khoi dong dong co
TRANSCRIPT
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
1/72
Li ni u
Mt trong nhng mc tiu quan trng hng u m ng v Nh
nc t l tin trnh cng ngh ho , hin i ho t nc.
tin hnh cng ngh ho , hin i ho cc doanh nghip cn
phi tin hnh xy dng li cc nh my , c s sn xut, trang thit b
my mc a cng ngh hin i ho vo sn xut . Hn th na , vn
hnh tt cc nh my cn phi c mt i ng cng nhn k thut c trnh
chuyn mn cao.
L mt sinh vin sp tt nghip Khoa in ngnh T ng ho
trng i Hc Bch Khao H Ni , em hiu rng t ng ho nghipcng nghip ng vai tr ht sc quan trng trong s pht trin ca ngnh
cng nghip Vit Nam. Trong t thc tp tt nghip ny em c thy
gio TS. V Minh Chnh hng dn em thit k n tt nghip vi
ti l : " Thit k b khi ng ng c khng ng b ba pha ".
bi bao gm 3 chng :
Chng I: Gii thiu v ng c khng ng bChng II: Gii thiu v tnh ton b bin i.
Chng III: Xy dng v thit k mch iu khin.
hon thnh tt c n, em c s gip rt nhiu ca
khoa in trng i Hc Bch Khoa H Ni v c bit l s gip
tn tnh ca thy gio TS. V Minh Chnh. Sau mi tun lm n em
hiu c cu to v nguyn l hot ng ca ng c khng ng b.
V qua em bit cch tnh ton v thit k b khi ng ng ckhng ng b . l nhng kinh nghim qu bu gip em vng tin hn
trong cng vic sau ny . Mc d ht sc c gng nhng ti ca em
vn cn nhiu thiu st , em rt mong c s ch bo ca cc thy .
Em xin chn thnh cm n!
Sinh vin
Chng I:Gii thiu chung v ng c khng ng b
1
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
2/72
I- Gii thiu chung v ng c khng ng b .
1. Gii thiu chung :
ng c khng ng b l my in xoay chiu, c tc rto khctc stato . T trng quay c th l 1 pha , 2 pha hoc 3 pha, tu thuc
vo cu to dy qun stato l 1 pha, 2 pha hoc 3 pha. Theo cu to dy
qun rto , ng c khng ng b c chia lm 2 loi: Rto lng sc v
rto dy qun ng c khng ng b lng sc c cu to n gin, vn
hnh v bo qun d dng , tin cy cao , gi thnh r , nn c ng
dng rng ri trong thc t. ng c khng ng b rto dy qun c cuto phc tp vn hnh v bo qun kh hn, tin cy km hn, gi thnh
cao hn nhng n c u im l c th a in tr ph ngoi vo
ci thin tnh nng m my v iu chnh . Tc do n khng c
s dng cho nhng ni no c cu dao v m my v iu chnh tc
m ng c lng sc khng p ng c.
Tuy nhin ng c khng ng b c nhc im l iu chnh tc
v khng ch cc qu trnh qu kh khn ring vi ng c rto
lng sc , cc ch tiu khng ng b.
2. Cu to
2.1. Phn tnh ( Stato)
Trn stato c v, li st v dy qun.
a/ V my:
V c tc dng c nh li st v dy qun, khng dng lm
mch dn t. Thn v my lm bng gang . i vi my c P tng i
ln ( 1000kw) thng dng tm kim loi lm thnh v.
b/ Li st.
2
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
3/72
Li st l phn dn t, v t thng i qua li st l t thng quay nn
gim tn hao, li st c lm bng li thp k thut in dy 0,5 mm
ghp li. Khi ng kinh ngoi li st nh hn 0,9mm . Th dng c tm
trn ghp li. Khi ng knh ngoi ln hn 0,9mm th phi dng cc tm
hnh r qut ghp li :
(hnh I.1).
Mi l thp k thut in u c ph sn cch in trn b mt
gim tn hao do dng in my gy nn.
Nu li st ngn th c th ghp thnh khi , nu li st di th ghp
thnh tng thp ngn , mi thp t 6 - 8 cm t cch nhau 1 cm thng
gi cho tt , mt trong ca l thp c s rnh t dy qun.
c/ Dy qunDy qun stato c t vo cc rnh ca li st v c cch in
tt vi li st.
3
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
4/72
2.2. Phn quay Rto.
C 2 b phn chnh: Li st v dy qun.
a/ Li st.
Li st dng l cc l thp k thut nh stato , li st c p trc
tip trn trc ng c hoc ln mt gi roto ca ng c pha ngoi ca l
thp c s rnh t dy qun.
b/ Dy qun to
Phn lm 2 loi chnh: Loi rto kiu dy qun v loi roto kiu
lng sc.
- Loi rto kiu dy qun: Roto c dy qun ging dy qun stato.
Trong ng c c trung bnh tr ln thng dng dy qun kiu sng 2
lp v bt c nhng dy u ni kt cu ca dy qun trn rto cht
ch. Trong my in c nh thng ng tm mt lp. Dy qun 3 pha
ca roto thng u hnh sao cn ba u kia c ni vo ba rnh trtthng lm bng ng t c nh mt u trc v thng qua chi than
c th u vi mch da? Bn ngoi . c bit ca roto kiu dy qun l
c th thng qua chi than a in tr ph vo mch in roto ci
thin h s cng sut ca my khi my lm vic bnh thng. Dy qun
roto c ni ngn mch.
- Loi roto kiu lng sc , kt cu ca loi dy qun ny rt khc,vi dy qun stato trong mi rnh ca li st roto t vo thanh dn bng
ng hay nhm di ra khi li st v c ni tt li hai u bng 2
vnh ngn mch bng ng hay nhm lm thnh mt ci lng gi l lng
sc.
Dy qun rto lng sc khng cch in vi li st . ci thin
tnh nng m my trong my cng sut ln. Rnh roto c th lm thnh
4
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
5/72
dng rnh su hoc lm thnh hai rnh lng sc kn trong my c cng
sut nh , rnh rto thng c lm cho i mt gc so vi tm trc.
2.3. Khe h.
V rto l mt khi trn nn khe h u . Khe h trong ng c khng
ngb rt nh ( t 0,2 1 mm ) . hn ch dng in t ho ly t li
ln v nh vy mi c th lmcho h s cng sut ca my cao hn.
II- Nguyn l lm vic ca ng c KB 3 pha.
Sau khi ni thng cun dy stato vi ngun in 3 pha , th s sn
sinh ra t trng quay.
Nu t trng quay theo chiu kim ng h th theo quya tc bn
tay phi dy dn ca roto pha cc N ct t trng , dng in cm ng
i theo chiu xuyn t mt giy ra. Dy dn ny chu tc dng ca lc
s lm cho roto quay theo chiu kim ng h . Tng t nh vy pha
cc S , roto chu tc dng ca lc cng quay theo chiu kim ng h . Cc
lc in t to thnh mt mmen in t i vi trc quay, do lmcho rt quay theo chiu quay cu t trng quay.
Tc quay ca N2 ca roto lun lun nh hn tc quay ca n1
ca t trng quay ( tc quay ng b ). Nu tc quay ca roto t
n tc quay ng b th khng cn c s chuyn ng tng i gia
n v t trng na. Dy in ca rto s khng ct ng sc do sc
in ng cm ng , dng in v momen in t ca n u bng 0 . Do ta thy roto lun quay theo t trng quay vi tc n2 < n1 .
5
N
S
n1
F
n
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
6/72
Nguyn l lm vic ca ng c khng ng b.
Ta gi ng c khng ng b v tc quay n2 ca roto khng
bng tc quay ng b ca trng quay ca roto .
Trong : n1 - n2 : L hiu s tc quay ca ng c KB.
T s gia hiu s tc quay vi tc quay ng b gi l
trt . K hiu l S :
1
21
n
nn
S
=
Khi ng c KB 3 pha trng thi ph ti nh mc th trt
ca n rt b ( 0,02 0,06).
