nincapang kawagedan nyurat aksara bali antuk …
Post on 04-Nov-2021
8 Views
Preview:
TRANSCRIPT
NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT AKSARA
BALI ANTUK PIRANTI TRANSLITERASI
AKSARA BALI ANDROID SISIA KELAS XI MIA 1
SMA NEGERI 1 SUKASADA
Olih
Ni Komang Rima Hardiyanti
NIM 1712051014
PROGRAM STUDI PENDIDIKAN BAHASA BALI
JURUSAN BAHASA SASTRA INDONESIA DAN DAERAH
FAKULTAS BAHASA DAN SENI
UNIVERSITAS PENDIDIKAN GANESHA
SINGARAJA
2021
i
ii
NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT AKSARA
BALI ANTUK PIRANTI TRANSLITERASI AKSARA
BALI ANDROID SISIA KELAS XI MIA1 SMA
NEGERI 1 SUKASADA
SKRIPSI
Praya katur majeng ring
Universitas Pendidikan Ganesha
Pinaka sinalih tunggil pisarat sajeroning muputang
Program Sarjana Pendidikan Bahasa Bali
Olih
Ni Komang Rima Hardiyanti
NIM 1712051014
PROGRAM STUDI PENDIDIKAN BAHASA BALI
JURUSAN BAHASA SASTRA INDONESIA DAN DAERAH
FAKULTAS BAHASA DAN SENI
UNIVERSITAS PENDIDIKAN GANESHA
SINGARAJA
2021
vii
SAMBRAMA
Om Swastyastu,
Pamekasnyane majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa sangkan paraning
dumadi sane maprabhawa Sang Hyang Aji Saraswati, antuk waranugraha miwah
pamargi sane becik katiba ring padewekan titiang.
Majeng ring I Wayan Suardika miwah Ni Luh Saryani sane pinaka bapa
miwah meme sane banget tresnain titiang, I Wayan Rian Ardinata sareng Ni
Kadek Ririn Winda Ardiani pinaka bli miwah mbok titiang, wantah suksma sane
prasida aturang titiang antuk samian tresna asih saha prabea sane tan surud-surud
kadi toyane membah tan prasida kapegatang sampun polihang titiang. Reriptan
alit puniki pinaka cihna sinalih tunggil walesan rasa tresnan titiang pinaka suputra
rikalaning ngamargiang swadharma dados mahasisia.
Titiang ngaturang suksma majeng ring makasami dosen ring Program
Studi Pendidikan Bahasa Bali taler makakalih guru waktra, Ida Ayu Putu
Purnami, S.S., M.Pd. sareng Ida Bagus Putra Manik Aryana, S.S., M.Si . Suksma
aturang titiang antuk tuntunan miwah kaweruhan sane sampun kapicayang.
Samian punika pacang anggen titiang sasuluh ri kala ngamargiang swadharma
maurip ring jagate.
Majeng ring sameton Cakra Bhuwanaangkatan 2017, miwah semeton
HIMASABA, sane satata rumaket miwah satata pakedek pakenyung, sagilik-
saguluk sabayantaka saking dumun ngantos mangkin sane satata ring hati.
Suksma majeng BEM Fakultas Bahasa dan Seni miwah HMJ Bahasa Sastra
Indonsia dan Daerah daha sawitra sane lianan, suksma antuk wewehan saha
panampen sane sampun kaicen, mogi-mogi iraga stata raket rumaket masawitra
ngantos kapungkurwekas.
Om Santih, Santih, Santih Om
viii
“Norana Mitra
Manglewihana Wara Guna
Mahurur”
(Tidak Ada Sahabat Yang Lebih Baik Selain
Bersahabat Dengan Ilmu Pengetahuan)
ix
PANGAKSAMA
Om Swastyastu,
Malarapan antuk asung kerta wara nugraha Ida Hyang Parama Kawi,
skripsi sane mamurda “Nincapang Kawagedan Nyurat Aksara Bali antuk
Piranti Transliterasi Aksara Bali Android Sisia Kelas Xi Mia 1 SMA Negeri
1 Sukasada” prasida puput kasurat. Skripsi pinaka sapolah-palih anggen nyujur
gelar Sarjana Pendidikan Bahasa Bali, ring Program Studi Pendidikan Bahasa
Bali Fakultas Bahasa dan Seni, Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja.
