lampiran neraca panas
TRANSCRIPT
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 1/82
LAMPIRAN II
PERHITUNGAN NERACA PANAS
B. Perhitungan Neraca Panas
Data yang diperlukan untuk perhitungan neraca panas adalah :
Kapasitas panas (Cp) untuk masing – masing zat dalam wujud gas maupun
liquid
Cp = A + BT + CT2 + DT3 + ET4 kJ/kgmol K
CpdT = A (T -298) + B/2 (T2 - 2982) + C/3 (T3 - 2983) +
D/4(T4-2984) + E/5(T5-2985)
QF = n. CpdT
Cp Biuret =0,9686 - 0,63339E-2Xc + 0,1104E-4Xc^2 +
(0,3928E-3+0,2834E-4Xc)
T referensi = 25oC + 273oC = 298oC
Keterangan: Xc : Konsentrasi Biuret
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 2/82
Tabel Data Kapasitas Panas pada Gas dan Liquid
Komponen A B C D E
NH3(l) -182,157 3,36E+00 -1,44E-02 2,04E-05
NH3(g) 33,573 -1,26E-02 8,89E-05 -7,18E-08 1,86E-11
CO2(g) 27,437 4,23E-02 -1,96E-05 4,00E-09 -2,99E-13
CO2(l) -3981,02 5,25E+01 -2,27E-01 3,29E-04
H2O(l) 92,053 -4,00E-02 -2,11E-04 5,35E-07
H2O(g) 33,933 -8,42E-03 2,99E-05 -1,78E-08 3,69E-12
O2(g) 29,526 -8,90E-03 3,81E-05 -3,26E-08 8,86E-12
Urea(l) 965,507 -5,10E+00 1,00E-02 -6,38E-06
Urea(g) 24,856 1,44E-01 3,81E-05 -1,10E-07 3,92E-11
(sumber:Yaws,Carl.1999.)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 3/82
1. Reaktor (DC-101)
REAKTOR
DC - 101
Stripper (DA - 101) :Urea =…………….?
NH3 =…………….?
CO2 =…………….?
H2O =…………….?
Biuret =…………....?
1 2 3
CO2 = 762500,665 Kkal
NH3 = 6284213,542 Kkal
Carbamat
Condenser(EA - 101) :Urea = 3669080,251 Kkal
NH3 = 18131142,680 Kkal
CO2 = 1374427,871 Kkal
H2O = 5258751,261 Kkal
Biuret = 36,974 Kkal
4
Reaksi yang terjadi:
2NH3 + CO2 NH2COONH4
NH2COONH4 NH2CONH2 + H2O
2NH3 + CO2 NH2CONH2 + H2O
Suhu masuk pada aliran umpan NH3 = 148o
C
Suhu masuk pada aliran umpan CO2 = 108oC
Suhu keluar pada aliran Recycle = 180oC
Suhu keluar pada aliran produk ke stripper = 182oC
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 4/82
Aliran umpan NH3
T = 421°K
CpdT NH3 = -182,157 (421 - 298) + 3,36E+00/2 (4212 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4213 - 2983) + 2,04E-05/4 (4214-2984)
= 15019,408 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 2155,196078 Kmol x 15019,408 KJ/Kmol
= 32369769,22 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 7736374,843 Kkal
Aliran umpan CO2
T = 381°K
CpdT CO2 = 27,437(381 - 298) + 4,23E-02/2 (3812 - 2982) +
-1,96E-05/3 (3813 - 2983) + 4,00E-09/4 (3814-2984) +
-2,99E-13/5 (3815-2985)
= 3293.628 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 263,32804 Kmol x 3293,628 KJ/Kmol
= 867304,6057 KJ x 0,239 Kkal/KJ
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 5/82
= 207285,8008 Kkal
Aliran Recycle
T = 453°K
CpdT Urea = 965,507 (453 - 298) + -5,10E+00/2 (4532 - 2982)+
1,00E-02/3 (4533 - 2983) + -6,38E-06/4 (4534-2984)
= 19886,241 KJ/Kmol
QF Urea = n x CpdT Urea
= 690,479175 Kmol x 19886,241 KJ/Kmol
= 13731035,28 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 3281717,432 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (453 - 298) + 3,36E+00/2 (4532 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4533 - 2983) + 2,04E-05/4 (4534-2984)
= 22690,232 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 2990,42283 Kmol x 22690,232 KJ/Kmol
= 67853387,79 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 16216959,68 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 6/82
CpdT CO2 = 27,437 (453 - 298) + 4,23E-02/2 (4532 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4533 - 2983) + 4,00E-09/4 (4534-2984) +
-2,99E-13/5 (4535-2985)
= 6313,484 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 814,7031348 Kmol x 6313,484 KJ/Kmol
= 5143615,206 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1229324,034 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (453 - 298) + -4,00E-02/2 (4532 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4533
- 2983
) + 5,35E-07/4 (4534
-2984
)
= 11840,762 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 1662,069464 Kmol x 11840,762 KJ/Kmol
= 19680168,95 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 4703560,379 Kkal
QF Biuret = n x Cp x dT
= 0,9211165159 Kmol x 0,969 KJ/Kmol °K x ( 453 – 298 )
°K
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 7/82
= 138,3470951 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 33,06495573 Kkal
Aliran Produk ke Stripper
T = 455°K
CpdT Urea = 965,507 (455 - 298) + -5,10E+00/2 (4552 - 2982)+
1,00E-02/3 (4553 - 2983) + -6,38E-06/4 (4554-2984)
= 20114,738 KJ/Kmol
QF Urea = n x CpdT Urea
= 1425,251563 Kmol x 20114,738 KJ/Kmol
= 28668561,78 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 6851786,266 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (455 - 298) + 3,36E+00/2 (4552 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4553 - 2983) + 2,04E-05/4 (4554 - 2984)
= 23258,594 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 3462,514109 Kmol x 23258,594 KJ/Kmol
= 80533209,88 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 19247437,16 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 8/82
CpdT CO2 = 27,437(455 - 298) + 4,23E-02/2 (4552 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4553 - 2983) + 4,00E-09/4 (4554-2984) +
-2,99E-13/5 (4555-2985)
= 6399,410 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 263,32804 Kmol x 6399,410 KJ/Kmol
= 1685144,092 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 402749,4381 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (455 - 298) + -4,00E-02/2 (455
2
- 298
2
)+
-2,11E-04/3 (4553 - 2983) + 5,35E-07/4 (4554-2984)
= 12001,694 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 2396,196122 Kmol x 12001,694 KJ/Kmol
= 28758412,62 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 6873260,615 Kkal
QF Biuret = n x Cp x dT
= 0,598250933 Kmol x 0,969 KJ/Kmol °K x ( 455 – 298 ) °K
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 9/82
= 91,01370919 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 21,7522765 Kkal
Neraca Panas pada reaktor
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal)
Aliran NH3
NH3
Aliran CO2
CO2
7736374,843
207285,8008
Aliran Recycle
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
3281717,43216216959,68 1229324,0344703560,37933,06495573
Aliran produk ke Stripper
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
6851786,26619247437,16402749,4381
6873260,61521,7522765
Total 33375255,23 33375255,23
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 10/82
2. Stripper (DA-101)
STRIPPER
DA - 101
Carbamat Condenser
(EA - 101) :NH3 = ................ ?
CO2 = ................ ?
H2O = ................ ?
Reaktor (DC - 101) :Urea = 4193841,449 Kkal
NH3 = 24188680,580 Kkal
CO2 = 1481513,510 Kkal
H2O = 5616104,387 Kkal
Biuret = 24,325 Kkal
4 7
HPD ( DA - 201) :Urea = ................ ?
NH3 = ................ ?CO2 = ................ ?
H2O = ................ ?
Biuret = .............. ?
