lirik pupuh pinal

42
1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Upload: raxabaya

Post on 02-Jan-2016

819 views

Category:

Documents


15 download

TRANSCRIPT

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

1) Kinanti

2) Sinom

3) Asmarandana

4) Dangdanggula

5) Balakbak

6) Durma

7) Gambuh

8) Gurisa

9) Juru Demung

10) Ladrang

11) Lambang

12) Magatru

13) Maskumambang

14) Mijil

15) Pangkur

16) Pucung

17) Wirangrong

Sekar Ageung

Sekar Alit

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Watek pupuh nu diberendelkeun di luhur

nyaéta :

Asmarandana, watekna silih asih, silih pikacinta, birahi

Balakbak, watekna humor, banyol, pikaseurieun

Dangdanggula, watekna ngagambarkeun kaéndahan, suasana nu pikaresepeun

Durma, watekna ngagmbarkeun rasa ambek, perang, pabentar

Gambuh, watekna tambuh laku, samar polah, bingung teu nyaho nu kudu dipilampah

Gurisa, watekna ngagambarkeun pikaseurieun, banyol, humor, lulucon, heuheureuyan

Juru Demung, watekna ngagambarkeun rasa kaduhung, hanjakal, ngarasa dosa

Kinanti, watekna ngagambarkeun kaayaan prihatin, nalangsa, harepan, nganti-nganti

Lambang, watekna humor ( saperti Gurisa/Balakbak)

Magatru, watekna mangrupa lulucon pikeun selingan dina suasana sedih

Maskumambang, watekna ngagambarkeun suasana sedih, prihatin, cilaka, jempling, kanyeri, sasambat, nalangsa

Mijil, watekna susah, sedih, ( saperti Maskumambang)

Pangkur, watekna ngagambarkeun nu aya diperjalanan, napsu, siap perang

Pucung, watekna méré atikan, bewara, kagét

Sinom, watekna ngagambarkeun suasana gumbira

Wirangrong, watekna ngagambarkeun wiwirang, naas, rugi

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

(1) Kinanti

kembang ros ku matak lucu ( 8 – u )

nya alus rupa nya seungit ( 8 – i )

henteu aya papadana ( 8 – a )

ratuning kembang sajati ( 8 – i )

papaes di patamanan ( 8 – a )

seungit manis ngadalingding ( 8 – i )

Kinanti

Budak leutik bisa ngapung

Babaku ngapungna peuting

Nguriling kakalayangan

Neangan nu amis-amis

Sarupaning bungbuahan

Naon bae nu kapanggih

Panambih:

Ari beurang ngagarantung

Pinuh dina dahan kai

Disarada patembalan

Nu kitu naon ngaranna

SINDANGKASIH

Wewengkon nu subur ma’mur 8 – u

Nagri raharja tur mukti 8 – i

Nu dagang padasarenang 8 – a

Parapatani sarugih 8 – i

Pajabatna suka bungah 8 – a

Harepan pangeusi nagri….. 8 – i

Sepi paling hasud suwung

Towong rampog taya julig

Ais pangampih sarenang

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Rahayat henang ngahening

Tiis ceuli hérang mata

Tibra saré tingtrim ati ….

Sindang Kasih dipicatur

Majalengka sugih mukti

Ngudag harepan kabagjan

Na mangsa nu bakal dugi

Sadayana pada taqwa

Ka Gusti Nu Maha Héman

KANYAAH INDUNG

Pupuh Kinanti

Kanyaah indung mo suwung

Lir jaladri tanpa tepi

Lir gunung tanpa tutugan

Asihna teuing ku wening

Putra teh di dama dama

Di anggo pupunden ati

Selabintna

Kasep geulis nu kayungyun

Regepkeun masing taliti

Ieu hariring haleuang

Tembang dangding lemah cai

Ngagambarkeun ka endahan

Nagri nu kawentar mukti …

Mun pareng disisi gunung

Di lamping pasir nu jempling

Di lebah selabintana

Alam nu kawentar asri

Hawa seger pagunungan

Matak tingtrim kana ati ….

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Di wetan kulon jeung kidul

Natrat dayeuh sukabumi

Mayakpakna pilemburan

Atra lir taya pipinding

Matak reueus tur tibelat

Ka lemah cai pribadi ….

Tangtu kudu muji sukur

Ka Gusti nu Maha Suci

Nu maparin ieu alam

Lemah endah Sukabumi

Kiwari hayu bajoang

Keur diri jeung lemah cai….

