Download - Makalah Opt Lestari
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
1/14
1
MAKALAH
PERTANIAN LESTARI
Pengendalian Organisme Penganggu Tanaman Ramah
Lingkungan Sebagai Upaya Mendukung Prakek
Peranian Lesari
!isusun Oleh "
Kgs. Agus Taufik Hidayat (E1J012027)
Dwi Lika Shauma Nuha!ifah H. (E1J01"0#$)
Saki!a Lum%a! &a' (E1J012120)
Sai kta*ia (E1J01200+)
,i!adi kta*ia!s (E1J0120$+)
H'mi- Kistia!i (E1J01211+)
PRO#RAM STU!I A#ROEKOTEKNOLO#I
$AKULTAS PERTANIAN
UNI%ERSITAS &EN#KULU'()*
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
2/14
2
&A& I
PEN!AHULUAN
)+) Laar &elakang
Daam !da!g/!da!g N'. 1" Tahu! 2010 t-!ta!g H'tikutua T adaah
s-mua 'ga!ism- ya!g daat m-usak m-!gga!ggu k-hidua! atau m-!y-%a%ka!
k-matia! tum%uha!. K-%-a!3uta! adaah -!ggu!aa! i!gku!ga! da! sum%- daya u!tuk
m-m-!uhi k-%utuha! masa ki!i ta!a m-!gga!ggu k-mamua! g-!-asi m-!data!g u!tuk
m-m-!uhi k-%utuha!!ya. Li!gku!ga! ya!g %-k-a!3uta! dimaksudka! s-%agai uaya
-m-ihaaa! -k'sist-m g'%a atau sum%- daya aam g'%a (natural capital ) s-%agai
sum%- input mauu! s-%agai t-mat -m%ua!ga! im%ah 'duksi.
Daam m-!ghadai -a -daga!ga! %-%as -!g-m%a!ga! %-%agai ta!ama! di
4!d'!-sia haus dia5u %aik 'dukti*itas mauu! -fisi-!si!ya aga mamu %-sai!g di
asa g'%a. T-k!''gi ya!g dik-m%a!gka! haus %-%asis 2ada 2't-!si d'm-stik atau
m-!gu a!gi k-t-ga!tu!ga! ada %aha! %aku mauu! t-k!''gi dai ua !-g-i.
T-k!''gi -!g-!daia! T s-ai! -!ggu!aa! i!s-ktisida kimia sa!gat di-uka!
-ta!i. Ha i!i m-!gikuti -k-m%a!ga! -mi!taa! asa ya!g muai m-m2-tim%a!gka!
k-ama!a! 2'duk %agi k'!sum-! da! k-sadaa! u!tuk m-!gua!gi k-usaka! i!gku!ga!.
ga!ism- -!gga!ggu Ta!ama! (T) m-uaka! k-!daa utama daam
-!i!gkata! da! -ma!taa! 'duksi. S-3aa! d-!ga! -k-m%a!ga! -!g-tahua! da!
t-k!''gi -!g-!daia! T maka uaya -!-aa! -!g-!daia! s-5aa t-adu dihaaka!
s-maki! %aik m-uas da! m-masyaakat. T-k!''gi t-s-%ut s-a!3ut!ya %-k-m%a!g
m-!3adi t-k!''gi -!g-!daia! Hama T-adu (HT). T-k!''gi i!i haus daat
dis-%auaska! m-aui k'mu!ikasi -m%a!gu!a! ka-!a t-k!''gi -!g-!daia! hama
t-adu ya!g m-uaka! saah satu t-k!''gi ya!g daat m-!3ami! 'dukti*itas !iai
-k'!'mi usahata!i da! daat m-m-taha!ka! k--staia! -k'sist-m (S-tiawati et al. 2006).
-!-aa! t-k!''gi amah i!gku!ga! %udi daya ta!ama! ada suatu aha! aka!
daat m-m-taha!ka! k--staia! i!gku!ga!. T-k!ik -!g-!daia! hama da! -!yakit
ya!g amah i!gku!ga! adaah t-k!''gi -!g-!daia! hama ya!g m-m%atasi atau
m-!iadaka! -!ggu!aa! i!s-ktisida kimia si!t-tik da! m-!-aka! t-k!ik -!g-!daia! d-/
!ga! m-ma!faatka! -a! musuh aami s-a!gga hama atau a!tag'!is at'g-! -!y-%a%
-!yakit da! -!ggu!aa! -stisida !a%ati. T-k!''gi amah i!gku!ga! t-s-%ut t-ah
dit-aka! di ti!gkat -ta!i da! m-m%-ika! damak ya!g 'sitif t-hada -!g-m%a!ga!k'm'ditas (Nui!dah 200#).
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
3/14
3
-!g-!daia! T amah i!gku!ga! akhi/akhi i!i dik-m%a!gka! daam usaha
ta!i u!tuk m-!uu!ka! -!ggu!aa! -stisida si!t-tis. -h ka-!a itu -u dik-m%
a!gka! t-k!''gi ya!g daat m-!gatasi dama k *a ia%i itas ikim da ! k-3adia !
