DAFTAR PUSTAKA
1. Sunatrio S. Resusitasi Cairan Media Aesculapius. Jakarta.2004.
2. Soenarjo,dkk. Anestesiologi, Bagian Anestisiologi dan Terapi Intensif FK
UNDIP/ RSUD dr. Kariadi Semarang (Ed.1).IDSAI Cabang Jawa
Tengah.Semarang. 2010.
3. Guyton, AC & Hall, JE. Pengaturan Keseimbangan Asam-Basa. Buku Ajar
Fisiologi Kedokteran (Ed.9). EGC. Jakarta. 1997.
4. Suriyadi, Harahap M. Sofyan, Leksana Ery. Pengaruh HES 6 % Dalam
Larutan Berimbang Dengan HES 6% Dalam Larutan Nacl 0,9 % Terhadap
pH, Strong Ion Difference Dan Klorida Pada Pasien Bedah Sesar Dengan
Anestesi Spinal. Jurnal Anestesiologi Indonesia. 2012. Dari :
http://janesti.com/journal/view/article/3
5. Stewark PH. How to UnderstandAcid-Base : aQuantitative Acid – Base
Primer for Biology and Medicine. From : http://www.acidbase.org
6. Mustafa I, George YWH. Keseimbangan Asam-Basa (ParadigmaBaru)
Anestesia & Critical Care . Vol 21. Jakarta. 2003
7. Darmawan. Iyan. Stewart Approach Secara Ringkas, Jakarta. 2008. diambil
dari http://www.otsuka.co.id/?content=article_detail&id=19&lang=en
8. Leksana E. SIRS, Sepsis, Keseimbangan Asam-Basa, Syok dan Terapi Cairan.
CPD IDSAI Jateng-Bagian Anestesi dan Terapi Intensif FK Undip.
Semarang. 2006.
9. Kolivas C. dr. Continuing Medical Education 6th
. Departement of Anaesthesia
Box Hill Hospital. 2005.
10. Soenarjo. Fisiologi Cairan. Simposium Tatalaksana Cairan, Elektrolit dan
Asam-Basa (Stewart Approach). Semarang, 2006.
11. Siggaard, andersen and Fogh-andersen. Base excess or buffer base (strong ion
difference) as measure of a non-respiratory acid-base distrubance.
Departement of Clinical Biochemistry, Herlev Hopital, University of
Copenhagen, Denmark. Acta Anesthesiol Scand Suppl. 1995;107;123-8.
From : http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8599264.
12. LatiefSA, SuryadimKA, DechMR. Petunjuk Praktis Anestesiologi. Bagian
Anestesiologi dan Terapi Intensif FK UI. Jakarta. 2001.
13. Dokter workTM
. Terapi Cairan Pada Syok. Diambil dari :
http://www.dokterwok.blog.com/kegawatdaruratan-medis/terapi-cairan-pada-
syok-hipovoiemik/.
14. Sastroasmoro S, Ismael S. Dasar-Dasar Metodologi Penelitian Klinis. Jakarta:
Binarupa Aksara.
LAMPIRAN 1 : ETHICAL CLEARANCE
LAMPIRAN 2 : SURAT-SURAT PERSETUJUAN
Dokumentasi
SID 2
Frequency Percent
Valid
Percent
Cumulative
Percent
Valid 25 1 1.0 1.0 1.0
27 1 1.0 1.0 2.1
28 3 3.1 3.1 5.2
29 8 8.3 8.3 13.5
30 4 4.2 4.2 17.7
31 5 5.2 5.2 22.9
32 7 7.3 7.3 30.2
33 10 10.4 10.4 40.6
34 12 12.5 12.5 53.1
35 8 8.3 8.3 61.5
36 9 9.4 9.4 70.8
37 8 8.3 8.3 79.2
38 7 7.3 7.3 86.5
39 5 5.2 5.2 91.7
40 4 4.2 4.2 95.8
41 1 1.0 1.0 96.9
42 1 1.0 1.0 97.9
43 1 1.0 1.0 99.0
44 1 1.0 1.0 100.0
Total 96 100.0 100.0
Statistics
SID 2
N Valid 96
Missing 0
Mean 34.3333
Median 34.0000
Mode
34.00
Std. Deviation 3.79103
Skewness .053
Std. Error of Skewness .246
Descriptive Statistics
N Minimum Maximum Mean
Std.
