2015 – sains dasar biologi – kimia – metabolisme

35

Upload: lynhu

Post on 23-Jan-2017

245 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

Page 1: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme
Page 2: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Giant Panda (Ailuropoda melanoleuca)

Page 3: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

METABOLISME

• Metabolisme merupakan keseluruhan reaksi kimia yang terjadi di dalam tubuh makhluk hidup.

• Transformasi energi selalu mengikuti setiap proses metabolisme.

• Transformasi energi terjadi sejalan dengan Hukum Termodinamika.

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 4: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

ENERGI

• Energi merupakan modal dasar makhluk hidup untuk melakukan berbagai aktivitasnya.

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

• Simpanse memakan

daun sebagai sumber

tenaga, sedangkan

organisme lain

memiliki cara spesifik

untuk mendapatkan

sumber energi.

Simpanse

Page 5: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Unit Energi Selular: ATP

• ATP: Adenosine Tri Phosphate

• ATP akan menghasilkan energi saat ada pemutusan satu rantai phospate dari ATP ke ADP

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 6: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Bagaimana beruang mendapatkan energi dari salmon yang ia makan?

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Grizzly bear (Ursus arctos)

Page 7: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Bagaimana tumbuhan mendapatkan energi?

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 8: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Transformasi Energi

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 9: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

METABOLISME

KATABOLISME ANABOLISME

PEMBONGKARAN PENYUSUNAN

Fotosintesis (Asimilasi Karbon) Penyusunan bahan anorganik menjadi bahan organik dengan sumber energi dari cahaya matahari

Respirasi Pemecahan bahan organik menjadi bahan anorganik dengan menggunakan sumber energi tertentu.

Respirasi Anaerob

Respirasi Aerob

Page 10: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Fotosintesis VS Respirasi Selular

PEMBEDA FOTOSINTESIS RESPIRASI SELULAR

Bagian sel tempat berlangsungnya reaksi

1 ...............

6 ...............

Bahan Reaksi

2 ...............

7 ...............

Hasil Reaksi

3 ...............

8 ...............

Jenis Reaksi

4 ...............

9 ...............

Contoh organisme yang melakukan reaksi

5 ...............

10 ...............

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 11: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

FOTOSINTESIS

• Fotosintesis adalah salah satu proses konversi bentuk energi, seperti proses konversi energi pada sebuah radio.

• Fotosintesis dilakukan oleh sebagian besar organisme autotrof.

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

AUTOTROF Organisme yang bisa mengubah zat anorganik menjadi zat organik

Page 12: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Reaksi Fotosintesis

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Reaksi Terang

Reaksi Gelap

Page 13: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 14: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

REAKSI TERANG

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 15: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

REAKSI TERANG

• Terjadi di dalam grana (tumpukan membran tilakoid)

• Reaksi yang bergantung dengan adanya cahaya

• Komponen yang terlibat

– Fotosistem I dan II

– Pigmen Klorofil

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 16: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

REAKSI TERANG

• FOTOLISIS AIR

– Energi cahaya ditangkap Fotosistem II

– Energi cahaya memecahkan H2O menjadi H+ dan O2

• FOTOFOSFORILASI

– Perubahan NADP+ + H+ NADPH

– Fotofosfotilasi dibagi menjadi 2, yaitu: (1) siklik dan (2) non siklik

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 17: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Siklik VS Non-Siklik

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 18: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

REAKSI GELAP • Disebut juga “Siklus Calvin”

• Terjadi di stroma

• Dibantu dengan enzim Rubisco

• Terdapat 3 fase: – Fiksasi Karbon

CO2 oleh RuBP PGA

– Reduksi

PGA PGAL

– Sintesis dan Regenerasi

Terbentuk glukosa dan RuBP

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 19: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

REAKSI GELAP

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 20: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Fotosintesis

PEMBEDA REAKSI TERANG REAKSI GELAP

Tempat Grana Stroma

Bahan H2O CO2

Sumber energi Energi cahaya NADPH + ATP

Hasil O2, NADPH, ATP Glukosa, ADP, NADP+

Ketergantungan pada cahaya

Iya Tidak

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 21: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

RESPIRASI SELULAR

• Peristiwa oksidasi sel untuk mengambil elektron dari senyawa karbon

• Elektron digunakan untuk membuat ATP

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 22: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

RESPIRASI SELULAR

1. Respirasi Aerob

Dalam prosesnya memerlukan oksigen

2. Respirasi Anaerob

Dalam prosesnya tidak memerlukan oksigen

a) Anaerob Obligat

b) Anaerob Fakultatif

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 23: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 24: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 25: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Tahap Respirasi Selular

1. Glikolisis

2. Dekarboksilasi Oksidatif

3. Siklus Krebs/ Siklus Trigliserida

4. Transport Elektron

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 26: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

GLIKOLISIS

• Pemecahan 1 molekul 6C (glukosa) menjadi 3C (piruvat)

• Di sitoplasma

• Hasil:

– ATP

– NADH

– Asam Piruvat

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 27: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

DEKARBOKSILASI OKSIDATIF

• Perbuahan As. Piruvat menjadi Asetil CoA

• Di Membran Luar Mitokondria

• Hasil: – NADH

– Asetil CoA

– CO2

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 28: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

SIKLUS KREBS

• Disebut juga Siklus Asam Trikarboksilat

• Terjadi di matriks mitokondria

• Hasil: – FADH2

– NADH

– ATP

– CO2

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 29: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Transport Elektron

• Terjadi di membran dalam mitokondria (krista)

• Konversi energi ke dalam bentuk ATP

– 1 FADH2 = 2 ATP

– 1 NADH = 3 ATP

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 30: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Transport Elektron

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 31: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Respirasi Anaerobik

• Disebut juga “FERMENTASI”

• Terjadi pada kondisi tanpa oksigen namun tetap harus menghasilkan energi

• Dibagi menjadi 2:

– Fermentasi Asam Laktat

– Fermentasi Alkohol

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 32: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Respirasi Anaerobik

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 33: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Perbandingan Proses

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 34: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Metabolisme pada Prokariotik

Organisme prokariotik adalah organisme sederhana yang tidak memiliki organel, termasuk kloroplas dan mitokondria, padahal mereka tetap memerlukan energi untuk modal kehidupan.

Bagaimana mereka memenuhi kebutuhan akan energi untuk aktivitas kesehariannya?

Metabolisme Priyambodo, M.Sc. Sains Dasar

Page 35: 2015 – Sains Dasar Biologi – Kimia – Metabolisme

Jika sebuah telur

Dipecahkan oleh Energi dari luar Maka kehidupan

Di dalam telur akan

Berakhir

Tapi

Jika sebuah telur

Dipecahkan oleh

Energi dari dalam Maka kehidupan baru

Telah lahir

Bijaklah dengan energimu!