5ua5a -kst-m. 4!dikat' k-%-hasia! -!g-!daia! T amah i!gku!ga! iaah k-s-i
m%a!ga! -k'sist-m t-ta t-3aga %i'di*-sitas t-ta -stai -sidu -stisida mi!ima
da! %iaya 'duksi m-!uu!. T-k!''gi -!g-!daia! T amah i!gku!ga! daat
dit-aka! %ia -m-i!tah %-fu!gsi s-%agai fasiitat' m-aui k-%i3aka! d-!ga!
m-m%-ika! i!s-!tif k-ada 'dus-! u!tuk m-!gad'si 5aa -!g-!daia! T
amah i!gku!ga! da! i!s-!tif %agi k'!sum-! ya!g m-!g'!sumsi 'duk %-sih.
Duku!ga! t-hada k-giata! -!-itia! -!g-!daia! T amah i!gku!ga! -u ua
diti!gkatka!. -atua! -u!da!ga! daam dis-mi!asi da! im-m-!tasi -ta!ia!
%-wawasa! i!gku!ga! -u ua di-kuat (Hasyim et al . 2016).
T-k!''gi amah i!gku!ga! s-haus!ya dit-aka! ada s-mua as-k k-hidua! 3ika
kita i!gi! m-!y-amatka! %umi dai k-usaka! ya!g daat %-aki%at ada k-ha!5ua! a!-t.
udi daya amah i!gku!ga! ada ta!ama! -k-%u!a! t-utama ta!ama!/ta!ama! tahu!a!
(a-!ia 5's) daat m-m%-ika! k'!ti%usi ya!g 5uku %-ati %agi k--staia!
i!gku!ga!. K--staia! i!gku!ga! aka! m-!/ 5itaka! suatu -k'sist-m ya!g %aik s-hi!gga
-k'sist-m t-s-%ut aka! m-m%-ika! hasi da! -aya!a! ya!g -!ti!g %agi k-hidua!
%agi ma!usia. -aya!a! -k'sist-m adaah s-/ mua k'!disi da! 's-s ya!g daat
m-!duku!g k-hidua! ma!usia (Daiy -t a 1##7).
-!ggu!aa! suatu aha! u!tuk %udi daya ta!ama! %-aki%at ada
t-s-d-ha!aka!!ya da! t-ga!ggu!ya suatu a!ska ya!g s-a!3ut!ya aka! %-aki%at ada
%-kua!g!ya -aya!a! -k'sist-m. -h ka-!a itu -!-aa! t-k!''gi amah i!gku!ga!
daam %udi daya ta!ama! ada suatu aha! aka! daat m-m-taha!ka! k--staia!
i!gku!ga! da! 3ika dit-aka! daam sist-m -!g-!daia! hama m-aui k'!s-*asi musuh
aami maka aha! t-s-%ut m-mu!yai 't-!si k-u!tu!ga! ya!g sa!gat ti!ggi (Haus- -t a.
200+). D-!ga! d-mikia! -!-aa! t-k!''gi amah i!gku!ga! ada akhi!ya daat
m-!5itaka! suatu k'!disi -ta!ia! ya!g %-k-a!3uta! (sustai!a%- agi5utu-).
8-maduka! 'duksi ti!ggi da! tu3ua! k'!s-*asi u!tuk --staia! i!gku!ga! m-/
uaka! masaah ya!g tidak mudah da! sudah m-!3adi masaah g'%a. -m%ukaa! aha!
u!tuk -ta!ia! da! i!t-!sifikasi ada aha!/aha! ya!g t-ah dim'difikasi m-uaka!
-!y-%a% t-3adi!ya -'si k-a!-kaagama! hayati da! fu!gsi/fu!gsi -k''gi.
S-m-!taa itu ada tahu! 2010 t-ah di-diksi %ahwa -ta!i haus m-!i!gkatka! 'duksi u!tuk m-m-!uhi k-%utuha! a!ga! %aha! %aka da! s-at ya!g m-!5aai dua
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
4/14
4
kai iat dai k-%utuha! saat i!i. K'!disi i!i m-m-uka! -!g-'aa! sum%- daya aam
ya!g %aik aga t-3adi k-s-im%a!ga! a!taa --staia! aam da! 'duksi ada aha!/aha!
-ta!ia! d-!ga! 5aa m-!g-m%a!gka! t-k!''gi amah i!gku!ga!.
-ua!g -!-aa! t-k!''gi amah i!gku!ga! ada ta!ama! sa!gat %-sa.
-!ggu!aa! 'duk aami misa!ya uuk 'ga!ik da! %i'-stisida da! -ma!faata!
musuh aami daam -!g-!daia! hama t-ah %a!yak %-hasi daam %udi daya ta!ama!
-k-%u!a!. akt-k %udi daya ta!ama! -k-%u!a! s-5aa 'ikutu (tuma!g sai) ya!g
t-ah dit-aka! '-h -ta!i (misa!ya tuma!g sai k-d-ai atau 3agu!g d-!ga! kaas
wi3-! d-!ga! ta!ama! aawi3a d.) aka! m-!i!gkatka! k-a!-kaagama! hayati s-hi!gga
aka! daat m-m-%aiki k'!disi i!gku!ga! da! --staia! i!gku!ga! u!tuk
m-!5itaka! -ta!ia! %-k-a!3uta!.