65CO2 Compressor
(GB - 101) :
CO2 = 1361561,539 Kkal
Suhu masuk pada aliran produk dari reaktor = 182oC
Suhu masuk pada aliran umpan CO2 = 108oC
Suhu keluar pada aliran produk ke DA 201 = 171oC
Suhu keluar pada aliran gas ke EA 101 = 184oC
Aliran produk dari reaktor
T = 455°K
CpdT Urea = 965,507 (455 - 298) + -5,10E+00/2 (4552 - 2982)+
1,00E-02/3 (4553 - 2983) + -6,38E-06/4 (4554-2984)
= 20114,738 KJ/Kmol
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 11/82
QF Urea = n x CpdT Urea
= 872,368 Kmol x 20114,738 KJ/Kmol
= 17547453,760 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 4193841,449 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (455 - 298) + 3,36E+00/2 (4552 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4553 - 2983) + 2,04E-05/4 (4554 - 2984)
= 23258,594 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 4351,418 Kmol x 23258,594 KJ/Kmol
= 101207868,500 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 24188680,580 Kkal
CpdT CO2 = 27,437(455 - 298) + 4,23E-02/2 (4552 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4553 - 2983) + 4,00E-09/4 (4554-2984) +
-2,99E-13/5 (4555-2985)
= 6399,410 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 968,652 Kmol x 6399,410 KJ/Kmol
= 6198801,295 KJ x 0,239 Kkal/KJ
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 12/82
= 1481513,510 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (455 - 298) + -4,00E-02/2 (4552 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4553 - 2983) + 5,35E-07/4 (4554-2984)
= 12001,694 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 1957,919 Kmol x 12001,694 KJ/Kmol
= 23498344,710 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5616104,387 Kkal
QF Biuret = n x Cp x dT
= 0,669 Kmol x 0,969 KJ/Kmol °K x ( 455 –
298 ) °K
= 101,777 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 24,325 Kkal
Aliran Umpan CO2
T = 447,8°K
CpdT CO2 = 27,437(447,8 - 298) + 4,23E-02/2 (447,82 - 2982) +
-1,96E-05/3 (447,83 - 2983) + 4,00E-09/4 (447,84-2984) +
-2,99E-13/5 (447,85-2985)
= 6090,581 KJ/Kmol
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 13/82
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 935,364 Kmol x 6090,581 KJ/Kmol
= 5696910,206 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1361561,539 Kkal
Aliran produk ke HP Decomposer
T = 444°K
CpdT Urea = 965,507 (444 - 298) + -5,10E+00/2 (4442 - 2982)+
1,00E-02/3 (4443 - 2983) + -6,38E-06/4 (4444-2984)
= 18859,288 KJ/Kmol
QF Urea = n x CpdT Urea
= 1225,444 Kmol x 18859,288 KJ/Kmol
= 23111001,320 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5523529,316 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (444 - 298) + 3,36E+00/2 (4442 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4443 - 2983) + 2,04E-05/4 (4444 - 2984)
= 20271,742 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 1129,735 Kmol x 20271,742 KJ/Kmol
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 14/82
= 22901696,450 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5473505,451 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (444 - 298) + 5,25E+01/2 (4442 - 2982) +
-2,27E-01/3 (4443 - 2983) + 3,29E-04/4 (4444-2984)
= 189730,002 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 149,431 Kmol x 189730,002 KJ/Kmol
= 28351506,380 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 9327645,600 Kkal
CpdT H2O = 92,053(455 - 298) + -4,00E-02/2 (455
2
- 298
2
)+
-2,11E-04/3 (4553 - 2983) + 5,35E-07/4 (4554-2984)
= 11121,308 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 2066,016 Kmol x 11121,308 KJ/Kmol
= 22976800,270 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5491455,264 Kkal
QF Biuret = n x Cp x dT
= 3,040 Kmol x 0,969 KJ/Kmol °K x ( 444 – 298 ) °K
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 15/82
= 430,081 KJ x 0,239 Kkal/ 1KJ
= 102,789 Kkal
Aliran gas ke Carbamat Condenser
T = 457°K
CpdT NH3 = 33,573(457 - 298) + -1,26E-02/2 (4572 - 2982) +
8,89E-05/3 (457,63 - 2983) + -7,18E-08/4 (457,64-2984) +
1,86E-11/5 (4575-2985)
= 6049,968 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 355,880 KJ/kg
QF NH3 = 54661,080 Kg x 355,880 KJ/kg
= 19452785,150 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 4649215,651 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (457 - 298) + 4,23E-02/2 (4572 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4573 - 2983) + 4,00E-09/4 (4574-2984) +
-2,99E-13/5 (4575-2985)
= 6485,443 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 147,396 KJ/kg
QF CO2 = 45860,435 kg x 147,396 KJ/kg
= 6759644,677 KJ x 0,239 Kkal/KJ
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 16/82
= 1615555,078 Kkal
CpdT H2O = 33,933 (457 - 298) + -8,42E-03/2 (4572 - 2982) +
2,99E-05/3 (4573 - 2983) + -1,78E-08/4 (4574-2984) +
3,69E-12/5 (4575-2985)
= 5431,432 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 301,746 KJ/kg
QF H2O = 5001,805 kg x 301,746 KJ/kg
= 1509274,652 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 360716,642 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 17/82
Neraca Panas Pada Stripper
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal) Aliran produk dari reactor
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
4193841,44924188669,570
1481513,5105616104,387
24,325
Aliran umpan segar CO2
CO2 1361561,539
Aliran produk ke DA 201
Urea NH3
CO2
H2O
Biuret
5523529,3165473505,4519327645,6005491455,264
102,789
Aliran gas ke EA 101
NH3
CO2
H2O
Panas yang hilang
4649215,6511615555,078360716,642
4399999,999
Total 36841725,790 36841725,790
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 18/82
3. Carbamat Condenser (EA – 101)
Carbamat
Condenser
EA - 101
HPD (DA - 201) :NH3 = .......... ?
CO2 = .......... ?
H2O = .......... ?
10
8
Ammonia Reservoir ( FA – 104 ) :
NH3 = 5751,379 Kkal
Carbamat ejector
(EE - 101) :Urea = ............... ?
NH3 =…………. ?CO2 =………….. ?
H2O =………….. ?
Biuret = ............. ?
Atmosfer :
NH3 =……... ?H2O =……... ?
Stripper (DA - 101) :
NH3 = 469215,651 KkalCO2 = 1615555,07 Kkal
H2O = 360716,642 Kkal
27
11
CFP (GA - 102A,B) :
Urea = 11349,560 Kkal
NH3 = 2445566,824 Kkal
C2O = 6359426,752 KkalH2O = 1221176,277 Kkal
9
Suhu masuk pada aliran gas dari stripper = 184oC
Suhu masuk pada aliran ammonia reservoir = 30oC
Suhu masuk pada aliran carbamate feed pump = 105oC
Suhu keluar pada aliran produk ke carbamate ejector = 180oC
Suhu keluar pada aliran gas ke HPD = 104oC
Suhu keluar pada aliran gas ke atmosfer = 40°C
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 19/82
Aliran gas dari stripper
T = 457°K
CpdT NH3 = 33,573 (457 - 298) + -1,26E-02/2 (4572 - 2982) +
8,89E-05/3 (457,63 - 2983) + -7,18E-08/4 (457,64-2984) +
1,86E-11/5 (4575-2985)
= 6049,968 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 355,880 KJ/kg
QF NH3 = 54661,080 Kg x 355,880 KJ/kg
= 19452785,150 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 4649215,651 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (457 - 298) + 4,23E-02/2 (4572 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4573 - 2983) + 4,00E-09/4 (4574-2984) +
-2,99E-13/5 (4575-2985)
= 6485,443 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 147,396 KJ/kg
