s. 3dahagi group

1

MENGAPAKAH PERISTIWA DAHAGI 1857 MERUPAKAN SATU PERISTIWA PALING BERSEJARAH DALAM SEJARAH INDIA?

1.0 PENGENALAN

Dahagi 1857 merupakan antara peristiwa bersejarah dan amat penting dalam sejarah India.

Peristiwa ini berlaku dalam tempoh antara tahun 1857 hingga tahun 1858.1 Peristiwa ini

merupakan perang kemerdekaan yang jelas berlaku di salah sebuah negara dunia ketiga iaitu

India.2 Secara umumnya peristiwa Dahagi dikelaskan sebagai satu peristiwa pembunuhan

beramai-ramai orang Eropah yang berada di India.3 Hal ini kerana, di dalam peristiwa Dahagi

1857 ini, dianggarkan seramai hampir seribu orang Eropah terkorban dan separuh daripadanya

merupakan kaum wanita dan kanak-kanak.4

Dalam membicarakan mengenai peristiwa Dahagi 1857, pelbagai peristiwa

pemberontakan yang sememangnya jelas meliputi semua kawasan utara India dapat diketahui.

Tambahan pula pemberontakan ini merupakan satu rusuhan golongan tentera atau Sepoi

menentang Inggeris di India. Pemberontakan ini dikatakan titik permulaan perjuangan

kebangsaan menentang penjajah. Orang India juga menganggap pemberontakan ini sebagai

perang kemerdekaan. Mereka itu terdiri daripada golongan tentera, golongan putera raja,

pembesar dan nawab yang jelasnya telah mengganggu gugat kepentingan mereka yang selama

ini di kecapi sebelum kedatangan Inggeris. Tambahan lagi, orang India juga menganggap Dahagi

India yang tercetus pada tahun 1857 merupakan gerakan anti penjajah. Ia berlaku kerana

wujudnya perasaan tidak puas hati terhadap aspek sosial dan politik yang dilakukan oleh pihak

Inggeris.

1 Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 283.2 Eric Stokes. (1970). Traditional Resistance Movements and Afro-Asian Nationalism : The Context of the 1857 Mutiny Rebellion in India. The Past and Present Society.(48). United Kingdom : Oxford University Press. Hlm.100.3 Barbara English. (1994). The Kanpur Massacres in India in the Revolt of 1857. The Past and Present Society. (142). United Kingdom : Oxford University Press. Hlm.141.4 Ibid.

2


Dahagi 1857 berlaku disebabkan pelbagai faktor, termasuklah tindakan British yang telah

mengubah sistem pentadbiran di India dan sekali gus telah memasukkan sistem Barat dalam

aspek-aspek tertentu dalam mentadbir India.5 Termasuklah dari aspek pendidikan, kebudayaan,

politik dan juga ekonomi masyarakat di India. Hal inilah menjadi salah satu faktor utama yang

membawa kepada berlakunya pemberontakan yang dikenali sebagai Dahagi 1857.

Pemberontakan ini berlaku di kawasan utara India, dan secara dasarnya diketuai oleh golongan

Sepoi.6 Bukan sahaja faktor malahan kesan daripada peristiwa Dahagi juga sangat jelas.

Sememangnya tidak dapat dinafikan kepentingannya dalam sejarah India, dan hal ini

akan dibincangkan di dalam perbincangan ini iaitu mengenai sebab-sebab peristiwa Dahagi 1857

menjadi sangat penting dalam sejarah India. Sebab–sebab yang akan dibincangkan adalah

merangkumi persoalan mengenai perkara yang menjadikan Dahagi sebagai peristiwa yang amat

penting dalam sejarah India. Hal ini termasuklah bagaimana peristiwa ini menjadi titik tolak

kepada kemerdekaan India pada tahun 1947. Peristiwa bersejarah ini juga menjadi salah satu

pengaruh luar yang mendorong kepada kebangkitan semangat nasionalisme di Asia Tenggara.

Oleh yang demikian, jelaslah bahawa peristiwa Dahagi mempunyai penyebabnya yang tersendiri

sehingga menjadikan peristiwa tersebut penting terutamanya dalam sejarah India.

5 Penjajah British di India dilakukan oleh pihak Syarikat HIndia Timur Inggeris (EIC) yang mendapatkan konsesi bagi menjalankan aktivti perdagangan dan penaklukan bagi pihak British ini ditubuhkan pada tahun 1600.6 Barbara English. (1994). The Kanpur Massacres in India in the Revolt of 1857. The Past and Present Society. (142). United Kingdom : Oxford University Press. Hlm.141.

3


2.0 SEBAB DAHAGI PENTING DALAM SEJARAH INDIA

Dahagi India 1857 sememangnya peristiwa yang amat penting dalam sejarah India. Terdapat

banyak sebab yang mendorong kepada perkara ini berlaku. Sebab-sebab Dahagi 1857 amat

penting juga merangkumi pelbagai aspek, dan sebab-sebab tersebut adalah seperti berikut :

2.1 Dahagi adalah perang kemerdekaan pertama di India

Dahagi India 1857 dianggap penting disebabkan peristiwa ini adalah peristiwa pertama yang

berunsurkan perang atau pemberontakan untuk mencapai kemerdekaan di India.7 Hal ini kerana,

sebelum peristiwa Dahagi, tidak ada lagi pemberontakan dan peperangan yang tercetus semata-

mata untuk mendapatkan kemerdekaan daripada pemerintah dan penjajah. Pemberontakan

sebelum ini adalah bersifat kewilayahan, dan tidak melibatkan keseluruhan India, hal ini jelas

berbeza dengan Dahagi 1857 yang melibatkan kawasan utara India. Fakta mengenai Dahagi

sebagai perang kemerdekaan pertama turut dinyatakan dengan jelas oleh V.D Savarkar.8

Seperti mana yang diketahui, sebelum ini peperangan di India tidak bersifat nasional,

malahan hanya memfokuskan kepada satu tempat sahaja, namun demikian di dalam peristiwa

Dahagi ini hampir semua kawasan di utara India terlibat dalam peristiwa ini.9 Peristiwa Dahagi

ini menjadi peperangan kemerdekaan pertama disebabkan banyak perkara. Antaranya adalah

disebabkan perubahan sikap masyarakat India, yang dahulunya hanya mengikuti arahan, namun

akhirnya memberontak dan inginkan kebebasan. Perang kemerdekaan pertama ini juga berlaku

7 Biswamoy Pati. (2007). Historian and Historiography : Situating 1857. Economic & Political Weekly, Vol.42, No.19. Economic and Political Weekly. Hlm. 1686.8 Ibid.9 Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 283.

