makalah kimfis 2 redoks fix.doc
TRANSCRIPT
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
1/25
MAKALAH
KIMIA FISIK II
Pengertian Elektrokimia, Reaksi REDOKS dan Penyetaraan REDOKS
DOSEN PENGAMPU : Dra. Wilda Syahri, M.Pd
DISUSUN OLEH :
Kelompok
Nama : Sya!ira "iaradipa #A$%$$&''()
L*+iaa #A$%$$&'$-)
Noa Hadiyaa #A$%$$&'(/)
D0i Maya+ari #A$%$$&'-1)
P2ODI : PEND.KIMIA 2EGULE2
JURUSA PEDIDIKA MA!EMA!IKA DA IPA
FAKUL!AS KE"URUA DA ILMU PEDIDIKA
UI#ERSI!AS JAM$I
%&'(
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
2/25
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
3/25
KA!A PE"A!AR
Assalam)alaik)m *r+*,
P*3i +y*k*r kami pa3a4ka kehadapa "*ha 5a6 Maha E+a, di maa
a4a+ a*6erah7Nya maka +ele+ailah pe*li+a makalah kimia !i+ik II ii ya6
8er3*d*l Pe6er4ia Elek4rokimia, 2eak+i 2EDOKS da Peye4araa 2EDOKS.
Makalah ii di+*+* *4*k meme*hi 4*6a+ kimia !i+ik II, dimaa kimia !i+ik
mer*paka +alah +a4* ma4a k*liah ya6 ada di pro6ram +4*di pedidika kimia
Uier+i4a+ 9am8i. Makalah ii di+*+* +e8a6ai *paya *4*k mem8a4*
maha+i+0a dalam memahami Elek4rokimia, 2eak+i Ok+ida+i da 2ed*k+i
#2EDOKS). De6a adaya makalah ii,diharapka para pem8aa dapa4
me6e4ah*i 8a6aimaa Elek4rokimia, 2eak+i Ok+ida+i da 2ed*k+i #2EDOKS).
Selai i4*, pem8aa dapa4 memahami elek4rokimia +eara meyel*r*h +ehi66a
dapa4 dima!aa4ka dalam kehid*pa +ehari7hari. De6a me6e4ah*i +e6ala hal
me6eai elek4rokimia maka ki4a +em*a dapa4 meyadari 8e4apa 8e+arya
kea6*6a "*ha 5a6 Maha E+a, ya6 meip4aka +e6alaya dim*ka 8*mi
per4i0i ii.
Pada ke+empa4a ii, kami me6*apka 4erima ka+ih kepada:
$. "*ha 5a6 Maha E+a ya6 4elah mem8eri 2ahma47Nya dalam pem8*a4a
makalah ii.
(. Do+e Pe6amp* I8* Dra. Wilda Syahri, M.Pd ya6 4elah mem8im8i6
hi66a +ele+aiya makalah ii.
Kami meyadari 8ah0a makalah ii 3a*h dari ke+emp*raa, *4*k i4*
kri4ik da +ara dari pem8aa +a6a4 di8*4*hka dalam peyemp*raa makalah
ii. Akhirya +emo6a makalah ii 8erma!aa4 8a6i para maha+i+0a kh*+*+ya da
pem8aa pada *m*mya.
-assalam)alaik)m *r,*+
9am8i, & April ('$/
Pe*li+
Kelompok ;
i
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
4/25
DAF!AR ISI
KA"A PENGAN"A2...............................................................................................$
DA
(.-. Peye4araa Se4e6ah 2edok+...................................................................$(
(.&. Ko+4a4a Ke+e4im8a6a dari Po4e+ial Se4e6ah Sel S4adar ........$1
=A= III PENU"UP................................................................................................$;
-.$ Ke+imp*la..................................................................................................$;
DA
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
5/25
$A$ I
PEDAHULUA
'+'+ Latar $elakang
Elek4rokimia mer*paka 8a6ia ya6 pe4i6 dalam ilm* kimia,
mer*paka ?3em8a4a@ a4ara kimia de6a kehid*apa +ehari7hari. %o4oh:
+e4iap +aa4 ki4a me+4a4er mo8il, memi3a4 kalk*la4or, meliha4 arlo3i di6i4al,
mede6arka radio, da +e8a6aiya. Sem*aya 8e6a4*6 pada reak+i
ele4rokimia laim dikeal de6a 8a4rei.Elek4rokimia adalah ilm* ya6 mempela3ari a+pek elek4roik da reak+i
kimia. Eleme ya6 di6*aka dalam reak+i elek4rokimia di karak4eri+a+ika
de6a 8ayakya elek4ro ya6 dimiliki. De6a ka4a lai adalah a8a6 ilm*
kimia ya6 8erh*8*6a de6a ar*+ li+4rik da po4e+i.Me4ode elek4rokimia adalah me4ode ya6 dida+arka pada reak+i redok+,
yaki 6a8*6a dari reak+i red*k+i da ok+ida+i, ya6 8erla6+*6 pada elek4roda
ya6 +amaB 8er8eda dalam +*a4* +i+4em elek4rokimia. Si+4em elek4rokimia
melip*4i +el elek4rokimia da reak+i elek4rokimia.
