laporan resmi praktikum kimia analitik 2015
TRANSCRIPT
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
1/47
LAPORAN RESMI
PRAKTIKUM KIMIA ANALISIS
DISUSUN OLEH :
NAMA : SURIYADI
MHS : 410014104
KELOMPOK : 2F
JURUSAN TEHNIK GEOLOGI
SEKOLAH TINGGI TEKNOLOGI NASIONAL
YOGYAKARTA
2015
1
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
2/47
HALAMAN PENGESAHAN
LAPORAN PRAKTIKUM KIMIA ANALITIK
DISUSUN OLEH :
( SURIYADI )
Nim : 410014104
La!"a# i#i $i%&% $a# $ia'&a# %*a+ai %,a"a- m#+i&-i "%!#% %"-a %*a+ai "a#+aia#
-&+a% a.i" "a-i&m imia a#a/i-i -a. a'a"a# 20142015
J&"&%a# T.#i G!/!+iS!/a. Ti#++i T.#!/!+i Na%i!#a/ Y!+,aa"-a
DISAHKANYOGYAKARTA 2015 OLEH :
DOSEN PENGAMPU ASISTEN DOSEN
( D"a3 H'3 S"i#i#+ P#i M3Si3 ) ( Di,!! S&,a-#! )
Ni : 412414 Nim : 41001006
JURUSAN TEHNIK GEOLOGI
SEKOLAH TINGGI TEHNOLOGI NASIONAL
YOGYAKARTA
2015
2
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
3/47
KATA PENGANTAR
P&'i $a# %,&&" .a$i"a- ALLAH Ya#+ Ma.a K&a%a a"#a .a#,a !/.Ra.ma-7N,a ,a#+
$i/ima.a# a$a #,&% maa $#+a# $miia##,&% $aa- m#,/%aia#
/a!"a# P"a-i&m Kimia A#a/i%i% i#i3P"a-i&m Kimia A#a/i%i% i#i a$a/a. %*a+ai *&-i .a%i/
$a"i "8!*aa#7"8!*aa#,a#+ $i/a&a# %aa- "a-i&m $a# -& m/#+ai -&+a% $a"i
P"a-i&m KimiaA#a/i%i%
La!"a# i#i $i%&% *"$a%a"a# $a-a 9 $a-a ,a#+ $i"!/. %/ama m#+i&-i "a-i&m
Kimia A#a/i%i% $a# *&&9 *&& ,a#+ mm*a.a% Kimia A#a/i%i% %"-a""#%i /ai# ,a#+
%a#+a- m#'a#+ $a/am #,&%a# /a!"a# i#i3P#,&% m#,a$a"i *a.;a /a!"a# i#i 'a&.
$a"i %m&"#a a"#a-"*a-a%#,a mam&a# $a# #+-a.&a# $a"i #,&% O/. a"#a
i-&#,&% %a#+a- m#+.a"aa# "i-i $a# %a"a# ,a#+ *"%ia- mm*a#+
$mi%m&"#aa# /a!"a# i#i3Da# a$a %ma-a# i#i #,&% '&+a i#+i#
m#,amaia# &8aa#-"ima a%i. a$a :
13 I*& D"a3 H'3S"i Ni#+ P#i M3Si %/a& $!%# #a#+++ 'a;a*%a/i+&%
m*im*i#+ "a-i&m ,a#+ -/a. *a#,a mm*"ia# ma%&a#,a#+ %a#+a- *"a"-i3
23
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
4/47
DAFTAR ISI
J&$&/33333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333331
Lm*a" P#+%a.a#2
Ka-a P#+a#-a"333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333
Da-a" i%i33333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333334
a"a K"'a 33321
232343 La!"a# A#a/i%a Ka-i!#3324
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
5/47
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
6/47
3P %"i#+a/i 'a&. /*i. m&"#i $a"ia$a "a+#%ia U3S3P3
83 Ra+#%ia U3S3P ,ai-& mm#&.i "%,a"a-a# m&"#ia# ,a#+ $i--aa# !/.U#i-$
S-a-% P.a"ma8!!ia3
$3 Ba- imia *"m&& "a+#%ia ("a+#-7+"a$) mm#&.i %%iia%i ,a#+$i--aa# !/.
K!mi- Ra+#%ia A#a/i%i%i% $a"i Ma%,a"aa- Kimia Am"iaS"ia-3 (U#$";!!$ 16=)
6
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
7/47
P#+&'ia# a#i!# $a/am /a"&-a# .#$a#,a $i/a&a# m#&"&- &"&-a#:
13 U'i %&/a-
23 U'i -& @a- "$&%i
3 U'i -& @a- #+!%i$
43 U'i $#+a# /a"&-a# "a #i-"a-
53 U'i $#+a# /a"&-a# Ka/%i&m /!"i$a
=3 U'i $#+a# /a"&-a# *%i (III) /!"i$a3 (!+/ 165)
U#-& "/&a# %am/ $i$i.a# $#+a# /a"&-a# Na2>O '#&. "a-i% %m&ai!# /!+am
m#+#$a %*a+ai a"*!#a- $a# i/-"a- a-a& %-"a %!$a (ES) $iaai-& #+&'ia#
a#i!#3
13 K/!m! Ni-"a-
23 K/!m! S&/a-
3 K/!m! Ha/!+#i$a
Pa$a $a%a"#,a !#% $a%a" a#a/i%i% imia $aa- $i*a+i a-a% $&a *a+ia#,ai-&:
13 a#a/i%i% &a/i-a-i ,ai-& a#a/i%i% ,a#+ *".&*+a# $#+a# i$#-iia%i%&a-& @a- a-a&
8am&"a# ,a#+ -i$a $i-a.&i3
23 a#a/i%i% &a#-i-a-i ,ai-& a#a/i%i% imia ,a#+ m#,a#+&- #-&a# '&m/a. @a-
-"-#-& ,a#+ a$a $i $a/am %&a-& %am/ (8!#-!.)