4


disebabkan oleh cara pentadbiran British yang bertentangan dengan kehidupan tradisional

masyarakat India.10 Peperangan dan pemberontakan ini secara umumnya dikaitkan dengan

golongan Sepoi yang tidak berpuas hati dengan pentadbiran dan cara layanan pihak atasan

mereka.11 Aspek lain yang mendorong rasa tidak puas hati golongan Sepoi ialah pembahagian

gaji, pengambilan tentera am, masalah senjata dan keterpaksaan bekerja di luar India.

Pembahagian gaji antara tentera adalah tidak seimbang, hal ini kerana, tentera Sepoi tidak

mendapat gaji yang secukupnya malah dikecilkan lagi amaun mereka. Hal ini terbukti apabila

makanan harian mereka hanya dal dan roti, dan mereka juga hanya berangan untuk mendapatkan

barang yang mewah.12 Hal ini disebabkan oleh diskriminasi yang berlaku di antara tentera sama

ada tentera Barat dan juga tentera India yang terdiri daripada golongan Sepoi. Pemberontakan

Sepoi juga dikaitkan dengan penggunaan senjata Enfield Riffle yang pelurunya disalut dengan

minyak babi dan lembu,13 hal ini jelas bertentangan dengan adat dan kepercayaan penganut

utama di India iaitu Islam dan Hindu. Hal ini juga yang mendorong golongan Sepoi menentang

dan mencetuskan pemberontakan yang bersifat peperangan untuk memerdekakan India.

Perkara ini juga jelas menunjukkan bahawa pelbagai sebab yang menyebabkan

masyarakat India keluar dari kepompong dan cara hidup yang asal iaitu yang hanya menurut dan

mengikut arahan dan perintah pentadbir dan pemerintah sahaja. Walaupun pada awalnya hanya

golongan Sepoi yang kelihatan melakukan pemberontakan, namun sepanjang peristiwa Dahagi

ini, golongan petani dan golongan pemilik tanah juga bersama memberontak dan berjuang untuk

mendapatkan kemerdekaan. Hal ini kerana, mereka juga turut sama terseksa dan menghadapi

10 James Bryne. (1957). British opinion and Indian revolt. Rebellion 1857. Calcutta : People Publishing Houste. Hlm. 292.11 Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 283.12 Surendra Nath Sen dan Maulana Abdul Kalam Azad. (1958). Eighteen fifty-seven. India: Publications Division. Hlm: 2213 Gregory Fremont-Barnes. (2007). The Indian Mutiny 1857-58. Great Britain : Osprey Publishing. Hlm.28.

5


masalah dengan penindasan dan perubahan ekonomi yang dilakukan oleh British.14 Selain itu,

peperangan ini turut disokong oleh masyarakat setempat, kerana perubahan dari aspek

kebudayaan dan aspek kepercayaan agama yang amat berbeza telah dilakukan oleh British di

India.15 Hal ini merujuk kepada sistem kasta dan juga kepercayaan agama Hindu, yang

mempercayai matahari dan kepanasan adalah kurniaan Tuhan,16 namun sebaliknya bagi orang

Eropah. Budaya adalah sesuatu yang menggambarkan cara hidup sesuatu kaum di sesuatu

tempat. Begitu juga masyarakat Hindu yang amat kaya dengan budaya yang kadang-kadang

tidak tercapai dek akal manusia untuk berfikir tentang kesahihannya. Budaya yang popular di

India adalah amalan sati. Amalan sati merupakan pengorbanan balu yang dibakar bersama-sama

dengan pembakaran mayat si suami. Amalan ini dianggap tidak berperikemanusiaan dan

menyalahi undang-undang alam. Maka, kerajaan British melalui Lord William Bentinck telah

menghapuskan amalan sati dan menghalang kegiatan Thugee.17 Penghapusan dan halangan yang

dilakukan oleh kerajaan British telah mencetuskan rasa tidak puas hati masyarakat Hindu

khususnya. Masyarakat Hindu merasakan kecewa apabila kerajaan British campur tangan dalam

soal budaya dan adat masyarakat mereka. Hal ini yang mendorong mereka memberontak dan

akhirnya mewujudkan peristiwa Dahagi 1857, dan hal ini sekali gus menunjukkan penglibatan

masyarakat Hindu dalam perang kemerdekaan ini untuk mendapatkah hak mereka semula.

Kesemua faktor ini secara langsung telah menyebabkan peperangan kemerdekaan

pertama ini berlaku. Tujuan utama peperangan ini jelas untuk mengeluarkan India daripada

penjajahan Eropah, sekali gus mendapatkan semula sistem pemerintahan India yang lama.

14 Barbara English. (1994). The Kanpur Massacres in India in the Revolt of 1857. The Past and Present Society. (142). United Kingdom : Oxford University Press. Hlm.141.15 Ibid.16 Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 283.17 William Howard Russell. (1957). My Indian Mutiny Diary. Landon: Cassell & Company LTD. Hlm: xvii.

6


Peperangan dan pemberontakan yang bermula pada 10 Mei 185718 ini jelas mempunyai tujuan

yang amat nyata, sekali gus untuk kebaikan India. Hal ini kerana, peperangan dan

pemberontakan ini melibatkan banyak pihak dan juga banyak tempat, dan bukan untuk

kepentingan individu tetapi untuk kepentingan bersama masyarakat dan juga negara India itu

sendiri. Walaupun ada sesetengah yang mengetengahkan kepentingan individu namun demikian,

peperangan yang mengikut peringkat dan tempat ini jelas bukan bersifat kewilayahan lagi tetapi

bersifat nasional.19

Semua penyataan sebelum ini jelas menunjukkan bahawa peristiwa Dahagi

sememangnya perang kemerdekaan yang pertama, dan perang ini berlaku disebabkan oleh

pentadbiran British sendiri. Hampir kesemua sebab dan faktor tercetusnya peristiwa Dahagi ini

adalah disebabkan British yang terlalu bersifat autokratik dalam pentadbirannya sehinggakan

hampir keseluruhan aspek di India dimonopoli oleh British,20 hal ini termasuklah aspek sensitif

iaitu berkaitan dengan kasta, agama dan kepercayaan masyarakat India. Dahagi 1857

sememangnya satu pemberontakan yang berbentuk pembelaan dan jelas untuk memerdekakan

negara India daripada monopoli penjajah British.

Oleh yang demikian, jelaslah bahawa peristiwa Dahagi 1857 merupakan satu peristiwa

penting dalam sejarah India, hal ini disebabkan oleh peperangan tersebut merupakan peperangan

pertama yang melibatkan misi kemerdekaan di India. Hal ini jelas menunjukkan betapa

pentingnya peristiwa Dahagi dalam sejarah India, sehinggakan menjadi ingatan sehingga ke hari

18 Ibid. 19 Biswamoy Pati. (2007). Historian and Historiography : Situating 1857. Economic & Political Weekly, Vol.42, No.19. Economic and Political Weekly. Hlm. 1686.20 Ibid.

