tugas cnc 1

8/18/2019 Tugas CNC 1

http://slidepdf.com/reader/full/tugas-cnc-1 1/25

MESIN PERKAKAS CNC :

SEJARAH, PENGAPLIKASIAN, DAN KOMPONEN PENTING

DI DALAMNYA

TUGAS MESIN PERKAKAS CNC DAN OTOMATISASI

Dibuat Untuk Memenui S!a"at Men#ikuti U$ian Me%in Pe"kaka%

CNC &an Ot'mati%a%i

Pa&a Ju"u%an Teknik Me%in (aku)ta% Teknik

Disusun Oleh:

FARIZ HANAFI HAMID / 03111405024

UNI*ERSITAS SRI+IJAYA

(AKULTAS TEKNIK

JURUSAN TEKNIK MESIN

-./

8/18/2019 Tugas CNC 1


0A0 I

PENDAHULUAN

.1. Lata" 0e)akan#

Manfaat ko!ute" saat ini #uku! $e"a%a ulai se$a%ai alat $antu enulis&

en%%a$a"& en%e'it foto& euta" (i'eo& euta" la%u sa!ai analisis 'ata

hasil !enelitian au!un untuk en%o!e"asikan !"o%"a)!"o%"a !en*elesaian

asalah)asalah iliah& in'ust"i 'an $isnis+ Dunia anak telah laa en%enal alat

!e"ainan , game- *an% 'iken'alikan oleh siste ko!ute"+ Di $i'an% in'ust"i&

ko!ute" telah 'i!e"%unakan untuk en%ont"ol esin)esin !"o'uksi 'en%an

kete!atan tin%%i ,isaln*a esin .N.& se$uah esin se"$a %una 'ala 'unia

in'ust"i- sehin%%a 'a!at kita u!ai $e"$a%ai !"o'uk in'ust"i lo%a& seisal

!e$uatan silin'e" esin *an% $e"(a"iasi 'an kita $a*an%kan akan san%at sulit

a!a$ila 'ike"akan se#a"a anual+

.1 A2a) )ai"n!a me%in CNC

.N. ,Computer Numerically Controlled - $e"ula 'a"i tahun 14 oleh

%a%asan ohn a"sons se$a%ai #a"a efisien 'an efektif 'ala e!"o'uksi "an%ka

!esaat& *an% 'iasukkan ke 'ala a%en'a !"o*ek !enelitian Air Force Institut

eknolo%i Massa#husetts+ Aal 'a"i !e"en#anaan ini 'iikuti konst"uksi !u"a"u!a

esin f"ais 'i a$o"ato"iu Mekanise 6e"(o *an% 'i!i!in Di"ektu"

