ÿâäàë óíäíû òóõàé áîäëûã íü íýëýýí ñààòóóëæýý. Ãýâ÷ àì öàíãàõûí ýíýëýëèéã ñàíàìñàðã¿é ò¿ð ìàðòñàíû õàðèóã àâàõ ãýñýí øèã þì óóõ õ¿ñëýí íü óëàì äàâõàð èõýýð îðãèëîí èðæýý.

¯äýø îðîé áîëæ óñíààñàà óóõ öàã áîëîõîä Ýìðàéèí äóñàë ÷ óñ äýìèé àñãàõã¿éí òóëä ºíºº íýâøèíãý óñíààñàà òóéëûí áîëãîîìæòîé ãîîæóóëàí õèéæ, ýõëýýä Êèðèñêò ºãºâ. Æààë õ¿¿ øàíàãàòàé óñûã ø¿¿ðýí àâ÷ ººðò íîîãäñîíûã ãàëçóó þì øèã äîð íü çàëãèëàâ. Äàðàà í¼ Ýìðàéèí ººðòºº õèéõäýý áÿöõàí ìîäîí ñàâíû äºíãºæ ¸ðîîëä æààõàí óñ ¿ëäñýíèéã îëæ ìýäýâ. Óíäíû óñ òóæí áàãà ¿ëäñýí áàéõ ¸ñòîé ãýæ Ýìðàéèí ìýäýæ áàéñàí ìºðòºº ¿¿íèéã ¿çýýä öàðàé íü ¿íñýí õºõ áîëîâ. Ýìðàéèí îäîî ººðèéí õóâüä îíîãäîõ óñûã óóõ ãýæ ÿàðñàíã¿é, øàíàãàòàé óñàà áàðüæ áîäîë áîëîâ. Ãýòýë ñàíààíä íü ãýíýò àÿã¿é þì îðæ ñýòãýë äîíñëîîä òýð æààõàí óñûã óóñàí ÷ áàéñàí ÷ ÿìàð ÷ óòãàã¿é áîëæýý.

- Ìàé ¿¿íèéã áàðüæ áàé ãýæ øàíàãàòàé óñàà õ¿¿äýý áàðèóëàâ. Óã íü òýãäýãã¿é áàéæýý. Øàíàãàòàé óñ áàðüæ áàéõ ìºðòºº ººðºº ç¿ðõëýí áàëãàõã¿é áàéíà ãýëýã áîë æààë õ¿¿ãèéí õóâüä òàì ãýñýí ¿ã. Ýìðàéèí áàðãà ¸ðîîë íü ãàðñàí ìîäîí ñâàà ñàéòàð áºãëºæ áàéðàíä íü òàâèàä

- Íààäõàà óó÷èõ ãýæ õ¿¿äýý ºãºâ.- Òà ÿàõ þì áý? ãýæ Êèðèñê ãàéõàâ.- Áè ñ¿¿ëä íü óóíà. ×è þì ñàíàõ õýðýãã¿é, óó÷èõ ãýæ Ýìðàéèí ìàø òàéâàí ºã¿¿ëýâ.Êèðèñê òýðõ¿¿ íýã õ¿íèé õóâüä õ¿ðòýõ ¿ìõèé óñûã áàñ ë äîð íü óóæ îðõèâ. Àìíû öàíãàà

ãàð÷ ñàíàñàíäàà õ¿ðñýíã¿é áîëîâ÷ äîòîð íü áàãà çýýðã óóæðàõ øèã áîëæýý.- Çà ÿàæ áàéíà? ãýæ ýöýã íü àñóóâ.- Àðàé äýýð áîëëîî ãýæ õ¿¿ òàëàðõàí øèâ½ãíýâ.- ×è á¿¿ àé. Õ¿í àìàíäàà äóñëûí òºäèé óñ àìñàëã¿éãýýð õî¸ð ãóðàâ õîíîæ ÷àääàã.

¯¿íèéã ñàíàæ, åð þó ÷ áîëæ áàéñàí àéõ ÿâäàëã¿é. Ãýòýë Êèðèñê ò¿¿íèé ¿ãèéã ò ñàëæ,

- Òà ÿàãààä ººðºº óóñàíã¿é âý? ãýâ.Èéì àñóóëòàíä ãýíýò òóëãàðñàí Ýìðàéèí ñàíäàð÷, áîäîîä- Òèéì ýý ãýæ òîâ÷õîí äóó ãàðàâ.- Þì èäýëã¿éãýýð õýä õîíîã ÿâæ áîëîõ âý? Áèä ÷èíâ àëü õýäèéíýýñ þì èäñýíã¿é ø¿¿

äýý.- Ãàíöõàí óñ ë áàéâàë áîëíî. Ãýâ÷ ÷è òèéì þì á¿¿ áîä. Àëèâ, ýíäýýñ æààõàí ÿâúÿ. Áè

÷àìòàé ¿ã ÿðèëöàõ ãýñýí þìñàí ãýýä Ýìðàéèí çàâèíû ñýë¿¿ðèéã õÿõòíóóëàí õºäëºâ. Òýð ãàçàð ¿ã ÿðèëöàæ áîëîõã¿é áàéñàí øèã òýä ìàíàí äóíäóóð àëãóóðõàí õºâºí õîëäîâ. Ýöýã íü ñýòãýëýý ÷àíãàëàõ õýðýãòýé áàéëàà. Áîäîõîîñ ãîë ðóó õ¿éò îðãèæ áàéñàí ºíºº ÿðèàãàà ¿¿ñãýõýä áèåý áýëäýõèéí òóëä îíäîî ãàçàð ÿâñàí íü àðàé äýýð þì øèã ò¿¿íä ñàíàãäæýý. Ýìðàéèí çºâõºí ººðºº ñýë¿¿ðäýõýýð ¿ë áàðàì õ¿¿äýý áàñ ñýë¿¿ðä ãýæýý. Òýä õààøàà ÷ ÿâààä ÿàõ þì áèëýý. Êèðèñêèéã ñýë¿¿ðä ãýýä ÷ ÿàõ þì áèëýý äýý. Æààë õ¿¿ ºíºº äàëàéä ÿâäàã òîì çàâèíû õýòýðõèé õ¿íä ñýë¿¿ðèéã äààõã¿é áàéâ. ªðººñºí ñýë¿¿ðýýð áîë÷ ÿàõàâ, õîñ ñýë¿¿ð áîëîõîîð áè? íü äààí÷ ã¿éöýõã¿é áàéâ. Ýìðàéèí ÷ öàã èðýõ òóòàì òàìèð àëäàæ, æààë õ¿¿÷ ìºí òàìèðäæý. Ýë ó÷èð ýöýã íü ºíºº øèéäñýí ÿâäàëäàà àðãà áóþó ÿàð÷ áàéâ.

Êèðèñê ¿ã äóóãàðàõã¿é, ýðãýæ ÷ õàðàõã¿çéãýýð çàâèíû õ¿íä ñýë¿¿ðèéã òààìàã òàòñàí áîëæ ÿâàâ. Ýìðàéèí óðäàà áºãòèéí áºàãòèéí ÿâàà õ¿¿ãýý àðààñ íü õàðààä \îäîî ¿çâýë

õ¿¿ íü õººðõèé, àðãàã¿é ë ñóëüäãàðõàí õàðàãäæýý\ óðóóëóó òàñ çóóâ. Ò¿¿íèéã õàðààä Ç¿ðõ øèìøðýí ç¿ðõ íü õàëóóí öóñààð ëóãøèæ áàéõûã Ýìðàéèí ìýäýæ áàéâ. Òýðáýýð îíäîî àðãà ìºð ¡àéõã¿é ãýæ ìýäýâ÷ ÿðèàãàà ýõýëæ ç¿ðõýëñýíã¿é.

Ìàíàí äóíä þó ÷ ¿çýãäýõã¿é áîëîâ.Ýìðàéèí õ¿íä ä¿íñãýð áîäîëä äàðàãäàí õºâñººð áàéâ. Ò¿¿íä ¿íýõýýð òóí áàãà öàã ¿ëäýâ. Ýìðàéèí õýäèéãýýð ÷èéðýã, õýäèéãýýð çàÿàíààñàà ëóæèð ýî áîëîâ÷ ºëñºæ öàíãàõûí ýðõýýð òýíõýý òàìèð íü ò¿ðãýíýý èäýãäýæ, ò¿ðãýíýý áàðàãäæýý. Òýðõýí ¿åä õ¿¿äýý áàñ þì áîäóóëàõ çàâ ãàðãàõûí õàìò ººðººá õî¸ð õºë äýýðýý áîñîõ ÷àäàëòàé äýýðýý, çîðèã ñàìáàà ãàðãàõ ÷àäàëòàé äýýðýý øèéäñýí ìýõýý õèéõ õýðýãòýé áàéâ.