Deviation
SID 1 96 20.00 45.00 30.9583 3.88226
Valid N
(listwise) 96
Descriptive Statistics
N Minimum Maximum Mean
Std.
Deviation
SID 2 96 25.00 44.00 34.3333 3.79103
Valid N
(listwise) 96
One-Sample Kolmogorov-Smirnov Test
SID 2
N 96
Normal Parametersa Mean 34.3333
Std. Deviation 3.79103
Most Extreme
Differences
Absolute .066
Positive .066
Negative -.060
Kolmogorov-Smirnov Z .649
Asymp. Sig. (2-tailed) .793
a. Test distribution is Normal.
One-Sample Kolmogorov-Smirnov Test
SID 1
N 96
Normal Parametersa Mean 30.9583
Std. Deviation 3.88226
Most Extreme
Differences
Absolute .091
Positive .091
Negative -.078
Kolmogorov-Smirnov Z .893
Asymp. Sig. (2-tailed) .402
a. Test distribution is Normal.
Statistics
Jns Klmn
N Valid 96
Missing 0
Jns Klmn
Frequency Percent
Valid
Percent
Cumulative
Percent
Valid Laki-Laki 41 42.7 42.7 42.7
Wanita 55 57.3 57.3 100.0
Total 96 100.0 100.0
Paired Samples Statistics
Mean N
Std.
Deviation
Std. Error
Mean
Pair 1 SID 1 30.9583 96 3.88226 .39623
SID 2 34.3333 96 3.79103 .38692
Statistics
Diagnose Usia
N Valid 96 96
Missing 0 0
Usia
Frequency Percent
Valid
Percent
Cumulative
Percent
Valid 12 1 1.0 1.0 1.0
14 1 1.0 1.0 2.1
17 1 1.0 1.0 3.1
18 1 1.0 1.0 4.2
19 2 2.1 2.1 6.2
20 1 1.0 1.0 7.3
21 2 2.1 2.1 9.4
22 3 3.1 3.1 12.5
25 1 1.0 1.0 13.5
26 1 1.0 1.0 14.6
28 1 1.0 1.0 15.6
30 1 1.0 1.0 16.7
31 2 2.1 2.1 18.8
33 2 2.1 2.1 20.8
34 1 1.0 1.0 21.9
36 3 3.1 3.1 25.0
37 1 1.0 1.0 26.0
38 3 3.1 3.1 29.2
39 1 1.0 1.0 30.2
40 2 2.1 2.1 32.3
41 4 4.2 4.2 36.5
42 1 1.0 1.0 37.5
43 1 1.0 1.0 38.5
44 2 2.1 2.1 40.6
45 3 3.1 3.1 43.8
47 2 2.1 2.1 45.8
48 1 1.0 1.0 46.9
49 1 1.0 1.0 47.9
50 4 4.2 4.2 52.1
51 5 5.2 5.2 57.3
53 4 4.2 4.2 61.5
54 3 3.1 3.1 64.6
55 2 2.1 2.1 66.7
56 2 2.1 2.1 68.8
57 3 3.1 3.1 71.9
58 2 2.1 2.1 74.0
6 1 1.0 1.0 75.0
61 1 1.0 1.0 76.0
62 1 1.0 1.0 77.1
63 5 5.2 5.2 82.3
64 1 1.0 1.0 83.3
65 4 4.2 4.2 87.5
66 2 2.1 2.1 89.6
67 1 1.0 1.0 90.6
68 1 1.0 1.0 91.7
69 2 2.1 2.1 93.8
70 1 1.0 1.0 94.8
75 1 1.0 1.0 95.8
82 1 1.0 1.0 96.9
86 1 1.0 1.0 97.9
89 1 1.0 1.0 99.0
91 1 1.0 1.0 100.0
Total 96 100.0 100.0
Diagnose
Frequency Percent
Valid
Percent
Cumulative
Percent
Valid Adeno Ca recti 1/3
distal 1 1.0 1.0 1.0
Adenoa Ca papilifer
thyroi 1 1.0 1.0 2.1
ASD 1 1.0 1.0 3.1
ASD II 2 2.1 2.1 5.2
Ca ovarii stad III.c 2 2.1 2.1 7.3
CAD 3 UD 1 1.0 1.0 8.3
CAD IUD 1 1.0 1.0 9.4
Carcinoma ovari stad
III c 1 1.0 1.0 10.4
CHF 1 1.0 1.0 11.5
CHF nyha III 1 1.0 1.0 12.5
CHF Nyha III 1 1.0 1.0 13.5
CHF Nyha IV 1 1.0 1.0 14.6
CKD 2 2.1 2.1 16.7
Congenital heart failure 1 1.0 1.0 17.7
Coronari arteri disease 1 1.0 1.0 18.8