Elek4rokimia meya6k*4 !eomea ya6 8erkai4a de6a a+pek
per8edaaBpemi+aha m*a4a. Pemi+aha m*a4a ii aka me6aki8a4ka
4er3adiya 4ra+!er m*a4a, ya6 dapa4 8erla6+*6 dalam +i+4em homo6ey
ma*p* he4ero6e. Mempela3ari h*8*6a a4ara eer6i li+4rikBar*+ li+4rik de6a
reak+i kimia. Seara *m*m reak+i kimia ya6 meli8a4ka ar*+ li+4rik di+e8*4
+e8a6ai pro+e+ elek4rokimia. =e8erapa pro+e+ elek4rokimia adalah: elek4roli+i+,
reak+i ok+ida+i7red*k+i. Pada pro+e+ elek4rokimia, reak+i kimia ik*4 meli8a4ka perpidaha elek4ro dari +pe+i kimia ya6 4erli8a4 dalam reak+i 4er+e8*4
Sel elek4roli+i+ mer*paka pema!aa4a ar*+ li+4rik *4*k me6ha+ilka
reak+i redok+. 2eak+i redok+ memiliki 8ayak ma!aa4 dalam kehid*pa +ehari7
hari, 8aik ya6 mer*6ika ma*p* me6*4*6ka. 2eak+i redok+ ya6
me6*4*6ka mi+alya +a3a reak+i ya6 8erla6+*6 dalam pro+e+ re+pira+i
pada 4*m8*ha. Dalam pro+e+ ii, kar8ohidra4 diok+ida+i me3adi kar8odiok+ida
da *ap air de6a melepa+ eer6i, adap* o4oh redok+ ya6 mer*6ika, yai4*
$
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
6/25
koro+i 8e+i#8e+i 8erkara4 ). Koro+i ii +a6a4 mer*6ika karea mer*+ak 8ayak
8a6*a da 8eda78eda ya6 4er8*a4 dari 8e+i.
Oleh karea i4*, elek4roli+i+ adalah pro+e+ pe6*raia +*a4* +eya0a
de6a pe6alira ar*+ li+4rik ya6 melal*iya. Dalam elek4roli+i+ 4er3adi
per*8aha eer6i li+4rik me3adi eer6i kimia. Sel elek4roli+i+ mer*paka
ke8alika dari +el ol4a karea li+4rik di6*aka *4*k mela6+*6ka reak+i
redok+ 4ak +po4a. Pro+e+ elek4roli+i+ dim*lai de6a ma+*kya elek4ro dari
ar*+ li+4rik +earah kedalam lar*4a melal*i k*4*8 e6a4i!. Sehi66a, diharapka
makalah ii dapa4 mem8aha+ +eara le8ih de4ail pe6er4ia elek4rokimia da
reak+i redok+ #reak+i ok+ida+i da red*k+i), ma4eri ya6 dim*a4 dalam makalah ii
adalah kela3*4a dari ma4eri kelompok +e8el*mya.
'+%+ R)m)san Masala.
=erda+arka la4ar 8elaka6 dia4a+, r*m*+a ma+alah dalam makalah ii yai4* :
$. Apa pe6er4ia elek4rokimia C
(. Apa pe6er4ia da o4oh dari reak+i ok+ida+i da red*k+i C
-. =a6aimaa ara peye4araa reak+i ok+ida+i da red*k+i C
&. =a6aimaa ara mee4*ka ko+4a4a ke+e4im8a6a dari po4e+ial
+e4e6ah +el +4adar C
'+/+ !)0)an
=erda+arka 4*3*a dia4a+, 4*3*a dari pem8*a4a makalah ii yai4* :
$. Me6e4ah*i pe6er4ia elek4rokimia.
(. Me6e4ah*i pe6er4ia da o4oh dari reak+i ok+ida+i da red*k+i.
-. Me6e4ah*i ara peye4araa reak+i ok+ida+i da red*k+i.
&. Me6e4ah*i ara mee4*ka ko+4a4a ke+e4im8a6a dari po4e+ial
+e4e6ah +el +4adar.
(
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
7/25
$A$ II
PEM$AHASA
%+'+ Pengertian Elektrokimia
1+' Penda.)l)an
Sel elek4rokimia adalah +*a4* ala4 ya6 dapa4 memprod*k+i ker3a li+4rik
ke li6k*6a. %o4oh, +el keri6 komer+ial adalah +ilider 8er+e6el de6a d*a
k*i6a y+6 dih*8*6ka de6a 4ermial ya6 meo3ol dariya. Salah +a4*
4ermial di4adai de6a 4ada po+i4i!#pl*+), +eda6 ya6 lai de6a 4ada
e6a4i! #mi*+). 9ika d*a 4ermial dih*8*6ka ke +*a4* mo4or keil, elek4ro
me6alir melal*i mo4or dari k*4*8 e6a4i! ke k*4*8 po+i4i! dari +el. Diha+ilka
ker3a ke li6k*6a da reak+i kimia, reak+i +el, 8erla6+*6 di dalam +el.
De6a per+amaa #$'.$&), ker3a li+4rik ya6 diha+ilka , Wel, le8ih keil a4a*
+ama de6a pe*r*a eer6i Gi88+ dari reak+i +el, 7G.
W el F ΔG #>.$)
Se8el*m mela3*4ka pem8aha+a remodiamik ki4a 8erhe4i +e3eak *4*k
meliha4 8e8erapa hal meda+ar 4e4a6 elek4ro+4a4ik.
