elemen mesin hendra

7/25/2019 ELEMEN MESIN HENDRA

1/42

PEMBAHASAN SISTEM KOPLING

Untuk memnuhi salah satu tugas

Mata kuliah : ELEMEN MESIN III

Dosen : Dei Setia!an" MT

Disusun Oleh

HENDRA

STT AR-RAHMAH

2015

MAKALAH

ELEMEN

MESIN III


2/42

KATA PENGANTAR

Dengan memanjatan !uji "an s#uu$ eha"i$at Tuhan #ang Maha Esa#ang senantiasa melim!ahan $ahmat "an a$unia-N#a hingga !enulis "a!at

men#elesaian maalah ini%

Penulis men#a"a$i &ah'a "alam !enulisan ini masih te$"a!at &an#a

eu$angan% Oleh a$ena itu !enulis mengha$a!an sa$an "an $iti untu

esem!u$naan !enulisan maalah ini%

Atas te$susunn#a maalah ini( !enulis ingin men#am!aian te$ima asih

se&esa$-&esa$n#a e!a"a &a!a De"i Setia'an( MT% Selau ")sen Elemen Mesin

**( "an e!a"a semua !iha #ang telah mem&e$ian &e$&agai &antuan( "uungan(

sa$an "an !etunju%

Sem)ga ini "a!at &e$man+aat &agi teman-teman sealian aga$ menam&ah

'a'asan !a"a &i"ang Elemen Mesin (hususn#a mengenai Gea$ ,)% Sem)ga

Tuhan .ang Maha Esa mem&e$ati ita semua%

/ianju$ ( 5 Se!tem&e$ 2015

Pen#usn

1


3/42

DATAR *S*

1% KATA PENGANTAR%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%i

2% DATAR *S*%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%ii

% A,STRAK%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%iii

% ,A, * PENDAH343AN%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%1

1%1 4ata$ ,elaang%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%1

1%2 Masalah%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%1

1% ,ahasan Masalah%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%2

1% Sistematia Penulisan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%2

5% ,A, ** 4ANDASAN TEOR*%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

2%1 De+inisi Gea$&)%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%2%2 ungsi Gea$&)%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

2% P$insi+ Ke$ja Ge$a&)%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

2% K)m!)nen Gea$&)%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

% ,A, *** PEM,AHASAN KOP4*NG%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%6

%1 Penge$tian K)!ling%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%6

%2 K)m!)nen utama K)!ling%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%10

% 7enis-jenis K)!ling%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%1

% /a$a Ke$ja K)!ling%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%16

%5 Pem&)nga$an(Peme$isaan( Penggantian( )!ling %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%21

8% ,A, *9 PEN3T3P%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5

%1 Kesim!ulan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5%2 Sa$an%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5

