maluruh situs-situs di wewengkon garutpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2010/03/... · jaman...

2
o Senin 0 Se/asa b-Rabu 8 Kamis 0 Jumat 4 5 6 7 8 9 10 11 20 21 22 23 24 25 26 8 Mar OApr OMei OJun OJul 0 Ags MaluruhSitus-Situs DiWewengkonGarut o Sabtu 0 Minggu 12 13 14 15 16 27 28 29 30 31 OSep OOkt ONov ODes . Milu panalungtikan dina raraga nyusun buku Kamekaran Kabudayaan Islam di Jawa Barat di- pingpin ku Prof. Dr. Hj. Nina Herlina Lubis. Situs Kabuyutan Ciburuy Minggu pengker seratan parantos dugi ka nyarioskeun Kabuyutan Ciburuy anu mangrupa komplek imah adat Sunda. peri- odeu klasik-Islam. Imah-imah panggung anu aya kolongan, make bilik tina awi hateupna kiray dikulibeng ku pager awi jeung kawat cucuk, gapurana tembok jeung beusL Diwangun ku opat wawangunan nyaeta (1) Bumi Padaleman (tempat nyimpen naskah kuno anU ditutupan buni ku gedeg awi sababaraha lapis, tilu rohangan dipake pertahanan jeung keur ngawetkeun naskah supaya 48 meter, make bilik satengah muka, lantena tanah, teu make panto. (4) leuit ukurtan 4 x 4,5 meter, kolongna kurang leuwih sameter. Di kabuyutan Ciburuy disimpen oge barang-barang pusaka nn diwangun ku naskah-naskah basa Sunda jeung Jawa Kuno nu ditulis dina daun lontar jeung daun siwalan, sel1jata mah kIeris, bedog, kujang, gobang, waditra Sunda buhun. Nurutkeun masarakat sabudeureun kabuyutan tempat barang-barang pusaka teh kakantun Prabu Siliwangi sareng putrana nu mashur Kian Santang. Ku lan- taran eta dua inohong Pakakaran teh sakti mandra~na, elrnuna luhur, barang-barang. pusaka kakantunna oge boga kakuatan siona "Seba" nyaeta upacara meresihan atawa ngumbah barang-barang pusaka kakantun Prabu Siliwangi jeung Kian Santang, pikeun ngahormat ka aranjeunna Sang maharaja Pajajaran jeung putrcina: Upacara biasana digelar unggal poe Rebo (malem Kemis pukul satengah dala- pan peuting minggu ka 4/5 bulan Muharam) sabada salat Isa dipingpin ku Kuncen Kabuyutan Ciburuy. Kampung Dukuh Pernahna di Kampung Dukuh Desa Ciroyom Kacamatan Cikelet, kira 100 kilo- meter ti kota Garut. Bisa disorang ku kendaraan umum tepi ka Cikelet,'ti dieu ganti kendaraan ka Cijambe. Ti pertelon Mangle No. 2261 Kliping Humas Unpad 2010 - -

Upload: hanhan

Post on 04-May-2018

230 views

Category:

Documents


10 download

TRANSCRIPT

Page 1: Maluruh Situs-Situs Di Wewengkon Garutpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2010/03/... · jaman Bupati Rangga Gempol II nu maren-tah dina abad ka XlIV. Syeh Abdul Jalil ... jandela-jandela

o Senin 0 Se/asa b-Rabu 8 Kamis 0 Jumat

4 5 6 7 8 9 10 1120 21 22 23 24 25 26

8 Mar OApr OMei OJun OJul 0 Ags

MaluruhSitus-SitusDi WewengkonGarut

o Sabtu 0 Minggu12 13 14 15 16

27 28 29 30 31

OSep OOkt ONov ODes

. Milu panalungtikan dina raraga nyusun buku Kamekaran Kabudayaan Islam di Jawa Barat di-pingpin ku Prof. Dr. Hj. Nina Herlina Lubis.

Situs Kabuyutan CiburuyMinggu pengker seratan

parantos dugi ka nyarioskeunKabuyutan Ciburuy anu mangrupakomplek imah adat Sunda. peri-odeu klasik-Islam. Imah-imahpanggung anu aya kolongan, makebilik tina awi hateupna kiraydikulibeng ku pager awi jeungkawat cucuk, gapurana tembokjeung beusL Diwangun ku opatwawangunan nyaeta (1) BumiPadaleman (tempat nyimpennaskah kuno anU ditutupan buniku gedeg awi sababaraha lapis, tilurohangan dipake pertahanan jeungkeur ngawetkeun naskah supaya

48

meter, make bilik satengah muka, lantenatanah, teu make panto. (4) leuit ukurtan 4 x4,5 meter, kolongna kurang leuwihsameter.