QF CO2 = 45860,435 kg x 147,396 KJ/kg
= 6759644,677 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1615555,078 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 20/82
CpdT H2O = 33,933(457 - 298) + -8,42E-03/2 (4572 - 2982) +
2,99E-05/3 (4573 - 2983) + -1,78E-08/4 (4574-2984) +
3,69E-12/5 (4575-2985)
= 5431,432 KJ/Kmol x 1Kmol/18kg
= 301,746 KJ/kg
QF H2O = 5001,805 kg x 301,746KJ/kg
= 1509274,652 KJ x 0,239Kkal/KJ
= 360716,642 Kkal
Aliran dari ammonia reservoir
T = 303°K
CpdT NH3 = -182,157 (303 - 298) + 3,36E+00/2 (3032 - 2982) +
-1,44E-02/3 (3033 - 2983) + 2,04E-05/4 (3034 - 2984)
= 403,832 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 59,590 Kmol x 403,832 KJ/Kmol
= 24064,349 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5751,379 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 21/82
Aliran masuk dari carbamate feed pump
T = 378°K
CpdT Urea = 965,507 (378 - 298) + -5,10E+00/2 (3782 - 2982)+
1,00E-02/3 (3783 - 2983) + -6,38E-06/4 (3784-2984)
= 11173,576 KJ/Kmol
QF Urea = n x CpdT Urea
= 4,25 Kmol x 11173,576 KJ/Kmol
=47487,698 KJ x 0,239 kkal/KJ
= 11349,560 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (378 - 298) + 3,36E+00/2 (3782 - 2982) +
-1,44E-02/3 (3783 - 2983) + 2,04E-05/4 (3784 - 2984)
= 7959,756 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 1285,529 Kmol x 7959,756 KJ/Kmol
= 10232497,170 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 2445566,824 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (378 - 298) + 5,25E+01/2 (3782 - 2982) +
-2,27E-01/3 (3783 - 2983) + 3,29E-04/4 (3784-2984)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 22/82
= 47328,786 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CP2
= 562,205 Kmol x 47328,786 KJ/Kmol
= 26608480,130 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 6359426,752 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (378 - 298) + -4,00E-02/2 (3782 - 2982)+
-2,11E-04/3 (3783 - 2983) + 5,35E-07/4 (3784-2984)
= 6021,044 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 848,611 Kmol x 6021,044 KJ/Kmol
= 5109524,170 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1221176,277 Kkal
Aliran keluar produk ke carbamate ejector
T = 453°K
CpdT Urea = 965,507 (453 - 298) + -5,10E+00/2 (4532 - 2982)+
1,00E-02/3 (4533 - 2983) + -6,38E-06/4 (4534-2984)
= 19886,241 KJ/Kmol
QF Urea = n x CpdT Urea
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 23/82
= 719,366 Kmol x 19886,241 KJ/Kmol
= 14405465,640 KJ x 0,239 kkal/KJ
= 3419011,069 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (453 - 298) + 3,36E+00/2 (4532 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4533 - 2983) + 2,04E-05/4 (4534 - 2984)
= 22690,232 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 3484,330 Kmol x 22690,232 KJ/Kmol
= 79060253,970 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 18895400,700 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (453 - 298) + 5,25E+01/2 (453 - 2982) +
-2,27E-01/3 (4533 - 2983) + 3,29E-04/4 (4534-2984)
= 189730,002 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 84,878 Kmol x 222008,025 KJ/Kmol
= 18843730,300 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 45036515,540 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 24/82
CpdT H2O = 92,053 (453 - 298) + -4,00E-02/2 (4532 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4533 - 2983) + 5,35E-07/4 (4534-2984)
= 11840,762 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 1731,603 Kmol x 11840,762KJ/Kmol
= 20503449 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 4900336,261 Kkal
QF Biuret = n x Cp x dT
= 0,824 Kmol x 0,969 KJ/Kmol °K x ( 453 – 298 ) °K
= 123,761 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 29,579 Kkal
Aliran gas keluar ke HPD
T = 377°K
CpdT NH3 = 33,573 (377 - 298) + -1,26E-02/2 (3772 - 2982) + 8,89E-
05/3 (3773 - 2983) + -7,18E-08/4 (3774-2984) + 1,86E-11/5
(3775-2985)
= 2918,490 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 171,676 KJ/kg
QF NH3 = 319 Kg x 171,676 KJ/kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 25/82
= 54764,644 KJ x 0,239Kkal/KJ
= 13088,750 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (377 - 298) + 4,23E-02/2 (3772 - 2982) +
-1,96E-05/3 (3773 - 2983) + 4,00E-09/4 (3774-2984) +
-2,99E-13/5 (3775-2985)
= 3130,169 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 71,140 KJ/kg
QF CO2 = 437 kg x 71,140 KJ/kg
= 31088,18 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 7430,075 Kkal
CpdT H2O = 33,933 (377 - 298) + -8,42E-03/2 (3772 - 2982) + 2,99E-
05/3 (3773 - 2983) + -1,78E-08/4 (3774-2984) + 3,69E-12/5
(3775-2985)
= 5431,432 KJ/Kmol x 1Kmol/18kg
= 2675,582 KJ/kg
QF H2O = 36 kg x 2675,582 KJ/kg
= 96320,952 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 23020,708 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 26/82
Aliran gas keluar ke atmosfer
T = 313°K
CpdT NH3 = 33,573 (313 - 298) + -1,26E-02/2 (3132 - 2982) + 8,89E-
05/3 (3133 - 2983) + -7,18E-08/4 (3134-2984) + 1,86E-11/5
(3135-2985)
= 542,043 KJ/Kmol x 1Kmol/17kg
= 31,884 KJ/kg
QF NH3 = 1258,083 Kg x 31,884 KJ/kg
= 40112,718 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 9586,940 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (313 - 298) + 4,23E-02/2 (3132
- 2982
) +
-1,96E-05/3 (3133 - 2983) + 4,00E-09/4 (3134-2984) +
-2,99E-13/5 (3135-2985)
= 579,623 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 13,173 KJ/kg
QF CO2 = 1723,890 Kg x 13,173 KJ/kg
= 22708,803 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5427,404 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 27/82
CpdT H2O = 33,933 (313 - 298) + -8,42E-03/2 (3132 - 2982) + 2,99E-
05/3 (3133
- 2983
) + -1,78E-08/4 (3134
-2984
) + 3,69E-12/5
(3135-2985)
= 505,143 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 28,064 KJ/kg
QF H2O = 142,147 kg x 28,064 KJ/kg
= 3989,213 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 953,422 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 28/82
Neraca Panas Pada Carbamat Condenser
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal) Aliran gas dari stripper
NH3
CO2
H2O
4649215,6511615555,078360716,642
Aliran masuk dari ammoniareservoir
NH3 5751,379
Aliran produk daricarbamate feed pump
Urea NH3
CO2
H2O
11349,560 2445566,8246359426,7521221176,277
Aliran keluar produk kecarbamat ejector
Urea
NH3
CO2 – H2O –
Biuret
3419011,0691889540,7004503651,5404900336,261
29,579
Aliran gas keluar ke HPD
NH3
CO2
H2O
Aliran gas keluar keatmosfer
NH3
CO2
H2O
Panas yang hilang
13088,7507430,075
23020,708
9586,9405427,404953,422
996681,712
Total 16668758,160 16668758,160
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 29/82
4. HP Decomposer (DA-201)
HPD
DA - 201
Carbamat Condenser
(EA - 101) :NH3 = 13088,750 Kkal
CO2 = 7430,076 KkalH2O = 23020,708 Kkal
Stripper (DA - 101) :Urea = 5523529,316 Kkal
NH3 = 5473505,451 Kkal
CO2 = 9327645,600 Kkal
H2O = 5491455,264 Kkal
Biuret = 102,789 Kkal
13
10
14
15
LPD (DA – 202) :Urea = .............. ?
NH3 = .............. ?
CO2 = .............. ?
H2O = .............. ?Biuret = ............. ?
HPA Lower (EA – 401B) :NH3 = .............. ?
CO2 = .............. ?
H2O = .............. ?