Sajeroning nyurat skripsi puniki, akeh kapanggihin pikobet-pikobet santukan
panyurat kalintang tambet miwah wimuda. Taler sajeroning makarya skripsi puniki akeh
molihang paweweh saking para sujana mangda daging sesuratan puniki prasida anut saha
becik. Duaning asapunika, titiang ngaturang suksmaning manah majeng ring:
1. Bapak Prof. Dr. Nyoman Jampel, M.Pd., pinaka Rektor Universitas
Pendidikan Ganesha Singaraja antuk sarana sane sampun kaicen ritatkala
panilik ngamargiang swadharmaning dados mahasisya ring Universitas
PendidikanGanesha.
2. Bapak Prof. Dr. Made Sutama, M.Pd., pinaka Dekan Fakultas Bahasa dan
Seni Universitas Pendidikan Ganesha sane sampun ngicen galah taler
panuntun ritatkala nglaksanayang tetilikanpuniki.
3. Dr. I Wayan Artika, S.Pd., M.Hum. pinaka manggala Jurusan Pendidikan
Bahasa, Sastra Indonesia dan Daerah sane sampun ngicen galahsaha pawarah-
warah taler piteket sane pinih mabuatpisan.
4. Bapak Ida Bagus Rai, S.S., M.Pd.,pinaka koorprodi Pendidikan Bahasa Bali
sane sampun ngicen tuntunan saha pawarah-warah taler piteket sane pinih
mabuatpisan.
5. Ida Ayu Putu Purnami, S.S., M.Pd. . pinaka Guru Waktra I sane sampun
ngicen piteket lan ngicen tuntunan ring sajeroning muputang skripsipuniki.
x
6. Ida Bagus Putra Manik Aryana, S.S, M.Si. pinaka Guru Waktra II miwah
Pembimbing Akademik sane sampun ngicen piteket lan ngicen tuntunan ring
sajeroning muputang skripsi puniki.
7. Guru Pariksa sane sampun nureksain skripsi puniki mangda sida becik
turjangkep
8. Para Acharya Program Studi Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Bahasa dan
Seni Universitas Pendidikan Ganesha Singaraja sane arsa ngicenin tuntunan
sajeroning ngicenin pangajah-ajah ring Universitas Pendidikan
GaneshaSingaraja.
9. Bapak lan ibu, sameton titiang, para kanti makasami wahangga HIMASABA
sane sampun ledang ngrajegang turmaning skripsi puniki prasidakapuputang.
Pangawi sampun mautsaha sajeroning makarya skripsi puniki yadiastun kabanda
antuk kakirangan, kaweruhan, miwah kawikanan sane kadruenang. Duaning asapunika,
panampen sane becik banget kaaptiang mangda skripsi puniki prasida paripurna. Dumogi
skripsi puniki prasida mapikenoh majeng ring ida dane sareng sami.
Om Santih, Santih, Santih Om.
Singaraja, 25 Juni 2021
Pangawi,
xi
DAGING SESURATAN
Kaca
LEMBAR LOGO .................................................................................................. i
KACA MURDA ................................................................................................ ii
LEPIHAN GURU WAKTRA ............................................................................ iii
LEPIHAN GURU PARIKSA ............................................................................ iv
LLEPIHAN ILIKITA PRAWARTAKA PARIKSA .......................................... v
KUUB ................................................................................................................ vi
SAMBRANA ................................................................................................... vii
SLOKA ............................................................................................................ viii
PANGAKSAMA ............................................................................................. ix
DAGING SESURATAN ................................................................................. xi
DAGING TABEL ............................................................................................ xiii
DAGING LELEPITAN ...................................................................................
