perencanaan ulang struktur atas gedung irna bedah...
TRANSCRIPT
PERENCANAAN ULANG STRUKTUR ATAS GEDUNG IRNA
BEDAH RSUD Dr. H. MOCH ANSARI SALEH BANJARMASIN
KALIMANTAN SELATAN MENGGUNAKAN STRUKTUR BAJA
KOMPOSIT DENGAN METODE LRFD
Skripsi
Diajukan kepada Fakultas Teknik Universitas Muhammadiyah Malang
Untuk Memenuhi Salah Satu Persyaratan Akademik dalam Menyelesaikan
Program Sarjana Teknik
Disusun Oleh :
Rafiqul Azmi
201210340311032
JURUSAN TEKNIK SIPIL
FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH MALANG
2017
i
LEMBAR PENGESAHAN
JUDUL : PERENCANAAN ULANG STRUKTUR ATAS GEDUNG
IRNA BEDAH RSUD Dr. H. MOCH. ANSARI SALEH
BANJARMASIN KALIMANTAN SELATAN
MENGGUNAKAN STRUKTUR BAJA KOMPOSIT
DENGAN METODE LRFD
NAMA : RAFIQUL AZMI
NIM : 201210340311032
Pada hari Date, 18 April 2017 telah diuji oleh tim penguji :
1. Lukito Prasetyo, Ir. MT. Dosen Penguji I ...............................
2. Moh. Abduh, ST., MT. Dosen Penguji II ...............................
Disetujui :
Dosen Pembimbing I
Ir. Yunan Rusdianto, MT
Dosen Pembimbing II
Ir. Rofikatul Karimah, MT
Mengetahui,
Ketua Jurusan Teknik Sipil
Ir. Rofikatul Karimah, MT
ii
SURAT PERNYATAAN
Yang bertanda tangan di bawah ini:
Nama : RAFIQUL AZMI
NIM : 201210340311032
Jurusan : TEKNIK SIPIL
Fakultas : TEKNIK
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH MALANG
Dengan ini saya menyatakan sebenar-benarnya bahwa Tugas Akhir dengan judul:
“Perencanaan Ulang Struktur Atas Gedung Irna Bedah RSUD Dr. H. Moch. Ansari
Saleh Banjarmasin Kalimantan Selatan Menggunakan Struktur Baja Komposit
Dengan Metode LRFD”. Adalah hasil karya saya dan bukan karya tulis orang lain.
Dalam naskah tugas akhir ini tidak terdapat karya ilmiah yang pernah diajukan oleh
orang lain untuk memperoleh gelar akademik di suatu Perguruan Tinggi dan tidak
terdapat karya atau pendapat yang pernah ditulis atau diterbitkan oleh orang lain,
baik sebagian maupun seluruhnya, kecuali yang secara tertulis dikutip dalam
naskah ini dan disebutkan dalam sumber kutipan atau daftar pustaka. Demikian
pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya dan apabila pernyataan ini tidak benar
saya bersedia mendapat sanksi akademis.
Malang, 18April 2017
Yang menyatakan
Rafiqul Azmi
iii
LEMBAR PERSEMBAHAN
Tugas Akhir ini saya persembahkan kepada :
1. Allah Subhanahu wa ta’ala Tuhan yang maha esa yang menjadi sandaran
dalam kehidupan, yang memberikan pertolongan dan menjadi satu satu
nya yang disembah.
2. Muhammad Shallallahu alaihi wasallam, Nabi dan Rasul Allah yang telah
menjadi panutan dan teladan dalam segala aktivitas, yang telah
menyampaikan risalah kenabian sehingga kita bisa merasakan
kesempurnaan Islam.
3. Kedua orang tua, H. Ahmad Nizar dan Hj. Zuljannah perantara rahmat
Allah yang telah berusaha sekuat tenaga membesarkan, mengajari dan
membimbing saya untuk menjadi anak yang sholeh. Terima kasih atas
perhatian dan kasih sayang ibu dan bapak yang telah banyak memberikan
pandangan dan teladan dalam menjalani kehidupan. Semoga setiap usaha
dan keringat ibu dan bapak menjadi amal kebaikan yang tidak pernah
putus.
4. Nenek dan kakek, Hj. Mastainah dan H. Tajuddin yang telah melahirkan 2
orang terbaik dalam kehidupan saya, yang telah banyak menasihati dan
menyemangati untuk keberhasilan saya.
5. Kakak dan adik ku yang tercinta, Dina Nisrinaa dan Shafira Izzati yang
telah menjadi saudari terbaik yang pernah saya miliki. Semoga segala
kebaikan untuk kehidupan kalian.
iv
iv
6. Dosen pembimbing Bapak Ir. Yunan Rusdianto, MT dan Ibu Ir. Rofikatul
Karimah, MT yang telah berbaik hati dalam membimbing penyelesaian
tugas akhir saya.
7. Yasmin Nuraini, yang telah menemani dalam senang dan susah, telah
menyaksikan setiap perjuangan dan selalu memberikan semangat dan
motivasi. Semoga kita di pertemukan dalam rahmat Allah Subhanahu wa
ta’ala.