S-hu%u!ga! d-!ga! isu --staia! i!gku!ga! -!5itaa! t-k!''gi %udi daya
ta!ama! t-m%akau s-at da! mi!yak i!dusti ya!g m-uaka! k'm'ditas ma!dat aittas
diaahka! ada -!-mua! t-k!''gi ya!g daat m-!i!gkatka! 'duksi da! mutu -fisi-!si
%iaya usaha ta!i da! amah i!gku!ga!. -!i!gkata! 'dukti*itas da! mutu hasi daat
diakuka! m-aui -akita! *ai-tas/*ai-tas u!ggu d-!ga! 'dukti*itas ti!ggi.
Efisi-!si %iaya usaha ta!i daat diakuka! m-aui -!-aa! t-k!ik %udi daya ya!g
-fisi-! d-!ga! m-ma!faatka! sum%- daya ya!g t-ah t-s-dia d-!ga! %i3aksa!a. T-k!''gi
amah i!gku!ga! dif'kuska! ada -!-mua! k'm'!-! t-k!''gi aa!-! da! as5aa
!-! ya!g m-mu!yai damak mi!ima t-hada -!5-maa! atau -usaka! i!gku!ga!.
-h ka-!a itu makaah i!i aka! m-m%ahas m-!g-!ai -!g-!daia! T ya!g amah
i!gku!ga!.
)+' Tu,uan
8-!g-tahui aa itu 'ga!ism- -!gga!ggu ta!ama! da! -!g-!daia! ya!g %-sifat
amah i!gku!ga!.
8-!g-tahui %-%agai 3-!is -!g-!daia! 'ga!ism- -!gga!ggu ta!ama! amah
i!gku!ga! ya!g m-!d''!g akt-k -ta!ia! -stai.
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
5/14
5
&A& II
TIN-AUAN PUSTAKA
,amah i!gku!ga! did-fi!isika! s-%agai suatu %-!da atau aksi ya!g dia!gga
m-!im%uka! k-usaka! mi!ima t-hada i!gku!ga!. Samai d-!ga! saat i!i tidak ada
sta!da i!t-!asi'!a m-!g-!ai %-!da atau aksi ya!g amah i!gku!ga! aka! t-tai
s-gaa uaya ya!g tidak %-damak m-ugika! %agi i!gku!ga! hidu ada umum!ya
dis-%ut s-%agai 'duk atau t-k!''gi amah i!gku!ga!. 'duk/'duk -ta!ia! ya!g
dia!gga amah i!gku!ga! a!taa ai! adaah uuk 'ga!ik ya!g t-%uat dai k'm's
%i'-stisida ya!g %-%aha! aktif %aha! 'ga!ik (misa!ya -kstak %i3i mim%a) atau
mik''ga!ism- (misa!ya *ius %akt-i atau 3amu). T-k!''gi amah i!gku!ga!
daam %udi daya ta!ama! a!taa ai! t-k!''gi -%aika! k-su%ua! ta!ah d-!ga!m-!ggu!aka! %aha! 'ga!ik -!g-!daia! hama da! -!yakit d-!ga! m-!-aka!
t-k!ik -!g-!daia! hayati ya!g m-!ggu!aka! musuh aami s-a!gga atau a!tag'!is
-!y-%a% -!yakit ta!ama! (Nui!dah 200#).
Ek'sist-m m-!y-diaka! -aya!a! da! hasi u!tuk k-%utuha! hidu ma!usia
t-masuk k-%utuha! dasa s--ti ai %-sih -!gatua! ikim da! 'duk a!ga! sist-m
-ta!ia! sa!gat %-ga!tu!g ada -aya!a! -k'sist-m misa!ya k-su%ua! ta!ah
-!y-%uka! -!gatua! 'uasi hama fitasi ai da! -!g-!daia! -'si. -!5itaa!
k'!disi aha! -ta!ia! ya!g %-k-a!3uta! ha!ya mu!gki! t-3adi 3ika 's-s/'s-s -!ti!g
daam -k'sist-m daat t-3aga. T-k!''gi hasi t-mua! ma!usia mu!gki! daat
m-!gga!tika! fu!gsi dai -aya!a! -k'sist-m aka! t-tai s-i!gkai t-k!''gi t-s-%ut
tidak muah da! kua!g 9kuat da! s-hat ('%ust) di aha! -ta!ia! di%a!di!gka! 3ika
m-ma!faatka! sist-m aami ya!g t-ah ada di aha!. 8isa!ya sta%iitas ta!ah da! ai
%-sih ya!g 5uku u!tuk -t-!aka! da! iigasi aka! -%ih muah da! -f-ktif didaatka!
d-!ga! m-!3aga k--staia! huta! ya!g ada di s-kita!ya di%a!di!gka! d-!ga!
m-!-aka! t-k!''gi iigasi d-!ga! m-!ggu!aka! aat/aat m-si! (ui3!:-- 200$).