A$a $&a a% #-i+ $a/am a#a/i%i% &a/i-a-i ,ai-& mi%a.a# $a#i$#i-iia%i3 K$&a
a% i#i $i/a#$a%i !/. /a"&-a# %amaa# m*#-&a# %#,a;a !m/% !%i$a%i
"$&%i %ia- +&aa# $a# %-"a%i3 Sia-7%ia- i#i%*+ai %iCa- "i!$i8 m#'&a#
8#$"+a# $a/am /a"&-a# /!"i$a%&/i$ .i$"!%i$a a"*!#a- %&/a- $a +a"am7+a"am
/ai##,a $a"i /!+am3a/a&& a#a/i%i% &a/i-a-i %&$a. *a#,a $i-i#++a/a# #am
a#a/i%i%&a/i-a-i i#i m"&aa# a/ia%i "i#%i7"i#%i &m&m $a# !#%7!% $a%a",a#+
-/a. $i/a'a"i $a/am imia $a%a"3
S-/a. m/a&a# a#a/i%i% &a/i-a-i $i-a.&i !m!## aa a-a&#+!-!" aa ,a#+ a$a
$a/am %am/ -"-#-& %"i#+a/i $i"/&a# i#!"ma%i-+am*a.a# m#+#ai *"aa *a#,a
ma%i#+7ma%i#+ !m!## a-a& +!-!"-"%*&-3
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
8/47
$3 K!m*i#a%i $a"i 1 $a# 2 a-a& 1 $a# 3
Ra%i7"a%i $a# %m&a a#i!# i#i aa# i-a /a'a"i %8a"a %i%-ma-i% a$a .a/ama#
.a/ama# *"i&-3 U#-& mm&$a.a# "a%i $a"i a%am7a%am !"+a#i -"-#-& $i/!m!a#
*"%ama7%ama i#i m/i&-i a%-a- !"ma- !%a/a- -a"-"a-%i-"a- %a/i%i/a- *#@!a- $a#
%&%i#a- %#$i"i mm*#-& %&a-& +!/!#+a# ,a#+/ai# /a+i %m&a#,a mm*"i ;a"#aa#
a-a& #$aa# ,a#+ .a% %-/a.$i-am*a.a# /a"&-a# *%i (III) /!"i$aa$a %&a-& /a"&-a#
,a#+ "a-i% #-"a/3Ra%i $a/am a#i!# i#i aa# /*i. $i/a'a"i %8a"a %i%-ma-i% -&
mm&$a.a#"a%i $a"i a%am7a%am !"+a#i -"-#-& $i/!m!a# *"%ama7%ama3 Ha/
i#im/i&-i a%-a- !"mia- !%a/a- %i-"a- %a/i%i/a- $a# *#@!a-3M-!$ -& m#$-%i
a#i!# mma#+ -i$a %i%-ma-i% %"-i ,a#+ $i+aa#-& a-i!#3 Nam %ma /a%iia%i
a$a a#i!# *&a#/a. %ma ,a#+ a&a"#a **"aa a#i!# -"ma%& $a/am /*i. $a"i %a-&
+!/!#+a#3
Ra%i A#i!#
13 >/7 A+ NO A+>/ (&-i.) NO7A+>/ 2NH A+(NH)2 >/7>/7
P*(>H>OO)2P*>/2(&-i.) 2 >H>OO7
23 S27 A+NO A+2S .i-am 2 NO7A+2 HNO 2 A+NOS27 F>/ FS
.i-am HNOS27 P*(>H>OO)2 P*S .i-am 2 >H>OO7
3 SO27 A+NO A+2SO &-i. 2 NO7A+2SO 2 HNO 2 A+NO
H2SO4SO27 OO7P*SO 2 HNO
P*(NO)2 H2SO
43 >O27 A+NO A+2>O&-i. 2 NO7A+2>O 2 NO 2 A+NO >O 27
>O2M+(SO4)2 M+>O&-i. 2 SO427
53 S2O27 2F>/ F2(S2O) = >/7
=3 NO7 8!/a- -ii% FSO4 H2SO4NO7 4 H2SO4 = FSO4 = F 2 NO 4
SO4 4 H2O
8
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
9/47
23132 O/
7 H2SO4
7 A+NO
7 HNO
7 H+2(NO)2
7 NH4OH
A#i!# I7:7 KI
7 Na2S2O
7 NH4OH
7 >&SO4
7 H+2>/2
A#i!# F(>N)=47:
7 K4F(>N)=
7 P*(>H>OO)2
7 A+NO
A#i!# >NS7:
7 F>/
7 A+NO
7 HNO
7 K>NS
A#i!# >O27:
7 Na2>O
7 A+NO
A#i!# S2O7:
7 Na2S2O
7 A+NO
*3 A/a- :
7 Ta*+ Ra%i $a# "a
7 Pi- &&" $a# i- --%
7 P#'i- -a*+
7 ARA KERJA
9
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
10/47
ANION KLORIDA ( >I7 )
Di+aa# /a"&-a# Na>I #8"
Na%&a# *&a. -a* + "a%i $#+a# ma%i#+7ma%i#+ 4m/ /a"&-a# Na>I m&$ia# /a&a#
"8!*aa# *"i&- :
a3 !!H) maa aa# -"*#-& #$aa# *8/2 8!*a /a"&-a#
$a/am amm!#ia ".a-ia# aa ,a#+ -"'a$i
ANION IODIDA (I)
Di+aa# a/i&m i!$i$
La&a#/a. /a#+a. "'a %"-i a$a a#i!# /!"i$am&$ia# /a#'&-a# $#+a# mm*"ia#
"a%i *"i&- i#i :
a3 NS7)
Di+aa# /a"&-a# K 4F(>N)= $a# /a"&-a# K>NS ma%&a# /a"&-a# "-ama $a/am %*&a.
-a*+ "a%i $a# /a"&-a# $&a ma%&a# $a/am $&a *&a. -a*+ -a*+ "a%i $a#
*"ia# "a%i *"i&- i#i :
a3 Pa$a /a"&-a# "-ama -am*a.a# /a"&-a# -im*a/ a%-a- P*(>H>OO)2 maa aa#
-"'a$i #$aa# &-i. #$aa# i#i -i$a /a"&- $a/am a%am #i-"a- #8"3
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
11/47
*3 Pa$a /a"&-a# $&a *"ia# a$a -a*+ "a%i %a-& "a #i-"a- maa aa# -"*#-&
#$aa# A+>NS ,a#+ *";a"#a &-i.
83 Pa$a -a*+ ,a#+ %a-& #,a *"ia# /a"&-a# F>I maa aa# -"*#-& %#,a;a
!m/ *";a"#a m"a. ""i ".!$a#i$a3
ANION KARO7) DAN ANION TIOSULFAT(S2O
7)
Di+aa# /a"&-a# Na2>O $a# /a"&-a# Na2S2O
Ma%&a# /a"&-a# "-ama $a/am %*&a. -a*+ "a%i $a# /a"&-a $&a $a/am $&a
*&a. -a*+ "a%i $a# ma%i#+ ma%i#+ -a#*a.a# "a%i *"i&- i#i :
a3 La"&-a# "-ama a$a %*&a. -a*+ "a%i -am*a.a# /a"&-a# A+NO maa aa#
-"*#-& #$aa# A+>O -am*a.a# A+NO *"/*i. ama-i aa ,a#+ -"'a$i *3 Pa$a /a"&-a# $&a -am*a.a# -a*+ "a%i %a-& /a"&-a# a%am %&/a- #8" maa aa#
-"*#-& +a% ,a#+ *"*a& m"a#+%a#+ 112S $a# #$aa# */"a#+ %
83 Pa$ -a*+ "a%i ,a#+ %a-,a -am*a.a# /"&-a# "a #i-"a- aa# -"*#-&
#$aa# &-i. A+2S20 YANG m&$ia# m#'a$i i#+ 8!/a- $a# a.i"#,a .i-am
a"#a -"*#-& A+2S
ANION SULFAT (SO427)
Di+aa# /a"&-a# NaSO4
Ma%&a# /a"&-a# -"%*&- $a/am $&a *&a. -a*+ "a%i $a# -am*a.a# ma%i#+ ma%i#+
-ia "a%i *"i&- i#i :
a3 Tam*a.a# /a"&-a# / maa aa# -"*#-& #$aa#
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
12/47
231343 LAPORAN ANALISA ANION
13 ANION KLORIDA ( >I7 )
P"8!*aa# P#+ama-a# Ra%i K%im&/a#
12
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
13/47
13 Na>I
K 2SO4
$ia#a%a#
23 Na>I
A+NO
7 A+>I
NH4OH
7 A+>I HN
7 a"#a /a"&-a#
*#i#+
7 Tim*&/ a%a
7
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
14/47
13 K 4F(>N) *
(>H>OO)2
P*2F(>N)=HNO
23 K>NSA+NO
3 K>NSF>/
43 P*(>H>OO)2HNO
La"&-a#
*";a"#a
&-i.
E#$aa#
*";a"#a &-i.
La"&-a#
*";a"#a
i#+
E#$aa#
*"&"a#+
La"&-a#
*";a"#a
&-i.
E#$aa#
*";a"#a
&-i.