:% DATAR P3STAKA%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

A,STRAK

2


4/42

Gearboxatau t$ansmisi a"alah salah satu )m!)nen utama m)t)$ #ang

"ise&ut se&agai sistem !emin"ah tenaga( t$ansmisi &e$+ungsi untu memin"ahan

"an mengu&ah tenaga "a$i m)t)$ #ang &e$!uta$( #ang "igunaan untu memuta$

s!in"el mesin mau!un melauan ge$aan feeding% T$ansmisi juga &e$+ungsi

untu mengatu$ e;e!atan ge$a "an t)$si se$ta &e$&ali !uta$an( sehingga "a!at

&e$ge$a maju "an mun"u$%

K)m!)nen gea$&) gea$&)(*n!ut sha+t

le>e$ !emin"ah $!m=(Main sha+t

K)!ling,$elease +)$,Release &ea$ing,am!as )!ling,;lut;h ;)>e$

3


5/42

,A, *

PENDAH343AN

1%1 4ata$ ,elaang

Elemen mesin ialah salah satu mata uliah #ang ha$us "i!elaja$i )leh

se)$ang mahasis'a( "alam mate$i ini aan "i&ahas semua a!a #ang menja"i

&agian-&agian?)m!)nen mesin "an #ang menja"i +ungsin#a

Dalam "unia tehn)l)gi hususn#a tehni mesin me$u!aan salah satu

&i"ang tehn)l)gi #ang &an#a "i!e$luan tenaga e$ja("an !)tensi se)$ang

tehni mesin "alam men#elesaian &e$&agai asus #ang &e$&uhu&ungan

"engan &i"ang tehni mesin%

Se&agai se)$ang ahli tehni mesin mau!un mahasis'a #ang menggeluti

"unia tehni mesin( "i'aji&an mengenal &e$&agai )m!)nen atau &agian-

&agian !a$t se$ta +ungsi "a$i )m!)nen-)m!)nen mesin aga$ se)$ang tehi

mesin ti"a &ingung "an &isa "alam menge$jaan suatu !$)je atau!un

mem!e$&aii suatu mesin%

1%2 Masalah

1% a!a #ang "i masu" "engan gea$&) @

2% a!a +ungsi "a$i gea$&) @% a!a +ungsi "a$i )!ling @

% jenis-jenis )!ling

5%

1% ,ahasan masalah

Masalah #ang aan "i &ahas "i "alam maalah ini a"alah !enge$tian "a$i

gea$&) "an )!ling se$ta &agian-&agiann#a

1% Sistematia !enulisan

1% ,A, * PENDAH343AN

1%1 4ata$ ,elaang

,agian ini &e$isi tentang lata$ &elaang "a$i masalah #ang aan "i

&ahas

1%2 Masalah

1


6/42

2

,agian ini &e$isi tentang masalah-masalah #ang "i "a!atan se&elum

mem&ahas !e$s)alan

1% ,ahasan masalah

,agian ini &e$isi tentang masalah #ang aan "i &ahas "alam maalah

ini

1% Sistematia Penulisan

,agian ini &e$isi tentang susunan !enulisan maalah #ang aan

"isusun

2% ,A, ** DASAR TEOR*

,a& ini &e$isi tentang te)$i #ang aan "i &ahas

% ,A, *** ANA4*S*S PEM,AHASAN

,a& ini &e$isi tentang hal #ang aan "i &ahas "alam maalah ini% ,A, *9 PEN3T3P

,a& ini &e$isi tentang sim!ulan "an sa$an


7/42

,A, **

4ANDASAN TEOR*

2%1 DE*N*S* GEAR ,OOK

Dalam &e&e$a!a unit mesin memilii sistem !emin"ah tenaga #aitugearbox

#ang &e$+ungsi untu men#alu$an tenaga atau "a#a mesin e salah satu &agian

mesin lainn#a( sehingga unit te$se&ut "a!at &e$ge$a menghasilan se&uah

!e$ge$aan &ai !uta$an mau!un !e$gese$an%

Gearboxme$u!aan suatu alat husus #ang "i!e$luan untumen#esuaikan"a#a atau t)$si


8/42

sha+t

mesin( a$ena a"an#a !e$&e"aan $asi) "an &entu "a$i gigi-gigi te$se&ut sehingga

4


9/42

4

$!m atau !uta$an s!in"el #ang "i elua$an &e$&e"a( te$gantung "a$i $!m #ang "i

inginan% ,e$iut !enjelasan &e&e$a!a !a$t #ang te$"a!at "alam gea$&)%

2% K)m!)nen gea$&)