8. Sahabat saya yang sangat istimewa, Fachrian Kusuma, Aan Widyantoro,
Rizki Aidil Noor, Muhammad Syaichul hadi, Eggy Sulistyawan. Semoga
persahabatan kita terus akan berlanjut setelah perkuliahan ini.
9. Teman teman kos seperjuangan Andy,Fauzar, Ableh, Ichsan, Hasbiullah,
Hamsyah, Suharyadi, Haris, Ivan, Ari, Fiqhi dan masih banyak yang saya
tidak bisa sebutkan satu per satu, saya mengucapkan mohon maaf dan
terima kasih.
10. Semua pihak yang telah terlibat dan banyak membantu dalam
penyelesaian tugas akhir ini.
v
KATA PENGANTAR
Puji syukur penulis panjatkan kepada Allah SWT atas berkat rahmat dan
hidayah yang diberikan sehingga Tugas Akhir dengan judul “Perencanaan Ulang
Struktur Atas Gedung Irna Bedah RSUD Dr. H. Moch. Ansari Saleh
Banjarmasin Kalimantan Selatan Menggunakan Struktur Baja Komposit
Dengan Metode LRFD” dapat diselesaikan.
Kelancaran proses penulisan skripsi ini berkat bimbingan, arahan, dan
petunjuk serta kerja sama dari berbagai pihak, baik pada tahap persiapan,
penyusunan hingga terselesaikannya skripsi ini. Penulis dalam kesempatan ini
menyampaikan ucapan terima kasih dan penghargaan yang setinggi - tingginya
khususnya kepada Bapak dan Ibu yang penulis cintai, senantiasa memberikan
bantuan moral dan materi, dorongan sampai selesainya studi. Ucapan terima kasih
serta penghargaan yang setinggi - tingginya penulis sampaikan pula kepada yang
terhormat :
1. Bapak Ir. Sudarman, MT sebagai Dekan Fakultas Teknik Universitas
Muhammadiyah Malang, yang telah memberikan ijin perencanaan kepada
penulis.
2. Ibu Ir. Rofikatul Karimah, MT., sebagai Ketua Program Studi Teknik Sipil
Universitas Muhammadiyah Malang dan sekaligus pembimbing II dalam tugas
akhir, yang telah memberikan arahan, petunjuk dalam penyelesaian skripsi ini.
3. Bapak Ir. Yunan Rusdianto, MT. sebagai pembimbing I dalam penyelesaian
skripsi ini yang telah memberikan bantuan, petunjuk dan arahannya dalam
penuyusunan skripsi ini.
4. Seluruh Dosen dan Karyawan Program Studi Teknik Sipil Universitas
Muhammadiyah Malang, yang telah memotivasi penulis, dari awal sampai
selesainya penulisan ini.
5. Rekan-rekan mahasiswa Program Studi Teknik Sipil Universitas
Muhammadiyah Malang, yang telah menyumbangkan tenaga dan pikiran dalam
penyelesaian skripsi ini.
vi
vi
6. Kepada segenap pihak yang tidak dapat penulis sebutkan satu persatu dalam
kesempatan terbatas ini. Mudah-mudahan segala amalan mereka diterima disisi
Allah sebagai manifestasi ibadah kepada-Nya. Amiin.
Akhirnya, penulis menyadari bahwa penulisan skripsi ini masih banyak
kekurangannya. Untuk itulah, kritik yang sifatnya mendidik, dan dukungan yang
membangun, senantiasa penulis terima dengan lapang dada.
Malang, 15 April 2017
Rafiqul Azmi
vii
DAFTAR ISI
LEMBAR PENGESAHAN ..................................................................................... i
SURAT PERNYATAAN........................................................................................ ii
LEMBAR PERSEMBAHAN ................................................................................ iii
KATA PENGANTAR ............................................................................................ v
ABSTRAK ............................................................. Error! Bookmark not defined.
ABSTRACT ........................................................... Error! Bookmark not defined.
DAFTAR ISI ......................................................................................................... vii
DAFTAR TABEL ................................................................................................ xiv
DAFTAR GAMBAR .......................................................................................... xvii
BAB I PENDAHULUAN ...................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Latar Belakang ....................................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Rumusan Masalah ................................. Error! Bookmark not defined.
1.3. Batasan Masalah .................................... Error! Bookmark not defined.
1.4. Tujuan Masalah ..................................... Error! Bookmark not defined.
1.5. Metode Pembahasan .............................. Error! Bookmark not defined.
BAB II LANDASAN TEORI ................................ Error! Bookmark not defined.
2.1. Konsep Perencanaan .............................. Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Bangunan Gedung Struktur Baja ........... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Sistem Struktur Baja Tahan Gempa ...... Error! Bookmark not defined.
2.1.2.1. Sistem Portal (Moment Frame Systems) Error! Bookmark not defined.
2.1.2.2. Sistem Rangka Batang Silang (Braced Frame Systems) ................ Error!
Bookmark not defined.
2.1.2.3. Sistem Lainnya ....................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Sistem Struktur Komposit ..................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Konsep Pembebanan ............................. Error! Bookmark not defined.
viii
2.2.1. Beban Gravitasi ..................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Beban Angin (Wind Load) .................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Beban Gempa ........................................ Error! Bookmark not defined.