La"&-a#
*";a"#am"a. .i-am
T"*#-&
%#,a;a
!m/
La"&-a#
*";a"#a
*#i#+
E#$aa#
*#i#+
K 4F(N)=*
(>H>OO)2
P*2F(>N)4K>O
P*2F(>N)
=HNOP*(NO2)H4F
(N)4
K>NS A+NO
KNOA+>N5
K>NSF>/ K>/
F(NS)
P*(>H>OO)2 HNO
E#$aa#
*";a"#a
&-i. $a"i
P*2F(>N)=
La"&a#
*";a"#a
*#i#+
E#$aa#
/a"&- -i$a
%m&"#a
La&-a#
*";a"#a
&-i.
T"$aa-
#$aa#
A+>NS
La"&-a#
*";a"#a.i-am
E#$aa#
*";a"#a
""i
".!$#i$a
(F>(NS)2)
La"&-a#
*";a"#a
*#i#+
ANION SULFAT (SO427)
P"8!*aa# P#+ama-a# Ra%i K%im&/a#
14
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
15/47
13 Na2SO4
I2
23 Na2SO4 P*
(>H>OO)2
7 P*SO4
H2SO4
7 La"&-a#
*";a"#a
&-i.
7 T"$aa-
#$aa#
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
16/47
13 A+NOH>/ #8"
A+>/ NH4OH
23 A+NONaOH
A+2ONH4OH
3 A+NOK 2>"O4
A+2>"O4NH4OH
A+2>aO4HNO
43 A+NOKI
A+/ NH4OH
A+/Na2S2O
La"&-a# *";a"#a
&-i.
E#$aa# *";a"#a
&-i.
La"&-a# *";a"#a
*#i#+
E#$aa# /a"&-
La"&-a# *";a"#a
8!/a-a#
E#$aa# *";a"#a
8!/a-
La"&-a# *";a"#a
*#i#+
E#$aa# /a"&-
La"&-a# *";a"#a
m"a.a#
E#$aa# *";a"#a
m"a.
La"&-a# *";a"#ai#+
E#$aa# /a"&-
La"&-a# i#+
-&a *#i#+
E#$aa# /a"&-
La"&-a# *";a"#a
&-i. i#+
E#$aa# *";a"#a
i#+
La"&-a# *";a"#a
&-i.
E#$aa# /a"&-
%*aia#
La"&-a# &-i.
i#+ .i'a&a#
E#$a# %$ii-
A+NOH>/
A+>/ HNO
A+>/ NH4OH
A+(NH)2>/ 2H2O
A+NONaOH
A+2ONaH(NO)2
A+2ONH4OH
A+2OHNH4O
A+NOK 2>"O4
A+2OHNH4O
A+2>"O4NH4OHA+(NH)2>" 4 2H2O
A+2>aO4HNO
2A+NOH2O
A+NO KI A+I
KNO
2A+/NH4OH
A+OHNH4/
2A+/ Na2S2O
A+2S2O 2 Na/
E#$aa# A+>/
&-i.
E#$aa# /a"&-
%m&"#a
E#$aa# A+2O
*";a"#a 8!/a-
E#$aa# /a"&-
%m&"#a
E#$aa# *";a"#a
m"a. "a
"!ma-
E#$aa# /a"&-%m&"#a
E#$aa# /a"&-
%m&"#a
E#$aa# A+/
*";a"#a i#+
E#$aa# -i$a
/a"&- %m&"#a
E#$aa# /a"&-
%m&"#a
16
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
17/47
/a"&-
232 ANALISIS KATION
232313 DASAR TEORI
17
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
18/47
A#a/i%i% &a/i-a-i &m&m#,a -"*a+i a-a% -i+a *a+ia# ,ai-& &'i #$a.&/&a#m"i%aa#
a-i!# $a# m"i%aa# a#i!#3 Ba- ,a#+ $ia#a/i%i% $aa- *"&a @a-a$a- #!#7/!+am3
K/a%iia%i i#i $i$a%a"a# a-a% aaa. %&a-& a-i!# *"a%i $#+a#"a+#%ia7 "a+#%ia i#i
$#+a# mm*#-& #$aa# a-a& -i$a3 S$a#+a# m-!$ ,a#+ $i+aa# $a/am a#i!#
-i$a %%i%-ma-i a-i!#3 Nam %ma,a#+ $i+aa# *&a#/a. %ma ,a#+ a& a"#a
a#i!# -"ma%& $a/am /*i.$a"i %a-& +!/!#+a#3
Di$a/am a-i!# a$a **"aa +!/!#+a# ,a#+ mmi/ii 8i"i .a% -"-#-&$ia#-a"a#,a:
13 G!/!#+a# I : Ka-i!# +!/!#+a# i#i mm*#-& #$aa# $#+a# a%am/!"i$a #8"3 I!#
+!/!#+a# i#i a$a/a. P* A+ H+3
23G!/!#+a# II : Ka-i!# +!/!#+a# i#i *"a%i $#+a# a%am /!"i$a --aimm*#-& #$aa#
$#+a# .i$"!+# %&/i$a $a/am %&a%a#a a%am mi#"a/#8"3 I!# +!/!#+a# i#i a$a/a. H+ & 8$ A% S* S#3
3G!/!#+a# III : Ka-i!# +!/!#+a# i#i -i$a *"a%i $#+a# a%am /!"i$a#8" a-a&
$#+a# .i$"!+# %&/i$a $a/am %&a%a#a a%am mi#"a/ #8"3Nam a-i!# i#i mm*#-&
#$aa# $#+a# amm!#i&m %&/i$a $a/am%&a%a#a #-"a/ am!#iaa/3 Ka-i!# +!/!#+a# i#i
>! F A/ >" >! M#B#3
43G!/!#+a# I : Ka-i!# +!/!#+a# i#i *"a%i $#+a# +!/!#+a# I II III3Ka-i!# i#i
mm*#-& #$aa# $#+a# amm!#i&m a"*!#a- $#+a#a$a#,a amm!#i&m /!"i$a $a/am
%&a%a#a #-"a/ a-a& %$ii- a%am3 I!#+!/!#+a# i#i a$a/a. a S"3
53G!/!#+a# : Ka-i!#7a-i!# ,a#+ &m&m ,a#+ -i$a *"a%i $#+a#"+#%ia7"+#%ia
+!/!#+a# %*/&m#,a m"&aa# +!/!#+a# a-i!# ,a#+-"a.i"3 Ka-i!# +!/!#+a# i#i
m/i&-i : M+ K NH43
P"8!*aa# ,a#+ $i/a&a# $a/am "a-i&m imia A#a/i%i% a/i a$a/a. &'ia-i!#3
P"8!*aa# i#i *"-&'&a# -& m#+i$#-iia%i a-i!# ,a#+ -"$aa-$a/am %&a-& %am/
m/a/&i &'i %%ii3 La"&-a# %am/ ,a#+ $i+aa# $a/am "8!*aa# a$a/a. *"&a ai"
/$#+ ai" %+ai $a# ai" /a&-3 K-i+a /a"&-a# %am/-"%*&- %/a#'&-#,a $ii$#-iia%i '#i%
a-i!# aa ,a#+ -"a#$+ $i$a/am#,a m/a/&i #am*a.a# Ra+# ,a#+ %%ii $a"i
ma%i#+9 ma%i#+ a-i!# -"%*&-3Ra+# ,a#+ $i+aa# $a/am m#+i$#-iia%i *"a$aa#
a-i!# $a/am /a"&-a# %am/ ,a#+ -/a. $i%$iaa# a$a/a. H>/ H2SO4 KS>NKI
NaOHK4F(>N)=$a# H+>/23