ADYAYA I PURAWAKA
1.1 Dadalan Pikobet ................................................................................ 1
1.2 Ngrereh Pikobet ................................................................................. 8
1.3 Ngwatesin Pikobet ............................................................................. 8
1.4 Bantang Pikobet ................................................................................. 9
1.5 Tetujon Telitikan ................................................................................ 10
1.6 Kawigunan Telitikan .......................................................................... 10
ADYAYA II SEPAT SIKU-SIKU
2.1 Penelitian Tindakan Kelas (PTK) ...................................................... 12
2.1.1 Artos saking Penelitian Tindakan Kelas................................... 12
2.1.2 Tetujon lan Kawigunan Penelitian Tindakan Kelas ................. 13
2.1.3 Karakteristik Penelitian Tindakan Kelas .................................. 14
2.2 Aksara Bali......................................................................................... 15
2.2.1 Nyurat Aksara Bali ................................................................... 15
2.2.2 Soroh-soroh Aksara Bali ........................................................... 16
2.2.3 Pangangge Aksara Bali ............................................................. 16
2.2.4 Gantungan miwah Gempelan .................................................... 19
xii
2.2.5 Pasang Aksara Bali ................................................................... 24
2.3 Model Pembelajaran Online .............................................................. 30
2.3.1 Artos Model Pembelajaran Online ........................................... 30
2.3.2 Kawigunan Model Pembelajaran Online ................................. 31
2.3.3 Kaluihan lan Kakirangan Model Pembelajaran Online ............ 31
2.3.4 Dudonan utawi Tata Cara Ngamargiang Model
Pembelajaran Online................................................................ 33
2.4 Piranti Transliterasi Aksara Bali ...................................................... 33
2.5 Whatsapp............................................................................................ 36
ADYAYA IIIKRAMANING TETILIKAN
3.1 Genah lan Kahanan Tetilikan (Setting Penelitian) ............................ 38
3.2 Dudonan Pamargi Tetilikan ............................................................... 39
3.3 Piranti lan Kramaning Mupulang Data.............................................. 41
3.3.1 Kramaning Mupulang Data....................................................... 41
3.3.2 piranti Tetilikan ......................................................................... 44
3.4 Tata Cara Data Tureksa lan Sepat Sida ............................................. 49
3.4.1 Tata Cara Data Tureksa ............................................................ 49
3.4.2 Sepat Sida.................................................................................. 52
3.5 Pengujian Asumsi .............................................................................. 54
3.5.1 Uji Normalitas .......................................................................... 55
3.5.2 Uji Homogenitas ....................................................................... 55
3.6 Pengujian Hipotesis .......................................................................... 56
ADYAYA IV PIKOLIH MIWAH TETEPASAN
4.1 Pikolih Tetilikan................................................................................. 60
4.1.1 Pikolih Pangawit (Data Awal) Sisia Kelas XI MIA 1 SMA
Negeri 1 Sukasada ................................................................... 61
4.1.2 Tata Cara Nincapang Kawagedan Sisia Ri Sajeroning
Nyurat Aksara Bali Nganggen Puranti Transliterasi
Aksara Bali ring Sisia Kelas XI MIA 1 SMA Negeri
1 Sukasada ................................................................................ 65
xiii
4.1.3 Piranti Transliterasi Aksara Bali Punika Prasida Anggen
Nincapang Kawagedan Nyurat Aksara Bali ring Sisia
Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1 Sukasada ............................... 76
4.1.4 Panampen Sisia Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1
Sukasada indik Piranti Transliterasi Aksara
Bali Anggen Nincapang Kawagedan Nyurat Aksara Bali ....... 80
4.1.5 Mulat Wali ................................................................................ 86
4.1.6 Implikasi (Kawigunan/Dampak) ............................................... 90
4.2 Pengujian Asumsi .............................................................................. 91
4.2.1 Uji Normalitas .......................................................................... 92
4.2.2 Uji Homogenitas ...................................................................... 93
4.3 Pengujian Hipotesis ........................................................................... 94
4.4 Tetepasan .......................................................................................... 97
4.4.1 Tata Cara Nincapang Kawagedan Sisia Ri Sajeroning
Nyurat Aksara Bali Nganggen Puranti Transliterasi
Aksara Bali ring Sisia Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1