2.2.3.1. Kategor Resiko Struktur Bangunan ....... Error! Bookmark not defined.
2.2.3.2. Parameter Spektrum Respons ................ Error! Bookmark not defined.
2.2.3.3. Kelas Situs .............................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3.4. Kategori Desain Seismik ........................ Error! Bookmark not defined.
2.2.3.5. Gaya Geser Dasar Akibat Gempa .......... Error! Bookmark not defined.
2.2.3.6. Koefisien Respon Gempa ....................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3.7. Distribusi Vertikal Gaya Gempa ............ Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Kombinasi Pembebanan ........................ Error! Bookmark not defined.
2.3. Metode Perhitungan Statika................... Error! Bookmark not defined.
2.4. Perencanaan Struktur ............................. Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Metode LRFD (Load Resistance Factor Design) Error! Bookmark not
defined.
2.4.2. Perancangan Stabilitas – SNI 03-1729-2015 ....... Error! Bookmark not
defined.
2.4.3. Dasar Perencanaan Struktur Balok Komposit ..... Error! Bookmark not
defined.
2.4.3.1. Sistem Pelaksanaan Komponen Struktur Komposit ... Error! Bookmark
not defined.
2.4.3.2. Lebar Efektif Balok Komposit ............... Error! Bookmark not defined.
2.4.3.3. Balok Komposit Dengan Angkur Steel Headed Stud atau Angkur Kanal
Baja ................................................................ Error! Bookmark not defined.
2.4.3.4. Dek Baja Gelombang ............................. Error! Bookmark not defined.
2.4.4. Dasar Perencanaan Batang Tarik ........... Error! Bookmark not defined.
2.4.4.1. Batas Kelangsingan ................................ Error! Bookmark not defined.
2.4.4.2. Kuat Tarik Nominal ............................... Error! Bookmark not defined.
2.4.5. Dasar Perencanaan Batang Tekan ......... Error! Bookmark not defined.
2.4.5.1. Tekuk Parameter Penting Batang Tekan Error! Bookmark not defined.
ix
2.4.5.2. Klasifikasi Penampang dan Tekuk Lokal ............ Error! Bookmark not
defined.
2.4.5.3. Panjang Efektif Kolom (KL) .................. Error! Bookmark not defined.
2.4.5.4. Kuat Tekan Nominal .............................. Error! Bookmark not defined.
2.4.6. Dasar Perencanaan Batang Portal (Balok-Kolom) ..... Error! Bookmark
not defined.
2.4.7. Dasar Perencanaan Sambungan Struktur ............. Error! Bookmark not
defined.
2.4.7.1. Sambungan Baut Tipe Geser .................. Error! Bookmark not defined.
2.4.7.2. Sambungan End Plate ............................ Error! Bookmark not defined.
2.4.7.3. Sambungan Base Plate ........................... Error! Bookmark not defined.
BAB III METODOLOGI ....................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Lokasi Perencanaan ............................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Data Dasar Perencanaan ........................ Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Data Umum Bangunan (Eksisting) ........ Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Data Perencanaan Ulang ........................ Error! Bookmark not defined.
3.3. Diagram Alir (Flowchart) ..................... Error! Bookmark not defined.
BAB IV PERENCANAAN STRUKTUR ............. Error! Bookmark not defined.
4.1. Data Material Perencanaan .................... Error! Bookmark not defined.
4.2. Perencanaan Plat .................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.1. Spesifikasi Floor DeckPelat Atap dan Lantai...... Error! Bookmark not
defined.
4.2.2. Pembebanan Pelat .................................. Error! Bookmark not defined.
4.2.2.1. Pembebanan Pelat Atap.......................... Error! Bookmark not defined.
4.2.2.2. Pembebanan Pelat Lantai (Lt 1-2).......... Error! Bookmark not defined.
4.2.2.3. Pembebanan Pelat Lantai (Lt3) .............. Error! Bookmark not defined.
4.2.2.4. Pembebanan Pelat Lantai (Lt 4) ............. Error! Bookmark not defined.
4.2.3. Perhitungan Momen Pada Pelat Atap .... Error! Bookmark not defined.
4.2.3.1. Momen positif pada pelat atap ............... Error! Bookmark not defined.
4.2.3.2. Tulangan Lapis Atas (Tumpuan) ........... Error! Bookmark not defined.
x
4.2.3.3. Tulangan Susut ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.3.4. Lendutan Pada Pelat Atap ...................... Error! Bookmark not defined.
4.2.4. Momen Pada Pelat Lantai 1-2 ............... Error! Bookmark not defined.
4.2.4.1. Momen Positif Pada Pelat Lantai 1-2 .... Error! Bookmark not defined.
4.2.4.2. Tulangan Lapis Atas (Tumpuan) ........... Error! Bookmark not defined.
4.2.4.3. Tulangan Susut ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.4.4. Lendutan Pada Pelat Lantai 1-2 ............. Error! Bookmark not defined.