Îäîî çàâèà îðõèæ, Îðãàí Ìûëãóí õî¸ðûíõîî õîéíîîñ îðîõîîñ îíäîî àðãà áàéõã¿é ãýæ Ýìðàéèí îéëãîæ áàéâ. Èíãýõ íü õ¿¿ãèéí àìèéã àâàð÷ ÷àäàõã¿é þì ãýëýý ãýõýä áÿöõàí ìîäîí òîðõíû ¸ðîîëä ¿ëäñýí æààõàí óñíû õýðýýð õýäýí ºäºð áîëîâ÷ àìüä áàéëãàõ ãàíö áîëîìæ ìºí ãýæ áîäîæ áàéâ. Ýíý øºíº þì óó ìàðãààø ìàíàí àðèëàõ óó, ¿ã¿é þó ãýäãèéã Ýìðàéèí ÿàæ ìýäýõ áèëýý. Åð íü õ¿¿ íü þó áîëîõ, ýðò þì óó îðîé õýçýý íýãýí öàãò òýíãýð çàñðàëàà ãýõýä òýíãèñ äàëàéä îðü ãàíöààð ¿ëäñýí õ¿¿ íü ÿìàð àðãààð, ÿàæ àìü ãàð÷ ÷àäàõ âý ãýäãèéã Ýìðàéèí ÿàõèí ìýäýõ áèëýý. ¯¿íèéã õýí ÷ õàðèóëæ ÷àäàõã¿é. Òóí ÷ íàéäëàãà áàãàòàé, òýð ÷ áàéòóãàé áèåëýãäýõã¿é áàéæ ¿ë áîëîõ ãàçàðã¿é. Ãàíö ãîðüäëîãî áîë õýðýâ òýíãýð öýëìýýä öàãààí àðüñòàí óëñûí òîì îíãîö ñàíàìñàðã¿é òààðàëäâàë õ¿¿ íü àâðàãäàæ þó ìàãàä! Öàãààí àðüñòàí õ¿ì¿¿ñ çàðèìäàà ¿¿ãýýð ¿çýãääýã òýäíèé ñóóäàã ýðãýýñ àëñ õîë ãàäààä èõ äàëàéãààð ÿâæ ººðñäèéí ÿìàð íýã àæëààð ÿìàð íýã õàðü õîëûí îðíîîñ ãàð÷, ÿìàð íýã õàðü õîëûí îíäîî îðîíä õ¿ðäýã ãýæ Ýìðàéèí óðüä íü äóóëñàí áèëýý. Ýìðàéèí áîë ººðºº òýäýíòýé õýçýý ÷ òààðàëäàæ áàéñàíã¿é. ãýâ÷ ºíºº íàðò åðòºíö äàÿàð àëäàðòàé õóäàëäàà÷èíãóóä ýíý òóõàé ÿðüñàí íü áèé. Òýð ÷ áàéòóàãàé òýäíèé çàðèì íü öàãààí àðüñòàíãóóäûí ìºíººõºí óóë àäèë àñàð òîì çàâèàð ÿâæ ¿çñýí ìýòýýð ÿðüäàã áèëýý. Ãàãöõ¿¿ òèéì øàéõàìøèãò ó÷ðàë òîõèîëäîæ, õýðýâ òýíãýð çàñðààä çàì òààðàëäààä öàãààí àðüñòàí õ¿ì¿¿ñ ãàäààä èõ äàëàéä ãàíö áÿöõàí òºíõìºë çàâü ÿâæ áàéõûã îëæ õàðàõ þì áîë àìü ãàð÷ áîëíî. Ýíý íü õýäèéãýýð ëàâòàé áóñ, áàðàã ýñ áèåëýãäýõ òóéëûí õîîñîí ãîðüäëîãî áîëîâ÷ ÿìàð ÷ ãýñýí íýã ë ãîðüäëîãî ìºí.

Ýìðàéèí õ¿¿ãýý ãàíöààð íü îðõèõûí ºìíº ýíý òóõàé ò¿¿íä õýëýõ ãýæ çàâäàí ÿâàâ. ßìàð ÷ ãýñýí ººðèéí óõààíòàé ÿâñàí öàãò ýöñèéíõýý àìüñãàëûã õóðààí õóðààòàë çàâèíààñàà ñàëæ áîëîõã¿é ãýäãèéã Êèðèñêò èòã¿¿ëýí, ñàéòàð çàõèæ õýëýõ íü ÷óõàë áàéëàà. Óñ óíäàà äóóñàæ, õýðýâ ¿õýõ ¿éë èðýõ þì áîë çàâèíäàà ¿õýõ õýðýãòíýé, òýðíýýñ áèø Îðãàí ºâãºí, Ìûëãóí õî¸ð àðãà ìóõàðäààä äàëàéä ¿ñýðñýí øèã, ýöýã íü àðãà ìóõàðäààä äàëàéä ¿ñðýõ ãýæ áàéãàà øèã òýíãèñ äàëàéä ¿ñýð÷ áîëîõã¿é ãýæ ñàéòàð çàõèõ õýðýãòýé áàéëàà. Îíäîî ÿìàð ÷ àðãà çàì áàéñàíã¿é. Õóâü òàâèëàíãèéí ëãøèí àÿñûã äàãàæ ýâëýðýõ õýðýãòýé ø¿¿ äýý. Ãýòýë àðâàí íýãýí íàñòàé æààë õ¿¿ íýâòëýøã¿é õàðàíõóé ìàíàí, õÿçãààð õÿðõàãã¿é äàëàé äóíä ãàíö çàâüòàé îð ãàíöààð ¿ëäýýä ÿâààíäàà ºëñºæ, öàíãàæ ¿õýõ áîëíî ãýæ áîäîõîîñ Ýìðàéèíû äîòîð áà÷èìäàâ. Òèéì ÿâäàëòàé ýâëýð÷ áîëîõã¿é. Äààí÷ ñàíààíä áàãòàìã¿é õýðýã áàéëàà. Òýãýõëýýð íü Ýìðàéèí õ¿¿ãýý ãàíöààð íü îðõèæ ÷àäàõã¿é íü õàìò ¿õâýë äýýð ãýæ áîäîâ.

Óäàëã¿é µàðàíõóé áîëîâ. Òýíãèñ äàëàéí äýýð ààíàà ë íýâòëýøã¿é ïàä õàðàíõóé øºíº áîëîâ. ªäºð ìàíàí äóíäóóð àëü íýã òèéø õºâæ ÿâàõ ãýäýã óòãàã¿é õýðýã áàéñàí áîë øºíº á¿ð ÷ óòãàã¿é õýðýã. Òýäíèé çàâü íýãýíý äîðîî àÿàðõàí íàìàëçàíà. Áàñ ëòòýíãýð àðèëàõ ÿìàð ÷ øèíæ òýìäýã àëãà. Òýíãèñ äàëàé ÿìàð ÷ àìü àìüñãààã¿é ãºëèéñºí õýâýýð àâàé.

Øºíº ýöýã õ¿¿ õî¸ð çàâèíû ¸ðîîëä áèå áèåäýý ñàéòàð øàõàëäàí õýâòý.â Õýí õýí íü óíòñàíã¿é. Õýí õýí íü ºëñºæ öàíãàõûí ýíýëýëä òàð÷ëàí õîéøèä þó áîëîõ õóâü òàâèëàíãàà áîäîæ õýâòýâ…

Êèðèñê òèéíõ¿¿ ýöýãòýéãýý íààëäààä õýâòýæ áàéõàä íü ýöýã íü ýíý õýäýí õîíîãò àéõòàð òóðæ ýöýýä áèå íü áàãà, òýíõýý òàìèð ÷ ¿ã¿é áîëñîí íü ýðñ ìýäýãäæýý. Ǻâõºí ñàõàë, øèð¿¿í ñàõàë ë ¿ëäæýý. Òýð øºíº Êèðèñê ýöýãòýý íààëäàí ýöãýý ºðºâäºí íóëèìñàà ñýìõýí ñýìõýí çàëãèí õýâòýõäýý ýöãèéãýý óðüä õîæèä õýçýý ÷ ìýäýýã¿é èõýýð õàéðëàõ ñýòãýë òºðæýý. Õàéðûí òýð ñýòãýëýý ¿ãýýð ãàðãàæ åð ÷àäàõã¿é áàéâ. Òýð õàéð íü ò¿¿íèé ñýòãýë ç¿ðõýíä, ò¿¿íèé öóñàíä ò¿¿íèé öîõèëîõ ç¿ðõýíä íóóãäàæ áàéâ:. Êèðèñê óðüä íü ýöýãòýéãýý àäèëõàí, ýöãèéãýý äóóðèàñàíäàà ÿìàãò áàõàðõàí, ýöýã øèãýý õ¿í áîëîõûã ìºðººääºã áàéâ. Ãýòýë îäîî ýíý õ¿í áîë ìèíèé ýýöýã, ìèíèé ýõ ¿¿ñâýð þì, áè áîë ò¿¿íèé çàëãàìæ íü þì ãýæ óõààð÷ýý. Ýë ó÷èð ýöãýý ººðèéí íýãýí àäèë àéõòàð èõýýð ºðºâäºâ. Õºõ õóëãàíûã ¿íýí ñýòãýëýýñýý äóóäàæ, íàäàä ìèíèé ýöýãò óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷! ãýæ çàëáèðàí ãóéæ áàéâ.

Õºõ õóëãàíà áèäýíä óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Õºõ õóëãàíà áèäýíä óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Ãýòýë ýöýã íü õýäèéãýýð öàíãàõûí çîâëîíã öàã èðýõ òóòàì óëàì õ¿íä èõýýð ìàñàæ, òýðõ¿¿ ýíýëýí öàíãàõûí ìàûã áèå ìàõáîä íü äààõã¿é áîëñîîð áàéñàí áîëîâ÷ óñíû òóõàé îãòõîí ÷ áîäñîíã¿é, îíäîî þì áîäîæ ÿâàâ. Õàìàã äîòîð íü õàëóó øàòàæ òàñ ýâõðýýä õàìàãáóë÷èí øºðìºñ íü òºìºð àäèë òàòàæ, áóöàæ òàâèõã¿é áàéëàà. Òîëãîéä âí Ẻí þì øóóãèíà. Ìûëãóí ýöñèéí ýöýñò õýðõýí òàð÷èëæ áàéñíûã òýð ñàÿ îéëãîâ. Ãýâ÷ òýð òóõàé áîëîõã¿é, îîíäîî þì áîäîæ ÿâàâ. Óñ áîäîõ, õàíàòàë óñ óóõûã õ¿ñýõ áîë îäîî ò¿¿íèé õóâüä íýãýíò óòãàã¿é áîëæýý. Õýðýâ õ¿¿ íü õàìò ÿâààã¿é, õàìãèéí ñ¿¿ë÷èéí òýð õàðàíõóé øºíº Ẻðºíä íü íààëäàí õýâòýæ õ¿¿ãýý îðõèõ ñýòãýë õ¿ðäýãñýí áîë òýðõ¿¿ ãàð÷ áîëøã¿é øàíàëãààã àëü õýäèéí òàñàëæ ÷àäàõ áàéëàà. Ýöýã íü îäîî ãàãöõ¿¿ õ¿¿ãèéíõýý òºëºº ò¿¿íèé àìü íàñ àâðàãäàõ ÿìàð ÷ áîëîìæã¿é áàéã õàìààã¿é òýð ãàé çîâëîíã ýöñèéí áîëîëöîîãîî áàðàí áàðòàë ñºðºõ人 ñºðæ, õ¿¿ãýý íýã õýäèéõýí õóãàöààãààð áèëýý ÷ àìüä ÿâóóëàõíû òóëä ñàíàìñàðã¿é òýìöýæ ãîðèëæ ÿâàâ. Ýíý á¿õíèé òóñûí òóëä ýöñèéí óäàà çîðèã ãàðãàí øàëàâ ò¿ðãýí øèéäýõ õýðýãòýé áàéâ. Ãýòýë ÷óõàì õ¿¿ãýý áîäîõîîñ òèéíõ¿¿ øèéäñýíäýý õ¿ð÷ ÷àäàõã¿é, õ¿¿ãèéíõýý õóâü çàÿàã çºíä íü îðõèæ ç¿ðõëýõã¿é áàéëàà. Þó ãýâýë çîðèãîî ÷àíãàëàâ÷ ñàíàñàíäàà õ¿ðýõ õ¿÷èí ÷àäàë íü áàðàãäàæ áàéâ.

