Teknik Penulisan Ilmiah

“Perbandingan Bahasa Bali Kuna dengan Bahasa

Jawa”

Disusun Oleh:

Adinda Septania A. 13010110141014

Maulana Aji Nugroho 13010110130067

Pramoda Anindya Dipta 13010110130069

Sae 13010110110023

Yoga Bagus Irnanda 13010110130062

FAKULTAS ILMU BUDAYA

UNIVERSITAS DIPONEGORO

2012

KATA PENGANTAR

Puji Syukur kami panjatkan kehadirat Tuhan Yang Maha Esa, karena atas berkat rahmat dan

karunia-Nyalah, tugas makalah ini dapat terselesaikan dengan baik, tepat pada waktunya.

Adapun tujuan penulisan karya ilmiah ini adalah untuk memenuhi tugas Mata Kuliah

Linguistik Historis Komparatif pada semester IV di tahun ajaran 2011/2012, dengan judul

Perbandingan Bahasa Bali Kuna dengan Bahasa Jawa. Dengan membuat tugas ini kami

diharapkan mampu untuk lebih mengenal tentang perbandingan bahasa-bahasa khususnya

yang berada di Indonesia.

Dalam penyelesaian makalah ini, kami banyak mengalami kesulitan, terutama disebabkan

oleh manajemen waktu kami dalam mengatur jadwal pengerjaan tugas. Namun, berkat

bantuan dari berbagai pihak, akhirnya karya ilmiah ini dapat terselesaikan dengan cukup baik.

Karena itu, sudah sepantasnya jika kami mengucapkan terima kasih kepada Drs. Mujid F.

Amin, M.Pd selaku dosen pengampu mata kuliah Linguistik Historis Komparatif.

Kami sadar, sebagai seorang pelajar yang masih dalam proses pembelajaran, penulisan

makalah ini masih banyak kekurangannya. Oleh karena itu, kami sangat mengharapkan

adanya kritik dan saran yang bersifat positif, guna penulisan makalah yang lebih baik lagi di

masa yang akan datang.

Harapan kami, semoga makalah yang sederhana ini, dapat memberi kesadaran tersendiri bagi

generasi muda bahwa kita juga harus mengetahui bahasa-bahasa dari seluruh provinsi yang

ada di Indonesia, karena kita adalah bagian dari keluarga besar bangsa Indonesia.

