politeknik stmi kemenperin - digilib-batandigilib.batan.go.id/e-prosiding/file prosiding/iptek...

26
Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 xliii Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 Pusat Sains dan Teknologi Akselerator ‐ BATAN Yogyakarta, 9 ‐ 10 Juni 2015 PROSPEK INDUSTRI PENGOLAHAN PASIR ZIRCON LOKAL MENJADI PRODUK ZIRKONIUM DAN OKSIDA LOGAM TANAH JARANG (LTJ) Dr. Ir. Gatot Ibnusantosa, DEA Politeknik STMI Kemenperin

Upload: phamdan

Post on 19-Mar-2019

252 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 xliii

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

PROSPEK INDUSTRI PENGOLAHAN PASIR ZIRCON LOKAL MENJADI PRODUK ZIRKONIUM DAN OKSIDA LOGAM TANAH JARANG (LTJ)

Dr. Ir. Gatot Ibnusantosa, DEA Politeknik STMI Kemenperin

Page 2: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

xliv ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 3: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 xlv

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 4: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

xlvi ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 5: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 xlvii

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 6: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

xlviii ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 7: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 xlix

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 8: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

l ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

 

Jacinth/hyacinth, batang las, zircaloy, dan starlit 

Obat penyamakan kulit, Pigmen, dll 

Gergaji mesin untuk batu Gerinda, Media penggerus, 

dll 

Alat gerak untuk logam, Piezo elektrik, dan lain‐lain 

Tunggu peleburan untuk  baja dan gelas 

Peralatan rumah tangga, silo dan lain‐lain 

Keramik rumah tangga, Keramik listrik, dan lain‐lain 

Komponen mesin, Pompa kimia, keramik rekayasa 

Gelas optic, Gelas TU berwarna, Gelas Fiber, dll 

TEPUNG ZIRCON 

NON ‐ LOGAM 

KERAMIK & GELAS 

ZIRCONIA

ZIRCONIA MULLIT 

PSZ BODI KERAMIK

GLASIR OPAK 

ISOLASI PANAS 

ENAMEL 

LOGAM DAN LOGAM PADUAN 

REFRAKTOR

FOUNDRI 

ABRASIF 

KIMIA 

ISOLASI PANAS

ZIRCON DAN 

ZIRCONIA

BATU PERMATA 

GELAS KHUSUS

PEMOTONG DAN PENGGERUSAZ & NZ 

KATALIS 

Zirconium  murni Batang las, Zircaloy, dlll.    LOGAM 

AZS REFRAKTOR 

Zircon (ZrO2 . SiO2) BADDELEYIT (ZrO2) 

Zr ‐ SULFAT 

Page 9: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 li

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 10: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

lii ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 11: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 liii

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 12: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

liv ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 13: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 lv

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 14: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

lvi ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 15: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 lvii

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 16: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

lviii ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 17: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 lix

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 18: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

lx ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 19: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 lxi

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 20: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

lxii ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 21: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 lxiii

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 22: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

lxiv ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 23: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 lxv

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 24: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

lxvi ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 25: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

Gatot Ibnusantosa ISSN 0216 - 3128 lxvii

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

Page 26: Politeknik STMI Kemenperin - Digilib-BATANdigilib.batan.go.id/e-prosiding/File Prosiding/Iptek Nuklir/PSTA... · Keramik listrik, dan lain‐lain ... Prosiding Pertemuan dan Presentasi

lxviii ISSN 0216 - 3128 Gatot Ibnusantosa

Prosiding Pertemuan dan Presentasi Ilmiah ‐ Penelitian Dasar Ilmu Pengetahuan dan Teknologi Nuklir 2015 

Pusat Sains dan Teknologi Akselerator  ‐  BATAN Yogyakarta,  9 ‐ 10  Juni  2015

TANYA JAWAB

Ir. Agus Sumaryanto − Memfasilitasi pilot plan LTJ. Mengenai aplikasi pilot plant ke industri, tidak dapat serta merta hasil lab

dibawa ke industri. Industri baru mau melirik jika sudah terbentuk/ada pilot plant, Batan harus benar-benar siap dengan pilot plant LTJ. Kemenperin berupaya mendukung dari segi kebijakan/birokrasi, agar Kemenperin berperan dalam mengindustrialisasinya.

Dr. Ir. Gatot Ibnusantosa, DEA

− Industri akan lebih suka skala industri langsung bukan hanya sekedar pilot pant, sehingga agar dipersiapkan skala industri.

Prof. Yohanes Sardjono

− Dirasakan bahwa antara Kemenperin dan lembaga litbang belum ada sinkronisasinya. Proyek-proyek strategis infonya tidak sampai. Lembaga litbang harus jemput bola. Bagaimana jika duduk bersama antara Kemenperin dan lembaga litbang untuk mensinergiskan program tersebut?

− Batan banyak judul paper dan penelitian, Kemenperin banyak dana sehingga perlu sinergi.

Dr. Ir. Gatot Ibnusantosa, DEA − Kendala memang banyak, di pemerintahan pun banyak kepentingan untuk dipertimbangkan. Tugas peneliti

adalah menjalankan penelitian apa saja yang dapat diupayakan. Tingkat manajemen BATAN dan lembaga litbang lain akan melakukan komunikasi terus-menerus. Dari tingkat peneliti juga harus mempunyai kemampuan administrasi dalam mengelola biaya/dana. Sisi TRL harus ditingkatkan, ujung penelitian harus jelas.

− Dari peneliti dapat melakukan pendekatan untuk membicarakan kerjasama/penelitian yang sesuai, kemudian baru diformalkan ke tingkat manajemen. Interface dengan pihak industri adalah Kemenperin, sehingga berlaku sebagai penghubung. Finance engineering dapat disediakan/diserahkan pada Kemenperin. Untuk industri tidak menginginkan pilot plant, tapi langsung ketingkat industri.