Suhu masuk pada aliran gas dari carbamat condenser = 104 oC
Suhu masuk pada aliran produk dari stripper = 171oC
Suhu keluar pada aliran produk ke LPD = 152
o
C
Suhu keluar pada aliran gas ke HPA Lower = 133oC
Aliran produk dari carbamat condenser
T = 377°K
CpdT NH3 = 33,573 (377 - 298) + -1,26E-02/2 (3772 - 2982) + 8,89E-
05/3 (3773 - 2983) + -7,18E-08/4 (3774-2984) + 1,86E-11/5
(3775-2985)
= 2918,490 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 171,676 KJ/kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 30/82
QF NH3 = 319 Kg x 171,676 KJ/kg
= 54764,644 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 13088,750 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (377 - 298) + 4,23E-02/2 (3772 - 2982) +
-1,96E-05/3 (3773 - 2983) + 4,00E-09/4 (3774-2984) +
-2,99E-13/5 (3775-2985)
= 3130,169 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 71,140 KJ/kg
QF CO2 = 437 Kg x 71,140 KJ/kg
= 31088,180 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 7430,075 Kkal
CpdT H2O = 33,933 (377 - 298) + -8,42E-03/2 (3772 - 2982) + 2,99E-
05/3 (3773 - 2983) + -1,78E-08/4 (3774-2984) + 3,69E-12/5
(3775-2985)
= 5431,432 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 2675,582 KJ/kg
QF H2O = 36 Kg x 2675,582 KJ/kg
= 96320,952 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 23020,708 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 31/82
Aliran produk dari stripper
T = 444°K
CpdT Urea = 965,507 (444 - 298) + -5,10E+00/2 (4442 - 2982)+
1,00E-02/3 (4443 - 2983) + -6,38E-06/4 (4444-2984)
= 18859,288 KJ/Kmol
QF Urea = n x CpdT Urea
= 1225,444 Kmol x 18859,288 KJ/Kmol
= 23111001,32 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5523529,316 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (444 - 298) + 3,36E+00/2 (444
2
- 298
2
) +
-1,44E-02/3 (4443 - 2983) + 2,04E-05/4 (4444 - 2984)
= 20271,742 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 1129,735 Kmol x 20271,742 KJ/Kmol
= 22901696,450 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5473505,451 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (444 - 298) + 5,25E+01/2 (4442 - 2982) + -
2,27E-01/3 (4443 - 2983) + 3,29E-04/4 (4444-2984)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 32/82
= 189730,002 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 149,431 Kmol x 189730,002 KJ/Kmol
= 28351506,380 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 9327645,600 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (455 - 298) + -4,00E-02/2 (4552 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4553 - 2983) + 5,35E-07/4 (4554-2984)
= 11121,308 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 2066,016 Kmol x 11121,308 KJ/Kmol
= 22976800,270 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5491455,264 Kkal
QF Biuret = n x Cp x dT
= 3,040 Kmol x 0,969 KJ/Kmol °K x ( 444 – 298 ) °K
= 430,081 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 102,789 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 33/82
Aliran produk ke LPD
T = 425°K
CpdT Urea = 965,507 (425 - 298) + -5,10E+00/2 (4252 - 2982)+
1,00E-02/3 (4253 - 2983) + -6,38E-06/4 (4254-2984)
= 16690,194 KJ/Kmol
QF Urea = n x CpdT Urea
= 2215,527 Kmol x 16690,194 KJ/Kmol
= 36977567,970 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 8837638,745 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (425 - 298) + 3,36E+00/2 (425
2
- 298
2
) +
-1,44E-02/3 (4253 - 2983) + 2,04E-05/4 (4254 - 2984)
= 15845,708 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 552,667 Kmol x 15845,708 KJ/Kmol
= 8757399,903 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 2093018,577 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (425 - 298) + 5,25E+01/2 (4252 - 2982) +
-2,27E-01/3 (4253 - 2983) + 3,29E-04/4 (4254-2984)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 34/82
= 133327,054 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 121,362 Kmol x 133327,054 KJ/Kmol
= 16180868,740 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 3867227,628 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (425 - 298) + -4,00E-02/2 (4252 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4253 - 2983) + 5,35E-07/4 (4254-2984)
= 9625,275 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 2357,758 Kmol x 9625,275 KJ/Kmol
= 22694072,130 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5423883,240 Kkal
QF Biuret = n x Cp x dT
= 3,260 Kmol x 0,969 KJ/Kmol °K x ( 425 – 298 ) °K
= 401,185 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 95,883 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 35/82
Aliran gas ke HPA Lower
T = 406°K
CpdT NH3 = 33,573 (406 - 298) + -1,26E-02/2 (4062 - 2982) + 8,89E-
05/3 (4063 - 2983) + -7,18E-08/4 (4064-2984) + 1,86E-11/5
(4065-2985)
= 4031,975 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 1139,876 Kmol x 4031,975 KJ/Kmol
= 4595951,038 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1098432,298 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (406 - 298) + 4,23E-02/2 (4062 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4063 - 2983) + 4,00E-09/4 (4064-2984) +
-2,99E-13/5 (4065-2985)
= 4325,701 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 1328,217 Kmol x 4325,701 KJ/Kmol
= 5745470,845 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1373167,532 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 36/82
CpdT H2O = 33,933 (406 - 298) + -8,42E-03/2 (4062 - 2982) + 2,99E-
05/3 (4063
- 2983
) + -1,78E-08/4 (4064
-2984
) + 3,69E-12/5
(4065-2985)
= 3668,509 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 931,156 Kmol x 3668,509 KJ/Kmol
= 3415952,908 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 816412,745 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 37/82
Neraca Panas Pada HP Decomposer
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal) Aliran gas dari carbamatcondenser
NH3
CO2
H2O
13088,7507430,075
23020,708
Aliran produk dari stripper
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
5523529,3165473505,4519327645,6005491455,264
102,789
Aliran produk ke LPD
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
8837638,7452093018,5573867227,6285423883,240
95,883
Aliran gas ke recovery
NH3
CO2 H2O
Panas yang hilang
1098432,298
1373167,532816412,745
2349891,320
Total 25859767,950 25859767,320
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 38/82
5. LP Decomposer (DA-202)
LPD
DA - 202
LPA (EA - 402) :
NH3 =…………?
CO2 =…………?
H2O =…………?
Flash Separator (FA - 205) :Urea =…………?
NH3 =…………?
CO2 =……...…?
H2O =………...?
Biuret =………..?
18
HPD ( DA - 201) :Urea = 8837638,745 Kkal
NH3 = 2093018,577 Kkal
CO2 = 3867227,628 Kkal
H2O = 5423883,240 Kkal
Biuret =95,883 Kkal
PCTH2O = 8109,234 Kkal
10
14
17
CO2 Compressor CO2 = 61656,914 Kkal
16
Suhu masuk pada aliran dari PCT = 40
o
C
Suhu masuk pada aliran produk dari HPD = 152oC
Suhu masuk pada aliran gas dari CO2 compressor = 144°C
Suhu keluar pada aliran produk ke Flash Separator = 129oC
Suhu keluar pada aliran gas ke LPA = 114oC
Aliran dari PCT
T = 313°K
CpdT H2O = 92,053 (313 - 298) + -4,00E-02/2 (3132 - 2982)+
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 39/82
-2,11E-04/3 (3133 - 2983) + 5,35E-07/4 (3134-2984)
= 1130,995 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 30 Kmol x 1130,995 KJ/Kmol
= 33929,850 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 8109,234 Kkal
Aliran produk dari HPD
T = 425°K
CpdT Urea = 965,507 (425 - 298) + -5,10E+00/2 (4252 - 2982)+
1,00E-02/3 (425
3
- 298
3
) + -6,38E-06/4 (425
4
-298
4
)
= 16690,194 KJ/Kmol
QF Urea = n x CpdT Urea
= 2215,527 Kmol x 16690,194 KJ/Kmol
= 36977567,970 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 8837638,745 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (425 - 298) + 3,36E+00/2 (4252 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4253 - 2983) + 2,04E-05/4 (4254 - 2984)
= 15845,708 KJ/Kmol
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 40/82
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 552,667 Kmol x 15845,708 KJ/Kmol
= 8757399,903 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 2093018,577 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (425 - 298) + 5,25E+01/2 (4252 - 2982) +
-2,27E-01/3 (4253 - 2983) + 3,29E-04/4 (4254-2984)
= 133327,054 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 121,362 Kmol x 133327,054 KJ/Kmol
= 16180868,740 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 3867227,628 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (425 - 298) + -4,00E-02/2 (4252 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4253 - 2983) + 5,35E-07/4 (4254-2984)
= 9625,275 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 2357,758 Kmol x 9625,275 KJ/Kmol
= 22694072,130 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5423883,240 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 41/82
QF Biuret = n x Cp x dT
= 3,260 Kmol x 0,969 KJ/Kmol °K x ( 425 – 298 ) °K
= 401,185 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 95,883 Kkal
Aliran gas dari CO2 compressor
T = 417°K
CpdT CO2 = 27,437 (417 - 298) + 4,23E-02/2 (4172 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4173 - 2983) + 4,00E-09/4 (4174-2984) +
-2,99E-13/5 (4175-2985)
= 4785,441 KJ/Kmol x 1Kmol/44 kg
= 108,760 KJ/Kg
QF CO2 = 2372 Kg x 108,760 KJ/Kg
= 257978,720 KJx 0,239 Kkal/KJ
= 61656,914 Kkal
Aliran produk ke Flash Separator
T = 402°K
CpdT Urea = 965,507 (402 - 298) + -5,10E+00/2 (4022 - 2982)+