1+% De2inisi
Po4e+ial li+4rik +*a4* 4i4ik di dalam r*a6 dide!ii+ika +e8a6ai ker3a
ya6 di8*4*hka *4*k mem8a0a +a4* +a4*a m*a4a po+i4i! dari 4ak4erhi66a,
ya6 di+i4* po4e+ial li+4rikya ol, ke 4i4ik ya6 dimak+*d 4adi. 9adi 3ika
adalah po4e+ial li+4rik di 4i4ik i4* da W adalah ker3a ya6 diperl*ka *4*k
mem8a0a m*a4a dari 4ak4erhi66a ke 4i4ik i4*, maka
#>.()
De6a ara ya6 +ama, 3ika $ da ( adalah po4e+ial li+4rik dari d*a 4i4ik
dalam r*a6 , da W$ da W( adalah k*a4i4a+ ya6 8erh*8*6a de6a
ker3a ya6 di8*4*hka *4*k mem8a0a m*a4a ke 4i4ik 4i4ik ii, maka
W$ W$( J W( #>.-)
de6a W$( adalah ker3a *4*k mem8a0a dari 4i4ik $ ke 4i4ik (. H*8*6a
ii ada karea meda li+4rik adalah kekal. Sehi66a ker3a de6a k*a4i4a+ ya6
-
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
8/25
+ama har*+ dikel*arka *4*k mem8a0a ke 4i4ik (, apakah di8a0a +eara
la6+*6, W(, a4a* per4ama di8a0a d*l* ke 4i4ik $ kem*dia ke 4i4ik (, W$
W$(, Oleh karea i4* W$( J W( W$, da dari per+amaa #>.(),
#>.&)
Per8edaa po4e+ial li+4rik a4ara d*a 4i4ik adalah ker3a ya6 dikel*arka *4*k
mem8a0a +a4* +a4*a m*a4a po+i4i! dari 4i4ik $ ke 4i4ik (.
U4*k pemidaha +e3*mlah m*a4a 4er4e4*, ki4a peroleh eleme ker3a
ya6 dikel*arka pada +i+4em.
,
de6a e adalah 8eda po4e+ial , da dWel adalah ker3a ya6 diha+ilka.
1+/ Potensial kimia S3esi $erm)atan
Keeder*6a melepa+ dari par4ikel 8erm*a4a, +*a4* io a4a*
elek4ro, dalam +*a4* !a+e 8er6a4*6 pada po4e+ial li+4rik pada !a+e 4er+e8*4.
9ela+ya, 3ika ki4a meaamka +*a4* po4e+ial li+4rik e6a4i! ya6 8e+ar pada
+e8a4a6 lo6am, keeder*6a melepa+ dari par4ikel e6a4i! aka 8er4am8ah.
U4*k meem*ka h*8*6a a4ara po4e+ial li+4rik da keeder*6a melepa+,
po4e+ial kimia, ki4a perha4ika +i+4em dari d*a 8ola M da M dari lo6am ya6
+ama. Mi+alya po4e+ial li+4rik mereka adalah . 9ika ki4a memidahka
+e3*mlah elek4ro ya6 mem8a0a m*a4a, d,dari M ke M, ker3a ya6
dikel*arka pada +i+4em diya4aka oleh per+. Ker3a
ya6 diha+ilka adalah dWel. 9ika pemidaha diker3aka +eara reer+i8el,maka
de6a per+amaa #$'.$-), ker3a ya6 diha+ilka +ama de6a pe*r*a eer6i
Gi88+ +i+4em dWel J 7 dG, +ehi66a
"e4api, dalam 8e4*k po4e+ial kimia elek4ro, , 3ika d mol elek4ro
dipidahka, ki4a peroleh
d mol elek4ro mem8a0a m*a4a e6a4i! d J 7 < d, de6a < adalah
&
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
9/25
m*a4a per mol elek4ro, < J ;/.&>&,1/ %Bmol. Me6kom8ia+ika d*a per+
ii me6ha+ilka, +e4elah pem8a6ia oleh d,
ya6 +e4elah pea4aa *la6 aka me3adi
Mi+alya adalah po4e+ial kimia elek4ro dalam M 3ika adalah ol
maka . K*ra6ka per+amaa ii dari per+amaa +e8el*mya,
ki4a peroleh
#>./)
Per+amaa #>./) adalah h*8*6a a4ara keeder*6a elek4ro
melepa+ , e7 dalam !a+e da po4e+ial li+4rik dari !a+e . Keeder*6a
melepa+ adalah !*6+i liear dari ϕ. I6a4 8ah0a per+amaa #>./) me*3*kka
8ah0a 3ika e6a4i! , le8ih 8e+ar daripada 3ika po+i4i!. De6a ala+a
ya6 +ama, i4* dapa4 di4*3*kka 8ah0a *4*k 4iap +pe+i 8erm*a4a dalam !a+e
#>.)
de6a i adalah m*a4a pada +pe+i. U4*k elek4ro, e7 J 7$, +ehi66a
per+amaa #>.) aka 4ered*k+i me3adi per+amaa #>./). Per+amaa #>.)
mem8a6i po4e+ial kimia +pe+i 8erm*a4a me3adi d*a +*k*. S*k* per4ama,
adalah ko4ri8*+i kimia 4erhadap keeder*6a melepa+. Ko4ri8*+i kimia
diha+ilka oleh li6k*6a kimia ya6 di dalamya 4erdapa4 +pe+i 8erm*a4a,
da 8e+arya +ama dalam d*a !a+e ya6 8erkompo+i+i kimia +ama karea
haya mer*paka !*6+i ",p da kompo+i+i +a3a. S*k* ked*a,
adalah ko4ri8*+i elek4rik 4erhadap keeder*6a melepa+ ia 8er6a4*6
pada kodi+i elek4rik dari ya6 dimai!e+4a+ika dalam ilai . Karea
me6*4*6ka *4*k mem8a6i po4e+ial kimia me3adi d*a ko4ri8*+i ii, ,
po4e+ial elek4rokimia, 4elah dia3*ka *4*k mee4apka +e8a6ai po4e+ial
kimia 8ia+a.