4.2.5. Momen Pada Pelat Lantai 3 ................... Error! Bookmark not defined.
4.2.5.1. Momen Positif Pada Pelat Lantai 3 ........ Error! Bookmark not defined.
4.2.5.2. Tulangan Lapis Atas (Tumpuan) ........... Error! Bookmark not defined.
4.2.5.3. Tulangan Susut ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.5.4. Lendutan Pada Pelat Lantai 3 ................. Error! Bookmark not defined.
4.2.6. Perhitungan Momen Pada Pelat Lantai 4 ............ Error! Bookmark not
defined.
4.2.6.1. Momen Positif Pada Pelat Lantai 4 ........ Error! Bookmark not defined.
4.2.6.2. Tulangan Lapis Atas (Tumpuan) ........... Error! Bookmark not defined.
4.2.6.3. Tulangan Susut ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.6.4. Lendutan Pada Pelat Lantai 4 ................. Error! Bookmark not defined.
4.3. Pendimensian Awal Balok Anak, Balok Induk dan Kolom .......... Error!
Bookmark not defined.
4.3.1. Dimensi Balok ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.3.2. Dimensi Kolom ..................................... Error! Bookmark not defined.
4.4. Perhitungan Beban Merata Pada Balok AnakError! Bookmark not
defined.
4.4.1. Beban Merata Balok Anak .................... Error! Bookmark not defined.
4.4.1.1. Pada Kondisi Pra Komposit Atap .......... Error! Bookmark not defined.
4.4.1.2. Pada Kondisi Post Komposit Atap ......... Error! Bookmark not defined.
4.4.1.3. Pada Kondisi Pra Komposit Lantai 1-2 .. Error! Bookmark not defined.
4.4.1.4. Pada Kondisi Post Komposit Lantai 1-2 Error! Bookmark not defined.
4.5. Perencanaan Balok Anak Pada Lantai 1-2Error! Bookmark not
defined.
xi
4.5.1. Pra Komposit (Kondisi Beton Belum Mengeras) Error! Bookmark not
defined.
4.5.1.1. Pemeriksaan Kapasitas Penampang Terhadap Tekuk . Error! Bookmark
not defined.
4.5.1.2. Kontrol Momen Pada Profil Baja ........... Error! Bookmark not defined.
4.5.1.3. Kontrol Terhadap Lendutan Selama Konstruksi .. Error! Bookmark not
defined.
4.5.2. Post Komposit (Kondisi Beton Sudah Mengeras) Error! Bookmark not
defined.
4.5.2.1. Perencanaan Kuat Lentur Balok Kompsoit .......... Error! Bookmark not
defined.
4.5.2.2. Pemeriksaan Balok Komposit Pada Daerah Momen Negatif ........ Error!
Bookmark not defined.
4.5.2.3. Pemeriksan Kuat Geser Balok ............... Error! Bookmark not defined.
4.5.2.4. Shear Stud dan Pemasangannya ............. Error! Bookmark not defined.
4.5.2.5. Perhitungan Penampang Transformasi .. Error! Bookmark not defined.
4.5.2.6. Kontrol Terhadap Lendutan Struktur Ketika Telah Beroperasi ..... Error!
Bookmark not defined.
4.6. Pembebanan Balok Induk ...................... Error! Bookmark not defined.
4.6.1. Pembebanan Balok Induk Memanjang Lantai 1.. Error! Bookmark not
defined.
4.6.1.1. Pra Komposit As C-2-3 .......................... Error! Bookmark not defined.
4.6.1.2. Post Komposit As C-2-3 ........................ Error! Bookmark not defined.
4.6.2. Pembebanan Balok Induk Melintang Lantai 1 .... Error! Bookmark not
defined.
4.6.2.1. Pra Komposit As 5-E-C ......................... Error! Bookmark not defined.
4.6.2.2. Post Komposit As 5-E-C ........................ Error! Bookmark not defined.
4.7. Perhitungan Beban Angin dan Beban NotionalError! Bookmark not
defined.
4.7.1. Langkah Perhitungan Beban Angin Sesuai dengan SNI 1727:2013
Error! Bookmark not defined.
xii
4.7.1.1. Kategori Resiko Bangunan .................... Error! Bookmark not defined.
4.7.1.2. Kecepatan Angin Dasar, V ..................... Error! Bookmark not defined.
4.7.1.3. Parameter Beban Angin ......................... Error! Bookmark not defined.
4.7.1.4. Koefisien Eksposur Tekanan Velositas, 𝑲𝒛 ........ Error! Bookmark not
defined.
4.7.1.5. Tekanan Velositas, 𝒒𝒛 ............................ Error! Bookmark not defined.
4.7.1.6. Koefisien Tekanan Eksternal, 𝑪𝒑 .......... Error! Bookmark not defined.
4.7.1.7. Beban Tekanan Angin ............................ Error! Bookmark not defined.
4.7.1.8. Gaya Tekanan Angin Untuk Portal Memanjang .. Error! Bookmark not
defined.
4.7.1.9. Gaya Tekanan Angin Untuk Portal Melintang .... Error! Bookmark not
defined.