Coronary arteri disease 1 1.0 1.0 19.8
Eklampsia 2 2.1 2.1 21.9
Emergency caesarean
sectio 1 1.0 1.0 22.9
Epigastrik pain 1 1.0 1.0 24.0
Hemorroid interna 1 1.0 1.0 25.0
Hernia 1 1.0 1.0 26.0
ICH 1 1.0 1.0 27.1
Iscemic heart disease 1 1.0 1.0 28.1
Meningioma 2 2.1 2.1 30.2
Meningitis 1 1.0 1.0 31.2
Mitral regurgitasi
severe 1 1.0 1.0 32.3
Mitral stenosis 1 1.0 1.0 33.3
MO 1 1.0 1.0 34.4
MR moderat 1 1.0 1.0 35.4
MR Severe 1 1.0 1.0 36.5
Nstemi Killip III 1 1.0 1.0 37.5
Nyha II-III 1 1.0 1.0 38.5
OME 1 1.0 1.0 39.6
Operasi caesar 1 1.0 1.0 40.6
Penurunan kesadaran 1 1.0 1.0 41.7
Penyakit jantung
rematik 1 1.0 1.0 42.7
Perdarahan intra kranial 1 1.0 1.0 43.8
Perdarahan subaraknoid 1 1.0 1.0 44.8
Peritonitis 2 2.1 2.1 46.9
Peritonitis generalisata 1 1.0 1.0 47.9
Perut kembung 1 1.0 1.0 49.0
PH primer 1 1.0 1.0 50.0
Post laparatomi 1 1.0 1.0 51.0
Post CABG 3 3.1 3.1 54.2
Post Craniotomi 1 1.0 1.0 55.2
Post laparatomi 4 4.2 4.2 59.4
Post MVR 2 2.1 2.1 61.5
Post op ASD 1 1.0 1.0 62.5
Post op craniotomi 7 7.3 7.3 69.8
Post op craniotomy 1 1.0 1.0 70.8
Post OP Shunting IVH 1 1.0 1.0 71.9
Post operasi ASD 1 1.0 1.0 72.9
Post operasi craniotomi 1 1.0 1.0 74.0
Post operasi
relaparatomi 1 1.0 1.0 75.0
Post ORIF 1 1.0 1.0 76.0
Post SC 1 1.0 1.0 77.1
Post SCTP G5P4A0
CHF 1 1.0 1.0 78.1
Pre eklampsia berat 1 1.0 1.0 79.2
Severe sepsis 1 1.0 1.0 80.2
Shock kardiogenik 2 2.1 2.1 82.3
Shock kontusio 1 1.0 1.0 83.3
Squamous cell Ca 1 1.0 1.0 84.4
Stemi 4 4.2 4.2 88.5
Stemi anterior ekstensif 1 1.0 1.0 89.6
Stemi inferior 1 1.0 1.0 90.6
Stroke non hemoragik 3 3.1 3.1 93.8
Syok hipovolemik 1 1.0 1.0 94.8
Syok septik 1 1.0 1.0 95.8
Tetanus derajat berat 2 2.1 2.1 97.9
VSD + SADC 1 1.0 1.0 99.0
VSD SADL 1 1.0 1.0 100.0
Total 96 100.0 100.0
No No. CM Jenis
Kelamin Usia Diagnosa
Lama
rawat di
ICU
(hari)
Elektrolit
sebelum
RL SID
1
Elektrolit
setelah RL SID
2
Na+
Cl-
Na+
Cl-
1. C341942 P 39 ASD II 31 140 112 28 137 107 30
2. C324349 L 65 Post CABG 4 133 107 26 134 97 37
3. C336822 P 67 Stroke non hemoragik 3 157 123 34 164 132 32
4. C329962 P 6 Post op ASD 3 142 107 35 136 107 29
5. C326612 P 38 MR moderat 5 133 107 26 134 106 28
6. C325052 P 41 Ca ovarii stad III c 3 130 99 31 134 100 34
7. C332845 p 36 Post op craniotomi 7 139 108 31 124 91 33
8. C342432 L 45 CAD IUD 4 136 106 30 136 108 28
9. C342452 P 34 Emergency caesarean section 3 134 105 29 138 107 31
10. C340132 P 45 Squamous cell Ca 10 138 105 33 139 99 40
11. C334011 L 53 Post laparatomi 5 137 106 31 144 108 36
12. C346543 L 66 Peritonitis 11 138 109 29 135 102 33
13. C339493 P 54 Syok hipovolemik 3 144 115 29 138 103 35