%m&a "a+# -"%*&- m"&aa# "a%i ,a#+ $i*&a-$a/am !#%#-"a%i $a# !m!%i%i -"-#-& a+a"
$aa- *""a%i m#i#++a/a# #$aa#
18
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
19/47
A-a& "&*a.a# ;a"#a ,a#+ m#'&a# a$a#,a a#$+a# a-i!#7a-i!# -"%*&- $i $a/am
/a"&-a# %am/ ,a#+ $i+aa#3
A$a $&a a% #-i+ $a/am a#a/i%i% &a/i-a-i ,ai-& mi%a.a# $a#i$#i-iia%i3 K$&a
a% i#i $i/a#$a%i !/. /a"&-a# %amaa# m*#-&a#%#,a;a !m/% !%i$a%i
"$&%i %ia- +&aa# $a# %-"a%i3 Sia-7%ia- i#i%*+ai %iCa- "i!$i8 m#'&a#
8#$"+a# $a/am /a"&-a# /!"i$a%&/i$ .i$"!%i$a a"*!#a- %&/a- $a +a"am7+a"am
/ai##,a $a"i /!+am3
A#a/i%a &a/i-a-i mm,ai a"-i m#$-%i *"a$aa# %&a-& %&"imia $a/am
8&/ia# ,a#+ -i$a $i-a.&i3 A#a/i%a &a/i-a-i m"&aa# %a/a.%a-& 8a"a ,a#+ a/i#+ -i
-& mm/a'a"i imia $a# %&"7%&" %"-a i!#7i!##,a $a/am /a"&-a#3 Da/am m-!$
a#a/i%i% &a/i-a-i i-a m#++aa#**"aa "a%i $ia#-a"a#,a "a%i +!/!#+a# $a#
"a%i %%ii $&a"a%i i#i $i/a&a# -& m#+-a.&i '#i% a#i!# a-i!# %&a-&
/a"&-a#3
K/a%iia%i i#i $i$a%a"a# a-a% aaa. %&a-& a-i!# *"a%i $#+a#"a+#%ia7 "a+#%ia
i#i $#+a# mm*#-& #$aa# a-a& -i$a3 S$a#+a#m-!$ ,a#+ $i+aa# $a/am a#i!#
-i$a %%i%-ma-i a-i!#3 Nam %ma,a#+ $i+aa# *&a#/a. %ma ,a#+ a& a"#a
a#i!# -"ma%& $a/am /*i.$a"i %a-& +!/!#+a#
Ra%i $a/am a#i!# i#i aa# /*i. $i/a'a"i %8a"a %i%-ma-i% -& mm&$a.a# "a%i
$a"i a%am7a%am !"+a#i -"-#-& $i/!m!a# *"%ama7%ama3 Ha/ i#i m/i&-i a%-a-
!"mia- !%a/a- %i-"a- %a/i%i/a- $a# *#@!a-3
Ra%i $a/am a#i!# i#i aa# /*i. $i/a'a"i %8a"a %i%-ma-i% -& mm&$a.a# "a%i
$a"i a%am7a%am !"+a#i -"-#-& $i/!m!a# *"%ama7%ama3 Ha/ i#i m/i&-i a%-a-
!"mia- !%a/a- %i-"a- %a/i%i/a- $a# *#@!a-3
232323 O
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
20/47
A/a- $a# *a.a# ,a#+ $i"+aa# %/ama "a-i&m imia $a"i a;a/"a-i&m .i#++a
a.i" a$a/a. %*a+ai *"i&- :
13 /
NH4OH
NaOH
Na2>O
K2>"O4
7 K&"i(>&2) :
>&SO4
NaOH
Na2>O
NH4OHK I
7 Ka$mi&m (>$2) :
>$SO4
NH4OH
NaOH
(NH4)2>O
*3 Ka-i!# G!/!#+a# III :
7 A/&mi&m (A/) :
A/>/
NH4OH
H2O
KOH
7 F""i ( F) :
F>/
KOH
K>NS
H>/
K4F(>N)=
H2SO4
7 Ma#+a#! (M#2) :
M#SO4KOH
NH4OH
Na2>O
7 Ni/ (Ni2) :
NiSO4
H>/
NH4OH
HNO
K2>"O4
NaOH
83 Ka-i!# G!/!#+a# I :7
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
21/47
"O4
H2SO4
7 Ma+##%i&m (M+2) :
M+>/2
NaOH$3 Ka-i!# G!/!#+a# :
7 Am!#i&m (NH4) :
NaOH
NH4OH
H>/
23 A/a- :
Ta*+ Ra%i $a# "a
Pi- &&" $a# i- --%
P#'i- -a*+
ARA KERJA
13 KATION GOLONGAN I : A+
P"a ( A+ )
Di+aa# /a"&-a# A+NO
Ma%&a# i"a 9 i"a 4 m/ /a"&-a# A+NO a$a ma- *&a. -a*+ "a%i m&$ia#
-am*a.a# "a%i *"i&- i#i :
a3 )/a"&-a# amm!#ia
*3 NaOH maa aa# -"*#-& #$aa# A+2O *";a"#a 8!/a- #$aa# i#i $a/am
amm!#ia $a# a%am #i-"a-
83 Ka/i&m "!ma- #-"a/ maa aa# -"'a$i #$aa# m"a. "a "!ma- #$aa# i#i
/a"&- $a/am amm!#ia $a# a%am #i-"a-
$3 KI maa aa# -"*#-& A+I ,a#+ *";a"#a i#+ %$ii- /a"&- $a/am amm!#ia $a#/a"&- %m&"#a $a/am #a-"i&m -i!%&/a-3 &SO4
Ma%&a# /a"&-a# $a/am 4 *&a. -a*+ "a%i ma%i#+ ma%i#+ -am*a.a# "a%i
*"i&- i#i :
21
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
22/47
a3 NaOH maa aa# -"'a$i #$aa# *i"& $a"i >&(OH)2 'ia $ia#a%a# -"*#-& >&O
,a#+ *";a"#a .i-am
*3 NaOH maa aa# -"'a$i #$aa# .i'a& *i"& $a"i *a%a a"*!#a- a$a #am*a.a#
Na2>O *"/*i. maa aa# -"*#-& "i%-a/ >&>O2 $a# >&(OH)27H2O #$aa#
-"%*&- /a"&- $a/am amm!#ia
83 NH4OH maa aa# -"'a$i #$aa# .i'a& $a"i +a"am *a%a 'ia $i -am*a. amm!#ia
*"/*i.a# aa# /a"&- /a"&-a# m#'a$i ;a"#a *i"&
$3 KI maa aa# -"'a$i #$aa# &-i. >UI2 $a# -"*#-& I2 **a% ,a#+ m#,*a*a#
/a"&-a# *";a"#a 8!/a-3
3 KATION GOLONGAN III
A/&mi#i&m ( A/ )
Di+aa# /a"&-a# A/>/3
Ma%&a# /a"&-a# -"%*&- $a/am 2 *&a. -a*+ "a%i m&$ia# *"ia# ma%i#+7
ma%i#+ "a%i *"i&- i#i:
a3 NH4OH maa aa# -"*#-& #$aa# &-i. A/(OH) ,a#+ -i$a /a"&- $aam ai"3
*3 KOH maa aa# -"'a$i #$aa# &-i. $a"i A/(OH) #$aa# i#i /a"&- $a/am
KOH *"/*i.a#3 N)= maa aa# -"'a$i ;a"#a *i"& a"#a -"*#-& ""i ""!