a% *n!ut sha+t

*n!ut sha+t a"alah )m!)nen #ang mene$ima m)men )ut!ut "a$i

unit )!ling( !)$)s in!ut juga &e+ungsi untu mene$usan !uta$an

"a$i ;lut;h )!ling e mainsha+t

melumasi &agian "a$i !a"a in!utsha+t te$se&ut%

&% Gea$ shi+t h)using e$ !emin"ah $!m=

Gea$ shi+t h)using a"alah h)using "a$i !a"a le>e$ !emin"ah gigi

#ang &e$+ungsi untu mengatu$ ete!atan !e$!in"ahan gigi( a!a&ila gigi

su"ah "i!in"ahan maa le>e$ aan te$un;i sehingga le>e$ ti"a &isa

&e$!in"ah sen"i$i !a"a saat s!in"el se"ang &e$!uta$%

;% Main sha+t

Mainsha+t #ang &e$+ungsi se&agai tem!at "u"uan gea$(

sin;h$)mest( &ea$ing "an )m!)nen-)m!)nen lainn#a% Main sha+t juga

&e$+ungsi se&agai !)$)s !ene$us !uta$an "a$i in!ut sha+t sehingga !uta$an

"a!at "i te$usan e s!in"el( main sha+t juga &e$+ungsi se&agai salu$an

tem!at jalann#a )li%


10/42

5

"% Planeta$# gea$ se;ti)n

t$ansmisi ;ase


11/42

6

g% T$ansmisi gea$? $)"a gigi t$ansmisi

T$ansmisi gea$ atau $)"a gigi t$ansmisi &e$+ungsi untu mengu&ah

in!ut "a$i m)t)$ menja"i )ut!ut ga#a t)$si #ang meninggalan t$ansmisi

sesuai "engan e&utuhan mesin%

h% ,ea$ing

,ea$ing &e$+ungsi untu menjaga e$enggangan "a$i

!a"a sha+t

"i "alam t$ansmisi ti"a te$ja"i ejutan( sehingga t$ansmisi &isa &ee$ja

"engansmooth


12/42

7

i)Pist)n $ing


13/42

8

% Oil +ilte$

)li untu men#alu$an )li "a$i t$ansmisi ;ase e !laneta$# gea$

se;ti)n untu "ilauan !elumasan te$ha"a! unit !laneta$#%


14/42

9

,A, ***

KOP4*NG

%1 Penge$tian K)!ling

K)!ling atau /lut;h #aitu !e$alatan t$ansmisi #ang

menghu&ungan !)$)s eng)l "engna !)$)s $)"a gigi t$ansmisi% ungsi

)!ling a"alah untu memin"ahan tenaga mesin e t$ansmisi( emu"ian

t$ansmisi mengu&ah tingat e;e!atan sesuai "engan #ang "iinginan%

Dalam ea"aan n)$mal( "imana +ungsi )!ling &ee$ja "engan &ai(

&egitu !engemu"i menean !e"al )!ling( tenaga mesin aan "i !utusan(

a$ena saat !e"al "itean maa ga#a tean itu aan men")$)ng $elease

+)$ "an $elease +)$ aan men")$)ng $elease &ea$ing% Sehingga $elease

&ea$ing aan mengangat men")$)ng !egas "ia!$ahgma "an !$easeu$e

!alte( ;lut;h "is; aan te$le!as "engan +l#'heel% Se$enta $)"a gigi aan

te$le!as "a$i !enga$uh !uta$an mesin% K)n"isi inilah #ang memunginan

te$ja"in#a !e$!in"ahan $)"a gigi !a"a t$ansmisi

G&%1% K)nstusi leta unit )!ling


15/42

10

4em&ut &e$a$ti te$ja"in#a !$)ses !emutusan "an

!enghu&ungan a"alah se;a$a &e$taha!%

Ha$us "a!at memin"ahan tenaga mesin "engan tan!a sli!

