tema 5- sistem ekologi

TEMA 5 : SISTEM EKOLOGI

EKOLOGI DAN EKOSISTEM

5.0 Konsep Ekologi dan Ekosistem

Ekologi ialah kajian tentang hubungan antara organisma hidup dengan alam sekitarnya. Mengkaji habitat organisma.

Ekosistem kajian unit-unit kecil dalam ekologi mengenai salingkaitan antara organisma dalam sesuatu ekosistem dan kaitannya dengan persekitaran.

Modul P&P Geo 942/1- NSNJ2009 1

Modul P&P Geo 942/1- NSNJ2009

Aspek penting yang dikaji ialah populasi dan komunitiPopulasi - individu spesies yang berkumpulanKomuniti - perkumpulan populasi yang berlainan spesies

Ekosistem terbahagi kepada tiga:

2

5.1 Komponen dan Fungsi Ekosistem

Odum 1971, komponen asas yang membentuk ekosistem terbahagi kepada dua iaitu:


5.1.1 Komponen Biotik


5.1.2 Kompenen Abiotik


5.1.3 Salingkaitan komponen dalam ekosistem


Matahari Sumber tenaga

6

5.2 Rantaian dan Siratan Makanan5.2.1 Rantaian makanan merujuk kepada pemindahan atau aliran tenaga, elemen-elemen kimia dan beberapa jenis sebatian daripada satu organisma kepada organisma lain. Cth:


5.2.2 Siratan makanan pula lebih kompleks – ia bergerak atau berlaku dalam keadaan silang-menyilang antara organisma-organisma yang hidup dalam sesebuah ekosistem.

7

5.3 Aras Trofik dan Piramid Ekologi

5.3.1 Konsep

Merujuk kepada aras-aras makanan dan pemakanan yang ada dalam sesebuah ekosistem secara berturutan.

Organisma hidup dibahagikan mengikut aras trofik berdasarkan fungsi organisma berkenaan.

Cthnya: Ekosistem Hutan Hujan Tropika, tumbuhan menduduki aras trofik yang pertama, diikuti oleh herbivor sebagai aras trofik kedua, karnivor sebagai aras trofik ketiga dan omnivor aras trofik yang terakhir.

Susunan mengikut hierarki dari bawah ke atas ini menghasilkan piramid yang dipanggil piramid ekologi.


Piramid Ekologi

Sebuah piramid ekologi dapat menunjukkan:

•Pengurangan bilangan organisma dari tapak ke puncak piramid

•Kehilangan tenaga bagi setiap peringkat/aras trofik yang berbeza

•Perbandingan antara bilangan pengguna dan bilangan pengeluar dalam sesebuah komuniti

•Hierarki pengguna, iaitu pengguna terakhir berada pada aras yang paling tinggi


5.3.2 Keseimbangan Ekologi

Antara sifat semulajadi sesebuah ekosistem ialah mempunyai keupayaan pemulihan kendiri (self regulation) untuk sentiasa mencapai tahap kesimbangan. Keseimbangan ekosistem penting untuk kestabilannya berkekalan. Sebuah ekosistem yang tidak seimbang akan menimbulkan masalah. Cth ekosistem sungai yang mengalami gangguan akan menyebabkan banjir atau kemarau.

Keseimbangan yang ingin dicapai dalam ekosistem ialah “keseimbangan dinamik” iaitu keseimbangan yang sentiasa berubah-ubah mengikut gangguan yang berlaku dalam sesebuah ekosistem. Cth dalam ekosistem hutan banjir dan kemarau mempengaruhi populasi pengeluar dan pengguna.

Keseimbangan sesebuah ekosistem dicapai apabila input tenaga dan bahan yang masuk ke dalam ekosistem tersebut sama dengan output tenaga dan bahan yang keluar dari ekosistem tersebut.

Mengikut teori ekosistem terdapat kecenderungan bagi sesebuah ekosistem berkembang ke arah suatu keadaan yang stabil dan mantap supaya menjadi sebuah ekosistem yang matang.

Proses menuju ke arah kestabilan dan kemantapan ini dinamakan sebagai sesaran. Apabila keadaan stabil dicapai makan tenaga dan bahan yang ada di dalam sebuah ekosistem digunakan dengan cekap dan optimum.


5.4 Aliran Tenaga dan Kitaran Nutrien dalam Ekosistem

5.4.1 Aliran Tenaga

Tenaga matahari merupakan tenaga utama untuk memula, mengerak, menjana dan meneruskan kelangsungan hidup sesebuah ekosistem. Serentak dengan rantaian makanan dan siratan makanan adalah berlaku aliran tenaga kitar nutrien.

Aliran tenaga merujuk kepada proses perpindahan tenaga dari satu aras trofik ke aras trofik yang lain apabila berlakunya situasi “makan dan dimakan” dalam sesebuah ekosistem.