%ia#i$a3
83 La"&-a# K>NS maa aa# -"'a$i /a"&-a# *";a"#a m"a. ""i ".!$a#i$a3
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
23/47
a3 La"&-a# KOH maa aa# -"'a$i #$aa# M#((OH)2 ,a#+ *";a"#a &-i. ,a#+
m&$a. -"!%i$a%i mm*#-& M#O ,a#+ *";a"#a 8!/a-3
*3 La"&-a# NH4OH maa $a/am a$aa# #-"a/ aa# -"*#-& #$aa# M#(OH)2383 La"&-a# Na2>O maa -"'ai #$aa# &-i. $a"i M#>O 'ia $ia#a%a# aa#
-"'a$i M#O ".a-ia# &*a.a# ;a"#a#,a3
Nikel (Ni2 )
$i+aa# NiSO43
Ma%&a# a"&-a# -"%*&- $a/am *&a. -a*+ "a%i $a# -am*a.a# ma%i#+7ma%i#+
"a%i *"i&- i#i:
a3 La"&-a# NaOH maa -"'a$i #$aa# .i'a& Ni(OH)2 ".a-ia# aa ,a#+ aa#-"'a$i 'ia $i/a"&-a# $a/am H>/ a-a& HNO3
*3 La"&-a# NH4OH maa -"*#-& #$aa# .i'a& ,a#+ /a"&- $a/am amm!#ia
*"/*i.a# ama-i aa ,a#+ -"'a$i3
83 La"&-a# K 2>"O4 $a/am a$aa# a#a% ( $ia#a%a# ) -"'a$i #$aa# 8!/a- $a"i
Na2>" 43 NiO3
I3 KATION GOLONGAN I /23
Ma%&a# /a"&-a# -"%*&- $a/am %*&a. -a*+ "a%i $a# -am*a.a# "a%i *"i&- i#i:
La"&-a# NaOH maa -"*#-& #$aa# &-i. $a"i M+(OH)23
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
24/47
Ammonium (NH4)
Di+aa# /a"&-a# Am!#i&m .i$"!%i$a3
Ma%&a# /a"&-a# -"%*&- $a/am -a*+ "a%i $a# -am*a.a# NaOH am*i/ #+a$&
+/a% *a%a.i $#+a# H>L (P) -a"&. $ia-a% -a*+ "a%i 'ia "/& $#+a# ma#a%a#3 Ama-i
aa ,a#+ -"'a$i3
32343 LAPORAN ANALISIS KATION
P"a ( A+ )
Percobaaan pengamatan reaksi Kesimpulan
1. AgNo3 ! "cle
2. AgNo3 ! Nao"
# Ag2o !N"4$"
# Ag2o ! N$3
3. AgNo3 ! k2%r$4
# Ag2%r$4 !
Nao"
# Ag2%r$4 !"N$3
4. AgNo3 ! kl
# Agl !
N"4$"
# Agl !
Na2&2$3
# 'arutan
ber(arna
puti)# *n+apan
ber(arna
puti)# 'arutan
ber(arna
coklat# *n+apan
ber(artnacoklat
# 'arutan
bening# *n+apan
)ilang# 'arutan
bening# *n+apan
)ilang# 'arutan
mera) perakkromat
,Ag2%ro4-# 'arutan
bening
kekuningan# *n+apan
)ilang
# 'arutan
kuning
ke)iauan# *n+apan Agl
# AgNo3 !
"cle
# AgNo3 !
Nao"
# AgNo3 !
k2%r$4
# AgNo3 ! kl
# 'arutan
ber(arna
puti)# *n+apan
ber(arna
puti)# 'arutan
ber(arna
coklat# *n+apan
ber(artnacoklat
# 'arutan
bening# *n+apan
)ilang# 'arutan
bening# *n+apan
)ilang# 'arutan
mera) perakkromat
,Ag2%ro4-# 'arutan
bening
kekuningan# *n+apan
)ilang
# 'arutan
kuning
ke)iauan# *n+apan Agl
24
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
25/47
# 'arutan
keru)# 'arutan
bening
# 'arutan
keru)# 'arutan
bening
Kupri , %/2! -
P*%$AAN P*NAAAN *AK& K*&P/'AN
1. %u&o4 ! Nao"
# %u,$"-2+ipanaskan
2. %u&o4 !Na2%o3berlebi)
# %/,$"-2 !
N"4$"
3. %u&o4 ! N"4$"
# 'A/AN*ANA
/# *NAPAN
/
%u,$"-2# **N/K
%// ANA
"A# 'A/AN
*NN
# *APA*NAPAN
"A/ /# **N/K
K&A'
%/,$"-2# *NAPAN
'A/
&*P/NA# 'A/AN
/# *NAPA
%u&o4 !Nao"
%u&o4 !
Na2%o3
%u&o4 !
# 'A/AN*ANA
/# *NAPAN
/
%u,$"-2# **N/K
%// ANA
"A# 'A/AN
*NN
# *APA*NAPAN
"A/ /# **N/K
K&A'
%/,$"-2# *NAPAN
'A/
&*P/NA# 'A/AN
/# *NAPA
25
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
26/47
4. %u&o4 !Kl /# 'A/AN
P/"# *NAPAN
K/NN
N"4$"
%u&o4 !Kl
/# 'A/AN
P/"
*NAPAN K/NN
Aluminium , Al 3! -
Percobaan pengamatan reaksi Kesimpulan
1. Al%l3 !
N"4$"
# Al,$"-3 !
"2$
2. Al%l3 !
Ko"*'*"
# *n+apan
(arna puti)
Al,$"-3# 'A/AN
P/"
K*/"# erbentuk
en+apan
puti)# 'arutan
puti) keru)# erbentuk
en+apan
(arna puti)
Al,$"-3# 'arutan
bening
Al%l3 ! N"4$"
Al,$"-3 ! N"4%l
Al,$"-3 ! "2$
Al,$"-3 ! "2$
Al%l3 ! Ko"
Al,$"-3 ! Ko"
# *n+apan
(arna puti)
Al,$"-3# 'A/AN
P/"
K*/"# erbentuk
en+apan
puti)# 'arutan
puti) keru)# erbentuk
en+apan
(arna puti)
Al,$"-3# 'arutan
bening
:*
26
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
27/47
Percobaan Pengamatan reaksi Kesimpulan
1. :e%l3 !
Ko"
2. :e%l3 !
K 4;e,%N-6
3. :e%l3 !
K%N&
# erbentuk
en+apan (arna
coklat
# 'arutan coklat# erbentuk
en+apan (arna
biru# 'arutan biru# :errir)o+ani+a# 'arutan (arna
mera)
:e%l3 ! Ko"
:e,$"-3 ! K%l
:e%l3 !
K 4;e,%N-6
3:e2,%N-6 !
12K%l
:e%l3 ! K%N&
:e,%N&-3 !
3k%l
# erbentuk
en+apan
(arna coklat
# 'arutancoklat
# erbentuk
en+apan
(arna biru# 'arutan biru# *n+apan
larut
sempurna
:e,%N&-3
ANAN$
Percobaan pengamatan reaksi Kesinpulan
1. n&o4 !
K$"
2. n&o4 !N"4$"
3. n&o4 !
Na2%o3
# n&o4 !
Na2%o3,PANA
&KAN -
# *n+apan
(arna puti)
,$"-2# 'arutan
coklat# *n+apan
(arna coklat# 'arutan
(arana
coklat# *n+apan
(arna puti)
n%o3# 'arutan
(arna puti)
# *n+apan(arna puti)
n%o3# 'arutan
(arna puti)
n&o4 ! K$"
n,$"-2 !k2&o4
n&o4 ! N"4$"
n,$"-2 !,N"4-&o4
n&o4 ! Na2%o3
n%o3 ! Na2&o4
n&o4 !