7


ini. Maka, jelaslah Dahagi sebagai perang kemerdekaan pertama menjadi salah satu sebab yang

menyebabkan peristiwa Dahagi 1857 amat penting.

2.2 Membabitkan banyak tokoh tempatan

Kepentingan Peristiwa Dahagi 1957 iaitu kewujudan tokoh politik tempatan bangun menentang

kuasa British. Pemimpin politik tersebut ialah Nana Sahib, Rani Lakshmir dan Tantia Tope.

Pihak British telah memperkenalkan Polisi Lesap Waris.21 Pengenalan polisi ini telah

menyebabkan pihak British akan mengambil alih pentadbiran tempatan sekiranya pemerintahan

tempatan tidak mempunyai waris yang sah daripada keturunannya untuk mengantikan

kedudukan pemimpin tersebut. Walau bagaimanapun, bagi pemerintah tempatan yang tidak

mempunyai waris yang sah daripada keturunannya ada yang melantik anak angkat sebagai

penerus pemerintah yang seterusnya sebagai nizam atau peshwa. Pihak British menganggap ini

sebagai suatu yang tidak sah maka British akan mengambil alih pentadbiran tersebut sehingga

tidak akan menganggap pelantikan anak angkat kepada pemerintah tempatan itu sah. Malah

British telah memulakan pentadbiran mereka mengikut corak tersendiri. Keadaan ini telah

berlaku kepada pemimpin politik tempatan seperti Nana Sahib, Tantia Topi dan Rani Lakshmir

sehingga terlibat sama dalam peristiwa Dahagi ini.

Nana Sahib telah bangkit menentang di Cawnpore. Cawnpore merupakan satu kawasan

yang dianggap sebagai Jalan Raya Utama terbesar kerana berada bersebelahan dengan sungai

Ganges. Bandar Cawnpore merupakan sebuah bandar yang penting kerana merupakan tempat

talian komunikasi antara pedagang-pedagang dan telah menjadi daya tarikan kepada pihak

British. Disebabkan oleh kepentingan ini, British cuba untuk mendapatkan bandar ini dengan

21 Harold E. Rough. (2004). The Victorians at War, 1815-1914 : An encyclopedia of British Military History. California : ABC-CLIO, Inc.Gregory Fremont-Barnes. (2007). Essential Histories : The Indian Mutiny 1857-1858. New York : Osprey Publishing. Hlm 25.

8


tidak mengisytiharkan kedudukan Nana Sahib sebagai pewaris pemimpin tempatan. Sebelum

pelantikan Nana Shahib, Cawnpore telah ditadbir oleh seorang Peshwa Baji Rao II22 merupakan

ayah angkat kepada Nana Sahib. Sebelum kematian, beliau telah melantik anak angkatnya untuk

menjadi pemerintah di Cawnpore pada tahun 1953. Walau bagaimanapun, British tidak bersetuju

dengan pelantikan ini dan menganggap ianya tidak sah. Sehingga Nana Sahib berjumpa dengan

pegawai British untuk mendapatkan wang pencen untuk dirinya tetapi tidak dilayan oleh pihak

British. Nana Sahib juga tidak dibenarkan untuk menggunakan gelaran peshwar walaupun bapa

angkat beliau telah melantik beliau sebagai pewaris. Ini telah menimbulkan kemarahan kepada

Nana Sahib sehingga menjadi ketua angkatan tentera di Cawnpore bagi menentang British. Pada

6 Jun 1857, Nana Sahib bersama angkatan tenteranya telah menyerang pertahanan British di

Cawnpore.23 Walau bagaimanapun, tentera Nana Sahib telah dikepung oleh British pada 27 Jun

dan meminta untuk menyerah kalah. Tetapi tentera Nana Sahib telah lari bertempiaran

menggunakan bot dan Nana Sahib telah menyelamatkan golongan wanita dan kanak-kanak yang

telah berjaya menyelamatkan diri daripada di bunuh dengan kejam oleh pihak British dan

diletakkan di rumah wanita yang dikenali sebagai Bibighar24 seramai 200 orang. Setelah itu,

Nana Sahib telah memutuskan untuk meneruskan hidupnya untuk gantung diri dan terjun ke

dalam telaga. Tentera Jeneral Henry Hevelock telah berjaya mengalahkan pasukan

pemberontakan lagi pada 16 July 1857, dan Nana Sahib telah dilaporkan telah melarikan diri

daripada Bithur sehingga beliau tidak lagi kelihatan. Beliau juga telah dikatakan mati akibat

demam di Nepal pada 1859.25 Penglibatan Nana Sahib di dalam pemberontakan ini jelas

22 Harold E. Rough. (2004). The Victorians at War, 1815-1914 : An encyclopedia of British Military History. California : ABC-CLIO, Inc. Hlm 241. 23 Ibid, Hlm. 241.24 Ibid. Hlm. 241.25 Ibid. Hlm. 241.

9


menunjukkan bahawa beliau merupakan salah seorang tokoh yang lahir disebabkan pentabdiran

British dan juga tokoh yang terlibat dalam peristiwa Dahagi ini.

Rani Lakshmi juga mengalami nasib yang sama seperti Nana Sahib di mana British tidak

mengesahkan kedudukan Rani Lakshmi sebagai pewaris yang seterusnya kepada takhta Jhansi.

Oleh itu, Rani Lakshmi telah menganggotai tentera Sepoi untuk menentang British. Semasa

pemberontakan berlaku, Rani Lakshmi telah melawan tentera British yang diketuai oleh Sir

Huge Rose. Apabila Jhansi berada dalam gengaman British, Rani Lakshmi telah pergi

meninggalkan Jhansi dan meneruskan penentangan di Kalpi pula. Rani Lakshmi telah bergabung

dengan Tantia Topi untuk menyerang dan menduduki Gwalior. Sir Huge Rose bersama dengan

tenteranya telah meningkatkan lagi sistem kententeraan untuk melawan dan menghentikan

serangan daripada Lakshmi. Mereka telah mendapatkan kembali Gwalior dan dalam

pertempuran di Morar dan Kotah. Rani Lakshmi telah terbunuh dalam serangan ke atas

British.26 Rani Lakshmi atau lebih dikenali sebagai Rani of Jhansi sememangnya terbukti sebagai

salah seorang tokoh yang terlibat dalam pemberontakan secara besar-besaran ini, walaupun

beliau merupakan seorang wanita, namun hal ini tidak menghalang perjuangan beliau untuk

menyelamatkan rakyat dan keluarga beliau.