7ia )!ling su"ah menghu&ung !enuh maa anta$afly wheel

"an !lat )!ing ti"a &)leh te$ja"i sli! sehingga "a#a "an

!uta$an mesin te$!in"ahan 100C%

Ha$us "a!at memutusan hu&ungan "engan sem!u$na "an

;e!at%

Pa"a saat ita )!e$asinalan( )!ling ha$us "a!at memutusan

"a#a "an !uta$an "engan sem!u$na( #aitu "a#a "an !uta$an ha$us &etul-

&etul ti"a "ite$usan( se"angan !a"a saat )!ling ti"a

"i)!e$asi)nalan( )!ling ha$us menghu&ungan "a#a "an !uta$an 100C%

Ke$ja )!ling "alam memutus "an menghu&ungan "a#a "an !uta$an

te$se&ut ha$us ;e!at atau ti"a &an#a mem&utuhan 'atu%

%2 Kom$onen utama ko$ling

1% ;lut;h ;)>e$

Atau "ienal juga "engan istilah $umah )!ling% Rumah )!ling

a"alah &agian )!ling #ang "i!asangan e +l#'heel < $)"a gila = "engan

;a$a "i&aut% Di"alam $umah )!ling te$"a!at &agian lainn#a #aitu !elat

tean "an !egas )!ling% Pegas )!ling inilah #ang !e$nah sa#a jelasan

"alam ma;am ma;am )!ling m)&il% Pelat tean a"alah )m!)nen #ang

menean am!as )!ling ( aga$ menem!el e +l#'heel% 7a"i !elat tean

&e$sama sama +l#'heel menje!it am!as )!ling% Se"angan untu ga#a

!eneanan ini "i"a!at "a$i tenaga !egas )!ling %


16/42

11

2% am!as )!ling

Kam!as )!ling a"alah )m!)nen #ang mene$ima !uta$an "a$i

+l#'heel( untu "ite$usan e in!ut sha+t "a$i t$ansmisi% Kam!as )!ling

"i&uat "a$i &ahan husus aga$ tahan te$ha"a! ejutan atau gesean%

% $elease +)$

Nama lainn#a a"alah ga$!u !em&e&as% K)m!)nen ini te$!asang

!a"a $umah "a$i t$ansmisi% *a &ee$ja &e$"asa$an ta$ian "a$i a&el

)!ling% 7a"i etia a&el )!ling te$ta$i( maa $elease +)$ aan

men")$)ng $elease &ea$ing untu melauan !emutusan !uta$an "a$i

mesin%


17/42

12

% Release &ea$ing

Se!e$ti telah "ijelasan "i atas( maa $elease &ea$ing mene$ima

teanan "a$i $elease +)$ untu melauan !emutusan !uta$an "a$i mesin%

4eta "a$i $elease &ea$ing &e$a"a "i anta$a !egas )!ling "an $elease +)$%

Release &ea$ing a"alah lahe$ atau &ea$ing #ang aan "itean saat &ee$ja%

Maa itu jenis lahe$ "a$i $elease &ea$ing ha$us tahan te$ha"a! teanan%

Selain tahan te$ha"a! teanan( lahe$ ini ha$us mam!u teta! &e$!uta$

"engan lem&ut saat "itean%

5% Ka&el K)!ling

Sama se!e$ti a&el )!ling umumn#a( )nst$usi te$&uat "a$i

seling "an "iselu&ung "engan sel)ns)ng &esi% Ka&el )!ling mene$ima

ta$ian "a$i !e"al )!ling untu meng)!e$asian $elease +)$% 3ntu itu

a&el )!ling ha$us uat "a$i tegangan ta$i% Selain uat a&el )!ling

ha$us "a!at &e$ge$a "engan lan;a$ "an &e&as "i "alam sel)ngs)ngn#a%

% Pe"al )!ling


18/42

13

Pe"al )!ling #ang "i)!e$asian )leh ai !engemu"i% Pe"al

)!ling ini &e$a"a "i "alam a&in( #aitu "i "eat seti$ m)&il% Pe"al

)!ling inilah #ang mene$ima !eneanan langsung "a$i ai !engemu"i(

&ila ia melauan !e$!in"ahan gigi atau melauan !enge$eman%

4etan#a &e$a"a "i &agian !aling i$i ( "a$i anta$a !e"al #ang a"a "i

"eat u$si !engemu"i < "i &a'ah seti$ =%

*)* +enis,'enis ko$ling

a= K)!ling Gese

Dinamaan )!ling gese a$ena untu melauan !emin"ahan "a#a

a"alah "engan meman+aatan ga#a gese #ang te$ja"i !a"a &i"ang

gese% Ditinjau "a$i &entu &i"ang gesen#a )!ling "i&e"aan

menja"i 2 #aitu B

K)!ling !i$ingan


19/42

14

Ditinjau "a$i jumlah !i$ingan? !lat #ang "igunaan )!ling "i&e"aan

menja"i 2 #aitu B

K)!ling !lat tunggal

K)!ling !lat tunggal a"alah unit )!ling "engan jumlah !i$ingan

)!lingn#a han#a satu%

G&%2% K)nst$usi unit )!ling !lat tunggal

K)!ling !lat gan"a? &an#a

K)!ling !lat &an#a a"alah unit )!ling "engan jumlah !i$ingan

le&ih "a$i satu%

G&%% K)nst$usi unit )!ling !lat gan"a


20/42

15

G&%% K)nst$usi unit )!ling !lat &an#a

G&%5% Plat )!ling !a"a unit )!ling !lat &an#a

Gesean anta$ &i"ang? !e$muaan )m!)nen tentu aan

menim&ulan !anas( sehingga meme$luan me"ia !en"inginan%

Ditinjau "a$i lingungan?me"ia e$ja( )!ling "i&e"aan menja"i B

K)!ling &asah

K)!ling &asah a"alah unit )!ling "engan &i"ang gese

atau "is;= te$en"am ;ai$an? min#a% A!liasi )!ling &asah

umumn#a !a"a jenis atau ti!e !lat &an#a( "imana en#amanan

&e$en"a$a #ang "iutamaan "engan !$)ses e$ja )!ling

taha!ann#a !anjang( sehingga &an#a te$ja"i gesean?sli! !a"a

&i"ang gese )!ling "an !e$lu !en"inginan%


21/42

16

K)!ling e$ing

K)!ling e$ing a"alah unit )!ling "engan &i"ang gese

ti"a &)leh a"a ;ai$an? min#a=%

3ntu men"a!atan !eneanan #ang uat saat &e$gesean( sehingga

saat mene$usan "a#a "an !uta$an ti"a te$ja"i sli! maa

"i!asangan !egas !enean% Ditinjau "a$i !egas !eneann#a( )!ling

"i&e"aan menja"i B

K)!ling !egas s!i$al

A"alah unit )!ling "engan !egas !eneann#a &e$&entu s!i$al%

Dalam !emaaiann#a "ien"a$aan )!ling "engan !egas ;)il

memilii ele&ihan B !eneanann#a uat "an e$jan#a ;e!at?

s!)ntan% Kelemahan atau eu$angann#a B !eneanan )!ling

&e$at( teanan !a"a !lat !enean u$ang me$ata( jia am!as

)!ling aus maa "a#a tean &e$u$ang( te$!enga$uh )leh ga#a

sent$i+ugal !a"a e;e!atan tinggi "an )m!)nenn#a le&ih &an#a(

sehingga e&an#aan )!ling !egas s!i$al ini "igunaan !a"a

en"a$aan menengah "an &e$at #ang mengutamaan euatan "an

&ee$ja !a"a !uta$an #ang $elati>e le&ih lam&at%

K)nst$usi unit )!ling gese "engan !egas s!i$al

K)!ling !egas "ia!h$agma

A"alah unit )!ling "engan !egas !eneann#a &e$&entu

"ia!h$agma? &ilah% Penggunaan !egas "ia!h$agma mengatasi

eu$angan-eu$angan "a$i !egas s!i$al% Namun !egas

"ia!h$agma mem!un#ai eu$angan B )nt$usin#a le&ih lemah


22/42

17

"i&an"ing !egas s!i$al "an u$ang $es!)nsi>e


23/42

Facing (kampas kopling)

Paku keling/ rie!

