nota sejarah t5 smksn

8/19/2019 Nota Sejarah T5 SMKSN

1/146© PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

TRANSPARENSI OVERHEDTRANSPARENSI OVERHED

Noorhafizan Jamaludin • Junaidah Salehudin

TINGKATAN 5

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

16, Jalan BS 7/17,

Kawasan Perindustrian Bukit Serdang,

43300 Seri Kembangan,

Selangor Darul Ehsan.

Telefon : 03-8941 5636 (5 talian)

Faks : 03-8941 5704

E-mail : [email protected]

ISBN 983 193 274 9

Transparensi Overhed – Peta Minda Sejarah

Tingkatan 5

Cetakan Pertama 2004

Cetakan Kedua 2004

© PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

Semua hak terpelihara. Sebarang bahagian

dalam buku ini tidak boleh diterbitkan semula,

disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan

lagi, atau dipindahkan dalam sebarang bentuk

atau cara lain tanpa izin terlebih dahulu

daripada PNI Neuron (M) Sdn. Bhd.

(554690-H)

Membantu Pelajar Menempuh

Dunia Peperiksaan Dengan Lebih

Efektif Untuk Mencapai Pencapaian Yang Cemerlang.

Percuma CDDisertakan denganCD bagi kegunaan

projektor LCD

PETA MINDA

SEJARAH

PETA MINDA

SEJARAH SPMSPM



Topik Transparensi Overhed

Bab 1 Kemunculan Dan Perkembangan Nasionalisme Di Asia Tenggara 1–8

Bab 2 Nasionalisme Di Malaysia Sehingga Perang Dunia Kedua 9–17

Bab 3 Kesedaran Pembinaan Negara Dan Bangsa 18–22

Bab 4 Pembinaan Negara Dan Bangsa Malaysia 23–30

Bab 5 Pembinaan Negara Dan Bangsa Yang Merdeka 31–36

Bab 6 Pengukuhan Negara Dan Bangsa Malaysia 37–43

Bab 7 Sistem Pemerintahan Dan Pentadbiran Negara Malaysia 44–52

Bab 8 Pembangunan dan Perpaduan Untuk Kesejahteraan 53–63

Bab 9 Malaysia Dalam Kerjasama Antarabangsa 64–72

KANDUNGAN


3/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

1

Britain (TanahMelayu, Borneo

Utara dan Burma)

Perancis(Indochina)

Belanda(Indonesia)

BAB 1: KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Imperialisme Barat Di Asia Tenggara

Portugal(Melaka,Timor-Timur)

Imperialis

Barat

Sepanyol(Filipina)

Amerika

Syarikat(Filipina)

Akronim !!!!! BPR BP

A K R O N I M

Faktor-faktor Imperialisme BaratKekayaan Bahan Mentah B

Sistem Pengangkutan dan Perhubungan P

Revolusi Perindustrian R

Beban Orang Putih B

Persaingan kuasa Barat P

Revolusi Perindustrian

• Mengubah dasarimperialisme Barat ditimur.

• Tujuan, mendapatkanbarang dagangan (tehdan rempah).

• Memerlukan bekalanbahan mentah yangbanyak dan berterusan.

Beban Orang Putih danTugas MenyebarkanTamadun

• Orang Inggeris dan

Amerika mendakwamereka lebih bertamadun.

• Menyebarkan agamaKristian.

Kekayaan BahanMentah

• Negara AsiaTenggara kaya

bahan mentah(bijih timah,tanaman)

Sistem Pengangkutan dan Perhubungan

• Penggunaan kapal berkuasa wap cepat danboleh membawa muatan dan banyak.

• Pembukaan terusan Suez.• Penciptaan telegraf

Dapat memberi arahan dengan cepat danberkesanMudah berhubungUrusan perniagaan lebih mudah

1 2

3

4

5

Faktor-faktor

Imperia-lismeBarat

Persaingan Kuasa-kuasa Barat

• Meningkatkanimej negaramasing-masing.

• Persainganmenjadi kuasabesar.

Peta negara jajahan Imperialis



1

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Imperialisme Barat di Asia TenggaraBAB 1

Kekayaan Bahan Mentah

1. Berbeza dengan India dan China, Asia Tenggarapula menjadi sasaran mereka untuk mendapatkanbekalan bahan mentah seperti bijih timah keranaAsia Tenggara sememangnya terkenal dengan

kekayaan bahan mentahnya.2. Tanah Melayu, Indonesia dan Thailand kaya

dengan sumber bijih timah yang diperlukan

Imperialis Barat.

Sistem Pengangkutan dan Perhubungan

1. Ia juga didorong oleh kemajuan sistempengangkutan dan perhubungan yang dialami oleh

Imperialis Barat.

2. Penggunaan kapal berkuasa wap dapatmempercepatkan perjalanan antara Timur danBarat.

3. Selain itu barang juga dapat diangkut denganlebih banyak.

4. Pembukaan Terusan Suez juga pada 1869 jugaturut memberi pengaruh yang besar dalam

Imperial isme Barat ini kerana ia dapat

memendekkan jarak dan masa untuk sampai keTimur dari Barat.

5. Penc iptaan telegraf juga membawa era barudalam sistem perhubungan. Ini kerana ImperialisBarat dapat memberikan arahan kepada pegawai-pegawainya di tanah jajahan dengan lebih cepatdan mudah.

6. Ia juga lebih memudahkan urusan perniagaanserta menggalakkan perdagangan antarabangsayang lebih pesat.

Persaingan Kuasa-kuasa Barat

1. Imperialisme pada masa itu juga merupakan carauntuk meningkatkan imej negara.

2. Bagi mereka, semakin luas tanah jajahan semakintinggi dan dihormati negara serta bangsamereka.

3. Oleh itu, negara-negara Barat berlumba-lumbauntuk menjadi kuasa besar.

Beban Orang Putih/ Tugas MenyebarkanTamadun

1. S logan beban orang put ih sering digunakanBrit ish dan Belanda untuk menjalankanimperialisme. Kedua-dua kuasa ini mendakwa

mereka lebih maju dan bertamadun.

2. Mereka berasa bertanggungjawab memimpinorang Timur ke arah kehidupan yang lebihsejahtera.

3. Perancis berpegang kepada slogan tugas

menyebarkan tamadun . Mereka berasabertanggungjawab untuk mentamadunkan orang

Timur.

4. Mubal igh Kri stian juga berpendapat merekabertanggungjawab menyebarkan agama Kristiankepada penduduk tanah jajahan.

IMPERIALISME BARAT DI ASIA TENGGARA

1. I mp er ia li sme b er as al daripada perkataanimperialste yang menggambarkan tentangkehebatan Empayar Napoleon. Konsep ini

diperkenalkan di Perancis pada 1830-an.

2. Imperialisme bermaksud dasar perluasan kuasasesebuah negara dalam meluaskan pengaruh dan

wilayahnya dengan menjajah negara lain untukkepentingan tertentu.

3. Ianya telah berlaku sejak Empayar Rom dan Yunani lagi.

4. Imperialisme moden bermula sejak abad ke-15apabila kuasa Barat menguasai wilayah-wilayah

di Amerika Latin, Afrika dan Asia.

IMPERIALIS BARAT

1. Antara kuasa Ba ra t yang t er li ba t denganimperialisme di Asia Tenggara ialah Portugal,Sepanyol, Belanda, Perancis dan Amerika.

2. Portugal adalah antara yang terawal sebagaiimperialis Barat apabila berjaya menawan Melakapada 1511.

3. Pada mulanya, mereka bertujuan untukmenguasai kepentingan perdagangan rempahsahaja.

4. Tetapi apabila tercetus Revolusi Perindustrian diEropah, persaingan antara kuasa Barat semakin

sengit dan perluasan kuasa polit ik secaralangsung telah berlaku.

5. Menjelang 1914, seluruh Asia Tenggara telahdijajah oleh Barat sepenuhnya kecuali Thailand.

FAKTOR-FAKTOR IMPERIALISME BARAT

Revolusi Perindustrian

1. Revolusi Perindustrian yang berlaku di Eropahtelah

mengubah dasar imperialisme Barat

di Timur.

2. Jika dahulu mereka bertujuan untuk mendapatkanbarang dagangan seperti teh dan rempah sahaja.

3. Apabila berlaku perkembangan yang pesat dalamsektor perindustrian di Barat pada kurun ke-17,telah berlaku pengeluaran hasil perkilangansecara besar-besaran. Ini menyebabkan merekamemerlukan bekalan bahan mentah yang banyakdan berterusan.

4. Selain itu, mereka juga terpaksa mencari pasaranbaru untuk memasarkan barangan mereka.

5. Ini menyebabkan berlakunya perluasanimperialisme yang pesat di Timur terutama sekali

di China, India dan Asia Tenggara.

6. China dan India menjadi sasaran imperialismeBarat untuk menjadi pusat pasaran baranganmereka.


5/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

2

Pengenalan Sistem Birokrasi Barat

Akronim !!!!! KGB KU

A K R O N I M

Ciri-ciri Umum Sistem

Birokrasi Barat

1. Kerajaan Pusat K

2. Gabenor Jeneral G

3. Biro B

4. Ketua Biro Barat K

5. Undang-undang Barat U

1

Ciri-ciri Umum Sistem Birokrasi Barat

Sistem Birokrasi Barat Indonesia

Ciri-ciri Umum Sistem Birokrasi Barat

Akronim !!!!! PTB TV

A K R O N I M

Sistem Birokrasi Barat

Indonesia

1. Pentadbiran Pusat P

2. Pentadbiran Tempatan T

3. Jabatan / Biro B

4. Dewan Tempatan T

5. Volksraad V

PemerintahanPeringkat Tempatan

(Sistem Encomienda)

Encomiendero

Encomienda(Gabungan Barangay)

2

Sistem Birokrasi BaratFILIPINA

Pemerintahan Peringkat Pusat

Gabenor Jeneral (Pemerintah Tertinggi)

Ketua Datuk Bandar (Pentadbir Wilayah)

Gabenor Kecil (Pentadbir Bandar)

Pentadbiran tanah jajahanoleh Gabenor Jeneral

Penubuhan kerajaanPusat kesan

penyatuan wilayah-wilayah tanah jajahan

Pelaksanaanundang-undangBarat

Ketua biro dilantikdari kalanganpegawai Barat

Penubuhan birountuk melaksanakanpentadbiran

234

5

1

Ditadbir olehpembesartempatan dandiawasi olehpegawaiBelanda

Gabenor Jeneralsebagai ketuaBerfungsi

sebagai MajlisRakyat ekorandesakanSarekatIslam

Sebagaipenasihat pentadbiranBelanda tetapi tiadakuasa perundangan

Penubuhanjabatan sepertiJabatan Pelajarandan sebagainya

PentadbiranTempatan

PentadbiranPusat

Volksraad

D e w a

n

T e m p

a t a n

Jabatan/

Biro


Perubahan Sistem Politik



KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Perubahan Sistem Politik 2BAB 1

PERUBAHAN SISTEM POLITIK

1. Sebelum kedatangan Imperialis Barat,negara-negara di Asia Tenggaramengamalkan sistem pemerintahan beraja.

2. Imperialis Barat berpendapat penguasaanterhadap politik negara jajahan sekaligusdapat menguasai ekonomi negara-negara jajahan.

3. Ini merupakan matlamat dasar ImperialismeBarat.

PENGENALAN SISTEM BIROKRASIBARAT

1. Apabila kuasa-kuasa Barat mula menguasaiAsia Tenggara, sistem birokrasi Barat telahdiperkenalkan untuk menggantikan sistem

pemerintahan beraja.2. Antara ciri-ciri umum sistem Birokrasi Barat

yang diperkenalkan di negara-negara AsiaTenggara ialah:a) Penubuhan Kerajaan Pusat hasil

penyatuan wilayah-wilayah di tanah jajahan.

b) Pelantikan Gabenor Jeneral sebagai ketuapentadbir di tanah jajahan.Gabenor Jeneral sebagai pemerintahtertinggi di negara-negara jajahan yangbertanggungjawab terus kepada

Kementerian Hal Ehwal Jajahan di negaramasing-masing.

c) Pelaksanaan pentadbiran melalui biro(jabatan).Urusan pentadbiran dijalankan melaluibiro-biro (jabatan-jabatan) yang diketuaioleh pegawai-pegawai Barat.

d) Pelantikan pegawai Barat sebagai ketuabiro.

e) Pengenalan undang-undang Barat.Menggantikan undang-undang tempatandan bahasa Barat dijadikan bahasarasmi.