1+/+' At)ran )nt)k 3otensial kimia s3esi erm)atan
1
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
10/25
Ion Ion dalam lar)tan erair
U4*k io io dalam lar*4a 8erair ki4a ya4aka dalam lar*4a
+ehi66a da ki4a dapa4 memakai ya6 8ia+a *4*k io io
ii.Pee4apa ii di8earka oleh !ak4a 8ah0a ilai dalam lar*4a elek4roli4
aka kel*ar dari perhi4*6a ki4a 4idak p*ya 3ala *4*k mee4*ka ilaiya,
da de6a demikia aka le8ih 8aik diolka da mem*dahka ki4a
dalam me6er3aka al3a8arya.
Elektron dalam logam
Di dalam 8a6ia lo6am dari +i+4em ki4a 4idak dapa4 me6a8aika po4e+ial
elek4rik, karea ki4a +eri6 me8adi6ka po4e+ial li+4rik dari d*a ka0a4
ya6 8er8eda ya6 8erkompo+i+i +ama #d*a *3*6 +el). Demikia 3*6a, pada
+e8a4a6 lo6am 3ela+ 8ah0a pem8a6ia po4e+ial kimia ke dalam 8a6ia
kimiaL da 8a6ia elek4rikL adalah +em8ara6, haya di8earka oleh keadaa
maa ya6 le8ih me6*4*6ka.Karea 8a6iaL kimia dari keeder*6a
melepa+ 4im8*l dari i4erak+i pada par4ikel 8erm*a4a li+4rik ya6 mey*+*
4iap ma4eri, 4idak ada ara *4*k mee4*ka dalam +*a4* ma4eri 4er4e4*, maa
ya6 mer*paka 8a6iaLkimiaL 8erakhir da 8a6iaLli+4rikL m*ai.
U4*k mem8*a4 +em8ara6 pem8a6ia +eeak m*6ki, ki4a
mee4apka 8a6ia kimiaL dari ilai *a6 pali6 me6*4*6ka, ol,
dalam 4iap lo6am. Sehi66a dalam 4iap lo6am, 4erdapa4 a4*ra,
#>.>)
Kem*dia, *4*k elek4ro dalam 4iap lo6am, per+amaa#>./) me3adi
#>.;)
Ion ion dalam logam m)rni
De!ii+i +em8ara6 pada per+amaa#>.;) meyederhaaka 8e4*k
po4e+ial kimia io lo6am dalam lo6am. Di dalam +e4iap lo6am 4erdapa4
ke+e4im8a6a a4ara a4om a4om lo6am M, io io lo6am M, da elek4ro
M Q R M
e7
/
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
11/25
Kodi+i ke+e4im8a6a adalah
De6a me6*aka per+amaa#>.) *4*k pM da per+amaa
#>.;) *4*k pe7,ki4a peroleh , a4a* . U4*k
lo6am m*ri pada $ a4m da (1o%, ki4a memiliki de6a a4*ra
ki4a +e8el*mya maka *4*k *+*r *+*r pada kodi+i ii, ki4a peroleh
#>.$')
=a6ia kimiaL dari keeder*6a melepa+ pada io lo6am adalah ol dalam
lo6am m*ri pada kodi+i +4adar4kem*dia me66*aka per+amaa#>.),
#>.$$)
Per+amaa #>.;) da #>.$$) adalah ilai ilai koe+ioal dari po4e+ial
kimia elek4ro da io io lo6am dalam +e4iap lo6am m*ri.
Elektroda Hidrogen Standart
Se8a4a6 pla4ia diko4akka de6a 6a+ Hidro6e pada !*6a+i4a+ +a4* dalam
lar*4a a+am ya6 didalamya io Hidro6e memiliki ak4i!i4a+ +a4* di+e8*4
Elek4roda Hidro6e S4adar4. Po4e+ial li+4rik dari EHS di4e4apka de6a ilai
ol.
#>.$()
Se8a6aimaa aka ki4a 4*3*kka a4i, piliha ii me6implika+ika 8ah0a
eer6i Gi88+ +4adar4 *4*k io hidro6e dalam lar*4a air adalah ol.
#>.$-)
Ii mem8eri ki4a a*a ilai ya6 de6aya ki4a dapa4 me6*k*r eer6i
Gi88+ io io lai dalam lar*4a.