a$o"ato"iu te"se$ut& "of +F+ Reintes& 'an $e$e"a!a an%%ota lain se!e"ti aes

O+ M#Donou%h& Ri#ha"' 7+ a"ie& A+8+ 6usskin'& 'an H++ 9"ossion+

Mesin F"ais *an% $e"naa Cincinnati Hydro-Tel $e"s!in'el (e"tikal+ Mesin

te"se$ut se#a"a $esa")$esa"an 'iu$ah 'a"i !u"a"u!a se$elun*a& selu"uh ea

ke"a& lintasan lun#u" 'an ke!ala 'ia 'an kont"ol)kont"oln*a 'i$uan%& 'i%antikan

'en%an t"ansisi hi'"olik 'en%an ti%a ke#e!atan *an% 'ihu$un%kan 'en%an

sek"u! utaa+ ia! t"ansisi en%hasilkan !e"%e"akan se$esa" 0+0005 in#i untuk

ea ke"a& ke!ala 'ia& lintasan lun#u" 'an tia!)tia! koneksin*a 'ihu$un%kan ke

satu konekto" ,inilah #ikal $akal 'a"i ko!ute" !a'a .N.-+ 6iste u!an $alik

se$a%ai senso" 'i!asan% untuk eastikan !e"%e"akan esin sesuai 'en%an a!a

*an% 'i!e"intahkan 'i 'ala konekto"+ Moto" *an% te"sink"onisasi 'i!asan% untuk

8/18/2019 Tugas CNC 1


en%hasilkan %e"akan !a'a $a%ian $e"%e"ak ta'i+ a'a tahun 151& siste

te"se$ut telah 'i"an%kai& 'an !en%aa"an 'a"i a!likasi alat telah 'iulai+ a'a

tahun 153& 'ata 'a"i !e$elaa"an alat te"se$ut 'i%unakan untuk

en%e$an%kan la%i esin .N. te"se$ut+ Naun sesuai fakta *an% un#ul !a'a

la!o"an American Machinist !a'a tan%%al 25 Okto$e" 154& ti$ul ha$atan

se!e"ti ku"an% aku"atn*a esin *an% 'ike$an%kan 'en%an hi'"olik ini 'en%an

!u"a"u!a *an% 'i$uat 'i Institut eknolo%i Massa#husetts& *an% oleh ka"ena itu

'i$uat suatu ko!onen *an% $e"naa Flexowriter 'an 'i%a$un%kan 'en%an

'ela!an kolo !e$alut ke"tas& se$uah !e$a#a ko'e& 'an se$uah siste kont"ol

ta$un% ha!a *an% e$uat esin *an% 'ike$an%kan ini ena'i le$ih

se!u"na. a'a tahun 152 *an% 'ike$an%kan oleh ohn ea"seon 'a"i Institut

eknolo%i Massa#husetts& atas naa An%katan 'a"a Ae"ika 6e"ikat lah *an%

e$e"ikan kont"i$usi $esa" !a'a !e$uatan aal esin .N.+ 6eula !"o*ek

te"se$ut 'i!e"untukkan untuk e$uat $en'a ke"a khusus *an% "uit+ 6eula

!e"an%kat esin .N. ee"lukan $ia*a *an% tin%%i 'an (olue unit !en%en'ali

*an% $esa" sehin%%a ee"lukan o'al *an% #ukut $an*ak+

a'a tahun 1;3& esin .N. asih san%at ahal sehin%%a asih se'ikit

!e"usahaan *an% e!un*ai ke$e"anian 'ala e!elo!o"i in(estasi 'ala

teknolo%i ini+ Da"i tahun 1;5& !"o'uksi esin .N. ulai $e"ke$an%

!esat+e"ke$an%an ini 'i!a#u oleh !e"ke$an%an ik"o!"oseso"& sehin%%a

(olue unit !en%en'ali 'a!at 'i$uat le$ih "in%kas+ Deasa ini !en%%unaan esin

.N. ha!i" te"'a!at 'i se%ala $i'an%+ Da"i $i'an% !en'i'ikan 'an "iset *an%

e!e"%unakan alat)alat 'eikian 'ihasilkan $e"$a%ai hasil !enelitian *an%

$e"anfaat *an% ti'ak te"asa su'ah $an*ak 'i%unakan 'ala kehi'u!an seha"i)

ha"i as*a"akat $an*ak au!un 'ala skala in'ust"i $esa" sekelas in'ust"iotootif 'an $i'an% in'ust"i $esa" lainn*a+

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" .1 Mesin .N. e"taa kali *an% 'i"an#an% oleh ohn + a"sons !a'a

tahun 1<=

.13 Ca"a Men#'4e"a%ikan Me%in CNC

6e#a"a uu& #a"a en%o!e"asikan esin .N. 'en%an #a"a easukkan

!e"intah nue"ik elalui to$ol)to$ol *an% te"se'ia !a'a !anel inst"uen 'i

tia!)tia! esin+ 6etia! enis esin .N. e!un*ai ka"akte"istik te"sen'i"i

sesuai 'en%an !a$"ik *an% e$uat esin te"se$ut+ Naun 'eikian se#a"a

%a"is $esa" 'a"i ka"akte"istik #a"a en%o!e"asikan esin .N. 'a!at 'ilakukan

'en%an 'ua a#a #a"a& *aitu :

a+ 6iste A$solut

a'a siste ini titik aal !ene!atan alat !oton% *an% 'i%unakan

se$a%ai a#uana 'alah eneta!kan titik "efe"ensi *an% $e"laku teta!

selaa !"oses o!e"asi esin $e"lan%sun%+ ntuk esin $u$ut& titik

"efe"ensin*a 'iletakkan !a'a su$u/!usat $en'a ke"a *an% akan

'ike"akan !a'a $a%ian uun%+ 6e'an%kan !a'a esin f"ais& titik

"efe"ensin*a 'iletakkan !a'a !e"teuan anta"a 'ua sisi !a'a $en'a ke"a

*an% akan 'ike"akan+

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" 1 Refe"ensi A$solut

$+ 6iste Ink"eental

a'a siste ini titik aal !ene!atan *an% 'i%unakan se$a%ai

a#uan a'alah selalu $e"!in'ah sesuai 'en%an titik aktual *an% 'in*atakan

te"akhi"+ ntuk esin $u$ut au!un esin f"ais 'i$e"lakukan #a"a *an%

saa+ 6etia! kali suatu %e"akan !a'a !"oses !en%e"aan $en'a ke"a

$e"akhi"& aka titik akhi" 'a"i %e"akan alat !oton% itu 'ian%%a! se$a%ai

titik aal %e"akan alat !oton% !a'a taha! $e"ikutn*a+

Gamba" 31 Refe"ensi Ink"eental

6ealan 'en%an $e"ke$an%n*a ke$utuhan akan $e"$a%ai !"o'uk in'ust"i

*an% $e"a%a 'en%an tin%kat kesulitan *an% $e"(a"iasi& aka telah 'ike$an%kan

$e"$a%ai (a"iasi 'a"i esin .N.+ Hal ini 'iaksu' untuk eenuhi ke$utuhan

enis !eke"aan 'en%an tin%kat kesulitan *an% tin%%i+

8/18/2019 Tugas CNC 1


0A0 II

TINJAUAN PUSTAKA

1. Pen#k)a%i5ika%ian Me%in Pe"kaka% CNC

Mesin !e"kakas .N. seka"an% ini eiliki $e"$a%ai $entuk 'an enis& *an%

ana ini 'isesuaikan oleh ke$utuhan 'an kein%inan 'a"i konsuen+ >e"a%a

a#a esin !e"kakas .N. ini !ulalah *an% e$uat ti$uln*a !e$a%ian)