Seterusnya pemimpin politik yang turut menganggotai pemberontakan tentera Sepoi iaitu

Tantia Tope. Tantia Tope merupakan seorang general dan ketua yang berkebolehan dalam

pemberontakan 1857. Beliau merupakan komander kepada tentera Nana Sahib. Beliau juga telah

menunjukkan kehebatan dalam mengatur strategi dan taktik serangan. Beliau juga telah terlibat

dalam peperangan melawan British lebih daripada satu tahun. Pada Julai 1857, apabila British

mengalami kekalahan teruk kepada tentera Nana Sahib di Kanpur yang mana Tantia Tope yang

26 Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 285.

10


merupakan Jeneral kepada pasukan tentera. Tantia Tope juga menyertai Rani of Jhansi untuk

melawan British keluarkan mereka di India Pusat. Tetapi telah dikalahkan oleh Sir Hugh Rose.27

Beliau juga turut bekerjasama dengan Rani of Jhansi dan berjaya mengalahkan pasukan tentera

di bawah pasukan Sindhia walau bagaimanapun, beliau dikalahkan oleh Huge Rose pada

pemberontakan di Morar dan Kotah. Tantia sekali lagi telah ditangkap tetapi tidak pernah

menyerah, beliau telah lari dari satu tempat ke satu tempat sehingga beliau telah ditangkap oleh

Man Singh yang telah membawa beliau kepada British dan dikenakan hukuman gantung.28

Walaupun perjuangan yang dilakukan oleh Tantia Tope menemui kegagalan, namun penglibatan

beliau jelas membuktikan bahawa beliau merupakan salah seorang tokoh yang terlibat dalam

peperangan ini.

Oleh yang demikian, berdasarkan perbincangan mengenai sebab ini jelaslah bahawa

Dahagi 1857 juga menjadi peristiwa penting dalam sejarah India moden disebabkan peristiwa ini

melibatkan penglibatan ramai tokoh nasionalisme yang berjuang untuk melawan dan menentang

pentadbiran Barat di India. Tokoh-tokoh yang terlibat bukan sahaja membawa misi untuk

kawasan mereka, malahan juga untuk kepentingan India.

2.3 Melibatkan kawasan yang besar

Antara sebab lain yang menyebabkan Dahagi menjadi salah satu peristiwa penting dalam sejarah

di India iaitu disebabkan oleh peristiwa pemberontakan yang melibatkan kawasan yang luas.

Kawasan-kawasan yang terlibat sepanjang proses pemberontakan ini adalah meliputi kawasan

Utara India, terutamanya kawasan yang menjadi tumpuan orang Eropah seperti Lucknow, New

Delhi, Jhansi, Kalpi, Meerut dan Cawnpore.

27 T.A.Heathcote. (1995). The Military in British India : The Development of British Land Forces in South Asia 1600-1947. New York : Manchester University Press. Hlm. 99.28 Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 284.

11


Kawasan utama yang terlibat dalam peristiwa Dahagi ini ialah Meerut. Peristiwa yang

berlaku di Meerut adalah peristiwa yang bermula dengan pemberontakan tentera askar berkuda

India dan juga regimen, disebabkan oleh dakwaan mengenai penggunaan sejenis senjata yang

menggunakan minyak babi dan juga minyak lembu.29 Hal ini menyebabkan pemberontakan

berlaku di kawasan Meerut. Pemberontakan yang berlaku di kawasan ini dicetuskan oleh

golongan Sepoi30 yang sememangnya merupakan masyarakat India yang telah dijadikan sebagai

askar dan tentera untuk British. Tindakan mereka memberontak di kawasan Meerut, telah

mengejutkan British, dan hal ini sekali gus membawa kejayaan kepada golongan Sepoi dalam

menawan Meerut, dan seterusnya menjadikan Meerut sebagai kubu pertahanan.31 Walaupun pada

peringkat awal, pemberontakan oleh golongan Sepoi hampir menemui kegagalan disebabkan

terdapat hamba yang setia kepada British ingin mematahkan rancangan tersebut,32 namun

kejayaan pemberontakan di Meerut tetap tidak dapat dielakkan. Oleh yang demikian jelaslah

bahawa, Meerut bukan sahaja tersenarai sebagai salah satu kawasan yang terlibat dalam

peristiwa bersejarah ini malahan Meerut juga menjadi kawasan pertama tercetusnya

pemberontakan ini.

Selepas Meerut, kawasan turut mendapat tempias dalam peristiwa Dahagi 1857 ini ialah

Delhi. Delhi yang merupakan kawasan utama pentadbiran empayar Mughal telah menjadi tempat

pertemuan semua orang daripada seluruh dunia, dan dalam pemberontakan dan peperangan ini,

Delhi telah menjadi kawasan seterusnya yang diserang oleh tentera daripada Meerut.33 Peristiwa

peperangan di kawasan Delhi, walau bagaimanapun tidak seperti di Meerut, hal ini kerana di

29 Francis Spencer Wigram. Hlm.5.30 Ibid.31 Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm.284.32 John Harris. (2001). The Indian Mutiny. Great Britain : Worsworth Editions Limited Cumberland House. Hlm.27.33 Ibid. Hlm.41.

12


kawasan ini tentera daripada Meerut terpaksa bergerak dalam dua rombongan, dan rombongan

dan pasukan ini tidak sampai dalam masa yang sama,34 menyebabkan keadaan amat sukar untuk

melakukan serangan secara serentak. Walaupun jarak di antara Delhi dan Meerut hanyalah 40

batu35 namun demikian perjalanan yang hanya bergantung kepada kawad menyebabkan masa

agak lama terpaksa diambil untuk sampai ke Delhi. Dalam peperangan di kawasan ini, pihak

British telah menggunakan senjata yang amat dibenci oleh masyarakat India iaitu Enfield Riffle,36

dan hal ini telah menyebabkan banyak nyawa terkorban di Delhi. Oleh yang demikian, jelaslah

Delhi juga turut terlibat dalam Dahagi 1857.

Di samping itu, kawasan Cawnpore yang merupakan kawasan yang dikuasai oleh

Wheeler iaitu seorang pegawai British, turut sama terlibat dalam peperangan kemerdekaan ini.