"isc pla!e (Pla! kopling )

#lu!c$ %u&

'orsion spring umper

18

K)nst$usi unit )!ling gese ti!e !lat tunggal

Plat K)!ling


24/42

19

Rumah )!ling( !lat !enean "an !egas !enean

G&%:% K)nstusi $umah )!ling ti!e boss drive

Clutch coverunit te$"i$i "a$i !lat !enean( !egas !enean( tuas !enean

"an $umah )!ling% Ditinjau "a$i )nst$usin#a clutch cover "i&e"aan

menja"i tiga #ani B boss drive type clutch cover( radial strap type clutch

cover"an corded strap drive tipe clutch cover% Pa"a ti!e boss drive!lat

!enean "i!asangan !a"a $umah )!ling "engan boss sehingga

)nst$usin#a uat( namun !e$!in"ahan tenaga ti"a &isa lem&ut% Ti!eradial strap type clutch cover "an corded strap drive tipe clutch cover%

Pa"a ti!e boss drive!lat !enean "ihu&ungan e $umah )!ling )leh

st$a!

elastisitas !lat te$se&ut memunginan !e$!in"ahan tenaga te$ja"i "engan

lem&ut%


25/42

20

G&%6% K)nstusi $umah )!ling ti!e radial strap drive dan chorded strap

*)- .a&a ke&'a ko$ling

K)!ling &e$+ungsi untu memin"ahan tenaga se;a$a halus "a$i mesin e

t$ansmisi melalui a"an#a gesean anta$a !lat )!ling "engan flywheel"an !lat

!enean% Keuatan gesean "iatu$ )leh !egas !enean #ang "i)nt$)l )leh

!engemu"i melalui meanisme !engge$a )!ling%

7ia !e"al )!ling "itean !enuh( teanan !e"al te$se&ut aan "ite$usan

)leh meanisme !engge$a sehingga aan men")$)ng !lat !enean mela'an

teanan !egas !enean sehingga !lat )!ling ti"a men"a!at teanan% Gesean

anta$a !lat )!ling "engan fly wheel"an !lat !enean e;il "an &ahan ti"a

&e$gesean sehingga !uta$an mesin ti"a "ite$usan%

7ia !e"al )!ling "itean se&agian? setengah( teanan !e"al te$se&ut

aan "ite$usan )leh meanisme !engge$a sehingga aan men")$)ng !lat

!enean mela'an se&again? setengah teanan !egas !enean sehingga teanan

!lat !enean e +l# 'heel &e$u$ang( sehingga !lat )!ling aan sli!% Gesean

anta$a !lat )!ling "enganfly wheel"an !lat !enean e;il sehingga !uta$an "an

"a#a mesin "ite$usan se&again%

A!a&ila !e"al "ile!asan maa ga#a !egas aan em&ali men")$)ng "engan

!enuh !lat !enean% Plat !enean menghim!it !lat )!ling e fly wheel"engan

uat sehingga te$ja"i gesean uat "an &e$!uta$ &e$samaan% Dengan "emiian

!uta$an "an "a#a mesin "ite$usan se!enuhn#a


26/42

21

G&%10% /a$a e$ja )!ling

*)/ Pem%ongka&an" Peme&iksaan" Penggantian an Pemasangan Ko$ling


27/42

22

Kegiatan? u$aian ini &e$tujuan mem!elaja$i ;a$a mem&)nga$(

meme$isa( mem!e$&aii jia memunginan "an memasang em&ali

unit )!ling "an )m!)nen-)m!)nenn#a%

a=% Pem&)nga$an

Pa"a en"a$aan( se&elum "a!at mem&)nga$ unit )!ling ha$uslah

te$le&ih "ahulu mele!as )m!)nen-)m!)nen lain #ang te$ait?