4.7.2. Langkah Perhitungan Beban Notional ... Error! Bookmark not defined.
4.7.2.1. Perhitungan Berat Masing-masing Tingkat ......... Error! Bookmark not
defined.
4.8. Perencanaan Balok Induk Memanjang .. Error! Bookmark not defined.
4.8.1. Pra Komposit (Kondisi Beton Belum Mengeras) Error! Bookmark not
defined.
4.8.1.1. Pemeriksaaan Kapasitas Penampang Terhadap Tekuk .................. Error!
Bookmark not defined.
4.8.1.2. Kontrol Momen Pada Profil Baja (Beam 2157) ... Error! Bookmark not
defined.
4.8.1.3. Kontrol Terhadap Lendutan Selama Konstruksi .. Error! Bookmark not
defined.
4.8.2. Post Komposit (Kondisi Beton Sudah Mengeras) Error! Bookmark not
defined.
4.8.2.1. Perencanaan Kuat Lentur Positif Balok Komposit (Beam 3251) .. Error!
Bookmark not defined.
4.8.2.2. Pemeriksaan Balok Komposit Pada Daerah Momen Negatif (Beam
2727) ................................................................ Error! Bookmark not defined.
xiii
4.8.2.3. Pemeriksaan Kuat Geser Balok (Beam 2727) ...... Error! Bookmark not
defined.
4.8.2.4. Shear Stud dan Pemasangannya ............. Error! Bookmark not defined.
4.8.2.5. Perhitungan Penampang Transformasi .. Error! Bookmark not defined.
4.8.2.6. Kontrol terhadap lendutan struktur ketika telah beroperasi ........... Error!
Bookmark not defined.
4.9. Perencanaan Balok Induk Melintang ..... Error! Bookmark not defined.
4.9.1. Pra Komposit (Kondisi Beton Belum Mengeras) Error! Bookmark not
defined.
4.9.1.1. Pemeriksaan Kapasitas Penampang Terhadap Tekuk . Error! Bookmark
not defined.
4.9.1.2. Kontrol momen pada profil baja (Beam 2157) .... Error! Bookmark not
defined.
4.9.1.3. Kontrol terhadap lendutan selama konstruksi ...... Error! Bookmark not
defined.
4.9.2. Post Komposit (Kondisi Beton Sudah Mengeras) Error! Bookmark not
defined.
4.9.2.1. Perencanaan kuat lentur balok komposit ( Beam 101) Error! Bookmark
not defined.
4.9.2.2. Pemeriksaan balok komposit pada daerah momen negatif ( Beam 101) ..
................................................................ Error! Bookmark not defined.
4.9.2.3. Pemeriksaan kuat geser balok ( Beam 101) ......... Error! Bookmark not
defined.
4.9.2.4. Shear-stud dan pemasangannya ............. Error! Bookmark not defined.
4.9.2.5. Perhitungan penampang transformasi .... Error! Bookmark not defined.
4.10.2.6. Kontrol terhadap lendutan struktur ketika telah beroperasi ............ Error!
Bookmark not defined.
4.10. Perencanaan Kolom ............................... Error! Bookmark not defined.
4.10.1. Perhitungan Kuat Tekan Rencana (ϕPn). ............. Error! Bookmark not
defined.
xiv
4.10.1.1. Menghitung properti geometri penampang ......... Error! Bookmark not
defined.
4.10.1.2. Menentukan klasifikasi penampang tekan ........... Error! Bookmark not
defined.
4.10.1.3. Tegangan kritis tekuk-lentur .................. Error! Bookmark not defined.
4.10.1.4. Tegangan kritis tekuk-puntir ................. Error! Bookmark not defined.
4.10.1.5. Kuat tekan nominal kolom .................... Error! Bookmark not defined.
4.10.2. Perhitungan Kuat Lentur Rencana (ϕMn) ............ Error! Bookmark not
defined.
4.10.2.1. Cek klasifikasi profil WF 400 x 400 x 13 x 21 ... Error! Bookmark not
defined.
4.10.2.2. Kuat lentur penampang pada kondisi plastis ....... Error! Bookmark not
defined.
4.10.2.3. Perhitungan Interaksi Gaya Aksial Dan Momen Lentur ............... Error!
Bookmark not defined.
4.11. Perencanaan Sambungan ....................... Error! Bookmark not defined.
4.11.1. Sambungan Balok Anak Memanjang – Balok Induk Melintang ... Error!
Bookmark not defined.
4.11.1.1. Pelat penyambung atas (flens tarik) ....... Error! Bookmark not defined.
4.11.1.2. Pelat penyambung bawah (flens tekan) . Error! Bookmark not defined.
4.11.1.3. Sambungan geser antara web balok anak dan web balok induk .... Error!
Bookmark not defined.
4.11.2. Sambungan Balok Induk Melintang – Kolom ..... Error! Bookmark not
defined.
4.11.2.1. Perhitungan tahanan nominal baut ......... Error! Bookmark not defined.
4.11.2.2. Perhitungan siku penyambung dengan flens kolom ... Error! Bookmark
not defined.
4.11.2.3. Perhitungan sambungan pada flens balok ............ Error! Bookmark not
defined.