Di kabuyutan Ciburuy disimpen ogebarang-barang pusaka nn diwangun kunaskah-naskah basa Sunda jeung JawaKuno nu ditulis dina daun lontar jeungdaun siwalan, sel1jata mah kIeris, bedog,kujang, gobang, waditra Sunda buhun.Nurutkeun masarakat sabudeureunkabuyutan tempat barang-barang pusakateh kakantun Prabu Siliwangi sarengputrana nu mashur Kian Santang. Ku lan-taran eta dua inohong Pakakaran teh saktimandra~na, elrnuna luhur, barang-barang.pusaka kakantunna oge boga kakuatan

siona "Seba" nyaeta upacara meresihanatawa ngumbah barang-barang pusakakakantun Prabu Siliwangi jeung KianSantang, pikeun ngahormat ka aranjeunnaSang maharaja Pajajaran jeung putrcina:

Upacara biasana digelar unggal poeRebo (malem Kemis pukul satengah dala-pan peuting minggu ka 4/5 bulanMuharam) sabada salat Isa dipingpin kuKuncen Kabuyutan Ciburuy.

Kampung DukuhPernahna di Kampung Dukuh Desa

Ciroyom Kacamatan Cikelet,kira 100 kilo-meter ti kota Garut. Bisa disorang kukendaraan umum tepi ka Cikelet,' ti dieuganti kendaraan ka Cijambe. Ti pertelon

Mangle No. 2261

Kliping Humas Unpad 2010

- -

Page 2: Maluruh Situs-Situs Di Wewengkon Garutpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2010/03/... · jaman Bupati Rangga Gempol II nu maren-tah dina abad ka XlIV. Syeh Abdul Jalil ... jandela-jandela

Cijambe ka kampung Dukuh anggang'8kilometer wayahna tumpak ojeg atawaleumpang. Ku sabab lahannagoreng tm1ahara-haraeun, ngan mobil husus anu bisaliwat ka lebah dinya tepi ka Dukuh.Kendaraan eureun di Pamenekan, pasim-pangan rek ka Dukuh. Ti (lieu mah wayah-na leumpang nyorang jalan satapak kana500 meter rembet ku tatangkalan jeungareuy-areuyan.

Lega Kampung Dukuh 5 hek"tarhawal1a28 darajat selsieus. Henteu pati panas sana-jan perenahna di basisir kidul, sabab

. kaiereun kampung aya leuweunggelede-gan.

Eta kampung memang ayana di lamp-ing Gunung Dukuh, menciJ ti lembur-lem-bur sejenna. Sa Desa ari sa Desana mah tapimencil jauh ka lembur sejel1l1a.Ngan teusulit ari komunikasi mah sabab sar-.majalanmah geus aya. Wates-wates adminish'asibeulah kaler Kampung Palasari, DesaKarangsari, beulah kidul KampungCibalagul1g, Desa Palasari, Desa Cijambe.Beulah wetan Kampung Nangela DesaKarangsari, beulah kulonna KampungCiawi Desa Ciroyon.

Teu Panuju Kana Kawijakan~gga Gempol II .

Nurutkeun carita nu nyebar dimasarakat, ngaran Dukuh dicutat tina basaSunda nu hartina tukuh, teguh pancuh dinaenggonming mertahankeun anu jadi milik-na atawa taat jeung pageuh dina nga-jalankEmn tradisi warisan karuhun. Ariluluhur urang Dukuh nyaeta Syeh AbdulJalil, nu kungsi jadi Panghulu Sumedangjaman Bupati Rangga Gempol II nu maren-tah dina abad ka XlIV. Syeh Abdul Jalilmundur tina kapanghuluan lantaran teupanuju kana kawijakan-kawijakan .DalemRangga Gempol II anu dianggapna seringmengpar tina aturan-aturan syara/ agamaIslam. Syeh Abdul Jalil lisan anu ngadeg-keun Kampung Dukuh teh, turun tumurunanu mingpinna oge turunan Syeh tepi kangawangun komunitas adat anu nanjeurpageuh tug tepi ka kiwari.

Nurutkeun Kuncen lTIukLukman mahjuru kunci Dukuh, asal kecap Dukuh tehtina dudukuhan nu hartina tempat calik,pangcalika[\ atawa pamukiman.