1,00E-02/3 (4023 - 2983) + -6,38E-06/4 (4024-2984)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 42/82
= 14033,739 KJ/Kmol X 1Kmol/60 kg
= 233,896 KJ/Kg
QF Urea = n x CpdT Urea
= 65746,450 Kg x 233,896 KJ/Kmol
= 15377831,67 KJ x 0,239Kkal/KJ
= 3675301,769 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (402 - 298) + 3,36E+00/2 (4022 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4023 - 2983) + 2,04E-05/4 (4024-2984)
= 11525,317 KJ/Kmol x 1Kmol/ 17kg
= 677,960 KJ/Kg
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 761,424 Kg x 677,960 KJ/Kmol
= 516215,015 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 123375,389 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (402 - 298) + 5,25E+01/2 (4022 - 2982) +
-2,27E-01/3 (4023 - 2983) + 3,29E-04/4 (4024-2984)
= 83108,265 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 1888,824 KJ/Kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 43/82
QF CO2 = n x CpdTCO2
=436,551 kg x 1888,824 KJ/Kg
=824568,006 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 197071,753 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (402 - 298) + -4,00E-02/2 (4022 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4023 - 2983) + 5,35E-07/4 (4024-2984)
= 7847,816 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 435,990 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 34253,941 Kg x 435,990 KJ/kg
= 14934375,74 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 3569315,801 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 3,124 Kmol x 0,969 KJ/Kmol K x (402 – 298) °K
= 314.824 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 75,243 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 44/82
Aliran gas ke LPA
T = 387°K
CpdT NH3 = 33,573 (387 - 298) + -1,26E-02/2 (3872 - 2982) + 8,89E-
05/3 (3873 - 2983) + -7,18E-08/4 (3874-2984) + 1,86E-11/5
(3875-2985)
= 3299,753 KJ/Kmol
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 612,044 Kmol x 3299,753 KJ/Kmol
= 2019594,025 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 482682,972 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (387 - 298) + 4,23E-02/2 (3872 - 2982) +
-1,96E-05/3 (3873 - 2983) + 4,00E-09/4 (3874-2984) +
-2,99E-13/5 (3875-2985)
= 3539,688 KJ/Kmol
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 167,705 Kmol x 3539,688 KJ/Kmol
= 593623,376 KJ x 0,239 Kkal/1KJ
= 141875,987 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 45/82
CpdT H2O = 33,933 (387 - 298) + -8,42E-03/2 (3872 - 2982) + 2,99E-
05/3 (3873
- 2983
) + -1,78E-08/4 (3874
-2984
) + 3,69E-12/5
(3875-2985)
= 3017,243 KJ/Kmol
QF H2O = n x CpdT H2O
= 259,944 Kmol x 3017,243 KJ/Kmol
= 784314,214 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 187451,097 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 46/82
Neraca Panas Pada LP Decomposer
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal) Aliran dari PCT
H2O
Aliran produk dari HPD
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
8109,234
8837638,7452093018,5573867227,6285423883,240
95,883
Aliran gas dari CO2 compressor
CO2 61656,914
Aliran ke flash separator
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
Aliran gas ke LPA
NH3 CO2
H2O
Panas yang hilang
3675301,769123375,389197071,753
3569315,80175,243
482682,972141875,987187451,097
11914480,190
Total 20291630,200 20291630,200
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 47/82
6. FlashSeparator ( FA-205)
FlashSeparator
FA-205
Flash GasCondenser (EA -506) :NH3 =…………?
CO2 =…………?
H2O = …………?
19
LPD (DA- 202) :Urea = 3675301,769 Kkal
NH3 = 123375,389 Kkal
CO2 = 197071,753 Kkal
H2O = 1569315,801 Kkal
Biuret = 75,243 Kkal
Urea Solution tank(FA-201) :
Urea = .......?NH3 = .......?
CO2 = .......?
H2O = .......?
Biuret = .....?
17
20
Suhu masuk pada aliran produk dari LPD = 129 oC
Suhu keluar pada aliran gas ke Flash Gas Condenser = 96o
C
Suhu keluar pada aliran produk ke Urea Solution Tank = 96 oC
Aliran Produk dari LPD
T = 402°K
CpdT Urea = 965,507 (402 - 298) + -5,10E+00/2 (4022 - 2982)+
1,00E-02/3 (4023 - 2983) + -6,38E-06/4 (4024-2984)
= 14033,739 KJ/Kmol X 1 Kmol/60 kg
= 233,896 KJ/Kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 48/82
QF Urea = n x CpdT Urea
= 65746,450 Kg x 233,896 KJ/Kmol
= 15377831,670 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 3675301,769 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (402 - 298) + 3,36E+00/2 (4022 - 2982) +
-1,44E-02/3 (4023 - 2983) + 2,04E-05/4 (4024-2984)
= 11525,317 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 677,960 KJ/Kg
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 761,424 Kg x 677,960 KJ/Kmol
= 516215,015 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 123375,389 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (402 - 298) + 5,25E+01/2 (4022 - 2982) +
-2,27E-01/3 (4023 - 2983) + 3,29E-04/4 (4024-2984)
= 83108,265 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 1888,824 KJ/Kg
QF CO2 = n x CpdT CO2
=436,551 kg x 1888,824 KJ/Kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 49/82
=824568,006 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 197071,753 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (402 - 298) + -4,00E-02/2 (4022 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4023 - 2983) + 5,35E-07/4 (4024-2984)
= 7847,816 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 435,990 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 34253,941 kg x 435,990 KJ/kg
= 14934375,740 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1569315,801 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 3,124 Kmol x 0,969 KJ/Kmol K x (402 – 298) °K
= 314.824 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 75,243 Kkal
Aliran gas ke Flash Gas Condenser
T = 369°K
CpdT NH3 = 33,573 (369 - 298) + -1,26E-02/2 (3692 - 2982) + 8,89E-
05/3 (3693 - 2983) + -7,18E-08/4 (3694-2984) + 1,86E-11/5
(3695
-2985
)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 50/82
= 2615,483 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 153,852 KJ/kg
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 228,793 kg x 153,852 KJ/kg
= 35200,261 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 8412,862 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (369 - 298) + 4,23E-02/2 (3692 - 2982) +
-1,96E-05/3 (3693 - 2983) + 4,00E-09/4 (3694-2984) +
-2,99E-13/5 (3695-2985)
= 2804,651 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 63,742 KJ/kg
QF CO2 = n x CpdT CO2
=130,247 kg x 63,742 KJ/kg
= 8302,204 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1984,227 Kkal
CpdT H2O = 33,933 (369 - 298) + -8,42E-03/2 (3692 - 2982) + 2,99E-
05/3 (3693 - 2983) + -1,78E-08/4 (3694-2984) + 3,69E-12/5
(3695-2985)
= 2402,781 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 51/82
= 133,488 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 3928,584 kg x 133,488 KJ/kg
= 524418,821 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 125336,098 Kkal
Aliran produk ke Urea Solution Tank
T = 369°K
CpdT Urea = 965,507 (369 - 298) + -5,10E+00/2 (3692 - 2982)+
1,00E-02/3 (3693 - 2983) + -6,38E-06/4 (3694-2984)
= 10064,104 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 167,735 KJ/kg
QF Urea = n x CpdT Urea
= 65746,450 kg x 167,735 KJ/kg
= 11027980,790 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 2635687,409 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (369 -298) + 3,36E+00/2 (3692 - 2982) +
-1,44E-02/3 (3693 - 2983) + 2,04E-05/4 (3694-2984)
= 6817,196 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 52/82
= 401,012 KJ/kg
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 532,631 kg x 401,012 KJ/kg
= 213591,022 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 51048,254 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02(369 - 298) + 5,25E+01/2 (3692 - 2982) +
-2,27E-01/3 (3693 - 2983) + 3,29E-04/4 (3694-2984)
= 37393,496 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 849,852 KJ/kg
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 306,304 kg x 849,852 KJ/kg
=260313,067 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 62214,823 Kkal
CpdT H2O = 92,053(369 - 298) + -4,00E-02/2 (3692 - 2982)+
-2,11E-04/3 (3693 - 2983) + 5,35E-07/4(3694-2984)
= 5341,037 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 296,724 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 53/82
= 30325,357 kg x 296,724 KJ/kg
= 8998261,230 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 2150584,434 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 3,124 Kmol x 0,969 KJ/Kmol K x (369 – 298) K
= 214,928 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 51,368 Kkal
Neraca Panas Pada Flash Separator
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal)
Aliran produk dari LPD Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
Aliran gas ke FlashGas Condenser
NH3
CO2
H2O
3675301,769123375,389197071,753
1569315,80175,243
8412,8621984,227
125336,098
Aliran produk ke UreaSolution Tank
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
Panas yang hilang
2635687,40951048,25462214,823
2150584,43451,368
529820,480
Total 5565139,955 5565139,955
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 54/82
7. Vacuum Concentrator Lower (FA 202 B)
VacuumConcentrator Lower
(FA-202B)
Aliran dari Recovery
Urea = 2419093,284 Kkal
H2O = 800118,257 Kkal
Biuret = 45,468 Kkal
UST(FA-201) :Urea = 2635687,409 Kkal
NH3 = 51048,254 Kkal
CO2 = 62214,823 Kkal
H2O = 2150584,434 Kkal
Biuret = 51,368 Kkal
Heater (EA-201) :Urea = .......?