SISTEM BIROKRASI BARAT DIFILIPINA

1. Sebelum kedatangan Sepanyol, Fil ipinaterdiri daripada daerah-daerah kecil dikenalisebagai barangay yang diperintah olehgolongan datu.

2. Di bahagian selatan Kepulauan Filipina pulawujud kerajaan-kerajaan Islam.

3. Setelah berjaya

menguasai Filipina, Sepanyolkemudiannya memperkenalkan sistempentadbiran berpusat dengan GabenorJeneral sebagai pemerintah tertinggi diperingkat pusat.

4. Jawatan Ketua Datuk Bandar pula adalah

sebagai Pentadbir Wilayah dan GabenorKecil sebagai Pentadbir Bandar.

5. Manakala pentadbiran pada peringkattempatan pula dilaksanakan di bawah SistemEncomienda.

6. Pemer intah sistem Encomienda ialah

Encomiendero.7. Tugas Encomiendero ialah:

(a) Menjaga keamanan.(b) Mengutip cukai.(c) Mengkristiankan penduduk barangay.

8. Sistem Encomienda dibenci oleh pendudukFilipina kerana sistem ini mengenakan cukaiyang tinggi dan kerahan tenaga kepadamereka.

9. Encomienda ialah penyatuan barangay-barangay.

10. Penyatuan barangay telah menyebabkankemerosotan terhadap sistem pemerintahantradisional dan pengaruh golongan datu.

SISTEM BIROKRASI BARAT DIINDONESIA

1. Sebelum kedatangan Belanda, Indonesiaterdiri daripada beberapa buah kerajaanyang berasingan seperti kerajaan Mataramdan Bantam di Jawa.

2. Kerajaan tersebut diketuai oleh raja dan

dibantu oleh golongan pembesar.3. Pada peringkat pentadbiran tempatan pulaia diketuai oleh pembesar daerah atau bupati(di Jawa).

4. Sete lah Indonesia d ikuasai , Be landamembahagikan pentadbiran kepada dua,iaitu pentadbiran pusat dan pentadbirantempatan.

5. Pentadbiran pusat diketuai oleh Gabenor Jeneral yang bertanggungjawab terhadapkerajaan Belanda.

6. Pentadbi ran tempatan merupakan

pentadbiran peringkat rendah yangdijalankan oleh pembesar-pembesartempatan di bawah pengawasan pegawai-pegawai Belanda.

7. Beberapa jabatan kerajaan ditubuhkanseperti Jabatan Pelajaran (1867) danJabatan Pertanian (1905).

8. Dewan-dewan Tempatan telah ditubuhkandengan diwakili oleh orang-orang Eropah,Indonesia, dan Cina. Dewan ini berfungsisebagai penasihat pentadbiran Belandatetapi tidak mempunyai kuasa perundangan.

9. 1916, Vo lksraad (Majl is Rakyat) yangdianggap satu langkah ke arah kemerdekaantelah diperkenalkan. Kewujudannya adalahkesan daripada desakan Sarekat Islam iaitusebuah parti politik yang sangat berpengaruhketika itu.


7/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

3BAB 1: KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA


Sistem Birokrasi Barat Burma

Sebelum Selepas

Sistem Pemerintahan DinastiKonbaung

• Seorang Residen/Penasihat ditempatkandi setiap negeri.

• Pengenalan:

(a)Undang-undangBarat(b)Sistem Kehakiman

Barat(c)Sistem Pungutan

Cukai(d)Pembahagian negeri

kepada daerah(e)Penubuhan balai

polis

Negeri-negeri Selat• Melaka, Pulau Pinang dan

Singapura• Gabenor (pemerintah tertinggi)• Dibantu Residen Kaunselor

• Penghulu dikekalkan

Negeri-negeriMelayu TidakBersekutu.• Sistem

Penasihat

Raja

Hluttaw

Myothugyi

Ahmudan

Athi

Wun

1 Pesuruhjaya Tinggi British (pemerintahtertinggi).

2 Sistem Pemerintahan Dinasti Konbaungdimansuhkan.

3 Pengenalan Akta Kampung Ulu Burma1887 dan Akta Perkampungan Burma 1889.

4 Pentadbiran daerah dijalankan Myo-ok.

5 Pengenalan Sistem Undang-undang Barat.

6 Pengenalan Majlis Perundangan

7 Penubuhan Jabatan

8 Penubuhan balai polis dan kem tentera.

Negeri-negeriMelayuBersekutu• Sistem

Residen• Pahang,

Perak,

Selangordan NegeriSembilan.

• Johor,Kedah,

Kelantan,Terengganu,dan Perlis.

Sistem Birokrasi Baratdi Tanah Melayu



3 BAB 1KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA


SISTEM BIROKRASI BARAT DIBURMA

1. Sebelum kedatangan British, Burmatelah mengamalkan sistempemerintahan beraja di bawah DinastiKonbaung.

2. Kemenangan British dalam PerangInggeris-Burma III pada 1886

menyebabkan penguasaan Britishsepenuhnya terhadap Burma danmenghapuskan sistem pemerintahan

beraja tersebut.

3. Pesuruhjaya Tinggi British telah

menjadi pemerintah tertinggi diBurma.4. Institusi Hluttaw (Majlis Diraja) telah

hilang fungsi. Jawatan tradisi sepertiwun, myothugyi, ahmudan, dan athi

dimansuhkan.

5. Akta Kampung Ulu Burma 1887 dan Akta Perkampungan Burma 1889telah melenyapkan sistempentadbiran tradisional di Burma.

6. Pentadbiran daerah diambil alih olehMyo-Ok (pegawai bandaran).

7. Sistem undang-undang Baratdiperkenalkan dan dijadikan undang-undang utama. Undang-undang Barat

mengambil alih fungsi raja sebagai

penaung sami-sami Buddha. Ini

menyebabkan kemerosotan pengaruh

golongan agama.

8. Maj lis Perundangan telah

diperkenalkan dan jabatan-jabatanseperti kesihatan, perhutanan dan

pelajaran diwujudkan.9. Balai polis dan kem-kem tentera

diwujudkan.

SISTEM BIROKRASI BARAT DITANAH MELAYU

1. Sebelum kedatangan Portugis,

Kesultanan Melayu Melakamengamalkan Sistem PembesarEmpat Lipatan dan konsep ini telahmenjadi ikutan negeri-negeri di Tanah

Melayu.

2. Sayangnya, selepas Portugis berjayamenakluk Melaka, institusi beraja initelah merosot sedikit demi sedikit.

3. Selepas i tu , Belanda pula telahmenakluk Melaka dan menyebabkaninstitusi beraja ini terus terhapus.

4. Apabila British memerintah, Negeri-negeri Selat telah diwujudkan di manaMelaka, Pulau Pinang, dan Singapura

telah digabungkan. Manakala, Perak,Selangor, Pahang dan NegeriSembilan telah digabungkan dandikenali sebagai Negeri-negeri MelayuBersekutu . Begitu juga dengan,

Negeri-negeri Melayu TidakBersekutu yang telah menggabungkanKedah, Kelantan, Perlis, Terengganudan Johor.

5. Pemerintah tertinggi bagi Negeri-negeri Selat ialah Gabenor yangdibantu oleh residen kaunselor bagi

ketiga-ketiga negeri tersebut.

Manakala, pentadbiran di peringkat

kampung yang diketuai oleh penghulu

telah dikekalkan.6. British telah memperkenalkan Sistem

Residen bagi Negeri-negeri MelayuBersekutu dan Sistem Penasihat bagiNegeri-negeri Melayu TidakBersekutu.

7. Residen dan Penasihat ini di bawahGabenor Negeri-negeri Selat. Tugasutama mereka ialah menasihatiSultan dalam semua perkara kecuali

hal agama Islam dan adat istiadatMelayu.

8. British juga telah memperkenalkanperubahan lain seperti sistem

kehakiman Barat, pelaksanaan sistem

kutipan cukai, pembahagian negeri

kepada beberapa daerah dan

penubuhan balai polis.

9. Walaupun struktur pentadbiran diNegeri-negeri Melayu tidak berubah

tetapi peranan raja dan pembesar

Melayu telah terjejas.


9/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)



Sistem Birokrasi Barat Thailand

Diperkenalkan sendiri oleh Raja Mongkut dan Raja Chulalongkorn.

Penasihat Kewangan

Negara Britain

Penasihat Tentera

Negara Perancis

Pengenalan Majlis Penasihat Rendah dan Majlis Mesyuarat Tertinggi

Kabinet Menteri Kementerian Dalam Negeri

Gabenor Jeneral

Leftenan Gabenor(Pemerintah wilayah jajahan/naungan)

Residen Jeneral

Residen Wilayah

S I S T E MB I R O K R A S I

B A R A TI N D O C H I N A

Penghapusaninstitusi raja(Melaka dan

Burma)

1

Mengambil alihperanan raja

sebagai penaungagama Buddha

(Burma)

4

Menghapuskansistempemerintahan

tradisional

7

Mengambil alihperanan raja

(Tanah Melayudan Indonesia)

2

Penyatuan wilayah -wilayah menjadi negara

(Persekutuan TanahMelayu, Filipina,

IndoChina dan Indonesia)

5

Pengenalanundang-

undang Barat

8

Menghapuskansistem beraja

berkuasa mutlak

(Thailand)

3

Menghapuskanpengaruh pembesar-pembesar tradisional(golongan Mandarin

dan Datu)

6

Pengenalansistem cukai baru

(Tanah Melayu)

9

Penubuhan balaipolis dan

pasukan polis

10

Kesan-kesan Pengenalan Sistem Birokrasi Barat

Penasihat Pelabuhan

Negara Britain

Penasihat Polis

Negara Britain

Penasihat Kastam

Negara Amerika Syarikat





SISTEM BIROKRASI BARAT DI

THAILAND

1. Sistem birokrasi Barat di Thailand telahdiperkenalkan sendiri oleh rajanya, iaitu Raja

Mongkut dan Raja Chulalongkorn.2. Raja Mongkut telah melantik 80 orangpenasihat Barat untuk mengetuai jabatan- jabatan yang ditubuhkan selain melatihpegawai-pegawai tempatan.

3. Penasihat kewangan, penasihat pelabuhandan polis dibawa dari Britain. Manakala,

penasihat kastam dan ketenteraan dibawa

dari Amerika Syarikat dan Perancis.

4. Raja Chulalongkorn memperkenalkan MajlisPenasihat Rendah, Majlis Mesyuarat

Tertinggi dan Kabinet Menteri.5. Majl i s Penas ihat Rendah dan Majl i s

Mesyuarat Tertinggi merupakan badanpenasihat raja dalam pentadbiran negara.

6. Kabi net Menteri pula terdiri daripadagolongan bangsawan berpendidikan Baratyang mengetuai kementerian.

7. Bukan itu sahaja, juruaudit dari Britain jugatelah dilantik untuk berkhidmat dalamperbendaharaan negara.

8. Kesan daripada itu, muncul golongan baruyang terdiri daripada pentadbir yangmempunyai kedudukan dalam birokrasimoden berdasarkan tahap pendidikanmereka.

9. 1932, sistem Raja Berperlembagaansebagaimana di Barat telah diperkenalkanuntuk menggantikan sistem raja berkuasa

mutlak.

10. Perubahan yang dibuat ini telah

mengurangkan pengaruh pembesartradisional dan institusi raja.

11. Pemodenan pentadbiran yang dilakukantelah mengekalkan kemerdekaan Thailandsehingga kini di mana Thailand merupakansatu-satunya negara di Asia Tenggara yangtidak pernah dijajah oleh Imperialis Barat.