-dasaka! data %ada! -!-itia! da! -!g-m%a!ga! -ta!ia! k-m-!t-ia!
-ta!ia! -u%ik i!d'!-sia 2011 k-usaka! '-h 'ga!ism- -!gga!ggu ta!ama!
m-!5aai $21; s-hi!gga m-!3adi -hatia! ya!g s-ius. Dai $21; t-s-%ut hama
m-uaka! 'ga!ism- -!gga!ggu ta!ama! ya!g ai!g %-sa s-a!ga!!ya. Ha i!i
dis-%a%ka! '-h %-%agai ma5am fakt' s--ti -%ih dai 66; -ta!i gu-m -sist-!si
ta!ama! ya!g masih kua!g da! masih -!dah!ya k-mamua! masyaakat -ta!i daam
m-!g-'a k-mamua! -sik' T.
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
6/14
6
(D-at-m-! -ta!ia! 2011)
-h ka-!a itu -!5itaa! t-k!''gi ya!g %-dasaka! ada k-kayaa! aam ya!g
ada daat m-!3ami! -aya!a! -k'sist-m t-ta t-3aga. Saah satu t-k!''gi ya!g -u
dik-m%a!gka! adaah t-k!''gi amah i!gku!ga!.
ada umum!ya aa -ta!i masih sa!gat m-!gga!tu!gka! ada -!ggu!aa!
-stisida kimia si!t-tik m-skiu! HT sudah m-!3adi k-%i3aka! -m-i!tah. 8--ka masih
m-!gikuti aadigma -i!du!ga! ta!ama! k'!*-!si'!a -*-!tif da! i!si asua!si
ya!g 5-!d-u!g %--%iha!. -!ggu!aa! -stisida ya!g ya!g tidak t-at da! tidak %-!a
%aik 3-!is mauu! d'sis -!ggu!aa!!ya s-i!gkai m-!im%uka! masaah T da!
-daka! T dia!taa!ya< 1) -sist-!si hama 2) -sug-!si hama ") -daka! T
s-ku!d- $) -sidu -stisida 6) k-s-hata! ma!usia da! =) masaah i!gku!ga!.
!tuk m-!gua!gi damak !-gatif -!ggu!aa! -stisida kimia t-s-%ut uaya
-i!du!ga! ta!ama! sayua! diakuka! %-%asis ada -!g-'aa! -k'sist-m s-5aa
t-adu da! %-wawasa! i!gku!ga!. Ha t-s-%ut diakuka! ka-!a k'!sum-! tidak
ha!ya m-!u!tut 'duk sayua! ya!g ama! %agi k-s-hata! %-%as -sidu -stisida kimia
tai 3uga m-!u!tut 'duk sayua! ya!g di's-s d-!ga! t-k!''gi -i!du!ga! ta!ama!
ya!g aka% i!gku!ga!. Saah satu at-!atif t-k!''gi -!g-!daia! T adaah
-!ggu!aa! -stisida !a%ati ya!g -%ih aami. Aam s-%-!a!ya t-ah m-!y-diaka! %aha!/
%aha! aami ya!g daat dima!faatka! u!tuk m-!a!ggua!gi s-a!ga! T ada ta!ama!
sayua!. -h s-%a% itu aikasi -stisida !a%ati -u m-!daat -hatia! u!tuk
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
7/14
dik-m%a!gka! ka-!a 3-!is -stisida i!i mudah t-uai di i!gku!ga! kua!g
%-a5u! t-hada 3asad %-gu!a -atif -%ih muah da! mudah di-'-h.
Akhi/akhi i!i disadai %ahwa -makaia! -stisida khusus!ya 2-stisida si!t-tis
i%aat isau %-mata dua. Di%aik ma!faat!ya ya!g %-sa %agi 2-!i!gkata! 'duksi -ta!ia! t-s-u%u!g %ahaya ya!g m-!g-ika!. Tak %isa di2u!gkii0 %ahaya -stisida
s-maki! !yata diasaka! masyaakat t--%ih aki%at 2-!ggu!aa! -stisida ya!g tidak
%i3aksa!a. K-ugia! %-ua tim%u!ya damak %uuk -!ggu!aa! -stisida da2at
dik-'m'kka! atas " %agia!< (1). -stisida %--!gauh !-gatif t-hada2 k-s-hata!
ma!usia (2). -stisida %--!gauh %uuk t-hada kuaitas i!gku!ga! da! ("). -stisida
m-!i!gkatka! -k-m%a!ga! 2'2uasi 3asad -!ga!ggu ta!ama! (Su!at' 200$).