RI"KASA A!URA KEADAA S!ADAR! 4!5 %61,'7 K8 P 5 ' atm9
U+*r *+*r dalam ke+a4*a keadaa +4a8ilya: Tϕ
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
12/25
Keadaa +4adar4
Par4ikel par4ikel 8erm*a4a:
=e4*k *m*m #>.)
a) o io dalam lar*4a 8erair
keadaa +4adar4 #>.$-)
=e4*k *m*m
8) Elek4ro dalam 4iap lo6am
keadaa +4adar4 #>.$()
8e4*k *m*m #>.;)
). Io io dalam lo6am m*ri
keadaa +4adar4 #>.$')
8e4*k *m*m #>.$$)
%+%+ Pengertian Dan :onto. Reaksi Redoks
2eak+i redok+ adalah reak+i +erah 4erima elek4ro ya6 di+er4ai de6a
per*8aha 8ila6a ok+ida+i. 2eak+i redok+ +elal* 4erdiri dari +e4e6ah reak+i
red*k+i da +e4e6ah reak+i ok+ida+i. Per8edaa a4ara ked*a reak+i 4er+e8*4 dapa4
diliha4 dalam 4a8el 8erik*4.
No 2eak+i 2ed*k+i 2eak+i Ok+ida+i
$
(
-
&
2eak+i ya6 melepa+ ok+i6e
2eak+i ya6 me6ika4 elek4ro
2eak+i ya6 me6alami
pe*r*a 8ila6a ok+ida+i
=er4idak +e8a6ai ok+ida4or
2eak+i ya6 me6ika4 ok+i6e
2eak+i ya6 melepa+ elek4ro
2eak+i ya6 me6alami keaika
8ila6a ok+ida+i
=er4idak +e8a6ai red*k4or
Men)r)t I;mal !a.ir < Reaksi oksidasi red)ksi 4REDOKS9
% Mg4s9 = O%4g9 % MgO4s9
>
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
13/25
Oksidasi > Kehila6a elek4ro +ehi66a me6ha+ilka
pei6ka4a 8ila6a ok+ida+i dari a4om.
Mg Mg%= = % e>
red)ksi > Pea6kapa elek4ro +ehi66a me*r*ka 8ila6a
ok+ida+i dari a4om.
O% = ? e> % O>
% Mg % Mg%= = ? e>
= O% = ? e> % O>
% Mg = O% = ? e> % Mg%= = % O> = ? e>
% Mg = O% % Mg%= = % O> 5 % MgO
% Mg4s9 = O%4g9 % MgO4s9
Agen 3engoksidasi > Spe+ie+ dalam reak+i redok+ ya6
meye8a8ka ok+ida+i dari +pe+ie+ lai
#pea6kapa elek4ro)
Agen 3ered)ksi > Spe+ie+ dalam reak+i redok+ ya6meye8a8ka red*k+i dari +pe+ie+ lai
#pelepa+a elek4ro)
%o4oh :
$. Al( #S)
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
14/25
Melepa+ (e J ok+ida+i
Oleh karea dalam +*a4* reak+i redok+ 4er3adi perpidaha elek4ro,
maka aka 4er3adi p*la per*8aha 8ila6a ok+ida+i pada a47a4 ya6 8ereak+i.
V #+) %*( #a) V( #a) %* #+)
2ed*k4or ok+ida4or
Ok+ida+i
2ed*k+i
V 8er4idak +e8a6ai red*k4or #pered*k #pered*k+i $ me6alami ok+ida+i
keaika 8ila6a ok+ida+i, yai4* dari ' me3adi (. Seme4ara i4*, %*(
8er4idak +e8a6ai ok+ida4or #pe6ok+ida+i) me6alami red*k+i da 4er3adi
pe*r*a 8ila6a ok+ida+i, yai4* dari ( me3adi '. =erda+arka hal 4er+e8*4,
maka reak+i ii di6olo6ka +e8a6ai reak+i redok+. U4*k mee4*ka 8ila6a
ok+ida+i *+*r7*+*r dalam reak+i redok+ ada 8e8erapa ke4e4*a ya6 har*+
diperha4ika yai4* +e8a6ai 8erik*4.
a. A4om7a4om dalam *+*r 8e8a+ memiliki 8ila6a ok+ida+i ol.
8. A4om H dalam +eya0a memiliki 8ila6a ok+ida+i H
. A4om O dalam +eya0a memiliki 8ila6a ok+ida+i7(.
d. A4om lo6am dalam +eya0a memiliki 8ila6a ok+ida+i po+i4i!.
e. 9*mlah 8ila6a ok+ida+i a4om7a4om dalam +eya0a J ol.
!. 9*mlah 8ila6a ok+ida+i a4om7a4om dalam io J m*a4a io.
6. 9ika d*a a4om 8erika4a, 8ila6a ok+ida+i e6a4i! +elal* dimiliki a4om
ya6 keelek4roe6a4i!ya le8ih 8e+ar.
=e8erapa pe6e*alia:
a. Dalam +eya0a
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
15/25
Pada +*a4* reak+i 4er4e4* pro+e+ reak+i redok+ dapa4 4er3adi pada
reak+i a*4oredok+ #reak+i di+propor ioa+i) dalam hal ii +a4* +pe+ie+
me6alami ok+ida+i +ekali6*+ red*k+i.
%o4oh reak+i a*4oredok+:
' red*k+i 7$
%l( (OH7 %l7 %lO7 H(O
' ok+ida+i $
Pada reak+i di a4a+, %l( mer*paka a4 ya6 me6alami reak+i red*k+i
+ekali6*+ 3*6a me6alami ok+ida+i. 9adi, reak+i di a4a+ 4erma+*k reak+i
a*4oredok+.