SISTEM BIROKRASI BARAT DIINDOCHINA

1. Sebelum Perancis datang ke Indochina,negeri-negeri di Indochina ditadbir olehsebuah kerajaan pusat berkuasa mutlak yangmemberikan kuasa penuh kepada pembesar

tempatan.

2. Setiap birokrasi diketuai oleh golonganMandarin. Golongan ini dipengaruhi olehsistem pentadbiran Tanah Besar China.

3. Mereka dipilih melalui peperiksaan dalambidang bahasa dan kesusasteraan China.

4. Selepas Perancis menguasai Indochina,

pentadbiran di situ diketuai oleh seorang

Gabenor Jeneral yang bertanggungjawab

terus kepada Tanah Jajahan di Paris.

5. Perancis telah membentuk kerajaan pusatdengan menubuhkan Union Indochinoise.

6. Union Indochinoise 1887 itu merupakanPersekutuan Indochina yang terdiri daripadaVietnam dan Kemboja.

7. Laos menyertainya pada tahun 1904. Ianya

diketuai oleh Gabenor Jeneral dan Perancismenguasai keseluruhan pentadbiran.

8. Semua undang-undang di negara itudiluluskan oleh Parlimen Perancis.

9. Tetapi, pentadbiran kerajaan tempatan tidakdicampuri oleh kerajaan pusat, mereka hanyaperlu membayar cukai dan menyediakankerahan tenaga.

KESAN-KESAN PENGENALAN SISTEM

BIROKRASI BARAT1. Institusi Beraja telah terhapus sebagaimana

yang berlaku kepada Melaka dan Burma.

2. Peranan raja telah diambil alih oleh ImperialisBarat sebagaimana yang berlaku ke atas

Tanah Melayu dan Indonesia.

3. Sistem Beraja berkuasa mutlak sepertiThailand telah digantikan dengan sistemRaja Berperlembagaan Barat.

4. Peranan raja sebagai penaung agama

Buddha telah diambil alih sebagaimanayang berlaku di Burma.

5. Wilayah-wilayah atau negeri-negeri telahdisatukan menjadi sebuah negara sepertiyang berlaku di Persekutuan Tanah Melayu,

Filipina, Indochina dan Indonesia.

6. Pengaruh pembesar-pembesar tradisionalseperti golongan Mandarin di Indochina dan

Datu di Filipina telah dihapuskan.7. S istem undang-undang Barat telah

diperkenalkan oleh Imperialis Barat.8. Sistem cukai yang baru diperkenalkan

sebagaimana yang berlaku di Tanah Melayu.

9. Balai po l is dan pasukan pol i s telahditubuhkan.


11/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

5

Faktor-faktor Kemunculan Nasionalisme

Nasionalisme:Perasaan cinta padabangsa dan negara yangmembawa kepadagerakan membebaskantanah air dalam semuaaspek (Politik, Ekonomi,dan Sosial)

Akronim!!!!! KIMBAL 2P

A K R O N I M

Faktor-faktor Kemunculan Nasionalisme

• Karya Kesusasteraan (K)

• Kemunculan Intelektual (I)

• Pengaruh Media massa (M)

• Dasar Penjajahan Barat (B)

• Pengaruh Agama (A)

• Pengaruh Luar (L)

• Sistem Pendidikan (P)

• Sistem Pengangkutan dan Perhubungan (P)

• Timbul rasa

tidak puas hati• Rasa terancam• Pembesar

tempatanhilang kuasa

DasarPenjajahan

Barat• Pembinaan jalan

kereta api dan jalanraya serta kemudahantelefon dan telegrafmemudahkan nasionalisberhubung merancang strategi.

SistemPengangkutan

danPerhubungan Pengaruh

Luar

• Perjuangannegara lainseperti Jepun,China danIndia menjadiinspirasi

PengaruhAgama

• Agamamenyatukanrakyat

• ContohPerang Jawadan Peristiwakasut

KaryaKesusasteraan

• Alat melahirkanpenderitaan,kekecewaan terhadappenindasan dan

keperitan hidup.Sistem

Pendidikan

• Keenggananpenjajah Baratmenyediakanpendidikan untukgolongan bawahan.

• Pendidikan sekular

dan mubaligh yangmengancam agamaasal.

KemunculanIntelektual

PengaruhMedia Masa

• Mediamenyatukanrakyat

• Menyebarkan idea

nasionalis• Media menanam

sifat antipenjajahan.



• Golonganberpendidikanluar negara mulasedar bagaimanaBarat meentadbir

negara sendiritidak sepertinegara sendiri.




Nasionalisme di Asia Tenggara

NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Nasionalisme bererti perasaan cintakan bangsa dan negarayang akan membawa kepada gerakan membebaskan tanahair tercinta dalam semua aspek sama ada politik, ekonomiatau sosial.

FAKTOR-FAKTOR KEMUNCULAN NASIONALISME

Dasar Penjajahan Barat

1. Sistem birokrasi Barat yang diperkenalkan tidakmemberi peluang kepada rakyat tempatan dalamsistem pentadbiran moden di mana mereka terus kekaldalam ekonomi tradisional yang serba kekurangan.

2. Sebagai contoh, Sistem Tanaman Paksa (Indonesia) danSistem Polo (Filipina) jelas menunjukkan penindasanterhadap penduduk peribumi.

3. Sebagai contoh, penduduk tempatan di Indonesiaditindas dan dipaksa menjadi buruh oleh penjajah bagimenjalankan aktiviti pertanian menerusi Sistem Paksa.

4. Penjajah juga mewujudkan jurang sosial denganmenganggap bahawa mereka berada dalam kelasmereka tersendiri. Mereka hanya layak bargaul dengangolongan elit tempatan yang terdiri daripada golonganbangsawan dan golongan pegawai kerajaan yangberpendidikan Barat.

5. Manakala, dasar terbuka penjajah terhadapkemasukan imigran telah menimbulkan rasa tidakpuas hati rakyat tempatan kerana penguasaangolongan terbabit dalam bidang ekonomi.

Pengaruh Agama

1. Faktor agama telah berjaya menyatukan rakyat

tempatan untuk menghadapi penindasan, pengaruhbudaya Barat dan agama Kristian.

2. Penubuhan Gerakan Islah di Tanah Melayu danIndonesia serta Persatuan Belia Buddha (1906) diBurma menunjukkan peranan agama sebagai alatperpaduan dan golongan agama sebagai pencetusnasionalisme pada peringkat awal nasionalisme di AsiaTenggara.

3. Gerakan Islah memperjuangkan Pan-Islamisme(penyatuan dunia Islam menentang penjajah Barat).

4. Agama Kristian yang diperkenalkan Sepanyol telahmenyatupadukan penduduk peribumi untuk menentangkuasa tersebut.

5. Perkara ini berlaku kerana penganut Kristian berbangsa

Sepanyol menganggap penganut Kristian tempatanadalah penganut kelas kedua.

Karya Kesusasteraan

1. Karya-karya yang dihasilkan menyampaikan mesejkesengsaraan dan kekecewaan terhadap penindasanpenjajah yang akhirnya membangkitkan kesedaranrakyat dan cinta mereka kepada tanah air.

2. Sebagai contoh, di Filipina novel Noli Me Tangere karyaJose Rizal telah mencetuskan gerakan nasionalismedan menjadi inspirasi terhadap gerakan nasionalismedi Asia Tenggara.

3. Manakala, di Indonesia pula cerpen Kerikil-kerikil Tajam

dan Ke Makam Bonda karya Chairil Anuar begituberpengaruh. Di Tanah Melayu pula, novel PuteraGunung Tahan karya Pak Sako adalah di antara novel-novel terkenal yang dapat membangkitkan semangatnasionalisme.

Sistem Pendidikan

1. Sikap penjajah yang pilih kasih semasa menyediakankemudahan pendidikan seperti mengutamakan sekolahyang menggunakan bahasa penjajah sebagai bahasapengantar adalah salah satu faktor pemangkinnasionalisme Asia Tenggara.

2. Penja jah hanya member ikan pend id ikan padaperingkat rendah dan terhad kepada golongan elit danpenduduk bandar.

3. Di Indonesia contohnya, anak golongan priyayi diberipendidikan yang tersendiri dan diasingkan daripadaanak orang kebanyakan. Sikap ini telah memecahkanperpaduan rakyat tempatan.

4. Di Burma pula, pendidikan sekular dan pendidikanmubaligh yang diperkenalkan telah mengancam sekolahBuddha.

5. Manakala, di Tanah Melayu pula, lepasan sekolah vernakular sukar mendapat pekerjaan berbandinglepasan sekolah Inggeris.

Kemunculan Golongan Intelektual

1. Golongan ini adalah golongan yang berpeluangmelanjutkan pelajaran di Barat dan di Asia Baratserta didedahkan dengan idea falsafah Barat danIslam.

2. Pengalaman mereka telah menyedarkan merekabahawa pihak penjajah tidak mentadbir tanah jajahansebaik mentadbir negara mereka sendiri.

3. Golongan ini telah memimpin gerakan nasionalismeselepas kembali ke tanah air yang pada mulanya hanyamenuntut taraf hidup bangsa mereka dibela tetapi lamakelamaan berubah kepada meminta penjajahmemerdekakan negara mereka.

Pengaruh Media Massa

1. Akhbar dan majalah menyebarkan idea-idea nasionalisdan menanamkan perasaan antipenjajah kepadarakyat jelata.

2. Di Tanah Melayu, media massa seperti al-Ikhwan, Saudara, Warta Malaya dan Majlis adalah akhbar yangberpengaruh. Manakala, di Vietnam pula, akhbar yangberpengaruh adalah Tribune Indigene dan Cloche Felee.

3. Pihak penjajah menganggap perkembangan ini sebagaiancaman terhadap kepentingan politik mereka di tanah

jajahan dan sikap mereka ini bertentangan dengankebebasan akhbar yang diamalkan oleh negara merekasendiri.

Sistem Perhubungan dan Pengangkutan

1. Dengan adanya perkhidmatan telefon dan telegraf,ianya telah memudahkan hubungan di kalangannasionalis.

2. Pembinaan jalan raya dan jalan kereta api dapatmenghubungkan kawasan-kawasan yang sebelum ituterpisah.

3. Hal ini telah memudahkan rakyat dan para pemimpinbertemu dan membincangkan idea-idea nasionalisme.

Pengaruh Luar

1. Kejayaan Jepun mengalahkan China pada 1895 dan

Rusia pada 1905 telah membuka mata para nasionalisdi Asia Tenggara kerana keupayaan sebuah negarakecil mengalahkan negara besar.

2. Perjuangan Mahatma Gandhi di India semasamenentang British juga te lah memberikan paranasionalis satu inspirasi untuk menentang penjajahBarat.


13/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)



Perkembangan Nasionalisme

TAHAP KEDUA

Penentangansecaraterbuka

Meminta taraf hidup

merekadipulihkan Menuntut

kembali

hakmereka

Menekankankesedaran

politik

Tidakberorganisasi

Tidakmeminta

kemerdekaansegera

Isukebudayaan,

agama,dan hakperibumi

Pemimpinberpendidikan Barat/Asia

Barat

Bersifat

setempat Penentanganlebih radikal

Menuntutkemerdekaan

Berorganisasi

Matlamatuntuk

membentukkerajaansendiri

Pemimpinberpendidikan,

berpengetahuanluas dalam hal

ehwal Barat

Gerakan Nasionalisme di Filipina

TAHAP PERTAMA

Gerakan Dakyah

• Oleh Jose Rizal.• Menuntut Filipina dijadikan wilayah

Sepanyol.• Persamaan bangsa Sepanyol dengan

Filipina.• Kebebasan bersuara.

Liga Filipina

• Oleh Jose Rizal.• Mendesak Sepanyol membuat

pembaharuan dalam politik, ekonomi dansosial.