T-k!''gi -!g-!daia! T amah i!gku!ga! m-uaka! 5aa -!g-!daia!
d-!ga! m-!ggu!aka! 5aa/ 5aa ya!g daat m-!-ka! damak !-gatif t-hada i!gku!ga!
da! -%ih m-!gaah ada -!ggu!aa! 'duk hayati. Di daam!ya m-!5aku t-k!ik sist-m
-ta!ia! s--ti tuma!g sai ( intercropping ) -!ggu!aa! ta!ama! -a!gka
*ai-tas taha! da! %i'-stisida. Di 4!d'!-sia -!g-!daia! T amah i!gku!ga! dimuai
ada -t-!gaha! 1#+= yaitu s-3ak dik-uaka!!ya 4!stuksi -sid-! (4!-s) N'. "
Tahu! 1#+= ya!g m-aa!g -!ggu!aa! 67 3-!is i!s-ktisida ya!g t-%ukti m-!im%uka!
-sist-!si da! -sug-!si hama. Daam hu%u!ga!!ya d-!ga! uaya im-m-!tasi sist-m
HT su%sidi -stisida ya!g tadi!ya m-!5aai +0; dituu!ka! m-!3adi $0/$6; ada tahu!
1#+7 da! muai Ja!uai 1#+# dihaus. ada tahu! 1#+# d-!ga! duku!ga! SA4D da!
%a!tua! t-k!is >A.
-!g-m%a!ga! t-k!''gi amah i!gku!ga! daat diakuka! m-aui -!d-kata!/
-!d-kata! -!g-'aa! sum%- daya aam ya!g ada. Saah satu 5'!t'h -!g-m%a!ga!
t-k!''gi amah i!gku!ga! ya!g 3-as adaah -!g-m%a!ga! sist-m -!g-!daia! hama
s-5aa t-adu (HT). K'!s- dai HT adaah aksi/aksi daam -!g-!daia! hama ya!g
-%ih m-!-ka!ka! ada ti!daka! -m-ihaaa! 's-s/'s-s -k'sist-m s-5aa aami
di%a!di!gka! d-!ga! -!ggu!aa! -stisida kimia daam m-!a!ggua!gi masaah hama ya!g
ada ada suatu -k'sist-m.
Daam m-m-ihaa 's-s/'s-s -k'sist-m t-s-%ut suaya daat %-fu!gsi s-5aa
'tima daam -!g-!daia! hama di-uka! -mahama! t-!ta!g 's-s/'s-s aami ya!g
ada ya!g m-iuti hu%u!ga! a!taa ta!ama! da! k'!disi %i'tik (misa!ya hama musuh
aami -!y-%uk ta!ama! ai! di s-kita!ya d.) da! k'!disi a%i'tik (misa!ya k-su%ua!
ta!ah 5uah hu3a! suhu d.) s-ta -ma!faata! aha! s-5aa k-s-uuha! (misa!ya 'a
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
8/14
ta!am da! -!g-'aa! ta!ah). -mahama! -k'sist-m s-5aa k-s-uuha! i!i s-a!3ut!ya
digu!aka! u!tuk m-!g-m%a!gka! stat-gi -!g-!daia! ya!g -!-ka!a!!ya adaah ada
usaha/usaha k'!s-*asi.
Dai uaia! di atas daat disimuka! %ahwa dasa dai -!g-m%a!ga! t-k!''gi %udi
daya amah i!gku!ga! adaah 'timaisasi 't-!si aami ya!g ada ada suatu -k'sist-m
u!tuk daat dima!faatka! daam sist-m %udi daya ya!g -fisi-!. K'm'!-! %udi daya ya!g
ada m-iuti -!g-'aa! aha! s-5aa k-s-uuha! khusus!ya -!g-'aa! ta!ah ya!g
m-iuti -muuka! tata gu!a aha! da! -!gaia!? -!g-!daia! hama da! -!yakit?
da! -!gatua! 'a ta!am s-ta -!g-'aa! hasi s-t-ah a!-! (as5aa!-!). -dasaka!
k'!s- -!g-m%a!ga! t-k!''gi amah i!gku!ga! t-s-%ut aittas t-ah m-akit m-!gu3i
da! m-!ghasika! i!'*asi t-k!''gi amah i!gku!ga! ya!g t-dii atas *ai-tas u!ggu
t-k!ik -!g-!daia! hama da! -!yakit da! t-k!ik k'!s-*asi aha!.
%arieas Unggul
@ai-tas u!ggu ya!g dihasika! adaah *ai-tas/*ai-tas ya!g diakit dai k'-ksi
asma !utfah m-aui -sia!ga!/-sia!ga!. S--ksi diakuka! %-dasaka! kaakt- ya!g
dii!gi!ka! s-suai d-!ga! -masaaha! utama dai -!g-m%a!ga! k'm'ditas t-s-%ut s-ta
m-mu!yai 't-!si 'duksi ya!g ti!ggi. 8isa!ya s--ksi diakuka! t-hada< gau/gau
'ka ya!g taha! t-hada -!yakit? gau/gau taha! t-hada hama.
Teknik K.nser/asi Lahan
T-k!ik k'!s-*asi aha! u!tuk m-!g-!daika! -'si da! (-< -!yakit i!5at ada
ta!ama! t-m%akau) dik-m%a!gka! ada aha! ya!g dita!am ada aha! d-!ga!
k-mii!ga! 16B60;. -masaaha! utama ada %udi daya adaah d-gadasi aha! da!