(2) Sinom

Di wetan fajar balebat ( 8 – a )

panon poe arek bijil ( 8 – i )

sinarna ruhay burahay ( 8 – a )

kingkilaban beureum kuning ( 8 – i )

campur wungu saeutik ( 7 – i )

kaselapan semu biru ( 8 – u )

tanda Batara Surya ( 7 – a )

bade lumungsur ka bumi ( 8 – a )

murub mubyar langit sarwa hurung herang (

12 – a )

Sinom

Warna-warna lauk empang

Aya nu sami jeung pingping

Pagulung patumpang-tumpang

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Ratna Rengganis ninggali

Warnaning lauk cai

Lalawak pating suruwuk

Sepat pating karocepat

Julung-julung ngajalingjing

Sisi balong balingbing, sisi balungbang

Panambih:

Harta pada nareangan

Harti pada narabahan

Harta harti sarwa guna

Pada bisa mere bukti

Bisa hasil sapaneja

Sok nyumponan cita-cita

Harta harti song mangpaat

Dapon diraksa taliti

Pupuh Sinom

Tatar Sunda estu endah,

lemah cai awit jadi,

sarakan asal gumelar,

amanat Ilahi Robbi,

titipan nini aki,

wajib dijaga dijungjung,

basa katut budayana,

padumukna luhung budi,

insya-Allah tatar Sunda karta harja

GUNUNG CIREMAI

Mun nyawang ka tebéh wétan 8 – a

Gunung Ciremai ku asri 8 – i

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Ngabedega mungguh gagah 8 – a

Matak resep nu ningali 8 – i

Tanda Agungna Gusti 7 – i

Alloh anu Maha Luhung 8 – u

Murba sadaya alam 7 – a

Bumi langit sapangeusi 8 – i

Ka manten-Na kedah muji sadayana

(3) Asmarandana

Eling eling mangka eling ( 8 engang – vokal i /

E-ling-e-ling-

mang-ka-e-ling (jumlah 8), ling panungtung

vokalna i)

rumingkang di bumi alam( 8 – a )

darma wawayangan bae ( 8 – e )

raga taya pangawasa ( 8 – a )

lamun kasasar lampah ( 7 – a )

nafsu nu matak kaduhung ( 8 – u )

badan anu katempuhan ( 8 – a )

Panambih:

Eling-eling masing eling

Di dunya urang ngumbara

Laku lampah nu utama

Asih ka papada jalma

Ucap tekad reujeung lampah

Tingkah polah sing merenah

Runtut rukun sauyunan

Hirup jucung panggih jeung kamulyaan

…….

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

PIWURUK SEPUH

Ngariung di tengah bumi

Pun biang sareng Pun Bapa

Jisim Abdi diuk mando

Husu ngupingkeun pituah

Piwejang ti anjeunna

Pituduh laku rahayu

Piwejang sangkan Waluya

(4) Dangdanggula

Mega beureum surupna geus burit

Ngalanglayung panas pipikiran

Cikur jangkung jahe koneng

Naha teu palay tepung

Sim abdi mah ngabeunying leutik

Ari ras cimataan

Gedong tengah laut

Ulah kapalang nya bela

Paripaos gunting pameulahan gambir

Kacipta salamina

Panambih:

Hiji basa, hiji bangsa

Basa bangsa, Indonesia

Hiji bangsa, hiji nusa

Nusa tunggal, Nusantara

Seler-seler, suku bangsa

Di wewengkon, mana-mana

Sakasuka, sakaduka

Wujud bangsa, Indonesia…..

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Dangdanggula

MILANG KALA

Dinten ieu estu bingah ati

Ku jalaran panceg milang kala

Kenging kurnia ti Alloh

Rehing nambihan umur

Tepung taun umur sim Abdi

Heunteu weleh neneda

Ka Gusti nu Agung

Malar umur teh mangpa’at

Tebih bahla turta pinarinan rijki

Sumujud ka Pangeran

(5) Balakbak

Aya warung sisi jalan rame pisan –

Citameng(15-e)

Awewena luas luis geulis pisan – ngagoreng

(15-e)

Lalakina lalakina los ka pipir nyoo monyet –

nyanggereng (19-e).

Panambih:

Aya warung sisi jalan

Rame pisan ku nu jajan

Tihothat nu ngaladangan

Nu jarajan sukan-sukan

……..

DAYEUH BANDUNG

Pupuh Balakbak

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Dayeuh Bandung kiwari teuing ku rame,

araheng Gedong-gedong pajangkung-

jangkung wangunna, alagreng

Tutumakan-tutumpakan balawiri lalar-liwat,

garandeng

............

Aya monyet ting guntayang dina tanggkal,

nerekel..

Jalu bikang jeung anakna sukan-sukan ,

rarecet…..

Ting calekrok ting calekrok ngakanan manggu

nu asak, teu repeh…

Kocap aya begog nu misah sorangan , garetek

Kulit manggu pirang-pirang dihakanan,

diseget..

Dipiceunan-dipiceunan sabab pait karasana,

molelel…

Katenjoeun ku indungna dicontoan, dipeusek

Nu dihakan eusina anu barodas, amis teh

Geus kitu mah geus kitu mah manehna

ngarasa bungah, nyerengeh….