TAHAP KEDUA

Katipunan

• Oleh Andres Bonifacio (1892).• Menyatukan bangsa Filipina.• Mendapatkan kemerdekaan secara

revolusi.• Revolusi bersenjata

– Menggulingkan Sepanyol

Parti-parti Sederhana

• Menuntut kemerdekaan denganmenjalinkan kerjasama denganAmerika Syarikat.

TAHAP PERTAMA





PERKEMBANGAN NASIONALISME

1. Umumnya perkembangan nasionalisme di AsiaTenggara terbahagi kepada dua tahap.

2. Tahap per tama merupakan penentangan

penduduk tempatan secara terbuka tetapibersifat setempat dan tidak berorganisasi.3. Antara ciri-ciri lain ialah isu yang dibangkitkan

ialah isu-isu kebudayaan, agama dan hakperibumi.

4. Pemimpin yang mengetuai pergerakan ini jugaadalah golongan yang berpendidikan Barat dan

Asia Barat.5. Pemimpin-pemimpin ini lebih menekankan

kesedaran politik daripada tindakan politik.6. Mereka juga menuntut hak dan taraf hidup

mereka dikembalikan serta dibaiki.

7. Mereka tidak menuntut kemerdekaan dengansegera.

8. Gerakan nasionalisme pada tahap kedua pulalebih radikal dan berorganisasi. Ini keranagerakan nasionalisme pada tahap pertamatidak berjaya mencapai matlamatnya.

9. Pemimpin yang memimpin gerakan pada tahapkedua ini adalah orang yang berpendidikan danberpengetahuan luas dalam hal kebudayaandan ilmu pengetahuan Barat.

10. Pemimpin gerakan nasionalisme ketika itu

menyedari perubahan yang diperkenalkan olehpenjajah serta kesannya terhadap bangsa dannegara mereka.

11. Menuntut kemerdekaan dan membentukkerajaan sendiri yang berdaulat adalahmatlamat perjuangan mereka.

PERKEMBANGAN NASIONALISME

Gerakan Nasionalisme di Filipina

1. Gerakan nasionalisme di Filipina adalah yangterawal di Asia Tenggara.

2. Tahap pertama gerakan ini merupakan gerakandakyah.

3. Ia dipimpin oleh Jose Rizal yang sangatberpengaruh dan disokong oleh golonganpertengahan yang berpendidikan Barat.

4. Mereka menuntut supaya Filipina diberi hakyang sama seperti bangsa Sepanyol, menuntutFilipina dijadikan wilayah Sepanyol dan bangsaFilipina diberikan kebebasan bersuara.

5. Apabi la tuntutan mereka t idak mendapatperhatian dan tindakan sepenuhnya, Jose Rizaltelah menubuhkan Liga Filipina pada 1892untuk mendesak Sepanyol melakukanpembaharuan politik, ekonomi dan sosial.

6. Ke ra jaan Sepanyol yang berasa terancamdengan tindakan tersebut telah menangkap dan

Jose Rizal dan dibuang negeri ke Dapitan diMindanao.

7. Jose Rizal kemudiannya dijatuhkan hukuman

bunuh di atas tuduhan terl ibat di dalampemberontakan.8. Walaupun dakyah ini berakhir tetapi gerakan

nasionalisme ini telah melancarkan gerakanyang lebih radikal pada tahap kedua.

9. Gerakan nasionalisme pada tahap kedua pulatelah bermula apabila Katipunan ditubuhkan.

10. Katipunan telah ditubuhkan oleh AndresBonifacio yang memulakan penentangan secararadikal ke atas Sepanyol.

11. Matlamat perjuangan gerakan ini ialahmenyatukan bangsa Filipina dan mencapai

kemerdekaan melalui revolusi.12 . Media cetak menjadi alat menyebarkan

fahaman revolusi Katipunan kepada rakyat danakhbar rasmi pertubuhan tersebut ialah

Kalayan.

13. Pada 1896, Katipunan telah melancarkanrevolusi bersenjata menggulingkanpemerintahan Sepanyol tetapi gagal.

14. Pada 1897, Katipunan semakin lemah selepaskematian Bonifacio yang dihukum mati olehEmil io Aguinaldo selepas berlaku

persengketaan antara keduanya.15. Emilio Aguinaldo merupakan anggotaKatipunan yang sebelum itu telah dilantiksebagai Datuk Bandar di Cavite pada 1895.

16. Pada 1897, Aguinaldo dilantik sebagai PresidenKerajaan Revolusi Filipina.

17. Pada 1898, Aguinaldo telah mengadakankerjasama dengan Amerika Syarikat danberjaya mengusir Sepanyol daripada Filipina.

18. Malangnya, pengusiran tersebut telahmenyebabkan penguasaan Amerika Syarikat keatas Filipina.

19. 1899, Amerika t idak mengiktirafpengisytiharan kemerdekaan Filipina yangtelah dibuat oleh Aguinaldo.

20 . Oleh itu, revolusi perjuangan yang sedia adatelah diteruskan oleh Aguinaldo sehinggalahbeliau ditangkap pada 1901.

21. Kerajaan Amerika terpaksa membenarkanpenubuhan parti-parti politik sederhana.

22. Pada 1907, Sergio Osmena dari Parti Nasionalyang memenangi pilihan raya tahun itu telahdilantik untuk mengetuai Dewan Perhimpunan.

23 . Namun demikian, nasionalis Filipina hanyakembali menuntut kemerdekaan pada 1930-anmelalui Perlembagaan apabila pucuk pimpinanAmerika Syarikat telah bertukar kepada yang

lebih liberal.


15/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

77

Gerakan Nasionalisme di Indonesia

TAHAP PERTAMA

Budi Utomo

• Oleh Dr. Wahidin SudiroUsada.

• Mengembangkan pendidikanBarat.

• Memajukan kebudayaan danekonomi Indonesia.

RadenAdjeng Kartini

• Berusahamemaju danmemperbaikipendidikan

kaum wanita.

Muhammadiyah

• MenyebarkanIslam.

• Menghindarisekularismedan agama

Kristian.

• Kemerdekaan melaluikekerasan

• Mendesak penubuhanVolksraad

TAHAP KEDUA

Sarekat Islam

• Menubuhkankerajaankomunissecararevolusi

Parti KomunisIndonesia

• Mencapaikemerdekaanmelaluipenyatuanparti-partipolitik dengancara tidakbekerjasamadenganBelanda.

Parti NasionalIndonesia

Gerakan Nasionalisme di Indochina

TAHAP

PERTAMA

• Golongan bangsawan danMandarin.

Pemulihan pemerintahanDinasti Nguyen.

. Mengembalikan sistempentadbiran tradisional.

• Golongan menengahberpendidikan Barat. Menyingkirkan Perancis

melalui pemodenan.

• Viet Nam Quang Phu Hoi(VNQPH). Melancarkan beberapa

pemberontakan.. Melancarkan gerakan

dakyah. TAHAP KEDUA

• Viet Nam Quoc Dan Dang (VNQDD)

.

Menggulingkan Perancis dengankekerasan.. Menubuhkan kerajaan Republik

Vietnam.

• Parti KomunisVietnam (PKV)

. Menubuhkan

negara Republiksecara revolusi.

• Maharaja BaoDai

. Bekerjasama

denganPerancis.



2

13





GERAKAN NASIONALISME DI INDONESIA

1. Pada tahap pertama, gerakan nasionalis diIndonesia lebih menumpukan perhatianterhadap isu-isu pendidikan kerana merekaberpendapat hanya pendidikan sahaja yang

dapat mengubah nasib rakyat Indonesia.

2. Raden Adjeng Kartini adalah nasionalis yangberusaha memajukan pendidikan khusus untukkaum wanita. Karyanya seperti Habis GelapTerbitlah Terang dan Penulisan Seorang Puteri

Jawa telah mendedahkan kemunduran rakyat

Indonesia dan penindasan yang dilakukan oleh

penjajah.

3. Perjuangannya telah menjadi sumber inspirasikepada para nasionalis selepasnya untukmenubuhkan pertubuhan yang lebih tersusun.

4. Pada 1908, Dr. Wahidin Sudiro Usada telahmenubuhkan Budi Utomo yang bertujuan untukmengembangkan pendidikan Barat, memajukankebudayaan dan ekonomi Indonesia.

5. Antara pertubuhan penting lain pada tahap iniialah Muhammadiyah yang ditubuhkan pada1912 bermatlamat menyebarkan Islam yangsebenar, menghindari ancaman sekularismeBarat dan agama Kristian.

6. Pertubuhan ini telah membina sekolah, klinikdan masjid untuk keperluan dan kepentingan

penduduk tempatan.7. Pada tahap kedua pula, gerakan nasionalisme

di Indonesia telah memperlihatkan perjuanganpolitik yang lebih radikal seperti Parti KomunisIndonesia (PKI), Sarekat Islam (SI), dan PartiNasional Indonesia (PNI).

8. Parti -parti polit ik pada tahap ini lantangmenuntut kemerdekaan Indonesia sekalipundengan cara kekerasan.

9. Parti Nasional Indonesia pimpinan Soekarnobegitu popular kerana perjuangannya

mendapat perhatian dan berjaya mempengaruhirakyat Indonesia.10 . Belanda yang semakin tertekan telah

menangkap pemimpin yang radikal termasuklahSoekarno dan mengharamkan Parti Nasional

Indonesia.

11. Soekarno telah menubuhkan Parti NasionalisIndonesia pada tahun 1927.

12 . Bel iau merupakan seorang pejuang yangradikal.

13. Beliau telah dipenjarakan oleh Belanda pada1929-1931.

14. Beliau telah dibuang ke Flores (Indonesia) pada1934.

15. Bel iau telah mengisytiharkan kemerdekaanIndonesia pada 17 Ogos 1945 dan menjadipresiden pertama pada 1949.

GERAKAN NASIONALISME DI INDOCHINA

1. Gerakan nasionalisme tahap pertama diIndochina lebih tertumpu di Vietnam dan

dipelopori oleh golongan bangsawan danMandarin.

2. Mereka cuba memul ihkan pemer intahanDinasti Nguyen dan berusaha mengembalikansistem pentadbiran tradisional.

3. Selain itu, golongan menengah yangberpendidikan Barat pula, berusahamemperjuangkan pendidikan Barat di kalanganrakyat.

4. Seorang ketua gerakan ini iaitu Phan Boi Chautelah memimpin satu gerakan revolusi tetapigagal dan akhirnya telah menubuhkan Viet NamQuang Phu Hoi (VNQPH) dan melancarkan

beberapa pemberontakan di Tongkin serta telahmelancarkan gerakan dakyah di Vietnam.

5. Phan Boi Chau kemudiannya telah dipenjarakandan gerakan yang ditubuhkannya telahdiharamkan oleh Perancis.

6. Pada tahap kedua, gerakan nasionalisme yangditubuhkan di Indochina lebih bersifat radikalkerana kegagalan parti-parti politik sederhanadalam mendapatkan kerjasama denganPerancis.

7. Antara gerakan yang dimaksudkan ialah Viet

Nam Quoc Dang Dang dan Parti Komunis Vietnam. Parti ini cuba menggulingkan Perancisdengan cara kekerasan dan menubuhkankerajaan Republik Vietnam.

8. Peranc is t idak berdiam d ir i dan telah

menangkap pemimpin-pemimpin Viet NamQuoc Dang Dang dan juga telah membunuhNguyen Thai Hoc.

9. Ho Chi Minh daripada Parti Komunis Vietnamtelah menyambung perjuangan Viet Nam QuocDang Dang iaitu menubuhkan kerajaan

Republik secara revolusi.10. Perancis berjaya menyekat perjuangan merekadan ini telah memaksa Ho Chi Minh melarikandiri ke Hong Kong.

11. Kegagalan kedua-dua parti tersebut telahmembentuk gerakan nasionalisme bercoraksederhana di bawah pimpinan Maharaja BaoDai pada 1932.

12. Usaha-usaha pembaharuan yang dibuat olehMaharaja Bao Dai telah disekat dan bagindadilarang daripada terlibat dengan gerakannasionalisme.