Sau khi ni thng cun dy stato ca ng c KB vi ngun in
xoay chiu 3 pha , qua tc dng ca t trng quay s truyn in nng
cho rto . Hin tng ny ging nh t trng bin i xoay chiu
trong li st ca MBA truyn in nng t cun s cp cho s cp cho
cun th cp. Do khi dng in trong roto tng ln th dng in trong
stato cng tng ln.
Momen in t (M) ca ng c KB t l thun vi tch ca t
thng quay () v thnh phn tc dng ca dng in roto (I2 cos 2 )
M = CM . I2 cos 2
CM: L hng s momen ca ng c KB
i vi mt ng c ch to hon chnh th n l mt tr s xc
nh khng i, th tr s cng thc trn v c bn khng thay i
nn momen in t ca ng c KB tu thuc vo dng in I2 ca roto
v h s cng sut cos 2 ca mch in roto.
- Khi n1 - n2 gim th I2 gim.
6
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
7/72
Khi bt u khi ng ng c , roto cha quay , do hiu s tc
quay n1 - n2 = n1 , lc ny dy dn ca roto ct t trng quay vi tc
ln nht . Khi roto bt u quay th tc tng i ca dy dn roto
ct t trng quay gim xung, n1 - n2 gim xung do I2 gim .
- Khi n1 - n2 gim th cos 2 tng ln .
Mch in rto tng ng vi mt cun dy qun trn li st n
cng c cm khng, ln ca cm khng t l thun vi tn s ca dng
in trong roto . Cm khng cng nh th cos cng ln . Tn s ca dng
in trong roto gim khi n1 - n2 gim -> cos tng.Ta thy quan h gia momen in t v trt kh phc tp ,
l mt ng cong quan trng biu th c tnh vn hnh ca ng c
KB cho ta thy trt khi momen in t thay i.
- Mmax : Momen cc i
- Mx : Momen khi ng
- Mm : Momen nh mc
- Sth : trt ti hn.
ng cong momen ca ng c KB
7
M
Sth
S =
1
Mm
Mmax
Mkdd
S
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
8/72
Sau khi u ng c vi ngun in thi im bt u khi ng
S = 1 , lc ny I2 ln nht, cos nh nht gi l momen khi ng. Nu
Mk ln hn momen cn trn trc ca ng c th roto s quay v tng
dn tc , momen in t ca ng c cng tng dn theo on ng
cong BA ln ti im A, sau khi t n momen cc i Mmaxli gim dn
theo on ng cong AO .
Khi M = Mcn th ng c s quay theo mt tc khng i v vn
hnh n nh theo on ng cong OA.
Khi ng c lm vic n nh OA , nu tng momen cn ( tng
ph ti) th tc quay ca ng c gim xung ( S tng ln ) lm cho
momen in t tng ln . Do to nn s cn bng mi vi momen cn,
nu ph ti tng ln n mc lm cho momen cn vt qu momen cc
i.
Nu ph ti tng ln n mc lm cho momen cn vt qua momen
cc i , th tc quay ca ng c s gim xung nhanh chng cho nkhi dng li. Do phm vi lm vic n nh ca ng c ch hn ch
trong on ng cong OA.
Khi ng c lm vic lin tc v lu di, trn trc ng c truyn ra
mt momen nh mc. Momen nh mc ca ng c phi nh hn
momen cc i. Nu khi thit k cho momen nh mc gn bng momen
cc i , th khi hi qu ti mt t ng c s dng li ngay. Do ng
c phi c mt kh nng qu ti nht nh , kh nng qu ti l t s gia
momen cc i v momen nh mc k hiu
38,1max ==dmM
M
Trn y ta xt khi in p ca ngun in khng thayi, nu in
p thay i th t cng thc :
8
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
9/72
M= CM . .I2.cos 2
Ta thy: V v I2 u thay i theo in p U nn M bin i
theo U2 . Nh vy in p c nh hng kh ln i vi momen in t
ca ng c KB.
in p thp th dng in trong stato tng ln c th lm chy ng
c , do cc ng c c ln u c thit b bo v in p thp ( hoc
km in p ).
III- c tnh c bn ca ng c khng ng b.
* Phng trnh c tnh c .
thnh lp phng trnh c tnh c ca ng c khng ng b
ta da vo thay th vi cc gi thit sau:
- 3 pha ca ng c l i xng.
- Cc thng s ca ng c khng ng b khng i.
- Tng dn mch t ho khng thay i, dng in t ho khng
ph thuc ti m ch ph thuc vo in p t vo stato ng c.- B qua cc tn tht ma st, tn tht trong li thp.
- in p li hon ton sin i sng ba pha
Ta c s thay th.
U1f
1I X1T
1I'X
R
1R X'2
R'2S
Trong :
U1f: in p pha t vo stato
9
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
10/72
I, I1,I'2 : Cc dng in t ho, stato v dng in roto qui i v
stato
X,X1,X2: in khng mch t ho , in khng tn stato v in
khng tn roto qui i v stato.
R,R1,R2: Cc in tr tc dng ca mch t ho ca cun dy stato
v roto qui i v stato.
S: trt ca ng c, c trng cho tc quay ng c KB
vi t trng quay.
p
fW
p
fn
n
nn
W
WWS
2;
6000
0
0
0
0
==
==W0: Tc t trng quay.
: Tc gc ca ngc
f: Tn s in p ngun t vo stato
p: S i cc t ng c.
Da vo s thay th ta tnh c dng in stato
( )
( )
++
+
++
=
++
+
++
=
221
2
21
221
221
2
21
2211
''
11
''
11
XXS
RR
XRU
XXS
RR
XRUI
f
f
(1-11) phng trnh c tnh dng in stato
- Khi =0 -> S = 0
Dng khng ti
10
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
11/72
I1 = 10221
IXR
U f =+
- Khi = 0 -> S = 1
-> I1 =( ) 2221
22
1
'
1
nm
f
XRRXR
U
+++
+
Gi l I1 ngn mch.
-> I'2 = ( )nm
nm
f IXRR
U 222
21
1 ''
1. =
++
S
0
I'2nm 1nmI' 1'I I'1
(Hnh 1.5)
Cng sut in t chuyn t stato sang roto
P12 = Mt. 0
Mt: Momen in t ca ng c
Nu b qua cc tn tht ph th Mt = M= M
Cng sut c chia thnh 2 phn
Pc: Cng sut a ra trn trc ng c
P2: Cng sut tn hao ng trong roto
P12 = Pc +P2
-> M0 = M+P2
-> P2 = M.( 0 - ) = M0.S
Mt khc : P2 = 222 '.'.3 RI
11
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
12/72
Nn: M =SW
RI
.
'.'.3
0
222
Thay I'2 tnh c trn vo ta c:
SXS
RRW
RUM
nmo
f
.'
'.3
2
2
2
1
221
+
+
=
Biu thc trn l phng trnh c tnh c ca ng c KB
Kho st : bng cch gii 0=s
M
d
dta xc nh c cc im cc tr.
Tr s ca M v S ti im cc tr k hiu l Mth v Sth
221
2'.nm
th
XR
RIS
+=
Thay vo phng trnh c tnh ta c.
( )2211
21
.2
.3
nmo
f
th
XRRW
UM
+=
Du (+) ng vi ch ng cDu (-) ng vi ch my pht
thFM 0
SthF
Mth
thFS
S
M
Hnh 1.6: th c tnh c ca ng c KB
Khi nghin cu h truyn ng vi ng c KB. Ngi ta quan
tm n trng thi lm vic ca ng c nn ng c tnh c thng
biu din khong tc 0 S Sth
12
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
13/72
S
M
0
Sth
0M
TN (R =0)f
fR =0
mM M th
Hnh 1.7
c tnh c bn ca ng c KB = f (M) trong ch ng c
n gin phng trnh c tnh c:
thth
th
tht
SaS
S
S
S
SaMM
.