(6) Durma:

Moal ngejat sanajan ukur satapak

Geus dipasti ku jangji

Mun tacan laksana

Numpes musuh sarakah

Heunteu niat seja balik

Najan palastra

Mati di medan jurit

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Panambih:

Di mamana si penjajah

Pada amarah marudah

Manan kapok anggur gawok

Najan dituyuk diragut

Nagri sadayana

Umumna ngabela

Nyempad rosa, pulitik penjajah

Tapi nu ngajajah

Teu pasrah, teu sadrah

Terus meres, ngahina ngarinah

LEMAH CAI

Pupuh Durma

Nagri urang katelah Indonesia

Di riksa tur di jaring

Sumirat komarana

Berkahna Pancasila

Ageman eusining nagri

Yu sauyunan Ngawangun lemah cai

(7) Gambuh

Ngahuleng banget bingung ( 7 – u )

henteu terang ka mana ngajugjug ( 10 – u )

turug turug harita teh enggeus burit ( 12 – i )

panon poe geus rek surup ( 8 – u )

keueung sieun aya meong ( 8 – o )

Ngahuleng banget bingung

Heunteu terang kamana nya indit

Turug-turug harita teh, enggeus burit

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Panonpoe geus rek surup

Keueung sieun, aya meong

Panambih:

Hulang-huleng, hulang-huleng

Ngahuleng ngaraga meneng

Hate ratug, tutunggulan

Heunteu terang, kaler-kidul

Turug-turug, turug-turug

Harita teh, enggeus burit

Panonpoe geus rek surup

Keueung sieun aya meong

Gambuh

KADUHUNG

Kaduhung sagede gunung

Kuring sakola teu jucung

Lalawora resep ulin

Hanjakal tara ti heula

Ayeuna kari peurihna

(8) Gurisa

Ayeuna teh usum hujan ,

Hayu urang pepelakan, 2x

Rame-rame babarengan

Melak bawang jeung sayuran

Tangkal kai perlu pisan,

Ker nahanna cai hujan,

Gunung pasir urang pelakan,

Rupa rupa tatangkalan,2x

Entong gundul pepelakan,

Beh hejo ku dangdaunan,

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Geunah tiis kana badan,

Jeung endah ku pamandangan,

Gurisa

Hayang teuing geura beurang ( 8 – a )

geus beurang rek ka Sumedang ( 8 – a )

nagih anu boga hutang (8 – a )

mun meunang rek meuli soang ( 8 – a )

tapi najan henteu meunang ( 8 – a )

teu rek buru buru mulang ( 8 – a )

rek tuluy guguru nembang ( 8 – a )

jeung diajar nabeuh gambang ( 8 – a)

Hayang teuing geura beurang

Geus beurang rek ka Sumedang

Nagih ka nu boga hutang

Mun meunang rek meuli soang

Tapi najan henteu meunang

Mo rek buru-buru mulang

Rek terus guguru nembang

Jeung diajar nabeuh gambang

Panambih:

Hayang teuing geura beurang

Geus beurang rek ka Sumedang

Nagih ka nu boga hutang

Mun meunang rek meuli soang

Tapi najan henteu meunang

Mo rek buru-buru mulang

Rek terus guguru nembang

Jeung diajar nabeuh gambang

Panambah

Mamang kundang nabeuh kendang

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Pakupis kana bincurang

Mirig ngibing pareredan

Matana buburilengan

Kawas anu kasurupan

Nu penca hut het sorangan

Tuluy labuh kana tihang

Antukna nangkarak bengkang.

SI KABAYAN

Pupuh Gurisa

Si Kabayan lalamunan

Pangrasa bisa nyetiran

Motor atawana sedan

Poho keur eundeuk-eundeukan

Na dahan emplad-empladan

Gujubar kana susukan

(9) Juru Demung

Hanjakal abdi hanjakal,

Sok emut nu tos ka langkung,2x

Ku sepuh nu ngaping,

Ku sepuh ….

Ku sepuh nu ngaping.

Rumaos abdi baheula,

Teu nurut piwuruk sepuh,

Jurudemung

Mungguh nu hirup di dunya

Ku kersaning anu agung

Geus pinasti panggih

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Jeung dua rupa perkara

Senang paselang jeung bingung

Panambih:

Mungguh hirup di alam dunya

Ku kersaning anu agung

Geus pinasti bakal panggih

Suka bungah jeung kasedih

Dua rupa nu tumiba

Sakabeh jalma di dunya

Senang patumbu jeung bingung

Eta geus tangtu kasorang

Pupuh Juru Demung

Lolobana mungguh jalma

Embung hina hayang agung

(Embung hina hayang agung)

Hayang hirup mukti (Hayang hirup)

(Hayang hirup mukti)

Tapina embung tarekah

Tinangtu mo bakal nanjung

(10) Ladrang

Aya hiji rupa sato leutik

Engkang-engkang, engkang-engkang

Sok luluncatan di cai

Ari bangun arek sarupa jeung lancah

Panambih:

Coba teguh masing telik

Eta gambar sidik-sidik

Sato naon kitu wanda

Reujeung dimana ayana

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

MOKAHAAN

Pupuh Ladrang

Aya hiji anak bangkong leutik

Mokahaan Maksudna ngelehkeun sapi

Nahan nafas antukna bitu beuteungna

(11) Ladrang

Nawu kubang sisi tegal ( 8 – a )

nyair bogo meunang kadal ( 8 – a )

atuh teu payu dijual ( 8 – a )

rek didahar da teu halal ( 8 – a )

Panambih:

Nawu kubang sisi tegal

Nyiar bogo meunang kadal

Nawu kubang sisi tegal

Nyiar bogo meunang kadal

Atuh teu payu dijual

Rek didahar da teu halal

Nawu kubang sisi tegal

Nyiar bogo meunang kadal

Meunang kadal

Atuh teu payu dijual

Rek didahar da teu halal

Da teu halal

……

WAWANGSALAN

Pupuh Lambang

Dialajar wawangsalan,

saperti tatarucingan,

Cik naon atuh maksudna,

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

teangan naon wangsalna,

gedong ngambang di sagara,

Ulah kapalang diajar,

keuyeup gede di lautan,

kapitineung salawasna

(12) Magatru

Majalaya, Ciparay, Banjaran, Bandung

Kopo reujeung Cisondari, Cicalengka, Ujung

Berung

Rajamandala, Cimahi

Leles, Limbangan, Tarogong

Panambih:

Sukuna pakepit tilu

Panonna opat harerang

Leumpangna semu nu lesu

Ngalengkah teu bisa gancang

KASAR-LEMES

Pupuh Magatru

Dupi irung lemesna teh nya pangambung,

Pipi mah disebat damis,

Upami buuk mah rambut,

Ceuli sok disebat cepil,

Kasarna angkeut mah gado

(13) Maskumambang

He .. barudak kudu mikir ti leuleutik,

Maneh kahutangan,

Ka kolot ti barang lahir,

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Tepi ka ayeuna pisan,

Maraneh teh kudu bae boga pikir,

Sumawon rugina,

Ngan kolot anu gumati,

Ngamemenan salawasna,

…..

Abdi tangtos seja bakti,

Ka pun biang ka pun bapa,

Seja bakti mulang asih,

Moal ngaraheutkeun manah,

Mugi abdi henteu baha

Kana piwurukna sepuh,

Abdi seja rek babakti,

Mugi gusti nyubadanan.

Panjang yuswa mukti sari,

Tetep mayeng tetep langgeung,

Bari maneng ka yang agung,

Sangkan hirup tetep nanggung.

……

He … anaking kudu ngaji ti leuleutik,

Anjeun kahutangan,

Ku Allah kalih ku Nabi,

Lamun anjeun henteu takwa

Mun anaking hidep henteu daek ngaji,

Tangtu bakal sasar,

Ngaji qur’an kalih hadis,

Eta pituduh kawasa,

Kudu ngaji tileuleutik,

kapan anjeun kahutangan,

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

ku Alloh kalih ku Nabi,

lamun anjeun henteu takwa,

lamun henteu daek ngaji,

tangtuna bakal sasar,

Ngaji qur’an kalih hadis,

Eta pituduh kawasa

……..

Itu kusir bangun ambek-ambek teing

Turun tina delman

Kuda dipecutan tarik

Teu aya pisan ras-rasan

Teu ngaraskeun bong kena ka sato laip

Padahal mogokna

Lantaran ges cape teuing

Hayang ngaso eureun heula

Coba lamun aya nu nenggel ka kusir

Ges tangtu karasa

Nyeri moal salah deui

Sato ge kitu sarua

............

Naha abong abong teuing

Nasib abdi jadi hewan

Digawekeun berang peting

Dirangket taya ras rasan

Abong kena abdi sato teungarasken kana

cape

Sadidinten paeh poso

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Mogok soteh awak lunges

Coba kusir mun di peupeuh

Pasti nyeri karasana

Sato oge tangtu leumpeuh pada-pada boga

rasa

………..

Maskumambang

Duh manusa mana kaniaya teuing

teu aya rasrasan

abong ka mahluk nu laip

nyiksa henteu jeung aturan

Hulu abdi karaosna langkung nyeri

tulang asa bejad

tanduk mah pon kitu deui

taya raoskeuneunnana

Na dikinten abdi mo ngarasa nyeri

pedah kabisan

tapi yaktosna mah abdi

ngan bakating kumawula

Oge margi anjeun rupina ka abdi

miwarang jeung maksa

buktina disina jurit

kalawan jeung dihatean

Pileuleuyan dunya pisah sareng abdi

moal bisa panjang

abdi ningal bumi langit

rek mulang ka kalanggengan

….