17/146





GERAKAN NASIONALISME DI BURMA

1. Pada tahap pertama, gerakan nasionalismedi Burma telah dijalankan oleh sami Buddhadan golongan elit berpendidikan Barat.

2. Pada 1906, golongan sami Buddha tersebuttelah menubuhkan Persatuan Belia Buddha.

3. Penubuhannya bertujuan untuk

mengekalkan tradisi Buddha dan memajukanpendidikan di kalangan rakyat Burma.

4. Mereka menggunakan ISU KASUT untukmembangkitkan semangat nasionalisme dikalangan rakyat. Isu ini berpunca daripada

sikap orang Inggeris yang telah menyebabkan

kemarahan orang Burma kerana memakai

kasut semasa memasuki kuil Buddha diBurma.

5. 1916, persatuan tersebut dipimpin pula olehnasionalis yang radikal iaitu U Ba Pe dan

ramai lagi.6. 1920 , pemimpin-pemimpin persatuan

tersebut kemudiannya telah menubuhkanMajlis Persatuan Am Kesatuan-KesatuanBurma.

7. Pada tahap kedua pula gerakan

nasionalisme muncul apabila LaporanMontagu-Chelsford menyatakan Burmamasih belum bersedia untuk memerintahsendiri.

8. 1920, Revolusi Pelajar tercetus apabilamereka menuntut penubuhan sebuahuniversiti untuk rakyat Burma.

9. 1922, go longan Sami Buddha telahmenubuhkan Majlis Am Sangha Sametggiyang mencetuskan Pemberontakan SayaSan.

10. Nama pemberontakan tersebut diambilsempena nama pemimpinnya iaitu Saya San

seorang bekas pongyi dan pemimpin di

Tharawaddy.

11. 1930-an muncul pula Liga AntiPemisahanyang menganggap pemisahan dengan Indiahanya akan melambatkan proseskemerdekaan.

12. Perlembagaan Burma 1935 telah membukapeluang Burma untuk berkerajaan sendiri.

13. Pada 1935 juga golongan Thakin (siswazahuniversiti) menubuhkan Parti Dobama Asiayone untuk menuntut kemerdekaan.Pemimpinnya terdiri daripada Aung San, U

Nu dan Kyaw Nein (Tuan).

14. 1937, Dr. Ba Maw yang memenangi pilihan

raya telah dilantik sebagai Perdana Menteripertama.

GERAKAN NASIONALISME DI

THAILAND

1. Gerakan nasionalisme di Thailand berbezadengan negara Asia Tenggara lain yangantipenjajah.

2. Ia sebaliknya bersifat antiraja berkuasamutlak.

3. Sistem pendidikan Barat yang dipelajaritelah mendedahkan mereka kepada fahamanliberal, sistem demokrasi, dan sistem raja

berperlembagaan kepada golongan intelekdi Thailand.

4. Kelemahan s istem pentadbi ran yangdijalankan oleh Raja Vajiravudhmenyebabkan rakyat tidak berpuas hati.

5. Akhirnya, pada 1932, Parti Rakyat telahditubuhkan oleh Nai Pridi Panomyong dan

Field Marshall Phibul Songram.6. Pada tahun itu juga, Parti Rakyat telah

melancarkan Revolusi Thai yang telah

menamatkan sistem raja berkuasa mutlak.7. Pada tahap kedua pula, gerakannasionalisme disebabkan oleh rasa tidakpuas hati rakyat terhadap penguasaanekonomi oleh Kapitalis Barat dan orang Cina.

8. Semasa Phibul Songram menjadi PerdanaMenteri, beliau meluluskan undang-undanguntuk menyekat kebebasan dan penguasaan

ekonomi oleh orang Cina.9. Bukan itu sahaja, sekolah Cina dan akhbar

Cina juga telah dibubarkan.

10. Penduduk peribumi juga telah digalakkanbergiat aktif dalam aktiviti ekonomi.

11. Jawatan tertinggi dalam kerajaan pula hanyauntuk penganut agama Buddha.

12. 1939, Phibul Songram telah menukar namaSiam kepada Thailand (Tanah Bebas).

13. Hasil kerjasamanya dengan Jepun semasa

Perang Dunia Kedua, Thailand berjayamendapatkan semula wilayah-wilayahnya diIndochina dan Tanah Melayu.


19/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

9BAB 2: NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA

Perjuangan Pemimpin Tempatan Menentang British

Sebab-sebab Penentangan

Eksploitasi Ekonomi

• British cubamenguasaiekonomitempatan

Pentadbiran British• Memaksa penduduk

tempatan menerima sistempentadbiran British.

Kesengsaraan Rakyat

• Perubahan menyebabkanrakyat tidak bebas dan

pengenaan cukai yangdikenakan membebankan.

Kehilangan KuasaPembesar

• Pemimpin tempatan

hilang kuasa danpengaruh apabilaBritish menjajahkawasan mereka

Campur Tangan AdatTempatan

• British campur tangan

dalam adat tempatan

Dasar Penjajahan British

• British cuba mengukuhkankedudukan politik

Peristiwa Penentangan

Pemimpin Tempatan

2

3

4

5

6

Penentangan oleh Penghulu Dol Said.

Penentangan terawal (1831-1833).

Penentangan kerana tidak bersetuju dengan British yangmeletakkan Naning sebagai sebahagian jajahan takluknya.

Penghulu Dol Said menentang arahan British supaya

menghantar ufti (1/10) kepada Melaka.

1831, British menghantartenteranya menaklukNaning tetapi gagalkerana Naning mendapatbantuan ketenteraan.

1832, British sekali lagimenyerang Naning danberjaya kerana Naning

tidak dibantu olehsesiapapun.

Penghulu Dol Saidterpaksa menyerah diridan dibawa ke Melaka.

A K R O N I M

Sebab-sebab Penentangan

• Dasar penjajahan British (D)

• Kesengsaraan Rakyat (R)

• Pentadbiran British (B)

• Campur tangan Adat Tempatan (A)

• Kehilangan Kuasa Pembesar (K)

• Eksploitasi Ekonomi (E)

Akronim!!!!! DR BAKE

1

7

PENENTA

NGAN

DI

NANING

Kawasan Naning



9 BAB 2NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA


PERJUANGAN PEMIMPIN TEMPATANMENENTANG BRITISH

Penentangan terhadap British bermula sejak

awal penjajahan lagi. Ia merupakan satu tindak

balas penduduk setempat untuk memelihara dan

menjaga maruah mereka daripada dicerobohidan dikuasai oleh British.

SEBAB-SEBAB PENENTANGAN

1. Dasar Penjajahan British(a) Dasar penjajahan British bertujuan untuk

mengukuhkan kedudukan politiknya diTanah Melayu.

(b )Penguasaan politik yang luas akanmenyebabkan kawasan jajahannya terikat

dengan undang-undang dan peraturan yang dibuat.(c) Oleh sebab itu, akan lebih mudahlah

untuk British berkuasa ke atas kawasantersebut tanpa halangan banyak pihak.

2. Eksploitasi Ekonomi(a) British juga berhasrat menguasai ekonomi

tempatan untuk kepentingan merekasendiri.

(b)Ianya dilakukan dengan membuat

perjanjian dengan pemimpin tempatan

dengan tujuan membenarkan saudagar

dari Negeri-negeri Selat untuk

menjalankan aktiviti perlombongan dan

perdagangan bijih timah yang begitu

penting ketika itu.

(c) Perkara ini telah menyebabkan

kemarahan penduduk yang akhirnya

mencetuskan penentangan.

3. Pentadbiran British(a)British juga telah memaksa penduduk

tempatan yang dijajah supayamenggunapakai sistem pentadbiran

British.(b)British telah memperkenalkan sistem

kutipan cukai, undang-undang dan

peraturan tanah yang membebankan

penduduk tempatan.

4. Kesusahan RakyatPerubahan yang dibuat oleh British bukan

sahaja telah membebankan penduduk

tempatan bahkan telah menyebabkan rakyat

tidak bebas serta pengenaan cukai yangmenyusahkan.

5. Kehilangan Kuasa Pembesar(a )Pemimpin tempatan juga telah kehilangan

kuasa dan pengaruh pentadbiran dikawasan mereka yang sebelum itu telah

dilantik oleh Sultan untuk mentadbir

sesuatu kawasan.

(b)Dan dalam sekelip mata pengaruh

mereka terhakis dengan kedatangan

British.

(c) Ini telah menyebabkan pemimpin berasa

tertekan dan dengan sokongan anak buah

mereka, mereka telah menentang.

6. Campur Tangan Adat Tempatan• Sikap British yang mencampuri urusan

dan adat tempatan orang Melayu telahmenyebabkan kemarahan penduduktempatan sebagaimana yang telahdilakukan oleh J.W.W Birch yang telah

memaksa mereka menerima nilai-nilai

British yang berbeza dengan budaya

masyarakat tempatan.

PERISTIWA PENENTANGANPEMIMPIN TEMPATAN

Penentangan di Naning

1. Penentangan telah dimulakan oleh PenghuluDol Said pada 1831-1833 dan merupakanpenentangan paling awal dalam sejarah

penentangan di Tanah Melayu.

2. Sebab penentangannya ialah kerana tidak

bersetuju dengan British yang meletakkanNaning di bawah jajahan takluknya.

3. Sebagai bantahan Penghulu Dol Said telahmengabaikan arahan British supayamenghantar ufti sebanyak 1/10 kepadaMelaka.

4. Pada 1831, British telah menghantartenteranya yang diketuai oleh Kapten Wylieuntuk menakluk Naning (kawasan Taboh)tetapi tidak berjaya kerana Penghulu DolSaid mendapat bantuan ketenteraan

daripada Yam Tuan Ali (Rembau), SyedShaban, Penghulu Remai dan Rechat, Dato’

Kelana Sungai Ujong serta Penghulu

Gemencheh dan berjaya mengalahkanseramai 150 orang tentera British.

5. 1832, British dengan 1200 orang tenterasekali lagi telah menyerang Naning.

6. British berjaya kerana Penghulu Dol Saidtidak mendapat bantuan daripada mana-

mana pihak.

7. Akhirnya, Penghulu Dol Said terpaksamenyerah diri dan telah dibawa ke Melaka.

8. Walaupun British berjaya menawan Naningtetapi British telah mengeluarkan belanja

yang besar sebanyak £100,000.


21/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

10

Penentangan di Sarawak

Penentangan di Sabah

BAB 2: NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA


1

2

3

4

5

6

7

Mat Salleh menentang Syarikat Borneo Utara British (SBUB).

Puncanya, Mat Salleh tidak dilayan untuk berbincang tentang SBUB yang

membuat kacau di kawasan Mat Salleh (1895).

Sebaliknya, kampung Mat Salleh diserang dan dibakar. Mat Salleh melarikan diri.

1897, Mat Salleh menyerang secara mengejut kubu SBUB di Pulau Gaya.

SBUB menawarkan pelan damai tetapidimungkiri SBUB dan Mat Salleh menyerangsekali lagi.

Serangan dibalas oleh SBUB denganmenyerang kubu Mat Salleh.

Mat Salleh tewas dan meninggal dunia pada31 Januari 1900.

• Rentap menentang James Brooke yang cuba menghapuskan orang IbanSungai Skrang yang dianggap lanun.

• Rentap menyerang Kubu Negara Skrang dan dibalas James Brooke dengan

membakar kampung mereka.• Rentap berundur ke Bukit Sadok dan ditewaskan oleh James pada 1861.• Rentap berundur ke Ulu Sungai Entabai.

1849 Linggir menyerang kapal Nemesis dekat Batang Lupar, tetapi tewas.

• 1857, Syarif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Ghafur menentang JamesBrooke di Sungai Rajang.

• 1858, Syarif Masahor menyerang kubu James Brooke di Kanowit.• Beliau dan Datu Patinggi Abdul Ghafur menyerang James Brooke di Kuching

tetapi gagal.• Syarif Masahor lari ke Brunei tetapi diserahkan oleh Sultan Brunei kepada

British di Singapura.• Datu Patinggi Abdul Ghafur lari ke Batawi tetapi berjaya ditahan Belanda dan

diserah kepada James Brooke.