14. C298213 P 26 Pre eklampsia berat 4 135 108 27 133 97 36
15. C330373 P 45 Meningioma 19 139 108 31 139 104 35
16. C335250 P 58 Stemi 5 133 98 35 130 88 42
17. C328643 L 53 CAD 3 UD 4 142 110 32 141 110 31
18. C346503 P 30 Eklampsia 7 137 108 29 139 103 36
19. C342773 L 50 Meningitis 5 133 92 41 132 92 40
20. C314467 L 63 Stemi 4 129 95 34 130 96 34
21. C341913 L 22 Peritonitis 4 133 97 36 149 108 41
22. C331754 P 62 CKD 3 141 112 29 140 113 27
23. C212134 P 63 Adeno Ca recti 1/3 distal 4 139 108 31 141 101 40
24. C342954 P 54 CHF Nyha IV 4 137 110 27 143 110 33
25. C337234 P 54 ICH 18 135 106 27 137 98 39
26. C337914 P 42 CHF Nyha III 6 134 108 26 138 106 32
27. C277714 P 91 Penurunan kesadaran 3 131 99 32 130 94 36
28. C296814 L 22 Congenital heart failure 5 133 98 35 135 96 39
29. C334041 P 63 Stemi 5 138 103 35 140 102 38
30. C320701 P 12 VSD SADL 3 141 114 27 133 104 29
31. C340041 L 40 Post op craniotomi 6 131 99 32 141 104 37
32. C330681 P 48 CKD 3 125 95 30 132 98 34
33. C328568 P 44 Post op craniotomi 4 134 103 31 134 96 38
34. C285341 P 40 Penyakit jantung rematik 4 134 104 30 133 104 29
35. C337861 P 86 Stemi inferior 4 136 104 32 135 100 35
36. C326969 P 31 Post op craniotomi 3 125 105 20 131 95 36
37. C345141 L 50 Peritonitis generalisata 3 152 120 32 152 116 36
38. A567681 L 49 Perdarahan intra kranial 8 138 110 28 140 109 31
39. C274923 P 36 Perut kembung 5 139 109 30 137 102 35
40. C327961 L 31 VSD + SADC 6 135 106 29 139 102 37
41. C335581 P 58 PH primer 6 132 103 29 137 102 35
42. C346141 L 82 Stroke non hemoragik 3 140 110 30 139 110 29
43. C327121 L 70 Epigastrik pain 3 123 89 34 137 100 37
44. C279851 L 69 Perdarahan subaraknoid 11 141 105 36 145 107 38
45. C311171 P 14 ASD II 3 139 106 33 141 108 33
46. C312631 L 63 Coronari arteri disease 3 136 105 31 141 107 34
47. C341031 L 61 Syok septik 10 128 95 33 139 107 32
48. C320111 P 51 Post laparatomi 3 134 104 30 135 102 33
49. C333802 L 51 Post op craniotomi 5 137 103 34 132 96 36
50. C332597 L 57 Stemi 4 140 108 32 139 106 33
51. C331809 L 36 Post ORIF 2 136 104 32 136 102 34
52. C328568 P 53 Post op craniotomi 4 127 94 33 140 102 38
53. C330382 P 19 Post operasi ASD 4 138 110 28 135 104 31
54. C341042 P 21 Operasi caesar 4 135 109 26 139 107 32
55. C341082 L 65 Nstemi Killip III 3 138 109 29 139 110 29
56. C120798 L 51 Post op craniotomi 5 139 111 28 138 106 32
57 C336835 P 18 Eklampsia 5 141 102 39 142 107 35
58 C151575 L 56 Stroke non hemoragik 4 142 109 33 140 107 33
59 C333035 P 41 Post SCTP G5P4A0 CHF 4 142 109 33 146 109 37
60 C340535 P 41 Post operasi relaparatomi 4 133 103 30 140 106 34