Ti saprak ngadegna tug tepi ka ayetina,Kampung Dukuh ngalaman tilu.kali kahu-man, nu mimiti taun 1949 jaman agresimiliter ka 2. Dukuh ngahaja diduruk kuraYiit sabab sieun direbut.ku musuh, teudukaeun dijajah. Kadua kalina jamanDI/TII ngajaja diduruk ku pamarentah,sabab tanahmi anu subur dihariwangkeundipake basis ku gorombolan DI/TIl. Taun'2006 gur deui kahuruan nu ngabalukar-keun 44 wawangunan kaasup masjid jeungmadrasah katut 9 imah di Dukuh luar ledisdimangsa batara geni alatanana kahuruannu panungtung mah dibalukarkeun ku ka-

Mangle No. 22~1--

talobeh salahsaurang warga dina waktungahurungkeun tungku. Kiwali' geusdiwangun deui, tradisina napel pageuh.Diwangun ku jalan rereongan masarakat,swadaya bari dibanwan oge kll pamaren-tah.

Kampung Dukuh mangrupa kesahlanpamukiman anu ngolompok diwan!,'1.111hIsababaraha pulllh imah nu ngajajar dilamping anu umpak-umpakan. Di unggalumpakan l1gajajar sajumlal1 imah ti kulol1ka wetan, ampir dempet antara imah jeungimah teh. Tepi ka jalal1 kampung teh dinasela-sela imah-imah penduduk, mangrupajalan satapak. .Mun di kota mah gang.Diwangun ku dua cla etah pamukiman .

nyaeta Dukuh Luar (Dukuh Landeuh)jeung Dukuh Dalam Dukuh Tonggoh), diantarana aya daerah sejen nu disebutTaneuh Karomah, di dieu aya makamKaromah (karamat). Di antara tilu \vilayahdiwatesan ku pager hirup (tutuwuhan).

Dukuh'Dala, diwangun kll 42 imah,rahabna sarua. Ngajajarna ge sarna.

. Jumlahna bakal tetep sakitu moal namba-han sabab geus teu aya deui lahan keurwawangunan.

Aya aturan nu henteu ditulis keurwarga Dukuh Contona, henteu meunangnyanghunjar ka lebah makam karamatkall~reun kampungm teu meunang daharbarl. nangtung, teu meunang ngagunakeunbarang-barang elektronik jeung teu meu-nang nyieun imah leuwih alus batan imahtatanggana. Kabeh kudu sarua.

Dukuh Luhur mangrupa bagian ti kam-pung nu ayana luareun wates taneuhkaromah. Tapi ahlran-aturan teh henteuketat, biasa-biasa bae. Dalah dinakamekaranana ayeuna.geus loba imah anuragabna dipamalikeun dipake di kampungDukuh, upamana bae kentengna, makekaca jeung make papan. Kapan eta teh ceur

urang Dukuh mah. pamali. Tapi sanajankitu, imah-imah tetep ngajajarna ti wetanka k1.llon,paritona euweuh anu nyangha-reup ka makam karamat.

Urang Kampung Dukuh homogenhirup mencilkeun maneh tina karameankota jeung kampung-kampung sejenna.Kacida nyekel pageuhna kana kapantrangkaruhun, kana nasehat karuhun ogengagugu jeung nurut pisan, di antaranakudu hirup basajan, kndu sopan santunmteu meunang ngudag kasenangan pribadi,teu meunang ngudagkasenangan duniawi,kudu hirup akur sauyunan, teu meunangpakia-kia pagirang-girang tampian, kudusHih ajenan. Junsen anu jadi pamingpinwarga dianggap papay'ung adat istiadat anu,vibawana mangaruhan kahirupanmasarakat.

Wawangunana rata-rata dibagi opatbagian, aya tepas tengall imall, enggon,jeung pawon atawa dapur. Ayagoah atawapabeasan nu ngalengkepanana teh.

Bagian wangunanana, aya tatapakan,tina batu alam, gunana keur mindingantihang tina Iinyuh supaya henteu gampangbobo. Sabab tihang sok ngagunakeun kaiatawa awi nu, gampang ku rinyuh. Aripalupnh biasana dijieun tina lempenganawi, bilik dijieun tina anyaman awi apusatawa awi tali. Parito ilaharna dijieun tinapapan biasana tina kihiyang. Kusen jeungjandela-jandela tina kayu jati, albasiah,bungbulang, campaka, cayur. Golodognepungkeun imah jeung buruan biasanadijieun tina awi atawa kai. Nu makegolodog ngan panto hareup wungkul, pantotukang mah langsung we ka buruan, teumake golodog.

Suhunanana make injuk, eurih atawarumbia. Ayeuna mah lolobana make eurihdilapis ku injuk.***(Hana-hanca)

Bumi Patamon, tempat narima semah

-- - -- ~9--