Peta kawasan

penentangan

dan Rentap

Linggir Kawasan penentangan Syarif Masahor

dan Datu Patinggi Abdul Gapur

Kawasan

penentangan

Mat Salleh



1 0 BAB 2NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA


PENENTANGAN DI SARAWAK

1. Penentangan di Sarawak disebabkan olehtindakan James Brooke yang cuba

meluaskan pengaruhnya ke beberapabuah daerah di kawasan pedalaman pada1842 sehingga menyebabkan kemarahan

pemimpin tempatan.

2. Mana-mana pemimpin yang engganmenyerahkan daerah mereka akandiserang oleh James Brooke.

3. 1849, Linggir seorang ketua kaum Iban diSaribas telah menyerang kapal Nemesisdekat Batang Lupar.

4. Bagaimanapun, Linggir dan pengikutnyatelah tewas dalam serangan tersebut.

5. 1853 pula, Rentap pemimpin kaum Ibantelah menyerang pasukan James Brookedi kubu Nanga Skrang sebagai tindak balasterhadap serangan James Brooke di atastindakan Brooke yang cuba menghapuskanorang Iban Sungai Skrang yang dianggaplanun.

6. Rentap dan pengikutnya berjaya mengusir

Brooke tetapi Brooke telah membalasnyadengan membakar kampung mereka.

7. Rentap dan pengikutnya telah berundur keBukit Sadok dan telah diserang olehBrooke.

8. 1861, tentera James Brooke telah berjayamengalahkan Rentap dan beliau terpaksaberundur ke Ulu Sungai Entabai danserangannya makin lemah.

9. 1857, berlaku penentangan orang Melayu

di Sungai Rajang, Sarawak di bawahpimpinan Syarif Masahor dan DatuPatinggi Abdul Ghafur kerana menolakpenguasaan James Brooke di wilayah

mereka.

10. Ini kerana mereka akan hilang kuasamemungut cukai dan pengaruh terhadap

penduduk tempatan.

11. 1858, Syarif Masahor telah menyerang

kubu yang dibina

James Brooke diKanowit.12. Kemudian, beliau dan Datu Patinggi Abdul

Ghafur telah menyerang James Brooke diKuching dan penentangan tersebut telah

gagal.13. Syarif Masahor melarikan diri ke Brunei

tetapi beliau telah diserahkan olehkerajaan Brunei kepada British di

Singapura.14. Manakala,Datu Patinggi Abdul Ghafur pulatelah melarikan diri ke Betawi dan berjayaditahan oleh Belanda dan diserahkankepada James Brooke.

PENENTANGAN DI SABAH

1. Penentangan di Sabah oleh beberapa orangpemimpin tempatan terhadap Syarikat

Borneo Utara British (SBUB) danpenentangan terbesar telah dilakukan olehMat Salleh.

2. Mat Salleh ialah seorang pemerintahdaerah Tambunan dan Sungai Sugut .

3. Penentangan disebabkan oleh sikap pihakSBUB yang tidak menghormati danmenghiraukan kedudukan Mat Salleh.

4. Mereka telah menduduki kawasan danpengaruh serta melaksanakan sistem

cukai kepala dan surat perahu.5. Bukan itu sahaja, mereka juga bertindak

kasar dengan penduduk tempatan.6. 1895, Mat Salleh telah ke Sandakan untuk

berbincang dengan SBUB tetapi tidakdilayan.

7. Tetapi sebaliknya yang berlaku, GabenorBeaufort telah bertindak menyerang danmembakar kampung Mat Salleh dan beliauterpaksa melarikan diri.

8. 1897, Mat Salleh dan pengikutnya telahmenyerang secara mengejut kubu SBUBdi Pulau Gaya.

9. Kesannya, SBUB telah menawarkanperjanjian damai kepada Mat Sallehdengan menyerahkan kembali Tambunan

kepadanya.

10. Sayangnya SBUB telah mungkir janji danmenyebabkan Mat Salleh menyerang kubuSBUB sekali lagi.

11. SBUB telah membalas serangan tersebutdengan menyerang kubu Mat Salleh.

12. Mat Salleh tewas dan beliau telahmeninggal dunia pada 31 Januari 1900.


23/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

11

Penentangan di Perak

BAB 2: NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA


20 Januari 1874

Sultan Abdullah dan SirAndrew ClarkemenandatanganiPerjanjian Pangkor.

Februari 1875Bantahan terbuka Rajadan pembesar MelayuPerak terhadap campur

tangan British. Dato’Maharaja Lela membuatkubu di Pasir Salak.Penentangan berlakuterhadap campur tanganBritish di Perak.

21 Julai 1875Pembesar Melayu dan

Dato’ Maharaja Lelabermesyuarat di DurianSebatang menentangundang-undang British.

12 September 1875Dato’ Maharaja Lelabersetuju membunuhJ.W.W. Birch semasa

mesyuarat di Belanja.

31 Oktober 1875Sultan Abdullahterpaksa menyerahkanPerak kepada British.

2 November 1875

J.W.W Birch dibunuholeh Seputum, PandakLam dan lain-lain diSungai Perak, PasirSalak.

13 November

Dato’ Maha-raja Lela danDato’ Sagorlari ke KotaLama.

20 November 1877

Dato’ Maharaja Lela, Dato’Sagor, Pandak Lam,Seputum, dan PandakIndut dihukum gantung.

Residen tidakmematuhi haknya

sebagai penasihat(Perjanjian

Pangkor 1874)

Pembesarmenolak

sistem cukai

Pembesarmenolak

penguasaanBritish

J.W.W Birch tidakmenghormati sistem sosial

tempatan dan tidak tahuberbahasa Melayu

Pembesar menolak

campur tangan Britishdalam adat resam dan

hal ehwal tempatan

SebabPenentangan

Peta Kawasan Penentangan

Dato’ Maharajelela





PENENTANGAN DI PERAK

1. Penentangan di Perak telah menyaksikan pembunuhan J.W.W. Birch iaitu ResidenPerak yang pertama dan dilakukan oleh Dato’ Maharaja Lela dan beberapa orangpemimpin serta pengikutnya yang lain.

2. Sebab-sebab penentangan di Perak ialah:(a) Residen melanggar fungsinya sebagai penasihat (Perjanjian Pangkor 1874).(b) Pembesar menolak sistem cukai yang menghapuskan hak mereka.(c) Pembesar menolak penguasaan British terhadap kawasan mereka.(d) Pembesar menolak campur tangan British dalam adat resam dan hal ehwal

tempatan.(e) J.W.W. Birch tidak menghormati sistem sosial masyarakat tempatan dan

tidak tahu berbahasa Melayu.

3. 20 Januari 1874, Sultan Abdullah dan Sir Andrew Clarke menandatangani PerjanjianPangkor.4. Februari 1875, Sultan Abdullah, Dato’ Maharajalela dan pembesar Melayu Perak

lain membuat bantahan secara terbuka terhadap campur tangan British. Dato’Maharajalela membuat kubu di Pasir Salak.

5. 21 Julai 1875, pembesar Melayu dan Dato’ Maharaja Lela bermesyuarat di DurianSebatang menentang undang-undang British.

6. 12 September 1875, Dato’ Maharaja Lela setuju membunuh J.W.W. Birch semasamesyuarat di Belanja. Sultan Abdullah memberitahu Sultan Ismail rancangan

tersebut.7. 31 Oktober 1875, walaupun Dato’ Maharaja Lela melakukan penentangan namun

Sultan Abdullah terpaksa menyerahkan Perak kepada British. Mat Arshad yangmenjadi orang suruhan British dibunuh ketika menampal poster cukai di Pasir

Salak.

8. 2 November 1875, J.W.W. Birch dibunuh oleh oleh Seputum, Pandak Lam, danramai lagi atas arahan Dato’ Maharaja Lela di Sungai Perak, Pasir Salak.

9. 13 November 1876, 500 orang tentera British telah melancarkan seranganterhadap Pasir Salak dan kawasan-kawasan yang terlibat. Dato’ Maharaja Lela

dan Dato’ Sagor melarikan diri ke Kota Lama.10. 20 November 1877, perbicaraan kes pembunuhan J.W.W. Birch diadakan di Matang,

Perak.• Hakimnya ialah Raja Idris.• Penasihat perbicaraannya ialah Frank Swettenham.• Tertuduh: Dato’ Maharaja Lela, Dato’ Sagor, Pandak Lam, Seputum dan Pandak

Indut.• Hukuman: Hukuman gantung.• Tertuduh lain: Sultan Abdullah, Menteri Ngah Ibrahim, Syahbandar dan

Laksamana.• Hukuman: Dibuang negeri ke Pulau Seychelles.

11. Kesannya, Perak berjaya dikuasai sepenuhnya oleh British.


25/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)



Penentangan di Negeri Sembilan

• Oleh Yam Tuan Antah Sri Menanti dan Abdullah Tunggal (Dato’Syahbandar Sungai Ujong).

• 21 April 1874, Abdullah Tunggal enggan menandatangani perjanjian.

• Abdullah Tunggal menentang Dato’ Kelana Sungai Ujong yangmempelawa British campur tangan.

• Kedua-dua mereka berebutkan kawasan sempadan pengenaan cukai. Atasbantuan British, Dato’ Kelana (Syed Abdul Rahman) berjaya menguasai SungaiUjong.

• Dato’ Syahbandar Abdullah Tunggal berundur ke Selangor.

• 10 November 1874, Dato’ Syahbandarmenandatangani perjanjian dengan Britishdan bersetuju meletak jawatan serta berhijrahke Singapura.

• Dato’ Kelana Syed Abdul Rahman dapatmenguasai Sungai Ujong tetapi masih dibawah penguasaan British.

Penentangan di Pahang

1

2

3

1888, pembesar bersatu melawan penguasaanBritish. Residen Pahang pertama J.P. Rodgers.

Dato’ Bahaman menolakpelaksanaan undang-undang Brit-ish kerana ianya telahmengurangkan kuasanya sebagai

Orang Kaya Setia PerkasaPahlawan Semantan.

Dato’ Bahaman bersatu denganrakan-rakannya menentang Britishselama 5 tahun.1890 Menentang pembinaan Balai

Polis Lubuk Terua.1891 Menyerang British kerana menangkap anak buahnya.1892 Menyerang dan menawan semula Lubuk Terua.

1894 Menguasai Kuala Tembeling dan Jeram Ampai.1895 Dato’ Bahaman berundur ke Kelantan akibat tekanan British.1896 Dato’ Bahaman berpindah ke Bangkok dan diberikan perlindungan

politik oleh Raja Chulalongkorn. Beliau juga diberi wang sara hidupsebanyak 1 000 baht dan menetap di Chieng Mai serta meninggal duniadi sana.

Kawasan penentangan di Pahang.





PENENTANGAN DI NEGERI SEMBILAN

1. Penentangan di Negeri Sembilan pula dilakukan oleh pembesar tempatan iaitu Yamtuan Antah Sri Menanti dan Dato’ Syahbandar Sungai Ujong (Abdullah Tunggal).

2. Mereka menentang kemasukan British ke Sungai Ujong.3. 21 April 1874, Abdullah Tunggal enggan menandatangani perjanjian dengan

British.4. Beliau juga menentang Dato’ Kelana Sungai Ujong (Syed Abdul Rahman) yang

mempelawa British campur tangan dalam pertikaian mereka yang berebutkankawasan sempadan untuk mengenakan cukai kepada pedagang bijih timah dari

Negeri-negeri Selat.

5. Dengan kerjasama British, Syed Abdul Rahman berjaya mengalahkan AbdullahTunggal untuk menguasai Sungai Ujong.

6. Abdullah Tunggal terpaksa berundur ke Selangor dan beliau kembali semula keSungai Ujong dan menandatangani perjanjian dengan British pada 10 November1874.