Na2%o3,PANA&KAN -
n%o3 ! Na2&o4
# *n+apan
(arna puti)
,$"-2# 'arutan
coklat# *n+apan
(arna coklat# 'arutan
(arana
coklat# *n+apan
(arna puti)
n%o3# 'arutan
(arna puti)
# *n+apan(arna puti)
n%o3# 'arutan
(arna puti)
27
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
28/47
NK*'
Percobaan pengamatan reaksi Percobaan
1. Ni&o4 !
Nao"
# "i,$"-2 !
"No3 ,*N%*-
2. Ni&o4 !
N"4$"
# Ni&o4 !
N"4$"
*'*"
3. Ni&o4 !
k2%r$4
PANA&KAN
# 'arutan
(arna
bening# *n+apan
)iau "i,$"-2# 'arutan
bening
# *n+apanlarut
sempurna# 'arutan
(arna biru# *n+apan
biru# 'arutan
bening# *n+apan
larut
sempurna# 'arutan
(arna coklat# *n+apan
(arna coklat
Ni&o4 ! Nao"
"i,$"-2 !
Na&o4
Ni&o4 ! N"4$"
Ni%l2 ! 2"2$
Ni&o4 ! k2%r$4
Ni%r$4 ! K 2&$4
# 'arutan
(arna
bening# *n+apan
)iau "i,$"-2# 'arutan
bening
# *n+apanlarut
sempurna# 'arutan
(arna biru# *n+apan
biru# 'arutan
bening# *n+apan
larut
sempurna# 'arutan
(arna coklat# *n+apan
(arna coklat
A/
P*%$AAN P*NAAAN *AK& K*&P/'AN
1. a,N$3-2 !
k2%r$4
2. a,N$3-2 !
"2&$4
# 'arutan
ber(arna
kuning
keputi)an# *n+apan
kuningt
barium
kromat# 'arutan
(arna puti)
susu
# *n+apana&o4 puti)
a,N$3-2 ! k2%r$4
a%r$4 ! 2KN$3
a,N$3-2 ! "2&$4
# 'arutan
ber(arna
kuning
keputi)an# *n+apan
kuningt
barium
kromat# 'arutan
(arna puti)
susu
# *n+apana&o4 puti)
28
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
29/47
koloi+ koloi+
AN*&/
P*%$AAN P*NAAAN *AK& K*&P/'AN
1. g%l2 ! Na$" # 'A/ANANA
*NN# *NAPAN
P/" A
g,$"-2
g%l2 ! Na$" g,$"-2 !
2Na%l
*NAPAN P/"A g,$"-2
A$N/
Percobaan pengamatan reaksi kesimpulan
1. N"4$" !
Nao"
! atang
Penga+uk
# 'arutan
ber(arna
bening# imbul asap
N"4$" ! Nao"
N"4$" ! Nao"
# 'arutan
ber(arna
bening# imbul asap
29
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
30/47
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
31/47
A+ 2 >N7 A+(>N)2
H+2 2>/7 H+>/2
K.!a" 2002)3
Sa/a. %a-& -i "a%i imia ,a#+ *"/a& %*a+ai $a%a" ##-&a#-i-"im-"i m/i*a-a#
m*#-&a# (!"ma%i) !m/% a-a& i!# !m/% ,a#+/a"&- #am %$ii- -"$i%!%ia%i3
K!m/% ,a#+ $ima%&$ $i %i#i a$a/a.!m/% ,a#+ $i*#-& m/a/&i "a%i i!# /!+am
%*&a. a-i!# $#+a# %*&a.a#i!# a-a& m!/&/ #-"a/3(&HY73T"#,a-a *i/a **"aa i!# /!+am ,a#+ a$a $a/am
/a"&-a# -"%*&- maa -i-"a%i$#+a# EDTA aa# m#'&a# '&m/a. %m&a i!# /!+am ,a#+ a$a
$a/am/a"&-a# -"%*&-3
(Ha"'a$i 1)3
S/-iCi-a% !m/% $aa- $ia-&" $#+a# #+#$a/ia# H mi%a/ M+>a >" $a#
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
32/47
,"!8a-8.!/ Ci!/- ,/#!/ !"a#+ 8a/ma+i- 17(27i"i$i/7a@!#a-!/) PAN@i#8!# a%am
%a/i%i/a- m-aa/i# $a# 8a/8i# */&3(K.!a" 2002)3
Sa-&7%a-,a /i+a# ,a#+ /a@im $iaai a$a ma%a /a/& $a/am m"i%aa#imia a$a/a i!#
%ia#i$a >N7 a"#a %ia-#,a ,a#+ $aa- mm*#-& !m/%,a#+ ma#-a $#+a# i!#
"a $a# i!# #i/3 D#+a# i!# "a i!# %ia#i$amm*#-& %#,a;a !m/% "a7
%ia#i$a %$a+a# $#+a# i!# #i//mm*#-& #i/7%ia#i$a3 K#$a/a ,a#+ mm*a-a%i
maaia#7maaia# i!#%ia#!i$a $a/am -i-"im-"i a$a/a. *a.;a i!# i#i mm*#-&
!m/% %8a"a*"-a.a $#+a# i!# /!+am /a#-a"a# i!# i#i m"&aa# /i+a# *"+i+i %a-&3
(RiCa/ 15)3
Ti-"a%i $aa- $i-#-&a# $#+a# a$a#,a #am*a.a# i#$ia-!" ,a#+*"+a %*a+ai -a#$a
-"8aai -i-i a.i" -i-"a%i3 A$a /ima %,a"a- %&a-& i#$ia-!"i!# /!+am $aa- $i+aa# a$a
#$-%ia# Ci%&a/ $a"i -i-i7-i-i a.i" ,ai-&"a%i ;a"#a .a"&% %$miia# %.i#++a
%*/&m -i-i a.i" *i/a .ami" %m&ai!# /!+am -/a. *"!m/% $#+a# EDTA /a"&-a#
aa# *";a"#a &a-3 K$&a"a%i ;a"#a i-& .a"&%/a. %%ii (.&%&%) a-a& %$ii-#,a
%/-i3 K-i+a!m/%7i#$ia-!" /!+am i-& .a"&% mmi/ii %-a*i/a# ,a#+ 8&& a/a&
-i$aa"#a $i%!%ia%i -a aa# $i"!/. "&*a.a# ;a"#a ,a#+ -a'am3 Nam!m/%7
i#$ia-!" /!+am i-& .a"&% &"a#+ %-a*i/ $i*a#$i#+ !m/% /!+am7EDTA -& m#'ami#
a+a" a$a -i-i a.i" EDTA mmi#$a.a# i!#7i!# /!+am$a"i !m/%7i#$ia-!" /!+am
!m/% /!+am7EDTA .a"&% -a'am $a# 8a-3K/ima !#-"a% ;a"#a a#-a"a i#$ia-!" **a%
$a# !m/%7i#$ia-!" /!+am.a"&% %$miia# %.i#++a m&$a. $iama-i3 I#$ia-!" .a"&%
%a#+a- a -".a$ai!# /!+am (,ai-& -".a$a M) %.i#++a "&*a.a# ;a"#a -"'a$i %$ii-
m+i#$#+a# -i-i &iCa/#3 T"a.i" ##-&a# >a $a# M+ $aa- $i/a&a# $#+a#-i-"a%i
EDTA H -& -i-"a%i a$a/a. 10 $#+a# i#$ia-!" "i!8."!m */a8 T3Pa$a H -i#++i 12
M+(OH)2 aa# m#+#$a %.i#++a EDTA $aa-$i!#%&m%i .a#,a !/. >a2 $#+a#
i#$ia-!" m&"i$3 (
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
33/47
a"#a i-& -i-"a%i $i/a&a# a$a H -"-#-&3 Pa$a /a"&-a#,a#+ -"/a/& a/a/i% "/&
$i".i-+a# m+i#a# m#+#$a#,a /!+am.i$"!%i$a3
P#-aa# -i-i a.i" -i-"a%i $i+aa# i#$ia-!" /!+am ,ai-& i#$ia-!" ,a#+
$aa-mm*#-& %#,a;a !m/% $#+a# i!# /!+am3 Ia-a# !m/% a#-a"ai#$ia-!" $a#
i!# /!+am .a"&% /*i. /ma. $a"i a$a ia-a# !m/% a#-a"a/a"&-a# -i-" $a# i!# /!+am3
La"&-a# i#$ia-!" **a% mm,ai ;a"#a ,a#+*"*$a $#+a# /a"&-a# !m/% i#$ia-!"3
I#$ia-!" ,a#+ *a#,a $i+aa#$a/am -i-"a%i !m/%!m-"i a$a/a.:
a3 Hi-am "i!"!m
I#$ia-!" i#i a -".a$a "&*a.a# a$a" /!+am $a# H /a"&-a#3 Pa$a H 6 710%#,a;a
i#i *";a"#a *i"& $a# !m/%#,a *";a"#a m"a. a#++&"3 Pa$a H 5%#,a;a i-& %#$i"i
*";a"#a m"a. %.i#++a -i-i a.i" %&a" $iama-i $miia# '&+a a$a H 123 Um&m#,a
-i-"a%i $#+a# i#$ia-!" i#i $i/a&a# a$a H 103
*3 Ji#++a i/#!/I#$ia-!"