Õ¿¿ãèéí ýöãèéíõýý äýðãýä áàéõ õóãàöàà áàðàãäàæ áàéâ.¯¿íèéãýý õ¿¿äýý ÿàæ, ÿìàð ¿ãýýð òàíèóëàõ âý? ªºðèéí íü òóñûí òóëä ò¿¿íèéã îðõèõ

ãýæ áàéãààã ÿàæ õýëýõ âý?Õ¿¿ãèéí íü ýöãèéíõýý äýðãýä áàéõ õóãàöàà áàðãàäëàà.Ãýòýë Êèðèñª ýöãèéíõýý òýãæ áîäîæ ÿâàõûã òààæ ìýäñýí øèã- Ààâ àà! ãýæ øèâýãí½í áèåä íü óëàì ÷àíãà íààëäàæ, ìºíºõºí õºõ õóëãàíàà äóóäàí

ÿâàâ.Õºõ õóëãàíà áèäýíä óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Õºõ õóëãàíà áèäýíä óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Ýìðàéèí ø¿ýýä òàñ çóóæ, ãàøóóäàí ¸îëîâ÷ þó ÷ õýëæ ç¿ðõýëñýíã¿é. Äîòðîî õ¿¿ ìèíü áàÿðòàé ãýæ ñàëàõ ¸ñ ã¿éöýòãýæ ÿâàâ. Ãýòýë òýãæ áîäîõ òóñàì ºíºº ýöñèéí àëõàì õèéõýýð áîñîõ ãýäýã öóëàì øàíàëãààòàé áîëæ áàéâ. Ò¿¿íèé ºíãºð¿¿ëñýí á¿õèé ë àìüäðàë ýíý øºíèéí íü ÿâäëûí ò¿ð¿¿÷ áàéñíûã òýð øºíº Ýìðàéèí îéëãîâ. Òðýáýýð ýöñèéíõýý ÷àäëûã øàâõàí ººðèéí îðîíä õ¿¿ãýý ¿ëäýýõèéí òóëä òºðæ, ¿¿íèé òóëä ¿õýõ ó÷èðòàé áàéæýý. Ýìðàéèí äîòðîî õ¿¿òýéãýý

ñàëàõ ¸ñ ã¿éöýòãýæ áàéõäàà ýíý òóõàé áîäîæ îëîâ. Òýð áýý𠺺ðèéí õóâüä øèíý íýýëò õèéæ, àìüñãààãàà õóðààí õóðààòàë ººðèéí îðîíä õ¿¿ãýý ¿ëäýýõèéí òóëä á¿õ àìüäðàëäàà èéì ë õ¿í ÿâæýý. Ýíý òóõàé óðüä íü áîääîãã¿é áàéñàí áîë òãýæ áîäîõ øàëòãààí ãàðààã¿é õýðýã.

Ýíý áîäîë íü òýíãýðò öàõèëãààí ãÿëáàõûí àäèë òîëãîéä íü ãÿëáàí îðæ èðýõèéí òºäèé óðüä áîëñîí íýãýí ÿâäàë ñàíààíä íü îðæýý. Æðüä, òàëèéãàà÷ ìûëãóí, òýð îâãèéí áàñ áóñ óëñíû õàìò îéä ìîä óíàãàæ áàéõàä òîõèîëäñîí íýãý ÿâäëûã îäîî ñàíàæ ó÷ðãû îéëãîâ. Òýãýõýä îëîí õ¿í ìîë óíàãàæ áàéâ. Ãýòýë íýã àâàðãàòîì ìîä óíàãàæ áàéõ ¿åä Ýìðàéèí îãò ñàíààíäã¿é çîãñîæ áàéòàë îëîí á¿ãäýýð íýãýí çýðýã,

- Çàéëààðàé! Ãýæ áàõèðàëäàâ.Ýìðàéèí ñàíààíäã¿é áàéñàí òóë ìýãäýí çîãñîâ. Çóãàòààãààä çóãàòààãààä õîæèìäñîí

áàéæýý. ªíºº àâàðãà òîì ìîä óã ¿íäñýý íàæèãíóóëàí, ìîääûí îðîéí íîãîîí ìº÷èð íàéëçóóðûã òàñàð òàòàí, òýíãýðèéã çóðàí äýýðýýñ ü àëãóóðõàí îé÷èõ íü òýð. Ýíýõýí àãøèíä Ýìðàéèí ãàíöõàí þì. Êèðèñê õ¿¿ãýý áîäîæ áàéâ. Òýãýõýä Ïñóëê îõèí òºðººã¿é, òýäíèéõ ãàíöõàí õ¿¿òíýé áàéâ. Çàéëøã¿é ¿õëèéí áîñãîí äýýð òóëæ èðñýí òýðõýí õîðîìä Ýìðàéèí îíäîî þì áîëñîí ÷ ¿ã¿é, ãàãöõàí ìèíèé õ¿¿ áîë íàìàéã çàëãàìæëàí ¿ëäýõ õ¿í ìºí ãýæ áîäîæ àìææýý. Ñàéõè ìîä äîãøèí ñ¿ðòýé íàæèãíàí óíàõäàà Ýìðàéèíûã àðàé äàðñàíãø¿é, õàðèí íàâ÷ íàéëçóóðûíõàà ñàëõè, òîîñîîð áóëæ îðõèæýý. Óëñ ñàÿ ñàíàà àìàð÷, àøã¿é àìüä ãàðëàà ø¿¿! Ýìðàéèí ìèíü áýðòñýíã¿é àìüä ãàðëàà ø¿¿! ãýæ áàÿðëàëàäæ áàéæ áèëýý.

Îäîî òýð ÿâäëûã ñàíààä ÷óõàì õ¿¿òýé áîëñíîîð ºäèéä èéì õ¿í áîëñíîî îéëãîâ. Àìüäðàëäàà ýöãèéí õàéðààñ èë¿¿ ñàéõàí þì, èë¿¿ õ¿÷òýé þì îëæ ¿çýýã¿éãýý îéëãîâ. ¯¿íèéãý Êèðèñê õ¿¿äýý ÿðèõûã õ¿ññýí áîëîâ÷ ñýðýýõ ñýòãýë õ¿ðñýíã¿é. Æààë õ¿¿ òýðòýé òýðã¿é áèå ìóó ÿâàâ.

Õ¿¿ãèéí ýöýãòýéãýý õàìò áàéõ õóãàöàà áàðàãäàæ áàéâ…Õºõ õóëãàíà áèäýíä óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Õºõ õóëãàíà áèäýíä óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Õ¿¿ãèéí ýöýãòýéãýý õàìò áàéõ õóãàöàà áàðãàäàæ áàéâ…Ýìðàéèí áàñ õî¸ð ãóðâàí íàíäèí äóðäàòãàë áèé. Ò¿¿íýýñýý õàãàöàõ ãýäýã èõ áýðõ áàéâ.

Öàã óëàì õîìñäîæ áóéã ìýäýâ÷ òýð òóõàé ëóðñàí ñàíàõã¿éãýýð ¿õýõèéã áàñ õ¿ñýõã¿é áàéâ. Îäîî çàâèà îðõèõ öàã áîëîâ ãýæ áîäîí áîäîí ìºíººõºí äóðäàòãàëàà äóðñàí ñàíàæ áàéâ…

Ýìðàéèí áîë àíõíààñàà ýõíýðòýý èõ õàéðòàé áèëýý. Ãàéõìààð æèãòýé þì! Ýìðàéèíûã äàëàéä ÿâàõäàà áîñîæ ÿâñàí þìûã ýõíýð íü ãýðòýý áàéõäàà ìºí áîäñîí áàéäàã áàéâ. Á¿ð àíõíààñàà òèéì ÿíçòàé áàéâ. Ýð íºõºð íü ýõíýðèéíõýý ±àíàà áîäëûã ìýääýãèéí íýãýí àäè« ýð íºõºð íü äàëàéä ÿâàõäàà þó ¡îäîæ ÿâñíûã ýõíýð íü ìýääýã áèëýý. Áèå áèåíýýñýý õîë áàéæ òèéíõ¿ áîäñîí ñàíàñíàà ìýäýëöäýã òýäíèé õîîðîíäûí íóóö, îíäîî õ¿í ìýääýã¿é îéð äîòíûí æàðãàë áàéâ.