-'si s-ta s-a!ga! -!yakit ya!g dis-%a%ka! '-h k'm-ks at'g-! (t-dii atas
!-mat'da uu aka Meloidogyne spp. 3amu Phytophthora nicotianae0 da! %akt-i
Ralstonia solanacearum) (D3a3adi -t a.200$).
K'm'!-! t-k!''gi k'!s-*asi aha! ya!g dik-m%a!gka! t-dii atas<
1. -!a!ama! umut S-taia ada %i%i t-asCtami!ga! atau guuda!.
2. -!a!ama! Flemingia ada %ida!g *-tika tami!ga! t-as.
". -m%uata! 'ak.
$. Aikasi mik'%ia a!tag'!is Aspergillus fu migatus da! Bacillus sp.
6. -!g'aha! ta!ah mi!ima.
Pengendalian Hama dan Penyaki
T-k!ik -!g-!daia! hama da! -!yakit ya!g dik-m%a!gka! s-suai d-!ga! k'!s-
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
9/14
-!g-!daia! hama -!yakit t-adu (HT) yaitu -ma!faata! 't-!si aami u!tuk
-!g-!daia! hama -!yakit. 't-!si aami t-s-%ut dima!faatka! m-aui 'timaisasi
musuh aami s-%agai fakt' m'taitas %i'tik ya!g -f-ktif %agi s-a!gga hama atau a!tag'!is
at'g-! -!y-%a% -!yakit ta!ama!. timaisasi 't-!si fakt' m'taitas %i'tik diakuka!
%-dasaka! -mahama! -k'sist-m dai masi!g/masi!g k'm'ditas.
-%agai ma5am 5aa -!g-!daia! 'ga!ism- -!gga!ggu ta!ama! ya!g t-adu
s--ti<
a. aa %-5'5'k ta!am
-!ggu!aa! *ai-tas -sist-!.
-giia! ta!ama!
Sa!itasi %-kas ta!ama!C m-mus!ahka! %-kas ta!ama!
-!g-3aa! ta!ah (tiag-)
8-!gu%ah waktu ta!am da! waktu a!-!. -ma!gkasa! da! -!3aa!ga!
-muuka! %-im%a!g
K-%-siha! i!gku!ga! atau sa!itasi
-!g-'aa! ai
8-!a!am ta!ama! -a!gka (ta 5')
%. aa m-ka!ik
• -mus!aha! d-!ga! ta!ga!
• 8-!ggu!aka! ta%iC-!gahaa!g
• -a!gkaCaat -!ghisa
• 8--mukCm-umatka!5. aa fisik
• -!uu!a! suhu
• -!aika! suhu
• -!gatua! k--m%a%a!
• E!-gi -a!gka 5ahaya
• Suaa
d. HayatiC%i''gis
• 8usuh aami
• 8-i!du!gi da! m-!y-%aka! at'g-! hama
-. Kimiawi
• Fat -mikat
• 4!s-ktisida !a%ati
• Fat -!gaham%at tum%uh (Suga!di 201")
S-ai! itu 3uga daat m-!ggu!aka! -!g-!daia! ya!g at-!atif t-!tu!ya amah
i!gku!ga! dia!taa!ya<
ma! adaah %aha! maka! ya!g digu!aka! u!tuk m-!aik -hatia! hama
ya!g aka! dita!gka misa!ya -ug-!' u!tuk m-!aik -hatia! aat %uah 3a!ta!.
S-da!gka! -a!gka adaah t-mat atau aat ya!g digu!aka! u!tuk m-!a!gka
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
10/14
hama ya!g di%-i uma!. 8isa!ya -a!gka aat %uah di%-i uma! %-ua 5aia!
-ug-!'.
ma! u!tuk aat %uah t-dii atas 5amua! 't-i! da! gua. Laat %uah
m-m-uka! 't-i! s-ama masa %-t-u. K'!stuksi -a!gka di%uat s-d-mikia!
ua s-hi!gga hama daat masuk u!tuk maka! uma! t-tai tidak daat k-ua.
!tuk m-!a!gka aat %uah s-%aik!ya diakuka! =/+ mi!ggu s-%-um %uah masak.
-!a!gkaa! haus s-au diawasi s-5aa t-atu da! %ia k-hu3a!a! uma! haus
s-au diga!ti. Laat %uah ada s'- hai s-au %-istiahat di s-%-ah %aat 'h'!
maka s-%aik!ya -a!gka diga!tu!gka! di s-%aah %aat 'h'!.
ma! 4
• Kuit 3-uk m-!timu! atau dagi!g %uah 100 55 amm'!ia atau ai
k-!5i!g sai da! ai 06
• L. S-mua %aha! t-s-%ut di5amu s-5aa m-ata da! didiamka!
s-ama satu maam. aia! ya!g t-ah di5amu t-s-%ut di-!5-ka!
d-!ga! 16 it- ai k-mudia! dimasuka! k-daam %'t' astik %-kas
s-%a!yak 60 55 da! diga!tu!gka! di k-%u! d-!ga! 3aak a!taa
-a!gka s-3auh G/" m.