i#i *";a"#a i#+ %i-" $a/am %&a%a#a a%am $a# m"a. $a/am%&a%a#a a/a/i3 K!m/%
/!+am7'i#++a i/#!/ *";a"#a m"a. a"#a i-&$i+aa# a$a -i-"a%i $a/am %&a%a#a a%am3
83
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
34/47
N7 >H27 >H2 N
>H2 >H2
>7 O7 M7 O7 >
O O
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
35/47
$a"ia$a M+Y27 3 D#+a# $miia# M+ $a"i M+ I#$ mm*-& !m/% M+Y273M+ I#$
H2Y27 M+Y27 H I#$27 HM"a. -i$a *";a"#a
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
36/47
%$a#+a# .a"+a K */&m *"#+a"&. a$a %aa- i#i3K-ia -i-i iCa/# -"8aai .a"+a K
m&/ai *""a# mm#+a"&.i .a"+a M3I#$ia-!" i!# /!+am3
I#$ia-!" i!# /!+am a$a/a. %&a-& @a- ;a"#a !"+a#i Ya#+ mm*#-& /a- *";a"#a
$#+a# i!# /!+am a$a "#-a#+ M3
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
37/47
I#$i8a-!" K2>"O4
*3 A/a-
E"/#m," 250 m/3
"O4
A+NO
*3 A/a-
9 a/a- ,a#+ $i+aa# :
a3 E"/#m," 250 m/3
*3 ARA KERJA DAN KESIMPULAN
ASIDISI DAN ALKALIMETRI
13 S-a#$a"i%a%i /a"&-a# H>L NP"!%$&":
a3 Am*i/ 8&/ia# /a"&-a# H>L N $ima%&a# $a/am*&"- 50 m/
*3Am*i/ 25 m/ $a# ma%&a# $a/am -im*a#+ 0200 +"*!"a/a"&-a# $#+a# a&a$% ma#'a$i
?5m/
83Ma%&a# /a"&-a# *!"a 25 m/ $a/am E"/#m," 250m/ -am*a.a# 2 --% i#$i8a-!"
m3!3
$3Ti-"a%i /a"&-a# $#+a# "!%$&" a%amai -"'a$i "&*a.a# ;a"#a
3>a-a- C!/&m H>L ,a#+ $i+aa#&/a#+i -i-"a%i %amai a/i
P".i-+a#
!/&m H>L "a-a7"a-a C m/
LN M"
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
38/47
Maa N2 3 200 1 25
M" C 100
23 S-a#$a"i%a%i /a"&-a# NaOH , NP"!%$&":
a3Am*i/ 8&/ia# /a"&-a# NaOH , N %*a#,a 10 m/ma%&a# $a/am E"/#m,"3
*3Tam*a.a# /a"&-a# -"%*&- 15 m/ a&a$%-am*a.a#i#$i8a-!" 3 27 --%3
83La"&-a# $i-i-"a%i $#+a# H>L N a$a #! 1%amai -"'a$i"&*a.a# ;a"#a3
$3>a-a- C!/m H>L ,a#+ $i+aa# &/a#+i -i-"a%i .i#++a a/i
P".i-+a#:
!/&m H>L "a-a7"a-a A m/
N!"ma/i-a% N (.a%i/ %-a#$a"i%a%i a$a #! 1)
Maa:N, N 3A
10
ARGENTOMETRI
13 S-a#$a"i%a%i /a"&-a# A+NO8N3
P"!%$&":
a3 Am*i/ 8&/ia# /a"&-a# A+NO8N ma%&a# $a/am*&"- 50 m/3
*3 Am*i/ 25 m/ H>L 01 N Ma%&a# $a/amE"/#m," -am*a.a# i#$i8a-!" a/i&m
"!ma- 10m/
83 Ti-"a%i /a"&-a# $#+a# /a"&-a# a %amai -"'a$i"&*a.a# ;a"#a m"a. ,a#+ -i$a .i/a#+3
$3 >a-a- C!/&m A+NO8N ,a#+ $i+aa#&/a#+i-i-"a%i %amai 2 a/i
P".i-+a#
N8 25 01
"-
23 M#-aa# Ka$a" Ga"am Da&" D#+a# >a"a M!."3
P"!8$&" :
a3 Tim*a/ 0200+" Na>I /a"&-a# m#'a$i 100m/ $#+a# /a*& -aa" *3 Am*i/ 25 m/ ma%&a# $a/am /m," -am*a.a# i#$i8a-!" a/i&m "!ma- 10 m/
38
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
39/47
83 Ti-"a%i /a"&-a# $#+a# A+NO 8 N "8!*aa# #! 1 %amai ;a"#a m"a. -i$a .i/a#+
$3 >a-a- C!/&m A+NO 8 N &/a#+i -i-"a%i %amai 2 a/i3
P".i-+a# :
Ka$a" Na>I 100 N8 M" Na>I ( "a-a 9 "a-a ) 100Q
25 200
343 LAPORAN ANALISA KUANTITATIF
P#+ama-a# :
120 m/ /a"&-a# a%am !%a/- $ia#a%a#
120 m/ /a"&-a# a%am !%a/- $ia#a%a#
Di-i"a%i $#+a# KM#O4 =2
Di-i"a%i $#+a# KM#O4 12
La"&-a# "-am !%a/a- a$a/a. *";a"#a &-i. *#i#+ /a/& %-/a. $ia#a%a# ma%i.
*";a"#a *#i#+ /a/& $i-i-"a%i $#+a# KM#O4 m#'a$i +& 8!/a-a#3
P".i-+a# :
a1 0 "a-a7"a-a =2 ?2
a2 =2 2
0 9 =2 =2 K =5
*1 =2 m"!% 12=02
*2 12
39
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
40/47
12 9 =2 ?2
NK =20 2 100
m" !% 20
=20 2 100
=5 12=0? 20
1243000
1?525?
N ?1
K%im&/a# :
# !/&m "a-a7"a-a =5 ;a"#a *#i#+# S-/a. $i-i-"a%i m#'a$i ;a"#a 8!/a- .i-ama## NK : ?1
P#+ama-a# :
20 m/ 8&/ia# ""!
Di-i-"a%i %*a#,a 0? %*/&m $i-i-"a%i /a"&-a# *";a"#a i#+ %-/a. $i-i-"a%i
*"&*a. m#'a$i +&
20 m/ 8&/ia# ""!