La0a dari reak+i a*4oredok+ #di+propor+ioa+i) adalah reak+i
kopropor+ioa+i. Pada reak+i ii red*k+i ma*p* ok+ida+i me6ha+ilka a4 ya6
+ama.
%o4oh reak+i kopropor+ioa+i:
7( ok+ida+i O
(H(S -O( -S -H(O
& red*k+i O
Peye4araa reak+i redok+ dapa4 di+ele+aika de6a ara pali6
+ederhaa, yai4* de6a ara mee8ak B med*6a7d*6a koe!e+ie reak+i. %ara ii
haya dapa4 di6*aka *4*k reak+i7reak+i ya6 +ederhaa +a3a. Seme4ara i4*,
*4*k reak+i ya6 r*mi4 m*6ki aka 4im8*l ma+alah dalam peye4araaya.
Ada d*a me4ode ya6 le8ih ek+4rak *4*k meye4araka +*a4* reak+i
redok+, yai4* me4ode +e4e6ah reak+i da me4ode 8ila6a ok+ida+i. Oleh kareareak+i redok+ ada ya6 dapa4 8erla6+*6 dalam +*a+aa a+am da ada 3*6a ya6
dapa4 8erla6+*6 dalam +*a+aa 8a+a, maka pedoma *4*k meye4arakaya
3*6a 8er8eda.
Elektrode @Oksidasi>Red)ksi@
Se4iap elek4roda ya6 meli8a4ka oida+i red*k+i dalam opera+iya, 4e4api
elek4roda ii memiliki 8e4*k +*per!l*o+ ya6 4erika4 kepadaya. S*a4* elek4roda
$$
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
16/25
oida+i red*k+i memiliki pe6*mp*l lo6am ier4, 8ia+aya pla4ia, di8eamka
dalam lar*4a ya6 me6ad*6 d*a +oe+i ya6 lar*4 dalam keadaa ok+ida+i
ya6 8er8eda. S*a4* o4oh adalah elek4roda io !eri7!ero #6am8ar >.-)
Gam8ar >.- Elek4roda
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
17/25
Ok+ida+i : S (H(O &e SO( &H
2ed*k+i : NO-7 (H NO( H(O $e
d. Samaka elek4ro di kiri da kaa
Ok+ida+i : S (H(O &e SO( &H #kali $)
2ed*k+i : NO-7 (H NO( H(O $e #kali &)
Maka aka diperoleh :
Ok+ida+i : S (H(O &e SO( &H
2ed*k+i : NO-7 >H &NO( &H(O &e
2edok+ : S &NO-7 &H SO( &NO( (H(O
A4a* : S &HNO- SO( &NO( (H(O
8. Ar NO-7 OH7 ArO&-7 NO H(O
#8a+a)
La6kah7la6kah :
a. Pi+ahka reak+i para ok+ida+i da red*k+i
Ok+ida+i : Ar ArO&-7 #kaa kele8iha &O)
2ed*k+i : NO-7 NO #kiri kele8iha ( O)
8. Se4eraka 3*mlah O da H
Ok+ida+i : Ar >O H7 ArO&(7 &H(O #kaa kele8iha & O)
2ed*k+i : NO-7 (H(O NO &OH7 #kiri kele8iha ( O maka
di4am8ah de6a H(O +e8ayak ( 8*ah)
. Se4eraka m*a4a de6a meam8ahka elek4roOk+ida+i : Ar >OH7 ArO&-7 &H(O 1e
2ed*k+i : NO-7 (H(O -e NO &OH7
d. Samaka elek4ro di kiri da kaa
Ok+ida+i : Ar >OH7 ArO&-7 &H(O 1e #kali -)
2ed*k+i : NO-7 (H(O -e NO &OH7 #kali 1)
Maka aka diperoleh :
$-
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
18/25
Ok+ida+i : - Ar (&OH7 - ArO&-7 $(H(O $1e
2ed*k+i : 1 NO-7 $OH(O $1NO (O OH
2edok+ : - Ar 1NO-7 &OH7 - ArO&-7 1NO (H(O
Seda6ka de6a me4ode 8ila6a ok+ida+i +a4* hal ya6 meda+ari
de6a me66*aka peyele+aia 4er+e8*4 *4*k meye4araka reak+i redok+
adalah per*8aha 8ila6a ok+ida+i 8e+arya +ama de6a 3*mlah elek4ro ya6
4erli8a4. Oleh karea i4*, maka pri+ip *4*k meyele+aika reak+i ii de6a
meyila6ka, mak+*dya 8ah0a per*8aha 8ila6a ok+ida+i pada reak+i
red*k+i di6*aka +e8a6ai koe!e+ie reak4a ya6 me6alami ok+ida+i
da per*8aha 8ila6a ok+ida+i pada reak+i +e8a6ai koe!e+ie reak4a ya6
me6alami red*k+i. Se4elah i4*, reak+i di+ele+aika 8aik dalam +*a+aa a+am
ma*p* 8a+a.