7. Abdullah Tunggal setuju meletakkan jawatan dan berhijrah ke Singapura.8. Kesannya, Syed Abdul Rahman dapat menguasai seluruh Sungai Ujong tetapi

tertakluk di bawah penguasaan British.

PENENTANGAN DI PAHANG

1. Penentangan di Pahang bermula pada 1888 apabila beberapa orang pembesar

melawan penguasaan British.2. Dato’ Bahaman telah menolak pelaksanaan undang-undang British yang

bertentangan dengan adat resam dan sistem politik tempatan (sistem kehakiman,

pemungutan hasil tanah, sistem cukai dan penubuhan pasukan polis luar).

3. Ini kerana pelaksanaan undang-undang tersebut telah menyebabkan kuasa danpengaruh Dato’ Bahaman sebagai Orang Kaya Setia Perkasa Pahlawan Semantansemakin hilang.

4. 1890, Dato’ Bahaman dan rakan-rakannya seperti Tok Gajah dan Imam Rasultelah menentang pembinaan Balai Polis Lubuk Terua di kawasan pengaruhnya.

5. 1891, beliau menyerang British kerana menangkap anak buahnya.6. 1892, beliau menyerang dan telah menawan semula Lubuk Terua.7. 1894, Dato’ Bahaman telah menyerang dan menguasai Kuala Tembeling dan Jeram

Ampai.8. 1895, akibat tekanan British, Dato’ Bahaman telah berundur ke Kelantan.9. Dato’ Bahaman dan sahabatnya yang lain mendapat perlindungan daripada

penduduk dan pembesar Terengganu dan Kelantan.10.Beliau menetap di Hulu Kelantan manakala Tok Gajah dan keluarganya menetap

di Hulu Terengganu.

11. 1896, Dato’ Bahaman berpindah ke Bangkok dan Raja Chulalongkorn telahmemberi perlindungan politik kepadanya.

12. Dato’ Bahaman telah menetap di Chieng Mai dan diberi wang sara hidup sebanyak1000 baht dan meninggal dunia di sana.


27/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)



Penentangan di Kelantan

Penentangan di Terengganu

1

2

3

4

Nama sebenarHaji Abdul

Rahman Limbongialah Haji AbdulRahman bin Haji

Abdul Hamid.

Nama sebenarTok Janggut,

Haji Mat Hassanbin Munas.

1 1910, berlaku di Pasir Puteh apabila Sistem Penasihat British diperkenalkan.

2 British memaksa penduduk tempatan menerimapakai sistem cukai yang baru.

3 Tok Janggut membantah sistem tersebut dan enggan membayar cukai.

4 Bantahan tidak dilayan bahkan Pegawai Daerah Pasir Puteh mengarahkan Tok Janggutditangkap tetapi gagal.

5 1915, Engku Besar Jeram, Tuan Ahmad dan ramai lagiberjaya menawan Pasir Puteh.

6 Sebuah kerajaan dibentuk di mana Engku Besar Jeramsebagai Raja, Tok Janggut (Perdana Menteri) dan CheIshak (Pengawai Daerah).

7 British membawa masuk tentera dengankapal perang H.M.S Cadmus yang mendaratdi Tumpat atas nama Sultan Kelantan.

8 Mei 1915, British menyerang di Saring danberjaya melumpuhkan perjuangan Tok Janggut.

9 Tok Janggut terkorban dan mayatnya diarak diseluruh pekan Kota Bharu serta digantungterbalik sebagai pengajaran dan amaran kepadasesiapa sahaja yang menentang British.

5

6

Kawasan penentangan Tok Janggut

7

Haji Abdul Rahman Limbong menentang kerana tidakberpuas hati dengan sistem cukai dan undang-undang yang diperkenalkan British.

Julai dan Ogos 1922, Haji Abdul Rahman mengetuai orang-or-ang kampung membersihkan tanah di Kuala Telemong.

Mei 1925, penduduk kampung berkumpul dan membuka tanah milik Tengku Nik

Maimunah ibn Sultan Zainal Abidin III yang meliputi kawasan dari Lubuk Batu hinggaKampung Pelam yang membimbangkan British dan meminta Tengku Nik Maimunahmenyuraikan mereka.

Mei 1928, kemarahan penduduk menyebabkan mereka melancarkanpenentangan bersenjata dan berjaya menduduki bangunan kerajaandi Kuala Berang.

Atas nama Sultan, British menghantar 3 orang pembesar untukmenawan semula Kuala Berang dan menangkap sesiapa yangmenghalang.

11 orang tempatan terkorban dalam serangan polis (25 orang) diKuala Telemong.

Haji Abdul Rahman Limbong diserang oleh 50 orang polis Singapuradan berjaya ditangkap. Beliau dibuang negeri ke Makkah.





PENENTANGAN DI KELANTAN

1. Penentangan berlaku di Pasir Puteh pada 1910 apabila Sistem Penasihat Britishdiperkenalkan.

2. British telah memaksa penduduk tempatan menerimapakai sistem cukai yang

diperkenalkan.3. Tok Janggut yang membantah pelaksanaan cukai tersebut enggan membayar cukai

tersebut.4. Bantahannya tidak dilayan dan polis telah diarahkan supaya menangkap beliau tetapi

gagal.5. 1915, beberapa orang pembesar seperti Engku Besar Jeram, Tuan Ahmad, Penghulu

Adam, Haji Said, Che Ishak dan rakyat tempatan bersetuju menyerang Pasir Putehdan berjaya mendudukinya.

6. Sebuah kerajaan telah dibentuk di mana Engku Besar Jeram (Raja), Tok Janggut(Perdana Menteri) dan Che Ishak (Pegawai Daerah) memegang jawatan baru mereka.

7. Atas nama Sultan Kelantan, British telah membawa masuk pasukan tentera denganKapal Perang H.M.S Cadmus yang mendarat di Tumpat.

8. Mei 1915, mereka memulakan serangan di Saring dan berjaya menumpaskanperjuangan Tok Janggut dan pengikutnya dengan penggunaan senjata moden dantersusun.

9. Tok Janggut telah terkorban dan mayatnya telah diarak ke seluruh pekan Kota Bharudengan kaki dan tangannya digantung secara terbalik sebelum digantung di pasar.

10. Ia menjadi amaran kepada penduduk tempatan yang cuba menentang British.

PENENTANGAN DI TERENGGANU

1. Di Terengganu pula penentangan telah dilakukan oleh Haji Abdul Rahman Limbongyang menentang British kerana tidak puas hati dengan sistem cukai dan undang-undang tanah British yang diperkenalkan.

2. Pada Julai dan Ogos 1922, Haji Abdul Rahman Limbong telah mengetuai gotong-royong membersihkan tanah di Kuala Telemong dan tidak mempedulikan undang-undang British.

3. Mei 1925, kira-kira 300 orang penduduk kampung berkumpul dan membuka tanahmilik Tengku Nik Maimunah ibn Sultan Zainal Abidin III.

4. Kawasan tersebut meliputi kawasan dari Lubuk Batu hingga Kampung Pelam.

5. Mereka telah disuraikan oleh Tengku Nik Maimunah yang melegakan hati pihak British.6. Mei 1928, berlaku penentangan bersenjata oleh penduduk tempatan yang marahterhadap dasar British. Kumpulan tersebut telah menyerang bangunan kerajaan diKuala Berang dan mendudukinya.

7. Manakala, kumpulan di Kuala Telemong pula bersiap sedia menunggu arahanmenentang.

8. Sekali lagi British menggunakan nama orang yang berpengaruh iaitu SultanTerengganu, mereka telah menghantar 3 orang pembesar yang membawa perintahSultan untuk menawan semula Kuala Berang, menangkap dan memburu sesiapa sahajayang menghalang.

9. Seramai 25 orang polis telah menyerang Kuala Telemong dan berjaya menumpaskankebangkitan penduduk tempatan dan telah mengorbankan 11 orang.

10. Haji Abdul Rahman Limbong telah diserang oleh 50 orang polis Singapura dan beliauberjaya ditahan dan dibuang negeri ke Makkah.


29/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)

14BAB 2: Nasionalisme di Malaysia Sehingga Perang Dunia Kedua

Gerakan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia kedua

A K RO S T I K

Faktor-faktor Pemangkin Nasionalisme

• Gerakan Pan-Islamisme Sedunia (Guru)

• Pengenalan Sistem Politik Barat (Besar)

• Perkembangan Sistem Pendidikan (Pening)

• Penguasaan Parti Komunis Malaya (Kepala)• Dasar British (Bila)

• Kesedaran Politik Serantau (Pelajar)

• Pendudukan Jepun (Jepun)

• Kemunculan Mesin Cetak (Masuk)

Akrostik!!!!! Guru Besar Pening Kepala Bila Pelajar Jepun Masuk

• Sistem pendidikan Inggerisdan vernakular Melayuyang diperkenalkanmelahirkan intelektualMelayu.

• Mereka menyedarkanbangsa mereka danmenolak penjajahan.

• Jepun berjanjimembebaskanTanah Melayudaripada penjajahBarat.

• Tetapi penderitaanhidup dankekejaman Jepunmendorongsemangatnasionalisme.

• Mesin cetakmenjadi alatmenghasilkanmedia yangmenyampaikanmesejnasionalisme

• PKMmenyebarkanpengaruhnya danmembangkitkansemangat antipenjajahan.

• Dasarperdaganganbebas Britishakhirnyamenyebabkanperbezaan tarafhidup penduduktempatan dan

imigran yangakhirnyamembangkitkannasionalisme.

• Sistem politikBarat menyebabkankedudukan Raja danpembesar Melayutergugat danmendatangkankemarahan orangTanah Melayu

• Persamaan budayadan geografimemudahkanpengaruhnasionalismediserap ke TanahMelayu

• Gerakan ini telahmempengaruhipemikiran Melayuuntukmemperbaikidiri danbersatupadu.

FAKTOR-FAKTOR

PEMANGKIN

NASIONALISME

Gerakan Pan-Islamisme

Sedunia

KesedaranPolitik

Serantau

PengenalanSistemPolitikBarat Dasar

British

PenguasaanParti Komunis

Malaya(PKM)

PerkembanganSistem

Pendidikan

Pendudukan

Jepun

KemunculanMesinCetak




Gerakan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia Kedua

FAKTOR-FAKTOR PEMANGKINNASIONALISME

1. Pengenalan Sistem Politik Barat(a) 1874, berlaku penjajahan British melalui Sir

Andrew Clarke yang telah memperkenalkan

sistem politik Barat dan memusnahkan sistempolitik tradisional tempatan.(b) Di mana, British telah meletakkan seorang

Residen yang mengambil alih pentadbiran

negeri daripada pembesar tempatan.

(c) Tempat pembesar digantikan pegawai British

dan mereka diberi pencen.

(d) Perubahan ini telah menimbulkan rasa marahdan benci penduduk tempatan yang dirasakantelah menjatuhkan maruah dan amalan tradisi

mereka selama ini.

2. Perkembangan Sistem Pendidikan(a) Perkembangan sistem pendidikan Tanah

Melayu yang telah memperkenalkan sistempendidikan Inggeris dan sekolah vernakularMelayu telah menjadikan orang Melayugolongan intelek yang mampu berfikir tentangkemajuan bangsanya.

(b) Mereka menyedari betapa perlunya sumbangan

tenaga dan buah fikiran mereka untuk

menyedarkan bangsa Melayu.

(c) Mereka telah menggunakan idea barubagaimana untuk memajukan diri dan bangsaserta menolak penjajahan British.

3. Pendudukan Jepun

(a) Konsep Kesemakmuran Asia yang dilaungkanoleh Jepun yang menekankan kebebasannegara-negara Asia dalam menentukan

kemajuan masing-masing dan meningkatkan

persaudaraan di kalangan negara tersebut.

(b) Konsep ini menggalakkan orang tempatanbekerjasama dengan Jepun dan berjanji akanmemerdekakan mereka.

(c) Namun kesengsaraan hidup yang dialamipenduduk tempatan akibat kekurangan

makanan, ubat-ubatan, dan kekejamanpentadbiran Jepun telah menyebabkan

kebanyakan penduduk tempatan membencipenjajahan kuasa sama ada Barat atau Timur.(d) Ini menyebabkan mereka berani menentang

sesiapa saja untuk membebaskan diri daripada

dijajah.