• -a!gka t-muu!g k-aa
• Dau! s-asih (Ocimum sanctum) s-%a!yak 20 g ditum%uk k-mudia!
dimasuka! k-daam t-muu!g k-aa da! di%-i 100 55 ai. !tuk
m-!5-gah -kstak t-s-%ut m-!gaami f-m-!tasi s-5a 5-at -u
ditam%ah asam sitat 06 g k-mudia! -kstak!ya ditam%ah a5u!
t-m%akau atau a5u! ai!!ya. -a!gka aat %uah t-s-%ut diikat
ada 5a%a!g 'h'! s-tia 'h'! di%-i $ -a!gka t-muu!g. Laat
%uah ya!g maka! -kstak s-asih aka! mati ka-!a k-a5u!a!.
• -a!gka d-!ga! astik ta!saa!
-a!gka i!i digu!aka! u!tuk m-!a!gka s-a!gga ya!g daat
m-'!5at d-!ga! 5-at. agia! daam dai -a!gka astik t-s-%ut
di'-si d-!ga! mi!yak g'-!g. k-mudia! di-takka! di atas ta!ama!.
K-mudia! s-a!gga (hama) ya!g hi!gga di ta!ama! dig'ya!g/
g'ya!gka! aga m-'!5at da! m-!a%ak ka!t'!g astik ya!g ada
mi!yak g'-!g!ya s-hi!gga tidak daat t-%a!g agi. -!ggu!aa!
-a!gka d-!ga! 5aa i!i adaah tidak daat m-m%-daka!
s-a!gga ya!g m-!gu!tu!gka! da! s-a!gga ya!g m-!3adi hama
ta!ama!.
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
11/14
-a!gka a!a Ku!i!g
Sasaa! -a!gka i!i adaah hama -!ghisa t-utama aat utih da! !g-!gat
u!ggu!g %-ia!. -a!gka di%uat dai astik ku!i!g ya!g di'-si d-!ga! --kat
s-hi!gga hama s-a!gga ya!g t-ta!gka aka! m--kat ada astik ku!i!g t-s-%ut.a!a ku!i!g aka! m-!aik s-a!gga. Namu! -masa!ga! -a!gka i!i 3a!ga! samai
daat di3iat '-h ku5i!g atau a!3i!g. -a!gka astik i!i daat di-takka! s-5aa
*-tika atau s-%agai tutu -s-maia!. --kat daat di'-ska! ada -mukaa! astik
ya!g %-wa!a ku!i!g (3a!ga! ya!g hitam) da! wa!a ku!i!g t-s-%ut 3a!ga! samai
hia!g. --kat t-dii atas ga!dauk-m atau 6; 'y%uta!- da! h-a!-.
E< -!g-!daia! s-5aa Kimia d-!ga! m-!ggu!aka! :at -mikat
>'t'< Suhaa 4
&A& III
INTERPRESTASI !ARI TIN-AUAN PUSTAKA
-dasaka! uaia! dai ti!3aua! ustaka ya!g didaat -!g-!daia! 'ga!ism-
-!gga!ggu ta!ama! s-5aa amah i!gku!ga! m-ma!g sa!gat di-uka! daam
m-!u!3a!g k-%-adaa! -ta!ia! -stai. ,amah i!gku!ga! itu s-!dii m-miiki ati
s-%agai suatu ti!daka! atau k-giata! ya!g diaksa!aka! daam m-!5aai tu3ua! ya!g
t-t-!tu khusus!ya ada k-giata! -ta!ia! d-!ga! tidak m-usak da! 's-s!ya s-aas
ada -k'sist-m aha!. S-hi!gga d-!ga! k'!s- amah i!gku!ga! daat t-5aai
i!gku!ga! -ta!ia! ya!g -stai da! %-k-a!3uta!.
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
12/14
ga!ism- -!gga!ggu ta!ama! (T) masih %a!yak dik-!daika! m-!ggu!aka!
5aa i!tas yak!i m-!ggu!aka! -stisida ya!g m-miiki daak !-gatif ya!g sa!gat %-sa
ada i!gku!ga! ka-!a -sidu -stisida ya!g ti!ggi. Daam -!g-!daia! T amah
i!gku!ga! t-ah dit-muka! %-%agai 5aa aga m-!gua!gi -!ggu!aa! 5aa i!tas t-s-%ut
yak!i d-!ga! -miiha! *ai-tas u!ggu -!g-!daia! hama -!yakit t-adu s-ta
k'!s-*asi aha!.
ga!ism- ya!g ai!g %-sa -!gauh!ya ada damak k-usaka! ta!ama! adaah
hama -!yakit s-ta guma '-h ka-!a itu u!tuk -!g-!daia!!ya haus 3uga dit-muka!
s'usi ya!g %aik da! -k'!'mis s-hi!gga -!g-!daia!!ya tidak %-damak %uuk %agi
ta!ama! i!gku!ga! da! ma!u!isa. -!g-!daia! hamaC-!yakit t-adu m-uaka! saah
satu 5aa -!d-kata! atau 5aa %-iki t-!ta!g 2-!g-'aa! s-ta -!g-!daia! T ya!g
didasaka! 2ada dasa -tim%a!ga! -k''gi da! -fisi-!si -k'!'mi daam a!gka
-!g-'aa! ag'-k'sist-m ya!g %-wawasa! i!gku!ga! ya!g %-k-a!3uta!.