.1(.2
++
+=
Trong :2
1'R
Ra =
i vi cc ng c cng sut ln thng R1 rt nh so vi Xnm lc
ny c th b qua R1, coi R1 = 0 ; a.Sth = 0 ta c.
S
S
S
S
MM
th
th
th
+=
.2
Trong :
nm
f
th
nm
th
XW
UM
XRS
..2
.3
'
1
21
2
=
=
IV - Cc phng php m my ca ng c KB
iu kin m my l: Mm>Mco ( momen cn ban u trn trc my)
13
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
14/72
Khi m my thng Im ( 5 - 7 ) Im . V vy nu cng mt lc c
nhiu ng c m my th dng in tng t li in quc gia vo x
nghip s ln -> Mmc gim. Thi gian m my tm ln -> aptomat tng b
tc ng -> mt in ton x nghip -> ta phi tm cch gim dng m
my.
Tu theo tnh cht ca ti v tnh hnh ca li in yu cu v m
my i vi ng c in cng khc nhau. Ni chung khi m my ng
c cn xt n yu cu c bn sau:
- Phi c momen m my ln thch ng vi c tnh c
ca ti
- Dng in m my cng nh cng tt.
- Phng php m my v thit b cn dng n gin, r tin,
chc chn.
- Tn hao cng sut qu trnh m my cng thp cng tt.
1. M my ng c KB roto lng sc.1.1. M my trc tip.
ng trc tip ng c vo li in nh cu dao. y l phng
php m my n gin nht nhng lc m my trc tip, dng in m
my ln, thi gian m my qu ti th c th lm cho my nng v nh
hng n in p li.
Nu ngun in tng i ln th nn dng phng php m myny v m my nhanh, n gin. Phng php ny ch dng trong nhng
ng c c cng sut nh hoc cng sut ng c v cng nh so vi
cng sut li in.
14
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
15/72
Hnh 1.8
1.2. M my bng phng php h in p.
a/ Ni in khng ni tip vo mch in stato.
LU
D2
D1
Hnh 1.9:H p m my bng in khng.
15
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
16/72
Khi m my trong mch in stato t ni tip mt in khng ta
hon tt vic m my bng cch ng cu dao D2 th in khng trn s b
ngn mch. C th iu chnh tr s m in khng c c dng in
m my cn thit. Do c st p trn in khng nn in p t vo ng
c Ut s gim i v nh hn in p li UL.
Gi s :ck
dck
UU 1= ( kck >1)
Gi dng in m my v mmen m my trc tip l Im v Mm sau khi
thm in khng vo , dng in m my cn li Im
Im =ck
m
dcckdc
dc
k
I
ZK
U
Z
U==
.
1
V mmen m my t l vi bnh phng ca in p nn :
2ck
mmck
k
MM =
16
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
17/72
b/Dng in p t ngu h in p m my.
UL
1D
2DT
D3
Hnh 1.10: H p m my bng bin p t ngu
Trong s : T l bin p t ngu,bn cao p ni vi li in , bnh p ni vi ng c. Sau khi m my xong th ta ct T ra bng cch
ng cu dao D2 v m D3 .
My bin p t ngu ni Y - Y c im trung bnh tnh ni t.
Trong my bin p th BAkI
I
U
U'
2
1
2
1 ==
Mt khc da vo s ta thy:U1 = Ue ; U2 = Uc ; Iml = I1 ; Imc = I2 .
-> Uc =bak
U1 ( Ging phng php cun khng )
Imc =ba
m
k
I
Iml = 22
'' ba
m
ba
mdc
ba k
I
k
I
k
I
==
17
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
18/72
-> Mmba = 2ba
m
k
M
Phng php ny thy dng in m my ly t li vo nh hn
rt nhiu so vi phng php m my trn. Mt khc khi ly t li vo 1dng in m my bng dng in m my ca phng php trn th
phng php ny c mmen m my ln hn . y chnh l u im ca
phng php dng bin p t ngu h bin p m my.
c/ M my bng phng php Y -
Phng php ny thch ng vi nhng my khi lm vic bnh
thng u tam gic. Lc m my chuyn sang u Y. Nh vy in p i
vo 2 u mi pha ch cn31U .
Khi m my ng cu dao D1 cn cu dao D2 th ng xung di
im m my du Y khi my chy ri th ng cu dao D 2 v pha trn
my u tam gicTheo phng php ny ta c : Khi u
Im = Im =dc
d
dc
mZ
U
Z
UI 3.33 1 ==
Khi u Y :
3
3
13
1
mmY
mmY
m
my
MM
II
I
I
=
=
=
( V in p t ln dy qun gim 3 ln ).
18
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
19/72
3. M my ng c khng ng b roto dy qun.
M my bng cch a in tr ph vo roto
3K
2K
1K
R f1
f2R
f3R
SW
Aac
eeg
b
d
f
W0
0Mc 2M M1
Hnh 1.11
Phng php ny ch dng vi nhng ng c roto dy qun v c
im ca loi ng c ny l c th thm in tr vo cun dy roto . Khi
in tr roto thay i th M = f(S) cng thay i. Ta iu chnh in tr
mch in roto thch hp th s c trng thi m my l tng.
Khi c in tr ph Rf th ta c:
( ) ( ) 2212
21 ''' XXRRR
UI
f
mrf
++++=
( ) ( )[ ]2212
211
22
'''.2
)'(..3
XXRRRf
RRUpM
f
f
mrf++++
+=
Nh vy khi c in tr ph th ImRf gim v MmRf ln .
Sau khi my quay gi mt mmen in t nht nh trong qu
trnh m my ta ct dn in tr ph.
19
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
20/72
Khi ta ct dn cc in tr ph th s lm thay i tc ng c t
ng M = f(S) ny sang M = f(S) khc . Sau khi ct ht in tr ph th
tc t n im lm vic sau 3 cp in tr khi ng
Nh vy dng ng c khng ng b roto dy qun c th t
c momen m my ln, dng in m my nh nn ta thng dng
nhng ni no m my kh khn , yu cu m my cao. Cu to phc
tp , bo qun kh khn, gi thnh cao... l nhc im ca ng c
khng ng b roto dy qun .
V. Xy dng mch lc
* S mch lc
C
RN RN
K
A B C
AP
1 2K 3K
20
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
21/72
* Nguyn l hot ng
Khi ng Aptomat vo, ngun in qua b bin i a n khi
ng ng c. B khi ng bao gm 6 Thyristor mc song song ngc
c mch RC bo v hin tng qu in p trn Thyristor. Nh b bini ny ta h thp c in p trc khi a n khi ng ng c.
Khi ng c chy, mun ct b bin i ra khi h thng
khi ng ta n vo nt M. Khi K c in v ko cc tip im K ng
li ct b bin i ra khi ng c.
4 - nh gi nhn xt v la chn .
Trc khi khi ng ng c khng ng b 3 pha nu ngt mch
in 1 pha ca stato th ng c cng khng khi ng c . Nhng
trong qu trnh vn hnh , nu dy chy ca mt pha no b t th
ng c vn tip tc quay th mmen cn trn trc ng c cha thay i ,
nh vy dng in trong mch in ca hai pha cn li s tng ln t
ngt dn n hu qu l ng c b nng ln qu mc v b hng, do
cn phi c bit . Ch khi vn hnh ng c khng ng b 3 pha c
hin tng b t cu ch ca mt pha no khng .
Sau khi khi ng nu ct mch in cun dy khi ng th ng
c vn c th tip tc quay , iu chng t rng cun dy khi ng
khng c tc dng na . Do trong ng c khng ng b 1 pha ngita thng lp 1 cng tc ly tm , sau khi quay n s t ng ct mch
in ca cun dy khi ng .
Nhn xt:
Ngi ta s dng ng c khng ng b trong truyn ng v
cng c th iu khin n c c mi yu cu mong mun nh tc
khng i, momen khng i hay hm ng c.