Êèðèñê ãàðààã¿é, ýõíýð íü õ¿¿õýä îëñíû äºíãºæ øèíæ òýìäýã ìýäýãäýõýä Ýìðàéèí äàëàéä ÿâæ èðýýä ýõíýðòýý

- Áèä õî¸ð õ¿¿òýá áîëîõ áîëîâ óó? ãýæýý.- Àÿàð! Àä àëáèí äóóëæ îðõèíî ø¿¿! ãýæ ýõíýð íü àéâ÷ í¿ä íü áàÿð

áàÿñãàëàíòàéãààð ä¿¿ð÷ - ×è ÿàæ ìýäýæ áàéãàà þì ãýâ- ×è ºíººäºð òýãæ áîäñîí äîî. ×è õ¿¿òýé áîëîõ þìñàí ãýæ òóí õ¿ñäýã ø¿¿.- ×è ÿàäàã âý?- ×èíèé þó áîäñîíûã áè ìýääýã ãýæ ÷è ìýäíý ø¿¿ äýý. Áè ÷ áàñ òýãæ áîäñîí.- Áè ÿàãààä òýãæ áîäñîí áý ãýâýë ÷èíèé òýãæ áîäñîíûã ìýäýýä òýð. ×è ë õ¿¿òýé

áîëîõãû èõ õ¿ñäýã äýý.Ñàíàñàí õýðýã á¿òýæ, òýäíèé çºí ñîâèí ¸ñîîð áîëîâ. Êèðèñê õàðàõàä òºðººã¿é áàéñàí

áîëîâ÷ ìºä óäàõã¿é íÿðàéëàõ áîëæ, õîíîã îéðòñîîð áàéâ. Òýð ¿åä Ýìðàéèíû ýõíýð ò¿¿íèé äàëàí íºõººñ áîëñîí õóóè÷í àðüñàí ºìäèéã ºìñººä ÿâäàã áàéâ. Ò¿¿íèéãýý, ÷èíèé àí ãºðººíä ÿâñàí õîéãóóð ýíý ãýðèéí äîòîð ýð õ¿íèé íýð àìüñãàà ÿâæ áàéã, òýãýõã¿é áîë òºðºõ õ¿¿õäèéí ºñºæ òîðíèõîä íü ìóó áîëíî ãýæ òàéëáàðëàäàã áèëýý. Òýð ¿åä ýõíýð íü ýð íºõðéèíõºº õóó÷èí ìóó àðüñàí ºìäèéã ºìñººä ÿâàõäàà ÷ õ¿ñýõ ìýò õººðõºí õàðàãääàã áàéâ. Õàìãèéí õººðõºí õàìãèéí õ¿ñ¿¿øòýé õ¿¿õýí áàéâ!

Òýð õî¸ð ÿìàð øóó õ¿¿õäèéí ýöýã ýõ áîëäîã áîë ãýæ áîäîæ ÿâñàí òýð ºäð¿¿äýä áîë áàÿð ò¿ãø¿¿ð òºð¿¿ëñýí à«äàðò ñàéõàí ºäð¿¿ä áàéëàà.

Òýð íü ýíý Êèðèñê õ¿¿ áàéëàà.Ãýòýë îäîî õ¿¿ãýýñýý, åð ò¿¿íòýé õîëáîîòîé þì á¿õíýýñ ¿¿ðä õàãàöàõ á®ëîîä áàéâ.Óðüä Êèðèñê õ¿¿ã æàõõàí áàéõàä íü ýõ íü íýã ºäºð ÿàãààä ÷ âì ñýòãýë áóõèìäàõäàà ÷è

òºðººã¿é áàéõäàà äýýð áàéñàí þì ãýõýä õ¿¿ òóéëûí ãîìäæýý.×èíãýýä ýöãèéãýý àí ãºðºíººñ áóöàæ èðýõýä äýðãýä íü íààëäàæ,- Áè òºðººã¿é áàéõäàà õààíà áàéñàí þì áý? ãýæ àñóóñàí áèëýý.- ̺í ÷ èíýýäýìòýé þì õýëíý ø¿¿!… Òýãýõýä ýöýã ýõ õî¸ð íü çã äóóã¿é, çºâõºí í¿äýýðýý

èíýýëäýæ áàéâ. ßëàíãóÿà ýöýã íü õ¿¿ãèéíõýý àñóóñíûã ÿà÷ õàðèóëæ ÷àäàõã¿é, òýð òºðººã¿é áàéõäàà õààíà áàéñàí ãýäãèéã õ¿¿äýý òàéëáàðëàí õýëýõ àðãà óõààíàà ìýäýõã¿é áàéõàä ýõíýð íü èõ ë áàõòàé çóãààòàé áàéâ.

Îäîî ìèíèé õ¿¿ íàðò åðòºíöºä òºðººã¿é áàéõäàà ìèíèé äîòîð ìèíèé öóñàíä ìèíèé áýëõ¿¿ñýíä áàéãààä òýíäýýñ óðñàí ýõèéí õýâëèéä îðæ, íàìàéã ÿã äóóðèàæ áèåèéã îëñîí þì. Îäîî íàìàéã àëãà áîëîîä ºãºõººð ÷è ¿ëäýæ ÷èíèé õ¿¿õä¿¿ä íàìàéã äóóðèàí ãàðàõ áîëíî ãýæ ýöýã íü õ¿¿äýý õýëýõ áàéñàí áèç.

¯íýõýýð èíãýæ õýëýõ áàéñàí áèç. ¯õýõèéí ºìíº ÷óõàì èíãýæ õýëýõ ãýäýã æàðãàë áàéñíà áèç! Ãýòýë îäîî þì á¿õýí ýöýñ òºãñãºë áîëæýý. Îìîã îâîã íü ýöýñ òºãñãºë áîëæýý. Êèðèñê îäîî õàìãèéí öààíàäàæ íýã õî¸ð õîíîã àìüä áàéíà áèç, ò¿¿íýýñ öààø ÷àäàõã¿é ãýäãèéã Ýìðàéèí ñàéí ìýäýæ áàéâ. Õàìãèéí ìóóõàé ãàé, õàìãèéí çîëã¿é ÿâäàë òýðõ¿¿ ¿ð ¿íäýñ óäàì óãñàà òàñðàõ ÿâäàë þì. Òýðíýýñ áèø õ¿¿ãèéíõýý àìü íàñíû òºëºº çàâèéí äýýðýýñ óñ ðóó óíàõ þó ÷ áèø áàéëàà…

Áàñ ÷àìä õýäýí ºäºð àìüä ÿâàõ öàã õóãàöàà îëãîñîí Îðãàí, ìûëãóí õî¸ðûíõîî à÷èéã ñàíààðàé ãýæ õ¿¿äýý ýöñèéí óäàà èòã¿¿ëýí õýëýõèéã Ýìðàéèí òóéëààñ õ¿ñýâ. Òýð óëñ îäîî áàéõã¿é, õýí õ¿í òýäíèéã äóðñàíà óó, ýñ äóðñàíà óó,òýäýíä ÿëãààã¿é. Ãýâ÷ ÷è áîë äóðñàõ õýðýãòýé. ¯õýõèéí ºìíº àãøèí çóóð÷ ãýñýí òýð òóõàé äóðñàõ õýðýãòýé þì. ¯õñýí ÷, òèéì óëñûã äóðñàæ ¿õýõ ¸ñòîé þì ø¿¿!

Ãýâ÷ ¿¿íèéã õ¿¿ íü ººðºº òóõàéëæ ìýäýõ áèç ãýæ Ýìðàéèí áîäîâ.“””” “””” “ “””””

Êèðèñê ñýðâýë óðä óðä øºíèéíõººñ äóëààõàí óíòñàí áàéõàä èõýä ãàéõæýý. Ò¿¿íèéã ýöãèéí íü õ¿ðìýýð õó÷ñàí áàéâ. Êèðèñê í¿äýý íýýæ ºíäèéí õàðâàë ýöýã íü àëãà áàéâ. Õ¿¿ óõàñõèéí áîñîæ, çàâèíû äýýã¿¿ð õèé òýìòðýí àéìààð ìóóõàé ÷àðëàâ. Ò¿¿íèé ÷àðëàõ äóóí àíèð ÷èìýýã¿é ìàíàíò òýíãèñèéí äýýã¿¿ð ýìãýíýëòýéåý õàäàâ. Îðü ãàíö õºâã¿¿íèé òóéëûí öºõðºëòýéãýýð ÷àëðàõ äóóí óäààí òàñàëäñàíã¿é. Êèðèñê òýíõýý òàìèðàà áàðàí áàðàí àéìøèãòàé ìóóõàé ÷àðëàæ, çàâèíû ¸ðîîëä îé÷îîä òîëãîéãîîðîî çàâèíû ¸ðîîë ìºðãºí ìºðãºí óéëàâ. Ýíý áîë ò¿¿íèéã îðõèí îäñîí ýöãèéí à÷èéí õàðèó äóóí, ò¿¿íèé õàéð èâýãýýëèéí äóóí, ýöãèéãýý ãàøóóäñàí óé ãàøóóäëûí äóóí áàéâ.

Æààë õ¿¿ çàâèíû ¸ðîîëä õýâòýýä òîëãîéãîî ºíäèéëãºñºíã¿é, í¿äýý ÷ õàðñàíã¿é. Õàðàõ ÷ ãàçàðã¿é, îðîõ ÷ ãàçàðã¿é áîëæýý! Ýðãýí òîéðîí ºíºº ë öàãààí ìàíàí. Õàðèí ýíý óäàà òýíãèñèéí óñ ¿ë ìýäýã öàëãèí, çàâü îíãîö íýãýí äîðîî äàéâàëçàí ýðãýæ áàûâ.