!e$a%ian kelas)kelas esin !e"kakas .N. te"se$ut+ Naun !e$a%ian kelas 'i

'ala lin%ku! esin !e"kakas& esin !e"kakas .N. se#a"a uu 'i$a%i ena'i

'ua& *aitu esin !e"kakas .N. 'ua koo"'inat 'an esin !e"kakas .N. ti%a

koo"'inat+ >e"ikut 'i $aah ini akan 'ielaskan le$ih 'etail en%enai ke'ua

!en%klasfikasian esin)esin .N. te"se$ut+

1 Me%in Pe"kaka% CNC Dua K''"&inat 67a8i% CNC Ma9ine

Mesin !e"kakas .N. 'ua koo"'inat e"u!akan esin !e"kakas *an%

e$entuk atau eoton% $en'a ke"an*a $e"'asa"kan a"ah koo"'inat !anan%

,su$u ?- 'an le$a"/'iaete"n*a ,su$u *-+ A'a!un enis esin !e"kakas ini

a'alah esin $u$ut .N. 'iana *an% 'ikenal 'an $an*ak 'i%unakan a'a 'ua

enis& *aitu enis ,Training Unit - 'an enis , Production Unit -+

8e'ua enis esin ini "elatif saa& naun esin enis 'i!e"untukkan

untuk !e$e"ian latihan 'ala 'asa" !e"o%"aan esin $u$ut .N.+ Oleh

ka"ena itu& esin enis ini han*a a!u en%e"akan !eke"aan)!eke"aan "in%an

'an ate"ial $en'a ke"a *an% te"%olon% lunak+ 6e'an%kan enis 'i!e"%unakan

untuk !"o'uksi assal+ Oleh ka"ena itu& enis ini eiliki !e"len%ka!an ta$ahan

se!e"ti !e$uka otoatis $e"tena%a hi'"olik& !e$uan% tatal 'an se$a%ain*a+

Oleh ka"ena !e$e'a 'a"i ke'ua enis ini han*a te"letak 'i kea!uan ke"a 'an

!e"len%ka!an ta$ahan& aka *an% akan 'i$ahas han*a esin $u$ut enis +

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" /1 6alah satu Mesin >u$ut .N. enis ,Training Unit -

11. Me%in 0ubut CNC Jeni% PU 6 Production Unit

Mesin $u$ut .N. enis se"in% 'i%unakan untuk !"o'uksi assal 'i $i'an%)

$i'an% in'ust"i atau!un non)in'ust"i+ A'a $e"$a%ai e"k *an% e$uat esin

enis ini 'en%an $e"$a%ai kele$ihan 'an keun%%ulan *an% 'itaa"kan

'i$an'in%kan e"k lain+ a'a %a$a" 'i $aah $isa 'ilihat $entuk 'a"i >u$ut

.N. enis +

Gamba" ;1 6alah 6atu Mesin >u$ut enis , Production Unit -

Mesin $u$ut .N. $iasan*a en%e"akan 'en%an ketelitian @ 0&005)0&00005

+ >iasan*a ate"ial !"o'uk *an% 'i%unakan 'ala !en%e"aan

8/18/2019 Tugas CNC 1


en%%unakan esin $u$ut ini a'alah tainless teel & Aluinu& lastik&

e$a%a 'an 8unin%an+ A'a!un esin $u$ut .N. ini 'i%unakan untuk

e$uat:

6ek"u!

>aut 'an Mu"

o"os >e"uli"& se!e"ti !a'a 9ene"ato"

6isi!an& se!e"ti Pilot !et !a'a 8a"$u"ato" au!un !a'a en%sel !intu

"ushing

6a$un%an >e"uli"& se!e"ti siku !i!a %al(anis 'an sa$un%an selan% ai" 'i

o$il !ea'a ke$aka"an& 'll+

Gamba" <1 >e"$a%ai !"o'uk hasil !en%e"aan Mesin >u$ut .N.

11 Jeni%7Jeni% Paat 0ubut

>e"a%a $entuk $en'a ke"a *an% in%in kita $uat 'i esin $u$ut .N. ini

enuntut kita untuk e!e"sia!kan $entuk)$entuk !ahat $u$ut *an% uu 'an

khusu 'i!akai+ 9a$a")%a$a" 'i $aah $e"ikut enelaskan a#a)a#a 'an

8/18/2019 Tugas CNC 1


fun%si)fun%si 'a"i $e"$a%ai $entuk !ahat $u$ut 'an $en'a ke"a *an% 'ihasilkan+

>a%ian !ahat *an% $e"tan'a $intan% a'alah !ahat kanan& *an% a"tin*a !"oses

!eakanan te"a'i 'a"i kanan ke ki"i 'ala !"oses !en%e"aann*a+

1+ ahat li" atau 'ise$ut Inse"t li"

Diana su'utn*a <0& ka"ena su'ut stan'a" !a'a uli" untuk at"ik

a'alah <0+

Gamba" =1 ahat li"

2+ ahat en%asa"an

ahat !en%asa"an $iasan*a 'i%unakan untuk !"o%"a 9;1 'iana

enis !ahat ini te"'a!at 'ua enis& *aitu !ahat ki"i 'an !ahat kanan+

http://3.bp.blogspot.com/-012vSweqreQ/UlTsT_-DhbI/AAAAAAAAAAk/8gWVTw4H4wQ/s1600/2.jpg

http://3.bp.blogspot.com/-012vSweqreQ/UlTsT_-DhbI/AAAAAAAAAAk/8gWVTw4H4wQ/s1600/2.jpg

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" >1 ahat en%asa"an

3+ ahat >o"

seakin $esa" 'iaete" !ahat aka seakin ke#il ke#e!atan

!utaa"an sehin%%a tools / !ahat $o" ena'i aet+

Gamba" ?1 ahat >o"

4+ ahat oton% ,#uttin%-

$e"'asa"kan naan*a !ahat !oton% $e"a"ti 'i%unakan untuk

eoton% $en'a ke"a+

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" .-1 ahat oton%

13 Me%in Pe"kaka% CNC Ti#a K''"&inat 637a8i% CNC Ma9ine

Mesin !e"kakas .N. ti%a koo"'inat ha!i" saa 'en%an esin !e"kakas

.N. 'ua koo"'inat& han*a a"ah akan 'a"i esin ini $e"ta$ah& *aitu a"ah

akan ti'ak han*a $e"'asa"kan a"ah koo"'inat !anan% ,su$u ?- 'an le$a"n*a

,su$u *- saa& ta!i esin !e"kakas ini u%a $isa e$e"ikan ke'alaan atau

$e"%e"ak sea"ah 'en%an tin%%i $en'a ke"an*a ,su$u B-+ A'a!un enis esin

a'alah esin f"ais .N. 'iana *an% 'ikenal 'an $an*ak 'i%unakan a'a 'ua

enis& *aitu enis ,Training Unit - 'an enis , Production Unit -+ >e"ikut akan

'ielaskan esin f"ais enis +

Gamba" ..1 6alah 6atu Mesin F"ais enis ,Training Unit -

131. Me%in ("ai% CNC Jeni% PU 6 Production Unit

Mesin f"ais .N. enis se"in% 'i%unakan untuk !"o'uksi assal 'i $i'an%)