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

BUDAK HARAK

Pupuh Maskumambang

Anak manuk dikatepel budak harak

Jangjangna geutihan

Rek hiber teu bisa usik

Duh manusa kaniaya

(14) Mijil

Isuk-isuk aki neang cai,

Waktu tara poho,

Da eta mah kawajiban bae,

Kawajiban aki kaum tani,

Hasilna mucekil,

Ambeh bisa nyangu, 2x

Isuk-isuk tara poho,

Kawajiban aki tani,

Rek ka sawah neang cai,

Ambeh taneuhna te garing,

Aki bungah tereh panen,

Pare na teh atos koneng,

Kakeudap deui di buat,

Aki bakal loba pare,

NUNGTUT ELMU

Pupuh Mijil

Najan cicing nya di tepiswiring,

kade ulah bodo, Kudu tetep nungtut elmu

bae,

sabab jalma nu loba pangarti,

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Hirup tangtu hurip,

mulus tur rahayu

Mijil

Mesat ngapung putra Sang Arimbi

Jeung mega geus awor

Beuki lila beuki luhur bae

Larak-lirik ninggali ka bumi

Milari sang rai

Pangeran Bimanyu

Panambih:

Aduh Gusti nu Kawasa

Jisim abdi ageung dosa

Pangna abdi gering nangtung

Reh ka sepuh wantun nundung

…….

(15) Pangkur

Seja nyaba ngalalana ( 8 – a )

ngitung lembur ngajajah milang kori ( 12 – i )

henteu puguh nu dijugjug ( 8 – u )

balik paman sadaya ( 7 – a )

nu ti mana tiluan semu rarusuh ( 12 – u )

Lurah Begal ngawalonan ( 8 – a )

“Aing ngaran Jayapati”( 8 – i )

Panambih:

Euleuh itu budak gembul

Awak gembru bayuhyuh gawena kedul

Ukur heuay jeung nundutan

Ka sakola unggal poe kabeurangan

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

He barudak tong nurutan

Ka nu gembul kokomoan

Bisi kedul jeung ogoan

Awal akhir katempuhan

KA SAKOLA

Pupuh Pangkur

Seja miang ka sakola,

rek diajar nambahan elmu pangarti,

pigeusaneun bekel hirup,

sabab mungguhing manusa,

kudu pinter beunghar ku elmu panemu,

komo jaman pangwangunan,

urang kudu singkil bakti

12 – a

(16) Pucung

Utamana jalma kudu rea batur,

Keur sili tulungan sili titipkeun nya diri,

Budi akal lantaran ti pada jalma, 2x

Utamana jalma kudu rea batur,

Keur sili tulungan sili titipkeun nya diri,

Budi akal lantaran ti pada jalma, 2x

......

HUTANG NU MOAL KABAYAR (PUCUNG)

Ti leuleutik urang diais dipangku,

Ditatap diusap,

Disusuan dipepende,

Mun geus gede tetep dijaring dijaga.

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Lamun boga kahayang ceurik ka indung,

Rungkak-renghik menta,

Henteu nyaho hese cape,

Teu paduli kolot bogaeun henteuna.

Mun geus beger mimiti nukang ka indung,

Komo geus rimbitan,

Sok rajen kateler-teler,

Tapi indung teu pegat-pegat nyaahna.

Hiji tali gaib nu teguh teu putus,

Nu nalikeun urang,

Ngan urang sakapeung poho,

Hanteu inget ka nu ngandung jeung ngayuga.

Pek bandingkeun nyaahna anak ka indung,

Jeung indung ka anak,

Mana anu leuwih gede,

Rarasakeun sasaran bari lenyepan.

…..

Pucung

Estu untung nu bisa mupunjung indung ( 12 –

u )

jeung nyenangkeun bapa ( 6 – a )

tanda yen bagjana gede ( 8 – e )

hitup mulus kaseundeuhan ku berekah ( 12 – a

)

Lutung buntung luncat kana tunggul gintung

Monyet loreng leupas

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

luncat kana pager dengdek

Bajing kuning jaralang belang buntutna

Panambih:

Hayu batur urang diajar sing suhud

Ulah lalawora

bisi engke henteu naek

Batur seuri urang sumegruk nalangsa

Pupuh Pucung

Mangka inget tatakrama sopan santun,

tanda jalma iman,

Nyarita jeung amis budi,

da basa mah lain barang anu mahal

(17) Wirangrong

Barudak mangka ngalarti

Ulah rek kadalon-dalon

Enggon-enggon nungtut elmu

Mangka getol mangka tigin

Pibekeleun sarerea

Modal bakti ka nagara

Panambih:

He barudak mangka ngarti

Ulah rek kadalon-dalon

Nungtut elmu jeung pangarti

Masing rajin soson-soson

Pibekeleun hirup tandang

Modal bakti ka nagara

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Lemah cai anu urang

Perlu dijaga dibela

SIEUN DORAKA

Pupuh Wirangrong

Kuring moal deui-deui,

Gaduh panata nu awon,

Ngabantah nu jadi indung,

Sieun dibendon ku Gusti,

Kawas Dalem Boncel tea, D

oraka ti ibu rama

Pupuh Wirangrong

Ayeuna sakola deui,

Sipatna teh jadi getol,

Hate hoyong gaduh elmu,

Da eta leres peryogi,

Rek rajin deui sakola,

Kabitaeun ku baturna,

Isukna manehna indit,

Yandak buku henteu poho,

Katinggalna meni segut,

Ayeuna babalik pikir,

Katinggalna meni bungah,

Ngaleut reujeung babaturan.