Pemberontakan di kawasan ini telah diketuai oleh Nana Sahib, yang tidak berpuas hati dengan

pentadbiran British dan tindakan British yang tidak mengiktiraf takhta yang sepatutnya menjadi

milik Nana Sahib. Peperangan di kawasan ini tercetus pada 3 Julai 1857.37 Selain Cawnpore,

Jhansi yang ditadbir oleh Rani Lakshmi, turut sama terlibat dalam peperangan dan

pemberontakan dahagi 1857 ini.38 Kawasan ini merupakan kawasan yang berada di bawah

pengaruh Dalhousie.39 Pemberontakan oleh Rani of Jhansi ternyata memberi impak yang besar

kepada pentadbiran British, walaupun pemberontakan di kawasan ini diketuai oleh seorang

wanita. Rani of Jhansi ini juga turut berjuang bersama Tantia Tope dan Nana Sahib dalam

34 Ibid.35 Michael Barthorp. (1994). The British Troops in the Indian Mutiny 1857-59. United Kingdom : Osprey Publishing. Hlm.5.36 Ibid. Hlm.43.37 Ibid. Hlm.83.38 Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 285.39 Henry Herbert Dodwell. (1994). The Cambridge History of the British Empire, Volume 4. New York : Cambridge University Press. Hlm. 204.

13


menyelamatkan kawasan Kalpi.40 Oleh yang demikian, maka jelaslah bahawa Cawnpore, Jhansi

dan juga Kalpi juga turut sama terlibat dalam proses Dahagi 1857 ini.

Kawasan lain yang turut terlibat dalam pemberontakan Dahagi 1857 ini ialah Lucknow.

Kawasan ini terlibat disebabkan kempen yang berlaku di Oudh.41 Kawasan Lucknow merupakan

kawasan kediaman dan tempat tinggal Residen British. Pemberontakan secara rasmi berlaku di

kawasan ini pada 30 Mei 1857.42 Walau bagaimanapun, Campbell yang mengetuai tentera British

di Lucknow telah mengetahui mengenai serangan yang akan dilakukan ke atas Lucknow, dan

beliau telah bersedia sejak dari awal lagi. Namun hakikatnya, walalupun beliau telah membuat

persiapan untuk membalas serangan pemberontakan, namun beliau tetap gagal menyelamatkan

kawasannya daripada beribu-ribu pemberontakan. Hal ini juga menyebabkan kawasan-kawasan

di sekitarnya seperti Rohilkand dan Bihar turut berlaku pemberontakan.43 Selain kawasan-

kawasan ini, terdapat juga kawasan-kawasan kecil lain yang turut terlibat dalam pemberontakan

besar-besaran ini. Hal ini jelas menunjukkan bahawa pemberontakan dan Dahagi 1857

merupakan peristiwa yang melibatkan pemberontakan dalam tempoh masa yang sama di

kawasan yang sangat luas dan besar. Oleh yang demikian, maka jelaslah, kawasan-kawasan

seperti Jhansi, Lucknow, Delhi, Meerut, dan kawsan-kawasan lain terlibat dalam peristiwa

Dahagi 1857. Hal ini yang telah mendorong peristiwa ini menjadi sangat penting dalam sejarah

India daripada tahun 1857 sehinggalah ke hari ini. Tambahan pula, pemberontakan seperti ini

tidak pernah berlaku dan merupakan kelainan yang wujud dalam peristiwa Dahagi 1857 di India.

40Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 285.41 Michael Barthorp. (1994). The British Troops in the Indian Mutiny 1857-59. United Kingdom : Osprey Publishing. Hlm.5.42 Ibid. Hlm.6.43 Ibid.

14


2.4 Dahagi dapat menjatuhkan kedudukan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI)

Antara sebab lain yang menjadikan Dahagi 1857 sebagai peristiwa yang penting dalam sejarah

India ialah disebabkan peristiwa ini telah menyebabkan kedudukan SHTI di India jatuh. Hal ini

berlaku disebabkan kegagalan SHTI mengawal dan mentadbir India sehingga menyebabkan

masyarakat India memberontak dan berlakunya Dahagi 1857.

Pada awalnya, sistem pemerintahan Inggeris di India dipegang secara langsung oleh

pihak British di London. SHTI, merupakan syarikat perdagangan yang telah dianugerahkan oleh

Ratu Elizabeth pada tahun 1600 bagi menjalankan perdagangan antarabangsa dan meluaskan

tanah jajahan. Syarikat ini juga dikenali sebagai British East India Company dan telah

menjalankan usaha bagi menguasai perdagangan di Hindia Timur. Syarikat ini telah berkembang

daripada sebuah syarikat perdagangan kepada badan yang memerintah India apabila telah

mempunyai kuasa tentera dan mendapat sokongan daripada kerajaan tempatan dan pihak British

di London.44

Pada abad ke-19 telah berlaku perubahan dan pembaharuan yang mendadak di India oleh

pihak British. Pada tahun 1813 pula, para pengembang agama Kristian telah dihantar ke India

bagi membetulkan amalan tradisi masyarakat India seperti adat Suttee dan adat pembunuhan

bayi-bayi perempuan oleh kaum Rajput serta menghapuskan adat perhambaan.45 Selain itu,

mereka juga memperkenalkan agama Kristian yang dianggap suci dan benar manakala agama

dan kepercayaan Hindu adalah keji dan zalim. Oleh itu, SHTI menentang adat-adat India yang

tidak wajar dan hal ini sebenarnya menimbulkan perasaan tidak puas hati masyarakat India.

Pengembang agama Kristian juga bersetuju bagi memajukan masyarakat India dengan

44 C. H. Philips. (1996). Sejarah India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 32.45 K.A. Nilakanta Sastri and G. Srinivasachari. (1970). Advance History of India. New Delhi : Allied Publishers Private Limited. Hlm. 662.

15


pendidikan bahasa Inggeris.46 Hal ini sekali gus dapat melemahkan agama Hindu dan

memperluas agama Kristian. Oleh itu, sekolah-sekolah Inggeris dan maktab telah ditubuhkan

seperti yang telah dilakukan di Calcutta. Di Madras pula pendidikan bahasa Inggeris sangat

berjaya dilaksanakan dan telah menjadi bahasa perantaraan.47 Hal ini jelas sebagai salah satu

perkara yang bertentangan dengan amalan tradisional masyarakat India.