21
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
22/72
S lm mt ng c thng tu thuc vo dng xoy khng kh
trong khe, do qut lp trn trc ng c to nn . Khi ng c quay vi
tc nh hn nh mc th hiu qu lm mt ln hn -> phi gim
momen hay dng thng gi cng bc nh thit b bn ngoi to nn.
Vic gim cc tn hao ca truyn ng lm tng hiu xut chung v
tit kim nng lng.
* La chn phng php khi ng
T cc phng php khi ng trn ta thy phng n 4 l phng
n thch hp nht . Trc ht ta i phn tch tng phng n thy c
u nhc im cng nh phm vi ng dng ca n.
* Cng dng ca ng c khng ng b .
Do kt cu n gin , lm vic chc chn , hiu xut cao , gi thnh
h nn ng c khng ng b l mt trong nhng loi ng c in c
dng rng ri nht trong cc ngnh kinh t quc dn vi cng sut vi
chc n vi nghn kw . Trong ngnh cng nghip thng dng ng ckhng ng b lm ngun lc cho my cn thp loi va v nh , ng
lc cho cc my cng c cc nh my cng nghip nh... trong hm m
dng lm my ti hay nh gi. Trong nng nghip dng lm my bm
hay my ch bin nng sn phm. Trong i sng hng ngy, my in
khng dng b cng dn chim mt v tr quan trng: Qut gi , my quay
a ... Tm li theo s pht trin ca nn sn xut in kh ho va , tng ho v sinh hot hng ngy ... Phm v ng dng ca my in
khng ng b ngy cng rng ri.
Tuy nhin ng c khng ng b cng c nhng nhc im nh :
Cng sut ca ng c khng cao lm v c tnh iu chnh tc khng
tt nn vic s dng ng c khng ng b c phn b hn ch .
22
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
23/72
- Phng php khi ng trc tip.
u im: Phg php ny n gin chi vic ng trc tip ng c
vo li in .
Song n ch ph hp vi nhng ng c c cng sut nh hn 50kw
. Cn vi yu cu , ng c my bm c P = 250 kw , ta khng s dng
c phng php ny .
- Phng php dng cun khng mc ni tip vo.
Phng php ny cng d thc hin , ch vic ng AP1 v sau thi
gian khi ng AP2 t ng li .
Tuy nhin phng php ny thng xut hin tia la in gy nguy
him cho ngi vn hnh . Thm vo phng php ny khi ng theo
cp in p -> rt tn , thit b cng knh , gi thnh cao => khng s
dng
- Phng php Y -
i vi phng php ny ch thch hp vi loi ng c ng b lloi ng c c cp i ni Y - l 380/600 => ng c bm l 380/220
-> khng thch hp.
- Phng php dng Thyristor.
T vic phn tch trn ta thy phng php ny l ti u nht, dng
phng php ny va h c in p ( dng iu p xoay chiu song
song ngc ) thm vo khi ng m , khng pht sinh tia la in , c
th huy ng cng sut nh , iu khin c cng sut ln, vn hnh n
gin, an ton v tin cy cao.
23
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
24/72
Chng II
Cc b bin i xung p
Cc b bin i xung p c chc nng bin i mc in p .
Nguyn l bin i xung p l dng mt phn t kho ni ti vo ngun
trong mt thi gian nht nh tx trong khong t 0 - T ta thay i c gi
tr trung bnh ca in p gia ti trong chu k T .
Nguyn l bin i in p ny c u im c bn l:
C th thay i gi tr in p trong mt phm vi rng m hiu sut
ca b bin i rt cao v tn tht trong b bin i ch yu l trn pn t
ng ct rt nh.Cc b bin i xung p xoay chiu.
Cc b bin i xung p xoay chiu , dng iu chnh gi tr in
p xoay chiu vi hiu sut cao. Xung p xoay chiu ch yu s dng cc
Thyristor mc song song ngc hoc Triac thay i gi tr in p
trong na chu k ca in p li theo gc m -> T thay i c
gi tr hiu dng ca in p ra ti .* Cc s van .
Xung p xoay chiu s dng cc s van c bn nh sau. Cc s
ny l tng ng nhau trong chc nng iu chnh in p xoay
chiu
G
a/ Thyristor u song song ngc b/ Cu Diot c/Triac
24
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
25/72
Ta nhn thy trong 3 s trn th s a c s dng nhiu nht v :
Nh ta bit van bn dn ph hp nht cho bin i xung p xoay
chiu l Triac v y l loi duy nht cho dng xoay chiu i qua n . Tuy
nhin ngi ta thng dng Thyristor u song song ngc thay cho
Triac, lc ny mi Thyristor theo mt chiu nht nh nn tng li dng
qua cm Thyristor l xoay chiu . Thm vo vic m cho kho
Thyristor d hn Triac.
Cn i vi s b, nu thay Thyrystor bng mt trazitor th c th
thc hin c iu chnh in p bng phng php iu ch rngxung mo na chu k in p li. Tuy nhin tn hao cng sut trong
s ny cao hn cc s a, c.
I. Xung p xoay chiu 1 pha
1. Trng hp ti thun tr
a. S nguyn l
UT1T
R(2T)
i
cU2i
T2UT
~U
i 1
25
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
26/72
b. Dng in p
2i
Uc
tU
iU
0
0
0
22U
2
2
y
i1
i
c. Cng thc tnh ton
* Gi tr hiu dng ca in p trn ti
=
dUUC2)sin2(
1=
2
2sin)(2 +U
* Gi tr hiu dng ca dng ti
R
U
R
UI CC ==
2
2sin)(2 +
26
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
27/72
* Cng sut tc dng cung cp cho mch ti.
P = Uc.Ic =( )
2.
2sin22.2
R
U +
* Gi tr trung bnh dng qua Thyristor
- Dng in qua Thyristor ch tn ti trong mt na chu k -> nn
tr s hiu dng dng qua Thyristor l :
IT =
2
2sin)(2
22
+=
R
UIc
- Tr s trung bnh dng qua Thyristor
* Dng qua Thyristor trong mt chu k c dng: Vi 0 < Itb = TI
2
* in p ti a t trn van : UTmax = Umax = U2
d/ Nguyn l lm vic ca mch xung p xoay chiu mt pha vi
ti thun tr.
- Khi T1 m th mt phn ca na chu k dng , in p ngun t
ln mch ti , khi T2 m th mt phn ca na chu k m in p ngun
t ln mch ti.
Gc m c tnh t thi im i qua gi tr 0 ca in p ngun ( V)
Khi dng in ti : it = sin2
U vi
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
28/72
=> Ngay c trong trng hp ti thun tr li in xoay chiu vn
phi cung cp mt lng cng sut phn khng.
T cng thc tnh P ta thy : Bng cch lm bin i gc t 0
ta c th iu chnh c cng sut tc dng cung cp cho mch ti t gi
tr cc i:
Pmax = 02
R
U
2.Trng hp ti thun cm
a/ S nguyn l :
~U
T
U2T
i 2 Uc
T1TU
1i
tZ
b/ Dng in p
28
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
29/72
2
2
0
0
0
Ui
Ut
cU
i1
i
2
2i
i2
+
c/ Cng thc tnh ton
* Gi tr hiu dng ca dng in ti.
==
22
22 )cos(cos
1.
2.
1d
L
UdiIc
->
2sin3)2cos2)((2.
++= =
L
UIc
* Gi tr hiu dng ca in p trn ti
->
2sin3)2cos2)((2 ++= UUc
* Cng sut mch ti tiu th ( cng sut phn khng )
P = Uc . Ic =( )
.
2sin3)2cos2)((22
L
U ++
d/ Nguyn l lm vic ca XAAC 1 pha vi ti thun cm.
Khi = cho xung m T1 , dng in ti tng dn ln v t gi tr
cc i sau gim xung v t gi tr 0 khi = .
Khi Thyristor T1 m , ta c phng trnh.
29
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
30/72
0cos.