menghalangi( anta$a lain B

Release cylinderunit


28/42

23

G&%11% Pem&)nga$an unit )!ling

Hal-hal #ang !e$lu "i!e$hatian anta$a lain a"alah B

4e!asan clutch cover "engan hati-hati jangan sama!ai clutch

disc te$jatuh%

7agalah e&e$sihan !e$muaan clutch disc(pressure plate"anfly

wheel% 7angan sam!ai te$ena min#a atau gemu%

,e$sihanlah )t)$an( "e&u "an &e$am-&e$am #ang "a!at

mengganggu ine$ja )!ling%

Pa"a )!ling "engan !egas s!i$al unit $umah )!ling "an !lat

!enean "a!at "engan mu"ah "i&inga$( "engan langah-langah

se&agai &e$iut B

o Gunaan alat !enean? !$ess untu menean ;lut;h ;)>e$

menahan teanan !egas )!ling%

Peneanan ;lut;h ;)>e$ unit )!ling

o 4e!asan &aut-&aut !engiat $umah )!ling e +l# 'heel mau!un

&aut !enahan !en#etel tinggi tuas !em&e&as

o ,uatlah tan"a !a"a +l# 'heel "an ;lut;h ;)>e$


29/42

24

Peneanan ;lut;h ;)>e$ unit )!ling

o 4e!asan se;a$a !elan-!elan !eneanan alat !enean%

o 4e!asan ;lut;h ;)>e$

o 4e!asan !egas-!egas !enean

Mele!as ;lut;h ;)>e$ unit )!ling

o 4e!asan !in "an $elease le>e$

Mele!as ;lut;h ;)>e$ unit )!ling


30/42

25

&=% Peme$isaan( Pe$&aian "an Penggantian 3nit K)!ling

Release bearing

Release bearingumumn#a me$u!aan unit bearing te$tutu! "engan

ti!e !elumasan !e$manen( sehingga ti"a meme$luan !em&e$sihan

!a"a !elumasann#a% Peme$isaan !e$tama #ang "a!at "ilauan

a"alah se;a$a +isual( a"alah "engan melihat a!aah a"a )t)$an( lua

&eas gesean? te$&aa$( te$g)$es "an atau $eta% 7ia a"a )t)$an(

lua &eas gesean? te$&aa$( te$g)$es "an itu han#a se"iit "a!at

"i&e$sihan "engan e$tas am!las #ang halus% 7ia e$usaann#a

!a$ah( ganti "engan unit #ang &a$u%

Pengujian $elease &ea$ing

Peme$isaan release bearing "engan ;a$a !engujian e$ja se&agai

&e$iut B

Puta$ &ea$ing "engan tangan "an &e$ilah tenaga !a"a a$ah aial%

7ia !uta$an asa$ "an atau te$asa a"a tahanan se&ain#a ganti

"engan #ang &a$u


31/42

26

Tahan hu& "an ;ase "engan tangan emu"ian ge$aan !a"a

semua a$ah untu memastian self-centering system aga$ ti"a

te$sangut% Hu& "a& ;asae ha$us &e$ge$a i$a-i$a 1 mm% 7ia

e);aan &e$le&ihan atau ma;et se&ain#a "iganti "engan #ang

&a$u

Pegas Penekan an Tuas Pem%e%as

Peme$isaan se;a$a +isual( a"alah "engan melihat a!aah a"a

)t)$an( lua &eas gesean? te$&aa$( te$g)$es "an atau $eta%

7ia a"a )t)$an( lua &eas gesean? te$&aa$( te$g)$es "an itu

han#a se"iit "a!at "i&e$sihan "engan e$tas am!las #ang halus%

7ia e$usaann#a !a$ah( ganti "engan unit #ang &a$u%

Peme$isaan eausan !egas

4auan !enguu$an e"alaman "an le&a$ eausan &eas

gesean $elease &ea$ing% Ke"alaman masimal a"alah 0% mm

"an le&a$ masimal 5%0 mm% 7ia eausan mele&ihi s!esi+iasi

ganti "engan #ang &a$u

G&%12% Penguu$an eausan !egas


32/42

27

Peme$isaan "engan SST "an +ille$ gauge a$iasi

te$gantung uu$an )!ling unit% Demiian juga "engan

eti"asiuan !egas !enean


33/42

28

Penguu$an !anjang "an esiuan !egas !enean

Peme$isaan tegangan !egas !enean

Tegangan !egas !enean sangat &e$!enga$uh !a"a euatan e$ja

)!ling "alam mene$usan !uta$an "an "a#a mesin% Semain

&e$at suatu en"a$aan maa aan semain uat? &esa$ tegangan

!egas !enean #ang "igunaan% S!esi+iasi tegangan !egas "a!at

"ilihat !a"a &uu manual en"a$aan% Pe$&e"aan anta$ !egas juga

ti"a &)leh te$lalu &esa$( a$ena aan mem&uat !eneanan

)!ling ti"a me$ata%

Penguu$an tegangan !egas !enean

Pe$&aian? !en#etelan

,ila !en#im!angan ti"a masu "alam s!esi+iasi( lauan

!en#etelan e$ataan B

o Pegas "ia!h$agm