…….

He …. Barudak atos ngarti,

Kana piwurukna sepuh,

Ayeuna sakola deui,

Hate hoyong gaduh elmu,

Ayeuna mah mani getol,

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Katawisna soson-soson,

Rek rajin deui sakola,

Kabitaeun ku baturna. (2x)

Conto Sawer Panganten (1)

1. Bismillah damel wiwitan

Mugi Gusti nangtayungan

Eulis- Asép nu réndéngan

Mugia kasalametan

2. Salamet nu panganténan

Ulah aya kakirangan

Sing tiasa sasarengan

Sangkan jadi kasenangan

3. Sing senang laki rabina

Nu diwuruk pangpayunna

Nyaéta badé istrina

Masing dugi ka hartina

4. Hartikeun eulis ayeuna

Lebetkeun kana manahna

Manawi aya gunana

Nu dipamrih mangpaatna

5. Mangpaatna lahir batin

Eulis téh masing prihatin

Ayeuna aya nu mingpin

Ka carogé masing tigin

6. Tigin eulis kumawula

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Ka raka ulah bahula

Bisi raka meunang bahla

Kudu bisa silih béla

7. Silih béla jeung carogé

Ulah ngan pelesir baé

Mending ogé boga gawé

Ngarah rapih unggal poé

8. Répéh rapih nu saimah

Rumah tangga tumaninah

Tapi lamun loba salah

Laki rabi moal genah

9. Bisi teu genah ku raka

Prak baé wakca balaka

Lamun raka goréng sangka

Buru bawa suka-suka

10. Suka-suka ti ayeuna

Da eulis atos laksana

Ngajodo anu sampurna

Ngahiji salalamina

11. Salamina saréng dulur

Eulis kudu bisa akur

Akuran ka unggal lembur

Sangkan jadi buah catur

12. Mun catur sing seueur bukur

Ulah ngan kalah ka saur

Napsuna ulah takabur

Hirup resep loba batur

13. Sareng batur kudu jujur

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Layeut reujeung nu sakasur

Runtut raut salelembur

Nagara gé subur ma’mur

14. Subur ma’mur sauyunan

Mun aya tamu payunan

Tapi ulah timburuan

Boh bilih silih benduan

15. Ngabenduan ka carogé

Ngan ulah paséa baé

Énggal atuh geura hadé

Ambéh geugeut saban poé

16. Saban poé ulah lali

Titik rintih suci ati

Témbongkeun sing béar budi

Ciri nyaah ka salaki

17. Lalaki mun sok nyandung

Omat ulah waka pundung

Komo lamun bari bingung

Keun antep sina ngaberung

18. Ngaberung tong dihalangan

Asal cukup sandang pangan

Sina lilir ku sorangan

Sangkan panggih kasenangan

19. Senangkeun eulis pikiran

Pikiran didadasaran

Tukuh muntang ka Pangéran

Supaya meunang ganjaran

20. Ganjaran ti Maha Suci

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Énggal atuh geura tampi

Ayeuna eulis ngahiji

Sakapeurih sakanyeri

21. Sakanyeri jeung salaki

Mun eulis seueur rejeki

Poma ulah sok kumaki

Masing tumut ka salaki

22. Tumutkeun eulis ayeuna

Ayeuna tos laksana

Laksana datang jodona

Haté bangblas lalugina

23. Lugina dunya ahérat

Gusti maparinan rahmat

Kana waktu ulah telat

Disarengan silih hormat

24. Silih hormat ka sasama

Sing nyaah ka ibu rama

Lakonan paréntah agama

Tangtuna hirup sugema

25. Sugema hirup di dunya

Nyaéta kudu tatanya

Rék nanya pék kanu enya

Badanna buru ditanya

26. Tanya baé ku haténa

Tah éta pikeun saksina

Saksi diri pribadina

Nu tara jalir jangjina

27. Mun jangji nu ngajadi

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Éta jangji anu pasti

Pasti jodo ti ajali

Pikiran céngéng ka Gusti

28. Gusti mah teu weleh nyaksi

Nyaksi gerentesna ati

Ucap lampahna kasaksi

Satincak-tincakna ngarti

29. Hartikeun masing karaos

Ulah luas-luis léos

Sumawonna poporongos

Pilari jalan nu raos

30. Raoskeun jaga ku eulis

Eulis ulah sok gumeulis

Najan geulis baris ledis

Ninggang mangsa titis tulis

31. Titis tulis bagja diri

Patokan nu ti ajali

Kajeun siga widadari

Da moal beunang dibeuli

32. Dibeuli ku harta banda

Da moal bisa kajaga

Nu tangtu bakal ngaduda