2
sin..2
IL
Ui
tUdt
diL
+=
=
Hng s tch phn I0 c xc nh theo s kin : Khi = th i =0 . Cui cng ta nhn c biu thc ca dng in ti.
)cos(cos2
=L
Ui
Gc c xc nh bng cch thay = khi i = 0 -> = 2
Khi = + cho xung m T2
s lm vic nghim chnh khi ti thun cm phi tho mniu kin :
+ -> Do gc phi nm trong gii hn :
2
Dng in ti l dng gin on do dng i 1 , i2 to nn . Khai trin
Fourier ca n bao gm thnh phn sng c bn ( i) v cc thnh phn
sng hi bc cao
Thnh phn sng c bn lch chm sau in p ngun (V) mt gc
l2
c lp vi gc m
3. Trng hp ti (R+L)
a. S nguyn l
Zt
i 1
UT1T
cU2i
T2UT
~URt
b. Dng in p :
30
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
31/72
U
c
2
TU
Ui
0
0
0
+
2i
i
1
c. Cng thc tnh ton :
* Gi tr hiu dng ca in p nhn c trn ti :
Uc = U .
2
2sin)(2sin +
* Gi tr hiu dng ca dng in ti :
2
2sin)(2sin.
)(22
+
+
==
LR
U
Z
UI cc
* Cng sut tc dng cung cp cho mch
+
+==
2
2sin)(2sin.
)(.
22
2
LR
UIUP cc
Phm vi iu chnh gc iu khin
Vi ti tr khng , in p ra ti thay i t 0 n bng in p
ngun th phm vi iu chnh gc iu khin :
Biu thc ca dng i c dng
+=
tgeLR
Ui ).sin()sin(.
).(
222
Biu thc trn ng trong khong t ( - ) =
Gc c xc nh bng cch thay = v t i=o
Sin ( - ) - sin ( -)
tge
= 0
ViRL
RZtg L ==
II- Xung p xoay chiu 3 pha
Qu trnh hot ng ca XAAC 3 pha phc tp hn nhiu so vi 1
pha v cc pha nh hng mnh sang nhau v cn tu thuc vo nhiu
yu t : s u van, gc iu kin c th , tnh cht ti .
Thng thng ,khi phn tch s hot ng ca s ta phi xc
nh lc no c 3 pha cng dn , lc no ch c 2 pha dn cng nh
khong dn ca cc van .
Nu mi pha ch c mt van dn th ton b in p 3 pha ngun
u ni ti
Nu ch 2 pha c van dn th mt pha ngun b ct khi ti -> do
in p a ra ti l in p dy no ang c van dn
32
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
33/72
Khng c trng hp ch c mt pha dn dng
Ta lu rng trong h thng in p 3 pha, dng c th chy qua c
3 pha hoc ch qua 2 pha
Khi dng chy qua c 3 pha th in p trn mi pha ng bng in
p pha
Khi dng chy qua c 2 pha th in p trn pha tng ng bng2
1
in p dy
Sau y ta phn tch s hot ng ca s qua cc trng hp
sau :Vi 0 060 : Ch c cc giai on 3 van v 2 van cng dn
Vi 600 090 : Ch c cc giai on 2 van cng dn
Vi 900 0150 : Ch c cc giai on 2 van dn hoc khng c
van no dn c
1. S u Y c trung tnh
33
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
34/72
2. S ti u Y khng trung tnh
3. S ti u
34
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
35/72
Quy lut chung: mi thi im trong mt pha ch c th c mt
van dn -> trong mch s lng van ng thi dn ln nht l 3 van .
Trn hnh v ch trnh by dng in p ti u sao c trung tnh , ti
u khng c trung tnh v ti u sao.
35
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
36/72
iii. Dng in p
1. = 0 - 600.
Trong phm vi gc ny s c cc giai on 3 van v 2 van dn xen
k nhau
aU
T1
2T
3T
4T
5T
6T
ab c a
36
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
37/72
* Cng thc tnh ton
* Gi tr hiu dng ca in p pha ti.
Uan =
2
2sin
4
3
2.
1
.2
U
* Cng sut P:
=
++++
+
++
2
2
22
2
23 3
2
3
22
2
222
3
sin
4
sin
3
sin
4
sin
3
sin
.
3ddddd
R
Udm
-> P =
+
8
2sin
46.
.3 2
R
Udm
Nguyn l hot ng ca s XAXC 3 pha
Dng 6 Thyristor u song song ngc u vi ti thun tr, ti u
theo hnh sao v cch ly vi ngun = 30
+Trong khong : = 1 2
Van mt nng pha A ; Van6 dn pha B ; van 5 dn pha C ->
dng c th chy qua 3 pha -> C UZA = UA
+ Trong khong : = 2 - 3
Van mt dn pha A ; van 6 dn pha B -> dng c th chy qua 2
pha -> c UZA = 1/2. UAB
+ Trong khong : = 3 - 4
Van 1 dn pha A ; Van 2 dn pha C ; Van 6 dn pha B
-> UZA = 1/2. UAB
+ Trong khong : = 4 - 5
Van 1 dn pha A ; Van 2 dn pha C -> UZA = 1/2. UAB
+ Trong khong : = 5 - 6
Van 1 dn pha A ; Van 2 dn pha C ; Van 3 dn pha B
-> UZA = UA
37
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
38/72
2. Trng hp : = 600 - 900
Trong phm vi ny lun ch c cc giai on 2 van dn :
Ua
A
ABU
2 2
UAC
B C A
=75 =600 0 0
=60
0
=120
T 1
2T
T3
T4
T5
5T
th in p pha A , = 750,gc dn ca Thyristor khng i
* Cng thc tnh ton
* Gi tr hiu dng ca in p qu ti.
Uan =
++
2cos
4
32sin
4
3
3.
4
3.2U
* Cng sut:
38
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
39/72
P =
++
2cos
16
32sin
16
3
12
3 2
R
Udm
3. Trng hp : 900 < < 1200
* Dng in p
T5
5T
4T
3T
T2
1T
=150
=45000
=45=105
aU
* Cng thc tnh ton
Trong trng hp ny ch c cc giai on 2 van dn hoc khng
van no dn c
P =
+
+ +
32 32
222
3
sin
4
sin
.
3dd
R
Udm
39
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
40/72
-> P =
++
2sin
16
12cos
16
3
424
5
.
.3 2
R
Udm
40
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
41/72
4 - nh gi v nhn xt
Qua cc phng php trn ta thy:
a. S ti u Y c trung tnh :
u im:
- S ging ht 3 mch iu p 1 pha iu khin dch pha theo
in p li do in p trn cc van bn dn nh hn v in p t vo
van bn dn l in p 3 pha. Cc van u in trung tnh nn s van
gim i mt na.
Nhc im: Tuy nhin phng php ny i hi ta phi ra ng 6
u dy m b khi ng ca ta khng ph hp. Chnh v vy ta khng s
dng s ny.
b. S ti u :
Hin nay s ti u l s thng dng nhng v s khng
c im trung tnh nn ta khng s dng s ny.c. S ti u Y khng c im trung tnh:
Qua cc s trn ta nhn thy s ny l s p ng c
y nhng yu cu m ti t ra. Chnh v vy ta la chn s
ny.
S ny c nhiu im khc vi s c dy trung tnh . y
dng in chy gia cc pha vi nhau nn ng thi phi cp xung iu
khin cho 2 Thyristor ca 2 pha mt lc .
Tuy nhin s ny cng c hn ch l vic cp xung iu khin
nh th i khi gp kh khn trong mch iu khin, ngay c khi vic i
th t pha ngun li cng c th lm cho s khng hot ng
41
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
42/72
IV- Tnh chn v bo v van:
1. Cc iu kin tnh chn v bo v van .
* Cc iu kin bo v van:
- Khi chn van ta phi ch ti cc thng s bi cho , y ta
c :
P = 250 (kw) , cos = 0,85 , U = 380/220 , km theo cc yu cu
sau y i vi van l :
- in p ngc ln nht Ungmax
- Gi tr trung bnh cho php i vi dng in Itb
- iu kin lm mt cho van
- H s d tr dng in , in p.