4.11.2.4. Perhitungan sambungan web balok dengan siku L250x250x25 .... Error!
Bookmark not defined.
xv
4.11.2.5. Perhitungan sambungan web balok dengan flens kolom ............... Error!
Bookmark not defined.
4.11.2.6. Perhitungan jarak antar baut................... Error! Bookmark not defined.
4.11.3. Sambungan Balok Induk Memanjang – Kolom .. Error! Bookmark not
defined.
4.11.3.1. Perhitungan tahanan nominal baut ......... Error! Bookmark not defined.
4.11.3.2. Sambungan potongan profil WF400x400x13x21 dengan kolom .. Error!
Bookmark not defined.
4.11.3.3. Perhitungan siku penyambung atas dan bawah .... Error! Bookmark not
defined.
4.11.3.4. Perhitungan sambungan pada flens balok ............ Error! Bookmark not
defined.
4.11.3.5. Perhitungan sambungan web balok dengan siku L250x250x25 .... Error!
Bookmark not defined.
4.11.3.6. Perhitungan sambungan web balok dengan pelat sambung ........... Error!
Bookmark not defined.
4.11.3.7. Perhitungan jarak antar baut................... Error! Bookmark not defined.
4.11.4. Sambungan Kolom – Kolom ................. Error! Bookmark not defined.
4.11.4.1. Perhitungan penyambung flens .............. Error! Bookmark not defined.
4.11.4.2. Perhitungan sambungan pada badan kolom ......... Error! Bookmark not
defined.
4.11.4.3. Perhitungan jarak antar baut................... Error! Bookmark not defined.
4.11.5. Sambungan Kolom – Pondasi ............... Error! Bookmark not defined.
4.11.5.1. Perencanaan base plate .......................... Error! Bookmark not defined.
4.11.5.2. Perencanaan angkur ............................... Error! Bookmark not defined.
4.11.5.3. Sambungan las pada base plate.............. Error! Bookmark not defined.
BAB V PENUTUP ................................................ Error! Bookmark not defined.
5.1. Kesimpulan ..................................................... Error! Bookmark not defined.
5.2. Saran Error! Bookmark not defined.
DAFTAR PUSTAKA ............................................ Error! Bookmark not defined.
xvi
DAFTAR TABEL
Tabel 2.1 Koefisien tekanan internal ..................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.2 Koefisien tekan dinding ......................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.3 Ketegori resiko bangunan gedung dan non gedung untuk gempa . Error!
Bookmark not defined.
Tabel 2.4 Faktor keutamaan gempa ....................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.5 Klasifikasi situs ...................................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.6 Kategori desain seismik berdasarkan parameter respon percepatan pada
periode pendek (SDS) .............................................. Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.7 Kategori desain seismik berdasarkan parameter respon percepatan pada
periode 1 detik (SD1) ............................................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.8 Koefisien situs, Fa .................................. Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.9 Koefisien situs, Fv ................................. Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.10 Faktor tahanan ϕ ................................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 2.11 Nilai Rg dan Rp ...................................... Error! Bookmark not defined.
xvii
Tabel 4.1 Nilai momen pada statika pembebanan pelat atapError! Bookmark not
defined.
Tabel 4.2 Nilai displacement pada statika pembebanan plat atap .................. Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.3 Nilai momen pada statika pembebanan plat lantai 1-2Error! Bookmark
not defined.
Tabel 4.4 Nilai displacement pada statika pembebanan plat lt. 1-2 ............... Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.5 Nilai momen pada statika pembebanan plat lantai 3Error! Bookmark
not defined.
Tabel 4.6 Nilai displacement pada statika pembebanan plat lt. 3Error! Bookmark
not defined.
Tabel 4.7 Nilai momen pada statika pembebanan plat lantai 4Error! Bookmark
not defined.
Tabel 4.8 Nilai displacement pada statika pembebanan plat lt. 5Error! Bookmark
not defined.
Tabel 4.9 Rekapitulasi perhitungan plat atap & lantaiError! Bookmark not
defined.
Tabel 4.10 Rekapitulasi pembebanan pada balok anakError! Bookmark not
defined.
Tabel 4.11 Perhitungan properti penampang ......... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.12 Rekapitulasi Perhitungan Balok Anak . Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.13 Rekapitulasi pembebanan balok induk memanjang lt. 1.............. Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.14 Rekapitulasi pembebanan balok induk memanjang lt. 2.............. Error!
Bookmark not defined.
xviii
Tabel 4.15 Rekapitulasi pembebanan balok induk memanjang lt. 3.............. Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.16 Rekapitulasi pembebanan balok induk memanjang lt. 4.............. Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.17 Rekapitulasi pembebanan balok induk memanjang atap ............. Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.18 Beban mati struktur tingkat 1 ............... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.19 Beban mati struktur tingkat 2 ............... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.20 Beban mati struktur tingkat 3 ............... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.21 Beban mati struktur tingkat 4 ............... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.22 Perhitungan beban gravitasi tiap tingkat dengan kombinasi beban
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.23 Perhitungan beban notional arah sumbu-x tiap tingkat ................ Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.24 Nilai momen maksimum balok induk memanjang pra komposit Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.25 Nilai momen maksimum balok induk memanjang lt. 3 post komposit
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.26 Perhitungan properti penampang ......... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.27 Nilai momen maksimum balok induk melintang pra komposit ... Error!