H2O = .......?
Biuret = .......?
20
21
Aliran menuju PCT :
Urea = ..........?
NH3 = ..........?
CO2 = ..........?
H2O = ...........?
22
23
Suhu masuk pada aliran produk dari Urea Solution Tank = 96oC
Suhu masuk aliran produk dari recovery = 83°C
Suhu keluar pada aliran produk ke Heater = 96
o
C
Suhu keluar pada aliran gas ke PCT = 132oC
Aliran produk dari Urea Solution Tank
T = 369°K
CpdT Urea = 965,507 (369 - 298) + -5,10E+00/2 (3692 - 2982)+
1,00E-02/3 (3693 - 2983) + -6,38E-06/4 (3694-2984)
= 10064,104 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 167,735 KJ/kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 55/82
QF Urea = n x CpdT Urea
= 65746,450 kg x 167,735 KJ/kg
= 11027980,790 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 2635687,409 Kkal
CpdT NH3 = -182,157 (369 -298) + 3,36E+00/2 (3692 - 2982) +
-1,44E-02/3 (3693 - 2983) + 2,04E-05/4 (3694-2984)
= 6817,196 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 401,012 KJ/kg
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 532,631 kg x 401,012 KJ/kg
= 213591,022 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 51048,254 Kkal
CpdT CO2 = -3981,02 (369 - 298) + 5,25E+01/2 (3692 - 2982) +
-2,27E-01/3 (3693 - 2983) + 3,29E-04/4 (3694-2984)
= 37393,496 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 849,852 KJ/kg
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 306,304 kg x 849,852 KJ/kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 56/82
=260313,067 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 62214,823 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (369 - 298) + -4,00E-02/2 (3692 - 2982)+
-2,11E-04/3 (3693 - 2983) + 5,35E-07/4 (3694-2984)
= 5341,037 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 296,724 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 30325,357 Kg x 296,724 KJ/kg
= 8998261,230 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 2150584,434 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 3,124 Kmol x 0,969 KJ/Kmol K x (369 – 298) K
= 214,928 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 51,368 Kkal
Aliran produk dari recovery
T = 356°K
CpdT Urea = 965,507 (356 - 298) + -5,10E+00/2 (3562 - 2982) +
1,00E- 02/3 (3563 - 2983) + -6,38E-06/4 (3564-2984)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 57/82
= 8413,717 KJ/Kgmol x 1 Kmol/60kg
= 140,229 KJ/kg
QF Urea = 72180 Kg x 140,229 KJ/kg
= 10121729,220 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 2419093,284 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (356 - 298) + -4,00E-02/2 (3562 - 2982)+
-2,11E-04/3 (3563 - 2983) + 5,35E-07/4 (3564-2984)
= 4361,928 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 242,329 KJ/kg
QF H2O = n xCpdT H2O
= 13815 Kg x 242,329 KJ/kg
= 3347775,135 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 800118,257 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 3,385 kg x 0,969 KJ/Kgmol K x (356 – 298) K
= 190,244 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 45,468 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 58/82
Aliran Produk ke Heater
T = 369°K
CpdT Urea = 965,507 (369 - 298) + -5,10E+00/2 (3692 - 2982) +
1,00E-02/3 (3693 - 2983) + -6,38E-06/4 (3694-2984)
= 10064,104 KJ/Kgmol x 1 Kmol/60kg
= 167,735 KJ/kg
QF Urea = 138788,457 kg x 167,735 KJ/kg
= 23279681,830 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5563843,959 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (369 - 298) + -4,00E-02/2 (369
2
- 298
2
)+
-2,11E-04/3 (3693 - 2983) + 5,35E-07/4 (3694-2984)
= 5341,037 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 296,724 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 24866,264 kg x 296,724 KJ/kg
= 7378417,319 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1763441,739 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 59/82
QF Biuret = n x CpdT
= 15,093 kg x 0,969 KJ/Kgmol K x (369 – 298) K
= 1038,383 KJ x 0,239 Kkal/1KJ
= 248,174 Kkal
Aliran gas keluar ke PCT
T = 405°K
CpdT Urea = 24,856 (405 - 298) + 1,44E-01/2 (4052 - 2982) +
3,81E-05/3 (4053 - 2983) + -1,10E-07/4(4054-2984) +
3,92E-11/5 (4055-2985)
= 8127,084 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 135,451 KJ/kg
QF Urea = n x CpdT Urea
= 242,329 kg x 135,451 KJ/kg
= 31469,195 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 7521,138 Kkal
CpdT NH3 = 33,573 (405 - 298) + -1,26E-02/2 (4052 - 2982) +
8,89E-05/3 (4053 - 2983) + -7,18E-08/4(4054-2984) +
1,86E-11/5 (4055-2985)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 60/82
= 3993,178 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 234,893 KJ/kg
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 352,479 kg x 234,893 KJ/kg
= 82794,850 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 19787,969 Kkal
CpdT CO2 = 27,437 (405 - 298) + 4,23E-02/2 (4052 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4053 - 2983) + 4,00E-09/4 (4054-2984) +
-2,99E-13/5 (4055-2985)
= 4284,075 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 97,365 KJ/kg
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 216,627 kg x 97,365 KJ/kg
= 21091,888 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5040,961 Kkal
CpdT H2O = 33,933(405 - 298) + -8,42E-03/2 (4052 - 2982) +
2,99E-05/3 (4053 - 2983) + -1,78E-08/4(4054-2984) +
3,69E-12/5 (4055-2985)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 61/82
= 3634,160 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 201,898 Kkal
QF H2O = n x CpdT H2O
= 17546,627 kg x 201,898 KJ/kg
= 3542628,898 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 846688,307 Kkal
Neraca Panas Vaccum Concentrator Lower
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal)
Aliran produk dari UreaSolution Tank
Urea
NH3
CO2
H2O
Biuret
2635687,40951048,25462214,823
2150584,434
51,368
Aliran produk darirecovery
Urea
H2O
Biuret
2419093,284800118,257
45,468
Aliran produk ke Heater
Urea
H2O Biuret
5563843,9591763441,739
248,174
Aliran gas ke PCT
Urea
NH3
CO2
H2O
Panas yang hilang
7521,13819787,969
5040,961846688,307
150056,227
Total 8356628,474 8356628,474
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 62/82
8. Vacum Concentrator Upper (FA 202 A)
Vacuum
Concentrator Upper
(FA-202A)
Final Separator
(FA-203) :Urea = .......?
H2O = .......?
Biuret = .......?
22
Aliran menuju PCT :
Urea = ..........?
NH3 = ..........?
CO2 = ..........?
H2O = ...........?