Penyusun

No. Gloss Bahasa Bali Kuna Bahasa Jawa Kekerabatan 1 Ada Ada [Ana] +

2 Agak Sada [semu] -

3 Agar Palar [supaya] -

4 Anjing Cadar [Asu] -

5 Babi Babi [Babi] +

6 Bagi Bhagi [Mbage] +

7 Bagian Iding [Bagean] -

8 Bahan Bakal [Bakal] +

9 Baja Waja [waja,wesi] +

10 Balai Lagad [bale] -

11 Balik Walik [bali] -

12 Bangun Wangun [wangun] +

13 Barat daya Nairiti [kidul kulon] -

14 Batas Wantas [Wates] +

15 Batu Watu [watu] +

16 Bawa Aba [Nggowo] -

17 Bayar Bajah [Bayar] -

18 Belakang Taba [bumi] -

19 Belakang Wuri [mburi] +

20 Belokan Eluk [Penggokan] -

21 Berakhir Berakhir [rampung] -

22 Berapa Pira [Piro] +

23 Berat Bahat [Abot] -

24 Berat Sadatan [abot] -

25 Berdiri Madhek [ngadhek] +

26 Beritahu Ajar [Ajar] +

27 Bersedia Mangadang [siyap] -

28 Besar Gdai [Gede] +

29 Bintang Naksatra [lintang] -

30 Bukit Tabini-tabini [punthuk,gamini] -

31 Bulan paro Paksa [rembulan njlirit] -

32 Bunga Kambang [kembang] +

33 Burung Dakar [Manuk] -

34 Cabe Cabya [Lombok] -

35 Cela\cacat Mala [cacad] -

36 Cemara Camara [Cemara] +

37 Curi Paling [maling] +

38 Dagang Dagang [Dagang] +

39 Dalam Babar [Jero] -

40 Dapat Bakat [Bisa] -

41 Dapat dipercaya Sadungan-sadungan [iso digugu] -

42 Darah Rah [getih] -

43 Dari Sakan [saka] +

44 Daya Chala [Daya] -

45 Desa Cading [Desa] -

46 Desa Halang [Desa] -

47 Di mana Jaha [ning ndi] -

48 Disini Ihatara [Ing Kene] -

49 Dua Kalih [loro] -

50 Dunia Jagat [Jagat] +

51 Empat Catur [Papat] -

52 Er Air [Banyu] -

53 Gajah Gajah [Gajah] +

54 Gaji Gajih [Gaji] +

55 Ganti Ganti [Ganti] +

56 Guru Acarya [Guru] -

57 Haram Ram [karam] +

58 Hari Rahina [dina] -

59 Hormat Bhakti [Khurmat] -

60 Hukuman Damda [Hukuman] -

61 Ibu Babu [simbok] -

62 Ikan Niyan [iwak] -

63 Ikan kering Grih [Gereh] +

64 Ikat ikat [Njiret] -

65 Ikut Ilu [Melu] -

66 Indah Lalira [endah] -

67 Ingat Inget [Eling] -

68 Iris Habhab [Iris] -

69 Istri Abhi [Bojo] -

70 Itu Ika [Iku] +

71 Jabatan Rakyiyan [panggawean] -

72 Jadi Dadi [Dadi] +

73 Jadi Jadi [Sida] -

74 Jaga Taku [jaga] -

75 Jaga,pegang Raksa [jaga] -

76 Jahit Jahit [dondom] -

77 Jalan Dalan [Dalan] +

78 Janda Sahing [randha] -

79 Jatuh Labuh [tiba] -

80 Jauh Jawu [adoh] -

81 Jawab,sahut Sahur [jawab] -

82 Jelek Ilik [Elek] +

83 Jembatan Abang [Kreteg] -

84 Jika Yan [Yen] -

85 Kain Kajang [kain] -

86 Kakek Kaki kambang [embah kakung] -

87 Kalah halah [kalah] +

88 Kambing Kambing [wedhus] -

89 Karya Damel [Damel] +

90 Kebaikan Guna [Kabecikan] -

91 Kebun Kabon [kebon] +

92 Kekuatan Abet [Kakuwatan] -

93 Kelahiran Janma [kelairan] -

94 Keliling Ider [Ider] +

95 Kendang Padaha [kendhang] -

96 Keris Kris [Keris] +

97 Keturunan Nakula [keturunan] -

98 Kolam Taga [blumbang] -

99 Kolam,talaga Talaga [telaga] +

100 Kuda Ajaran [Jaran] +

101 Kurang Abuh [Kurang] -

102 Labu Waluh [labu] -

103 Laki-laki Jalu [lanang] -

104 Laki-laki Laki [lanang] -

105 Lampu Damar [Lampu] -

106 Langit Halintang [Langit] -

107 Langit Malangit [langit] +