$i'an% in'ust"i atau!un non)in'ust"i+ A'a $e"$a%ai e"k *an% e$uat esin

enis ini 'en%an $e"$a%ai kele$ihan 'an keun%%ulan *an% 'itaa"kan

'i$an'in%kan e"k lain+ a'a %a$a" 'i $aah $isa 'ilihat $entuk 'a"i F"ais

.N. enis +

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" .1 6alah 6atu Mesin F"ais enis , Production Unit -

Mesin F"ais .N. $iasan*a en%e"akan 'en%an ketelitian @ 0&005)0&00005 +

>iasan*a ate"ial !"o'uk *an% 'i%unakan 'ala !en%e"aan en%%unakan esin

$u$ut ini a'alah tainless teel & Aluinu& lastik& e$a%a 'an 8unin%an+

A'a!un esin f"ais .N. ini 'i%unakan untuk e$uat:

"ofil/"an%ka

8e!ala !iston

6i"i!)si"i! !a'a silin'e" esin

elat en%sel !intu

Ruah ,House- 'a"i "an%kaian esin

>e$an !a'a $a"$el 'an alat)alat fitness lainn*a& 'll+

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" .31 >e"$a%ai !"o'uk hasil !en%e"aan Mesin F"ais .N.

131 Jeni%7Jeni% Paat ("ai%

>e"ikut $e$e"a!a ata !ahat *an% se"in% 'i%unakan !a'a esin f"ais .N.

te"se$ut:

a+ ahat F"ais un%

ahat ini eiliki uun%)uun% !eoton% !a'a tia! sisi te"lua"n*a&

$isa u%a 'ia"tikan ka"ena eiliki uun% !eoton% *an% !i!ih 'i $a%ian

$aah& naun e!un*ai $a%ian !eoton% sisi *an% eka"+ ahat enis

ini te"asuk %olon%an ata !ahat *an% se"in% 'i!akai !a'a esin f"ais

(e"tikal+

$+ ahat F"ais 6lot

ahat enis ini $iasan*a 'i%unakan untuk e$entuk $en'a ke"a 'i

$a%ian !usat& $iasan*a 'ua atau le$ih !eoton% $isa 'i%unakan untuk

elu$an%i $en'a ke"a 'an $e"%e"ak se#a"a late"al untuk e$entuk slot+

8on'isi ini 'a!at te"a'i ka"ena se'ikitn*a satu !asan% %i%i !oton%

$e"%e"ak lan%sun% enuu !usat 'a"i uka $a%ian $aah+ 8ea!uan ini

$iasan*a 'ise$ut Ccenter-cutting C+ ahat enis ini u%a 'i%unakan untuk

e$entuk slot kun#i !a'a !e"an%kat kun#i+ u$an% slot $iasan*a

'ia"tikan se$a%ai 'ua !oton%an *an% 'ata" !a'a $a%ian uka $aah+

8/18/2019 Tugas CNC 1


#+ ahat F"ais un% 8asa"

6iste ke"a !ahat ini ha!i" saa 'en%an a!las kasa"& !ahat ini 'en%an

#e!at e$uan% se$a%ian $esa" $en'a ke"a *an% ti'ak 'i!e"lukan+ enis

!ahat f"ais ini eiliki %i%i !oton% *an% $e"%elo$an% 'an $e"ulah

$an*ak& 'iana 'a"i situlah kea!uan akann*a *an% $esa" naun

kasa" *an% 'i'a!at+ ahat enis ini u%a !a'a saat !en%o!e"asian& ha!i"

se$a%ian $esa" %i%i !oton%n*a en*entuh $en'a ke"a *an% se#a"a ti'ak

lan%sun% en%u"an%i %eta"an *an% 'iti$ulkan anat"a %esekan 'ua $en'a

te"se$ut+

'+ ahat F"ais Mon#on% >ola

ahat enis ini eiliki kesaaan 'en%an !ahat slot& naun $a%ian

on#on%n*a $e"$entuk heis!e"ikal+ ahat ini #o#ok 'i%unakan !a'a

!e$entukan kontu" !a'a $a%ian (olue $en'a ke"a& se!e"ti !a'a hasil

#etakan+ ahat ini u%a eiliki #illet *an% en%u"an%i konsent"asi

te%an%an+

e+ ahat F"ais 6la$

ahat ini $iasan*a 'i%unakan 'ala o!e"asi f"ais sekali%us untuk

e$uat se$uah !elat $esa" 'a!at 'ia!uesinkan se#a"a #e!at+

>iasan*a !ahat enis ini 'i%unakan 'i esin f"ais (e"tikal

Gamba" ./1 ahat F"ais 6la$

f+ ahat F"ais 6isi 'an Muka

8/18/2019 Tugas CNC 1


ahat enis ini 'i'esain 'en%an %i%i !oton% !a'a sisi te"lua"n*a u%a !a'a

$a%ian "a'ius $aahn*a+ ahat ini 'i$uat 'en%an 'iaete" 'an le$a"