Êèðèñê ººðèé㺺 óíòàæ õîöðîâ, õýðýâ óíòàæ õîöðîîã¿éñýí áîë ýöãèéãýý òàâèõã¿é áàéæ, ãàðààðàà , ø¿äýýðýý çóóðààä ÷ áèëýý òàâèõã¿é áàéæ, õàìò ¿õñýí ÷ õàìààã¿é, òýð äîðîî ºëñºæ öàíãàæ ¿õñýí ÷ õàìààã¿é áàé, ãàãöõ¿¿ èíãýæ àéìààð îð ãàíöààðàà ¿ëäýõã¿é áéàæ ãýæ ººðèé㺺 çýìëýí çýìëýí óéëàâ. Øºíº ãýíýò íýã þì õ¿÷òýé óãçðàí íýã þì õ¿÷òýé ò¿ëõýõ øèã áîëæ çàâü äàéâàëçàí õºäëºõºä íîéðîí äóíäóó ìýäñýí ìºðòºº ñýðýõ ìèíü ÿàâ äàà áè, óõàñõèé áîñîæ õàøãèðàõ ìèíü ÿàâ äàà ãýæ ººðèé㺺 õàðààí, çýìëýí óéëàâ. Òýãñýí áîë õààíààñ ýöãèéãýý äàëàéä óíàãàõ âý Òýãñýí áîë õî¸óëàà õàìò òýð õàð îéë ýðã¿¿ëýãò ¿ñýð÷èõã¿é þó

Äàðàà íü ààæèì ààæìààð ñýòãýë ñààòàâ÷ õàìàã áè?ý ÷è÷ð¿¿ëýí óéëæ áàéòàë íýã õýäèé áîëñîí õîéíî ºíºº ãàøóóäàëäàà ò¿ð ìàðòàãäñàí öàíãàõûí èõ çîâëîí õàðèóãàà âààõ ãýñíý øèã óëàì àéõòàð îðãèëîí ãàð÷ èðæýý. Êèðèñê ç¿¿ä íîéðîíäîî ÷ óñã¿é õàòàæ ýíýëýí øàíàëæ áàéñíàà ñàíàâ. Öàíãàõûí çîâèóð õàìàã áèåèéã ýçýìäýí öàíãàõûí çîâèóð õàìàã áèåèéã òàð÷èëãàí ò¿¿íèéã áàãàëçóóðäàæ èðý.â Òýãýõýýð íü Êèðèñê áàðàã ñîõðîîð òýìòðýí ºíºº ìîäîí òîðõîíäîî õ¿ð÷ ¿çâýë áºã뺺ã àâàõàä õÿëáàð áîëãîí ñóëðóóëæ îðõèîä äýðãýä íü øàíàãà òàâñüàí áàéæ. Óñíààñ õèéæ þó ÷ áîäîæ ñàíàëã¿é çàëãèëòàë íààëäñàí óðóóë íü ñàëæ, õîîëîé àìíû áóë÷èí òàòàëäàõ íü ãàéã¿é áîëîâ. Äàõèí õèéæ óóìààð ñàíàãäñàí áîëîâ÷ áîäîîä áèåý áàðüæ ÷àäàâ. Äàõèí õî¸ðûí çýðýã óäàà óóõ óñ ¿ëäýâ.

Äàðàà íü ãýäðýã ñóóãààä ìèíèé ýöýã ÿàãààä þó ÷ õýëýëã¿é ÿâààä ºãºâ ãýæ ãóíèãëàí áîäîâ. Ýöýã íü áàéñàí áîë óñàíä æèâæ ¿õýõ ãýäýã àìàðõàí áàéëàà. Îäîî îðü ãàíöààð ¿ëäñýí áîëîõîîð àéõûí ýðõýíä õàìàã ãàð õºë õºøèæ, çàâèíû èðìýã äýýã¿¿ð äàâæ óíàõ ãýäýã àéìøèãòàé ñàíàãäàíà. Ãýâ÷ çîðèãîî ÷àíãàëæ áàéãààä æèâíý äýý ãýæ òýð øèéäýâ.

Õýäèéí ¿ä äóíä þì óó, àðàé ÷ ¿ä ºíãºðñºí áàéæ ìàãàäã¿é áàéâ. Êèðèñê ìàíàíãèéí äîòðî ãýãýý îðñîí áàéäðààð òýãæ áîäîæ áàéâ. Òýãýõëýýð ¿ä äóíäûí íàðàí õààíà íýãòýý ãèéæ áàéõ íü. Ãýâ÷ íàðíû òóÿà ãàäààä èõ äàëàéí äýýð çóóðàëäàí ñóóñàí Àãóó èõ çóçààí ìàíàíã íýâòëýí ýñ ÷àäíà. Ìàíàíãèéí ºí㺠õóóðàé ò¿ëýýíèé óòàà àäèë àðàé øèíãýí, àðàé öýíõýðä¿¿ áîëæ áàéâ. õýäèé òèéì àâ÷ ÿëãààã¿é õîðü ãó÷èí ñàæèí ãàçðààñ öààø þó ÷ õàðàãäàõã¿é, ýðãýí òîéðîí ãàãöõ¿¿ áàðààí óñ ã¿âýëçýí õàðàãäàíà.

Õààøàà ÷ õºâºõ ãàçàðã¿é, õºâüå ãýñýí ÷ Êèðèñê ñýë¿¿ðýý ºðãºæ äààìààðã¿é áàéâ.Ýöãèéí íü ñýë¿¿ð, Ìûëãóíû ñýë¿¿ðèéã çàâèíû èðìýã äàãóóëàí íÿìáàé ãýã÷ çýðýãö¿¿ëýí

òàâüñíûã Êèðèñê èõ ë ãóíèãòàé õàðàâ. Îðü ãàíö æààë õ¿¿ã ýðãýí òîéðîí ãàãöõ¿¿ ñýòãýëèéã çýâ¿¿ö¿¿ëýã÷ àðãàëøã¿é äîãøèí àéìøèã áèò¿¿ õ¿ðýýëýí áàéâ.

¯äýø îðîé áîëñîí õîéíî äàõèí þì óóìààð òýñãýëã¿é ñàíàãäàæ, ºëñºæ òàìèðäñíààñ òîëãîé ýðãýæ ýõýëæýý. Õºäëºõ ÷ äóðã¿é, èéø òèéø õàðàõ ÷ äóðã¿é áîëæýý. Õàðààä õàðààä õàðàõ þì ÷ àëãà. Òýð ÷ áàéòóãàé ºíºº áÿöõàí òîðõòîé óñàíäàà ÷ õ¿ðýõýä áýðõ áîëæýý. ªâä㺺𺺠ìºëõºæ ÿâñíàà ÿäðààä æààõàí çîãñîâ. ̺ä óäàõã¿é õºäºëæ ÷àäàõã¿é áîëíî ãýäãýý Êèðèñê ÿãøòàë ìýäýæ áàéâ. ãàðàà í¿¿ðýíäýý àâàà÷èæ ¿çâýë æèðõíèé õàòààñàí àðüñ øèã æèãòýéõýí, íàðèéõàí áîëñíûã ¿çýýä àéõ øèã áîëæýý.

Ýíý óäàà óóâàë çîõèõ õýìæýýíýýñýý àðàé èë¿¿ óñ óóâ. Òîðõíû ¸ðîîëä ãàíöõàí óäàà óóõ æààõàí óñ ¿ëäýâ. Ò¿¿íýýñ öààø þì óóõã¿é áîëíî. Äóñàë ÷ óñã¿é áîëíî. Ãýâ÷ îäîî ÿàñàí ÷ ÿëãààã¿é! Óñ óñàí ÷, óóãààã¿é ÷ ¿ðãýæë þì óóìààð, õàíàòëàà óóìààð ñàíàãäàíà. ªíºº àéõòàð ºëñºõ íü ãàéã¿é áîëæ, õàðèí õîäîîä íü õ¿íä èõýýð íóõëàí ºâäºæ îãò íàìäàõã¿é áîëîâ.

Êèðèêñ õýä õýäýí óäàà óõààí áàëàðòñàí àâ÷ ñ¿¿ëä íü äàõèí ñýðýâ. Ò¿¿íèé çàâü òýíãèñèéí ñàÿíààñ ñýðãýæ ýõýëñýí óðñãàëä òóóãäàí ìàíà äóíäóóä àÿíäàà õºâæ áàéâ.

Êèðèñê íýãýí ¿å äàëàéí óñàíä æèâæ ¿õüå ãýæ ¿íýíýýñýý øèéäýâ. Ãýòýë ÷àäàë õ¿ðñýíã¿é. Çàâèíû èðìýãýýñ áàðüæ õî¸ð ºâäºã äýýðýý ºíäèéòºë õî¸ð ãàð íü çàâèíû ãàäí òàë ðóó óíæñàí õýâýýð ä¿¿æëýãäæýý. Áèåý çàâèéí äîòðîîñ òàòàí ãàðãàæ õýðõýâ÷ äààñàíã¿é. Ñ¿¿ëä íü á¿ð ÷ òàìèðñäàí òóë ºíºº ¿ëäñýí óñàà áàëãàõ ãýæ îðîëäñîí ÷ ¿ã¿é.

Çàâèíû ¸ðîîëä äàõèí õýâòýýä ìºíººõºí óìäààëàã÷ õºõ õóëãàíà äóóäàí äóóäàí óéëæ áàéâ.Õºõ õóëãàíà íàäàä óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!