108 Langkah Laku [langkah] -

109 Lautan Sagara [segara] +

110 Lengkap Gnep [Genep] +

111 Lewat Haliwat [Liwat] +

112 Lilit,belit Lilit [mlilit] +

113 Lingkar Malingkir [bunder] -

114 Lingkungan Mandala [wilayah] -

115 Luar biasa Mahabhara [mirunggan] -

116 Lumadwanpa Lali [lali] +

117 Mahaguru Mahaguru [mahaguru] +

118 Makan Hajeng [Mangan] -

119 Makanan Tadah [panganan] -

120 Malam Wngi [Wengi] +

121 Mana Ja [Endi] -

122 Mantra Japa [mantra] -

123 Mati Padam [mati] -

124 Mau Nak [gelem] -

125 Memahat Cacah [Tatah] -

126 Membagikan Cacar [Ngedum] -

127 Membawa Madhawa [nggawa] -

128 Memberi Weh [Weneh] +

129 Mencampuri Awur [awur] +

130 Mendua Madwan [slingkuh] -

131 Mengambil Dampul [Njupug] -

132 Menghadang Hadang [Ngadang] +

133 Menyebabkan Makada [nyebabke] -

134 minta Idih [Njaluk] -

135 Muda Nuam [enom] -

136 Nama Adan [Aran] +

137 Nama Sajna [jeneng] -

138 Nangka Nangka [nongko] +

139 Nasi Nasi [sega] -

140 Nebang Babad [Negor] -

141 Negara Nagara [Negara] +

142 Orang Gador [Uwong] -

143 Padi Gada [Pari] -

144 Pagar Pagar [pager] +

145 Pajak Jawu-jawu [pajeg] -

146 Panah Panah [panah] +

147 Pancuran Pancuran [pancuran] +

148 Pasang Rakit [pasang] -

149 Pecah Cacak [Pecah] -

150 Pekerjaan Pakaya [pagawean] -

151 Penumbuk Padi Halu [Alu] +

152 Perahu Hala [Prau] -

153 Perbatasan Padangkawiruan [wates] -

154 Perkakas Sahasa [bekakas] -

155 Pertengkaran Wantah [bantah] +

156 Pintu Gerbang Gopura [Gapuro] +

157 Pohon Puhun [Uwet] -

158 Pohon Ibus [Uwit] -

159 Prasasti Daksa [Prasasti] -

160 Racun Racun [racun] +

161 Raga,badan Raga [awak] -

162 Raja Haji [Raja] -

163 Ramai Ibeng [Rame] -

164 Rekat,lekat Raket [kraket] +

165 Rumput Caniga [Suket] -

166 Rumput Padang [suket] -

167 Runcing Landep [landep] +

168 Sajian,sajenn Saji [sajen] -

169 Sama Pada [padha] +

170 Sapi Sapi [sapi] +

171 Satu Ha [Siji] -

172 Seggenggam penuh Jemek [kabeh] -

173 Selatan Daksa [Kidul] -

174 Semua Jhang [kabeh] -

175 Semua Sa [kabeh] -

176 Semua,banyak Kabeh [kabeh] +

177 Senang Icca [Seneng] -

178 Senang Nanda [senang] -

179 Seperti Kadi [kadi] +

180 Seri Tabu [bedu] +

181 Sewa Laga [sewa] -

182 Sungai Mamurpur [kali] -

183 Sungai kecil Kali [kali] +

184 Tajam Tajek [landhep] -

185 Takut Takut [wedi] -

186 Tamu Abhayagata [Tamu] -

187 tapi Ta [Tetapi] -

188 Tasbih Ganitri [Tasbih] -

189 Tawar Tabar [tawa] -

190 Telanjang Lagna [wuda] -

191 Teman Sahaya [kanca] -

192 Tempat Enah [Wadhah] -

193 Terima Gangsal [nampa] -

194 Tiba-tiba Dadak [Dadak] +

195 Tikar Kalasa [klasa] +

196 Tulang Walung [balung] +

197 Tulang Balung [balung] +

198 Tulis Tulis [Tulis] +

199 Waktu\saat kala [wektu] -

200 Yang ada Hadah [Gadah] +

Persentase Kekerabatan Bahasa:

Jumlah kata yang sama X 100 % = 70 X 100 % = 35 %

Jumlah glos 200

Jadi persentase kekerabatan Bahasa Bali Kuna dengan Bahasa Jawa adalah 35 %

Daftar Pustaka

Kamus Bahasa Bali Kuna

Kamus Bahasa Jawa

Kamus Bahasa Jawa – Bahasa Indonesia