4. Kemunculan Mesin Cetak(a) Kemunculan mesin cetak menyebabkan banyak

akhbar, majalah, novel, kitab agama dan bukudihasilkan.

(b) Bahan cetak tersebut telah menjadi bahandalam menyebarkan idea dan semangatnasional isme untuk memperjuangkankemerdekaan tanah air daripada terus dijajah.

5. Penguasaan Parti Komunis Malaya (PKM)(a) Selepas tentera Jepun menyerah kalah dan

berundur daripada Tanah Melayu, Part iKomunis Malaya telah menguasai TanahMelayu selama 14 hari.

(b) Hal ini telah membangkitkan semangat untukmenentang penjajahan dan menyebarkanideologi komunis.

(c) PKM telah mengamalkan pemerintahan yang

kejam dan mengambil alih balai-balai polis.

(d) Sesiapa yang dipercayai menyokong Jepun

akan ditangkap dan dibunuh. Akibatnya,berlaku masalah perkauman yang hebat.

(e) Banyak rumah dan orang Melayu yangterkorban dan ini menyebabkan merekabertindak balas dan berusaha mengelakkandiri daripada terus dijajah.

6. Dasar British(a) Dasar British yang menggalakkan perdagangan

bebas telah menyebabkan kedatangan ramaipelabur, peniaga, pedagang, dan pekerjaasing ke Tanah Melayu.

(b) Ini menyebabkan ramai imigran datang keTanah Melayu dan menyebabkan persaingankepada ekonomi penduduk tempatan.

(c) Mereka menguasai ekonomi Tanah Melayu

terutamanya dalam bidang perlombongan bijih

timah, perladangan getah, dan perniagaan.

(d) Kesannya, wujud kawasan bandar baru dengansegala kemudahan tetapi masyarakat Melayuterus mundur dan menetap di kampung-kampung.

(e) Ini telah menyebabkan jurang perbezaan yangnyata antara penduduk tempatan dengangolongan imigran.

7. Gerakan Pan Islamisme Sedunia

(a) Gerakan Pan Islamisme ini dipelopori olehSyeikh Muhammad Abduh, seorang pensyarahdi Universiti Al-Azhar, Mesir.

(b) Di dalam penulisannya, beliau menjelaskantentang cara hidup Islam yang menekankankepentingan di dunia dan di akhirat.

(c) Pengaruh Syeikh Muhammad Abduh ini telah

tersebar melalui majalah al-Manar dan juga

pelajar-pelajar Mesir yang menuntut di Universiti

Al-Azhar, Mesir.

(d) Gerakan ini mempengaruhi pemikiran orang-orang Melayu untuk memperbaiki diri dan

bersatu padu dalam menepis kesan-kesanpenjajahan yang kurang baik.8. Kesedaran Politik Serantau

(a) Selain daripada itu, kesedaran nasionalisme

juga didapati daripada gerakan nasionalisme

di negara-negara Asia Tenggara khususnya

Indonesia.

(b) Persamaan budaya dan geografi telahmemudahkan aliran pengaruh nasionalisme keTanah Melayu.

(c) Karya-karya gerakan nasionalisme Indonesiatelah mencetuskan kesedaran nasionalismeterutamanya bagi mereka yang berpendidikan

vernakular Melayu.(d) Kehadiran pengaruh Indonesia mudah diterima

oleh penduduk tempatan kerana persamaan

rumpun bangsa, bahasa, dan budaya begitu

juga dengan pengaruh nasionalisme.


31/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)



Gerakan Islah Dalam Meningkatkan Minda Bangsa

Gerakan ini ditentang oleh Kaum Tua (golongan alim ulama)yang hanya menekankan perkara-perkara akhirat dan farduain sahaja.

* Kaum Muda dapat bergerak bebas di Negeri-negeri Selatberbanding Negeri-negeri Melayu yang mempunyai sekatanpenyebaran gerakan ini.

* Gerakan ini tidak dapat disekat sepenuhnya dalam aspekpendidikan.

Dipelopori(1) Sheikh TahirJalaludin

(2) Syed Syeikh al-Hadi

(3) Dr. Burhanuddinal-Helmy

GerakanIslah dalam

MeningkatkanMinda

Bangsa

Matlamat Perjuangan(1) Mengembalikan

orang Melayukepada agamaIslam sebenar.

(2) Berusahamenyematkansikap mengkritikpenjajah kedalam fikiranorang Islam.

Makna: Gerakan yangberusaha mendorongmasyarakat Melayumemperbetulkanfahaman merekaterhadap Islam.

(b) Pendidikan(1) Mendirikan Madrasah(2) Memberi pendidikan

ilmu akhirat danmoden

(3) Memberi pelungpendidikan kepadawanita

(a) Akhbar/ Majalah(1) Menyebarkan idea

pembaharuanIslam.

(2) Menyediakanorang Melayu

(3) Mengkritikpenjajah, Raja danpembesar Melayu.

Cara Perjuangan





GERAKAN ISLAH DALAM MENINGKATKAN MINDA BANGSA

1. Gerakan Islah bermaksud gerakan yang berusaha mendorong masyarakat

Melayu memperbetulkan fahaman mereka tehadap Islam.

2. Gerakan ini telah dipelopori oleh Sheikh Tahir Jalaludin, Syed Syeikh Al-Hadi,Dr. Burhanuddin al-Helmy dan lain-lain lagi.

3. Gerakan ini juga dikenali sebagai Kaum Muda.

4. Matlamat perjuangan mereka ialah:

• Untuk mengembalikan orang-orang Melayu kepada agama Islam yang sebenar.

• Berusaha untuk menyematkan sikap mengkritik penjajah ke dalam fikiran

orang lain.

5. Cara perjuangan mereka ialah:

(a)Melalui akhbar dan majalah

• Menyebarkan idea-idea baru Islam

• Menyedarkan orang Melayu.

• Mengkritik penjajah, raja, dan pembesar Melayu.

Antara akhbar yang digunakan oleh Gerakan Islah untuk menyebarkan

idea-idea mereka ialah al-Imam, Idaran Zaman, Neracha, dan Pengasuh.

(b)Melalui pendidikan

• Mendirikan madrasah (sekolah) sebagaimana sistem pendidikan Islam

yang formal.

• Memberikan pendidikan ilmu akhirat dan ilmu moden seperti ilmu Hisab

dan bahasa Inggeris.

• Memberi peluang pendidikan kepada kaum wanita.

6. Gerakan ini mendapat tentangan daripada Kaum Tua (golongan alim ulama’).

7. Kaum Tua berfikiran konservatif dan hanya menekankan perkara-perkara

berkaitan dengan akhirat dan fardu ain sahaja.

8. Kaum Muda dapat bergerak bebas di Negeri-Negeri Selat berbanding Negeri-

Negeri Melayu yang mempunyai sekatan penyebaran gerakan ini. Di Negeri-

Negeri Melayu, semua kegiatan dakwah perlu mendapat kebenaran Sultan

dan undang-undang negeri itu juga tidak membenarkan risalah dan majalah

Kaum Muda dibawa masuk ke dalam negeri tersebut.

9. Namun gerakan ini tidak dapat disekat sepenuhnya dalam aspek pendidikan.


33/146

PNI Neu ro n

Sdn. Bhd.

4690-H)



Akhbar, Majalah Dan Novel : Penggerak Kesedaran Kebangsaan

Akhbar

Novel Majalah

• Membincangkanpersoalan sosial/pendidikan, ekonomidan politik.

• Membawa mesejtentang semangatkebangsaan yang perludimiliki generasi mudaMelayu ketika itu.

• Warta Malaya• Majlis• Lembaga Malaya

• Utusan Negara• Warta Negara• Fajar Sarawak

• Wanita digalakkanbersikap positif,memajukan diri danbangsa.

• Persoalan memajukanbangsa dalam rencanadan puisi yangdisiarkan

• Majalah Guru

• Bulan Melayu• Pengasuh

• Anak Mat Lela Gila• Keris Melaka• Melor Kuala Lumpur

• Putera Gunung Tahan

Za’ba

HarunAminurrashid

Ishak HajiMuhamad

Abdul Rahim Kajai





Majalah Isu yang dibangkitkan

Pengasuh • Persepsi Islam sebenar

Pengarang: Dato’ • Pendidikan orang Melayu

Nik Mohamad •Menuntut pelbagai ilmu

• Pentafsiran permasalahan Islam

• Menjauhkan sifat buruk

Majalah Guru • Pendidikan anak Melayu

Pengarang: •Perpaduan orang Melayu

• Muhamamad • Semangat cintakan negara

• Dato’ Muda • Penentangan terhadap penjajah

• Linggi • Taraf hidup orang Melayu

• Yusuf Ahmad • Bahasa dan sastera

• Mohd Sidin •Perpaduan di kalangan guru

Rashid

Bulan Melayu • Perpaduan guruPengarang: • Pendidikan wanita

Zainon binti •Nilai-nilai Islam

Sulaiman • Budaya Timur

• Peranan wanita terhadap bangsa

10. Novel juga berperanan penting dan penulisannya

bermula seawal abad ke-19 dan bertambah pesat

pada 1930-an.

11. Secara keseluruhannya novel -novel yang

dihasilkan bertemakan semangat kebangsaan,

kemunduran orang-orang Melayu, antipenjajahan

dan pembelaan terhadap nasib kaum wanita.

12. Antara novel yang popular ialah Hikayat Faridah

Hanum, Keris Melaka, Anak Mat Lela Gila, Putera

Gunung Tahan dan Melor Kuala Lumpur.

Novel Isu yang Dibangkitkan

Keris Melaka • Menentang penjajahan

(Ahmad Bakhtiar) • Sumbangan tokoh Melaka

• Kepentingan sejarah bangsa

Anak Mat Lela • Menentang penjajahanGila (Ishak Haji • Menghargai warisan bangsa

Muhammad) • Cintakan tanah air.

• Maruah bangsa.

Putera Gunung • Semangat keperwiraan

Tahan (Ishak • Maruah bangsa

Haji Muhammad) • Cintakan tanah air

• Bangga kebolehan sendiri.

Melor Kuala • Kebebasan wanita

Lumpur (Harun •Pendidikan wanita

Aminurrashid) •Menghindari sikap negatif.

AKHBAR, MAJALAH DAN NOVEL:

PENGGERAK KESEDARAN KEBANGSAAN

1. Kemunculan alat pencetak menjadi pencetus

kesedaran kebangsaan apabila akhbar, majalah

dan novel mula diterbitkan.2. Pada masa yang sama juga muncul wartawan yang

bersemangat nasioanlisme untuk menyelamatkan

bangsa dan negara daripada terus dijajah.

3. Antara wartawan yang terkenal ketika itu ialah

Za’ba (Zainal Abidin bin Ahmad) (1920-an).

4. 1930-an pula muncul wartawan seperti Dato’ Onn

bin Ja’afar dan Abdul Rahim Kajai.

5. Mereka membangkitkan isu-isu kemunduran

orang Melayu dalam aspek politik, ekonomi dan

sosial.

6. Antara akhbar dan isu yang dibangkitkan ialah:

Akhbar Isu-isu yang dibangkitkan

Utusan Melayu • Pendidikan tinggi Melayu

Warta Malaya • Pendidikan wanita

Majlis • Pendidikan bahasa Inggeris

Warta Negara • Taraf sekolah Melayu

Fajar Sarawak • Martabat bahasa Melayu

• Kepentingan pendidikan Islam

• Nilai murni masyarakat Melayu

• Sikap buruk orang Melayu

• Amalan menabung

• Kemahiran tradisional Melayu

• Penubuhan syarikat kerjasama

• Kemasukan orang dagang

• Menggalakkan peniaga Melayu

• Larangan menjual Tanah Melayu

• Amalan berjimat cermat

• Perkampungan khas Melay

nota sejarah t5 smksn

Documents