S-%agai sasaa! t-k!''gi HT adaah<
'duksi -ta!ia! ma!ta ti!ggi
-!ghasia! da! k-s-3aht-aa! -ta!i m-!i!gkat
'uasi T da! k-usaka! ta!ama! t-ta ada aas s-5aa -k'!'mi tidak
m-ugika!.
-!gua!ga! -sik' -!5-maa! Li!gku!ga! aki%at -!ggu!aa! -stisida ya!g
%--%iha!.
ada saat i!i ya!g %a!yak digu!aka! adaah ag-!sia hayati musuh aami ta!ama!
-a!gka da! -stisida !a%ati d-!ga! 5aa t-s-%ut m-uaka! suatu t-'%'sa! k-ma3ua!
di%ida!g -ta!ia! daam -!g-!daia! T khusus!ya hama da! -!yakit ya!g
m-m-hatika! k-%-a!3uta! i!gku!ga! s-hi!gga t-5ita -ta!ia! ya!g -stai.
&A& I%
KESIMPULAN
ga!ism- -!ga!ggu Ta!ama! (T) m-uaka! 'ga!ism- ya!g %-sifat daat
m-usak m-!gham%at -tum%uha! m-!y-%a%ka! k-hia!ga! hasi da! t-!tu!ya
m-ugika! %agi -aku ta!i. -%agai ma5am T yaitu Hama -!yakit @ius
at'g-! akt-i da! &uma. Namu! ya!g ai!g %-sa -!gauh !-gatif!ya ada
-aksa!aa! %udidaya -ta!ia! adaah hama.
K'!s- -!g-!daia! ya!g %-sifat amah i!gku!ga! adaah suatu k'!s- ya!g daat
dima!faatka! daam m-akuka! -!g-!daia! t-hada 'ga!ism- -!gga!ggu
ta!ama! ya!g m-mikika! k--staia! i!gku!ga! s-hi!gga -!g-!daia!!ya s-aas
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
13/14
d-!ga! i!gku!ga! -k''gi da! %-sifat -k'!'mis -!dah s-ta m-ma!faatka! sum%-
daya ya!g amah i!gku!ga! s-%agai %aha! -!g-!daia!!ya.
-!g-!daia! T ya!g amah i!gku!ga! sama ha!ya d-!ga! -!g-!daia! s-5aa
t-adu. -!g-!daia!!ya m-iuti %-%agai 5aa yaitu 5aa %-5'5'k ta!am m-ka!ik
fisik hayati %i''gis s-ta kimia 'ga!ik. D-!ga! 5aa t-s-%ut daat m-mi!imaisi
-!ggu!aa! -stisida si!t-tis ya!g haga!ya -atif maha da! m-miiki damak
!-gatif %-ua -sidu %aha! kimia si!t-tis ya!g %uuk %agi i!gku!ga! da! makhuk
hidu ai!!ya.
!A$TAR PUSTAKA
ui 3!:-- L.A. 200$. Hyd''gi5a fu!5ti'!s 'f t'i5a f'-sts< N't s--i!g th- s'i f' th-
t--s. Agi5utu- E5'syst-ms a!d E!*i'!m-!t 10$
-
8/18/2019 Makalah Opt Lestari
14/14
1$0.
Hay'!'. 2012. Duku!ga! 4!'*asi t-k!''gi !tuk -!g-m%a!ga! -ta!ia! ,amah
Li!gku!ga! -%asis Laha! Huta!. ada! -!-itia! da! -!g-m%a!ga! -ta!ia!.
K-m-!tia! -ta!ia!. 'g'.
Hay'!'. 2012. Duku!ga! 4!'*asi t-k!''gi !tuk -!g-m%a!ga! -ta!ia! ,amah
Li!gku!ga! -%asis Laha! Huta!. ada! -!-itia! da! -!g-m%a!ga! -ta!ia!.
K-m-!tia! -ta!ia!. 'g'.
Hasyim A. . S-tiawati a!d ,. Sutaya. 201$. S5--!i!g f' -sista!5- t' A!tha5!'s-
5aus-d %y Colletotrichum acutatum i! 5hii -- (Capsicum annuum L.) i!
K-dii East Ja*a. AA i'fu =(2)< 10$/11$.
Haus- A..N. N.D. 8a5L-'d . u-! A.8. hit/ %-ad S.D. 'w! a!d J.&. 854*'.
200+. 4!t-gati!g 'du5ti'! a!d !atua -s'u5- ma!ag-m-!t '! mi-d fams i!
East-! Austaia< Th- 5'st 'f 5'!s-*ati'! i! agi5utua a!ds5a-s. Agi5utu-
E5'syst-ms a!d E!*i'!m-!t 127