25
24
Heater (EA-201) :Urea = 5563843,959 Kkal
H2O = 1763441,739 Kkal
Biuret = 248,174 Kkal
Suhu masuk aliran produk dari Heater = 96°C
Suhu keluar pada aliran produk ke Final separator = 138oC
Suhu keluar pada aliran gas ke PCT = 132oC
Aliran Produk dari Heater
T = 369°K
CpdT Urea = 965,507 (369 - 298) + -5,10E+00/2 (3692 - 2982) +
1,00E-02/3 (3693 - 2983) + -6,38E-06/4 (3694-2984)
= 10064,104 KJ/Kgmol x 1 Kmol/60kg
= 167,735 KJ/kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 63/82
QF Urea = 138788,457 kg x 167,735 KJ/kg
= 23279681,830 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 5563843,959 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (369 - 298) + -4,00E-02/2 (3692 - 2982)+
-2,11E-04/3 (3693 - 2983) + 5,35E-07/4 (3694-2984)
= 5341,037 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 296,724 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 24866,264 kg x 296,724 KJ/kg
= 7378417,319 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 1763441,739 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 15,093 kg x 0,969 KJ/Kgmol K x (369 – 298) K
= 1038,383 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 248,174 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 64/82
Aliran Produk ke Final separator
T = 411°K
CpdT Urea = 965,507 (411 - 298) + -5,10E+00/2 (4112 - 2982) +
1,00E-02/3 (4113 - 2983) + -6,38E-06/4 (4114-2984)
= 15079,932 KJ/Kgmol x 1 Kmol/60kg
= 251,332 KJ/kg
QF Urea = 144984,371 kg x 251,332 KJ/kg
= 36439211,93 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 6108971,652 Kkal
CpdT H2O = 92,053(411 - 298) + -4,00E-02/2 (411
2
- 298
2
) +
-2,11E-04/3 (4113 - 2983) + 5,35E-07/4 (4114-2984)
= 8539,613 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 474,423 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 2780,726 kg x 474,423 KJ/kg
= 1319240,371 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 315298,449 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 65/82
QF Biuret = n x CpdT
= 9,008 kg x 0,969 KJ/Kgmol K x (411 – 298) K
= 986,349 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 235,737 Kkal
Aliran gas keluar ke PCT
T = 405 °K
CpdT Urea = 24,856 (405 - 298) + 1,44E-01/2 (4052 - 2982) +
3,81E-05/3 (4053 - 2983) +-1,10E-07/4 (4054-2984)
+ 3,92E-11/5 (4055-2985)
= 8127,084 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 135,451 KJ/kg
QF Urea = n x CpdT Urea
= 143,745 kg x 135,451 KJ/kg
= 19470,404 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 4653,427 Kkal
CpdT NH3 = 33,573 (405 - 298) + -1,26E-02/2 (4052 - 2982) +
8,89E-05/3 (4053 - 2983) +-7,18E-08/4 (4054-2984)
+ 1,86E-11/5 (4055-2985)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 66/82
= 3993,178 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 234,893 KJ/kg
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 198,269 kg x 234,893 KJ/kg
= 46572 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 11130,708 Kkal
CpdT CO2 = 27,437(405 - 298) + 4,23E-02/2 (4052 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4053 - 2983) +4,00E-09/4 (4054-2984) +
-2,99E-13/5 (4055-2985)
= 4284,075 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 97,365 KJ/kg
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 153,659 kg x 97,365 KJ/kg
= 14961,009 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 3575,681 Kkal
CpdT H2O = 33,933 (405 - 298) + -8,42E-03/2 (4052 - 2982) +
2,99E-05/3 (4053 - 2983) +-1,78E-08/4(4054-2984) +
3,69E-12/5 (4055-2985)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 67/82
= 3634,160 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 201,898 Kkal
QF H2O = n x CpdT H2O
= 16026,762 kg x 201,898 KJ/kg
= 3235771,194 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 773349,315 Kkal
Neraca Panas Vacum Concentrator Upper
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal)
Aliran produk dari Heater
Urea
H2O
Biuret
5563843,9591763441,739
248,174
Aliran produk ke FinalSeparator
Urea
H2O
Biuret
Aliran ke EA 202
Urea
NH3
CO2
H2O
Panas yang hilang
6108971,652315298,449
235,737
4653,42711130,708
3575,681773349,315
110318,903
Total 7327533,872 7327533,872
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 68/82
9. Final Separator (FA 203)
Final Separator
(FA-203)
Prilling Tower :Urea = .......?
H2O = .......?
Biuret = .......?
24
Aliran menuju PCT :
Urea = ..........?
NH3 = ..........?
CO2 = ..........?
H2O = ...........?
27
26
Vacuum Concentrator
Upper (FA-202A) :Urea = 6108971,652 Kkal
H2O = 315298,449 Kkal
Biuret = 235,737 Kkal
Suhu masuk aliran produk dari Vacuum Concentrator Upper = 138°C
Suhu keluar pada aliran produk ke Prilling Tower = 138oC
Suhu keluar pada aliran gas ke PCT = 138oC
Aliran Produk dari Vacuum Concentrator Upper
T = 411°K
CpdT Urea = 965,507 (411 - 298) + -5,10E+00/2 (4112
- 2982
) +
1,00E-02/3 (4113 - 2983) + -6,38E-06/4 (4114-2984)
= 15079,932 KJ/Kgmol x 1 Kmol/60kg
= 251,332 KJ/kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 69/82
QF Urea = 144984,371 kg x 251,332 KJ/kg
= 36439211,930 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 6108971,652 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (411 - 298) + -4,00E-02/2 (4112 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4113 - 2983) + 5,35E-07/4 (4114-2984)
= 8539,613 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 474,423 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 2780,726 kg x 474,423 KJ/kg
= 1319240,371 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 315298,449 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 9,008 kg x 0,969 KJ/Kgmol K x (411 – 298) K
= 986,349 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 235,737 Kkal
Aliran produk ke Prilling Tower
T = 411°K
CpdT Urea = 965,507 (411 - 298) + -5,10E+00/2 (4112 - 2982) +
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 70/82
1,00E-02/3 (4113 - 2983) + -6,38E-06/4(4114-2984)
= 15079,932 KJ/Kgmol x 1 Kmol/60kg
= 251,332 KJ/kg
QF Urea = 123660,516 kg x 251,332 KJ/kg
= 31079844,810 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 7428082,909 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (411 - 298) + -4,00E-02/2 (4112 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4113 - 2983) + 5,35E-07/4 (4114-2984)
= 8539,613 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 474,423 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 249,819 kg x 474,423 KJ/kg
= 118519,879 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 315298,449 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 9,608 kg x 0,969 KJ/Kgmol K x (411 – 298) K
= 1052,047 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 251,439 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 71/82
Aliran gas ke PCT
T = 411°K
CpdT Urea = 24,856 (411 - 298) + 1,44E-01/2 (4112 - 2982) +
3,81E-05/3 (4113 - 2983) +-1,10E-07/4(4114-2984) +
3,92E-11/5 (4115-2985)
= 8628,477 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 143,808 KJ/kg
QF Urea = n x CpdT Urea
= 2700,392 kg x 135,451 KJ/kg
= 365770,797 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 87419,220 Kkal
CpdT NH3 = 33,573 (411 - 298) + -1,26E-02/2 (4112 - 2982) +
8,89E-05/3 (4113 - 2983) +-7,18E-08/4 (4114-2984) +
1,86E-11/5 (4115-2985)
= 4226,397 KJ/Kmol x 1 Kmol/17kg
= 248,612 KJ/kg
QF NH3 = n x CpdT NH3
= 694,735 kg x 248,612 KJ/kg
= 172719,458 KJ x 0,239 Kkal/KJ
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 72/82
= 41279,950 Kkal
CpdT CO2 = 27,437(411 - 298) + 4,23E-02/2 (4112 - 2982) +
-1,96E-05/3 (4113 - 2983) + 4,00E-09/4 (4114-2984) +
-2,99E-13/5 (4115-2985)
= 4534,252 KJ/Kmol x 1 Kmol/44kg
= 103,051 KJ/kg
QF CO2 = n x CpdT CO2
= 616,220 kg x 103,051 KJ/kg
= 63502,087 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 15176,999 Kkal
CpdT H2O = 33,933 (411 - 298) + -8,42E-03/2 (4112 - 2982) +
2,99E-05/3 (4113 - 2983) +-1,78E-08/4(4114-2984) +
3,69E-12/5 (4115-2985)
= 3840,370 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 213,354 Kj/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 16026,762 kg x 213,354 KJ/kg
= 908913,527 KJ x 0,239 Kkal/KJ
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 73/82
= 217230,333 Kkal
Neraca Panas Final Separator (FA 203)
Komponen Input (Kkal) Output (kg)
Aliran produk
Urea
H2O
Biuret
Aliran ke Prillingtower
Urea
H2O Biuret
6108971,652315298,449
235,737
6028082,909
28326,251251,439
Aliran gas ke PCT
Urea
NH3
CO2
H2O
Panas yang hilang
87419,22041279,95015176,999
217230,333
6738,737
Total 6424505,838 6424505,838
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 74/82
10. Prilling Tower ( IA - 301)
Prilling Tower (IA-301)
Final Separator (FA-203) :Urea = 7428082,909 Kkal
H2O = 315298,449 Kkal
Biuret = 251,439
28
Aliran Urea Produk :Urea = ..........?