Nyicingan di alam baka

33. Alam baka kalanggengan

Langgeng rasa ka Pangéran

Supaya ulah rayungan

Ngabogaan papacangan

34. Boga rasa kudu ngarti

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Tata titi surti arti

Kudu silih beuli ati

Pikiran dadamelan Gusti

35. Gusti Allah nu kawasa

Ngayakeun dunya tiasa

Pepek eusi dunya rosa

Sayagi pikeun manusa

36. Manusia mahluk punjulna

Palinter pangabisana

Ngakalan eusi dunyana

Nu kantun tumarimana

37. Tumarima ka Pangéran

Tumutkeun kana dawuhan

Qur’an hadis tuduh jalan

Ti para Nabi panutan

38. Panutan urang sadaya

Poma ulah rék cangcaya

Sadaya kudu percaya

Ka Gusti Allah nu Mulya

39. Mulyana nu Maha Agung

Sing saha baé ditulung

Ku bumi alam dijungjung

Nyaahna kaliwat langkung

40. Nyaah baé nu Kawasa

Ka masing-masing manusa

Ulah dir gagah perkosa

Bisi urang loba dosa

41. Dosa mah ti pada jalmi

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Welas asih ka sasami

Micinta ka lemah cai

Layeut jeung batur sabumi

42. Sing layeut laki rabina

Ulah aya kuciwana

Silih anteur kahayangna

Akur reujeung barayanna

43. Mun akur ka sadayana

Témbongkeun budi basana

Nu bener tingkah polahna

Supaya hirup sampurna

44. Sampurna euis ayeuna

Yap ka dieu pamegetna

Bapa badé ngawurukna

Diregepkeun ku asépna

45. Regepkeun téh ku haténa

Bapa mépélinganana

Tadina asép ngaduda

Ayeuna mah gaduh garwa

46. Sareng garwa kedah layeut

Sing rapet sacara leugeut

Poma ulah pikir heureut

Sangkan silih pikameumeut

47. Mikameumeut sareng bojo

Laksana asép ngajodo

Tapi lamun ngabobodo

Bojo moal mikasono

48. Mun sono asép ka istri

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Sing pageuh saperti patri

Campur gaul sareng santri

Kalayan ati nu suci

49. Nu suci pasti beresih

Tara aya nu dipamrih

Ka bojo teu weléh asih

Sagala sareng pamilih

50. Pilih ku asép ayeuna

Nya pék tanya ku haténa

Nu goréng jeung nu hadéna

Sing karasa ku dirina

51. Diri pangasih Gustina

Gusti mah moal nyiksana

Moal badé ngaganjarna

Kumaha waé amalna

52. Amal hadé tangtu genah

Laki rabi tumaninah

Lamun amal anu salah

Jaga baris nyorang susah

53. Susah lamun teu ngarobah

Nu ngajak ngarah ngarinah

Napsu nu mawa sarakah

Pék atuh paké ibadah

54. Mun ibadah anu tangtu

Bagikeun kanu pihatu

Mikeuna tong ragu ragu

Bilih istri janten bendu

55. Bendu istri asép bingung

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Ulah waka sok ditundung

Lamun istri terus pundung

Pangmésérkeun geulang kalung

56. Geulang kalung serba saé

Énggal atuh geura anggé

Dianggéna saban poé

Nu kantun pelesir baé

57. Pelesir eulis ka kota

Tah bawa duit sajuta

Mun aya kahayang ménta

Tatapi ulah lahuta

58. Lahuta aya kahayang

Nyariosna ngagorolang

Nu bakal moal kasorang

Pikir anu mawa Bingbang

59. Bingbang bongan sok sulaya

Mikahayang anu teu aya

Ahirna pakia-kia

Ngajauhan ka baraya

60. Baraya lamun ngahiji

Éta nu langkung utami

Hubungan anu sajati

Ngariung sapara wargi

61. Wargi asép sadayana

Sakitu mikadeudeuhna

Barungah dina manahna

Nu janten ibu ramana

62. Ibu rama ngiring dunga

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Asép ngagaduhan garwa

Istrina lamun satia

Hiji baé tong ngadua

63. Ngadua gaduh istrina

Moal bérés salamina

Pakucrut rumah tanggana

Mun teu cocog jeung agama

64. Éra atuh ku tatangga

Sapopoé ngan paséa

Ku istri dipikangéwa

Ku tatangga diléléwa

65. Lamun boga harta banda

Sing kuat nahan gogoda

Bisi kagoda ku randa

Pikir heula jero dada

66. Pikir asép sing waspada

Supaya teu ngarasula

Mun keukeuh pikir midua

Akibat jadi paséa