Di-i-"a%i %*a#,a 1 %*/&m $i-i-"a%i /a"&-a# *";a"#a i#+ %-/a. $i-i-"a%i
*"&*a. m#'a$i +&
P".i-+a# :
a1 0 "a-a7"a-a : 0? 12 ""! : 1 N M#O4 5=M+I
a2 0? 2 : 05 156 5=
0 9 0? 0? 1 : 6405= N
*1 0? 2
*2 1 U 05 m/
0? 9 1 12
K%im&/a# :
# !/&m "a-a "a-a 05# a"#a a;a/ i#+
40
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
41/47
# a"#a a.i" +&# F""! 6405= N
>a"a "'a : /a"&-a# H>I N $ima%&a# $a/am *&"- 50 m/ Na 2I Na2I H2I 2 m/# ;a"#a a;a/ *#i#+ m&$ia# $i--%i i#$i8a-!" m3! m#'a$i ;a"#a %-/a. -"8aai -i-i
iCa/# m"a.
".i-+a# :
- 2 m/ # 2 3 200 3 1 3 25 1000 0114 N
M" 612 612 3 2 3 2 6?=?=
K%im&/a# :
# C!/&m H>I ,a#+ $i*&-&.a# "a-a "a-a a$a/a. 2 m/# ;a"#a a;a/ !"a#+ $a# %-/a. -"8aai -i-i &iCa/# m"a.# 0114 N
41
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
42/47
>a"a "'a : /a"&-a# NaOH ,3# $ima%&a# $a/am *&"- 50 m/ /a"&-a# Na2
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
43/47
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
44/47
13 U'i -& %&/a- : 1 m/ /a"&-a# %am/ $i-am*a. H>/ #8" .i#++a a%am-am*a.a# /a+i 1
m/ $i$i.a# $a# -am*a.a# 1 m/ /a"&-a# /2 'ia-"'a$i #$aa# &-i.
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
45/47
Da%a" -i-"a%i a"+#-!m-"ia$a/a. m*#-&a# #$aa#,a#+ -i$a m&$a. /a"&- a#-a"a -i-"a#
$#+a#A#a/i%i%3 S*a+ai 8!#-!. ,a#+ *a#,a $iaai a$a/a. -i-"a%i ##-&a# Na>/$ima#a
i!# A+ $a"i -i-"a# aa# *"a%i $#+a# i!# >/7 $a"i A#a/i%i% mm*#-& +a"am ,a#+ -i$a
m&$a. /a"&- A+>/3
A+(NO)(a) Na>/(a) A+>/(%) NaNO(a)
S-/a. %m&a i!# /!"i$a $a/am A#a/i%i% .a*i% maa /*i.a# i!# "a aa# *"a%i
$#+a# i#$i8a-!"3 I#$ia-!" ,a#+ $iaai *ia%a#,a a$a/a. i!# "!ma- >"O427$ima#a $#+a#
i#$i8a-!" i#i i!# "a aa#mm*#-& #$aa# *";a"#a 8!/a- m"a.a# %.i#++a -i-i
a.i"-i-"a%i $aa- $iama-i3 I#ia-!" /ai# ,a#+ *i%a $iaai a$a/a.-i!%ia#i$a$a#i#$i8a-!"
a$%!"*%i3
P"ma#+a#!m-"i m"&aa# -i-"a%i ,a#+ $i/a&a#*"$a%a"a# "a%i !/. a/i&m
"ma#+a#a- (KM#O4)3 Ra%i i#i$i!&%a# a$a "a%i !%i$a%i $a# "$&%i ,a#+ -"'a$i
a#-a"a KM#O4$#+a# *a.a# *a& -"-#-&3 Ti-"a%i $#+a# KM#O4 %&$a. $i#a/ /*i.$a"i
%"a-&% -a.
45
http://kimiaanalisa.web.id/Faktor-faktor-yang-Mempengaruhi-Pengendapan/http://kimiaanalisa.web.id/Argentometri-Metode-Mohr/http://kimiaanalisa.web.id/Argentometri-Metode-Volhard/http://kimiaanalisa.web.id/Indikator-Adsorbsi-Pada-Titrasi-Argentometri/http://kimiaanalisa.web.id/Indikator-Adsorbsi-Pada-Titrasi-Argentometri/http://kimiaanalisa.web.id/Faktor-faktor-yang-Mempengaruhi-Pengendapan/http://kimiaanalisa.web.id/Argentometri-Metode-Mohr/http://kimiaanalisa.web.id/Argentometri-Metode-Mohr/http://kimiaanalisa.web.id/Argentometri-Metode-Volhard/http://kimiaanalisa.web.id/Indikator-Adsorbsi-Pada-Titrasi-Argentometri/http://kimiaanalisa.web.id/Indikator-Adsorbsi-Pada-Titrasi-Argentometri/
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
46/47
DAFTAR PUSTAKA
.--:;;;3%8"i*$38!m$!86=4522La!"a#7P"a-i&m7Kimia7A#a/i%i%7EAN%8"i*$
.--:%&$a"m!#!7imia7a#a/i%i%3*/!+%!-38!m2000=-i-"a%i7-a#a7a/i*"a%i7 #/i-i7$i3.-m/
.--:;;;38.m7i%7-",3!"+a-aia#a/i%a7a#i!#
.--:;;;3a"-i/imia3i#!!#i+&"a%i7/-"!#7a$a7a-i!#7$a#7a#i!#7 4421216122011
.--:;;;3+!!+/38!3i$./i$%8/i#-%,7
.--:;;;3%8"i*$38!m$!862??46??A#a/i%i%7K&a/i-a-i7Ka-i!#7Da#7A#i!#
46
http://www.scribd.com/doc/86452992/Laporan-Pratikum-Kimia-Analisis-EVAN#scribdhttp://sudarmono-kimia-analisis.blogspot.com/2009/06/titrasi-tanpa-kalibrasi-peneliti-di.htmlhttp://www.chem-is-try.org/kata_kunci/analisa-anion/http://www.artikelkimia.info/konfigurasi-elektron-pada-kation-dan-anion-44212318122011http://www.google.co.id/#hl=id&sclient=psy-ab&q=analisis+kualitatif+anion&oq=analisis+kualita&aq=1&aqi=g10&aql=&gs_sm=3&gs_upl=219493l231016l3l233615l13l11l0l0l0l1l3548l8218l4-2.1.0.1.1.1l6l0&gs_l=hp.3.1.0l10.219493l231016l3l233615l13l11l0l0l0l1l3548l8218l4-2j1j0j1j1j1l6l0.llsin.http://www.scribd.com/doc/82774877/Analisis-Kualitatif-Kation-Dan-Anionhttp://www.scribd.com/doc/86452992/Laporan-Pratikum-Kimia-Analisis-EVAN#scribdhttp://sudarmono-kimia-analisis.blogspot.com/2009/06/titrasi-tanpa-kalibrasi-peneliti-di.htmlhttp://sudarmono-kimia-analisis.blogspot.com/2009/06/titrasi-tanpa-kalibrasi-peneliti-di.htmlhttp://www.chem-is-try.org/kata_kunci/analisa-anion/http://www.artikelkimia.info/konfigurasi-elektron-pada-kation-dan-anion-44212318122011http://www.artikelkimia.info/konfigurasi-elektron-pada-kation-dan-anion-44212318122011http://www.google.co.id/#hl=id&sclient=psy-ab&q=analisis+kualitatif+anion&oq=analisis+kualita&aq=1&aqi=g10&aql=&gs_sm=3&gs_upl=219493l231016l3l233615l13l11l0l0l0l1l3548l8218l4-2.1.0.1.1.1l6l0&gs_l=hp.3.1.0l10.219493l231016l3l233615l13l11l0l0l0l1l3548l8218l4-2j1j0j1j1j1l6l0.llsin.http://www.scribd.com/doc/82774877/Analisis-Kualitatif-Kation-Dan-Anion
-
8/18/2019 Laporan Resmi Praktikum Kimia Analitik 2015
47/47