%o4oh :
$. S HNO- SO( NO( H(O
#a+am)
=ila6a ok+ida+i S 8er*8ah dari O me3adi & #ok+ida+i), +eda6ka
8ila6a ok+ida+i N 8er*8ah dari 1 me3adi & #red*k+i)
S HNO- SO( NO(
O 1 & &
Se4elah dilak*ka peyila6a diha+ilka :
I S &HNO- SO( NO(
Koe!e+ie reak+i di+e8elah kaa 4i66al me6ik*4i ya6 di kiri:
I S &HNO- I SO( &NO(
9*mlah O di kiri ada $( da di kaa ada $'. Oleh karea i4* reak+i dalam
+*a+aa a+am maka ya6 kek*ra6a O di4am8ah H(O +e8ayak
kek*ra6aya i4*. Se8elah kaa k*ra6 O +e8ayak (, maka di4am8ahka
H(O +e8ayak ( 8*ah, +ehi66a diperoleh :
$ S &HNO- I SO( &NO( (H(O
(. A+ NO-7 OH7 A+O&-7 NO H(O
$&
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
19/25
#8a+a)
=ila6a ok+ida+i A+ 8er*8ah dari O me3adi 1 #ok+ida+i), +eda6ka
8ila6a ok+ida+i N 8er*8ah dari 1 me3adi ( #red*k+i).
A+ NO-7 ArO&-7 NO
O 1 1 (
Se4elah di+ila6ka, diperoleh :
- A+ 1 NO-7 A+O&-7 NO
Koe!e+ie reak+i di +e8elah kaa 4i66al me6ik*4i ya6 di kiri :
- A+ 1 NO-7 - A+ O&-7 1 NO
9*mlah O di kiri ada $1 da di kaa ada $. Oleh karea reak+i dalam +*aaa
8a+a, maka ya6 kele8iha O di4am8ah H(O +e8ayak kele8ihaya i4*.
2eak+i di +e8elah kaa kele8iha O +e8ayak (, maka di4am8ahka H (O
+e8ayak ( 8*ah, +ehi66a diperoleh :
- A+ 1HNO-7 - A+O&-7 1 NO (H(O
Se4elah i4*, reak+i +e8elah kiri di4am8ah /H7 *4*k meyamaka 3*mlah a4om
di +e8elah kiri da kaa 4ada reak+i, +ehi66a :
- A+ 1 HNO-7 &OH7 - A+O&-7 1NO (H(O
%+?+ Konstanta Kesetimangan dari Potensial Setenga. Sel Standar
Se4iap reak+i kimia dapa4 di4*li+ka +e8a6ai kom8ia+i dari d*a 8*ah reak+i
+e4e6ah +el +ehi66a po4e+ial +el dapa4 dia+o+ia+ika de6aya. Nilai X
di4e4*ka oleh rela+i ,
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
20/25
+4adar4. Me4oda 8erik*4 ii da o4oh o4ohya me66am8arka proed*re
ya6 aka mema+4ika *4*k memperoleh X' de6a *k*ra 8e+ar da 4adaya.
Langka. '+ Peahka reak+i +ell me3adi d*a reak+i +e4e6ah +ell.
a. U4*k reak+i +e4e6ah +ell ya6 per4ama # ya6 di +e8elah kaa elek4roda)
pilihlah +pe+ie+ 4erok+ida+i ya6 m**l pada +i+i reak4a dari reak+i +ell da
4*li+ka ke+e4im8a6a de6a +pe+ie+ 4ered*k+i ya6 +e+*ai.
8. U4*k reak+i +e4e6ah +ell ya6 ked*a #elek4roda +e8elah kiri) pilih +pe+ie+
4erok+ida+i ya6 m**l di +i+i prod*k dari reak+i +ell da 4*li+
ke+e4im8a6a de6a +pe+ie+ 4ered*k+i ya6 +e+*ai.
"*li+ ked*a reak+i +e4e6ah +ell de6a ele4ro pada +i+i reak4a.
Langka. % Se4im8a6ka reak+i +e4e6ah +ell de6a 3*mlah ele4ro ya6
+ama,, pada ma+i6 ma+i6ya.
Langka. / 9ika reak+i +e4e6ah +ell ked*a dik*ra6ka dari ya6 per4ama,
+el*r*h reak+i +ell di+ele+aika perik+alah *4*k meyakikaya. K*ra6ka
po4e+ial elek4roda de6a ara ya6 +ama #per4ama mi*+ ked*a) *4*k
memperoleh po4e+ial +4adar +ell, Xo.
Langka. ? Per6*aka per+amaa #>.1') *4*k me6hi4*6 K
:onto. 1+? (
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
21/25
lo6$' K J = J ($ maka K J $'($
:onto. 1+7 (MO&7 /H 1H(%(O& 77R (M( >H(O $'%O(
2eak+i +e4e6ah ii #pilih +pe+i 4erok+ida+i, MO&7, pada +i+i reak4a *4*k reak+i
+e4e6ah +ell)
MO&7 >H 1e7 M( &H(O [o J $,1$Z
(%O( (H (e7 H(%(O& [o J 7 ',&;Z.
Kalika koe!i+ie reak+i per4ama de6a (, 3*6a reak+i ked*a de6a 1, ki4a
peroleh :
(MO&7 $/H $'e7 (M( >H(O [o J $,1$Z
$'%O( $'H $'e7 1H(%(O& [o J 7 ',&;Z.