Pa"a !egas "ia!h$agm lauan !en#etelan etinggian "an

e$ataan "engan SST se!e$ti te$lihat !a"a g&% &e$iut


34/42

29

Pen#etelan e$ataan tinggi !egas

o Tuas !em&e&as

Pen#etelan tuas !em&e&as "ilauan "engan mengatu$ &aut

!en#etel !a"a !engiat tuas !em&e&as "an !lat !enean

"engan &antuan SST !enguu$ e$ataan% Setelah e$ataan

te!at( maa un;i "an e$asan mu$ !enahan !engun;i%

Pen#etelan e$ataan tinggi tuas !em&e&as

Plat Penekan





7ia e$usaann#a !a$ah( !e$&aii "engan menggunaan mesin

&u&ut atau jia ti"a memunginan( ganti "engan !lat !enean

&a$u%

4auan !enguu$an e$ataan !lat )!ling "engan st$aigh e"ge

"an +ille$ gauge% Keti"a$ataan ma% a"alah 0%5 mm%


35/42

30

Penguu$an e$ataan !lat !enean

7ia eti"a$ataann#a mele&ihi s!esi+iasi( $ataan "engan

menggunaan mesin &u&ut atau jia ti"a memunginan( ganti

"engan !lat !enean &a$u%

Plat Ko$ling





7ia e$usaann#a !a$ah( ganti am!as )!ling atau ganti "engan

!lat )!ling &a$u%

Peme$isaan "an !enguu$an e"alaman !au eling "engan

janga s)$)ng% ,atas e"alaman !au eling( minimal 0% mm%

7ia e"alaman su"ah mele&ihi s!esi+iasi( ganti am!as )!ling

atau ganti "engan !lat )!ling &a$u%

Penguu$an e"alaman !au eling

Penggantian am!as )!ling "ilauan "engan ;a$a mele!as

am!as )!ling lama "engan me$usa !au elingn#a "engan

&)$( memasang am!as )!ling &a$u "engan !au eling &a$u

"engan u$utan men#ilang% 4auan !engetesan e$ataan "an

e)lengan !lat )!ling "engan &antuan "ial in"iat)$%


36/42

31

Penggantian am!as )!ling

Peme$isaan e);aan atau e$usaan t)$si)n "um!e$% 7ia

"itemuan e);aan "an e$usaan !a"a t)$si)n "um!e$( ganti

"engan !lat )!ling unit &a$u%

Peme$isaan eausan atau e$usaan alu$-alu$ hu&% Kaitan?

!asangan !lat )!ling !a"a in!ut sha+t t$ansmisi( !lat )!ling

ha$us &e$ge$a "engan mu"ah teta!i ti"a l)ngga$% 7ia ma;et

atau l)ngga$ ganti "engan !lat )!ling &a$u%

Peme$isaan $un-)ut !lat )!ling% Dengan $)lle$-inst$umen


37/42

32

e$tas am!las #ang halus% 7ia e$usaann#a !a$ah( ganti "engan

!lat )!ling &a$u%

Peme$isaaan eausan gigi-gigi $ing gea$ "a$i eausan "an

e$usaan% 7ia te$"a!at e$usaan( ganti "engan $ing gea$ #ang

&a$u% Penggantian $ing gea$ a"alah "engan ;a$a "i!anasan !a"a

suhu :0 s%"% 100)/( emu"ian le!asan $ing gea$ lama "an

!asangan $ing gea$ &a$u "engan menggunaan mesin !$ess%

Pemanasan ti"a &)leh mele&ihi 120)/ a$ena &isa mengu&ah

si+at l)gam%

Peme$isaan $un-)ut +l# 'heel% Dengan "ial in"iat)$ !e$isalah$un-)ut +l# 'heel ,ila $un-)ut mele&ihi 0%2 mm( gantilah +l#

'heel "engan #ang &a$u%

Penguu$an $un-)ut +l# 'heel

Peme$isaan Pil)t ,ea$ing% Puta$an &ea$ing "an &e$i tenaga

!a"a a$ah aial% 7ia !uta$an asa$ "an te$"a!at e);aan #ang

&e$le&ihan( ganti "engan !il)t &ea$ing #ang &a$u%

Peme$isaan !il)t &ea$ing


38/42

33

Penggantian !il)t &ea$ing "ilauan "engan mele!as !il)t

&ea$ing lama "engan SSt sli"ing hame$ "an emu"ian

memasangan !il)t &ea$ing &a$u%

Mele!as !il)t &ea$ing Memasang !il)t &ea$ing

;=% Pemasangan

Pemasangan unit )!ling "engan !egas s!i$al a"alah "ia'ali "engan

me$ait unit !lat !enean "an $umah )!ling% Pemasangan a"alah

"engan u$utan se&agai &e$iut B

4etaanpressure plate!a"a "u"uan alat? mesin !enean%

Pasangan !egas !enean !a"a "u"uann#a "i !lat !enean%

Pasangan clutch cover"i&elaang !egas !enean "engan !)sisi

#ang te!at%

Pasanganpressure lever!a"a "u"uann#a "i clutch cover

4auan !eneanan clutch cover "engan alat? mesin !enean

sehingga !egas !enean te$tean sehingga &aut !emegang?!en#etelpressure lever"a!at "i!asangan%