$e"a#a)a#a te"%antun% !en%a!likasiann*a+ >a%ian %i%i !oton% sisi

au e$uat !oton%an *an% "a!i alau!un 'i!uta" 'en%an a"ah *an%

$e"laanan& tan!a ha"us e$uat %i%i !oton% elen%kun% ,>a*an%kan

$ila kita salah a"ah en%%e"%ai akan e$uat $ilah %e"%ai elen%kun%-+

ahat ini 'i!akai 'a"i tahun 1=10an sa!ai akhi" tahun 1==0an& naun

seka"an% telah $an*ak 'i%antikan 'en%an enis !ahat *an% lainn*a+

Gamba" .;1 ahat F"ais 6isi 'an Muka

%+ ahat F"ais Ho$

ahat ini 'i%unakan untuk en%ho$$in% $en'a ke"a untuk e$entuk

susunan "o'a %i%i *an% seten%ah a'i+ oton%an e$uu" !a'a $en'a

ke"a *an% telah 'iesinkan 'en%an ata !ahat ini akan e$entuk

$a%ian "o'a %i%i *an% asih kasa"+ ahat ini te"asuk !ahat istiea+

Gamba" .;1 ahat F"ais Ho$

8/18/2019 Tugas CNC 1


h+ ahat F"ais Muka 6isi!an

ahat ini fun%sin*a saa se!e"ti !ahat uun%& han*a saa !ahat ini

en*isi!kan ata !ahat sisi!an 'i setia! %i%i !oton% sisin*a+ 6isi!an ini

$e"%una saat e$uan% %"a& akan te"'ist"i$usi e"ata sehin%%a %"a

te"se$ut ti'ak en%%an%%u ke"a atau !"oses !eesinan te"se$ut+ a'a

!ahat ini !ulalah ti'ak selu"uh $a%ian 'i%anti& ka"ena a!a$ila "usak&

keun%kinan $esa" "usak !a'a $a%ian sisi!ann*a+ 6isi!an te"se$ut tin%%al

'i$uan% lalu 'i%antikan 'en%an *an% $a"u+

Gamba" .<1 ahat F"ais Muka 6isi!an

1/ 0aan Pembuatan Paat

>e"'asa"kan $ahan !e$uatan *an% uu 'i!akai a'a 'ua enis& *akni

H66 , High peed teel - 'an o%a)lo%a tu"unan 8a"$i'a+

a+ H66 , High peed teel -

>ila 'ia"tikan ke'ala $ahasa in'onesia aka ena'i $aa

$e"ke#e!atan tin%%i+ Naun 'a!at 'i!ahai H66 e"u!akan !e"alatan

*an% $e"asal 'a"i $aa 'en%an unsu" ka"$on *an% tin%%i+ >iasan*a

'i%unakan untuk en%asah atau eoton% $en'a ke"a+ ahat ini se"in%

'i%unakan ka"ena kuat 'ala !en%e"aan !anas+ ahat H66 eiliki

8/18/2019 Tugas CNC 1


ketahanan te"ha'a! a$"asif *an% tin%%i& a'i aet ika 'i%unakan+

$+ o%a)o%a u"unan 8a"$i'a

ahat enis ini 'i$entuk 'en%an #a!u"an $ahan kiia+ Dala

$entuk 'asa"n*a ka"$i'a $e"$entuk $uti" $uti" a$"asif *an% san%at halus&

teta!i 'a!at 'i!a'atkan 'an 'i$entuk ena'i !e"alatan 'ala

!e"in'ust"ian+ 8a"$i'a ini eiliki keke"asan 3 kali li!at 'a"i $aa+

6ehin%%a han*a 'a!at 'ilakukan !"oses !eolesan en%%unakan silikon

ka"$i'a+

>e"a%a $entuk $en'a ke"a *an% in%in kita $uat 'i esin .N. ini enuntut kita

untuk e!e"sia!kan $entuk)$entuk !ahat *an% uu 'an khusus 'i!akai+

1; Me%in Pe"kaka% CNC Mu)ti7K''"&inat 6Mu)ti7a8i% Ma9ine

Mesin !e"kakas .N. ulti)koo"'inat e"u!akan u$ahan !alin% si%nifikan

!a'a esin !e"kakas 'iana su$u koo"'inat !e"%e"akan 'a"i esin $aik 'a"i

ke!ala !ee%an% !ahat au!un $a%ian ea !ee%an% $en'a ke"a) $isa

'i%e"akkan 'en%an $an*ak %e"akan& a'i seakan)akan $en'a ke"a eiliki

$an*ak su$u koo"'inat+ $ahan ini 'ika"enakan a'a $an*akn*a siste

so#tware) so#tware .AM ,Computer Aided Manu#acturing - *an% en*okon% 4

atau le$ih su$u koo"'inat !e"%e"akan esin !e"kakas .N. te"se$ut+ Mesin

!e"kakas .N. ulti)koo"'inat ini u%a e$e"ikan $an*ak keu'ahan 'ala

$i'an% in'ust"i 'en%an konsekuensi ha"%a esin !e"kakas *an% san%at ahal&

'ianta"an*a:

• eke"a anusia $isa 'iku"an%i& ini 'ika"enakan seua !e"%e"akan *an%

'i$utuhkan untuk e$entuk se$uah !"o'uk 'a"i $en'a ke"a se#a"a

se!enuhn*a telah 'ilakukan esin .N. ini+

• Hasil *an% en'ekati 'esainn*a *an% $isa 'i'a!atkan 'a"i !en%olahan

fo"ula atau "uus !e"%e"akan *an% 'ii!leentasikan ke 'ala 8o'e

9& akin ko!leks 'an $ena" "uusann*a& hasil 'a"i !"o'uk akan akin

te"lihat $aik+

8/18/2019 Tugas CNC 1


• Makin $an*ak $a%ian)$a%ian atau ko!onen)ko!onen *an% ko!leks

'a!at 'i$uat en%%unakan esin& $iasan*a a'alah ko!onen *an%

eiliki lu$an% *an% eliuk atau e$entuk su'ut 'i ke'alaann*a+

ulah su$u koo"'inat !a'a esin !e"kakas ulti)koo"'inat ini $e"(a"iasi 'a"i 4

hin%%a su$u+ 6etia! !e"%e"akan !a'a su$u 'ii!leentasikan $aik itu

en%%e"akkan ea ,ketika $en'a ke"a te"!asan% 'isana-& atau en%%e"akkan

ata !ahatn*a+ en%atu"an se$ena"n*a 'a"i tia! su$u $e"(a"iasi& oleh ka"ena itu

tia! esin 'en%an ulah su$u koo"'inat *an% saa $isa elakukan !e"%e"akan

*an% $e"(a"iasi 'a"i esin *an% lain& te"%antun% 'a"i ko'e in!ut 'a"i o!e"ato"n*a+

>e"ikut akan 'ia$a"kan se#a"a le$ih en'ala en%enai esin !e"kakas

.N. ulti)koo"'inat+ 7alau!un *an% 'i$ahas ke$an*akan esin)esin .N.

non)kon(ensional& naun $an*ak !ula esin)esin .N. kon(ensional *an% u%a

eiliki ulti)koo"'inat+ Naun !enulis $e"an%%a!an $aha $ila nanti $ahasan

'i $aah akan 'iasukkan u%a esin kon(ensional& akan te"a'i keti!an%an

$ahasan+

1;1. Me%in Pe"kaka% CNC Pem't'n# Li%t"ik 6 Electric Discharge Machine

Mesin e"kakas .N. eoton% ist"ik , $lectric %ischarge Machine&

EDM- ini en%unakan !"oses te"oelekt"is *an% e$aka"G ate"ial $en'a

ke"a 'en%an le#utan)le#utan $un%a a!i 'ianta"a $en'a ke"a 'en%an se$uah

elekt"o'a *an% 'i%u*u" 'en%an flui'a 'ielekt"is+ i'ak se!e"ti !"oses !eoton%an

'an %e"in'a kon(ensional& *an% te"%antun% 'a"i %a*a *an% 'ihasilkan 'a"i ata

!ahat 'en%an ate"ial *an% le$ih ke"as atau ate"ial *an% $e"sifat a$"asif untuk

en%hilan%kan $e$e"a!a $a%ian 'a"i $en'a ke"a *an% $iasan*a ate"ialn*a le$ihlunak& !"oses esin EDM ini en%%unakan ene"%i te"al untuk e$aka"G

$a%ian !a'a $en'a ke"a *an% ti'ak 'i!e"lukan untuk en%hasilkan $entuk *an%

'iin%inkan+

8eke"asan 'an ketan%%uhan 'a"i $en'a ke"a *an% sulit 'iesinkan

seka"an% ini ti'ak $isa ena'i fakto" 'oinasi 'a"i !en%a"uh keausan ata !ahat

'an kekakuan 'a"i ata !ahat+ "oses ini !ulalah *an% e$uat !"oses !eesinan

'en%an esin EDM ini #o#ok 'i%unakan !a'a $en'a)$en'a ke"a *an% sulit

8/18/2019 Tugas CNC 1


'iesinkan 'en%an esin .N. kon(ensional+ "oses EDM ini u%a 'a!at

e$uat $entuk)$entuk *an% unik& ti'ak $iasa 'an aneh a%a" sesuai 'en%an

'esain *an% 'i$e"ikan 'en%an $antuan siste kont"ol .N.+ Dita$ah la%i& %a*a

!oton% 'a"i EDM ini san%at ini& *an% e$uat !"oses ini u%a #o#ok 'en%an

'esain)'esain *an% te"lalu ke#il atau te"lalu se!it $i'an% akann*a+ 8onse! 'a"i

kaat silin'"is !a'a EDM 'i%a$a"kan !a'a 9a$a" 1;+ >iasan*a $ahan *an%

'i$uat untuk ena'i kaat ini a'alah kunin%an 'an lo%a)lo%a tu"unan

ka"$i'a& ini 'ika"enakan ate"ial te"se$ut te"'a!at $an*ak ion)ion list"ik *an%

$e$as& sehin%%a a"us list"ik $e"!in'ah $isa 'en%an #e!at+

Gamba" .=1 8onse! kaat silin'"is !a'a EDM

6u$u !uta" 'ita$ahkan !a'a kaat EDM 'ua koo"'inat untuk

eun%kinkan !e"%e"akan se#a"a elin%ka"+ >entuk aal 'a"i ko!onen ti'ak

'ala $entuk silin'e"+ ist"ik *an% telah 'itin%katkan 'a*an*a 'ia"ahkan ke kaat

*an% 'ikont"ol oleh lintasan lun#u" su$u ? 'an lintasan lun#u" su$u * untuk

en%hilan%kan $a%ian)$a%ian 'a"i $en'a ke"a *an% ti'ak 'i$utuhkan& lalu

en%hasilkan $entuk *an% silin'"is+ .ontoh 'a"i inekto" $ahan $aka" !a'a siste

ineksi 'a"i se$uah esin 'iesel 'i$uat 'en%an en%%unakan !"oses EDM

'itunukkan !a'a 9a$a" 1=+

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" .>1 inekto" $ahan $aka" !a'a siste ineksi *an% 'i$uat EDM