Dik*ra6ka, ki4a peroleh
(MO&7 /H 1H(%(O& (M( >H(O $'%O(
[o J $,1$ Z #7',&;Z) J ( Z
karea J $',
lo6 $' K J J --> a4a* K J $'-->
:onto. 1+( %d( & NH- %d#NH-)&(
2eak+i ii 8*ka reak+i ok+ida+i red*k+i 0ala*p* demikia i4*
m*6ki +a3a 4erdekompo+i+i me3adi d*a 8*ah reak+i +e4e6ah +ell. Pilih %d(
+e8a6ai +pe+i 4erok+ida+i *4*k reak+i +e4e6ah +ell per4ama, aka ki4a +adari
8ah0a 4idak ada +pe+i 4ered*k+i ya6 +e+*ai. Si4*a+i ya6 +ama m**l 3ika
ki4a pilih %d#NH-)&( +e8a6ai +pe+i 4erok+ida+i *4*k reak+i +e4e6ah +ell
ked*a. Ki4a am8il +a3a, ki4a ma+*ka +pe+i 4ered*k+i ya6 +ama *4*k ked*a reak+i
4er+e8*4, lo6am admi*m 4ampakya piliha ya6 lo6i+. Sehi66a reak+i7reak+i
+e4e6ah +ellya adalah :
%d( (e %d [o J 7',&' Z
%d#NH-)&( (e7 %d & NH- [o J 7',/$ Z
$
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
22/25
Dik*ra6ka , ki4a peroleh :
%d( & NH- %d#NH-)&( [o J 7',&' Z 7 #7',/$ Z) J ',($ Z
lo6$' KJ J $ a4a* K J $- $' \
ii mer*paka ko+4a4a +4a8ili4a+ *4*k io komplek+
:onto. 1+ %*#OH)( %*( (OH7
%*#OH)( (e7 %* ( OH7 [o J 7 ',((& Z
%*( (e7 %* J ',-- Z
Dik*ra6ka, ki4a peroleh
%*#OH)( %*( (OH7 [o J 7 ',((& Z #',-- Z) J 7',1/$ Z
$>
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
23/25
$A$ III
PEU!UP
/+' Kesim3)lan
=erda+arka pem8aha+a dari makalah ii dapa4 di+imp*lka 8ah0a :
$. Sel elek4rokimia adalah +*a4* ala4 ya6 dapa4 memprod*k+i ker3a li+4rik ke
li6k*6a. %o4oh, +el keri6 komer+ial adalah +ilider 8er+e6el de6a d*a
k*i6a y+6 dih*8*6ka de6a 4ermial ya6 meo3ol dariya. Salah
+a4* 4ermial di4adai de6a 4ada po+i4i!#pl*+), +eda6 ya6 lai de6a
4ada e6a4i! #mi*+). Po4e+ial li+4rik +*a4* 4i4ik di dalam r*a6
dide!ii+ika +e8a6ai ker3a ya6 di8*4*hka *4*k mem8a0a +a4* +a4*a
m*a4a po+i4i! dari 4ak4erhi66a, ya6 di+i4* po4e+ial li+4rikya ol, ke 4i4ik
ya6 dimak+*d 4adi. 9adi 3ika adalah po4e+ial li+4rik di 4i4ik i4* da W
adalah ker3a ya6 diperl*ka *4*k mem8a0a m*a4a dari 4ak4erhi66a
ke 4i4ik i4*, maka
(. 2eak+i redok+ adalah reak+i +erah 4erima elek4ro ya6 di+er4ai de6a
per*8aha 8ila6a ok+ida+i. 2eak+i redok+ +elal* 4erdiri dari +e4e6ah reak+ired*k+i da +e4e6ah reak+i ok+ida+i. Per8edaa a4ara ked*a reak+i 4er+e8*4
dapa4 diliha4 dalam 4a8el 8erik*4.
No 2eak+i 2ed*k+i 2eak+i Ok+ida+i
$
(
-
2eak+i ya6 melepa+ ok+i6e
2eak+i ya6 me6ika4 elek4ro
2eak+i ya6 me6alami
2eak+i ya6 me6ika4 ok+i6e
2eak+i ya6 melepa+ elek4ro
2eak+i ya6 me6alami keaika
$;
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
24/25
&
pe*r*a 8ila6a ok+ida+i
=er4idak +e8a6ai ok+ida4or
8ila6a ok+ida+i
=er4idak +e8a6ai red*k4or
-. Peye4araa Se4e6ah 2edok+ memiliki pri+ip yai4* me4ode +e4e6ah
reak+iBme4ode io7elek4ro de6a 3*mlah elek4ro ya6 dilepa+ka pada
reak+i ok+ida+i har*+ +ama de6a 3*mlah elek4ro ya6 di4a6kap pada reak+i
red*k+i.
&. Ko+4a4a Ke+e4im8a6a dari Po4e+ial Se4e6ah Sel S4adar memiliki
pri+ip 8ah0a +e4iap reak+i kimia dapa4 di4*li+ka +e8a6ai kom8ia+i dari d*a
8*ah reak+i +e4e6ah +el +ehi66a po4e+ial +el dapa4 dia+o+ia+ika
de6aya. Nilai X di4e4*ka oleh rela+i ,
-
8/17/2019 makalah kimfis 2 redoks fix.doc
25/25
DA-. Physical chemistry third edition . %aada. Addi+o7
0e+ley p*8li+hi6 ompay,i.
"ahir, Imal. (''>. 2eak+i Dalam Lar*4a =erair. 5o6yakar4a. Uier+i4a+ Gad3ah
Mada.
"im Do+e Kimia