Tenaga yang disimpan dan mengalir dalam sesebuah ekosistem biasanya dalam bentuk tenaga kimia dan juga tenaga haba.

Tenaga kimia akan disimpan manakala tenaga haba akan dibebaskan. Cth:


5.4.2 Kitar Nutrien

Konsep – iaituu kitar bahan kimia atau unsur kimia (bahan bukan organik) yang ada dalam sesebuah ekosistem. Ia berlaku berterusan dan berkesinambungan dalam edaran yang lengkap dan sempurna.

Kitar nutrien harus mencapai keseimbangan agar ekosistem berada dalam keadaan stabil. Dalam konteks ini input bahan yang masuk ke dalam sesebuah ekosistem mestilah sama banyak dengan output bahan yang keluar dari sempadan ekosistem tersebut.


5.5 EKOSISTEM HUTAN HUJAN TROPIKA

• 5.5.1 Konsep

• Hutan hujan tropika juga disebut sebagai hutan tropika lembap

• Merupakan Biome yang merangkumi pelbagai jenis ekosistem yang paling rumit di atas bumi.

• Meliputi 10% kawasan daratan tetapi menampung 40-50% jumlah spesies yang ada di bumi.

• Kepelbagaian spesies disebabkan kepelbagaian jenis tumbuhan semulajadi yang dipengaruhi oleh pelbagai jenis iklim


5.5.2 Hutan hujan tropika di kelaskan kepada dua:


5.5.3 Ciri Hutan Hujan Tropika



5.5.4 Komponen Ekositem Hutan Hujan tropika

17

5.6 Ekosistem Hutan Bakau


Tidak sekata –dipengaruhi banjir pasang surut.

21

5.6.4 Komponen Biotik dan Abiotik Ekosistem Hutan bakau


5.6.5 Siratan/rantaian makan dalam ekosistem hutan bakau


5.6.6 Kepentingan Ekosistem hutan bakau

5.6.6.1 Kepentingan kepada Alam sekitar fizikal

Menstabilkan muara sungai dan pesisir pantai – bakau dapat mengurangkan pengaliran sedimen dari kawasan muara sungai.

Zon penampang semulajadi – mencegah hakisan pantai oleh ombak, angin dan arus.

Penapis bahan pencemar – berupaya menyerap sebatian nirogen dan sebatian fosforus, mengurangkan pembiakan alga dan bakteria E. Coli.

Mengekalkan keseimbangan oksigen dan karbon dioksida setempat

Menjadi habitat pelbagai jenis hidupan

5.6.6.2 Kepentingan kepada manusia

Sumber kayu arang dan kayu api

Bahan binaan seperti cerucuk

Sumber perubatan (bakau perepat) :tahan muntah

Menghasilkan rayon

Sumber haiwan/tangkapan lain untuk nelayan

Menjadi kawasan ternakan akuakultur

Tarikan ekopelancongan


5.7 EKOSITEM TASIK

5.7.1 Konsep

Merujuk kepada ekosistem air yang tidak berarus yang dikenali sebagai ekosistem Lentus sama seperti ekosistem kolam dan perigi.

Input air berpunca dari hujan dan juga sistem saliran yang memasuki ke dalam tasik berkenaan.

Ouput terbesar air dari tasik ialah melalui proses sejatan air dari permukaan tasik ke atmosfera.


5.7.2 Komponen Biotik dan Abiotik Ekosistem Tasik

• Hidupan ekosistem tasik (Komponen biotik) berbeza dari ekosistem akuatik disebabkan perbezaan bahan substrat, perbezaan cahaya matahari dan suhu air.

• Terdapat zon-zon hidupan di dalam tasik iaitu:

• Zon Limne - bahagian yang sentiasa mendapat cahaya matahari dipenuhi oleh organisma autotrof yang mampu membuat makan sendiri seperti plankton, lumut, alga.

• Zon Profundal – bahagian bawah tasik yang tidak menerima cahaya matahari di huni oleh organisma heterrof seperti ikan, labi-labi dan kura-kura yang bertindak sebagai karnivordi dalam ekosistem tasik.

• Zon Litoral – Zon yang berhampiran dengan daratan dan zon infra-litoral sentiasa dibasahi oleh air kaya dengan pelbagai tumbuhan berakar seperti pokok keladi, teratai, telipot dan lain-lain.

• Komponen Abiotik pula termasuklah air, udara, cahaya matahari dan pelbagai garam mineral yang menjadi nutrien kepada tumbuhan.


5.7.3 Aliran tenaga dan siratan makanan dalam ekosistem tasik



Sekian terima kasih Moga

Score A+

tema 5- sistem ekologi

Documents