>en'a ke"a 'i!uta" oleh s!in'el& *an% 'iten%%elakan 'ala tan%ki !enuh

'en%an ai" *an% telah 'i'eionisasi ,ai" *an% ti'ak eiliki ion)ion lain 'i 'ala

kan'un%ann*a-+ Dua te$akan ai" et $e"tekanan tin%%i 'i%unakan untuk

en%%u*u" $en'a ke"a untuk enin%katkan lau !e$uan%an 'an ena%a

lin%kun%an te"al *an% sta$il 'a"i aktu ke aktu 'ala !e"osesan te"se$ut+

6e$uah s!in'el 'ala ai" *an% !"esisi a'alah kun#i 'a"i ke$e"hasilan 'an ke"a!ian

'a"i !en%e"aan 'en%an !"oses EDM ini+ >e"ikut k"ite"ia *an% ha"us 'iiliki

s!in'el a%a" 'a!at $eke"a 'en%an se!u"na:

Aku"asi *an% tin%%i

Fleksi$ilitas 'a"i s!in'el ha"us 'isesuaikan 'en%an uku"an $en'a

ke"a

Hu$un%an a"us list"ik *an% tin%%i ha"us 'ese'iakan a%a" !"oses

akan te"a'i 'en%an se!u"na

8ea!uan "esistansi akan ko"osi *an% tin%%i& ini 'ika"enakan

s!in'el ha"us selalu ten%%ela atau!un 'i%u*u" 'en%an ai"+

9a$a" 1 enunukkan s!in'el *an% 'i%unakan& 'iana s!in'el

'iten%%elakan 'an 'i%u*u" 'en%an ai"+ 6e!asan% $antalan $ola silikon nit"i'a

'en%an #in#in $aa tahan ka"at 'i%unakan 'ala esin EDM ini+ Moto" *an%

'iletakkan 'i atas ai" ,'i atas "an%ka esin !e"kakas ini-+ 6a$uk *an% 'i$uat

se'eikian "u!a a%a" aktu !uta"ann*a 'iatu" 'i%unakan untuk en"ansisikan

!e"%e"ak "otasi 'a"i !ee%an% collet R=+

8/18/2019 Tugas CNC 1


Gamba" .?1 6!in'el *an% 'i%unakan !a'a EDM

1;13 Me%in Pe"kaka% CNC Pem't'n# Ai" Jet Ab"a%i5

Mesin !e"kakas ini e"u!akan salah satu eto'e !eesinan *an% saa

'en%an esin .N. !eoton% ai"& naun 'isini 'ita$ahakan efek !a"tikel

a$"asif u"ni *an% 'it"ans!o"tasikan 'an 'ia"ahkan !a'a !e"ukaan $en'a ke"a

'en%an ai" et $e"tekanan+ Mesin !e"kakas ini asih $isa eakan $a%ian !a'a

$en'a ke"a& alau!un 'iensi 'a"i !e"ukaan $en'a ke"a le$ih ke#il 'a"i satu

iliete"+ Mesin !e"kakas ini en%%unakan nosel untuk en%atu" 'e$it

!en%elua"an ai" u%a e!en%a"uhi ke#e!atan ai" se!"otan& 'iana seakin

ke#il lu$an% kelua"an nosel& aka akan seakin #e!at te$akan ai"n*a+ Naun

seua itu 'i!e"hitun%kan 'en%an se#a"a seksaa+ "oses a$"asif ini 'iilhai 'a"i

fenoena antikuitas 'i !a'an% !asi"& 'iana !asi")!asi" *an% te"tiu! an%in #uku!ken#an% 'a!at en%ikis $atu)$atuan 'i !a'an% !asi" te"se$ut+