Peristiwa Dahagi 1857 yang berlaku adalah kerana masyarakat India sudah tidak mampu

meneruskan kehidupan mereka di bawah pentadbiran British yang selama ini telah menekan

kehidupan mereka lebih-lebih lagi dasar yang telah mereka jalankan di India telah mencemarkan

ketamadunan, agama dan tradisi masyarakat India. Pada hujung abad ke-19, orang-orang India

mula mengkaji tentang pelaksanaan pentadbiran Inggeris. Segala tekanan yang telah mereka

alami di bawah pentadbiran SHTI telah mengakibatkan berlakunya Pemberontakan Dahagi 1857

yang akhirnya telah menjejaskan hubungan British-India. Oleh itu, kedudukan utuh SHTI di

India berjaya dijatuhkan dan ini memberikan sinar harapan kepada India bagi mentadbir negara

tanpa dikuasai oleh pihak Inggeris yang jelas terbukti tidak layak mentadbir India.48

Tercetusnya pemberontakan pada tahun 1857 tidak dapat dihalang lagi oleh mana-mana

pihak. Gerakan Dahagi telah bermula pada 10 Mei 1857 iaitu bersamaan dengan hari Ahad.49

Umumnya, gerakan Dahagi ini berlaku di kawasan Utara India iaitu di kawasan-kawasan seperti

Meerut. Hal ini dapat dibuktikan apabila Sepoi yang mencetuskan gerakan Dahagi telah

membuat pangkalan di Meerut.50 Kebangkitan Dahagi di India Utara ini tidak sempat dihalang

46 Stanley Wolpert. (2004). A New History of India Seventh Edition. New York : Oxford University Press. Hlm. 231.47 Jawaharlal Nehru. (1960). The Discovery of India: Edited by Robert I. Crane. New York. Anchor Books Doubleday & Company, Inc, Garden City. Hlm. 227.48 C. H. Philips. (1996). Sejarah India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 74.49 Michael Edwardes. (1957). The Mutiny and its Consequneces. Cassell & Company LTD : Perpustakaan University Malaya.Hlm.xi..50 Azharudin Mohd.Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm.284.

16


oleh rejimen British. Oleh itu, gerakan Dahagi ini telah merebak ke kawasan lain. Setelah

gerakan Dahagi ini berjaya menawan Meerut, golongan Sepoi yang mendominasi gerakan

Dahagi kemudiannya mara ke kawasan Ambata dan membebaskan tawanan di penjara tersebut.

Pada ketika ini ramai pegawai serta tentera Eropah yang terkorban.51 Selepas berjaya menawan

Meerut dan Ambata gerakan Dahagi ini mula menuju ke Delhi. Mereka telah berjaya menawan

serta menguasai Delhi dengan begitu pantas kerana pada masa itu kawasan Delhi tidak dikawal

oleh tentera British. Kejayaan pihak pemberontak menawan Delhi serta menyelamatkan kerajaan

Moghul telah menjadi pemangkin kepada tindakan mereka untuk meneruskan serangan ke

beberapa wilayah-wilayah lain seperti Avadh, Etawa, Lucknow, Bareilly, Shahjahanpur,

Morabadad.52 Tambahan pula, melalui penglibatan Nana Saheb sebagai ketua pemberontakan di

wilayah Kanpur telah menaikkan semangat tentera Sepoi untuk menghalau keluar pihak British

dari India.53

Pada 15 Julai 1857, gerakan Dahagi diteruskan pula ke Cownpore. Selain itu, terdapat

beberapa kawasan lain yang terlibat dengan gerakan Dahagi seperti di Lahore, Lucknow, dan

Allahabad. Gerakan Dahagi ini merupakan hasil daripada kerjasama golongan Sepoi di Meerut.54

Kemusnahan dan mangsa korban gerakan Dahagi banyak terdapat di kawasan Meerut iaitu

pangkalan utama gerakan Dahagi. Walau bagaimanapun, kesan daripada pemberontakan telah

mempengaruhi India kerana kekejaman dan tindakan kedua-dua belah pihak telah

mengakibatkan kehancuran dan kemusnahan.55 Kejayaan gerakan Dahagi menawan kawasan-

kawasan Utara India kerana gerakan Dahagi ini bergerak secara berkumpulan dan bukan secara

51 James Burgers. (1972). The Chronology of Modern India for Four Hundred Years. Ireland : Irish University Press. Hlm. 363.52 Ibid. Hlm. 149.53 Ibid.Hlm. 161.54R.C Majundar. (1962).History of Freedom Movement. Kuala Lumpur: Mukhopandhyay India. Hlm. 234.55 C. H. Philips. (1996). Sejarah India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm.77.

17


individu. Pemberontakan yang berlaku amat mengejutkan pihak British dan mereka tidak lagi

mampu mempertahankan kedudukan mereka akibat daripada letusan dan pemberontakan yang

secara berterusan terhadap British selama setahun itu. Pemberontakan-pemberontakan yang

berlaku seterusnya telah menyebabkan kerajaan British di London telah mengambil alih

sepenuhnya pemerintahan India.56 Hal ini telah menunjukkan bahawa kedudukan SHTI adalah

tidak seharusnya dipertahankan dan menurut Parlimen British di London, SHTI perlu

dikeluarkan daripada terus melaksanakan pemerintahan di India.57

Pemberontakan 1857 oleh tentera Sepoi telah membuahkan kejayaan kepada mereka

untuk menguasai semula New Delhi pada 11 Mei 1857. Oleh itu, penubuhan empayar Hindustan

telah dilaksanakan bagi menggantikan pemerintahan British di India dan Bahadur Shah telah

diisytiharkan sebagai Maharaja empayar baru bagi menggantikan kerajaan perwakilan yang

selama ini dipegang oleh SHTI di India.58 Namun begitu, pembubaran SHTI daripada India pada

tahun 1858 telah menyedarkan kerajaan British di London supaya membuat perubahan terhadap

dasar-dasar pihak mereka yang selama ini menekan kehidupan masyarakat India sehingga telah

mencetuskan penentangan yang hebat terutamanya daripada masyarakat Islam di India. Oleh

sebab kejutan pemberontakan tersebut, kerajaan London dan Calcutta telah mengkaji bagi

membina perhubungan yang baik antara kerajaan dan masyarakat India supaya kejadian

pemberontakan tidak akan berulang kembali.59 Hal ini menunjukkan bahawa walaupun

pemberontakan pada tahun 1857 telah berlaku pihak British masih tetap ingin berkuasa di India

dan sedaya upaya berusaha bagi terus menjalinkan hubungan dengan masyarakat India.

56 C. H. Philips. (1996). Sejarah India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 78.57 Ibid. Hlm.74.58 R.C.Majumdar. (1962). History of the Freedom Movement in India, volume 1. Calcuta : K.L. Mukhopadhyay. .Hlm. 147 dan 177.59 Harun Nasution. (2001). Pembaharuan dalam Islam: Sejarah Pemikiran dan Gerakan. Jakarta. : Bulan Bintang. Hlm.158.