Sukasada ................................................................................... 97
4.4.2 Piranti Transliterasi Aksara Bali Punika Prasida Anggen
Nincapang Kawagedan Nyurat Aksara Bali ring Sisia
Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1 Sukasada ............................... 100
4.4.3 Panampen Sisia Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1
Sukasada indik Piranti Transliterasi Aksara
Bali Anggen Nincapang Kawagedan Nyurat Aksara Bali ....... 101
ADYAYA VPAMUPUT
5.1 Ringkesan .......................................................................................... 103
5.2 Tetingkesan ....................................................................................... 104
5.3 Piteket ............................................................................................... 106
KAPUSTAKAAN
LELEPITAN
xiv
DAGING TABEL
Tabel Kaca
Tabel 2.1. Aksara Swalalita ............................................................................. 18
Tabel 2.2. Pangangge Suara Ngwetuang Suara Cendek .................................. 20
Tabel2.3. Pangangge Suara Ngwetuang Suara Dirgha .................................... 20
Tabel 2.4. Pengangge Ardasuara ...................................................................... 21
Tabel 2.5. Pengangge Tengenan ...................................................................... 21
Tabel 2.6. Gantungan Aksara Wresastra .......................................................... 22
Tabel 2.7. Gantungan sane Maderbe Wasta ..................................................... 23
Tabel 2.8. Gantungan Aksara Swalalita ........................................................... 23
Tabel 2.9. Gempelan Aksara Wresastra ........................................................... 24
Tabel 3.2. Piranti Parikrama Seseleh Guru ...................................................... 44
Tabel 3.3. Piranti Parikrama Seseleh Sisia....................................................... 46
Tabel 3.4. Rubrik Panureksan Tes Tulis Nyurat Aksara Bali .......................... 47
Tabel 3.5. Lembar Kuesioner ........................................................................... 48
Tabel 3.6. Rentangan Penilaian ....................................................................... 53
Tabel 3.7. Pikolih Skor Panampen Sisia .......................................................... 54
Tabel 4.1. Pikolih Parikrama Seseleh Guru (Data Pangawit) ......................... 61
Tabel 4.2. Pikolih Parikrama Seseleh Sisia (Data Pangawit) ......................... 63
Tabel 4.3 Data Pangawit Sisia ......................................................................... 64
Tabel 4.4. Pikolih Parikrama Seseleh Guru ..................................................... 66
Tabel 4.5. Pikolih Parikrama Seseleh Sisia ...................................................... 68
Tabel 4.6. Skenario Peplajahan ring Patemon 1 ............................................. 69
Tabel 4.7. Pikolih Parikrama Seseleh Guru ..................................................... 71
Tabel 4.8. Pikolih Parikrama Seseleh Sisia ...................................................... 73
Tabel 4.9. Skenario Peplajahan ring Patemon 1 .............................................. 74
Tabel 4.10.Pikolih Tes Pailehan I .................................................................... 76
Tabel 4.11. Pikolih Tes Pailehan II .................................................................. 78
Tabel 4.12. Pikolih Penampen Sisia Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1
Sukasada ....................................................................................... 81
Tabel 4.13. Kategori Pikolih Panampen Sisia ................................................. 83
Tabel 4.14 Rekapitulasi Penampen Sisia ........................................................ 86
xv
Tabel 4.15. Paimbang Biji Kawagedan sisia Nyurat Aksara Bali
Ngawigunayang Piranti Transliterasi Aksara Bali ring Pailehan
I miwah Pailehan II Sisia Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1
Sukasada ........................................................................................ 88
Tabel 4.16. Uji Normalitas Pikolih Kawagedan Nyurat Aksara Bali
Ngawigunayang Piranti Transliterasi Aksara Bali Sisia
Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1 Sukasada .................................... 93
Tabel 4.17Uji Homogenitas Pikolih Kawagedan Nyurat Aksara Bali
Ngawigunayang Piranti Transliterasi Aksara Bali Sisia
Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1 Sukasada .................................... 94
Tabel 4.18Uji Hipotesis Pikolih Kawagedan Nyurat Aksara Bali
Ngawigunayang Piranti Transliterasi Aksara BaliSisia
Kelas XI MIA 1 SMA Negeri 1 Sukasada ................................... 96
xvi
DAGING LELEPITAN
Lelepitan 1. Surat Izin Melaksanakan Penelitian
Lelepitan 2. Surat Keterangan Sekolah
Lelepitan 3. Silabus
Lelepitan 4. RPP
Lelepitan 5. Lembar Seseleh Guru sareng Sisia ring Pailehan I
Lelepitan 6. Lembar Seseleh Guru sareng Sisia ring Pailehan II
Lelepitan 7. Foto Panglaksana Peplajahan
Lelepitan 8. Lepihan Semaya Swakarya Sisia
Lelepitan 9. Salampah Laku
top related