Bookmark not defined.
Tabel 4.28 Nilai momen maksimum balok induk melintang lt. 3 post komposit
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.29 Perhitungan properti penampang ......... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.30 Gaya-gaya maksimum yang bekerja pada kolomError! Bookmark not
defined.
xix
Tabel 4.30 Rekapitulasi perhitungan kolom .......... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.31 Data material sambungan ..................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.32 Data material sambungan ..................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.33 Data material sambungan ..................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.34 Data material sambungan ..................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.35 Gaya-gaya maksimum pada kolom dasarError! Bookmark not
defined.
Tabel 4.36 Data material base plate ....................... Error! Bookmark not defined.
Tabel 4.37 Data material sambungan ..................... Error! Bookmark not defined.
xx
DAFTAR GAMBAR
Gambar 2.1 SS Gempa maksimum yang dipertimbangkan risiko tertarget (MCER),
kelas situs SB (Sumber : SNI 1726 2012) .............. Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.2 S1 Gempa maksimum yang dipertimbangkan risiko tertarget (MCER),
kelas situs SB (Sumber : SNI 1726 2012) .............. Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.3 Lebar efektif balok komposit (Sumber: Dokumen pribadi) ....... Error!
Bookmark not defined.
Gambar 2.4 Distribusi tegangan plastis kondisi a .. Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.5 Distribusi tegangan plastis kondisi b (Sumber: Dokumen pribadi)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.6 Distribusi tegangan plastis kondisi c (Sumber: Dokumen pribadi)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.7 Penampang melintang dek baja gelombang (Sumber: Dokumen
pribadi) ................................................................... Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.8 Panduan memprediksi nilai K (Sumber: Struktur Baja Perilaku,
Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)Error! Bookmark not
defined.
Gambar 2.9 Sambungan end-plate pada balok ...... Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.10 Sambungan end-plate pada portal .... Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.11 Pola garis leleh pelat tipe flush-end-plate (Sumber: Dokumen pribadi)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.12 Pola keruntuhan berdasarkan garis leleh pelat tipe extended-end-plate
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.13 Momen kopel baut terhadap sayap tekan (Sumber: Struktur Baja
Perilaku, Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)................ Error!
Bookmark not defined.
xxi
Gambar 2.14 Konfigurasi base-plate kolom umumnya (Sumber: Struktur Baja
Perilaku, Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)................ Error!
Bookmark not defined.
Gambar 2.15 Base-plate terhadap beban tekan konsentris (Sumber: Struktur Baja
Perilaku, Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)................ Error!
Bookmark not defined.
Gambar 2.16 Distribusi tegangan segitiga akibat eksentrisitas kecil (Sumber:
Struktur Baja Perilaku, Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.17 Distribusi tegangan segitiga akibat eksentrisitas besar (Sumber:
Struktur Baja Perilaku, Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.18 Distribusi tegangan persegi akibat eksentrisitas kecil (Sumber:
Struktur Baja Perilaku, Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.19 Distribusi tegangan persegi akibat eksentrisitas besar (Sumber:
Struktur Baja Perilaku, Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 2.20 Lebar efektif pelat pemikul baut angkur (Sumber: Struktur Baja
Perilaku, Analisis & Desain – AISC 2010, Wiryanto Dewobroto)................ Error!
Bookmark not defined.
Gambar 3.1 Lokasi studi perencanaan (Sumber: maps.google.co.id) ............ Error!
Bookmark not defined.
Gambar 3.2 Denah lantai 1..................................... Error! Bookmark not defined.
Gambar 3.3 Denah lantai 2-4 ................................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 3.4 Denah Atap ......................................... Error! Bookmark not defined.
Gambar 3.5 Denah lantai 1..................................... Error! Bookmark not defined.
xxii
Gambar 3.6 Denah lantai 2-4 ................................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 3.7 Denah Atap ......................................... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.1 Gambar dan tabel spesifikasi PT Union MetalError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.2 Denah rencana floor deck plat lt. 1 ..... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.3 Denah rencana floor deck plat lt. 2-4 . Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.4 Denah rencana floor deck plat atap .... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.5 Output statika pembebanan plat atap . Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.6 Potongan melintang plat atap ............. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.7 Displacement pada plat atap ............... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.8 Output statika pembebanan plat lantai 1-2 kombinasi 1 (Tumpuan)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.9 Output statika pembebanan plat lantai 1-2 kombinasi 2 (Lapangan)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.6 Potongan melintang plat lt. 1-2 .......... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.11 Displacement pada plat lantai 1-2 (Kombinasi 2)Error! Bookmark
not defined.
Gambar 4.12 Output statika pembebanan plat lantai 3 kombinasi 1 (Tumpuan)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.13 Output statika pembebanan plat lantai 3 kombinasi 2 (Lapangan)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.6 Potongan melintang plat lt. 1-2 .......... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.15 Displacement pada plat lantai 3 (Kombinasi 2)Error! Bookmark
not defined.