Ãýâ÷ õºõ õóëãàíà ãàð÷ èðñýíã¿é, õàðèí òýð íýãýí çóí í¿öãýí øàëäàí ãîðõèéí óñàíä øóìáàæ áàéñàí íü äàõèí ñàíàãäàâ. Òýãýõýä Êèðèñê äîëîîòîé, ò¿¿íýýñ èë¿¿ã¿é áàéâ. Òýð çóí æèãòýé õàëóóí, îéí öîîðõîéä íàð òýñýõ¿éåý áýðõ øàðæ áàéâ. Òýä òýíä æèìñ ò¿¿ãýýä áóöàõäàà ãîðõèéí óñàíä îðöãîîñîí áèëýý. Êèðèñêèéí ýýæ, ýýæèéí íü ä¿¿ á¿ñã¿é õî¸ð ÷ óñàíä øóìáàâ. Òýä Êèðèñêýýñ òºäèéëºí è÷èõã¿é õàìàã õóâöñàà òàéëààä áîðõîí ãóÿ ãÿëàëçóóëàí õºõºº àëãààðàà äàðöãààí ãîðõèéí óñàíä îðöãîîâ. Ãýòýë óñ öàëãèóëàí ¿ñýðãýæ õà÷èí æèãòýé ÷àðëàëäàí øóóãèëäàæ áàéâ. Êèðèñê ãîðõèéí õºâººãººð ã¿éæ ýðãèéí äýýðýýñ óñàíä õàðàéí îðîõîä òýä ÿëàíãóÿà ýõ íü óíàí òóñàí èíýýæ, “Õàðàà÷! õàðàà÷! Ýöýãòýéãýý òóéëûí àäèëõàí, ÿã áèåýðýý ø¿¿!” ãýæ öààäàõäàà ÿðüæ áàéâ. Òýãýýä òýä ºâºð õîîðîíäîî ÷àíãà ÷àíãà øèâýãíýëäýí öîâîîñ ñýðãýëýí èíýýëäýæ áàéæ áèëýý… Ãîðõèéí ³ñ ÿìàð áàðàãäàõ áèø äýý, ãîðõèé óñíààñ õàíàòàë óóæ áîëíî, ãîðõèéí óñàíä õè÷íýýí ÷ óìàæ áîëíî…

Õºõ õóëãàíà íàäàä óñ àâ÷èð÷ ºãºº÷!Ãýòýë Êèðèñê íýã ìýäâýë ºíºº ãîðõèéí äýðãýä äàõèí î÷îîä áàéñàí øèã ñàíàãäæýý. Áàñ

õàëóóí çóí áîëæ Êèðèñê øàëäàëæ óñàíä óìáàæ áàéõ øèã ñàíàãäàâ. Ãýòýë ýðãèéí äýýã¿¿ð ã¿éæ áàéãààä õàðàéí îðâîë õ¿éòýí ñýð¿¿í óðñãàë îãò ìýäýãäñýíã¿é, ÿìàð íýã áàðèãäàõ þìã¿é, áèåã¿é óñ þì óó ìàíàí øèã þìàíä îð÷èõæýý. ×èíãýýä ìàíàí äîòîð óìáàæ ÿâàõàä òèéì óñàíä æèãòýé çýâ¿¿í õ¿éòýí áàéâ. Ýõ íü èíýýõèéí îðîíä óéëæ, “Õàðàà÷! õàðàà÷!” Ýöýãòýéãýý àäèëõàí ø¿¿!” ãýæ õýí íýãýíä ºã¿¿ëýí óéëæ, ãàøóóíààð óéëæ áàéâ… Ýýæèéí íü ãàøóóí íóëèìñ õàöàð í¿¿ðèéã íü äàãààä óðñàæ áàéíà.

“”” “”” “””Øºíº äàëàéí äàâàëãàà øóóãüæ, çàâèíû Ẻð ð¿¿ ¸âðîí äàéâàëçóóëàõàä Êèðèñê ñýðýâ.

Ñýðýýä õàðâàë ò¿¿íèé äýýð îä ¿çýãäñýíä æààë õ¿¿ áàÿðëàí àÿàðõàí äóó àëäàâ. Òýð õýäýí õîíîãò àíõ óäàà òýíãýðèéí îä îëæ õàðàâ. Òýíãèñèéí äýýã¿¿ð íýâñèéõ ¿¿ëýí ÷ºëººãººð õàðàíõóé

òýíãýðò èõ ë ºíäºðò îä ãÿëàëçàíà. Òýð ÷ áàéòóãàé ñàõ õýä õýäýí óäàà ¿çýãäýí ¿¿ëíèé öààãóóð ò¿ðãíýýý äàëä îðæ áàéâ.

Ãýíýò îä ìè÷èä, ñàð, ñàëõè, äàâàëãàà , àìüäðàë õºäºë㺺 áèé áîëñíû ¿çýýä æààë õ¿¿ õèðäõèéí öî÷æýý. Çàðèì ãàçàð ìàíàí õóðñàí õýâýýð òèéì ãàçàð îðîõîä áàñ ë á¿ðýíõèé õàðàíõóé íºìðºí àâàõ áîëîâ÷ óäàëã¿é ºíãºð÷ áàéâ. Àãóó èõ ìàíàí õºäºëæ, ºíºº õºøñºí áàéäëààñàà ãàðààä ñàëõè, äàâàëãààíä õººãäºí îð÷ëîíãèéí äýýã¿¿ð õºâºëçºæ ýõýëæýý.

Æààë õ¿¿ íóäèìòñàé í¿äýýð îä ººä õàðàâ. Ãýâ÷ çàâèà ñýë¿¿ðäýõ ÿìàð ÷ ÷àäàë òýíõýý áàéñàíã¿é. Îä ìè÷äýýð ÷àæ çàìàà îëäîã àðãûã òýð ìýäýõã¿é áàéâ. Îäîî õààøàà õºâºõ, åð õààíà áàéãàà, öààøèä þó áîëîõûã ìýäýõã¿é áàéâ. Ãýâ÷ ÿëãààã¿é, äàëàéí äàâàëãàà øóóãèæ, ñàëõè õºäëºí, çàâü îíãîö äîëãèîíû äýýã¿¿ð õºâæ ýõëýõýä ìàø áàÿðòàé õººðòýé áîëîâ.

Îð÷ëîí åðòºíö öýëìýæ, òýíãèñ äàëàéí öàëãèí õºäºëæ èðýõýýð æààë õ¿¿ áàÿðëàí ãóíèí óéëàâ. Àìíû óñòàé, ÿìàð íýã èäýõ þìòàéñàí áîë èéì àìüäëàðûã ¿çýýä áàñ ÷ õàéðëàõ áàéëàà. Ãýòýë áàéðíààñàà ºíäèéõ ÷àäàëã¿é áîëæ, òîîòîéõîí õîíîã ¿ëäñýí òóë ìºä öààãàæ ¿õíý ãýäãýý õ¿¿ ìýäýæ áàéâ.

Çàâü îíãîö äàâàëãààíû äýýã¿¿ð óëàì ÷ õóðäàí ¿àëàìãàé õºâºâ. ßìàð ÷ äàëóóðã¿é, ÿìàð ÷ óðñãàëûã äàãàí õºâíº. Òýðòýý àëñàä òýíãýð äàëàéí ñàâñëàãà ¿ë ìýäýã òýìäýãðýí, øºíèéí õàðàíõóé óëàì ñºõºã人äõóðñàí èõ ìàíàí òààðàëäàõ íü óëàì õîìñäñîîð áàéâ. Õààÿ õàðàíõóé ìàíàíä îðîâ÷ ºíºº á¿õíèéã õàëõëàã÷ ìàíàí äîòîð ÿìàð íýã ñàíààíä áàãòàìã¿é àìüòàí àäèë þì ÷èâ ÷èìýýã¿é æèðýëçýí, ñàëõèíû àÿñààð ¿¿ñýí çàìõàð÷, ìàíàí áóäàíã òàë òàë òèéø õººí ñàðíèóëàâ.

¯¿ëýí öààíààñ ñàð øàãøàéìàãö òýíãèñèéí ìàíäàë èâ èëõýí õÿðàëçàí ãÿëòàãíàæ, ëàõèí õàðàíõóéëàâ÷, óäàëã¿é äàõèí èë ãàð÷ áàéâ. Êèðèñê äó äóóãàé æèðâýëçýõ îääûã õàðæ õààë õ¿¿ãèéí áîäñîí íü: Òà íàðûí àëü íü àìü ñàõèã÷ îäîä þì áîë? Àëü íü Îðãàí ºâãºíèéõ, àëü íü Ìûëãóí àõûíõ, àëü íü ìèíèé ýöýã Ýìðàéèíû îä þì áîë? Ýíý õýäýí õîíîã áèä òà íàðûã îëæ õàðñàíã¿é. Îä òà íàð ÷ ìàíàí äðîòîð áèäíèéã ¿çñýíã¿é. Îäî® áè ãàíöààð ¿ëäñýí. Õààøàà õºâºõèé㺺 ìýäýõã¿é áîëîâ. Ãýâ÷ îäîî íàäàä àéõ þì àëãà. Þó ãýâýë òýíãýðò ò¿ãñýí òà á¿õíèéã áè õàðæ áàéíà. Õàðèí ãàãöõ¿¿ àëü íü õýíèé çàÿàíû îä áîëîõûã áè ìýäýõã¿é þì. Ãýâ÷ èéì ÿâäàë áîëñîí íü òà íàðûí áóðóó áèø. Áèäíèéã äàëàéä ÿâæ áàéõûã òà íàð õàñàíã¿é. Àãóó èõ ìàíàí áèäíèéã õàëõàëæ áàéâ. Áè îäîî ãàíöààð ¿ëäýâ. Áóñàä ìààíü óðñààä ÿâ÷èõñàí, ãóðâóóëàà óðñààä ÿâ÷èõñàí. Òýä îä òà íàðûã ëíö õàéðëàäàã áàéâ. Òýä ãàçàð äýëõèé äýýð çàì ìºðºº îëõîûí òóëä òà íàðû îëý õàðàõûã òóí èõ õ¿ñýæ òóí ÷ èõ õ¿ëýýæ áàéëàà. Îä ãýäýã õýçýý ÷ õ¿íèéã õººääºãã¿é ãýæ Îðãàí ºâºº õýëñýí áèëýý. ªâºº îäîîð çàìàà îëîõîä íàìàéã ñóðãàõ ãýæ õ¿ñäýãñýí. Ãýâ÷ èéì ÿâäàë áîëñîí íü òà íàðûí áóðóó áèø. Áè îäîî ìàí óäàõã¿é ¿õëýý. Íàäàä óóõ óñ àëãà. ìèíèé ÷àäàë á¿ðìºñºí áàðàãäëàà, áè õààøàà ÿâàõûãàà ìýäýõã¿é áàéíà… íàäàä îäîî æààõàí, òóí æààõàí óñ ¿ëäñýí, ò¿¿íèéãýý îäîî óóæ îðõèíî, òýãýýä ë öààø íü òýñ÷ ÷àäàõã¿é, àðãà áàõéã¿é! Áè ºíººäºð áîðöíû õ¿¿äèéíýýñ Ãýñãèéã òàñëàí çàæëàâ, òýð áîë õàâ çàãàñíû àðüñààð õèéñýí õ¿¿äèé þì. Ãýâ÷ äàõèàä ÷àäàõã¿é, Ẻëæèñ õóòãàí, äîòîð óðâàí ãàð÷èõ ãýýä áàéõ þì. Áè îäîî ýöñèéíõýý æààõàí óñûã óóõ ìèíü. õýðýâ áèä äàõèí áèå áèåý õàðæ ÷àäàõã¿é áîë ìàíàé Îðãàí ºâºº, Ìûëãóí àõ, ìèíèé ýöýã Ýìðàéèí íàð îä òà íàðò òóí ÷ õàéðòàé áàéñíûã òà íàðò õýëýõ ãýñýí þì. Õýðýâ áè áºã뺺 áîëãîæ ÷àäâàë äàõèí õàãàöàìç…”