H2O = ...........?
Biuret = ........?
31
26
Aliran Udara Masuk :Urea = 83,182 Kkal
H2O = 281535,425 Kkal
Aliran H2O dari PCT :H2O = 275025,678 Kkal
29
Aliran ke ATM :Urea =......?
H2O =......?
32
30
Dust Chamber:Urea = ..........?
H2O = ...........?
Suhu masuk aliran produk dari Final Separator = 138°C
Suhu masuk aliran H2O dari PCT = 50°C
Suhu masuk aliran Udara = 40°C
Suhu keluar pada aliran Urea produk = 138oC
Suhu keluar pada aliran ke Dust chamber = 36oC
Suhu keluar pada aliran gas ke atmosfer = 36°C
Aliran dari Final separator
T = 411°K
CpdT Urea = 965,507 (411 - 298) + -5,10E+00/2 (4112 - 2982) +
1,00E-02/3 (4113 - 2983) + -6,38E-06/4 (4114-2984)
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 75/82
= 15079,932 KJ/Kgmol x 1 Kmol/60kg
= 251,332 KJ/kg
QF Urea = 123660,516 kg x 251,332 KJ/kg
= 31079844,810 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 7428082,909 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (411 - 298) + -4,00E-02/2 (4112 - 2982)+
-2,11E-04/3 (4113 - 2983) + 5,35E-07/4 (4114-2984)
= 8539,613 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 474,423 KJ/kg
QF H2O = n xCpdT H2O
= 249,819 kg x 474,423 KJ/kg
= 118519,879 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 315298,449 Kkal
QF Biuret = n x CpdT
= 9,608 kg x 0,969 KJ/Kgmol K x (411 – 298) K
= 1052,047 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 251,439 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 76/82
Aliran H2O dari PCT
T = 323°K
CpdT H2O = 92,053 (323 - 298) + -4,00E-02/2 (3232 - 2982)+
-2,11E-04/3 (3233 - 2983) + 5,35E-07/4 (3234-2984)
= 1883,021 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 104,612 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 11000 kg x 104,612 KJ/kg
= 1150735,056 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 275025,678 Kkal
Aliran udara masuk
T = 313°K
CpdT Urea = 24,856 (313 - 298) + 1,44E-01/2 (3132 - 2982) +
3,81E-05/3 (3133 - 2983) +-1,10E-07/4 (3134-2984) +
3,92E-11/5 (3135-2985)
= 1044,123 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 17,402 KJ/kg
QF Urea = n x CpdT Urea
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 77/82
= 20 kg x 17,402 KJ/kg
= 348,041 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 83,182 Kkal
CpdT H2O = 33,933 (313 - 298) + -8,42E-03/2 (3132 - 2982) +
2,99E-05/3 (3133 - 2983) + -1,78E-08/4 (3134-2984) +
3,69E-12/5 (3135-2985)
= 505,143 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 28,063 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 41976 kg x 28,063 KJ/kg
= 1177972,488 KJ x 0,239 Kkal/kJ
= 281535,425 Kkal
Aliran urea produk
T = 411°K
CpdT Urea = 965,507 (411 - 298) + -5,10E+00/2 (4112 - 2982)+
1,00E-02/3 (4113 - 2983) + -6,38E-06/4 (4114-2984)
= 15079,932 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 251,332 KJ/kg
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 78/82
QF Urea = n x CpdT Urea
= 123288,589 kg x 251,332 KJ/kg
= 30986393,310 KJ x 0,239Kkal/KJ
= 7405747,762 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (411 - 298) + -4,00E-02/2 (4112 - 2982) +
-2,11E-04/3 (4113 - 2983) + 5,35E-07/4 (4114-2984)
= 8539,613 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 474,423 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 249,068 kg x 474,423 KJ/kg
= 118163,588 KJ x 0,239 Kkal/KJ
=28241,097 Kkal
QF biuret = n x CpdT
= 9,579 Kmol x 0,969KJ/Kmol K x (411-298) K
= 1048,872 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 250,673 Kkal
Aliran ke dust chamber
T = 309°K
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 79/82
CpdT Urea = 965,507 (309 - 298) + -5,10E+00/2 (3092 - 2982)+
1,00E-02/3 (3093 - 2983) + -6,38E-06/4 (3094-2984)
= 1,5164 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 0,0253 KJ/kg
QF Urea = n x CpdT Urea
= 371,917 kg x 0,0253 KJ/kg
= 9,409 KJ x 0,239 Kkal/kJ
= 2,248 Kkal
CpdT H2O = 92,053 (309 - 298) + -4,00E-02/2 (3092 - 2982) +
-2,11E-04/3 (3093
- 2983
) + 5,35E-07/4 (3094
-2984
)
= 829,8026 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 46,1002 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 1484,883 kg x 46,1002 KJ/kg
= 68453,403 KJ x 0,239 Kkal/KJ
= 16,360 Kkal
Aliran ke atmosfer
T = 309°K
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 80/82
CpdT Urea = 24,856 (309 - 298) + 1,44E-01/2 (3092 - 2982) +
3,81E-05/3 (3093 - 2983) + -1,10E-07/4(3094-2984) +
3,92E-11/5 (3095-2985)
= 796,429 KJ/Kmol x 1 Kmol/60kg
= 13,274 KJ/kg
QF Urea = n x CpdT Urea
= 30,909 kg x 13,274 KJ/kg
= 410,286 KJ x 0,239 Kkal/kJ
= 98,058 Kkal
CpdT H2O = 33,933 (309 - 298) + -8,42E-03/2 (3092 - 2982) +
2,99E-05/3 (3093 - 2983) + -1,78E-08/4 (3094-2984) +
3,69E-12/5 (3095-2985)
= 370,321 KJ/Kmol x 1 Kmol/18kg
= 20,574 KJ/kg
QF H2O = n x CpdT H2O
= 51483,975 kg x 20,574 KJ/kg
= 10599231,302 KJ x 0,239 Kkal/kJ
= 253156,281 Kkal
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 81/82
Neraca Panas Pada Prilling Tower
Komponen Input (Kkal) Output (Kkal) Aliran dari FA 203
Urea
H2O
Biuret
7428082,909315298,449
1251,439
Aliran H2O dari PCT
H2O
275025,678
Aliran udara masuk
Urea
H2O
Aliran urea produk
Urea
Biuret
H2O
83,182
281535,425
7405747,762250,673
28241,097
Aliran ke dust chamber
Urea
H2O
2,248
16,360
Aliran ke atm- Urea- H2O
Panas yang hilang
98,058253156,281
613764,603
Total 8301277,082 8301277,082
7/16/2019 Lampiran Neraca Panas
http://slidepdf.com/reader/full/lampiran-neraca-panas 82/82
Neraca Masa Over All
No. Alat Umpan Masuk
(Kkal)
Umpan Keluar
(Kkal)
1. Seksi Sintesa
− Urea Sintesa Reaktor
− Stripper
− Carbamat Condenser
35480164,250
36841725,790
16668758,160
35480164,250
36841725,790
16668758,160
2. Seksi Purifikasi
− High Pressure Decomposer
− Low Pressure Decomposer
− Flash Separator
25859767,320
20291630,200
5565139,955
25859767,320
20291630,200
5565139,955
4 Seksi Konsentrasi
− Vacuum Concentrator Lower
− Vacuum Concentrator Upper
−
Final Separator
8356628,474
7327533,872
6424505,838
8356628,474
7327533,872
6424505,838
5.. Seksi Prilling
− Prilling Tower 8301277,082 8301277,082
Total 171117130,9 171117130,9