Gambar 4.16 Output statika pembebanan plat lantai 4 kombinasi 1 (Tumpuan)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
xxiii
Gambar 4.17 Output statika pembebanan plat lantai 4 kombinasi 2 (Lapangan)
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.6 Potongan melintang plat lt. 4.............. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.19 Displacement pada plat lantai 4 kombinasi 2Error! Bookmark not
defined.
Gambar 4.20 Denah balok lt. 1 .............................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.21 Pembebanan atap .............................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.22 Pembebanan lt. 4 .............................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.23 Pembebanan lt. 3 .............................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.24 Pembebanan lt. 2 .............................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.25 Pembebanan lt. 1 .............................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.26 Statika perhitungan balok anak pra-kompositError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.27 Diagram momen dan geser balok anak post-komposit ............ Error!
Bookmark not defined.
Gambar 4.28Distribusi tegangan plastis ................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.29 Distribusi tegangan akibat momen negatifError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.30 Distribusi tegangan akibat momen negativeError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.31 Denah pembebanan balok induk memanjang lt. 1Error! Bookmark
not defined.
Gambar 4.32 Denah pembebanan balok induk melintang lt. 1Error! Bookmark
not defined.
Gambar 4.33 Portal As-B ....................................... Error! Bookmark not defined.
xxiv
Gambar 4.34 Distribusi beban angin pada portal memanjangError! Bookmark
not defined.
Gambar 4.35 Distribusi beban angin pada portal melintangError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.36 Pemodelan portal lt. 3 (memanjang) Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.37 Diagram momen maksimum balok induk memanjang ............ Error!
Bookmark not defined.
Gambar 4.38 Batang tinjau pada balok induk lt. 3 portal As-CError! Bookmark
not defined.
Gambar 4.39 Diagram momen pada portal As-C... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.40 Distribusi tegangan plastis ............... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.41 Distribusi tegangan akibat momen negatifError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.42 Penampang komposit dengan shear studError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.43 Detail pemasangan shear stud (tampak ½ bentang) ................. Error!
Bookmark not defined.
Gambar 4.44 Pemodelan portal lt. 3 (melintang) .. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.45 Diagram momen maksimum balok induk melintang ............... Error!
Bookmark not defined.
Gambar 4.46 Diagram momen pada portal As-3 ... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.47 Distribusi tegangan plastis ............... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.48 Distribusi tegangan akibat momen negatifError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.49 Detail pemasangan shear stud (tampak ½ bentang) 0 .............. Error!
Bookmark not defined.
xxv
Gambar 4.50 Kolom secara global pada gedung ... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.51 Diagram Mx dan My, serta Axial pada beam no. 1393 ............ Error!
Bookmark not defined.
Gambar 4.52 Sambungan balok anak memanjang dengan balok induk melintang
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.53 Gaya geser dan momen yang terjadi pada balok induk melintang
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.54 Sambungan balok induk melintang dengan kolomError! Bookmark
not defined.
Gambar 4.55 Gaya geser dan momen yang terjadi pada balok induk memanjang
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.56 Sambungan balok induk dengan kolomError! Bookmark not
defined.
Gambar 4.57 Diagram momen dan geser yang bekerja pada kolom ............. Error!
Bookmark not defined.
Gambar 4.58 Sambungan antar kolom tiap tingkat Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.59 Diagram gaya momen, axial, dan geser pada struktur ............. Error!
Bookmark not defined.
Gambar 4.60 Distribusi tegangan base plate .......... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.61 Dimensi akhir base plate .................. Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.62 Jarak Baut ......................................... Error! Bookmark not defined.
Gambar 4.63 Detail sambungan kolom-pondasi .... Error! Bookmark not defined.
160
DAFTAR PUSTAKA
BSN. 2012. SNI-03-1726-2012 : Tata Cara Perencanaan Ketahanan Gempa Untuk
Bangunan Gedung, Dept. PU
BSN. 2013. SNI-03-1727-2013 : Beban Minimum Untuk Perencanaan Gedung dan
Struktur Lain, Dept. PU
BSN. 2015. SNI-03-1729-2015 : Tata Cara Perencanaan Struktur Baja Untuk
Bangunan Gedung, Dept. PU
BSN. 2013. SNI-03-2847-2013 : Persyaratan Beton Struktural Untuk Bangunan
Gedung, Dept. PU
Dewobroto, Wiryanto. 2015. Struktur Baja-Perilaku, Analisis & Desain-AISC 2010
Edisi ke-1. Lumina Press, Jakarta
Dewobroto, Wiryanto. 2016. Struktur Baja-Perilaku, Analisis & Desain-AISC 2010
Edisi ke-2. Lumina Press, Jakarta
Dipohusodo, Istimawan. 1993. Struktur Beton Bertulang. Gramedia Pustaka
Utama, Jakarta
Setiawan, Agus. 2008. Perencanaan Struktur Baja dengan Metode LRFD.
Erlangga, Jakarta
Julianto, Arif Rachman. 2015. Perencanaan Ulang Struktur Atas Gedung
Laboratorium Sosio Enterpreneurship Universitas Brawijaya Menggunakan
Struktur Portal Baja Dengan Penahan Gempa Sistem Bresing Konsentris..
Tidak diterbitkan