* iu kin lm mt cho van:
- V van bn dn rt nhy cm vi nhit , nn khi lm vic nu
nhit mt ghp vt qu nhit cho php th d trong thi gian rt
ngn cng c th ph hng thit b bn dn . Chnh v vy m ta phi cnhng bin php lm mt m bo an ton cho cc van bn dn .
Thng thng ta c 3 phng php lm mt sau.
- Lm mt t nhin : dng cnh tn nhit v thng gi t nhin ,
phng php ny t hiu sut 25%-30%.
- Lm mt bng thng gi cng bc : bng cch lp qut gi vo
cnh tn nhit vi tc 15 m/s , hiu sut s dng 30% - 40%.- Lm mt bng nc : Cho nc chy tun hon qua van, hiu sut
ca phng php ny l 90%.
- Cn c d kin bi ta chn phng php lm mt bng thng
gi cng bc vi tc qut l 12 m/s.
* in p ngc ln nht t ln van l :
Ungmax = 6 U2 = 6 .220 = 538,9 (V)
42
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
43/72
*in p van cn c l :
Uv = ku.Ungmax = 1,6.38,9 = 862,2 (V)
Ku - l h s d tr in p
* Dng in ti l :
It = cos..3dm
dm
U
P
Thay s vo ta c :
It = 85,0.380.3
250000
= 447 (A)Dng in trung bnh qua van l :
Itbv = 2242447
2==
It(A)
Thay s vo ta c :
Ibv = =%354.1.224
896 (A)
Ki =1,4 l h s d tr dng in
Vi cc s liu trn m bo an ton ta chn van TB- 320 vi cc
thng s ca van nh sau :
Gi tr dng ti trung bnh cho php i vi dng in :I = 630(A)
in p ngc ln nht : Ungmax = 1000 (V)
in p ri trn van : U = 1 (V)
Thi gian kho : toff = 100 (s)
Dng iu khin : Ik = 300A
in p iu khin : Uk = 7 (V)
dt
di= 50 (A)
dt
du
= 100 (V/
s)
43
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
44/72
2. Bo v van khi vn hnh :
- Thyristor rt nhy cm vi nhit , qu in p nh mc c th
lm hng van . V vy ta phi c nhng bin php bo v cho van
- Thng thng c hai nguyn nhn :
-Nguyn nhn ni ti : Do s tch t trong cc van bn dn , khi
kho Thyristor bng in p ngc gy ra sc in ng cm ng rt ln
trong cc in cm.Gia cc Ant v Katt ca Tiristor xut hin qu p.
-Nguyn nhn bn ngoi: nhng nguyn nhn ny thng xy ra
ngu nhin nh khi ng ct khng ti my bin p , khi cu ch bo v
nhy , khi c sm st...
bo v qu in p ngi ta thng dng mch R- C u song
song vi Thyristor bo v qu in p do tch t in tch khi chuyn
mch gy nn.
44
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
45/72
chng iii :
thit k mch iu khin
I- S khi ca mch iu khin
Trong :
Ucm : in p iu khin(in p 1 chiu)
Ur : in p ng b, hoc in p xoay chiu
Hiu in p Ucm Ur c a vo khu so snh lm vic
nh mt
Trig . Khi Ucm Ur = 0 th Trig lt trng thi, u ra ca n
nhn c mt chui xung hnh ch nht.
Khu 2 l mt a hi mt trng thi n nh
Khu 3 l khu khuch i xung.
Khu 4 l khu bin p xung.
Bng cch tc ng vo Ucm ta c th iu chnh c v tr ca
xung iu
khin tc l iu chnh c gc m.
Ur
Uc
S 1T
1 2 3 4
45
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
46/72
II- Cc nguyn tc iu khin.
C hai nguyn tc iu khin c bn sau y:
1- Nguyn tc iu khin thng ng tuyn tnh
Trong nguyn tc ny ngi ta dng hai in p l:
- Dng p ng b Ur c dng rng ca , ng b vi in p t trn
- ant- catt ca Thyristor.
- in p iu khin Uc l in p mt chiu c th iu chnh c
bin .
Tng i s ca Ur+ Uc c a ti u vo ca nt khu so snh.
Nh vy bng cch lm bin i Uc ngi ta c th iu chnh c
gc m
Khi Uc = 0 ta c = 0
Khi Uc < 0 ta c > 0
Khi Uc v c quan h : = maxUrUc
Ngi ta ly Ucmax = Urmax . Vy = maxUcUc
46
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
47/72
2- Nguyn tc iu khin thng ng ARCCOS.
Theo nguyn tc ny ngi ta cng dng hai in p:
- in p ng b Ur vt trc in p ant- catt ca Thyristor mtgc
bng /2.
( Vi UAK= Asin(t) th Ur= B cos(t) )
- in p iu khin Uc l in p mt chiu c th iu chnh c
bin
theo hai hng : dng v m. ( hnh v)
(Ur+U
c)
Uc
Uc
2U
c
t
Ur
47
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
48/72
Tng i s (Ur+Uc) c a n u vo ca mt khu so snh
Khi Ur+Uc= 0 th ta nhn c mt xung u ra ca khu so snh
Uc+ Bcos = 0Khi = arccos(/) . Ngi ta ly = Ucmax.
Khi Uc= 0 th = /2.
Khi Uc= Ucmax th =
Khi Uc= -Ucmax th = 0
Nh vy : Khi cho Uc bin thin t (-Ucmax) n (+Ucmax) th bin
thin t
0 n .
UU
Ur
0t
Uc
Ur
48
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
49/72
III - Chc nng v nhng yu cu c bn i vi h thng
iu khin
Mch iu khin c cc chc nng sau :
- iu khin c v tr xung iu khin trong phm vi na chu k
dng ca in p t trn ant, ca tt, Thyristor.
- To ra c cc xung iu kin m c Thyristor ( xung iu
khin thng c bin t 2 n 10V, rng xung tx = 20 n 100 s
i vi thit b chnh lu, tx 10 s i vi thit b bin i tn s cao)
rng xung c xc nh theo biu thc :
tx =dtdi
Idt
/
Trong : Idt - dng duy tr ca Thyristor
di - tc tng trng ca dng ti
dt - thi gian xy ra s tng trng ca dng ti
H thng iu khin cc thit b bin i dng hnh thnh v to
ra cc xung iu khin c dng xung v so snh rng xung nht nh,
phn b chng theo cc pha v thay i thi im a xung kch thng
vo cc van ca b bin i.Cc yu cu c bn ca h thng iu khin ccb bin i ph
thuc vo dng phn t, cc ch lm vic ca chng v c tnh ca
ti. V vy cc yu cu chnh cn c ca mch iu khin l:
m bo pht xung vi cc yu cu m van:
- bin Uc.
- rng xung(tc).
49
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
50/72
- Sn xung phi ngn(ts= 0,5 1ms)
- m bo tnh i xng i vi cc knh iu khin.
Cc xung iu khin phi m bo i xng theo pha. Nu khng mbo i xng cc xung iu khin th cc Thyristor ca b bin i nhiu
pha s gy ra s khng cn bng v gi tr trung bnh ca dng chy qua
cc Thyristor .
Vi s iu khin cc Thyristor trong s chnh lu nhiu pha
th lch pha cho php ca cc xung iu khin cc knh khc nhau
U
1s
tc
50
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
51/72
phi trong phm vi t 10 30 ng vi cng mt gi tr in p iu
khin.(hnh v)
- m bo cch ly gia mch iu khin v mch lc.
Bin p xung thng c s dng nh mt khu truyn xung cuicng tng khuch i so snh ti xung. in p chu ng gia s cp
51
10 30
6001200
18000
0
V1
V2
V3
2400
3000
V5
V4
V6
3600
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
52/72
v th cp ca my bin p phi t c t 1500V n 2000V khi s
lm vic vi in p li in 1240 VAC.