18


2.5 Kebangkitan pelacur kelas atasan

Kemunculan golongan pelacur ini terutamanya wanita sering dinafikan di dalam sejarah

pemberontakan Dahagi 1857. Dengan membawa kepada golongan ini dalam sistem politik

masyarakat India juga agak mustahil dan seperti sengaja dilindungkan terutamanya di dalam

wacana-wacana kebangkitan nasionalisme. Jadi kita akan melihat kepada peranan yang

dimainkan oleh Azizun Nisa yang telah menyertai pemberontakan 1857 yang ditulis oleh seorang

penulis drama iaitu Tripurari Sharma yang telah mendominasikan dan memperjuangkan hak bagi

golongan pertengahan. Azizun Nisa adalah seorang ibu dan isteri sebagai contoh unggul di dalam

membicarakan tentang kebangkitan nasionalisme dalam Dahagi 1857. Suara-suara bagi golongan

yang biasa seperti golongan pertengahan dan bawahan sengaja disembunyikan oleh pandangan

luar untuk satu tempoh yang lama dalam sejarah Dahagi 1857. Oleh hal yang demikian, sejarah

lepas telah dikaji semula oleh pengkaji sekarang bagi merungkaikan sebuah kebenaran dalam

konteks peranan dan kemunculan golongan wanita di dalam pemberontakan ini dari sudut

pandangan orang biasa. Kemunculan bagi golongan lain ialah merujuk kepada golongan wanita

yang dianggap hanya sebagai hamba seks, kasar dan tidak beradab.60 Jika wanita-wanita ini mula

mempertikaikan tentang kasta, kelas dan kemudahan untuk bersuara di khalayak ramai maka ia

akan dianggap sebagai ancaman bagi kerajaan British pada waktu itu.

Kebanyakan nasionalis selalu mengabaikan tentang kewujudan golongan wanita dalam

pelbagai aspek dalam sejarah kebangkitan nasionalisme di India. Jika perjuangan wanita ini

diletakkan di dalam satu tahap dengan perjuangan yang lain, maka pastinya perjuangan ini akan

lebih luas dan besar dalam sejarah India. Penghibur wanita juga telah dikelaskan atau

60 Lata Singh. Visibility the ‘Other’ in History Courtesans and the Revolt. History and Sociology of South Asia. Economic and political Weekly May 12, 2007. Hlm. 1677.

19


didiskriminasikan sebagai pelacur dalam masyarakat India. Jadi kita akan melihat

pemberontakan ini dan kemunculan wanita yang dari kelas penyanyi dan penari. Umumnya

gambaran tentang karekter golongan ini sangat ikonik kerana ia tidak disukai oleh kebanyakan

golongan di India. Golongan ini mempunyai imej yang tersendiri yang membezakan mereka

dengan masyarakat biasa di India. Golongan ini juga dikenali sebagai ‘Tawaif’ yang merujuk

kepada golongan pelacur kelas atasan yang dikatakan mempunyai masalah moral dan dalam erti

yang lain disebut oleh masyarakat India ialah perempuan jalang. Hal ini menyebabkan golongan

ini meminggirkan diri dan hidup dalam dunia mereka sahaja. Keadaan ini menyebabkan mereka

selalu menyamar identiti mereka di depan khalayak ramai bagi mengelakkan dihina.

Azizun Nisa ialah seorang pelacur kelas atasan yang telah menyertai pemberontakan bagi

menentang British pada tahun 1857. Azizun telah memakai pakaian lelaki dan dia sangat rapat

dengan golongan Sepoi serta tempat tinggalnya telah menjadi markas bagi perjumpaan golongan

Sepoi. Azizun berasal dari Lucknow tetapi menetap di Kanpur. Dia juga mempunyai hubungan

intim dengan Shamsuddin Sawar61 iaitu tentera pasukan berkuda di dalam pemberontakan di

Kanpur dan meninggal semasa pemberontakan tersebut. Begitu juga dengan kewujudan Rani

Laxmibai dalam perkembangan politik yang turut ditutup oleh penulisan sejarah. Selain itu

golongan penari dan penyanyi tradisional turut sama berjuang di dalam pemberontakan ini

dengan mereka menyanyi bagi mengumpul dana bagi Parti Kongres.62 Semasa pemberontakan di

Kanpur, masyarakat Kanpur mengagumi akan keghairahan Azizun dalam pemberontakan dengan

menaikkan semangat masyarakat Kanpur. Peranan golongan ini disembunyikan dari pandangan

dan mereka juga sebagai penyamar bagi golongan Sepoi untuk mendapatkan rahsia British jika

61 Ibid. Hlm. 1677.62 Ibid. Hlm. 1678.

20


British berkunjung ke tempat mereka. Jadi ini secara tidak langsung mereka juga turut terlibat

dengan konspirasi politik di India pada ketika itu.

Oleh sebab itulah setelah pemberontakan ini berlaku, golongan British telah mengesyaki

tentang peranan golongan ini dan mula menjadikan golongan ini hilang pekerjaan dan dihina

oleh masyarakat lain bagi memburukkan golongan ini pada pandangan masyarakat lain. Ia juga

telah termasuk di dalam senarai pemberontak yang dikehendaki oleh pihak British pada ketika

itu. Selain itu juga terdapat pandangan bahawa golongan pelacur ini menyertai pemberontakan

ini disebabkan oleh mereka berada di bawah pengaruh golongan Nawab. Nawab ini ialah pihak

yang telah hilang kuasa dan pengaruh mereka kerana penentangan mereka terhadap British.

Tetapi ramai pihak yang menyangkal pandangan ini berkenaan dengan Azizun Nisa kerana jika

dia berada di bawah pengaruh golongan Nawab maka mereka tidak akan nampak kesungguhan

Azizun di dalam pemberontakan ini. Tambahan lagi Azizun juga lari dari jagaan ibunya ke

Kanpur bagi hidup berdikari jadi sudah pasti ia tidak dipengaruhi oleh pihak lain.