61 C327504 P 51 Post laparatomi 3 134 98 36 136 92 44
62 C296186 P 43 Hemorroid interna 3 138 110 28 137 107 30
63 C328744 L 33 Post MVR 5 135 106 29 137 108 29
64 C335264 P 66 Post op craniotomi 6 139 96 43 132 92 40
65 C335304 L 56 Iscemic heart disease 7 131 105 26 130 102 28
66 C333204 P 21 CHF Nyha III 6 134 104 30 138 105 33
67 C345205 L 50 Stemi anterior ekstensif 2 138 108 30 145 110 35
68 B265837 P 28 ASD II 5 133 103 30 138 104 34
69 C334377 P 47 Nyha II - III 12 135 102 33 133 90 43
70 C328336 L 64 MO 3 137 104 33 136 98 38
71 C336366 L 89 Hernia 3 145 100 45 144 109 35
72 C345166 L 55 OME 4 128 102 26 130 105 25
73 B264096 L 50 Coronari arteri disease 3 137 111 26 141 110 31
74 C336436 P 63 Shock kardiogenik 12 136 100 36 136 99 37
75 C337056 L 22 Shock kontusio 9 140 107 33 139 109 30
76 A326612 P 25 Post SC 2 137 103 34 129 90 39
77 C340136 P 20 Post laparatomi 2 131 108 23 138 100 38
78 C324349 L 65 Post CABG 4 134 103 31 137 101 36
79 C331376 L 57 Tetanus derajat berat 7 136 103 33 135 103 32
80 C323736 P 33 Ca ovarii stad III c 3 138 111 27 131 102 29
81 C331376 L 37 Tetanus derajat berat 5 136 103 33 138 101 37
82 C299999 P 68 Severe sepsis 9 138 114 24 150 116 34
83 C277275 P 17 CHF Nyha III 5 140 109 31 139 105 34
84 C357955 P 53 Mitral stenosis 4 139 112 27 133 101 32
85. C370664 P 19 Mitral regurgitasi severe 3 137 110 27 140 110 30
86. C346605 L 55 MR Severe 4 130 100 30 138 99 39
87. C344510 P 51 Meningioma 6 137 108 29 131 97 34
88. C215690 P 41 Adenoa Ca papilifer thyroid 7 144 110 34 140 102 38
89. C086770 L 69 Shock kardiogenik 4 140 108 32 139 106 33
90. C329390 P 47 Post laparatomi 4 137 103 34 129 90 39
91. C120630 P 38 Post op craniotomi 3 139 110 29 145 111 34
92. C330969 L 57 Post CABG 8 124 93 31 138 109 29
93. C320757 P 44 Ca ovarii stad III c 6 127 94 33 138 101 37
94. C326612 L 38 Post MVR 5 134 99 35 137 101 36
95. C337868 L 75 Post OP Shunting IVH 4 139 110 29 145 111 34
96. C336047 L 65 Post op craniotomi 3 138 109 29 135 102 33
Lampiran Biodata Mahasiswa
Identitas Mahasiswa
Nama : La Ode Muh. Saleh
Nim : G2A009096
Tempat / tanggal lahir :Watuputih 2 Januari 1990
Jenis Kelamin : Laki-laki
Alamat rumah : Jalan poros watuputih kontunaga Rt 1 Rw 1,Kab. Muna
Sultra
Alamat kos : Jln Mugas Barat V no.2
Nomor hp : 085225723586
email : [email protected]
Riwayat Pendidikan Formal
1. SD : SDN 5 Raha Lulus Tahun : 2003
2. SMP : SMPN 1 Kosambi Lulus Tahun : 2006
3. SMA : SMAN 1 Kontunaga Lulus Tahun : 2009
4. Masuk FK UNDIP Tahun 2009
Keanggotaan Organisasi :
1. Rohis FK Undip
2. Anggota Mer-C
3. Himpunan Mahasiswa Islam Komfak Kedokteran