Óäàëã¿é íýã èõ çóðâàñ ìàíàíä äàõèí øóðãàâ. Þì á¿õýí äàëäëàãäàã äàõèí ¿çýãäýõã¿é áîëîâ. Êèðèñêèéí çàâü ñàëõè, äàâàëãààíä òóóãäàí, óðüäûí àäèë õºâñººð áàéâ. Ãýâ÷ îäîî áîë Êèðèñò ººðöã¿é! Æààë õ¿¿ ÿëçàð÷ ¿ìõèéðñýí óñíûõàà ¿ëäýãäëèéã ³óãààä çàâèíû õèòãýí äýýð Îðãàí ºâãºíèé ñóóäàë äýýð î÷èæ õîîñîí òîðõíûõîî ¸ðîîëä õýâòý.â ¯õýõèéã çàâäàí õýâòý.â Îäîî áîë ò¿¿íä ÿìàð ÷ ìàíàíààñ àéõ þì àëãà. Ãàãöõ¿¿ îä ¿çýãäýõã¿é áîëîâ, òýíãýðèéí îäîäòîé äàõèí ñàëàõ ¸ñ ã¿éöýòãýæ àìæèõã¿é áàéæ áîëíî ãýæ õàìàðñàí áîëäîæ áàéâ. õàìàã áèå íü óëàì óëàì ìóóäàâ.

Êèðèñê áàðàã ñîëèîð÷, óíòñàí óíòààã¿éí õîîðîíä õýâòý.â ÖÓàã õýä¿é ºíãºðñíèéã á¿¿ ìýä. Øºíº äóíä ºíãºðñºí ÷ áàé æìàãàä, ºã뺺 áîëîõ äºõºæ áàéæ ÷ ìàãàäã¿é, ¿¿íèéã õýëýõýä áýðõ áàéëàà. Òýíãèñèéí äýýã¿¿ð ñàëõèíä õèéñýõ óòàà àäèë ñèéìõèé óíèàð òàòæýý.

Õ¿íèé õóâü çîõèîë ãýæ áàéäàã áîë áàéäàã áàéíà. Æààë õ¿¿ ñîíñîæ ÷ áîëíî, ñîíîñõã¿é áàéæ ÷ áîëíî. ãýíýò ñîíñ÷ýý. íýã ìýäâýë øóâóóíû äàëàâ÷ èñãýðýí øóóãèæ, ìàíàí äóíä ÿìàð íýã àìüòñàí ìàø äîîãóóð íèñýí ºíãºðºõ íü ñîíñäîâ. Êèðèñê öî÷èí ñýðýýä óõàñõèéí õàðâàë íýãýí òîì ãýã÷èéí øóâóó ºðãºí äàëàâ÷àà äýâýí äýâýí íèñýæ ÿâàõûã îëæ õàðâàé. Êèðèêñ õ¿¿

- Àãóêóê, àãóêóê! Ãýæ äóó àëäàí õàøãèð÷ áàéõäàà óìàðò òóéëûí òýðõ¿¿ óóëü øóâóó àëü ç¿ãò íèñýæ áàéãààã àæèãëàí àìæèæ, ñàëõèíû ÷èãèéã òîãòîîæ àìææýý. Ñàëõè ç¿¿íýýñ, àð øèë ð¿¿ íü òóõàéëáàë ç¿¿í ÷èõíèé íü àðààñ ¿ëýýæ áàéæýý. Êèðèñê õ¿¿ ºíºº øóâóóíû àðààñ,

- Àãóêóê! Ãýæ õàøãèðàõ çóóðàà Îðãàí ºâãºíèé çàëóóðûã õýäèéí ø¿¿ðýí àâààä çàâèà ºíºº óìðûí óóëü øóâóó íèññýí ç¿ã çàëàâ.

Êèðèñê õ¿¿ çàëóóðûí ñýë¿¿ðýýñ çóóð÷, ¿ëäñýí õ¿÷ýý øàâõàí ñýë¿¿ðäýæ ãàðàâ. Òýðáýýð îíäîî þó ÷ áîäîëã¿é çºâõºí ñàëõèíû ÷èã, çºâõºí ÿâàõ ÷èãýý äîòðîî áîäîæ ÿâàâ.

Êèðèêñ òýð óìðûí óóëü ÷óõàì õààíààñ àëü ç¿ã íèñýæ ÿâààã ìýäñýíã¿é. Àðëààñ ýõ ãàçàð ðóó íèñý ÿâàà þì óó àëü ýñâýë ýõ ãàçðààñ àðàë òèéø íèñýæ ÿâàà þì á¿¿ ìýä. Ãýâ÷ ýíý øóâóó áîë òýíãèñ äàëàéí äýýã¿¿ð ãàãöõ¿¿ øóëóóí øóãàìààð íèñäýã øóâóó. Øºíº ÷ áàé, ìàíàíòàé ÷ áàé íèñýæ ÷àääàã õàìãèéí ÷àäàîòàé øóâóó ãýæ Îðãàí ºâãºí ÿðüñíûã Êèð¨ñê ìàðòààã¿é áàéâ. Êèðèñê õ¿¿ îäîî ò¿¿íèé õîéíîîñ äàãàâ.

Çàâü îíãîö äîëãèîíîîñ äàâæ, ñàëõè ÷ òîãòâîðòîé. Êèðèñê õ¿¿ çºâõºí ñëàõèíû ÷èã, ÿâàõ ÷èãýý ñàéòàð òîãòîîí àâñàí áàéëàà. Õàðàíõóé ìàíàí ñèéð÷, òýíãèñèéí õàÿà ¿ë ìýäýã ãýãýýðýâ. Óðä íü ÷àíõ óðä íü õàðàíõóé õºõ òýíãýðò ãàíö îíö òóÿàòàé îä ãýðýëòýæ áàéâ. Òýð îä ÷àíõ óðä íü ãÿëàëçàæ áàéõûã Êèðèêñ õýäèéí àãëàñàí áèëýý. Òýð îäûã õàðààíààñ àëäàëã¿é, òýð îäíû ç¿ã ÿâàõ ¸ñòîé þì áàéíà ãýæ Êèðèñê ãàäàðëàâ. ßàãààä ãýüýë ìºíººõºí àãóêóê ãýäýã óìðûí óóëü òèéøýý íèñýí îäñîí áèëýý. Êèðèñê òýð îäíû íýðèéã ìýäýõã¿é áîëîâ÷èã ò¿¿íèéã í¿ä ñàëãàëã¿é øèðòýí, ñàëõè àð øèëíýýñ ¿ëýýí áóé ãýæ ñàéòàð òîãòîîí ñàëõèíû ÷èã, ñëàõèíû õ¿÷, ò¿¿íèé óðñãàëûã ñàéòàð òîãòîîæ àâàâ.

“Ñàëõè àà! ×è ýíý ÷èãýýðý ñàëõèëààä áàé. Áèòãèé íàìäààðàé. ×è ÿìàð íýðòýéã áè ìýäýõã¿é þì, ¿¿íèéã íàäàä Îðãàí ºâãºí õýëæ ºã÷ ÷àäàõ áàéëàà. Ãýâ÷ õàìààã¿é íàäòàé àõ ä¿¿ áîëîëö. Áèòãèé íàìä îíäîî òèéø áèòãèé ãóéâààðàé. ×è áîë õýðýãòýé ÷èãòýý õýäýí õîíîãîîð ñàëõèëæ ÷àäíà ø¿¿ äýý. Ñàëõè ìèíü, íàäàä òóñ áîë, áèòãèé íàìäààðàé. Áè ÷èíèé íýðèéã ìýäýæ àâààä íýðýýð ÷èíü íýðëýæ áàéõ áîëíî. õàðèí îäîî ÷àìàéã Îðãàíû ñàëõ ãýæ íýðëýå, ÷è äóðòàé áàéíà óó? Îðãàí ºâººãèéíõºº íýðýýð íýðëýå. Õîéøèä ÷àìàéã äàíäàà Îðãàíû ñàëõè ãýæ íýðëýæ áàéÿ. ×è ÷ íàìàéã ìýäýæ àâàõ áîëíî…”

Òýð àÿòàéõàí ñàëõèíä èíãýæ ÿðüæ, çîðèã ñýòãýëýýðýý õºã溺í, òýð ÷èãýý àëäàëã¿é ¿ëýýæ áàéõûã ñàëõèíä èòã¿¿ëæ ÿâàâ. Ãýõäýý ºíºº ÷èãëýí ÿâàà çàìûã çààã÷ îäíîîñ í¿ä ýñ ñàëãàí,, “Îä ìèíü ýý, áè ÷àìàéã õàéðëàæ áàéíà. ×è ìèíèé ºìíº ìàø õîë, ìàø ºíäºðò ãýðýëòýí áàéíà. ×è õàìãèéí ñàéõàí òîì îä þì! ×àìàé£ áèòãèé áºõ, òýð áàéðàíäàà ãýðýëòýýä áàé ãýæ áè ãóéæ

. . . Ò áàéíà Áè ÷èíèé òýð ç¿ã õºâæ ÿâíà Àãóêóê õýìýýõ óìðûí óóëü ÷èíèé ç¿ã íèññýí ýð øóâóó . àðëûí ç¿ã íèñýæ ÿâàà þì óó àëü ýñâýë ýõ ãàðûí ç¿ã íèñýæ ÿâàà þì óó áè ìýäýõã¿é Àðàë òèéø