Azizun Nisa juga mahir di dalam pelbagai bahasa, muzik dan tarian. Jadi ini

menunjukkan dia adalah seorang artis yang cukup berbakat dan juga wanita yang bijak.63 Jadi

ketika pihak British mahukan dia berada di kediaman British dan berkhidmat untuk mereka

sepenuh masa, maka ia telah menimbulkan kemarahan bagi Azizun kerana dia mengatakan

bahawa dia adalah artis dan penari bukannya pelacur walaupun dia dikatakan oleh masyarakat

sebagai pelacur.64 Golongan ini juga termasuk dalam senarai golongan yang kaya di dalam

masyarakat India, oleh sebab itulah mereka dapat menyumbangkan dari segi kewangan bagi

pemberontakan 1857 ini. Golongan pelacur juga sering dikaitkan dengan golongan elit, jadi

63 Ibid. Hlm. 1679.64 Ibid. Hlm. 1678.

21


pihak British telah mengadakan satu kontroversi bagi melumpuhkan pengaruh golongan ini

dalam masyarakat elit. Tambahan lagi pihak British tidak mahu akan adanya sebarang bentuk

ancaman bagi meraka terutamanya dari pihak pelacur atau gundik ini. Golongan gundik ini juga

menghadapi konflik yang sama dengan golongan tentera bagi menegakkan tanah air mereka. Hal

ini kerana bukan mudah bagi seorang wanita untuk menyertai pemberontakan kerana risikonya

sangat besar berbanding lelaki. Hanya mereka yang mempunyai kekuatan moral yang tinggi

seperti Azizun dapat menyertainya. Azizun juga menyertai pemberontakan ini bukan disebabkan

oleh faktor kepentingan diri sendiri dan tidak dipengaruhi oleh lelaki yang berpengaruh tetapi

disebabkan mempunyai hubungan dengan seorang tentera Sepoi yang tidak ada apa-apa kuasa

dalam pemerintahan.65 Selalu sahaja timbul perdebatan tentang peranan wanita yang masih

diragui oleh sesetengah pihak. Padahal mereka ini lebih menyedari akan perkembangan politik di

India kerana mereka lebih rapat dengan golongan elit yang memegang tampuk pemerintahan

India sebelum ditakluki sepenuhnya oleh British.

65 Ibid. Hlm. 1680.

22


3.0 KESIMPULAN

Peristiwa Dahagi 1857 sememangnya merupakan satu peristiwa yang paling bersejarah dalam

sejarah India. Hal ini kerana, peristiwa Dahagi merupakan perang kemerdekaan yang pertama

buat negara India, penglibatan ramai tokoh tempatan dalam pemberontakan ini, pemberontakan

yang berlaku melibatkan kawasan yang besar, dapat menjatuhkan kedudukan SHTI di India, dan

kebangkitan pelacur kelas atasan.

Punca segala peristiwa ini berlaku disebabkan oleh pengaruh kuasa Barat yang semakin

meluas di India. Pemberontakan ini telah menyedarkan penduduk tempatan dan juga pemimpin

politik di India mengenai tujuan sebenar kedatangan kuasa Barat ke India adalah kerana

kepentingan mereka sendiri untuk mendapatkan kekayaan bahan mentah, menyebarkan agama

Kristian serta memperluaskan pengaruh kekuasaan mereka.

Oleh itu telah menjadi hak dan tanggung jawab sesebuah masyarakat untuk

mempertahankan negara mereka daripada diambil oleh negara asing. Walaupun negara Barat

memandang peristiwa Dahagi 1857 sebagai satu bentuk pemberontakan tetapi ia sebenarnya

merupakan satu peristiwa yang menunjukkan salah cara bagi mengusir kuasa Barat daripada

menguasai India. Tambahan lagi, setiap masyarakat tidak kira apa jua kelas kedudukan, mereka

mempunyai hak untuk mempertahankan agama, budaya, dan negara daripada dikuasai oleh

negara Barat.

23


BIBLIOGRAFI

Azharudin Mohd Dali. (2004). Tamadun India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

Bartorp, Michael. (1994). The British Troops in the Indian Mutiny 1857-59. United Kingdom :

Osprey Publishing.

Biswamoy Pati. (2007). Historian and Historiography : Situating 1857. Economic & Political

Weekly, Vol.42, No.19. Economic and Political Weekly.

Burgers, Jame. (1972). The Chronology of Modern India for Four Hundred Years. Ireland : Irish

University Press.

Bryne, James. (1957). British opinion and Indian revolt. Rebellion 1857. Calcutta : People

Publishing Houste.

Dodwell, H.H. (1994). The Cambridge History of the British Empire, Volume 4. New York :

Cambridge University Press.

Edwardes, Michael. (1957). The Mutiny and its Consequneces. Cassell & Company LTD :

Perpustakaan University Malaya.

English, Barbara. (1994). The Kanpur Massacres in India in the Revolt of 1857. The Past and

Present Society. (142). United Kingdom : Oxford University Press.

Gregory Fremont-Barnes. (2007). The Indian Mutiny 1857-58. Great Britain : Osprey Publishing.

Harris, John. (2001). The Indian Mutiny. Great Britain : Worsworth Editions Limited

Cumberland House.

24


Harun Nasution. (2001). Pembaharuan dalam Islam: Sejarah Pemikiran dan Gerakan. Jakarta. :

Bulan Bintang.

Hawley, J.S. (1994). Sati, the Blessing and the Curse: The Burning of Wives in India. New

York : Oxford University Press.

Heathcote, T.A. (1995). The Military in British India : The Development of British Land Forces

in South Asia 1600-1947. New Y Harold E. Rough. (2004). The Victorians at War, 1815-

1914 : An encyclopedia of British Military History. California : ABC-CLIO, Inc.ork :

Manchester University Press.

Jawaharlal Nehru. (1960). The Discovery of India: Edited by Robert I. Crane. New York.

Anchor Books Doubleday & Company, Inc, Garden City.

K.A. Nilakanta Sastri and G. Srinivasachari. (1970). Advance History of India. New Delhi :

Allied Publishers Private Limited.

Lata Singh. Visibility the ‘Other’ in History Courtesans and the Revolt. History and Sociology of

South Asia. Economic and political Weekly May 12, 2007.

Malleson. (1971). The Indian Munity of 1857. New Delhi : Data Book Centre.

M. P Shrivastava. (1857). The Indian Munity. Allahabad: Chuch Publication.

P.C Joshi. (1857). British Opinion and Indian Revolution in Rebellion. Calcutta : People

Publishing House.

Philips, C.H. (1996). Sejarah India. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

25


R.C.Majumdar. (1962). History of the Freedom Movement in India, volume 1. Calcuta : K.L.

Mukhopadhyay.

Rough, H.E (2004). The Victorians at War, 1815-1914 : An encyclopedia of British Military

History. California : ABC-CLIO, Inc.

Russell, W.H. (1957). My Indian Mutiny Diary. Landon: Cassell & Company LTD.

Stokes, Eric. (1970). Traditional Resistance Movements and Afro-Asian Nationalism : The

Context of the 1857 Mutiny Rebellion in India. The Past and Present Society.(48). United

Kingdom : Oxford University Press.

Surendra Nath Sen dan Maulana Abdul Kalam Azad. (1958). Eighteen fifty-seven. India:

Publications Division.

Wolpert, Stanley. (2004). A New History of India Seventh Edition. New York : Oxford

University Press.

Wigram, F.S. (1858). Mutiny at Meerut, 1857-59.. Southampthon : Bodleaian Library.

s. 3dahagi group

Documents