67. Paséa jeung pamajikan

Napsu sétan barangasan

Teu ngajadi kauntungan

Tetep dina karugian

68. Rugi lamun ngumbar napsu

Napsu pangajak nu palsu

Ngaranjing ngajadi asu

Nu tangtu badan kalangsu

69. Kalangsu bongan sorangan

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Osok daék ririungan

Mimitina heuheureuyan

Dina tempat pamaénan

70. Maén dadu maén kartu

Éléh meunang tacan tangtu

Mun meunang udud surutu

Mun éléh ngobral sapatu

71. Ngobral barang kawalahan

Harta banda dijualan

Di imah awut-awutan

Lebur ancur bébéakan

72. Béak duit dipikiran

Éléh maén kawalahan

Tapi keukeuh panasaran

Napsu teu beunang ditahan

73. Ditahan henteu katahan

Dipikir terus-terusan

Datang napsu panasbaran

Sétan iblis ngadeukeutan

74. Sétan nu ngajak jarambah

Nu mawa kana sarakah

Dipaké kana awuntah

Disorang napsu nu runcah

75. Rucahna antep-antepan

Teu ngarérét réréncangan

Cicing dina palacuran

Teu inget ka pamajikan

76. Pamajikan teu dirérét

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Duit metet dina dompét

Tapi méré kékéréhét

Ku tarik-tarikna pélét

77. Kapélét ku pamakéna

Pabeulit pikiranana

Teu karasa ku dirina

Diumbar waé napsuna

78. Napsuna mangprung ngaberung

Teu aya anu dirarung

Miboga rasa adigung

Tungtungna ripuh jeung bingung

79. Bingung bongan osok salah

Teu bisa nahan amarah

Jangji ka batur sok gaplah

Teu inget kana papatah

80. Papatah ti para sepuh

Ulah boga rasa angkuh

Mun jangji kudu sing tukuh

Ucap lampah masing ampuh

81. Masing ampuh ti ayeuna

Sing bisa mawa hirupna

Jauhkeun napsu goréngna

Deukeutkeun napsu hadéna

82. Deudeuh teuing putra ibu

Omat tong ngalajur napsu

Ulah maén lacur ngadu

Mun bener nyaah ka ibu

83. Nyaah deudeuh mikasono

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Ciri pola kanggo conto

Mangka hadé ulah poho

Bojo téh bawa lalajo

84. Lalajo bari pelesir

Tingali sisi basisir

Sugan awas tina pasir

Alam dunya geura taksir

85. Geura taksir pangaturan

Dadamelanna Pangéran

Aya gedong matak héran

Luhur pageuh nanakéran

86. Teu ngaruag teu ngariek

Sakitu eusina uyek

Pirang-pirang nu ngaleyek

Tapi hanteu ngarempeyek

87. Ya Allah anu ngayuga

Ieu alam ngan nyalira

Bumi langit gé tohaga

Eusina mani pohara

88. Eusi dunya warna-warna

Cahaya panon poéna

Sato tatangkalanana

Cawisan keur manusana

89. Manusa maruji sukur

Ka Gusti Allah nu ngatur

Pangantén sing subur mamur

Kalayan hirupna jujur

90. Masing jujur sahaluan

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Ayeuna asép duaan

Ulah aya pacéngkadan

Sing bisa silih bélaan

91. Béla pati jiwa raga

Dunya katut ahératna

Ku asép kudu dijaga

Sangkan eulis gumbirana

92. Gumbira nu panganténan

Papatah tamba lumayan

Ku eulis asép lenyepan

Nyawérna téréh wekasan

93. Nyawér téh turun tumurun

Tuturunan ti karuhun

Pamugi ulah dikantun

Sawér turun hatur nuhun

94. Sawér hartina panggeuing

Papatah geura nyararing

Dangding bari ngahariring

Pépéling masing aréling

95. Aréling urang sadaya

Ka Gusti Allah nu Mulya

Ulah aya panca bahya

Sadaya mugi waluya

96. Waluya para wargina

Rawuh para panganténna

Gumuruh rasa batinna

Caang haté ka gustina

97. Gusti abdi muji nuhun

1) Conto 17 Pupuh Conto 17 Pupuh

Ngumbara mangtaun-taun

Ku bumi alam dilahun

Nimat kateda kasuhun

98. Duh Gusti nu langkung héman

Mugi sadaya sing iman

Nya netepan kaislaman

Mugi maot mawa iman

99. Bapa nyawér téh parantos

Mung kantun badé wawartos

Ka ondangan nu ngarantos

Mugi sami pada ngartos

100. Pada ngartos sadayana

Nu dicarioskeunana

Lebetkeun kana manahna

Naropong jalan sampurna