Pemasangan unit )!ling


39/42

34

4e!asan teanan mesin !enean( "an lauan !en#etelan tinggi

pressure lever%

Setelah unit clutch coverte$!asang( !emasangan am!as )!ling "an

unit )!ling "a!at "ilauan% P$)se"u$ !emasangann#a a"alah

se&agai &e$iut B

,e$ilah se"iit gemu husus !a"a alu$ !lat )!ling


40/42

35

Pemasangan unit )!ling

Setelah unit )!ling te$!asang "engan &ai( !asangan release lever

shaft( release lever "an release bearing !a"a "u"uann#a "engan

se&elumn#a "i&e$ian se"iit gemu? g$ease husus !a"a &e&e$a!a

&agian #ang &e$gesean% Pastian &ah'a !engun;i release fork

te$ha"a! !)$)sn#a "an release bearing te$ha"a! release fork

te$!asang "engan &ai%

Pelumasan &agian-&agian unit )!ling

Setelah semua )m!)nen unit )!ling te$!asang( $aitlah? !asang

unit t$ansmisi( unit !emin"ah t$ansmisi( !$)!elle$


41/42

,A, *9

PEN3T3P

%1 Kesim!ulan,e$"asa$an "a$i !em&ahasn "i atas "a!at "i sim!ulan &ah'a

Gearboxatau t$ansmisi a"alah salah satu )m!)nen utama m)t)$ #ang

"ise&ut se&agai sistem !emin"ah tenaga( t$ansmisi &e$+ungsi untu

memin"ahan "an mengu&ah tenaga "a$i m)t)$ #ang &e$!uta$( #ang

"igunaan untu memuta$ s!in"el mesin mau!un melauan ge$aan

feeding% T$ansmisi juga &e$+ungsi untu mengatu$ e;e!atan ge$a

"an t)$si se$ta &e$&ali !uta$an( sehingga "a!at &e$ge$a maju "an

mun"u$%

&egitu !un juga "engan )!ling ti"a &isa "i !isahan "engan

gea$&) a$ena )m!)nen ini a"alah satu esatuan "alam sistem

en"a$aan husun#a "alam m)&il( K)!ling atau /lut;h #aitu !e$alatan

t$ansmisi #ang menghu&ungan !)$)s eng)l "engna !)$)s $)"a gigi

t$ansmisi% ungsi )!ling a"alah untu memin"ahan tenaga mesin e

t$ansmisi( emu"ian t$ansmisi mengu&ah tingat e;e!atan sesuai

"engan #ang "iinginan%%2 Sa$an

1% Mahasis'a ha$us le&ih mem!elaja$i tentang elemen mesin

2% 4e&ih memahami &ahasan #ang "i &ahas tentang elemen

mesin

% Kalau &isa !$)ses !em&uatan maalah ini "i "asa$an !a"a

masalah $eal atau #ata "i la!angan sehingga mahasis'a

le&ih mengetahui "etail tentang masalah #ang "inahas

35


42/42

36

DATAR P3STAKA

htt!sB??gusmau%')$"!$ess%;)m?2006?12?2?sistem-)!ling-;a$a-e$jan#a?

htt!sB??'''%g))gle%;)m?sea$;h@F$)"agigi)!lingIieut+-:I)eut+-:

oul *P'+' 321 - 01 !en!ang .opling an *is!em Pengoperasian

opling

htt!B??'''%sli"esha$e%net?Hen"$a'angsah?la!)$an-)!ling

htt!B??'''%sli"esha$e%net?!enge$tiangea$&)

htt!sB??'''%g))gle%;)m?sea$;h@Fgea$&)"e+initi)n
https://gusmau.wordpress.com/2009/12/24/sistem-kopling-cara-kerjanya/https://www.google.com/search?q=roda+gigi+kopling&ie=utf-8&oe=utf-8http://www.slideshare.net/Hendrawangsah/laporan-koplinghttp://www.slideshare.net/pengertiangearbokhttps://www.google.com/search?q=gearboxdefinitionhttps://www.google.com/search?q=gearboxdefinitionhttps://www.google.com/search?q=roda+gigi+kopling&ie=utf-8&oe=utf-8http://www.slideshare.net/Hendrawangsah/laporan-koplinghttp://www.slideshare.net/pengertiangearbokhttps://www.google.com/search?q=gearboxdefinitionhttps://gusmau.wordpress.com/2009/12/24/sistem-kopling-cara-kerjanya/

elemen mesin hendra

Documents