Mesin !e"kakas ini en%%unakan se!"otan ai" $e"tekanan tin%%i 'an

!a"tikel)!a"tikel a$"asif *an% halus *an% e!un*ai efek !en%han#u"an 'an

!eoton%an se#a"a ik"o+ Den%an !"oses *an% sefleksi$el ini& esin ini $isa

ena'i esin !eoton%& !en%e$o"& !en%halusan !e"ukan $en'a ke"a&

en%hilan%kan !e"ukaan $e"$e'a a"na setelah !"oses !enaaan& 'an lain

se$a%ain*a+

8/18/2019 Tugas CNC 1


>iasan*a ate"ial *an% 'i%unakan se$a%ai nosel a'alah ate"ial Aluinu

"ioksi'a 'en%an !a'uan 7olf"a 'an iah atau!un Aluinu "ioksi'a

'en%an !a'uan Moli$'enu 'an Nikel+ >ahkan seka"an% ini ulai 'i%unakan

ke"aik se$a%ai !en%%anti ate"ial te"se$ut+ 8e"aik 'i%unakan ka"ena ke"aik

le$ih tahan %esekan 'an le$ih tahan te"ha'a! suhu ke"a *an% tin%%i aki$at

%esekan flui'a 'en%an $i$i" nosel& 'iana 'isitulah "entan ke"etakan *an%

'ise$a$kan konsent"asi te%an%an *an% tin%%i 'i $a%ian te"se$ut+ .ontoh

!ena!an% 'a"i nosel ini $isa 'ilihat !a'a 9a$a" 20 'i $aah ini+

Gamba" -1 Desain)'esain 'a"i nosel !a'a esin !e"kakas Ai" et A$"asif

i'ak han*a nosel& ate"ial $ahan !a"tikel a$"asif u%a ha"us 'i!e"hitun%kan&

ka"ena $ila ass enis !a"tikel ini ti'ak sesuai 'en%a flui'a 'i%unakan& aka akan

ti$ul !e"istia ka(itas& 'iana flui'a 'i!aksa untuk te"us elau ken#an%&

'iana !a"tikel)!a"tikel halus inilah ena'i ha$atan inte"nal ka"ena !a"tikel

eiliki assa enis *an% auh le$ih $e"at 'a"i flui'a te"se$ut+ >iasan*a !a"tikel

a$"asif *an% $an*ak 'i%unakan a'alah !asi"& !e#ahan ka#a *an% aat halus& 'an

silika+ Naun ke$an*akan seka"an% ini !a"a !e"an#an% le$ih se"in% en%%unakan

silika 'ala "an#an%an esin et a$"asif *an% 'i$uatnn*a& ini 'ika"enakan silikia

assa enisn*a le$ih "in%an& 'en%an tin%kat ketaaan *an% ha!i" seta"a 'en%an

!asi" ,!asi" le$ih taa 'i$an'in%kan 'en%an !e#ahan ka#a-+

Mesin !e"kakas ini $iasan*a 'i%unakan untuk e$entuk $en'a ke"a

ena'i $entuk *an% unik& se!e"ti o"naen !a'a se$uah onuen& !lat $esi *an%

'i$uat untuk ena'i hiasan !a'a !a!an naa se$uah $an%unan& o"naen !a'a

ke"aik lantai "uah 'an kesenian)kesenian lain+ Naun $ukan $e"a"ti esin

!e"kakas ini han*a 'i%unakan untuk e$uat kesenian& esin ini $isa u%a

e$uat $e"$a%ai ko!onen !a'a esin 'ika"enakan kefleksi$elan !"oses esin

8/18/2019 Tugas CNC 1


*an% telah 'ielaskan 'i aal+ a'a 9a$a" 21 $isa 'ilihat $e"a%a !"o'uk *an%

'a!at 'i$uat 'en%an esin !e"kakas ini+

Gamba" .1 "o'uk)!"o'uk *an% $isa 'i$uat en%%unakan Mesin e"kakas

e$akan Ai" et 'en%an a"tikel A$"asif

0A0 III

PENUTUP

31. Ke%im4u)an

eneuan esin .N. ena'i %e$"akan utakhi" 'i $i'an% "e(olusi

in'ust"i 'an !eesinan+ Den%an $antuan esin)esin *an% te"inte%"asi 'en%an

.N. e$uat !en%e"aan assal 'a"i !e"osesan 'an !eesinan suatu $en'a

ke"a 'a!at 'ilakukan se"entak& #e!at & efisien& 'an aku"at han*a en%%unakan

se%elinti" tena%a o!e"ato" *an% en%o!e"asikan 'an en%aasi ke"a esin)

esin te"se$ut+

Deasa ini u%a $e"un#ulan (a"ian)(a"ian te"$a"u 'an te"kini 'a"i esin

!e"kakas .N.& se!e"ti esin 'en%an ata !ahat *an% ti'ak $iasa se!e"ti ai"

$e"tekanan& a"us list"ik 'an seka"an% *an% se'an% se"in% a'i !e$i#a"aan ka"ena

'a!at e$uat $entuk)$entuk *an% !alin% unik sekali%us& Mesin .N. ulti)

koo"'inat+ a"ian)(a"ian ini u%a 'i'ukun% ka"ena $an*akn*a !e"intaan akan

esin)esin te"se$ut+

8/18/2019 Tugas CNC 1


31 Sa"an

enulis en%in%inkan (a"ian)(a"ian $a"u 'a"i esin)esin te"se$ut

'ike$an%kan la%i& a%a" en'a!atkan suatu esin *an% se#a"a 'esain 'an

!e"an#an%ann*a akin se!u"na& un%kin $ila 'ita$ahkan la%i $e$e"a!a

su$u koo"'inat a%a" 'a!at te"#a!ai $entuk)$entuk *an% se$elun*a sulit 'i$uat

'an sulit te"#a!ai 'en%an (a"ian)(a"ian esin !e"kakas .N. te"'ahulu& $isa

'ilakukan 'en%an esin)esin !e"kakas .N. *an% akan 'atan%+

enulis u%a en%in%inkan kont"i$usi 'a"i !ee"intah untuk en*alu"kan

$antuan ke!a'a !a"a !e"an#an% 'i In'onesia& a%a" te"#i!tan*a In'onesia *an%

an'i"i& tan!a ha"us en%i!o" $a"an% entahn*a untuk 'iolah 'en%an $an%sa

asin%& lalu e"eka enualn*a ke$ali ke In'onesia

enulis u%a en%in%inkan a%a" $ila te"'a!at ha$atan 'ala !e"an#an%an

(a"ian $a"u 'a"i esin !e"kakas .N. ini& 'a!at ena'i #a$uk untuk ea#u

!a"a !e"an#an% en'a!atkan hasil !"o'uk 'a"i esin ini se#a"a $aik 'an

se!u"na

Dafta" ustaka

1- M+ Hashish& A model #or a'rasi(e water )et machining & + En%%+

Mate"ials e#h+& ol+111& ,1=-& !!+154)1<2

*+ + Zen% an' + + 8i& An erosion model o# polycrystalline ceramic

in a'rasi(e water )et cutting & 7ea"& ol+1,2-& ,1<-& !!+2;5)2=2

3- 9+a%u#hi& introduction to ,uality $ngineering & Asian "o'u#ti(it*

o"%aniBation& ok*o& 10+

4- ++ Ross& Taguchi techniue #or uality engineering & M#9"a Hill& Ne o"k& 1==+

5- E + M+ ona"'o ,l-& A+ A+ >"uBBone& De!t+ of "o'u#tion

En%inee"in%& ni(e"sit* of 9enoa& $##ect o# Flushing and

$lectrode Material on %ie ining $%M & Re#ei(e' on anua"*

<&1

<- O(e"$*& A+& CNC Machining Hand'oo/ "uilding&Programming&

and 0mplementation& M# 9"a Hill& Ne o"k& 2011

8/18/2019 Tugas CNC 1


tugas cnc 1

Documents