- m bo ng quy lut thay i v pha ca xung iu khin .
y l yu cu m bo phm vi iu chnh ca gc iu khin
.
V d: i vi chnh lu c iu khin hoc cc s bin i xung
p xoay chiu , thng thng i vi chnh lu iu khin th gc iu
khin phi thay i c trong phm vi 100 1700.
- C th hn ch c phm vi iu chnh ca gc khng ph
thuc vo s thay i ca in p li.
- Khng gy nhiu i vi cc h thng iu khin in t khc
xung quanh.
- C kh nng bo v qu p , qu dng, mt pha v bo hiu khi
c s c.
IV. Xy dng mch iu khin
1. Khu ng pha
y l khu to in p dng xung vung c pha ng pha vi in
p ngun , thc hin c iu ny ta s dng IC khuych i thut
ton trong xy dng mch iu khin.
- in p ngun nui: V= 5 18
-Hiu in th gia cng o v khng o U= 25(V)
-Nhit vn hnh: T=-250 850C
a. S cu trc chn
+V
52
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
53/72
3 7
6
2 4
- V
Hnh 3.1
Nhn vo c tnh khuych i ta thy Ur , Uv2 rt nh -> i vi
cc KP ch cn mt bin thin rt nh ca Uv cng gy ra Ubh u ra do
ta u b khuych i thut ton khng c ni tip nh hnh di y
th n l mt khu so snh c c tnh truyn t th 2
Ur =
>U xung ra mang phn m u ra ca khu ng
pha ta c xung c hai na m dng ng pha vi in p ngun xoay
chiu
c. Cng thc tnh ton khu ng pha
Uth cp ba = U2=12v a vo D1,D2
Us cp ba =U1=220v
U=I vU
8,1012.9,0222
==
Chn R0=1k
Id = mAR
Ud8,10
10
8,103
==
Gi tr in p ngc t ln iot D1 ,D2 :
Ung= 17.2 2 =U v
Chn D1,D2 loi IN 4007 c Ung=50 v
in tr R2 hn ch dng in i vo khuch i thut ton 0A1
thng chn R1sao cho dng in i vo khuch i thut ton Iv < 1mA
Do R1K
I
Ud
v
8,1010
8,103
==
in p U2= sin..2 2U
Chn nh bng 50 di iu chnh ln, ta c :
U0= 5,15sin..2 02 =U v
54
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
55/72
Chn in tr R2,VR3 theo phn p sau:
U0=32
33
32
.15.5,1.
VRR
VRvVR
VRR
E
+=
+
-> R2 + VR3=10VR3
-> R2= 9VR3
-> R2 =9(k )
Chn VR3=1k
2. Khu to rng ca.
a. S nguyn l : b. Dng in p
c. Nguyn l hot ng
Bng T1 dng lm ngun dng np cho t C, nh cch mc theo
s baz chung nn dng IC rt n nh. Khi T2 b kho t C s c
np in bi dng IC = const v tuyn tnh. Khi a xung vo m T2, T2
m v t C s phng in qua T2
55
R6D4
OA2
C1
D3
U4
U3
R5
R4
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
56/72
d. Cng thc tnh ton
* Tnh dng in np ca t C1 :
Chn OA2 l loi A741, t C1 c U = 35 V , C = 0,47 F
Chn UC1max = UC2max = 10 V
y ta chn chu k phng np cho t l 10 ms
Thi gian np tn = 0,56 ms
Thi gian phng tp = 9,44 ms
Dng in np l: In =4R
E= iC
Gi tr in tch trn t l :
CC(t) = - 71
C t
Cdti0
= U -4R
Etp
Khi t = tp th Ut = 0 U =14CR
Etp ,(vi E = 12 V )
Thay s : 12 = 64
3
1047,0.
10.44,912
R
R4 = 10 ( k )
Chn it D3, D4 loi 1N 4009
Chn R6 = 10 k
3. Khu so snh.
Mch so snh thc hin hai tn hiu l in p iu khin c t
vo ca (+) ca OA3 v in p rng ca t vo ca (-) ca OA3.
56
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
57/72
y ta chn OA3 loi 741
a. S nguyn l.
b. Dng in p.
c. Nguyn l hot ng :
Tn hiu rng ca c a vo ca (+) ca khuch i thut ton
c em so snh vi in p iu khin trn VR2 so snh ngc, khi no
tn hiu rng ca nh hn tn hiu iu khin th suy ra khuch i thut
ton mang phn dng, khi tn hiu RC ln hn tn hiu iu khin th
57
R7 OA3
E
U k
U5
U4
Uk
D
+E
-E
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
58/72
xung ra mang phn m -> u ra ca khu so snh c 1 xung c c
phn m phn dng qua iot D5 lc bt phn (-) i v xung ra ch cn
na (+) em xung ny trn vi xung chm khu to xung chm v a
ra ca BE ca T1,T2 khu khuch i
d. Tnh ton thng s khu so snh.
U0= Uk- Ur
Uk= E - UR8
Theo phn p ti im A ta c :
Uk= 228 .VRVRRE
+ -> dkUE
VR
VRR
=+
2
26
Uk theo l1 v chn = 7,610.3
2
3
2max ==cU v
Uk= 6,7 v chn E = -15 (v) -> Gi tr E = 15 v
24,21
2
8 =+=VR
R
U
E
dk
v -> R8=12,4 VR2
Chn VR2=10k th R8=12,4k
Chn R7= R8 + Rc
Rc=14 (k)
R8=4,5 k
R7=7,5k
4. Khu to xung chm.
a. S nguyn l b. Dng in p
58
Uchm
tC
2
R13
R11
R10
R12
OA4
D9
Uc
Ur
+
-
T1 T2
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
59/72
c. Nguyn l hot ng :
Khi a ngun nui +E,-E vo u ra ca khuch i thut
ton 0A4 c in p. Gi s Ua(+) qua R t C c np in 0A4. So snh
gia in p c t ly qua phn p qua R11,R12 t vo khuch i Uc
ln dn bng in p u ra so snh tri du Uc vi Ut.
Uc >Ut o du ln xung lin tip v Uc lc np lc phng trong
khu "to xung chm". mch iu khin u ra mc thm 1 Tranzitor
thun loi na (+) ca xung i ly na (-). Khi ngun E phng in
qua EC em trn vi xung ra ca khu so snh.
d. Tnh ton thng s v chn mch dao ng to xe dngkhuch i thut ton.
Ur=E
101211
0 .RRR
EU
+=
+=
12
11290
.21ln...2
R
RCRT
Chn R12=R11 = 10 k
->T1=T2
-> T = 2.R10C2ln(1+2)
-> T= 2,2.R10.C2
T=2,2.R10.C2 -> Chn t C2= 0,1F
Ly f=10kHz -> T = 43 1010.101 = (s) = 100.10-6 (s)
59
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
60/72
= 100 (s)
R10= 5,410.45,010.1,0.2,210
.2,2
10 36
4
2
4
===
Ck
Chn T2 loi Tranzitor thun A564, R13 = 10 k
- U=50 (v)
- I = 100 mA
- = 10
Uk> URC th u ra ca OA3 l in p dng ( + )
Uk < URC th u ra ca OA3 l in p m ( - )
60
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
61/72
5. Tnh khu khuch i xung v bin p xung
5.1- Tnh BAX
Theo phn tnh chn van ta chn Thyristor c:
Ug = 7 V
Ig = 300 mA
* Ta chn s b:
- Vt liu lm li st l thp Perit HM li c dng hnh tr c H =
50 A/m v B = 0,7 T, c khe h khng kh.
- T s my bin p xung chn m = 1,5
- in p th cp : U2 = Ug = 7 V
- in p s cp : U1 = m U2 = 1,5 7 = 10,5 V
- Dng in th cp: I2 = Ig = 600 mA
- Dng in s cp: I1 = mI
2
= 5,1600
= 400 mA
- rng xung : tx = 600s = 6 10-4 s
- Mc st bin xung : S = 0,15
Chn t thm khng kh 0 = 10-6 H/m
- t thm trung bnh tb ca li thp:
tb = HB
tb = 50107,0
6 = 1,4 104
H/m
Th tch li thp :
V =( ) 2
110
B
IUStxtb
61
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
62/72
V =( ) 2
464
7,0
400,05,1015,010610104,1 = 12 cm3
Chn Q = 2,25 (cm2)a = 1,5(cm) ,b = 1,5 (cm)h = 3 (cm)
K hiu li thp III 12 10
- Chn h s lp y K = 0,76
- S vng dy cun s cpBAX:
W1 =KQB
tUi
0 =
76,01025,27.0
105,104
4
= 870 vng
- S vng dy cun th cp BAX:
W2 =1
12
U
WU = 5,10
8707 = 580 vng
Chn J1 = J2 = 2 A/mm2
- Tit din dy s cp:
S1 =1
1
J
I=
2
10400 3= 0,2 mm
- ng knh dy s cp:
d1 =
14S =14,3
2,04 = 0,6 mm
- Tit din dy th cp:S2 =
2
2
J
I=
2
10600 3= 0,3 mm
ng knh dy th cp:
d2 =
24 S =14,3
3,04 = 0,6 mm
Thc t ta thng dng BAX bng vt liu ferit c kch thc v
ngoi v gng hnh tr l 30 x 25 (mm2) .
62
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
63/72
5.2- Tnh chn khu khuch i xung
a. S nguyn l
b. Nguyn l hot ng
Khu khuch i xung lm nhim v khuch i tn hiu xung U7
im 7 thnh tn hiu cng c bin , rng v cng sut ln
kck m tranzito T1.
c. Cng thc tnh ton
Chn cc it D6 , D7 , D8 loi 2608 c cc thng s sau:
U = 220 V
I = 5 A
63
+ E2
R14D8
D6
T1
T2
R10
R11
D9
D10 D11
T1
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
64/72
Chn bng tranzito cng sut T2 loi HI 1061 c cc thng s sau:
UEC = 35 V
IEC = 5 A
= 100
Ta c : IEC T2 = I1BAX = 0,4 A
Tnh c dng IBT2 :
IBT2 = 2ECTI
= 102,0
= 40mA ( y ta chn = 10 )
IECT1 = IBT2 = 40 mA
* Tnh dng IBT1 : ( Vi T1 = 10 )
IBT1 = 11
T
ECTI
= 1020
= 4 mA
y ta chn tranzito T1 loi C828 c cc thng s sau:
UEC = 250 V
IEC = 350 mA ; = 100
* Tnh in tr R11
Thng thng st p trn tranzito l khong 0,6 V
Vy : R11 = 16,0
ECTI = 4,06,0
= 1,5
Chn cc in tr R10 =R14 = 10 k
B pht xung cho knh iu khin Thyristor T2 cng c thng s
tng t.
64
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
65/72
S nguyn l mch iu khin
OA
OA
OA
OA
R
R
R
C
C
R
R
R
R
R
D
D
D
T
T
R
D
RR
R
D R D
R
R
R
R
D
RE
-E
E
DD
&
65
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
66/72
Dng in p
U~
0
2U
0
0U 3
U 1
4U
U 5
6U
0
0
0
0
2
0U
Uk
66
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
67/72
Nguyn l hot ng ca mch iu khin
Khi cp ngun xoay chiu vo pha s cp ca bin p ng pha dnn in p bn pha th cp s c chnh lu qua diot D 1, D2 to ra
in p ng pha a vo ca m ca khuch i thut ton OA1 v c
so snh vi in p U0 t vo ca dng OA1.
Khi in p ti cc im 1 v 2 ta c dng in p ti cc im
c trnh by trn bn v l U1, U2.
in p ng pha c a vo khu to in p rng ca (dng
khuch i thut ton OA2) to ra in p RC c xung in p ng b
vi in p ngun. Dng in p ra ca khu to in p RC l U3 .
- Sau in p RC c so snh vi in p iu khin nh
khuch i thut ton OA3, in p RC a vo ca dng ca OA3 cn
in p iu khin c a vo ca m ca OA3 vi nhim v l to ra
xung iu khin.
Nu Udk > URC . u ra ca OA3 ta nhn c xung m
Nu Uk < URC u ra ca OA3 ta nhn c xung dng
V in p o c u ra ca OA3 chnh l U4.Khu pht xung chm s dng khuch i thut ton OA4, nh s
phng np ca t C lp i lp li nhiu ln ta nhn c xung chm c tn
s f = 10 KHz. Khi ta c in p ti im 5 l U5.
67
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
68/72
Xung iu khin ( U4 ) v xung chm (U5) cng c a vo
phn t AND, sau c a ti khu khuch i xung qua in trhn ch R15 .
Lc ny xung iu khin l nhng xung dng (U6) c a n
s cp bin p xung s c cm ng sang pha th cp bin p xung c
cc tm tng ng m cc i t D8, D10 v a dng iu khin vo gia
cc iu khin catt ca (T .)
68
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
69/72
Kt lun
Qua 10 tun thc hin ti: Thit k b khi ng khi ng
cho ng c khng ng b 3 pha, em thy ti ny tht b ch cho
nhng sinh vin sp ra trng nh chng em, v thc t ng c khng
ng b l nhn t rt quan trng trong cng nghip, nghin cu v c
im ca n, v nhng phng php khi ng, phng php iu chnh
in p, tnh ton nhng phn t trong b khi ng thit k mch khi
ng ng c. iu s gip ch nhiu cho cng vic sau ny.
Tp n ny mc d cn nhiu hn ch, nhng trong qu trnhthc hin ti gip em t nh gi v hiu k hn v cc kin thc
chuyn mn, cng l kt qu ca nhiu nm hc tp cng vi s dy
d rt tn tnh ca cc thy c trong khoa, trong b mn THXNCN. Em
xin chn thnh cm n ti cc thy c v c bit l thy gio TS. V
Minh Chnh ch bo rt tn tnh em hon thnh quyn n ny.
Em xin chn thnh cm n.H Ni, ngy 21 thng 1 nm 2005
Sinh vin thc hin
Trn Th Phng Hin
69
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
70/72
Ti liu tham kho
1. Truyn ng in
Bi Quc Khnh Nguyn Vn Lin Nguyn Th Hin
2. in t cng sut
Nguyn Bnh
3. My in
V Gia Hanh Trn Khnh H - Phan T Th Nguyn Vn Su
4. in t cng sut
V Minh Chnh Phm Quc Hi Trn Trng Minh
70
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
71/72
Mc lc
Li ni u
Chng I: Gii thiu chung v ng c khng ng b
I- Gii thiu chung.................................................................2II- Nguyn l lm vic ca ng c KB................................5
III- c tnh c bn ca ng c khng ng b....................9
IV - Cc phng php m my ca ng c KB..................13
V. Xy dng mch lc...........................................................19
Chng II: Gii thiu v tnh ton b bin i
I. Xung p xoay chiu 1 pha.................................................24
II- Xung p xoay chiu 3 pha...............................................31III. Dng in p - nguyn l lm vic.................................34
IV- Tnh chn v bo v van:................................................39
chng iii : thit k mch iu khin
I- S khi ca mch iu khin.......................................42
II- Cc nguyn tc iu khin.............................................43
III - Chc nng v nhng yu cu c bn i vi h thng
iu khin...................................................................................46
IV. Xy dng mch iu khin .............................................49
1. Khu ng pha ........................................................................................49
2. Khu to rng ca....................................................................................52
3. Khu so snh............................................................................................53
4. Khu to xung chm................................................................................55
5. Tnh khu khuch i xung v bin p xung............................................57
S nguyn l mch iu khin...........................................................................61Dng in p............................................................................................................62
Kt lun................................................................................................................................65
Ti liu tham kho................................................................................................................66
71
-
7/30/2019 Khoi dong dong co
72/72
* S mch lc:
K