, . , ! ÷ ÿâñàí áàéã õàìààã¿é áè òýð àðàë äýýð î÷èæ ¿õíý Îä ÷è áèòãèé õîëä áèòãèé áºõ ×è ÿìàð , . íýðòýé îä áîëîõûã áè ìýäýõã¿é þì íàäàä áèòãèé õîðñîîðîé ×èíèé íýðèéã îëæ ìýäýæ àìæààã¿é

. . ÿâíà ×è ÿìàð íýðòýé îä áîëîõûã ìèíèé ýöýã Ýìðàéèí õýëæ ºãºõ ë áàéñàí þì äàà ×àìàéã áè , ? ýöãèéíõýý íýðýýð Ýìðàéèíû îä ãýæ íýðëýå ÷è äóðòàé áàéíà óó ×àìàéã òýíãýðò ãèéìýãö áè

. . Ò÷àìòàé ìýíäëýí íýðýýð ÷èíü øèâýãíýæ áàéõ áîëíî Ýìðàéèíû îä ÷è íàäàä òóñ áîë ýíãýð , … ”ãýãýýðýõèéí ºìíº á¿¿ áºõ ¿¿ëýí öààãóóð áèòãèé íóóãäààðàé

. Ò èðèñê çàìûã çààã÷ îäîíäîî èíãýæ ÿðèâ Áàñ äàëàéí äàâàëãààíä ÿðüñàí Äàâàëãàà ãóàé , . òà îäîî ñàéõàí õàðàãäæ áàéíà ìèíèé ýíý àÿê õýìýýõ ãóé îíãîöûã òóóãààä áàé Áè òàíûã Ìûëãóí

. àõûí äàâàëãàà ãýæ íýðëýå Äàâàëãàà òà àãóêóê óóëèéí íèññýí ç¿ã äàâàëãààëäàã òàíü ñàéí . Ò . áàéíà à áîë õýðýãòíé ç¿ãòýý óäààí äàâàëãààëæ ÷àäíà ø¿¿ äýý Ìûëãóí àõûí äàâàëãàà òà

áèòãèé , àìäààðàé ýíý ÷èãýýñýý áèòãèé õ . çàéãààðàé Áè óã íü ñýë¿¿ðäýýä ÿâæ ÷àäàõ áîëîâ÷ . ? îäîî äààí÷ òýíõýý òàìèð àëãà Áè òàíûõàà äóð çîðèãîîð ðºâæ ÿâààã õàðíà óó Õýðýâ áè àìüä

, ãàðàõ þì áîë äàâàëãàà òà Îðãàíû ñàëõèí äàãóó Ýìðàéèíû îäíû ç¿ã äî«ãèîëæ áàéãàà ýíý ÷èãèéã . òàíü íàñàí òóðø ìýäýæ àâàõ áîëíî Ìûëãóí àõûí ñàëõè ñàéí ñàéõíû ç¿ã ñàëõèëæ áàéñàí ø¿¿ ãýæ

áè õ¿í á¿õý . . ä óëàìæëàí õýëíý Ìûëãóí àõûí ñàëõè ìèíèé íýðèéã òîãòîîæ àâààðàé , … ”Áèòãèé ÿâ÷ààðàé íàìàéãàà á¿¿ îðõèîðîéÒ”” Ò”” Ò””

Ò . ýíãýðèéí îëîí îääûí äîòðîîñ Ýìðàéèíû îä èõ ë óäààí ãèéæ áàéâ ¯¿ð õÿðààëæ áàéõàä ÷ . Ò îãòîðãóéä ãàíöààð ãýðýëòýæ áàéâ èéíõ¿¿ ìàø òîä òóíãàëàã ãýðýëòýæ áàéñíàà ºã뺺íèé áîð

. .òýíãýðò ààæìààð áºõºâ Ãýâ÷ òýíãýðò òýð òóøàà ýíõðèé öàãààí òîëáî äààâàðëàñààð áàéëàà . Ò . Èíãýæ ºã뺺 áîëîâ ýíãèñèéí äýýð íàðàí ìàíäàâ èðèñê íýãýí ¿å áàÿðëàí íýãýí ¿å àéæ

. . Òáàéâ Íàðàí ìàíäàõàä áàÿðëààä òýíãèñèéí õÿçãààð õÿðõàã ¿çýãäýõã¿é áàéõàâ àéâ ýíãèñ äàëàé íàðíû òóÿàí äîð á¿äýãõýí ñîëîíãîðîí òóÿàð÷ óñíû ºí㺠áàðàã õàâ õàð õàðàãäàõ áºãººä

. , ñýòãýëä áàãòàìã¿é õîîñîí ýçãçé õàðàãäàíà èðèñê çàëóóðûí ñýë¿¿ðýýñ ÷è÷ðýí çóóð÷ ñàëõèíä . ãóéâàëòã¿éãýýð ìºíººõºí ñýòãýëäýý òîãòîîæ àâñàí ç¿ã õºâºõ ãýæ õè÷ýýâ Ýíý áîë ìàø

.ç¿äýðãýýòýé àæèë áàéëàà , … .Ãýòýë õ¿¿ãèéí òîëãîé ýðãýæ õàìàã þì í¿äíèé ºìíº äàéâàëçààä èðæýý

Ò …¿¿íèé çàâü îäîî ÿìàð ÷ çàëóóðã¿é õàð çºí人 õºâæ áàéâÒ””” Ò””” Ò”””

. èðèñêèéã óõààí îðîõîä íàð òýíãèñèéí íºãºº çàõàä î÷ñîí áàéâ èðèñê þìíààñ òàòàæ .òóëñààð çàâèíû õèäýã òèéø î÷èõ òðîëãîéí ýðãýý ãàðàõûã õ¿ë½ýí í¿äýý àíèàä õýñýã ñóóâ

Ò . . Ò ýãýýä í¿äýý íýýâ Çàâü äàâàëãààíû äàãóó õºâñººð áàéâ ýíãèñ äàëàé ààíàé äîëãèëîí öàëãèëæ . ò¿¿íèé äýýã¿¿ð òîî òîìøã¿é öàãààí ãÿëáàà ìÿðàëçàíà èðèñê óðàãøàà õàðààä í¿äýý àð÷èí

. .ãºëðºâ ßã óðäààñ íü òýíãèñèéí áàðààí õºõ íóðóóí äýýã¿¿ð õººðõèé Àëàã õàâ òîëãîé õàðàãäàâ . ! Àëàã õàâ òîëãîé óðäààñ íü àéñóé Àãóó èõ Àëàã õàâ òîëãîé ìèíü ýý

Ò .ýíãèñèéí çàõ õÿçãààð ãàçðûí ýðýã îâîí òîâîíòîé áîð öýíõýð çóðààñ àäèë õàðàãäàíà , Ãýâ÷ öàãààí òîëãîéò öàãààí öàâüò Àëàã õàâ òîëãîé áóñäààñ ºíäºð õàðàãäàõ àãààä Àëàã õàâ

. òîëãîéí ¸ðîîëûã ýìæèí ìºíººõºí äàëàéí äàâàëãàà áóöëàí áóðãèëæ áàéõ íü èëõýí õàðàãäàâ Ýðãèéí . öàõëàé øóâóóä ãàíãàíàõ äóóí äóóëäàâ Öàõëàé øóâóó èðèñêèéã õàìãèéí ò¿ð¿¿íä îëæ . Ò .õàðæýý îëãîéí äýýð àñààñàí äîõèîííû ò¿¿äýã ãàë óíòðààä öýíõýð óòàà ñóóíàãëàæ áàéâ

!Äàëàéí õºâººíèé Àëàã õàâ òîëãîé ìèíü ýý Áè ÷èíü Îðãàí ºâººãºº àëä÷èõààä

Ýìðàéèí ýöãýý àëä÷èõààä Ìûëãóí àðûãàà àëä÷èõààä

!Ãàíöààðàà áóöàæ ÿâíààÒ ýäÿàñàí áý ãýæ íàäààñ á¿¿ àñóó

!Þó ÷ ãýñýí íàäàä óóõ þì àëü … . Ýíý áîë ò¿¿íèé íýðýìæèò äóóíû ýõíèé çã ãýæ èðèñê îéëãîæ áà Â Ýíý äóóãàà íàñàí

.òóðøèä äóóëàí ÿâàõ áîëíîÒ”” Ò””” Ò”””

, . Õàðàíõóéí äóíä òýíãèñ äàëàé ýíýëýí õóðõèð÷ ýðãèéí õàâöëûí ìºðãºí ìºðãºí áóöíà Õàòóó .÷óëóóí õºðñ òýíãèñèéí äàâàëãààíû áàëáàëòûã ñºðºí ñºðºí õ¿÷ëýí óóõèëíàÒ , ýíãèñ ãàçàð õî¸ð àíõ áèé áîëñîí öàãààñ õîéø íàðò åðºòíöºä ºäºð øºíº ãýæ áîëäîã áîëñîí öàãààñ õîéø èíãýæ ¿ðãýëæ òýìöýëäýæ èðñýí áºãººä õîéøèä ÷ ãàçàð óñ ãýæ áºàéñà öàãò

.èíãýæ ºäºðæèí øºíºæèí ñºðãºëäºæ áàéõ áóé çà … .ªäºðæèí øºíºæèí ø¿¿Ò””” Ò””” Ò”””

… . Ãàçàð äýëõèé äýýð áàñ íýã øºíº ºíãºðºâÒ , , ýíãèñèéí äýýã¿¿ð Îðãàíû ñàëõè øóóãèæ Ìûëãóí àõûí äàâàëãàà áºìáºðºí ãýãýýðýí áóé

.òýíãýðèéí õàÿàíä Ýìðàéèíû îä ãýðýëòýí áàéëàà .Èíãýýä ãàçàð äýëõèé äýýð áàñ íýã ºäºð áîëîâ

Ò ÃÑ Â.ª ª